ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

12
σμισες τέρμποιήσεις Θέμα:«Βία και Ανεκτικότητα» Παναγιώτης Καμπάνης, Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Είναι οι σιωπές, κι όχι τα λόγια, που πονάνε… Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΗΠΚ) θεσπίστηκαν επίσημα ως ευρωπαϊκό πρόγραμμα από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1991 και υποστηρίζονται από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1994 έως το 2000 τη διεθνή γραμματεία συντονισμού είχε το ίδρυμα Roi Baudouin στις Βρυξέλλες, ενώ από το 2001 αντικαταστάθηκε από το Centro National da Cultura με έδρα την Πορτογαλία. Η Ελλάδα συμμετέχει στο πρόγραμμα από το 1994. Κάθε συμμετέχουσα χώρα έχει το δικό της συντονιστικό φορέα. Το σκεπτικό του προγράμματος συνοψίζεται στο σύνθημα «Ευρώπη,

description

"Βία και ανεκτικότητα". Ένα άρθρο του Δρ. Παναγιώτη Καμπάνη, με αφορμή την έναρξη των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς (25-9-2015).

Transcript of ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

Page 1: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

ὃ σὺ μισεῖς ἑτέρῳ μὴ ποιήσεις

Θέμα:«Βία και Ανεκτικότητα»

Παναγιώτης Καμπάνης, Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Είναι οι σιωπές, κι όχι τα λόγια, που πονάνε…

Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΗΠΚ) θεσπίστηκαν επίσημα

ως ευρωπαϊκό πρόγραμμα από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1991 και υποστηρίζονται

από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1994 έως το 2000 τη διεθνή

γραμματεία συντονισμού είχε το ίδρυμα Roi Baudouin στις Βρυξέλλες, ενώ από το 2001

αντικαταστάθηκε από το Centro National da Cultura με έδρα την Πορτογαλία. Η Ελλάδα

συμμετέχει στο πρόγραμμα από το 1994. Κάθε συμμετέχουσα χώρα έχει το δικό της

συντονιστικό φορέα. Το σκεπτικό του προγράμματος συνοψίζεται στο σύνθημα «Ευρώπη,

Page 2: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

μια κοινή κληρονομιά», δηλαδή στην αναζήτηση της συλλογικής μας μνήμης ως

Ευρωπαίοι πολίτες μέσα από την προβολή των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού.

Ο σκοπός του προγράμματος υλοποιείται με τη συνειδητοποίηση της κοινής

ευρωπαϊκής ταυτότητας σε πολιτιστικό, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, τον

επαναπροσδιορισμό της σχέσης μας με το παρελθόν, τη γνωριμία και την εξοικείωση με το

Άλλο, καθώς και την ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία της πολιτιστικής

κληρονομιάς μέσα από συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και οργανώσεων

εθελοντών.

Οι φετινές ΕΗΠΚ θα πραγματοποιηθούν το τριήμερο από Παρασκευή 25 έως και

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2015, με θέμα: «Βία και Ανεκτικότητα».

Πηγαίνοντας 20 χρόνια πίσω, στις 16 Νοεμβρίου 1995, την ημέρα της 50ης επετείου

της UNESCO, τα κράτη μέλη της υιοθέτησαν τη Διακήρυξη των Αρχών για την

Ανεκτικότητα. Η UNESCO προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη

για την ανάγκη αποδοχής του διαφορετικού, σε μια εποχή όπου τα στερεότυπα, το μίσος

και η άγνοια απειλούν τις κοινωνίες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, αποφάσισε

και καθιέρωσε την ημέρα αυτή ως «Διεθνή Ημέρα της Ανεκτικότητας».

Στην Ελλάδα, η «Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας» αυτή τη χρονιά αποκτά ιδιαίτερη

σημασία, μιας και αναπτύχθηκε ραγδαία ένα περιβάλλον αυξανόμενης καχυποψίας

απέναντι σε καθετί διαφορετικό. Ελπίζω και εύχομαι, μιας και το θέμα αλλάζει κάθε δυο

χρόνια, το 2016 να καταφέρω να υλοποιήσω την ψηφιακή αυτή μορφή έκθεσης σε

συμβατική, για να τη θαυμάσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτες του Μουσείου.

Βία και Ανεκτικότητα. Δυο λέξεις (έννοιες) που δεν θα έπρεπε να έχουν θέση η μια

πλάι στην άλλη. Και όμως. Φαινόμενο των καιρών; Όχι. Όλη η Ιστορία της ανθρωπότητας

είναι ιστορία βίας, πολέμων, αίματος και από την άλλη αναγκαστικής ανοχής. Οι κοινωνίες

που προϋπήρξαν μπορεί μεν να έχουν χαθεί, αλλά κάτι έχουν αφήσει πίσω τους. Συχνά

εκείνα που φαινομενικά εξαφανίστηκαν επανέρχονται και αλλάζουν κάποιες φορές με

δραματικό τρόπο το παρόν, αποδεικνύοντάς μας πως στην πραγματικότητα ένα πολύ

μεγάλο μέρος του πολιτισμού και της ιστορίας υποφώσκει. Τότε η μεταφυσική του

δόγματος παίρνει την εικόνα του πραγματικού κόσμου, η αίρεση γίνεται θεσμός και το

παρόν όμηρος του παρελθόντος. Η Ιστορία έχει αποδείξει επανειλημμένως ότι όταν οι

διακρίσεις, η ανισότητα και η μισαλλοδοξία αποκτήσουν ρίζες, μπορούν να καταστρέψουν

τα ίδια τα θεμέλια των κοινωνιών, να περάσουν τα σύνορα και να δηλητηριάσουν τις

σχέσεις μεταξύ των εθνών.

Σύμφωνα με τον Ινδό φιλόσοφο Κρισναμούρτι: «Όταν αποκαλείς τον εαυτό σου

μουσουλμάνο, χριστιανό, ινδουιστή, βουδιστή, Ευρωπαίο, Εβραίο, Άραβα ή οτιδήποτε

άλλο, υιοθετείς τη βία. Καταλαβαίνεις το γιατί; Γιατί διαχωρίζεις τον εαυτό σου από την

υπόλοιπη ανθρωπότητα. Κι ο διαχωρισμός για λόγους πίστης, εθνικότητας ή παράδοσης,

γεννά τη βία. Η βία είναι γέννημα του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας των ανθρώπων

και ως στείρα ευτυχώς δεν γεννάει, αλλά απλώς μεταλλάσσεται. Η βία δεν είναι δύναμη,

αλλά έλλειψη δύναμης.

Όπως έχει δηλώσει και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν: «Όλοι μας

έχουμε την ευθύνη να προστατεύσουμε αυτούς που είναι ευάλωτοι στις διακρίσεις λόγω

φυλής, θρησκεύματος, εθνικότητας, γλώσσας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή

άλλων παραγόντων. Η ανεκτικότητα όχι απέναντι στη βία, αλλά υπέρ της

«διαφορετικότητας» μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο στην προκατάληψη και το μίσος. Η

ανεκτικότητα δεν αποτελεί μόνο ηθικό καθήκον, αλλά επίσης πολιτική και νομική

υποχρέωση για τα άτομα, τις ομάδες και τα κράτη».

Page 3: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

Όταν η τέχνη συναντά την ψυχή

Misha Gordin

O Misha Gordin, γεννήθηκε το 1946 στην Ρίγα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και

νυν Λετονίας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σουρεαλιστές καλλιτέχνες στον

κόσμο. Οι φωτογραφίες του έχουν αποσπάσει πολλά διεθνή βραβεία και φιλοξενούνται σε

διάφορα μουσεία και γκαλερί ανά τον κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί, ότι όλες οι

φωτογραφίες είναι αποτέλεσμα δουλειάς στον σκοτεινό θάλαμο, όπου με το πέρασμα του

χρόνου έχει αναπτύξει δικές του τεχνικές παραποίησης των αρχικών καρέ. Όπως έχει

δηλώσει ο ίδιος σε συνεντεύξεις του, δεν βρίσκει τον λόγο να ασχοληθεί με επεξεργασία

μέσω υπολογιστή, από την στιγμή που ότι θέλει να κάνει, το κάνει στον σκοτεινό του

θάλαμο. Κάθε φωτογραφία του αποτελεί και μια μάχη ανάμεσα στη μορφή και το

περιεχόμενο. Για τον Misha Gordin το να φωτογραφίζει σημαίνει να βάζει στην ίδια

ευθεία, το μυαλό, το μάτι και το χέρι.

Ο φωτογραφικός του φακός αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες οπτικές, με τον ίδιο

τρόπο που η ψυχανάλυση αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες αιτίες. «Όλοι μοιραζόμαστε ένα

μαζικό ασυνείδητο νου, διαμορφωμένο από τις μνήμες και τα πρότυπα συμπεριφοράς, σε

όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Από εδώ πηγάζουν κάποιοι αρχέγονοι φόβοι και ο

μυστικισμός», έγραψε ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ. Στη λειτουργία του νου, που τα

ασυνείδητα φαινόμενα παίζουν έναν πρωταρχικό ρόλο, το ετερογενές πνίγεται μέσα στο

ομογενές και οι ασυνείδητες ιδιότητες κυριαρχούν, αφού χέρια απρονόητα ανέτρεψαν

διαδοχικά όλα τα κιγκλιδώματα που μπορούσαν να τις συγκρατήσουν.

Η φωτογραφία δεν έχει να κάνει με αυτό που φωτογραφίζεται, αλλά με το πώς

φαίνεται αυτό που φωτογραφίζεται. Έχει να κάνει με αυτό που συμβαίνει μέσα στο κάδρο.

Όταν βάζουμε τέσσερις γωνίες γύρω από κάποια γεγονότα, τότε τα γεγονότα αυτά

μεταλλάσσονται σε κάτι άλλο.

Το άτομο μέσα στη μάζα αποτελεί ένα κόκκο άμμου εν μέσω άλλων που ο άνεμος

παίρνει και σηκώνει κατά βούληση. Η μάζα σκέφτεται με εικόνες και η εικόνα που

ανακαλείται ανακαλεί η ίδια μια σειρά από άλλες δίχως κανένα λογικό δεσμό με την

πρώτη. Το μη πραγματικό έχει τόση σχεδόν σημασία, όση και το πραγματικό. Η μάζα των

ανθρώπων έχει μια προφανή τάση να μην τα διακρίνει.

Page 4: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις

Αν μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, τότε γιατί πρέπει οι φωτογραφίες να έχουν λεζάντα;

Page 5: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 6: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 7: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 8: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 9: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 10: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 11: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις
Page 12: ὃ Σὺ Μισεῖς Ἑτέρῳ Μὴ Ποιήσεις