Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου

ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΑΟΓΕΡΑ - ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ MIX. ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗ

Δημοκρατικός Στρατός Λ έσ βο υΣυνοπτική Ιστορία - Μαρτυρολογίο - Τόποι Μαρτυρίου

Β'ΕΚΔΟΣΗ

Πρόλογος

Η εφημερίδα μας, από τότε που κυκλοφόρησε μέχρι σήμερα, έχοντας μια συνεπή αγωνιστική γραμμή υπεράσπισης των συμφερόντων των εργαζόμενων της Λέσβου και εκφράζοντας τις πλούσιες αγωνιστικές παραδόσεις του τόπου μας, πάντα έριχνε μεγάλο βάρος στην έρευνα καικαταγραφή της ιστορικής διαδρομήςτου επαναστατικού κινήματος, με σκοπό τη διάσωση της ιστορικής μνήμης και την παράδοσή της στις νεότερες γενιές ως πηγή αστείρευτης διδαχής και φρονηματισμού.

Γιατί οι νέοι άνθρωποι, τα παιδιά και τα εγγόνια μας, πρέπει να μάθουν την ιστορία όπως πραγματικά είναι, χωρίς παραχαράξεις και φτιασιδώματα. Για να αντλήσουν τα αναγκαία διδάγματα και να μυηθούν στα δημοκρατικά ιδανικά, μετατρέποντας τις πανανθρώπινες αυτές ιδέες σε υλική δύναμη που θα τους ατσαλώσει στον αγώνα τους για ένα καλύτερο αύριο.

Αναμφισβήτητα η τραγικότερη σελίδα της νεότερης ιστορίας της πατρίδας μας είναι η περίοδος του Εμφυλίου. Ενός αδελφοκτόνου πολέμου που επιβλήθηκε με την απροκάλυπτη επέμβαση στη χώρα μας των Εγγλέζων κι αργότερα των Αμερικανών ιμπεριαλιστών, που ποτέ δεν έπαψαν να αιματοκυλούν τους λαούς και να λεηλατούν τον πλούτο τους, να τους τρομοκρατούν και να τους καταδυναστεύουν για την εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών τυχοδιωκτισμών τους. Στον αγώνα αυτό, που ήταν συνέχεια του επικού αντιφασιστικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, λαμπρές σελίδες έγραψε με το αίμα των παιδιών του και ο αλύγιστος λεσβιακός λαός.

Ταπεινό μνημόσυνο στους αθάνατους αυτούς νεκρούς αποτελεί η εργασία των Βασίλη Καλογερά και Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή, που αναφέρεται συνοπτικά στην ιστορία του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου (ΔΣΛ) και επιχειρεί μια καταγραφή των μαρτύρων του. Δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στη στήλη «Ιστορικές Σελίδες» της εφημερίδας μας (από 20-12-2000 έως 25-4-2001), εμπλουτίστηκε με τις παρατηρήσεις αναγνωστών μας και με την προσφορά ιστορικού υλικού καιτυπώθηκε για λογαριασμό της εφημερίδας μας τον Ιούλιο του 2002 σε 1.500 αντίτυπα από

8 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

τις εκδόσεις «ΕΝΤΟΣ» (Ερυθραίας 4 - Καισαριανή) με ιην ευγενική χορηγία του συντρόφου Μιχάλη Λιαρούτσου.

Η έκδοση αυτή συνέβαλε στην αποκατάσταση της μνήμης των λαϊκών αγωνιστών που θυσιάστηκαν στο βωμό της πραγματικής λευτεριάς, της εθνικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής προκοπής κατά την περίοδο του Εμφυλίου και στη σφυρηλάτηση των αντιιμπεριαλιστικών αισθημάτων του λαού μας σε μια εποχή που ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός, με μεγαλύτερη ωμότητα μετά την προσωρινή υποχώρηση του σοσιαλισμού, μας δείχνει το βάρβαρο και αποτρόπαιο πρόσωπό του.

Δέκα χρόνια μετά την πραγματοποίηση της πρώτης έκδοσης, η οποία εξαντλήθηκε ήδη σε λίγα χρόνια, προχωράμε στη δεύτερη έκδοση που επιβάλλεται από μια σειρά λόγους, όπως η διαχρονική επικαιρότητα του βιβλίου, η συνεχιζόμενη αυξημένη ζήτησή του εκ μέρους των αναγνωστών και η ανάγκη ενσωμάτωσης νέων στοιχείων που έφερε στο φως η ιστορική έρευνα. Την επιμέλεια και της δεύτερης έκδοσης είχαν οι Βασίλης Καλογεράς και Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής, οι οποίοι επιμελήθηκαν επίσης το βιβλίο «Γιώργος Αθ. Σκούφος. Σελίδες του Αγώνα.» (Α' έκδοση 2007, Β' έκδοση 2009), καθώς και τέσσερα ιστορικά Ημερολόγια (2000: «Τα πέτρινα χρόνια. Η συμμετοχή της Αγιάσου στους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού επαναστατικού κινήματος.» της ΚΟΒ Αγιάσου του ΚΚΕ, 2003: «Go back! Η μεγάλη νίκη του λεσβιακού λαού απέναντι στους Αγγλους αποικιοκράτες.» της ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ, 2007: «Οι γυναίκες της Αγιάσου στα πέτρινα χρόνια» της ΚΟΒ Αγιάσου του ΚΚΕ, 2009: «90 χρόνια ΚΚΕ. Το κομμουνιστικό κίνημα στη Λέσβο.» της ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ).

Τα τελευταία χρόνια η ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ οργάνωσε αρκετές εκδηλώσεις τιμής και μνήμης σε τόπους βαμμένους με το αίμα πεσόντων μαχητών του ΔΣΛ και τους ανέδειξε ως ιστορικά μνημεία, μετατρέποντας τα θυσιαστήρια αυτά σε ιερά προσκυνητάρια (το Ντάμι της Μπέρδας στις 27-7-2008, τα Αμπριά στις 31-8-2008, το νεκροταφείο του Ίππειους στις 2-8-2009, τον Αετό στις 9-8-2009, το Περίτονο την 1-8-2010, τα Μελάδια Ερεσού στις 8-8-2010, τον Πετρένιο Στύλο στις 29-7-2012). Οι μαχητές του ΔΣΛ που πολέμησαν με πρωτοφανέρωτη τόλμη, που πότισαν με το τίμιο και ανυπότακτο αίμα τους τα λεσβιακά χώματα, ήταν σίγουροι πως η θυσία τους δεν

ψψ3· ^ - ·ί : - · W V

Από την εκδήλωση της ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ στο ύψωμα Αετός (9-8-2009)

Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου 9

θα πάει χαμένη. Ότι η ταξική πάλη δεν θα τελειώσει μαζί τους, αλλά θα ριζώσει πιο βαθιά την επαναστατική σπορά. Ότι το Κόμμα μας θα τραβήξει μπροστά μένοντας σταθερός εκπρόσωπος του λαϊκού συμφέροντος και στέκοντας όρθιο ακόμα και στις δυσκολότερες συνθήκες. Όρθιο στάθηκε στα μετεμφυλιακά χρόνια παρά τις ανείπωτες διώξεις, όρθιο στάθηκε στα χρόνια της νομιμότητας, όρθιο και μετά τις αρνητικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν τόσο παγκόσμια όσο και στο ίδιο το Κόμμα την περίοδο 1989 -1991. Όρθιο στέκεται και σήμερα παρά τον πολύμορφο πόλεμο και την πίεση που του ασκείται για να γίνει κι αυτό μέρος του συστήματος. Να συμμετέχει σε μια διαχειριστική κυβέρνηση της κρίσης, να κάνει υποχωρήσεις έξω και πέρα από τις επαναστατικές του αρχές, να εγκαταλείψει την ανυποχώρητη υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων. Αυτή τη χάρη δεν πρόκειται να τους την κάνει. Ο στόχος της εργατικής - λαϊκής εξουσίας προβάλλει σαν ώριμη ανάγκη για την ουσιαστική λύση των προβλημάτων του εργαζόμενου λαού μας. Η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, με κεντρικό σχεδίασμά και εργατικό έλεγχο, είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος για τον κόσμο της δουλειάς. Ο άλλος είναι ο κατήφορος στον οποίο μας σπρώχνουν καθημερινά. Το ΚΚΕ έχει πλήρη συνείδηση ότι στην πράξη ο αγώνας για την κατάργηση της μισθωτής σκλαβιάς και της ανατροπής του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος δεν είναι εύκολος ούτε ευθύγραμμος. Χρειάζεται υπομονετική και σκληρή δουλειά για τη διαφώτιση και την οργάνωση της εργατικής τάξης, ώστε να αποκτήσει συνείδηση της ιστορικής της αποστολής. Κόντρα σε κάθε δυσκολία και τραβώντας πάντα μπροστά τιμάμε στην πράξη τους αγώνες και τους νεκρούς του λαού μας και του Κόμματός • ας. Σύντροφοι σαν κι αυτοί που παρελαύνουν μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου, με την αταλάντευτη κομμουνιστική στάση ζωής και τον παλληκαρήσιο θάνατό τους, υας διδάσκουν και φωτίζουν το δρόμο του αγώνα για τη μελλοντική απελευθέρωση της κοινωνίας από τον ταξικό ζυγό.

Η Συντακτική Επιτροπή της λεσβιακής εφημερίδας «ΝΕΟ ΕΜΠΡΟΣ»

Ol νεκροί μας

Τα παλληκάρια δεν πεθαίνουν στο κρεββάη μήτε γερνούν, δεν έχουν τόση υπομονή μα απ' τη ζωή παράκαιρα, άξαφνα φευγάτοί, γίνονται ϋύμηση βαθιά που μας πονεί.

Χάνονται οι ακριβοί μας ο ένας με τον άλλον απιστομιόνται δίχως ούτε βογγητό παιδιά που εζήλεφαν τη δόξα των μεγάλων και που στη μάχη αξίζουν ίσαμ' εκατό.

Μπήκατε στον αγώνα σαν σε πανηγύρι τραβώντας πρώτοι και γλυτώνοντας στερνοί ω, που δεν ήταν τόσο γρήγορα να γείρει για σας ο ήλιος ούτε η μέρα η φωτεινή.

Μπροστάρια του λαού, του ίσαμε χτες δεσμώτη, δεν είχατε άλλο από το ζήλο το ϋερμό και κάματε ϋυσία τη φλογερή σας νιότη για των χιλιάδων αδελφιών το λυτρωμό.

Πεϋάνατε γι' αυτό της γης μας το κομμάτι για της πατρίδας μας ακέρια την τιμή κι ακόμα για το δίκιο τ' άγιο του χωριάτη για της φτωχολογιάς τ' ατίμητο ψωμί.

Στο χώμα το δικό σας μείνατε με βούλες στην τρυπημένη σας μαντύα εδώ κι εκεί ϋα σας σκεπάζουν με τη χλόη τους οι ραχούλες και ϋα σας κλαιν' με τη φλογέρα οι πιστικοί.

Μα εμείς, που πρώτα λογαριάζουμε το χρέος, δε ϋα τ' αφήσουμε το δάκρυ ναχυϋεί, μόνο έτσι που σας ήβρε ο θάνατος ωραίος μέσα μας άσειστοι ϋα στέκεστε κι ορϋοί!

(ποίημα του Γιώργη Κοτζιούλα)

12 Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κοι

i ►

L

k \\ ΛΧαράλαμπος Θεοδοσίου από την Αγία Παρασκευή

λαοκρατικός Στρατός Λέσβου 13

ίι ι Μ\ ίι^ 1 '

} 9 - «6 * ψ, J

φ M f™ illΕισαγωγή

Μια από τις ενδοξότερες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας υπήρξε η λαϊκή Ε-.οποιία της Εθνικής Εαμικής Αντίστασης, ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του λαού με καθοδηγητή το ΕΑΜ κατά τη διάρκεια της τριπλής (γερμανικής-ιταλικής- Ξουλγαρικής) φασιστικής κατοχής (1941-1944)1.

Οι σκοποί του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), όπως περιγράφονται γγο ιδρυτικό του κείμενο, ήταν:

α) Η αττελευϋέρωσιςτου έϋνουςμας από τον σημερινόνξένον ζυγόν και η απόκτησις γ»?γ πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.

β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ αμέσως μετά την εκδίωξιν -jjv ξένων κατακτητών, μοναδικός σκοπός της οποίας ϋα είναι η προκήρυξις εκλογών 5td συντακτικήν εϋνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν, ίνα ο λαός αποφανϋή *υριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.

γ) Η κατοχύρωσις τούτου του δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανϋή ερί του τρόπου διακυβερνήσεώς του, από πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν ήτις

5α τείνει να επιβάλη εις τον λαόν λύσεις αντιθέτους προς τας επιϋυμίας του και η εκμηδένισις, δι' όλων των μέσων του ΕΑΜ και των οργάνων που το αποτελούν, πάσης τοιαύτης απόπειρας.

Είναι γεγονός ότι ο πρώτος στόχος του ΕΑΜ επιτεύχθηκε με την απελευθέρωση της -ιτρίδας μας από το φασιστικό ζυγό. Ομως, η απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας n c χώρας, η εξασφάλιση μετάβασής της στη δημοκρατική ομαλότητα και η λύση ■ u πολιτειακού ζητήματος με την ελεύθερη έκφραση της κυρίαρχης θέλησης του >αού δεν αφέθηκε να πραγματοποιηθούν. Ο αγγλοαμερικανικός ιμπεριαλισμός και- -.τόπια αντίδραση με λυσσασμένες προσπάθειες απέτρεψαν τελικά, με κτηνώδη :.α. νοθεία και απροκάλυπτη τρομοκρατία, την πραγμάτωση της επιθυμίας της •ϊ^ντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, αιματοκύλησαν τη χώρα και της —ερησαν την ευκαιρία για μια ανεξάρτητη πορεία, με στόχο την εθνική ανάπτυξη και κηι κοινωνική προκοπή.

14 Βασίλη Καλογερά- Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

Με το χαρακτηρισμό «εμφύλιος πόλεμος» επιχειρείται να περάσεί στην ιστορία η περίοδος 1945-1949. Με λίγα λόγια θύτες και θύματα στο ίδιο τσουβάλι. Αυτό βολεύει καιαπαλλάσσειτωνευθυνώντουςξένουςκαιντόπιουςκαταστροφείςτων κατακτήσεων που πέτυχε ο λαός με την καθοδήγηση του ΕΑΜ κατά τον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1940-1944. Δεν ξεκίνησαν τον πόλεμο μόνες τους οι δυνάμεις της ντόπιας αντίδρασης - Ιερός Λόχος, Ορεινή Ταξιαρχία, ταγματασφαλίτες, συνεργάτες των Γερμανών - γιατί δεν μπορούσαν ποτέ να νικήσουν τους δεκάδες χιλιάδες εμπειροπόλεμους αντάρτες του ΕΛΑΣ που είχαν στο πλευρό τους τη συντριπτική πλειοφηφία του ελληνικού λαού. Η απροκάλυπτη ξένη επέμβαση οδήγησε στον εμφύλιο σπαραγμό. Δυο κοσμοκρατόρισσες αυτοκρατορίες, Αγγλία και Αμερική, η μια μετά την άλλη, έριξαν στη μάχη τεράστιες δυνάμεις και έγειραν τη ζυγαριά προς το μέρος τους. Ο αγώνας του ΔΣΕ στρεφόταν πρώτα και κύρια ενάντια σ' αυτές τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που ήθελαν να κάνουν την Ελλάδα αποικία τους, για να εξυπηρετήσουν τους γεωπολιτικούς τυχοδιωκτισμούς τους.

Είναι γνωστές οι συνθήκες που δημιούργησαν στη χώρα μας οι ξένοι πάτρωνες και οι ντόπιοι υποτακτικοί τους. Ηδη από τα πρώτα χρόνια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και βλέποντας την τεράστια επιρροή του ΕΑΜ στον ελληνικό λαό, μεθόδευαν με χίλιους δυο τρόπους την υπονόμευση του αντιστασιακού κινήματος και υποδαύλιζαν τον εμφύλιο πόλεμο.

Με τη διάλυση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων της Μέσης Ανατολής και το κλείσιμο χιλιάδων ανδρών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με το Συμβόλαιο του Λιβάνου2, με τη Συμφωνία της Καζέρτας3, με την απόβαση βρετανικών δυνάμεων στη νότια Ελλάδα, ώστε μετά την αποχώρηση των Γερμανών να συντρίβει το ΕΑΜ που απελευθέρωσε την πατρίδα μας και να παραμείνει η χώρα δέσμια της αγγλοαμερικανικής εξάρτησης, με το χτύπημα του δημοκρατικού λαού της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944, με τη Συμφωνία της Βάρκιζας4, με το περιβόητο «δόγμα Τρούμαν»5 και την εγκατάσταση στην Ελλάδα της αμερικάνικης UNRRA6 τον Απρίλη του 1945, με την οργάνωση παρακρατικών συμμοριών που λυμαίνονταν την ύπαιθρο ήδη από το 1945 και την υπόθαλψη της δράσης τους από το επίσημο κράτος, με τη συγκρότηση του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου την 1-2-1946, με τις εκλογές βίας και νοθείας της 31-3-19467, με τη νομιμοποίηση του τρομοκρατικού οργίου και την ψήφιση του Γ' Ψηφίσματος «Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότηταν του κράτους» (που δεν συγκέντρωσε ούτε το 35% των ψήφων της Βουλής και με το οποίο απαγόρευαν τις απεργίες, καταργούσαν το οικογενειακό άσυλο, καθαιρούσαν τις νόμιμα εκλεγμένες διοικήσεις στα εργατικά συνδικάτα και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, φίμωναν τον Τύπο, αντικαθιστούσαν τα τακτικά δικαστήρια με έκτακτα στρατοδικεία των οποίων οι αποφάσεις ήταν τελεσίδικες και εκτελεστέες μέσα σε τρία 24ωρα από την έκδοσή τους), με το κάλπικο δημοψήφισμα της 1-9-19468 για την επαναφορά της μοναρχίας, με το έγκλημα του παιδομαζώματος από τη χιτλερίδα Φρειδερίκη9, με τις βίαιες εκκενώσεις δεκάδων χωριών και το ξερίζωμα εκατοντάδων χιλιάδων πατριωτών από τα σπίτια και τη γη τους...

tm m cκρατικός Στρατός Λέσβου 15

Πολεμικά πλοία στο λιμάνι της Μυτιλήνης το 1944

ΰα την ιστορική αλήθεια, βέβαια, κοντά σ' όλες τις σκευωρίες και τερατουργίες τζν ξένου παράγοντα και των εγχώριων στηριγμάτων του, πρέπει να βάλουμε και η σοβαρά πολιτικο-στρατηγικά σφάλματα της καθοδήγησης του αγώνα, που Ε<κζνε απαράδεκτους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις, εσφαλμένες εκτιμήσεις της «αταστασης και του πραγματικού συσχετισμού δυνάμεων στις διαφορετικές φάσεις

αγώνα. Ανεξάρτητα, όμως, από τα λάθη, ο ηρωικός αγώνας των δημοκρατικών 5*. ^άμεων στα χρόνια 1946-1949 ήταν ένας αγώνας δίκαιος, εθνικός, αντιφασιστικός, «ντιιμπεριαλιστικός, συνέχεια των αγώνων της περιόδου της Εθνικής Εαμικής- .τιστασης, ενάντια στην επέμβαση των Αγγλων το Δεκέμβρη του 1944 και των *^ερικανών αργότερα. Ήταν ένας αγώνας για την ολοκλήρωση των αρχικών σκοπών ~-j ΕΑΜ που παρέμειναν απραγματοποίητοι μετά το διώξιμο των Γερμανών (λύση ■frj πολιτειακού ζητήματος με την ελεύθερη έκφραση της κυρίαρχης θέλησης του 43C·.1 εξασφάλιση πορείας προς τη δημοκρατική ομαλότητα, κατοχύρωση αυτού του 3·«αιώματος του λαού με κάθε μέσο και ενάντια σε κάθε αντιδραστική απόπειρα που όα απειλούσε να το αποτρέφει). Ο αγώνας του ΔΣΕ, παρά την έκβασή του, έδειξε την •2·.ιιτάβλητη θέληση του ελληνικού λαού να παλέψει, για ν' απαλλαγεί η χώρα από την •^-.εριαλιστική εξάρτηση και κηδεμονία, να αποκτήσει την εθνική της ανεξαρτησία < 3ί να γίνει ο λαός νοικοκύρης στον τόπο του.

Τον επικό αυτό αγώνα λάμπρυνε με πράξεις απαράμιλλης αυτοθυσίας, ηρωισμού ■·α· πατριωτισμού και ο αλύγιστος λεσβιακός λαός, γράφοντας χρυσές σελίδες με το■ .ua και τα αβάσταχτα μαρτύρια των εκλεκτών παιδιών του, πλουτίζοντας ακόμα τερισσότερο τις αγωνιστικές και δημοκρατικές παραδόσεις του τόπου μας.


Η εργασία αυτή, πέρα από μια συνοπτικά καταγεγραμμένη ιστορία του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου, αποτελεί παράλληλα και ένα μαρτυρολογίο όλων των Λέσβιων κομμουνιστών που θυσίασαν τη ζωή τους στο βωμό των δημοκρατικών ιδανικών εντός και εκτός Λέσβου κατά την εμφυλιοπολεμική περίοδο.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 1863/1989 (ΦΕΚ 204/τεύχος Α'/18-9-1989) «Άρση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου 1944-1949», η περίοδος από την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής μέχρι 31.12.1949 αναγνωρίζεται ως «περίοδος εμφυλίου πολέμου». Η αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής από τις διάφορες περιοχές της Ελλάδος έγινε τμηματικά στο διάστημα απ' το Σεπτέμβρη μέχριτο Νοέμβρη του 1944. Από τη Λέσβο οι Γερμανοί έφυγαν στις 10-9-1944, η Αθήνα απελευθερώθηκε στις 12-10-1944, η Θεσσαλονίκη στις 30-10-1944 κλπ. Μολονότι η ένοπλη αναμέτρηση των αντιμαχόμενων παρατάξεων ξεκίνησε το 1946, εντούτοις ο εμφύλιος πόλεμος είχε αρχίσει ουσιαστικά πριν την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από την πατρίδα μας (για την ακρίβεια υποδαυλιζόταν μερικά χρόνια νωρίτερα). Η περίοδος από τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12-2-1945) μέχρι τις εκλογές της 31-31946 και το χτύπημα των ανταρτών στο Λιτόχωρο την ίδια μέρα, ονομάστηκε στη σχετική βιβλιογραφία «μονόπλευρος εμφύλιος». Γιατί πράγματι, ενώ το ΕΑΜ επέμενε στην εθνική ενότητα και συμφιλίωση, τόσο το επίσημο κράτος όσο και οι παρακρατικοί μηχανισμοί του είχαν εξαπολύσει άγρια τρομοκρατία σε βάρος των δημοκρατικών πολιτών και κυρίως εναντίον των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, που συλλαμβάνονταν κατά χιλιάδες και κλείνονταν στις φυλακές ή στέλνονταν στα ξερονήσια, χωρίς να λογαριάσουμε τους ξυλοδαρμούς, τους βασανισμούς, τους βιασμούς, τις δολοφονίες... Ετσι η πατρίδα μας είχε καταντήσει φυλακή για τους ίδιους τους απελευθερωτές της!

Αν και οι εχθροπραξίες μεταξύ των κύριων δυνάμεων των αντιπάλων παρατάξεων σταμάτησαν στις 29-30 Αυγούστου 1949, εντούτοις σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα μικρές αντάρτικες ομάδες παρέμειναν στα βουνά, είτε μέχρι την τελική εξόντωσή τους, είτε μέχρι που τα μέλη τους παραδόθηκαν στις κυβερνητικές αρχές αυτόβουλα ή μετά την ψήφιση και εφαρμογή του Ν. 1504/1950 «περί αναθεωρήσεως των αποφάσεων των Στρατοδικείων κλπ», των διατάξεων του άρθρου 9 του Ν. 2058/1952 «περί μέτρων ειρηνεύσεως», του Ν. Δ. 3382/1955 (ΦΕΚ 260/Α'/26-9-1955) «περί παροχής ευεργετημάτων εις αυθορμήτως προσερχομένους ή προσελθόντας κομμουνιστοσυμμορίτας». Υπήρξαν και αντάρτες που κατέβηκαν απ' το βουνό και μετά το 1955.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η περίοδος του εμφυλίου πολέμου δεν είναι δυνατό να οριστεί επακριβώς. Συνεπώς εμείς πρέπει να συμπεριλάβουμε στα θύματα του Εμφυλίου, όχι μόνον τους απωλεσθέντες την περίοδο από την απελευθέρωση της Λέσβου απ' τους Γερμανούς (10-9-1944) μέχρι 31-12-1949, αλλά τουλάχιστον και μέχρι του έτους 1952 (οπότε καταγράφονται μέχρι στιγμής οι τελευταίοι θάνατοι Λέσβιων εξαιτίας του Εμφυλίου).

Είναι γεγονός ότι η ιστορία γράφεται πάντα από τους νικητές. Και για το λόγο

λαοκρατικός Στρατός Λέσβου 17

. Λ.τό η ιστορική «αλήθεια» βιάζεται βάναυσα, διαστρεβλώνεται, είναι μονόπλευρη so. αη αντικειμενική. Πολύ περισσότερο αν οι νικητές είναι και οι κρατούντες, οι

κ*.ντεταγμένες δυνάμεις της κυρίαρχης κοινωνικής τάξης. Υπακούοντας σ' αυτόν r : i κανόνα και η ιστορία του εμφυλίου πολέμου (που ήταν πόλεμος έκδηλα ταξικός) -.οίφτηκε έτσι που να εξαιρεί την επιτυχία των νικητών (των πιο μαύρων δυνάμεων

αντίδρασης) και να αμαυρώνει, να σπιλώνει, να καταδικάζει τον αγώνα των στημένων (των δυνάμεων της προόδου). Για το λόγο αυτό προκύπτει αυτόματα ε . a μεγάλο ιστορικό χρέος σε μας τους κομμουνιστές: να αντιπαραθέσουμε στους Ιιβελους της αστικής προπαγάνδας όχι μια άλλη μονόπλευρη ιστορική αλήθεια ί-^ιιένη αντίστοιχα από τη δική μας οπτική αγωνία, αλλά την αντικειμενική ιστορική ■2Α.ηθεια, την αλήθεια που διδάσκει και γίνεται πηγή φρονηματισμού.

Η εργασία αυτή βέβαια είναι πολύ ταπεινή, για να φιλοδοξεί να εκπληρώσει αυτό ιστορικό χρέος. Μέσα, όμως, από τις λιγοστές γραμμές της και κυρίως από το

\*2οτυρολόγιό της, αποτίνει φόρο τιμής στους ηρωικούς νεκρούς του νησιού μας και «αοκαθιστά την ιερή μνήμη τους.

Στον αδελφοκτόνο αυτό πόλεμο, που επιβλήθηκε πρώτα και κύρια από τους -^.νλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές, έπεσαν και παιδιά του ελληνικού λαού, «χιτευμένα τότε στον κυβερνητικό στρατό, που έδωσαν τη ζωή τους όχι δυστυχώς *'-2 να λευτερωθεί η πατρίδα μας από τον ξένο καταχτητή, αλλά για να δεθεί «Εφυκτικά στο άρμα της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και υποτέλειας. Οι νεκροί αυτοί

[ηκαν και τιμήθηκαν από το επίσημο ελληνικό κράτος. Οι νεκροί οι δικοί μας tk j ~.ο μπε ύτη καν, αποκεφαλιστή καν, ακρωτη ρ ιάστη καν, πολλοί έ με ιναν άταφο ι ή στη ν •ελϋτερη περίπτωση πετάχτηκαν σ' ένα λάκκο ακήδευτοι, θυσιάστηκαν στο βωμό της •f .τεριάς και σπιλώθηκαν όσο κανένας άλλος. Και υπάρχουν ακόμα παλληκάρια που «2 κοκκαλά τους δεν βρέθηκαν μέχρι σήμερα! Χώρια που ο κατάλογος των ένδοξων « ο ώ ν μάλλον δεν έκλεισε ακόμη...

Δ.ανύοντας τη δεύτερη δεκαετία του 21™ αιώνα ο κόσμος βιώνει την ^τεριαλιστική νέα τάξη πραγμάτων, το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα προσπαθεί ■β ινασυνταχθεί μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην Ανατολική και Κεντρική Ι.Ευπ η , το ΚΚΕ συμπληρώνει 94 χρόνια αγώνων και θυσιών που το καταξίωσαν στη π^νείδηση του ελληνικού λαού. Παράλληλα συμπληρώνονται 63 χρόνια και από τη

του εμφυλίου πολέμου και την επιβολή της αμερικανοκρατίας στην Ελλάδα, της *^:·.ας τα δεινά εξακολουθούμε να πληρώνουμε ακόμα και σήμερα. Από την άποψη

η δουλειά τούτη περνά και ένα επίκαιρο πολιτικό μήνυμα, συμβάλλοντας στη g©·- αηλάτηση των αντιιμπεριαλιστικών αισθημάτων του λαού.


Δημήτρης Πιταούλης από Γην Αγιάοο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ A'

Σ υ ν ο π τ ι κ ή ι σ τ ο ρ ί α

τ ο υ Α η μ ο κ ρ α τ ι κ ο ύ Σ τ ρ α τ ο ύ Λ β σ β ο υ

Το μεταδεκεμβριανό καθεστώς στη Λέσβο

ί.'ετά την περίοδο της Εθνικής Εαμικής Αντίστασης, η άρχουσα τάξη με τη /»ΐ"Λιξη των Αγγλων ιμπεριαλιστών αρχίζει το μονόπλευρο εμφύλιο με σκοπό την Εϊ^.θένωση του εαμικού κινήματος και τη συντριβή του ΚΚΕ10. Το Κόμμα, θέλοντας 0ΐ εξαντλήσει κάθε περιθώριο που υπήρχε για να στεφθεί με επιτυχία η πολιτική της 3>Λκής συμφιλίωσης, καθυστέρησε πολύ να ξεκινήσει τον ένοπλο αγώνα, δίνοντας κον αντίπαλο τη δυνατότητα να προετοιμαστεί αρκετά και να καταφέρει τελικά να ϊΑλάξει σε βάρος του επαναστατικού κινήματος τους συσχετισμούς των δυνάμεων.

Για να αποδυναμώσει το εαμικό κίνημα, η ντόπια αντίδραση κάνει συλλήψεις, •-λακίζει, βασανίζει, εξορίζει αγωνιστές, ενισχύει τον εδώ κυβερνητικό στρατό με £-θύς της ανθρώπους, εξαπολύει κύμα τρομοκρατίας στις λαϊκές συνοικίες της *^Αης και στην ύπαιθρο. Μετά τα Δεκεμβριανά το 114 Τάγμα Εθνοφυλακής (ΤΕ), * c . αποτελούνταν κυρίως από ελασίτες, μετατίθεται στην Κόρινθο και έρχεται στη ■ ■-Τίλήνη το 149 ΤΕ που στελεχωνόταν από πρώην συνεργάτες των Γερμανών και το καθοδηγούσαν οι παρακρατικοί αδελφοί Γιάτρα. Το 149ΤΕέγινε η δύναμη κρούσης της ■.τ-δρασης ενάντια στο λεσβιακό λαϊκό κίνημα. Παράλληλα η κυβέρνηση εγκαθιστά r n Μυτιλήνη τις Αρχές της Αθήνας: Νομάρχη το φασίστα Σταματιάδη, που παίρνει ρ : θέση του Φριλίγκου (Νομάρχη Λέσβου κατά την περίοδο της Εθνικής Εαμικής *»-.στασης), Διοικητή Χωροφυλακής το βασανιστή Τζαβέλα, αργότερα στρατοδίκη, kh Εισαγγελέα το δοσίλογο Κωστόπουλο. Στην υπηρεσία τους μεταξύ άλλων και οι ΙΛαλλιος (Διοικητής Χωροφυλακής Βαριάς), Κατσαρέας (Διοικητής Χωροφυλακής •-τ.σσας), Λαμπρόπουλος (Ενωμοτάρχης Ερεσού), Ρίκης (Υπενωμοτάρχης Ασφάλειας ■^.'τιλήνης και βασανιστής) και άλλοι.


ϊ ·■ ‘ ·’ 4

V

ψ · · . ·*% n ν ρ · Γ**.

• 1 * ν * · * V

% * : - - ' 1 1 1 1Ί ** *

ΐ ' Χ Δ

ι

r * - νΜ * „ ν

* * · VL L . V

j O - 5 _ w** ί1 V ' * ■ V 1 * · # · « * ■

ι ,

f l - i i ί t * 2 Λ

Συλλαλητήριο στο γήπεδο της Μυτιλήνης με πανό κατά του Ιατρίδη το 1945

Το Φλεβάρη του 1945, μετά τον αφοπλισμό του ντόπιου ΕΛΑΣ και της Πολιτοφυλακής, που προβλεπόταν από τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ξεσπά στο νησί μας το τρομοκρατικό όργιο που ανάγκασε πολλούς καταδιωκόμενους πατριώτες να ξαναβγούν στο βουνό. Ολος ο κατασταλτικός - καταπιεστικός μηχανισμός της αντίδρασης, σε αγαστή συνεργασία με τους εθνικόφρονες-βασιλόφρονες ναύτες του Ιατρίδη11, εξαπολύει ένα βίαιο κύμα τρομοκρατίας ενάντια στο λαϊκό κίνημα. Σπάνε τα τυπογραφεία της εφημερίδας «ΕΜΠΡΟΣ», καταστρέφουν τα γραφεία του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου. Την επόμενη μέρα, 9 Μάη 1945 (μέρα συνθηκολόγησης της χιτλερικής Γερμανίας και λήξης του Β' παγκοσμίου πολέμου στην Ευρώπη, που γιορτάζεται από τότε σαν παγκόσμια μέρα της αντιφασιστικής νίκης), οργανώνεται ογκώδης διαδήλωση διαμαρτυρίας του λεσβιακού λαού μπροστά στη Νομαρχία. Ο κόσμος αγανακτισμένος, γιατί κανένας αρμόδιος δεν έβγαινε να δώσει απαντήσεις στα αιτήματά του, εισβάλλει στο κτίριο της Νομαρχίας. Οι επονίτισσες αδελφές Πολίνα και Νέδα Νικήτα από τη Μυτιλήνη επιτέθηκαν διαμαρτυρόμενες στο Γενικό Διευθυντή της Νομαρχίας Καριότογλου. Οι μπουραντάδες, που έψαχναν πάντα αφορμή για να επιτεθούν στο λαϊκό κίνημα, βρήκαν την ευκαιρία τότε να χτυπήσουν τη συγκέντρωση με τα όπλα, με αποτέλεσμα να δολοφονηθεί εν ψυχρώ στη διασταύρωση των οδών Π. Βοστάνη και Αγ. Ειρήνης ο εργάτης Χριστόφας Πετράς ή Μαμοΰτης, που καταγράφεται ως ο πρώτος νεκρός του Εμφυλίου στη Λέσβο.

Οι Χίτες του Βιτούλια12 με την κάλυψη της Χωροφυλακής επιχειρούν τα βράδια εκφοβιστικές επιδρομές στις λαϊκές συνοικίες. Συλλήψεις, ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια,

V jo κρατικός Στρατός Λέσβου 21

•»e>ua και δολοφονίες εαμιτών, είναι στην ημερήσια διάταξη.Στις 20 Ιούλη 1945 δολοφονείται από ένοπλους μοναρχικούς στα Βασιλικά

ΐ-!-?τιλήνης ο αγωνιστής Ηλίας Μιχάλης. Την ίδια μέρα στο πανηγύρι του Προφήτη -«•π στην Αγιάσο τραυματίζεται και συλλαμβάνεται ο Γιάννης Αγρίτης, αδερφός του Λ%τώνη, του Βασίλη και του Γιώργου, που έπεσαν αργότερα στις τάξεις του ΔΣΛ.

Στις 30 Αυγούστου 1945 εκτελείται από έναν εθνοφύλακα στη Στύφη ο αγωνιστής τν: Εθνικής Αντίστασης Στ. Μουλαλάς.

Στις 2 Οκτώβρη 1945 σκότωσαν ύπουλα στη Γέρα, με το πρόσχηματης δραπέτευσης, —·. καπετάνιο του ΕΛΑΣ και ήρωα της Εθνικής Αντίστασης Χριστόδουλο Χατζηράλλη ρ ή τον Παλαιόκηπο.

'έσα στον ίδιο χρόνο συλλαμβάνεται σε jff*OKO μαζί με άλλες επονίτισσες και η Ελένη ■*τηκού από την Ερεσό, μεταφέρεται με Ε-·~οκίνητο στη Μυτιλήνη και δολοφονείται «era τη μεταγωγή της.; “ Λήρωναν οι αγωνιστές για τους αγώνες "rue ενάντια στον καταχτητή, για το θαυμαστό ■^::ϊο που κυβέρνησαν το νησί την οχτάμηνη

|fe?io6o της κυριαρχίας του ΕΑΜ, κατά τη Μ^κεια τηςοποίας δεν έλειφαν τα θύματα της «οαοκρατίας των παρακρατικών. Στις 2 και 4 ■3£<τμβρητου 1944, αντίστοιχα, δολοφονήθη καν

Ασώματο οι νέοι Ευστράτιος Νικολάου ανάκης και Παράσχος Νικολάου Βαλέλης.

-οωνε ο λαός για τη μεγάλη παλλεσβιακή'τοποίησή του τα Χριστούγεννα του 1944 Ελένη Κρητικού από την Ερεσόαπό το λιμάνι της Μυτιλήνης («Μπλόκια»).στορικό «Go back!» - με την οποία απέτρεψε την απόβαση των εγγλέζικων ιτευμάτων (Μαύρων) του Turnbull, που σκοπό είχαν να εξουδετερώσουν την ■στια επιρροή του ΕΑΜ και να βοηθήσουν τη ντόπια αντίδραση να επιβάλει το .ος του νόμου της στο νησί μας. Ματαιώθηκε έτσι η νέα κατοχή, αλλά τις ίδιες

« ς οι Αγγλοι αποικιοκράτες με την ωμή και απροκάλυπτη επέμβασή τους ενάντια e x ηρωικό λαό της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944 οδήγησαν τη χώρα στον εμφύλιο —οαγμό.Στις 27 Γενάρη 1946 δολοφονήθηκε από ομάδα Χιτών στο Πέραμα της Γέρας ο

§»ιοτης επονίτης Ερμόλαος Παππάς. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις του νησιού «τϊ·.-Εαν παλλεσβιακή απεργία διαμαρτυρίας για τη δολοφονία του.

T-jv Πρωτομαγιά του 1946 μια συντροφιά εαμίτες και επονίτες από τα Χίδηρα, ΒΡ-τ~οέφοντας από την εξοχή όπου βγήκαν για να γιορτάσουν την παγκόσμια μέρα

εργατιάς, δέχτηκαν επίθεση από παρακρατικούς οι οποίοι στην πλατεία του ρ^-ού μαχαίρωσαν και σκότωσαν τον Κωστή Αγά, καρδιακό φίλο του Φάνη Μουλά,


«Go back» (Χριστούγεννα 1944).Ελασίτες ταμπουρωμένοί σε οδοφράγματα που έστησαν στους δρόμους της Μυτιλήνης.

(φωτο Σιμού Χουτζαίου)

1

υιιικός Στρατός Λέσβου 23

; cr^otoq τη γλύτωσε παρά τρίχα κι από τότε βνήκε στο βουνό.. η υ η των δημοκρατικών πολιτών στο νησί γίνεται αφόρητη. Η τρομοκρατία και

mt :>..·λήψεις έχουν σαν αποτέλεσμα πολλοί κομμουνιστές να καταφύγουν και να W- ϊΌνται στα βουνά. Στην αρχή ήταν άοπλοι. Μετά, όμως, από τις εκλογές βίας η αθεΐας της 31ης Μάρτη 1946 και το όργιο τρομοκρατίας που επακολουθεί, η « κ υ ιη ηγεσία του ΚΚΕ, σύμφωνα με την κεντρική απόφαση, δίνει την εντολή στους ^ ΕΜ νο μ ο υ ς » να εξοπλιστούν. Με αυστηρή όμως σύσταση: τα όπλα για άμυνα και |ι^ .·_α επίθεση. Δεν έμπαινε ακόμα στόχος η κατάληψη της εξουσίας. Υπήρχαν ακόμα f c » ‘ ελπίδες για ειρηνική εξέλιξη (εσφαλμένη και μοιραία εκτίμηση της κομματικής

Η ένταση της τρομοκρατίας οδηνεί στον ένοπλο ανώνα

to Μάη του 1946 διώκεται ολόκληρη η τότε ηγεσία του λαϊκού κινήματος στο νησί13, ■αιαεσά τους ο Παναγιώτης Γώγος, από την Ηπειρο, που από τον Οκτώβρη του 1944 be*? αναλάβει Γραμματέας Περιοχής Αιγαίου του ΚΚΕ. Αυτός μένει κρυμμένος για ■to -.αιρό στο νησί και ύστερα φεύγει στην Αθήνα, όπου αργότερα συλλαμβάνεται, «ταδικάζεται από έκτακτο στρατοδικείο τρις εις θάνατον και εκτελείταιτο Σεπτέμβρη « χ 1949 (κατ' άλλη πηγή στις 19-8-1949) στην Αθήνα. Επίσης, ο Γιώργος Δάμπασης• ΰα .-ος από την Κατερίνη, Γραμματέας του Συμβουλίου Περιοχής Αιγαίου της ΕΠΟΝ,

. βασανίζεται απάνθρωπα σε σημείο που τρελαίνεται και αυτοκτονεί ένα μήνα νοτερά στη Θεσσαλονίκη σε ηλικία 25 ετών. Συλλαμβάνονται ακόμα ο Κώστας

■οοάλος, Β' Γραμματέας της Περιοχής Αιγαίου του ΚΚΕ, ο Απόστολος Φωτεινός, «ϊτμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Αιγαίου του ΚΚΕ, και άλλα κομματικά

Παναγιώτης Γώγος από τα Γιάννενα Γίώργος Δάμπασης από την Κατερίνη


στελέχη που κατηγορούνται σαν ηθικοί αυτουργοί του φόνου δυο συνεργατών των Γερμανών που σκοτώθηκαν από άγνωστους δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Μυτιλήνη. Καταζητούνται για τον ίδιο λόγο και δυο επίσης στελέχη της Π.Ε. Λέσβου του ΚΚΕ, ο Δημήτρης Πιταούλης και ο Γιάννης Βασάλος, ο οποίος συλλαμβάνεται το1946. Μετά τη σύλληψή του το Κόμμα στέλνει στο νησί το Γρηγόρη Κουντουρέλη που, ερχόμενος με τη γυναίκα του από τη Μακεδονία, αναλαμβάνει Γραμματέας της Π.Ε. Και οι τρεις τους ήταν παλιά στελέχη του ΚΚΕ, εξόριστοι της μεταξικής δικτατορίας, Ακροναυπλιώτες.

Στις 5 Ιούλη 1946 δολοφονείται στο χωριό του από ένοπλους μοναρχικούς παρακρατικούς ο Ζαχαρίας Πετράς από τη Φίλια.

Μετά την ψήφιση από τη Βουλή των «λαοπρόβλητων εκτάκτων μέτρων τάξεως» (Γ' Ψηφίσματος), η κατάσταση χειροτερεύει. Τον Ιούλη του 1946 εκατοντάδες αριστεροί αγωνιστές συλλαμβάνονται και στέλνονται στα ξερονήσια ή φυλακίζονται με στημένες κατηγορίες και μένουν χρόνια προφυλακισμένοι. Γίνονται αμέσως κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας, αλλά τελικά οι περισσότεροι απ' αυτούς στέλνονται στην εξορία. Σχεδόν όλοι τους είχαν παίξει ενεργό ρόλο την περίοδο της Εθνικής Εαμικής Αντίστασης και η σύλληψή τους θα στερήσει αργότερα το αντάρτικο από τα έμπειρα στην παράνομη δουλειά καθοδηγητικά στελέχη, τις αναγκαίες εφεδρείες σε έμψυχο υλικό κλπ.

Τότε είναι που πολλοί αγωνιστές παίρνουν μόνοι τους το δρόμο του βουνού. Τρεις ένοπλες ομάδες συγκροτούνται. Μία στα ΒΔ με καπετάνιο τον Καρακώστα. Μια άλλη στην περιοχή Αγιάσου με καπετάνιο τον Αντώνη Αγρίτη και η τρίτη στη Γέρα. Και οι τρεις ομάδες αρχίζουν τη δράση τους σχεδόν ταυτόχρονα.

Το αγιασώτικο αντάρτικο τμήμα στις 29 Αυγούστου 1946, αφού πέρασε από Αμπελικό, Αγιάσο, Ασώματο, κατεβαίνει στο Κάτω Τρίτος, όπου σε συμπλοκή με κυβερνητικούς σκοτώνεται ο αντάρτης Χαράλαμπος Κατάκος από τον Πολιχνίτο (ήταν ο πρώτος νεκρός του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου).

Μετά το κάλπικο δημοψήφισματης 1-9-1946 γιατηνεπαναφοράτης μοναρχίας στην Ελλάδα, ιδρύεται στις 22 Σεπτέμβρη 1946 και στη Μυτιλήνη το Έκτακτο Στρατοδικείο με Πρόεδρο τον Ηρακλή Σγουρό και η τρομοκρατία εντείνεται. Σημειώνεται ότι ήταν το μόνο Έκτακτο Στρατοδικείο που ιδρύθηκε κατά την περίοδο του Εμφυλίου σε ελληνικό νησί (πλην Κρήτης)!

Οι Γεραγώτες στις 10 Σεπτέμβρη 1946 μπαίνουν στον Παππάδο, όπου αντιμετωπίζουν σφοδρή ένοπλη αντίδραση και αναγκάζονται να αποσυρθούν. Η κυβερνητική πλευρά, όμως, έχει τρεις νεκρούς και δυο τραυματίες.

Το Νοέμβρη του 1946 ομάδα ανταρτών κινείται βράδυ στον κάμπο των Κεραμιών με σκοπό να τιμωρήσει έναν τρομοκράτη της περιοχής που έδερνε, χτυπούσε, βασάνιζε τον κόσμο. Κοντά στο ντάμι του Κώστα Πηγάση, στον οποίο πήγανε για να πάρουν πληροφορίες, πέφτουν πάνω σε περίπολο χωροφυλάκων που πήγαινε να στήσει ενέδρα. Στη συμπλοκή που ακολουθεί σκοτώνεται ο ενωμοτάρχης των χωροφυλάκων. Οι αντάρτες διαφεύγουν χωρίς απώλειες.

ν\ίΐοκρατικός Στρατός Λέσβου 25

Ο σκοπός των πρώτων μικρών ένοπλων εμφανίσεων των ανταρτών ήταν να δείξουν ΒΓι είχαν τη δυνατότητα να αντιστέκονται στις διώξεις και την τρομοκρατία.

Η πρώτη μεγάλη μάχη με ενωμένα τα τμήματα Αγιάσου - Γέρας δίνεται στις 18 ίΐΰέμβρη 1946 στη θέση «Καμπιά» Αγιάσου. Μεγάλες δυνάμεις του κυβερνητικού •χ-οατού ανεβαίνουν εκεί όπου σύμφωνα με τις πληροφορίες τους έχουν λημέρι οι «•υυμμορίτες». Στη σύγκρουση που ακολουθεί οι αντάρτες διαφεύγουν συντεταγμένα, »φού ανατρέπουν τους κυβερνητικούς, τραυματίζουν μερικούς και τον επικεφαλής ■ai-ωματικό τους και θα τους κατάφερναν συντριπτικό χτύπημα, αν δεν έπεφτε κείνη vw ώρα στην περιοχή πυκνή ομίχλη.

IΒαγγέλης Καρωμένος από τον Παλαώκηπο

Στις 21 Νοέμβρη 1946 στη θέση «Αγριομέλισσα» η ομάδα της Γέρας έχει κι αυτή— .ς πρώτους νεκρούς της. Σκοτώνονται οι Βαγγέλης Καρουμένος ή Καρωμένος από έϊϊ Παλαιόκηπο και Μανώλης Τσόνγκας από τον Παππάδο.

Στις 20 Δεκέμβρη 1946 οι αντάρτες μπαίνουν στο χωριό Νεοχώρι (Μπορό) και Μίρνουν όπλα και εφόδια.

Στις 28 Νοέμβρη 1946 δύναμη στρατού καιχωροφυλακής συγκρούεται με αντάρτικη Β'-αδα στη θέση «Φεράνα» Αγίας Παρασκευής (στα βοσκοτόπια του Καραπαναγιώτη* Ελληνα) και σκοτώνεται ο καταδιωκόμενος ελασίτης καπετάνιος Θουκυδίδης Θεοδοσίου από την Αγία Παρασκευή.

Παραμονή Χριστουγέννων του 1946 απόσπασμα χιτών και χωροφυλάκων, που ·=5οεύει στο σταθμό της Αγίας Παρασκευής, μπαίνει στη Νάπη και προβαίνει σε •«τταστροφές, συλλήψεις και άγριους ξυλοδαρμούς δημοκρατικών πολιτών.

Μανώλης Τσόνγκας από τον Παππάδο

26 Βασίλη Καλονερά- Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

Οι μεγάλες μάχες του 1947 (Περίτονο, Κλαπάδος, Αετός)

Την Πρωτοχρονιά του 1947 το αγιασώτικο αντάρτικο τμήμα με επικεφαλής το Δημήτρη Πιταούλη διαλύει σε ενέδρα στη θέση «Κόκκινη Ράχη» Αγιάσου (κοντά στο σημερινό εκκλησάκι του Αγιου Χριστόφορου) δύναμη χωροφυλάκων και μάυδων που είχαν βγει σε καταδίωξη, σκοτώνοντας πέντε απ' αυτούς και παίρνοντας αρκετά λάφυρα. Την επόμενη μέρα ξεσπούν τα αντίποινα των κυβερνητικών με πρωτοφανή βιαιότητα. Στην Αγιάσο και στον Πολιχνίτο καταστρέφονται τα μαγαζιά των εαμιτών, γίνονται άγριοι ξυλοδαρμοί δημοκρατικών πολιτών και απαγορεύεται η έξοδος από τα σπίτια όλων των αριστερών. Στον Πολιχνίτο το βράδυ της 3ης προς 4η Γενάρη 1947 καίνε το σπίτι του παλιού κομμουνιστή Παναγιώτη Κρικλάνη, δολοφονούν μέσα στο σπίτι της τη σύζυγό του Κατερίνα Κρικλάνη, 42 ετών, και τραυ ματίζουν θανάσιμα στην κοιλιά την κόρη του Ζαχαρούλα Κρικλάνη, στέλεχος της ΕΠΟΝ, η οποία διαφεύγει στη Μυτιλήνη, όπου εγχειρίζεται, αλλά πεθαίνει τελικά εκεί στις 4 Γενάρη 1947, σε ηλικία 19 ετών.

Στις 3 Γενάρη 1947 (κατ' άλλη πηγή στις 4-1-1947) και η ομάδα Καρακώσταστη θέση «Ξενοτάφια» Ανεμότιας έχει το πρώτο της θύμα. Σε συμπλοκή σκοτώνεται ο γενναίος ελασίτης Νίκος Σκουταριώτης ή Ολόρτος, από τη Φίλια κι ένας χωροφύλακας.

Στις 6 Γενάρη 1947 (ανήμερα των Φώτων) οι αντάρτες μπαίνουν στο χωριό Κλομιδάδος (Νάπη) και παίρνουν τρόφιμα.

Στις 11 Γενάρη 1947 ακολουθεί η μάχη στο «Περίτονο», μια περιοχή στην περιφέρεια της Αγιάσου. Τη μέρα οι αντάρτες βαστούσαν τις θέσεις τους στην κορυφογραμμή

Κατερίνα Κρικλάνη από τον Πολιχνίτο

Ζαχαρούλα Κρικλάνη από τον Πολιχνίτο

► ιοκρατικός Στρατός Λέσβου 27

Στρατής Καρέτος από την Αγιάσο

Στέλιος Σαλαβά της από την Αγιάσο

Μιχάλης Γαουλεληςαπό την Αγία Παρασκευή


του υψώματος. Το βράδυ χωρίζονταν σε τμήματα και κατέβαιναν στα περιβόλια, όπου διανυκτέρευαν σε ντάμια. Την επόμενη μέρα, αχάραγα ακόμα, ξεκινούσαν και πάλι για την κορφή. Κείνη τη μέρα, όμως, που ανέβαιναν στο ύψωμα, η κορφή είχε ήδη καταληφθεί από τ' αποσπάσματα, που είχαν ενημερωθεί για τις κινήσεις των ανταρτών από κάποιον καταδότη και είχαν ανέβει αποβραδίς στο ύψωμα, για να τους στήσουν ενέδρα. Μέσα στην πυκνή ομίχλη κείνης της αυγής οι αντάρτες αιφνιδιάζονται. Πέντε παλληκάρια σκοτώνονται: ο Γιώργος Αγρίτης, ο Στρατής Καρέτος και ο Στέλιος Σαλαβάτης από την Αγιάσο, ο Φεργαδιώτης Καβαρνός από το Νεοχώρι και ο Μιχάλης Τσουλέλης από την Αγία Παρασκευή. Μετά το πολύ επώδυνο αυτό χτύπημα, με απόφαση της ηγεσίας τους πολλοί - κυρίως νιόβγαλτοι - αντάρτες κατεβαίνουν από το βουνό και παραδίνονται στις αρχές.

Γρήγορα όμως γίνεται ανασυγκρότηση και στις 19 Φλεβάρη 1947 οι αντάρτες μπαίνουν στην Ανεμότια. Αφοπλίζουν τη δύναμη του Σταθμού Χωροφυλακής και παίρνουν τρόφιμα από τις οικογένειες των πλουσίων.

Στη συνέχεια μπαίνουν στο Μεσότοπο και συμπληρώνουν τις προμήθειές τους σε τρόφιμα, τα οποία μεταφέρουν με βάρκες από την Αποθήκα στην απέναντι ακτή. Εκεί αναγκάζονται να δώσουν μάχη με τα αποσπάσματα και καταφέρνουν να ξεφύγουν χωρίς απώλειες.

Αρχές Μάρτη 1947 ολόκληρη η δύναμη του ΔΣΛ, που αριθμεί 94 άνδρες, συγκεντρώνεται στο βόρειο μέρος του νησιού. Στις 22 Μάρτη 1947 δίνεται η μεγάλη μάχη στον Κλαπάδοπου κρατά ολόκληρη τη μέρα και, παρά το γεγονός ότι οι αντάρτες έχουν κυκλωθεί από το σύνολο των κυβερνητικών δυνάμεων του νησιού και τη νύχτα αντιμετωπίζουν σειρά ενεδρών στα διάφορα περάσματα, στο τέλος κατορθώνουν να διαφύγουν από τον κλοιό, αφήνοντας όμως στο πεδίο της μάχης ένα νεκρό, το Σταύρο Σπλιαδή ή Σαβέλο από την Αγιάσο, που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια αντεπίθεσης των ανταρτών για την ανακατάληψη του υψώματος στρατηγικής σημασίας «Σκοτεινό» που προσωρινά είχε πέσει στα χέρια του αντιπάλου.

Ενα από τα τμήματα, στα οποία χωρίστηκε το ενιαίο αντάρτικο σώμα μετά τη μάχη του Κλαπάδου, με επικεφαλής τους Καρακώστα, Μπουντάκη, Μπούρα, κινείται δυτικά γιαναπροσβάλειτηνΕρεσό. Ηταν μια παράτολμη κίνηση, γιατί εκεί στάθμευαν ισχυρές δυνάμεις χωροφυλακής και μάϋδων. Χτυπιούνται ύστερα από προδοσία στο βουνό Βόρδονας στην περιοχή της Ανεμότιας και μετά από μάχη διαφεύγουν και φτάνουν βράδυ στον Αετό, ένα γυμνό και ακατάλληλο για απόκρυψη και άμυνα ύψωμα. Το πρωί βρίσκονται κυκλωμένοι και πολεμούν ηρωικά. Αντεπιτίθενται προσπαθώντας να σπάσουν τον κλοιό, αλλά οι αρχηγοί τους σκοτώνονται και η αντίστασή τους καταρρέει. Πολλοί κατορθώνουν να διαφύγουν σκόρπιοι. Το αντάρτικο τμήμα διαλύεται. Ηταν 9 Απρίλη 1947, χαράματα Μεγάλης Τετάρτης. Το χτύπημα είναι τρομερό. Πέντε σκοτώνονται και έξι συλλαμβάνονται (εκ των οποίων οι Δ. Χαχαλάς και Μ. Μαδυτιανός τραυματίες) για να εκτελεστούν λίγες μέρες αργότερα. Νεκροί ήταν οι: Γιάννης Δόβας ή Γιωργάκας και Μανόλης Φιλίππου ή Καρακώστας, από την Ερεσό, Απόστολος Φιλίππου ή Μπουντάκης από τη Φίλια, Γιώργος Βουλαλάς

Λ-«.π·κρσπκός Στρατός Λέσβου 29

Γο ρ γό ς ΒουλαλοΓ αηο τη Ιτύφη

---- * ΛΒαγγέλης Λουίζος από την Καλλονή

Μανώλης Φιλίππου ή Καρακώστας από την Ερεσό

30 Βασίλη Καλογερά- Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδπ

Γοηγόρης Ζερβός από την Αρισβη

από τη Στυφή και Γιώργος Κουγιουμτζής ήΣυμπριώνης από τη Συκαμιά. Τους νεκρούς τους διαπομπεύουν στην Ερεσό και τους θάβουν σ' έναν ομαδικό τάφο στο νεκροταφείο του χωριού. Τους συλληφθέντες τους κλείνουν αρχικά στο κρατητήριοτηςΆντισσας.Το Μεγάλο Σάββατο τους μεταφέρουν στο Α1 Αστυνομικό Τμήμα Μυτιλήνης. Το τελευταίο δεκαήμερο του Απρίλη του 1947 γίνεται η δίκη τους στο'Εκτακτο Στρατοδικείο Μυτιλήνης. Ολοιτους κρατούν μια περήφανη και ανυποχώρητη στάση. Βασιλικός Επίτροπος ο διοικητής της Χωροφυλακής Τζαβέλας. Καταδικάζονται σε θάνατο και στις29 Απρίλη 1947, στις 4:30' το πρωί, εκτελούνται δίπλα στο δάσος Σιφναίου στην Κράτηγο. Τα ονόματα των ηρωικών νεκρών είναι: Νίκος Αγριτέλης από την Πηγή, Γρηγόρης Ζερβός από το Υψηλομέτωπο, Βαγγέλης Λουίζος από την

Καλλονή, Μιχάλης Μαδυτιανός από τη Συκαμιά, Δημήτρης Χαχαλάς από την Ερεσό, Κώστας Χαχαλάς από το Μεσότοπο και Γιώργος Χρήστου ή Αλβανός από τα Δάφια. Η εκταφή των οστών τους έγινε μετά από 35 χρόνια, στις 5 Δεκέμβρη 1982.

Στις 12 Απρίλη 1947 πεθαίνει από τις κακουχίες και τα βασανιστήρια στις φυλακές της Μυτιλήνης ο παλιός αγωνιστής Νίκος Χατζησταύρος από την Αγιάσο.

Στο μεταξύ, παρά την καταστροφή στον Αετό, οι αντάρτες δεν πτοούνται. Το Μεγάλο Σάββατο ενισχύονται με νέους μαχητές από την περιοχή του Μανταμάδου. Τη Λαμπροτρίτη, 15 Απρίλη1947, στο δρόμο Μυτιλήνης - Μανταμάδου σε ενέδρα στη θέση «Στσίδια» αιχμαλωτίζου\ μια ολόκληρη διμοιρία του κυβερνητικοί στρατού μαζί με τον επικεφαλής αξιωματι^ της. Παίρνουν όπλα, πυρομαχικά και ρούχα κα ελευθερώνουν τους αιχμαλώτους. Το γεγονό< κάνει αίσθηση σ' όλο το νησί.

Στις 10 Μάη 1947 κάνουν μπλόκο στο 24 χιλιόμετρο του αυτοκινητόδρομου Μυτιλήνης Καλλονής και παίρνουν τρόφιμα.

Η ευφορία όμως απ' αυτές τις επιτυχίες δεν κρατά πολύ. Οι φοβερές δυσκολίες η πείνα, οι συνεχείς πορείες σε δύσβατα μέρη, η διαρκής παραμονή στο ύπαιθρ<

Νίκος Χατζησταύρος από την Αγιάσο

ο^οατικός Στοατός Λέσβου 31

§M c επακόλουθα της εδαφικής διαμόρφωσης του νησιού, που δεν επέτρεπε τη ♦ιβτηρηση μιας κάποιας μόνιμης βάσης συγκέντρωσης, ανάπαυσης και εξόρμησης) tpsov σαν αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού, τις διαρροές και τη συρρίκνωση του «χαοτικού τμήματος.

Επαναδραστηριοποίηση του αντάρτικου - Η περίοδος διαμονής στα αμπριά

' Ε Ιούνη του 1947 έρχεται μυστικά στη Μυτιλήνη από τη Σάμο, όπου ως τότε ήταν «ε^δηγητής, ο Χαράλαμπος Θεοδοσίου, παλιός Ακροναυπλιώτης, από την Αγία : ΦΒ·ασκευή. Ερχόμενος στη Μυτιλήνη συνδέεται με τον Γρηγόρη Κουντουρέλη, από

Α»ίάσο, που είχε έρθει στη Μυτιλήνη το Μάη του 1946μετάτη σύλληψη του Κώστα δί=5αλου και ανέλαβε Γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Λέσβου του ΚΚΕ. £.-_*&ωνα με εντολές από την Αθήνα, ο Θεοδοσίου αναλαμβάνει διοικητής του ΔΣΛ, λ . “ οδιοικητή τον Δημήτρη Πιταούλη και με στόχο την επαναδραστηριοποίησή του,

Jfc “ οατολογία καινούργιων μαχητών και την ανάπτυξη επιθετικής δραστηριότητας. ':ν πρώτο καιρό τον αφιερώνει στη συγκέντρωση των διάσπαρτων σε διάφορα

σ του νησιού αντάρτικων μικροομάδων και στην κατασκευή του λημεριού στο πευκοδάσος της Αγιάσου. Σε μια χαράδρα στη νότια άκρη του κάμπου

· Σωτήρας», δεξιά του χειμάρρου Βούρκου, εκτεινόταν μια μεγάλη χαλατσιά

1

■ν- -

Ένα από τα αμπριά των ανταρτών στο πευκοδάσος της Αγιάσου

32 Βασιλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουί

(σωρός από ογκώδεις κοκκινόχρωμες πέτρες). Το μέρος αυτό προσφερόταν για την κατασκευή μόνιμων καταφυγίων (αμπριών). Η δομή του κάθε αμπριού ήταν περίπου η εξής: Το «πάτωμα» ήταν στρωμένο με ρύχια. Το «ταβάνι» ήταν φτιαγμένο με χοντρά φρεσκοκομμένα καδρόνια από πεύκο, που πάνω τους στήριζαν λαμαρίνεί για προστασία από τη βροχή. Και πάνω από τις λαμαρίνες τοποθετούνταν οι ίδιο. ογκόλιθοι που είχαν βγει, βαλμένοι με προσοχή στην ίδια θέση στην οποία η φύση πριν από εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια είχε τοποθετήσει.

Μετά ξαναρχίζει η δράση. Στις 17 Σεπτέμβρη 1947 οι αντάρτες μπαίνουν στην Αργενο.

Στα τέλη Σεπτέμβρη του 1947 δίνουν μάχη με δύναμη του κυβερνητικού στρατού στο Κουφό Βουνό χωρίς απώλειες.

Τις ίδιες περίπου μέρες κάνουν μπλόκο σε αυτοκινητοπομπή στο δρόμο Μυτιλήνης- Καλλονής και παίρνουν τρόφιμα.

Στις 14 Νοέμβρη 1947 οι αντάρτες μπαίνουν στα Βασιλικά. Προσβάλλουν το Σταθμό Χωροφυλακής και συλλαμβάνουν πέντε χωροφύλακες και ένα δασονόμο. Εκτελούν ένα χωροφύλακα που, παρά τις συστάσεις ανταρτών και χωριανών να παραδοθεί, έβαλε κατά των ανδρών του ΔΣΛ και τραυμάτισε τον Παναγιώτη Χαβαράνη (η σφαίρα έμεινε στο πόδι του μέχρι τη μέρα που σκοτώθηκε). Φορτώνουν τα ζώα με όπλα και τρόφιμα και φεύγουν, αφήνοντάς τους ελεύθερους. Μαζί τους έρχονται και νέοι

Τέλη Νοέμβρη του 1947 μπαίνουν στο Μπαλτζίκι (Νέες Κυδωνιές) και παίρνουν όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα.

Στις 3 Δεκέμβρη 1947 δολοφονείται άνανδρα από παρακρατικούς στη θέση «Γεράνια» της Μεγάλης Λίμνης Αγιάσου ο τσομπάνος Στρατής Βαρβάκης ή Μπεκιάρης (γαμπρός του Κυριάκου Πασχαλιά) από την Αγιάσο.

Αναπάντεχο πλήγμα στις 10 Δεκέμβρη 1947 ο θάνατος του καπετάνιου Δημήτρη Πιταούλη από την Αγιάσο, που σκοτώνεται από απροσεξία μέσα στο αμπρί του (προκαλώντας ακούσια την εκπυρσοκρότηση του όπλου του). Τον θάψανε λίγο παραπέρα. Το πένθος ήταν βαρύ, αλλά γρήγορα η αντάρτικη ζωή ξαναβρίσκει το ρυθμό της. Καινούργιοι εθελοντές στρατολογούνται και η δύναμη του ΔΣΛ πλησιάζει τους εκατό άνδρες. Συγκροτούνται σε λόχο. Διοικητής

(ταγματάρχης) ο Μπάμπης Θεοδοσίου. Λοχαγός (τιμημένος νεκρός) ο Δημήτρης Πιταούλης. Υπαρχηγός (υπολοχαγός) ο Πάνος Παρασκευαίδης. Ανθυπολοχαγοί οι Παναγιώτης Καλαλές, Κυριάκος Πασχαλιάς, Παναγιώτης Αντωνιάδης. Ομαδάρχες

αντάρτες.

Στρατής Βαρβάκης ή Μπεκιάρης απο την Αγιάσο

(ϊοβοστικός Στρατός Λέσβου 33

ι> «<π:ας Αχλιόπτας, Πέτρος Μπούρας, Βασίλης Αγρίτης, Παναγιώτης Χαβαράνης, *ηςΤσουλέλης, Νίκος Θεοχάρης, Βασίλης Παπαδέλης, Γιώργος Διαμαντίδης, Χαρ.

Ετΐτελης.

Αποστολής Διαμαντής από την Κώμη

Θανάσης Καλέλης από τηνΑγιάσο

^«□λουθούν συχνότατες εμφανίσεις σε δημόσιους δρόμους με σκοπό το σταμάτημα •ινήτων για έλεγχο, τον ανεφοδιασμό σε τρόφιμα και ρουχισμό και τη διαφώτιση

►οσμου. Στις 20 Δεκέμβρη 1947 (κατ' άλλη ιτηγή στις 25-10-1947) στήνουν ενέδρα _*Έση «Στραβολάγκαδα» κοντά στον αυτοκινητόδρομο Μυτιλήνης - Καλλονής, λίγο

από τους Λάμπου Μύλους. Πριν όμως προλάβουν να συγκεντρωθούν, δέχονται ίση αποσπασμάτων και αποσύρονται. Ο αντάρτης Αποστολής Διαμαντής από

ι<_ι*η αποκόπτεται από το τμήμα του, κυκλώνεται, δεν παραδίνεται και αμύνεται που σκοτώνεται.

Μέσα στο 1947 αφήνει τα κόκκαλά του κάπου στην «Αγριά» και ο Θανάσης ΐς από την Αγιάσο, ένας από τους πρώτους αντάρτες που βγήκαν στο βουνό

n o το 1945.βδετα τις δυναμικές αυτές εμφανίσεις στα χωριά και τους αυτοκινητόδρομους, η

ΐπαση των κυβερνητικών είναι άμεση. Φέρνουν απέξω ενισχύσεις. Οργανώνουν ι :·.·ογιες μονάδες «άνευ θητείας» χωροφυλάκων, που πλαισιώνονται με τη γνωστή

ηκή οργάνωση «Μ.Α.Υ.» (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου). Επιβάλλουν ειδική Ιιονία στο λάδι, τη δεκάτη, για να καλύψουν τα έξοδα μισθοδοσίας, εξοπλισμού

(ΓΌφοδοσίας των μισθοφόρων τους. Προμηθεύονται καλύτερο εξοπλισμό και πυρομαχικά. Πολεμικά πλοία περιπολούν συνεχώς γύρω από το νησί για να

κ«»σουν τον εφοδιασμό των ανταρτών από την ηπειρωτική Ελλάδα. Παράλληλα k *jv σκληρά τρομοκρατικά μέτρα κατά του αγροτικού πληθυσμού των χωριών,

34 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκοι

που οδηγούν στην ερήμωση της υπαίθρου και έχουν σαν αποτέλεσμα την ελλ τροφοδοσία των ανταρτών.

Στο μεταξύ με τις καινούργιες εθελοντικές στρατολογίες οι αντάρτες πληθαίνο για να φτάσουν στα τέλη του 1947 τους ενενήντα δύο. Όλα πάνε ευνοϊκά. Με είσοδο όμως του νέου χρόνου η κατάσταση αλλάζει δραματικά. Στις 2 Γενάρη 194! αντάρτες πολύ πριν το ξημέρωμα αναγκάζονται να εγκαταλείφουν τα αμπριά το Κάποιος λιποτάκτης από τους νέους στρατολογημένους έχει προδώσει τη θέση τι στους κυβερνητικούς. Ολόκληρη η μέρα περνά με απανωτές συμπλοκές μέσα < πευκοδάσος της Αγιάσου χωρίς απώλειες. Μα από την ίδια κιόλας νύχτα αρχίζ< πάλι τα δεινά. Πείνα, κρύο, βροχές, χιόνια, καθημερινή διανυκτέρευση στο ύπαι( χωρίς την παραμικρή προστασία.

Το ματωμένο 1948 - Η μάχη του Σεϊτάν Ντερέ

Νέο ισχυρό πλήγμα δέχεταιτο αντάρτικο κίνημα στη Λέσβο ύστερα από λίγες μέ(: Ο Γρηγόρης Κουντουρέλης από την Αγιάσο, καθοδηγητής της Οργάνωσης, που ι συλληφθεί από την Ασφάλεια Μυτιλήνης στις 22 Νοέμβρη 1947, πεθαίνει μετά c απάνθρωπα βασανιστήρια που κράτησαν μέρες. Μεταφέρθηκε στο «Βοστάνε Νοσοκομείο Μυτιλήνης με σχισμένη την κοιλιά, όπου δεν άργησε να ξεψυχήι Πέθανε στις 5 Γενάρη 1948. Η επίσημη αιτιολογία θανάτου του ήταν «περιτονίτ συνεπεία τραύματος κοιλίας».

■L - >

%

■ k »Lk * j f cΓ

'ν·^·| 9 % ·

Γιώργος Σαμίου από το Κεράμι Καλλονής

Γίάννης Σπλιαδής από την Αγιάσο


Στις 21 Γενάρη 1948 οι αντάρτες μπαίνουν στο Αμπελικό και παίρνουν όπλα και τρόφιμα.

Στις 23 Γενάρη 1948 κάνουν μπλόκο στον αυτοκινητόδρομο Μυτιλήνης - Πολιχνίτου, στη θέση «Μεγάλη Λίμνη». Στη συμπλοκή που επακολουθεί χάνουν τη ζωή τους δυο αντάρτες, ο παλιός κομμουνιστής Γιάννης Σπλιαδής ή Ψουλέλης από την Αγιάσο και ο επονίτης Γιώργος Σαμίου από το Κεράμι Καλλονής.

Αρχές Φλεβάρη 1948 πηγαίνουν για δεύτερη φορά στο τσιφλίκι του Σημαντήρη στην Αχλαδερή και παίρνουν τρόφιμα.

Στις 4 Φλεβάρη 1948 σε κάποια συμπλοκή με τ' αποσπάσματα μια τετραμελής αντάρτικη ομάδα αποκόπτεται από τη διμοιρία του Πάνου Παρασκευαϊδη (Νάσου) και καταφεύγει σ' ένα ντάμι έξω από τα Βασιλικά. Το βράδυ ο ένας αντάρτης δολοφονεί τους άλλους τρεις, μετά παραδίδεται στο Σταθμό Χωροφυλακής Βασιλικών και προδίδειτουςσυγχωριανούςτουτροφοδότεςτων ανταρτών, με αποτέλεσμα να γίνουν πολλές συλλήψεις και άγριοι ξυλοδαρμοί στο χωριό. Οι αντάρτες που δολοφονήθηκαν άνανδρα ήταν και οι τρεις από τα Βασιλικά: Στρατής Γραμμός, Δημήτρης Ζαφειριού και Αλέξανδρος Τουλουμέλης.

Στις 7 Φλεβάρη 1948 κάνουν μπλόκο στο δρόμο Μυτιλήνης - Καλλονής στο γεφύρι της Κώμης, αλλά χωρίς επιτυχία.

Στις 9 Φλεβάρη 1948 (μέρες Αποκριάς) μπαίνουν στο Βούρκο (Σταυρό) και παίρνουν ρούχα, τρόφιμα και χρήματα.

Στις 6 Μάρτη 1948 έχουμε κι άλλο τραγικό συμβάν. Ο αντάρτης Γιάννης Τσολάκης από τη Θερμή εγκαταλείπει το τμήμα του με τον οπλισμό του και κρύβεται για κάμποσο καιρό γύρω από το χωριό του, αναζητώντας τρόπο να φύγει από το νησί για το αντάρτικο της στεριανής Ελλάδας. Ενα πρωί, όμως, κάποιο απόσπασμα τον ανακαλύψει και τον εξοντώνει.

Στις 20 Φλεβάρη 1948 οι αντάρτες μπαίνουν για δεύτερη φορά στο χωριό Κλομηδάδος (Νάπη) και παίρνουν τρόφιμα.

Στις 21 Φλεβάρη 1948 γίνεται η μεγάλη μάχη στην περιοχή «Αράπη Πέτρες» (Σεϊντάν Ντερέ- ύψωμα Τσιπλάκ Τεπέ), όπου 70-80 περίπου άνδρες του ΔΣΛ βρίσκονται κυκλωμένοι μέσα σ' ένα μισοχιονισμένο τοπίο από το σύνολο των κυβερνητικών δυνάμεων. Οι αντάρτες γλυτώνουν την ολοκληρωτική καταστροφή που περιμένουν οι αντίπαλοι, αλλά έχουν βαριές απώλειες. Πέντε νεκροί: ΠάνοςΠαρασκευαϊδης ή Νάσος και Νίκος Λύκος από τη Μυτιλήνη,Γιάννης Παπανιάννης από τη Θερμή,Πολύκαρπος Ελευθερέλης από την Αρίσβη και ^αηΤτ^Θερμή''

I

36 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουά

Νίκος Λύκος από τη Μυτιλήνη

Γιάννης Τζανής από τα Βασιλικά

Γιάννης Τζανής από τα Βασιλικά. Δυο τραυματίες: Μιχάλης Λιαρούτσος και Μιχάλτ Φραντζής ή Ζουρέλης από την Αγιάσο. Ο τελευταίος μετά τον τραυματισμό του στιι πόδι, διαφεύγει στα Μιστεγνά, όπου ύστερα από λίγες μέρες - στις 25 Φλεβάρη1948 - τον εντοπίζουν τα αποσπάσματα στον Άγιο Θυμιανό και τον εξοντώνου· αφού αρνείται να παραδοθεί και πολεμά μέχρι τελικής πτώσης. Δύο συλληφθέντε Γρηγόρης Καραμικές από το Κεράμι Καλλονής και Βασίλης Ταφήλιας από την Αγ Παρασκευή.

Μιχάλης Φραντζής ή Ζουρέλης από την Αγιάσο

Παναγιώτης Θεοδώρου ή Καραμάνος από την Πηγή

•λαοκρατικός Στρατός Λέσβου 37

Την 1η Μάρτη 1948 στη διάρκεια μιας συμπλοκής με αποσπάσματα στον Καβουροπόταμο» (θέση «Ριζά», κοντά στα παλιά μεταλλεία) σκοτώνεται ο αντάρτης

Παναγιώτης Θεοδώρου ή Καραμάνος από την Πηγή.Παραμονές Πάσχα του 1948 οι αντάρτες κάνουν μπλόκο στο δρόμο Μυτιλήνης

- Πολιχνίτου. Συλλαμβάνουν καμιά δεκαριά χωροφύλακες και μάυδες και τους αφήνουν ελεύθερους ύστερα από αυστηρή προειδοποίηση. Παίρνουν μια μπαταρία υτοκινήτου για τις ανάγκες λειτουργίας του ασυρμάτου τους, ρούχα και τρόφιμα.

Στις 11 Απρίλη 1948 δίνεται γερή μάχη στα «Καμίνια» της Νάπης με ένα λόχο χωροφυλάκων. Νεκροί ένας χωροφύλακας και ο αντάρτης Γιώργης Γεωργανής από την Ερεσό (πέθανε από ακατάσχετη αιμορραγία, γιατί κόπηκε η κεντρική αρτηρία στο ;:ηρό του ποδιού του).

Την Πρωτομαγιά του 1948 οι αντάρτες στήνουν ενέδρα στη «Μεγάλη Λίμνη» και συγκρούονται με αντίπαλες δυνάμεις υπό το μοίραρχο Μάλλιο χωρίς απώλειες.

Η κατάσταση καθημερινά πλέον επιδεινώνεται. Δεν είναι μόνον οι ανθρώπινες απώλειες που, όπως είναι φυσικό, κλονίζουν το ηθικό των ανδρών, αφού τώρα πια είναι αδύνατο να αναπληρωθούν, αλλά και το φοβερό μαρτύριο της πείνας που είναι αβάσταχτη. Η τρομοκρατία βασιλεύει.

Για να λυθεί το πρόβλημα της τροφής, αποφασίζεται ο χωρισμός του αντάρτικου τμήματος σε μικρότερες μονάδες. Αντιμετωπίζεται έτσι κάπως το επισιτιστικό ζήτημα, όμως ο διαχωρισμός αυτός έχει άλλες συνέπειες. Μειώνεται σημαντικά η μαχητική ίανότητα του ΔΣΛ, διευκολύνονται οι λιποταξίες. Ολόκληρο το 1948 περνά μέσα σε

αφάνταστες δυσκολίες.Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού είναι καθημερινές.

Έχει δοθεί ρητή εντολή να τελειώνουν πια με το αντάρτικο της Λέσβου. Τον Ιούνη του 1948 λαμβάνει χώρα μια τέτοια μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση των αποσπασμάτων στο Λεπέτυμνο. Στις 14 του μήνα οι αντάρτες με μια αιφνιδιαστική κίνηση αντιπερισπασμού προχωρούν στον πολυβολισμό του Σταθμού Χωροφυλακής της Αγίας Παρασκευής, που είχε σαν αποτέλεσμα την ανακοπή της εκκαθαριστικής επιχείρησης στο λημέρι «Κατζέλι» του Λεπέτυμνου.

Οι δυσαναπλήρωτες απώλειες και η πείνα οδηγούν στη σταδιακή αποδυνάμωση του Δ.Σ.Λ.

Όμως, το καλοκαίρι του 1948 το αντάρτικο τμήμα της Αγιάσου (13 άνδρες) αποδυναμώνεται από τα συνεχή χτυπήματα. Στις 14 Ιούλη 1948 στην περιοχή «Άνω Νίκονας» (στη θέση «Μύρμηγκας») Ασωμάτου περικυκλώνεται από τ' αποσπάσματα, πολεμά, τραυματίζεται και για να μη συλληφθεί αυτοκτονεί ο Παναγιώτης Καλαλές από την Αγιάσο, Ανθυπολοχαγός της Σχολής «Στέφανος Σαράφης» του ΕΛΑΣ με εμπειρία από το πρώτο αντάρτικο στη Θεσσαλία (Ολυμπο). Στη συμπλοκή αυτή συλλαμβάνεται και ο αντάρτης Στρατής Πατερέλης από την Αγιάσο. Έκρηξη βλήματος όλμου τραυμάτισε χωροφύλακες.

38 Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδ%

Γοηνόρης Καλαγάνης Στρατής Γζωντέλης ή Τινόςαπό τα Βασιλικά από την Αγιάσο

Την Κυριακή, 29 Αυγούστου 1948, έξω από το Αμπελικό, στη θέση «Αμδάρα». σκοτώνεται ο ομαδάρχης Βασίλης Αγρίτης από την Αγιάσο και λίγο πιο πέρα στη θέση «Χορβοκόπι» πέφτει μαχόμενος ο Γρηγόρης Καλαγάνης από τα Βασιλικά.

Την 1η Σεπτέμβρη 1948, ύστερα από προδοσία, τα αποσπάσματα στήνουν ενέδρα έξω από το κτήμα του στη θέση «Μποράς» Αγιάσου και σκοτώνουν το Στρατή Γζωντέλη ή Τινό από την Αγιάσο και συλλαμβάνουν τραυματισμένο το συγχωριανό του Στρατή Ανεζίνο. Η σορός του νεκρού αγωνιστή εκτίθεται σε δημόσιο θέαμα στην

Δηαοκρσπκός Στρατός Λέσβου 39

πλατεία αγοράς της Αγιάσου, για χλεύη, διασυρμό και εκφοβισμό του λαού.Στις 9 Νοέμβρη 1948 το βόρειο αντάρτικο τμήμα με επικεφαλής τον Πέτρο

νπούρα, αφού αποκόπτειτην τηλεφωνική επικοινωνία, μπαίνει στα Γέλια (Πελόπη),■ ανει διαφώτιση, παίρνει ρούχα και τρόφιμα και κατάσχει την είσπραξη του ταμείου της ΟΥΝΡΑ. Συλλαμβάνει και τιμωρεί παραδειγματικά έξω από το χωριό ένα μάυ, τρομοκράτη του λαού.

Στην περιοχή Συκαμιάς-Μανταμάδου φτιάχνονται δυο μικρά αμπριά. Εφοδιάζονται us ραδιόφωνο, χαρτί και γραφικά κι αρχίζουν να εκδίδουν ένα χειρόγραφο δελτίο Ειδήσεων και προκηρύξεις που μοιράζονται στον κόσμο. Γίνονται εμφανίσεις στις Βί>μοσιές και στα χωριά κι ο κόσμος νιώθει έντονη την παρουσία των ανταρτών, -ί βοήθεια και η συμπαράσταση του λαού, παρά τις συλλήψεις, το ξύλο και τα στρατοδικεία, εκδηλώνεται παντού συγκινητική.

Ομως, τα χτυπήματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Στις 3 Σεπτέμβρη 1948 μια μικρή ζιιάδα ανταρτών φεύγει σε αποστολή από την περιοχή του Μανταμάδου για τα Βουνά της Αγιάσου. Για κακή της τύχη, όμως, πέφτει πάνω σε αποσπάσματα κοντά ιτα Μιστεγνά. Ο αντάρτης Δημήτρης Καμπακέλης ή Χαϊδεμένος από την Κάπη μένει τίΐσω για να καλύψει τους άλλους και σκοτώνεται στη θέση «Σαμδέλ'».

Συλλαμβάνεται ο δάσκαλος Γιώργος Αντωνιάδης από τον Πολιχνίτο και οδηγείται στην πόλη για να σταλεί εξορία, επειδή ήταν αδελφός του ανθυπολοχαγού του ΔΣΛ Παναγιώτη Αντωνιάδη. Σε κάποια στάση του λεωφορείου στην περιοχή του Αϊ Δημήτρη τον πυροβολούν και τον σκοτώνουν στις 20 Δεκέμβρη 1949, ισχυριζόμενοι κως αποπειράθηκε να δραπετεύσει.

Κι έρχεται η τελευταία μέρα του χρόνου (παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1949) που επιφυλάσσει ένα συντριπτικό πλήγμα στο ΔΣΛ, στην είδηση του οποίου συγκλονίζεται ολόκληρο το νησί. Δεκατρείς αντάρτες, εξουθενωμένοι από τη βασανιστική πείνα, πηγαίνουν για τροφοδοσία σ' ένα εξοχικό σπιτάκι στη θέση «Μ'λέλια» στον κάμπο του Ίππειους, καλεσμένοι από την ιδιοκτήτριά του, Ζουλφιέ Χανούμ ή Ελένη ΐαοδάνογλου, γνωστή σ' όλους σαν Τσερκέζα14. Η Τσερκέζα, που παρίστανε τόσον ■.αιρό το φίλο και τροφοδότη τους, τους είχε στήσει σατανική παγίδα. Σε συνεννόηση ιιε το Διοικητή Χωροφυλακής Μυτιλήνης Σκούρτη, είχε υπονομεύσει ολόκληρο το σπίτι της με δυναμίτη και λίγο πριν τα μεσάνυχτα βρίσκει την ευκαιρία, βγαίνει από το δωμάτιο που δειπνούσαν, πάει στο μέρος όπου είχε κρυμμένο το φιτίλι και το ανάβει με το τσιγάρο της. Σε λίγες στιγμές ολόκληρο το σπίτι τινάζεται στον αέρα ■jiiaa σ' ένα τρομερό μπουμπουνητό που σκίζει τη σιγαλιά της νύχτας και σκορπά το αανατο. Έξι αντάρτες μένουν στον τόπο: Βασίλης Παπαδέλης ή Χάρος και Σταύρος Καζάκος από την Πηγή, Θανάσης Στεφάνου από την Κώμη, Βασίλης Καλαντζής, Κώστας Πηγάσης και Στρατής Τσουκαρέλης από την Αγιάσο. Οι υπόλοιποι εφτά I Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Διαμαντής, Δημήτρης Δεδίτσης, Θρασύβουλος Μπούσδος, ‘,ευτέρης Παπαθανασίου, Κυριάκος Πασχαλιάς και Γιάννης Τσουλέλης) τη γλυτώνουν και καταφέρνουν τραυματισμένοι να γυρίσουν στο λημέρι τους. Μ' αυτό το τραγικό συμβάν αρχίζει το 1949.

40 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδ-,

Κώστας Πηγάσης ή Καμπούρης από την Αγιάσο

mΣτρατής Τσουκαρέλης

από την Αγιάσο


Η χρονιά συνεχίζεται με τακτική αντάρτικη δραστηριότητα και εμφανίσεις στα χωριά Πτερούντα, Πελόπη, Κώμη.

Παράλληλα γίνονται πολλές συμπλοκές. Στις 19 Μάη 1949 στη θέση «Καμίνια» της Νάπης σκοτώνεται ο Δημήτρης Στραβολέλης από τη Στύψη. Η σορός του, κατά τη συνήθη τακτική των κυβερνητικών, διαπομπεύεται στην πλατεία της Νάπης για παραδειγματισμό του λαού.

Στις 22 Απρίλη του 1949 δυο αντάρτες, ο Στέλιος Στυλιανέλης από την Κώμη ιπι ο Δημήτρης Δεδίτσης από τη Μόρια, βρίσκονται αντιμέτωποι με μεγάλη δύναμη χωροφυλάκων κοντά στην Αγιάσο. Κυκλώνονται στην περιοχή «Γλίστρα», ταμπουρώνονται σ' ένα ασβεστοκάμινο και πολεμούν ώσπου να σκοτωθούν. Τα ϊϊτώματά τους τα θάψανε στο σκουπιδότοπο της Μόριας. Κάθε τόσο όμως κάποιο ,ϊέρι άφηνε εκεί ένα μπουκέτο λουλούδια, γι' αυτό αναγκάστηκαν να τα πάρουν από κει και να τα πάνε αλλού, άγνωστο πού.

Δημήτρης Δεδίτσης από τη Μόρια

Στέλιος Στυλιανέλης από την Κώμη

Εξόντωση των τελευταίων διάσπαρτων αντάρτικων μικροομάδων

Στις 6 Ιούνη 1949 ο Πέτρος Μπούρας από την Ερεσό, μαζί με τους συντρόφους ::·υ X. Κέλπελη, Π. Κουλιαδέλη και Ν. Μαρμαρινό, βρίσκονται σ' ένα σπίτι στα Δάφια. Ε·.τοπίζονται μετά από προδοσία και στη συμπλοκή που γίνεται με τα αποσπάσματα ικοτώνεται ο Μπούρας και συλλαμβάνονται οι υπόλοιποι, οι οποίοι ύστερα από •□ιχτά βασανιστήρια στα κρατητήρια της Ασφάλειας Μυτιλήνης καταλήγουν στο ■Όλαστήριο της Μακρονήσου. Αργότερα καταδικάζονται από έκτακτα στρατοδικεία 3Ε θάνατο (αλλά τελικά δεν εκτελούνται).

Στις 29-30 Αυγούστου 1949 πέφτει και το τελευταίο προπύργιο του Δημοκρατικού

42 Βασίλη Καλογερά- Παναγιώτη Μιχ. Κουισκου

Στρατού Ελλάδας στο Γράμο15 και οι μαχητ: του περνούν τα σύνορα και διασκορπίζοντ στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ευρώπης στην ΕΣΣΔ. Το Σεπτέμβρη του 1949 στη Λέσ' υπάρχουν ακόμα και δρουν πάνω από αντάρτες. Παίρνουν το μήνυμα της ήττας της υποχώρησης του Δημοκρατικού Στρατοί, Παίρνουν όμως και την απόφαση να μείνο στη θέση που τους έταξε ο αγώνας. Έτσι αλλιώς η παράδοσή τους θα ισοδυναμούσε με τον εξευτελισμό ή με το θάνατο. ΠροτιμοΓ- ν' ανταμώσουν σα Διγενείς το Χάρο Μαρμαρένια Αλώνια, στο πεδίο της μάχης kl της τιμής.

Το φθινόπωρο του 1949 μια ομάδα τριτ1 ανταρτών του ΔΣΛ, ο Σταύρος Αχλιόπτας ο Κώστας Δελήρογλου από την Ερεσό και

Παναγιώτης Ρουμελιώτης από το Κεράμι Καλλονής, κινούνται προς την περιφέρε Ερεσού για να συγκεντρώσουν στάρι. Στις 6 Σεπτέμβρη 1949 στη θέση «Μελάδια Ερεσού κυκλώνονται από τ' αποσπάσματα ύστερα από προδοσία. Τους φωνάζου να παραδοθούνε, αφού δεν έχουν διέξοδο διαφυγής. «Εμείς ρε πολεμάμε για τη λευτεριά της πατρίδας και για την προκοπή του λαού μας. Δεν παραδινόμαστε κΐι θα πεθάνουμε παλικαρίσια.», απαντά ο Σταύρος Αχλιόπτας και το όπλο του ξερν φωτιά. Τα πολυβόλα κι οι χειροβομβίδες των αντιπάλων μετατρέπουν το τοπίο σε κόλαση. Τα λιγοστά πυρομαχικά τους σώζονται. Ο Σταύρος και ο Κώστας αδειάζουν

Πέτρος Μπούρας από την Ερεσό

Σταύρος Αχλιόπτας από την Ερεσό

*Κώστας Δελήρογλου

από την Ερεσό


Στρατής Αποίκος από την Κλειου

και την τελευταία δεσμίδα τους και κρατάνε τη στερνή σφαίρα. «Ελάτε, ρε κερατάδες, να πάρετε τα τομάρια μας» φωνάζουν και αυτοπυροβολούνται. Ο Ρουμελιώτης, που δεν είχε άλλα πυρομαχικά, συλλαμβάνεται.

Το φθινόπωρο νέα τραγωδία. Ο αντάρτης Στρατής Αποίκος από την Κλειου, δολοφονείται από παλιό του συνεργάτη, που ήταν βαλτός της Ασφάλειας. Ηταν σύνδεσμος των ανταρτών από την Κάπη καιπαρίστανε τον καταδιωκόμενοπου ζητούσε επαφή με τους αντάρτες, δήθεν για να προστατευθεί. Ο Αποίκος έπεσε στην παγίδα του, τον πήρε μαζί του κι αυτός τον σκότωσε.

Τέλη του 1949, όταν τα όπλα είχαν πλέον σιγήσει στην υπόλοιπη Ελλάδα, αποβιβάζεται στο νησί ένας ακόμα λόχος πεζικού. Παράλληλα εξακολουθεί να ισχύει στη Λέσβο ο στρατιωτικός νόμος (πουθενά αλλού στην υπόλοιπη Ελλάδα). Με στρατιωτική διαταγή της 1-111949 λαμβάνονται όλα τα μέτρα που αποβλέπουν στην ταχύτερη εξόντωση των ανταρτών. Παίρνονται συγκεκριμένα μέτρα για το σταμάτημα της τροφοδοσίας των ανταρτών με τρόφιμα και πάσης φύσεως αναγκαίο υλικό και για την πλήρη αποκοπή τους από το λαό από τον οποίο αντλούσαν ηθική και υλική δύναμη. Ερημώνει η ύπαιθρος. Οι παραβάτες της διαταγής συλλαμβάνονται και παραπέμπονται σε έκτακτο στρατοδικείο. Πληθαίνουν οι προληπτικές συλλήψεις. Επιστρατεύονται όλοι οι άνδρες ηλικίας από 14 έως και 60 ετών, σε μια πεισματική προσπάθεια των αρχών να εξοντωθούν και οι τελευταίοι μαχητές του ΔΣΛ.

Στις 29 Νοέμβρη 1949 μια ομάδα ανταρτών προδίδεται και χτυπιέται στον κάμπο του 'ππειους, αλλά καταφέρνει να ξεφύγει, αφού προξενεί στον αντίπαλο σοβαρές απώλειες.Στη μάχη αυτή συλλαμβάνεται ο ομαδάρχης του ΔΣΛ Νίκος Θεοχάρης από τον Κλομηδάδο ΙΝάπη).

Στις 22 Δεκέμβρη 1949, ο Παναγιώτης Χαβαράνης από την Ερεσό, ο Φάνης Μουλάςαπό τα Χίδηρα και ο Στρατής Καράστρατης,Βρίσκονται στην περιφέρεια της Φιλίας για συγκομιδή σταριού. Εκεί χτυπιούνται και• κόβεται» ο Καράστρατης. Οι άλλοι δυο~ερνούν στο Σκαλοχώρι. Κάποιος τους εντοπίζει Φάνης Μουλάς

από τα Χίδηρα


κιειδοποιείτ' αποσπάσματα. Μεγάλες δυνάμεις κινούνται για να κυκλώσουν τους αντάρτες, που τρέχουν να ξεφύγουν κάτω από φοβερό καταιγισμό πυρός. Τραυματίζονται όμως κι οι δυο. Ο Παναγιώτης καταφέρνει να τους ξεφύγει και να κατέβει στο «Τσέφος», αλλά προδίνεται από Αντισσιώτες που με μια ριπή του σπάνε και τα δυο του πόδια. Οταν τον πλησιάζουν για να τον αιχμαλωτίσουν, αυτοκτονεί για να μην πέσει στα χέρια τους. Ο Φάνης φτάνει στο φουσκωμένο από τη βροχή ποτάμι και ρίχνεται μέσα για να περάσει απέναντι. Οι δυνάμεις του όμως τον εγκαταλείπουν, παρασύρεται από τον ορμητικό χείμαρρο και πνίγεται. Το πτώμα του βρίσκεται ύστερα από λίγες μέρες ξεβρασμένο στη ρίζα ενός πλάτανου κοντά στην παραλία στη θέση «Άπαστρα».

Οπως γίνεται φανερό, η πολυδιάσπαση του ενιαίου αντάρτικου σώματος, που είναι αποτέλεσμα του αδυσώπητου επισιτιστικού προβλήματος, οδηγεί αντικειμενικά στη σταδιακή εξολόθρευση όλων των μικροομάδων.

Τέτοια είναι και η τύχη του Παρασκευή Κούκου από το Μανταμάδο, που ανακαλύπτεται από τ' αποσπάσματα κρυμμένος κοντά στο χωριό του στο βουνό «Μανούλος» και σκοτώνεται την τελευταία μέρα της χρονιάς (31 Δεκέμβρη 1949). Μετέφεραν το πτώμα του και το τοποθέτησαν κάτω από το κυπαρίσσι στην πλατεία του χωριού σε κοινή θέα, για να φοβίσουν τους κατοίκους.

Παρασκευάς Κούκος από το Μανταμάδο

Η μάχη στα «Άντρια» και το τέλος του αντάρτικου αγώνα

Αρχές Φλεβάρη του 1950 ο ανθυπολοχαγός του ΔΣΛ Παναγιώτης Αντωνιάδης από τον Πολιχνίτο βρίσκεται με την ομάδα του πάνω στα «Καβακλιά» περιοχής Μανταμάδου. Χτυπιούνται από τ' αποσπάσματα χωρίς απώλειες. Όμως ο Παναγιώτης κόβεται και μένει μόνος του. Περνά κοντά στα Γέλια (Πελόπη). Μετά ολομόναχος κι εξαντλημένος κινείται στην περιοχή μεταξύ Νάπης και Αγίας Παρασκευής (στη θέση «Τουρλωτή»), όπου βρισκόταν το ντάμιτου καπετάνιου του ΕΛΑΣ Στρατή Γκρέτζα από την Αγία Παρασκευή. Καθώς δεν ήξερε με ποιον είχε να κάνει, φεύγει προς τον Αγιο θεράποντα στις «Κρεμαστές», πιθανό για να περάσει στον Πετσοφά. Μέσα σ' ένα γελαγώτικο κτήμα υπήρχε ένα χαλασμένο ξωκκλήσι όπου πέφτει να κοιμηθεί. Το πρωί γίνεται αντιληπτός από κάποιον αγροφύλακα που ειδοποιεί αμέσως τ' αποσπάσματα. Έτσι, κυκλωμένος από παντού, πέφτει μαχόμενος στις 12 Φλεβάρη 1950.

Τη χρονιά αυτή λίγοι αντάρτες πια βολοδέρνουν στα βουνά και στα ρουμάνια.


m

Κυριάκος Πασχαλιάς από την Αγιάσο

Αντώνης Αγρίτης από την Αγιάσο

Στις 2 Οκτώβρη 1950 μια ομάδα έξι ανταρτών βρίσκεται στο λημέρι τους στη θέση «Λυγερό», πάνω από μια ρεματιά στην περιοχή «Άντρια» της περιφέρειας Αγιάσου. Γίνονται αντιληπτοί από έναν αγροφύλακα που τους προδίνει στα αποσπάσματα, τα οποία δεν αργούν να τους κυκλώσουν και να τους αιφνιδιάσουν. Πρώτος ο Μπούσδος αντιλαμβάνεται έναν αντίπαλο και του πετά χειροβομβίδα αφήνοντάς τον στον τόπο. Αυτό έδωσε και το έναυσμα της μάχης. Κάτω από καταιγιστικά πυρά και εκρήξεις χειροβομβίδων, τρεις αντάρτες, ο καπετάνιος Χαράλαμπος Θεοδοσίου από την Αγία Παρασκευή, ο ανθυπολοχαγός Κυριάκος Πασχαλιάς από την Αγιάσο και ο Λεύτερης Παπαθανασίου από τη Μόρια, χύνονται αστραπιαία κατά τη ρεματιά και ταμπούρώνονται στο ντάμι της Μπέρδας. Δυο άλλοι, ο Αντώνης Αγρίτης από την Αγιάσο και ο Θρασύβουλος Μπούσδος από την Κώμη παίρνουν τον ανήφορο. Κι ο τρίτος, ο Παναγιώτης Καρετέλης από την Αγιάσο, μένει στη θέση του κάτω από μια συκιά και καλύπτει τους άλλους που φεύγουν με το αυτόματό του, μέχρι που σκοτώνεται. Την ίδια τύχη είχαν και οι τρεις που οχυρώθηκαν στο ντάμι.Κυκλωμένοι από παντού μάχονται μέχρι τέλους και πέφτουν ηρωικά. Ο Αγρίτης τραυματίζεται από χειροβομβίδα στο πόδι και πέφτει κάτω.Τον πλησιάζουν οι χωροφύλακες και τοναποτελειώνουν. 0 Μπούσδος με δυο τραύματα Παναγιώτης Καρετέλης

αποτηνΑγιασο


Σταύρος Καζάκος από την Πηγή

Γιάννης Παπαγιάννης από τη Θερμή

από χειροβομβίδα καταφέρνει να φτάσει στην κορυφή της πλαγιάς, να κρυφτεί στο δάσος και να ξεφύγει από τους διώκτες του. Κατεβαίνει στη Μυτιλήνη, πηγαίνει στους δικούς του, αυτοί φοβούνται και ειδοποιούν την Αστυνομία. Συλλαμβάνεται και κάνει χρόνια φυλακή. Τα πτώματα των σκοτωμένων ανταρτών τα διαπόμπευσαν στην Αγιάσο, στη Μυτιλήνη και στην Αγία Παρασκευή, όπου τελικά τα έθαψαν σ' ένα χωράφι λίγο έξω απ' το χωριό. Η εκταφή των οστών τους έμελλε να γίνει σε επίσημη κομματική εκδήλωση στις 9 Οκτώβρη 1983.

Το Δεκέμβρη του 1950 έχουμε άλλο ένα ματωμένο περιστατικό. Τραυματισμένος στο στόμα και το πρόσωπο ο Προκοπής Πανταζής καταφέρνει να ξεφύγει από την ενέδρα που του στήσανε και φτάνει στο χωριό του, το Κεράμι. Οι χωριάνοι του, αφού τον περιθάλπουνε, τον παραδίνουν στη Χωροφυλακή. Ακολουθεί στρατοδικείο και καταδίκη σε θάνατο, αλλά τελικά κάνει δέκα χρόνια φυλακή.

Μέσα στο 1950 σκοτώθηκε και ο Ηλίας Σεβαστός ή Λιουμπούτσης από την Καλλονή. Το πτώμα του βρέθηκε κοντά στη Μονή Λειμώνος στα μέσα Γενάρη του 1951 (η επίσημη ημερομηνία θανάτου του είναι 11 Γενάρη 1951).

Απίστευτα τραγική είναι και η περίπτωση του Κώστα Διαμαντή από την Κώμη. Πλανιέται κάπου κοντά στο χωριό του μαζί με έναν άλλο αντάρτη, αρνούμενος παρά τις προτροπές των χωριανών του να παραδοθεί, ώσπου στις 16 Ιούλη 1952 (κατ' άλλη πηγή στις 10-7-1952) βρίσκεται αποκεφαλισμένος και πρόχειρα θαμμένος κοντά στην Πτερούντα. Είναι ο τελευταίος μαχητής του ΔΣΛ που δίνει τη ζωή του στον τιτάνιο αυτό αγώνα.

Οιελάχιστοιαπότουςυπόλοιπουςαντάρτες,είτεσυλλαμβάνονται,είτεπαραδίνονται στις αρχές με την αμνηστία. Οι τελευταίοι δυο αντάρτες που αμνηστεύονται στις 7 Νοέμβρη 1955 είναι ο Γιώργος Αθ. Σκούφος απάτη Μυτιλήνη καιο-Κώστας Αχλιόπτας από την Ερεσό. .


Εκτελεσμένοι, θανόντες και πεσόντες αγωνιστές εκτός Λέσβου κατά την περίοδο του Εμφυλίου

Ματοβαμμένος είναι και ο κατάλογος των Λέσβιων κομμουνιστών που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα του ΔΣΕ εκτός νησιού κατά την περίοδο του Εμφυλίου. Παραθέτουμε μια, ελλιπή οπωσδήποτε, πρώτη καταγραφή των θυμάτων, έχοντας ως βασική πηγή τη σειρά «Έπεσαν για τη ζωή» που εκδίδει η Κ.Ε. του ΚΚΕ (μέχρι σήμερα εκδόθηκαν οι τόμοι 1, 2, 3α, 3β, 4α, 4β, 4γ, 4δ, 5, 6, 7α, 7β, 7γ, 75).

Στα Δεκεμβριανά πέφτουν από βόλια Εγγλέζων και ντόπιων συνεργατών τους οι Ερεσώτες Γιάννης Κουτσερής, καπετάνιος του ΕΛΑΣ, και Κώστας Χατζησάββας, που είχε πάρει μέρος στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο και σκοτώθηκε στην Κοκκινιά στις 24 Δεκέμβρη 1944.

Το πρωί της 27ης Ιουλίου 1946 εκτελείται στα Γιαννιτσά ο Δημήτρης Λίμπας, 40 χρονών, από την Άγρα της Λέσβου, μαζί με άλλους 12 πατριώτες (ανάμεσά τους η ηρωίδα δασκάλα Ειρήνη Γκίνη, η πρώτη γυναίκα που τουφεκίζει ο ελληνικός στρατός).

Στις 22 Γενάρη 1947, στις 10 το πρωί, εκτελείται πίσω από τις φυλακές Επταπυργίου στη Θεσσαλονίκη ο Σπύρος Αριστοτέλης του Τιμόθεου, 31 ετών, από τη Μυτιλήνη, ιερομόναχος, παππάς του χωριού Ολυμπιάδα Χαλκιδικής. Ελασίτης στην Κατοχή, είχε καταδικαστεί σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Ο παππάς άφησε τα άμφιά του στην εκκλησία του χωριού. Η εκτέλεση καθυστέρησε 2,5 ώρες, περιμένοντας ίσως την αναστολή της από την Αθήνα!

Στις 25 Ιούνη 1947 πεθαίνει στη Σύρο ο εξόριστος στα Γιούρα Βασίλης Μπουζέλιος από τη Μυτιλήνη.

Στις 17 Οκτώβρη 1947 εκτελείται έξω από το Επταπύργιο Θεσσαλονίκης ο Ακίνδυνος Αλβανός από την Αγία Παρασκευή, στέλεχος της Οργάνωσης Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ), ο οποίος έδρασε στη Θεσσαλονίκη και στη δουλειά των λαϊκών εκδικητών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο.

Στις 20 Οκτώβρη 1947 εκτελέστηκε ο Λέσβιος κομμουνιστής Γιώργος Πανταζής, Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και μέλος της Κ.Ο. Καβάλας του ΚΚΕ, που καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. .

Το Νοέμβρη του 1947 σκοτώνεται στο Παλαιοχώρι Χαλκιδικής ο Κώστας Πλέλης, γεννημένος στη Λέσβο το 1917, μαχητής του Αρχηγείου Χαλκιδικής του ΔΣΕ.

Στις 27 Νοέμβρη 1947 σκοτώνεται στη μάχη της Τυχότας ο Παναγιώτης Κριτσιώτης

Ακίνδυνος Αλβανός από την Αγία Παρασκευή

48 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ· Κουτσκουδή

Παναγιώτης Πανχαζής από το Μεοαγρό


(με το ψευδώνυμο Τολμηρός), γεννημένος το 1926 στην Αγία Μαρίνα, κάτοικος του χωριού Ταύρη Εβρου. Ηταν εργάτης και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Κατατάχτηκε στις 8 Νοέμβρη 1946 στο ΔΣΕ και ήταν μαχητής του I Τάγματος του Αρχηγείου Δράμας.

Στις 3 Μάρτη 1948 (κατ' άλλη πηγή στις 28-2-1948) εκτελούνται στο Γουδί πέντε Λέσβιοι κομμουνιστές που καταδικάστηκαν σε θάνατο στις 26 Φλεβάρη 1948 στο Στρατοδικείο της Αθήνας με την κατηγορία του «αυτοαμυνίτη». Ηταν εργάτες γης οι περισσότεροι, που αρνήθηκαν πεισματικά να αποκηρύξουν τις ιδέες τους. Τα ονόματά τους: Κώστας Αποσπόρης και Χρίστος Αποσπόρης από το Μεσότοπο, Ηλίας Κρητικός, Μανώλης Σκούρτσος και Βασίλης Χαλαλάς από την Ερεσό.

Στις 15 Μάρτη 1948 πεθαίνει στην Ικαρία από τις στερήσεις και τις κακουχίες που υπέσκαψαν την υγεία του ο Νίκος Αδαλής από το Μανταμάδο, ράφτης, που είχε συλληφθεί και εξοριστεί επειδή ο γιος του Ανδρέας ήταν μαχητής του ΔΣΛ.

Στις 29 Μάρτη 1948 (κατ' άλλη πηγή στις 303-1948) εντοπίζεται από τ' αποσπάσματα κοντά στο μοναστήρι του Αγιου Στέφανου στη Χίο ο Χαράλαμπος Κανόνης από το Μανταμάδο, προσπαθεί να ξεφύγει, αλλά συλλαμβάνεται, βασανίζεται και εκτελείται επί τόπου.

Μετά τη μάχη των Καλαβρύτων, που δόθηκε στις 11 Απρίλη 1948, συλλαμβάνεται τραυματίας και δολοφονείται με βασανιστήρια από τον κυβερνητικό στρατό ο μαχητής του Νίκος ΑδαλήςΔΣΕ Ανδρέας Κύπριος από τη Μυτιλήνη, απο το Μανταμάδο

αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, που είχε υποφέρει κρατούμενος από τους Ιταλούς κατακτητές.

Στις 9 Ιούνη 1948 καταδικάζονται από στρατοδικείο σκοπιμότητας σε θάνατο και εκτελούνται στην Αίγινα οι Στρατής Κουνιάρης από το Μόλυβο, Παναγιώτης Πανταζής από το Μεσαγρό και Δημήτρης Δρακούλης ή Δρακούλιας από την Άργενο (ο τελευταίος κατ' άλλη πηγή στις 10-5-1948).

Στις 16 Ιούλη 1948 σκοτώνεται στον Αϊ Λια Βασιλικού Πωγωνίου Ιωαννίνων ο μαχητής της VIII Μεραρχίας του ΔΣΕ Γρηγόρης Ζαδέλης, που γεννήθηκε το 1925 στο Παλαιοχώρι.

Στις 25 Ιουνίου 1948, ημέρα Παρασκευή και ώρα 5:45' το πρωί, στο Γουδί, πίσω ακριβώς από το νοσοκομείο «Σωτηρία», έπεφταν από τα βόλια του εκτελεστικού αποσπάσματος είκοσι παλληκάρια, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού, που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο από το'Εκτακτο Στρατοδικείο της Αθήνας. Η πολύκροτη δίκη τους πέρασε στην ιστορία ως «Υπόθεση του Ναυτικού».


Κώστας Αϊβαλιώτης Στρατής Νουλέληςαπό την Αγιάσο από την Αγιάσο

Ανάμεσα στους εκτελεσμένους ήταν και ο Παναγιώτης Σαρηγιάννης, από τη Λέσβο, υποκελευστής, μέλος του ΚΚΕ.

Στις 19 Ιούλη 1948 άλλο ένα εκλεκτό παιδί της Αγιάσου, ο Στρατής Νουλέλης, αφήνει τη στερνή του ανασαιμιά σε νοσοκομείο της Ερμούπολης όπου είχε μεταφερθεί βαριά άρρωστος από τα Γιούρα.

Το 1948 πιάνεται ύστερα από προδοσία και επειδή αρνείται να ομολογήσει πυροβολείται από τον ίδιο τον ανακριτή και στη συνέχεια παραπέμπεται στο στρατοδικείο και εκτελείται ο Γιώργος Παφλής από τα Βασιλικά, που ήταν μούτσος στα καΐκια και το 1948 τροφοδοτούσε τα τμήματα του ΔΣΛ στο νησί.

Στις 11 Γενάρη 1949 πεθαίνει στο νοσοκομείο της Ερμούπολης Σύρου ο εξόριστος Κώστας Αϊβαλιώτης από την Αγιάσο, που μεταφέρθηκε εκεί βαριά άρρωστος από τα Γιούρα,.

Το Γενάρη του 1949 σκοτώνεται στο ύψωμα Μάλι - Μάδι στο Βίτσι ο Κώστας Κοτσαλάς από τη Μυτιλήνη, μαχητής της XI Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Λίγο αργότερα, στις 2 Φλεβάρη 1949, πεθαίνει από κήλη οξείας μορφής στη Σύρο, όπου μεταφέρθηκε άρρωστος από τα Γιούρα και ο Δημήτρης Χατζημάρκος, 54 ετών, από το Μόλυβο.

Στις 12 Φλεβάρη 1949 σκοτώνεται στη μάχη της Φλώρινας και ο Στρατής Παρώλης, που γεννήθηκε το 1925 στον Πολιχνίτο, μαχητής της 14ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.

Το Φλεβάρη του 1949 σκοτώνεται στη θέση Κάλη ο Χρίστος Κομνηνός, που γεννήθηκε το 1915 στη Μυτιλήνη, μαχητής της 132 Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.

Στις 21 Μάρτη 1949 σκοτώνεται στον Ολυμπο ο Νίκος Πανέρας, γεννημένος το 1925 στη Μυτιλήνη, κάτοικος Θεσσαλονίκης, μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-1945 από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, της ΟΠΛΑ και


της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Είχε καταταχτεί ως πολιτικός επίτροπος λόχου της 123 Ταξιαρχίας τους ΔΣΕ στις 23-11-1947.

Τον Απρίλη του 1949 η Σχολή Αξιωματικών Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΓΑ) του ΔΣΕ πραγματοποιεί τον ελιγμό από το Βίτσι στο Σμόλικα κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες για την ανακατάληψη του Γράμου. Πολεμά στο Ταμπούρι και στο Κάντσικο. Παρά τις αφάνταστες δυσκολίες που συνάντησε η ΣΑΓΑ κατά τη διαδρομή από την Πρέσπα στο Σμόλικα παλεύοντας με τα στοιχεία της φύσης και παρά τα λάθη των δυο διοικητών των ταγμάτων κατά τη διάρκεια των μαχών στο Κάντσικο και στη Γύφτισσα, οι αξιωματικοί και μαθητές της Σχολής πολέμησαν με αφάνταστο ηρωισμό. Στις 13 Απρίλη 1949 με το αυτόματο στο χέρι στην πρώτη γραμμή σκοτώνεται πατώντας σε νάρκη ο Διευθυντής Σπουδών της ΣΑΓΑ Γ ιώρνος Σαμαρίδης (Καπετάν Λογοθέτης) από τον Πολιχνίτο. Αμέσως μετά το θάνατό του η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση τον τιμά νεκρό προάγοντάς τον σε Υποστράτηγο Πεζικού.

Το 1949 σημαδεύεται και από άλλα συ νταρακτικά γεγονότα. Τ ις καταδίκεςσε θάνατο αγωνιστών από στρατοδικεία σκοπιμότητας και τις εκτελέσεις τους στην Αθήνα.

Στις 9 Μάη 1949 εκτελείται στο Γουδί ο Γαβριήλ Καρακούσης από την Ερεσό.

Στις 19 Μάη 1949 εκτελείται στο Γουδί ο Στρατής Καρακίτσος από τον Ασώματο και στις 25 Μάη 1949 στον ίδιο τόπο ο Γιάννης Βασάλος από τη Μυτιλήνη (κατ' άλλη πηγή εκτελέστηκαν και οι δυο στις 21-5-1949).

Την 1η Ιούνη 1949 εκτελείται στο Γουδί ο Αχιλλέας Κοντάρας, ο πρώτος που έριξε το σπόρο του κομμουνισμού στο Μανταμάδο.

Στις 16 Ιούνη 1949 εκτελούνται στο Γουδί ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης, μέλος της Π.Ε. Λέσβου του ΚΚΕ και της Ν.Ε. Λέσβου του ΕΑΜ, και η Έλλη Σβώρου, Β' Γραμματέας του Συμβουλίου Ν.Λέσβου της ΕΠΟΝ, 25 χρονών.

Στα Γιούρα αφήνει τη στερνή του πνοή ο αγωνιστής Ναπολέων Βοναπάρτης από τη Γιάννης ΒασάλοςΜυτιλήνη. Μεταφέρεται με όγκο στον εγκέφαλο από τη Μυτιλήνη

Γιώργος Σαμαρίδης (Καπετάν Λογοθέτης)

από τον Πολιχνίτο

52 Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

στα τέλη του Φλεβάρη 1950 στο νοσοκομείο της Ερμούπολης σε άθλια κατάσταση. Από κει κλείνεται στις φυλακές της Σύρου, όπου τον επισκέπτεται στα τέλη Ιούνη ο Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και πολιτευτής Λέσβου Μαλλιάκας, προκειμένου να του αποσπάσει δήλωση μετανοίας. Επειδή όμως προσκρούει στη σταθερή άρνηση του αγωνιστή, ύστερα από υπόδειξή του, τον ξαναστέλνουν πάλι στα Γιούρα τον Ιούλη του 1950. Πεθαίνει, όμως, στις 22 Αυγούστου 1950 πάνω στην υδροφόρα με την οποία μεταφέρεται και πάλι εκτάκτως στη Σύρο, λόγω επιδείνωσης της υγείας του.

Στις 15 Νοέμβρη 1951 εντοπίζεται στην κρύπτη του, σ' ένα σπίτι στην Καλλιθέα, όπου χειριζόταν έναν από τους ασυρμάτους του παράνομου μηχανισμού του Κόμματος στην Αθήνα, ο Νίκος Βαβούδης, από το Μανταμάδο, μια από τις κορυφαίες και τραγικότερες μορφές του ελληνικού επαναστατικού κινήματος. Αφού καίει τα έγγραφα που δεν έπρεπε να πέσουν

* στα χέρια της Ασφάλειας, αυτοπυροβολείται. Απότην κρύπτη του ανασύρεται σε αφασία. Ξεψυχά την άλλη μέρα, 16 Νοέμβρη 1951, στο νοσοκομείο «Νέα Ιωνία».

Στον τρίχρονο ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ πήραν μέρος εθελοντικά 150 ναυτεργάτες, ενώ 48 ακόμη ναυτεργάτες - πληρώματα ελληνικών πλοίων, που βρίσκονταν σε διάφορα λιμάνια της Ευρώπης - ξεκίνησαν για την Ελλάδα, με σκοπό να ενταχθούν στις γραμμές του ΔΣΕ. Σε 45 υπολογίζονται οι

ναυτεργάτες που έπεσαν στις μάχες ενώ στον αριθμό αυτό δεν υπολογίζονται οι νεκροί ναυτεργάτες που έπεσαν ή εκτελέστηκαν στη διάρκεια του Εμφυλίου. Ανάμεσα στους εθελοντές ναυτεργάτες - μαχητές του ΔΣΕ που έπεσαν στα πεδία των μαχών ήταν και ο Περτσελής Δημ. από τη Μυτιλήνη.

Νίκος Βαβούδης από το Μανταμάδο


Επίλογος

Αυτή είναι συνοπτικά η ιστορία του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου. Ενας αγώνας στον οποίο πάνω από εκατόν είκοσι πέντε αγωνιστές έδωσαν τη ζωή τους είτε στο βουνό είτε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα είτε στις φυλακές και τις εξορίες. Όλα σχεδόν τα ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ στο νησί πέσανε σ' αυτόν τον αγώνα. Σε αντίθεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, δεν εντάχθηκαν γυναίκες στις τάξεις του ΔΣΛ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πάρα πολλές γυναίκες (μανάδες, σύζυγοι, κόρες αγωνιστών) στάλθηκαν εξόριστες στα ξερονήσια και σε άλλους τόπους μαρτυρίου. Επίσης, η τρομοκρατία και τα οικογενειακά τους καθήκοντα τις υποχρέωναν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Παρόλα αυτά, οι Λέσβιες συμπαραστέκονταν στον αγώνα των ανταρτών είτε βοηθώντας στην τροφοδοσία τους είτε περιθάλποντας τραυματίες και αποκρύπτοντας με κίνδυνο της ζωής τους καταδιωκόμένους αγωνιστές.

Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού πολλοί αγωνιστές βρήκαν καταφύγιο στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και στην ΕΣΣΔ. Ανάμεσά τους και Λέσβιοι, όπως ο Στέλιος Κουλουμουνδάς από την Αγία Παρασκευή, παλιός κομμουνιστής και Ακροναυπλιώτης, που πέρασε στην Τασκένδη της Σοβιετικής Ενωσης, διατέλεσε Γραμματέας της Κ.Ο. της 11πς Πολιτείας και στάλθηκε εξορία στο σοβχόζ «Οκτώβρης» της Επαρχίας Μαγκνιτογκόρσκ του Καζακστάν, ο Μήτσος Βατουσιανός, παλιό μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ, που έκανε πολιτικός πρόσφυγας στο Κλουζ της Ρουμανίας και ο Σταύρος Γιαννακόπουλος, αξιωματικός του ΕΛΑΣ, επικεφαλής υποδειγματικών ομάδων της ΕΠΟΝ που είχαν πλούσια ένοπλη αλλά και καλλιτεχνική-πολιτιστική δράση στη στεριανή Ελλάδα, ο οποίος είχε στην παρανομία το ψευδώνυμο «Σταμάτης» και αργότερα ως αρθρογράφος και συγγραφέας το ψευδώνυμο «Ανταίος» κι έκανε πολιτικός πρόσφυγας στη Σοβιετική Ενωση.

Για την ιστορία του ΔΣΛ γράφτηκαν πολλά πράγματα σε βιβλία που εξέδωσαν τρεις επιζήσαντες μαχητές του, οι οποίοι μάλιστα είχαν όλοι τους τραυματιστεί την περίοδο του αντάρτικου. Ο Προκοπής Πανταζής, ο Νίκος Θεοχάρης και κυρίως ο Μιχάλης Λιαρούτσος. Πολύτιμη παρακαταθήκη αποτελεί ακόμα και η πλούσια αρθρογραφία του Γιώργου Αθ. Σκούφου.

Κλείνοντας τη σύντομη αυτή αναδρομή, επισημαίνουμε ότι, σε αντίθεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, στα νησιά υπήρχαν δυσχερείς αντικειμενικοί παράγοντες που καθιστούσαν εξαιρετικά άνισο τον αγώνα των ανταρτών, όπως η στενότητα του γεωγραφικού χώρου μέσα στον οποίο αναπτυσσόταν η δράση του ΔΣΛ, η μειονεκτική εδαφική του μορφολογία (χαμηλά βουνά, μέρη εύκολα προσβάσιμα στον αντίπαλο, ανυπαρξία ασφαλών και μόνιμων κρησφύγετων), η δυνατότητα θαλάσσιου αποκλεισμού του νησιού, που δεν επέτρεπε τον ανεφοδιασμό των δυνάμεων του ΔΣΛ με τρόφιμα, οπλισμό, πολεμοφόδια, ρουχισμό κ.ά., αλλά ούτε και την ενίσχυση των δυνάμεών του με μεταφορά έμψυχου υλικού.


Παρόλα αυτά, πρέπει να τονίσουμε τα εξής:α) Ο αντάρτικος αγώνας των νησιών φαντάζει ίσως καταδικασμένος με τα μάτια

του σήμερα που βλέπουν στο χτες, εξαιτίας της τελικής ήττας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Αν ο αγώνας των ετών 1946-1949 είχε διαφορετική εξέλιξη και έκβαση (υπέρ του επαναστατικού κινήματος), τότε άλλη θα ήταν και η κατάσταση στα νησιά.

β) Όταν ξεκινά να δίνεται ένας αγώνας, δεν μπορεί να δίνεται επιλεκτικά, αποσπασματικά. Πρέπει όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις να ρίχνονται στη μάχη. Η σπίθα του αγώνα πρέπει να ανάβει και να μεταλαμπαδεύεται ταυτόχρονα σε όσο το δυνατό περισσότερα μέρη, αγκαλιάζοντας ολοένα μεγαλύτερες λαϊκές μάζες. Έτσι, από τη μια κλονίζεται περισσότερο ο αντίπαλος κι από την άλλη αναπτερώνεται το ηθικό του λαού και των μαχητών. Η σχεδόν σύγχρονη δράση αντάρτικων τμημάτων στα νησιά, πέρα από το γεγονός ότι έφθειρε από στρατιωτική άποψη τον κυβερνητικό στρατό, τον υποχρέωνε να διατηρεί υπολογίσιμες δυνάμεις στο νησιωτικό χώρο, ανακουφίζοντας το μαχόμενο στην ηπειρωτική Ελλάδα Δημοκρατικό Στρατό και διευκολύνοντας τον αγώνα του. Εξάλλου, η στρατιωτική δράση των νησιώτικων αντάρτικων δυνάμεων συμπυκνωνόταν κυρίως σε μικρής έκτασης πολεμικές επιχειρήσεις (είσοδος σε χωριά για ανεφοδιασμό, διαφώτιση, τόνωση ηθικού του λαού, προσβολή Σταθμών Χωροφυλακής, ενέδρες στους αυτοκινητόδρομους κλπ) και όχι σε διεξαγωγή τακτικών μαχών, πράγμα για το οποίο απαιτούνταν ανάλογη εκπαίδευση, εμπειρία kol φυσικά ευνοϊκός συσχετισμός δυνάμεων.

γ) Ο βασικότερος, όμως, λόγος της δημιουργίας αντάρτικων τμημάτων στα νησιά, όπως και στη στεριανή Ελλάδα, ήταν η ωμή τρομοκρατία, που εκδηλώθηκε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και κορυφώθηκε μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το κάλπικο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη 1946. Αυτοί που βγήκαν στο βουνό ήταν καταδιωκόμενοι αγωνιστές, κομμουνιστές στην πλειοψηφία τους, σταμπαρισμένοι από την Ασφάλεια για την πατριωτική τους δράση στα χρόνια της Εθνικής Εαμικής Αντίστασης. Η ζωή τους απειλούνταν άμεσα. Δεν είχαν άλλη διέξοδο διαφυγής. Ο ένας δρόμος ήταν να μείνουν και να συλληφθούν, οπότε τους περίμενε το εκτελεστικό απόσπασμα ή στην καλύτερη περίπτωση οι πολύχρονες εξορίες και φυλακίσεις (που κι αυτές οδηγούσαν κατά κανόνα σ' έναν αργό και βασανιστικό θάνατο). Ο άλλος δρόμος ήταν ο δρόμος του αντάρτη. Όχι πως αυτός ο δρόμος τούς εξασφάλιζε τη ζωή, ήταν, όμως, ο μοναδικός δρόμος που ταίριαζε στην αξιοπρέπεια και την παλληκαριά τους, στη γενναιότητα της ψυχής τους. Δεν ήθελαν να πέσουν «αμαχητί». Δεν ήθελαν να δώσουν στους φασίστες την ευκαιρία να ξεμπερδέψουν μαζί τους με μια μόνο τουφεκιά (στο εκτελεστικό απόσπασμα), ούτε και ήθελαν να σαπίζουν στα μουχλιασμένα μπουντρούμια μιας φυλακής, υφιστάμενοι μύριους εξευτελισμούς και αποτρόπαια βασανιστήρια. Διάλεξαν τον τιμημένο δρόμο του αγώνα, της μάχης. Κι είναι, γι' αυτό το λόγο, ανυπέρβλητο από ηθική άποψη το παράδειγμά τους και η στάση ζωής που μας κληροδότησαν.


Αναγκαία διδάγματα

Ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας είναι ιστορικά δικαιωμένος. Δόξα και τιμή στους ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την πραγματική λευτεριά, την εθνική ανεξαρτησία και τη γνήσια δημοκρατία, συνεχίζοντας τον επικό αγώνα των εαμιτών και ελασιτών αδελφών τους. Κι όμως, η επίσημη Πολιτεία όχι μόνο δεν αναγνώρισε τον αγώνα τους, αλλά δεκαετίες τώρα προσπαθούσε να σπιλώσει και να διασύρει τ' όνομά τους, να τους σβήσει από την κοινωνική συνείδηση και μνήμη, βαφτίζοντάς τους ληστοσυμμορίτες, αναρχοκομμουνιστές κλπ. Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ ο εμφύλιος πόλεμος έληξε στρατιωτικά το 1949, τα έκτακτα εμφυλιοπολεμικά μέτρα (Γ' Ψήφισμα, Νόμος 509 κ.ά.) διατηρήθηκαν μέχρι το 1975.

Με το νομοσχέδιο για την άρση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου, που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 1989 από την κυβέρνηση Τζανή Τζανετάκη, μπήκε ένας φραγμός στην καλλιέργεια και συντήρηση εκ μέρους της άρχουσας τάξης αυτού του πολύχρονου εμφυλιοπολεμικού κλίματος ανάμεσα στον ελληνικό λαό. Ηταν ένα ιστορικό νομοσχέδιο που ενίσχυε τη λαβωμένη εθνική ομόνοια και ομοψυχία, γκρέμιζε τα τείχη του διχασμού κι έσταζε βάλσαμο στις αιμορραγούσες ακόμα πληγές του αδελφοκτόνου πολέμου. Γιατί ο εμφύλιος πόλεμος που επιβλήθηκε και στηρίχτηκε από τους Αγγλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές, προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στη χώρα κι έπνιξε σ' ένα λουτρό αίματος το άνθος της λαϊκής νιότης. Πέρα από τους ηρωικούς νεκρούς του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, δεκάδες χιλιάδες παιδιά του λαού μας, στρατευμένα τότε στον κυβερνητικό στρατό θυσιάστηκαν, όχι για να σωθεί ο τόπος μας, αλλά για να παραδοθεί δυστυχώς στην ιμπεριαλιστική κηδεμονία και εξάρτηση, τα δεινά της οποίας πληρώνει ο ελληνικός λαός μέχρι σήμερα και ιδιαίτερα σήμερα.

Σήμερα, αρκετά χρόνια μετά, είναι ανάγκη ο ελληνικός λαός και κυρίως η νέα γενιά να δει κατάματα την ιστορική αλήθεια, χωρίς συναισθηματικές φορτίσεις και ιδεολογικο-πολιτικές περιχαρακώσεις. Η ρίζα του κακού βρίσκεται στην ανάμειξη των ξένων δυνάμεων στα εσωτερικά των άλλων χωρών, που φτάνει μέχρι και την ένοπλη ωμή επέμβασή τους για την κατοχύρωση της κηδεμονίας τους πάνω σ' αυτές και την εξυπηρέτηση των τυχοδιωκτικών τους επιδιώξεων (Ουκρανία, Ισπανία, Βιετνάμ, Κορέα, Σομαλία, Σουδάν, Ρουάντα, Παναμάς, Περσικός-Ιράκ, Ενιαία Γιουγκοσλαβία, Σερβία, Σκόπια, Αφγανιστάν, Λιβύη, Συρία...). Αυτή η αποικιοκρατική τακτική μαζί με τη δοκιμασμένη μέθοδο του «διαιρεί και βασίλευε» ευθύνεται για τη συσσώρευση τόσων δεινών στον πολύπαθο λαό μας.

Είναι βέβαιο ότι οι τραυματικές εμπειρίες του εμφυλίου πολέμου άφησαν ανεξίτηλα σημάδια και πληγές, που ακόμα δεν επουλώθηκαν. Παρόλα αυτά, έστω και με σφιχτή την καρδιά μας, πρέπει πάντα να ανατρέχουμε στο ιστορικό παρελθόν για να αντλούμε τα αναγκαία διδάγματα. Γιατί, λαοί που δε διδάσκονται από το ιστορικό παρελθόν τους, είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν!

Το ΚΚΕ σταθερά προσηλωμένο στη βαθιά πατριωτική πολιτική του αγωνίζεται


μέχρι σήμερα για τη διαμόρφωση τέτοιων κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών, μέσα από το αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό - δημοκρατικό μέτωπο πάλης, που θα επιτρέψουν να βγει η πατρίδα μας από τα αντιλαϊκά αδιέξοδα και να ξεφύγει από το θανάσιμο εναγκαλισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των Αμερικανών. Να πει όχι στην υποτέλεια και το ραγιαδισμό, να υπερασπιστεί την εθνική της ανεξαρτησία, που σήμερα αποτελεί αντικείμενο αισχρής διαπραγμάτευσης, να κάνει το λαό αφεντικό και νοικοκύρη στον τόπο του και να οδηγήσει τη χώρα μας στη λεωφόρο της κοινωνικής προκοπής και της προς όφελος του εργαζόμενου λαού της ανάπτυξης. Είναι χρέος τιμής απέναντι στους αθάνατους νεκρούς του ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ. Είναι ιερό και υπέρτατο καθήκον απέναντι στους λαϊκούς ήρωες των υπερενενηντάχρονων αγώνων του ΚΚΕ, που θυσιάστηκαν για να πάρουν σάρκα και οστά τα υπέροχα αυτά οράματα.


Παράρτημα ντοκουμέντων - φωτογραφιών

uiPt'MSKFiiii j i N r m m

HMiiEi im m ιιι ώ ιμ μ ιΣ Ι Γ Ρ Ι -“ " E i r ia o u v ιρ ε ϊς χω ρ ια χο ύ ;

ιια ς κ α ί ιούς ϊυλοχότιησ α ν ά γ ρ ια .Τ ο κ Φ ώ ιη Γ υ μ > ά ο υ ιού έσπασαν ιο /έ\η Τ ό Φ ώ ιη Ζ ιμ α υ ν ο ύ μ η ύπαρχοι, ν 6.τό· νοιες πώ_ ιό ν Ις α φ ιν ισ α ν γ ια ιί δέν β ρ ίσ χ β ια ι ο ίκ ε σ ιή ν Έ ρ ε σ σ ό u u tt Ο ΐή ν ” A v i io o a . Λέν δέχοννα ι χ υ μ ια έπ ιιροπ ή γ ια ^ ια μ α ρ ιυρ ία . Σ ι ό ιη· λέφαινο δέν αφ ήνουν νά πλησιάσει κα νε ίς . Ό λ ο ς ό κόσ μος βρισ/<ειιιι σέ ΰ ιω γαή

Ε Ρ Ε Σ Σ Ο Σ . — Έ ϋ ιο φ ύ λ α κ ε ς ΐπια- σαν ιό ν Ό μ η ρ ο X " ΓΙαυ?.ή κ<ΰ ιόν ξυληκόπ ηοα ν. Ι Ιρ ο χ Ο έ ς ιό ν κσ ιε ιλο ν μέ συνοδεία σ ιή ν Ά ν ι ι σ ι α .

Σ Κ Α Λ Α Ε Ρ Ε Σ Σ Ο Υ l i . - fcchu- φ ύ Λ ο κΒκ μπ λόκα ρα ν οχή Σ κ ά λ α α γ γ α ρ ε ιώ ν ιόν κό σ μ ο κ α ί u H u a a a v μ ιά ν α π ο θ ή κη γ ε μ ά ιη π ειρέλα ια ιή ς ε ια ιρ ία ς « Έ λ α Κ ιν » "Εσ π α σ α ν co π ρ α ιή ρ ιο iu u κό μ α α ιο ς κ ι o t t β ρ ή κ α ν μ ίσ α ιό πήραν. Επ ισ ιρβ- φ ον ια ς ο ιή ν Έ ρ ε σ σ ύ έπιασαν υααυς β ρ ή κ α ν σ ιό δ ρ ό μ ο κα ί χω ρίς λόγο ιο ις ξυλοκόπ ησαν απάνθρω πα ι<έ κο ντρ ό ν ια γ εμ ά ια κα ρ φ ιά δυό άπ’ αύιοΰ- iijuxoA ou frouv νά ιούς κρ α ίο» V.

Α Ν Χ 1 Σ Σ Α . — Έ Φ ν υ φ ύ λ α κ ε * xu- κοπυ ηα κν ιό ν α α ιερ α toO "Ο μ η ρ ο υ X " Π ο υ λ ή Ό λ ο ι ο ί ίίνδρες. ΰφ η σιιν τις όυυ ΐ ιές ιους κα ί t « σ ιιτ ια ιους κα ί' κρ ύ βο ντα ι σ ιό ί/ψώμαιπ. Ή x a t a a t u a u είνα ι α φ ό ρ η ιη . *0 κ ό σ μ ο ; εΓναι έξσγριω μά\ος ϋ έ ν κρα- ΐ ι ί ι α ι πιά.

Λ Π A I I A Ρ Α Σ \ Ε Τ Η Τ ή ν Τρί· l i ) α ΰ ς 8 ιό βρ ά δυ ϋΙΦνοφύΜ ίκβς ιι’ έ π κ ε φ ιλή » εναν ά ν ί)υ π α σ *ισ ιή πήγαν σ ιά γρα φ εία ιυ ϋ κόμ μ α τος κα ί ΰ ιά ια ξα ν νά βγάλουν ιή ν ια μ . πελα. Κ ά π ο ιο . 6ιαμαριυρηί)·η<ε. T o u σ ιή ρ ι|« ΐν ιο δπλο ο ιό σ ιή ι)ο ς Ae- γυ ν ια ς π ώ , ο ϊ δ ια ια γές ιους πρέπει νά ε< ικλού»€(ΐι χ ω ρ ϋ χ ρ ο ν ο ιρ ιβ ές κ ο ι δ ια μ α ρ ιυ ρ ίε ;. "Ο λ ες ύ . ε.χιιρο- n e , πού n:a^juoi{iocr)-ci»v γ ιά δι.<- μ α ρ ιυ ρ ί ι ι ίς f .u a o u v . Ό ΪΗ Ο - ο άνθ·υπασ·ιιοιής γυρνά μ ε ;" c >ύ, δ ρ ό μους μέ τό π ύ ιό μ ο ιο κα ί μ έ χε ιρ - βομβίίϊες καί σ υλα μβά νει χω ρίς λόγο ήαυχους π Λ iccc.

Σ Κ Α Λ Ο Χ ί ) Ρ 1 - Έ Ο ν ο φ ύ λ α κ ε ς ιυ ΰ 14ί( επιασαν ιό γ ρ α μ μ α .έα ιή ς Κ ο μ μ ο υ ν ια ιικ ή ς ό^γά ιω σ ης υ ΰ χω » ρι·ιΰ ιό ν ξεγύμνω σαν κα ί ιό ν ξυλο- κο.τηααν ( ϊ / ρ κ . Τ ή γ υνα ίκα ίο υ πού ιιαρι>ιιθιύσ(ηκε νά δ ισ μ α ρ ιυ ρ η ίίε ϊ ιή ν !?5ιω·αν απειλώ ντας ιη ν μ έ ιό

ϋι . -ιιι.Κ Ω Μ 11. - Χ Ο έ ι ή Ν ο μ α ρ χία άλ-

Α.«ί· ti'< α γα π η ιό σ ιό λαό κο ινο ι:ικό Ο ο κβ ιΐ 'λ ιΟ κα ι 'ιό ρ ισ ε μ ι i έπ α ροπ η ά:ιό u j t l : λα ο μ ίσ η ιου ς χω ριανούς, ε ν ίν ά :ι’ α ύ ιο ό , είνα ι ΰ Λ η α η ιρ ό ς Λυ·. - άς ^i·ιράβJς ιι)0 ια ι^ λ ικ ά Mrti- vou

— Ό ρ γ α ν α ιού ο ια ^ μ ο ϋ εΟΊΟφυ- λιικιι ,1η ·ής μ τλο κά ο α ν ιό χίΛριό μας κα ι μέ ρΐΛΡς α ύ ιο μ ά ιω ν κα ι ιο υ φ ε κμ ο ν ι^ ο μ ο κ ρ ά ιη σ α ν ιόν χό σ μ υ , Μ έ κλω ςσιές ά νο ιγα ν ιή ς πορ-

Δημοσίευμα της εφ. «Εμπρός» της Κυριακής, 17-6-1945.


Νά γιατί διώκονταιοί λαϊκοί ανωνιστέ5!

Ο ΰ τε γ ια σιιίαη , ουτε γ ια ηθικές αυτουργίες, ούτε γ ια καμμιΰ “ λλη πράξη, πού ή δ ίω ξή της προβλέπεται απ ’ τον ποινικό νόμο, συλλαμβάνοντα ι. φ υλακ ίζοντα ι και κα ταδ ιώ κοντα ι οϊ άγο>Μοτές τω ν λα ϊκ ώ ν δργανώ - ΛΡ,ίον.

Δ ι ώ κ ο ν τ α ι μ ο ν ά χ α γιατί είναι στελέχη των δημοκρατικών κομμάτων, γιατί είναι αρχηγοί των λαϊκών Οργανώσεων.Γιατί είναι δυναμικοί αντίπαλοι τής παλαιοκομματικής παράταξης τοΰ νησιού που φοβαται την ετυμηγορία τοΰ λαοΰ. Την ετυμηγορία που ·θά ρίξει. τυύς ήγέτες της σε πολιτική άφάνεια.

Γ ι η υ τ ό προαπαιτούν νά σ τη ρ ιχ τούν μέ τη βία.

Έχουν φυλακισδεί:Ά ι ι . ’ Α ποστόλου Γραμμ ατέας R A M Αιγαίου θ · Α εφκίας Άρχη>·υς Σοσιαλ ισ τ. ΚόμματοςΕ ΰάγγ. Γ ιοσμάς Γραμμ. Β ' Π ερ ιφ . Κ Κ Ε Γ εώ ργ . Σ ΐμ ο ς Μ έλος Α ' Π ερ ιφ . Κ Κ Ε Θ. ΙΙλω μ αρ ίτη ς β' Γραμμ. Β ' Τομ . Ε Α Μ πόλης Κ . Έ ϋ ευ θερ ιάδου Γραμ μ ατέας Ε. Α .Π. Τσακ ίρης Μέλος β ' τομεακής Ε Α Μ πόλης

Χρ. Κόρακας ) χής Διο ίκησης Σοσιαλ. Κόμμ ·Λ. Κιοσκλης )Γ . Μκαί.τσοΰνης Γραμμ ατέας τοϋ Π. Ε. Κ.Δ . ΙΤιταοιίλης Μέλος τής Α ' περιφερ. Κ Κ Ε Γ . Τ ζω ά ν νο ς δικηγόρος ι ’ Επί κεφαλής τοΰI. Λάσκαρης καθηγη τής ( λαοϋ σ τό κίνημα Μ . Δεμ ερ τζής καθηγη τής ( ’ Α ν τ ίσ τα σ η ςΝ. Σ αραντάκος Τρ . ΰπάλλ.

και πολλοί άλλοι.

Καταζητούνται:Π. Κεμερλής Α ρ χ η γό ς ’ Α γροτικού ΚόμματοςΓ . Γ ιαλοιίρης Μέλος τής Διοίκησης ‘ Α γ ρ ο ί. Κόμμ.II . Γ ώ γ ο ς Γραμμ. Γραφ . Περιοχ. ίγα ίου Κ Κ Ε X. Κανόνης Γραμμ. Α ' ΙΙερ ιφ ερ. Κ Κ ΕΖ. Έ λευ θερκ ίδη ς Γραμμ. Α ' Ε π αρχ ιακής Ε Α Μ Π. Βουλαλάς β' Γραμμ. Α Επαρχ. Ε Α Μ Ί . Π απ αγγέλου ’ Ο ργάνωσης πόλης Ε Α Μ Ζ. Καραμπάσης Γραμμ. Β ' τομεακής Ε Α Μ Ν. Κουφέλλης Γραμμ, Α ' τομεακής Ε Α Μ Ν. Σω τηράκης Σ υ ν τά κ τη ς τοΰ « ’ Εμπρός»Φ. Ά ν α το λ έ α ς Δ ια φ ω τισ τή ς τού Ε Α Μ Γ, Ά μ π α τ ζή ς δ ικ η γόρ ος απ’ τούς π ρω τεργά τες τοΰ

, κινήματος ά ν τίσ τα ση :Δ . ’ Αποστόλου Κ α π ετάν ιος τοϋ Ε Λ Α Σ

καί πολλοί ιϊλϊ.οι.Τ ά παραπάνω άτομα ε ίνα ι τω ν κομμάτων τής πό

λης. ΤΛ στελέχη τής υπαίθρου δέν συμπεριλαμβάνονται ο τον πίνακα. ‘ Ο αριθμός τους ανέρχετα ι σε εκατοντάδάς

Δημοσίευμα της εφ. «Ελεύϋερη Λέσβος» της Δευτέρας, 25-6-1945.


Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ U Hit ΪΠ»ΙΘ1>ΤΓn l i S M M w m e ra o n :m < g » g ,

2.ωροι φιιιναυν μ uvtm io· κβι νο. κα$£ι συΛΛήψειτ Τΰ κ μ ιο ίΐί ο ια )/μιαφίΐ.. μας. Ό ΐ Β ι α ^ ε ϊχώρας ομ^χ. *r)s; Οας /ωοοαςω ώ*. ^ >ο σας άνό>-

κα «κοηλωδΕ»»»i*if μας «καμιΐΜΐ να orjyo- ouuK*^· οϋ<« α Λές ntpuvij φ8*ς. ΑίΟ I UjUjijfli ο AioiXij lift cavuîfrtuK^; . ·.μιιμιψους ιής C A o l και long XPqui oiiuiki <JU μ,υωχαι, oiijK τρομαι.μαιι ι wji φίην ΛαluaUMjj imi Of «ι»ο κμν- (jonau .■uta tipii.onai *αο·BC4UI0 και a»£(Uia yeoo yU»?« ίοώ, ανακαΑύ^ϋυν, μι| σφομβνοι uou to itpe .«.· ytA4ii, Ha*u> i)(a oauic όρΛ|- άγρια

Koealijos

κααωI Va να ~puiux\&ait

£ώς ιον Koauo κα» ιό sno ά γα τη ια προαωκο τοΟ χωριαϋ, ιό οασκαΚι Χρι- οιοφα X " llaiayicjnj κα( τή yuvaiK s too ΠηνϊλΛΪτη, τών άνθρωπο σχον άκοϊο ή Ά για οο ς ολη ιη»

& J X J S S F 3 B 3 Zτον ΙΒιο Aoyo tuK oxim , *

*6κ ΓΙμ. Γαρ» καί t<rv

yiXJv ία KiXuua *uu<in j* nytootJa e m. j ·· ·4μΛ

ι ς &cu>a sfcl,ιιρβκαΛ«Ι αναίτια ia t ·ι*ν“ yiO vt» amigenOH σιηΜ

H ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΛΣΦΛΛέΙΛ14 *„**«¥«* β ώβι Ι«»_*δ %» §»

«««V* βϊΜ*Λ··| aagu«eaa· ϊ*(|%St«i,f}U.y ,ΑΐφΚαβ Wfclul *04, mimmmI*U« 14 n« μβ! Oi V / .«t*it), *i*s% K-|t liil $ΐ«ΛΗ« 'υ.ΙΑ»φΜ*..,.ΰΐί in„âuA*H* /«It*

£&o* lieM*v*w «.g «4 ttitowlmg {«l/ ainwt i.m9 * · 1 1 » 1 I u xul .«m k sis · ·« < * j * * y e4 * · ί , - ·«·· β%**α*«*νν3*α¥IhlldOUl i«#¥ (4U.h r^raBSKriS

1, “ M i V ia VO ^ ty t iu u * i# y a A « ά λώ ^υμνα c n D O p d p o l α*Λβί**ς i,.(|rtp*V >u npuui u δασ^Α οςΧ ' |]ανπ>ιώιπς

*X«‘ πλη>·υμ€ι·οκ3ΐ πρηο-μίνοίο κράοωπα, %αβώ; και ή γυ ναίκα rou 1 ΙηκΒλο«τι ιο ύ άκ' 10 Κϋφαλι ιης (χσϋν ξκρριςω· θ ίΐ ιοϋ^&ς μα λλιά ! MeAaya ji],iaCiia οιο οώμα ytpouv και ot συναγων ία ιπιις *ϋ;λιά ΛβχιιζβΑΑη καί ’Ανδρονίκη ιΐσκούοα. ‘Η feta/tala Pfit·Qiviim ue ίλ « ιν ή καιοστασηάκ τις <At}yt{ 0 10 aptovma, o ta ^sp«s και oi<S οϋμα

Xots Μνοφΰλοκβς «κανβν μαλακό ο ίνα βουν* καί ipaujionoaw μ* (Μαμηρίς oti| κοιΑιατβν Ά ν ιώ ν η 'Ayfrf- »η. Vûpjjuu*" ‘Λ·. ii-* * J,VMIKl|!ftklV rn' B**O l « f i l l ·

Δημοσίευμα της εφ. «Εμπρός» της Παρασκευής, 20-7-1945.


ΤΑ ΤΡΟΚΟΚΡΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟ- . ΚΟΤΑ ΤΗΣ ΓΕΡΑΣ

Σχβτικά μέ τά τρομοκρατικά γβγονότα πού, δημιούργήααν ο! Χίτβς στή Γέρα στάλθη*& στήν "Αθήνα τό παρακάτω τηλ)μα :

ΙΙρω θυπουργόν ‘Υπουργούς Έσω τερικω ν, Δικαιασϋνής, Δ η μοσίας Τάξεως, ' Πρεσβϊυτ άς Α γγλ ία ς , Ρωσοίας, Α μερ ικής ,

Κκντριχήν Επιτροπήν Ε Α Μ , "ίν φημίίρίδας «Βήμα*, «Μάχη», «Έλβυθβρία», «Ριζοσπά iT ijv i, «Έ λ ίύ θ ίρ η ‘Κλλάδα*

Α Θ Η Ν Α Σ30 Γ ϊνά ρ η ]946 μπράβοι της

X πάνοπλοι μσζβύΤίΐίαν μέσα ατό έργοστάσιο του Σ ΐ ’νβταιρι σμοΟ Γέρα ς μέ σκοπό χτυιή- σουν έργάτβς πού άπήργηπαν σέ Ενδίίξη διαμαρτυρίας γιά τή δολοφονία τοΟ έργάτη έπονί· τη Έ ρ μ ό λ α ο υ Παπά Στόπ. Λαός i Γέρας * κύκλωσβ έργοοτάσιο ! στόπ. ”Δ.πδ χειροβομβίδες καί πυροβολισμούς πού ίρριξαν ταμπουρωμένοι οέ έργοστάαπο μπράβοι τραυματίστηκαν 4 έρ γάτες στόπ. Χω ροφυλακή άναν- κάστηκε κάτω άπό nison λαοΟ έπέμβκι καί συλλάβ*ι !’5 Χίτκς στόπ. ‘Κντός έργοατασίου εύ- ρ ΙΒησσν καί παρβδόθηαα« μέ πρωτόκολλο|1£Ισαγγ*λέα 5 πι. στόλια, 1 άραβίδα, χ«ιροβαμ- βίδις καί διάφορα άλλα δπλά καί πυρομαχίχά στόπ. Ευ λ λ η φθέντβς Χίτες άπεφυλακίσθη σαν πλήν 4 στόπ. Άντιθέτω ς αή- μ*ρα συνβλήφθησαν 20 nspinou δημοκρατικοί πυλίται Γ έ ρ α ο Λαός άναναχτησμένος ά-rtaitsl άφοπλισμόν X καί άπονομή πραγματικής δικαιοσύνης πτόπ. Παράτασής άσυδοσίας Χ ιιώ ν ίγΈυμονίϊ μεγάλους κινδύνους διά ήσυχίαν νήσου.

Διακομματική Ε Α Μ Λνοβου

Δημοσίευμα της εφ. «Ελεύθερη Λέσβος» του Σαββάτου, 2-2-1946.


ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ54,8 ο)ο γιά τή Λέσβο ύπέρ τής Δημοκρατίας, e lv t τό ποτέλεσμα τής χθεσινής J · φοφαρίας. Καί τό άποτέ σμα αύτό θάταν ντροπή yiu τό Λεσβιακό Λαό, νά τό ά- ναγνωρίσουμε σαν πραγματι κό. Κάτω άπ’ τις πιό άπίθα- νες συνθήκες πολύπλευρης νοθείας, πού σέ μερικά σημεία εφθασε στή μαεστρία, έγινε τό Δημοψήφισμα. Τό γεγονός δέν δφησε άθικτη καί αύτή ακόμα τή Δημοκρατική Λέσβο. Τά άντίγραφα τών έκλογικών καταλόγων τού είχαν τά εκλογικά τμήματα δέ συμφωνούσαν μέ τά πρωτότυπα. Καί περιέργως δέ συμφωνούσαν γιά δημοκρατικούς.

'Εξήντα τρεις \Αγιασωτες δημοκρατικοί δέν βρέθηκαν στόν έκλογικό κατάλογο. Χάθηκαν στό δρόμο άνάμε- σα στα. Ειρηνοδικείο τής Α γιάσου *<π» ,ττό Πρωτοδικεία Μυτιλήνης.

’Από τό Πλωμάρι καί τήν περιφέρεια τής Γέρας έχουμε τά ίδια. Χαρακτηριστικό στερα άπ’ τήν τελευταία τρομοκρατία πάνω άπό 200 Κατωτριάτες έφυγαν άπ’ τό χωριό τους, πολλοί εΤνε ά- κόμα στή Μυτιλήνη, Ωστόσο

στο αποτέλεσμα τής ψηφοφορίας φαίνονται δλοι «ψη- φίσανιες»!

Ή τρομοκρατία ιδιαίτερα στά βιλαέτια τοΟ Καραγκούνη καί τώνΤσαμάκων (Πλωμάρι— Γέρα) έπαιξε άποφα- σΓστικό ρόλο.

Κάτω άπ' τις συνθήκες αυτές τό 54,8 ο)ο εΐνε μιά νί-· κη. Ωστόσο εΐνε κάτι πού οϋτε μας ικανοποιεί οϋτε μας άπαγοητεύει. Δέν μας ικανοποιεί γιατί ή Λέσβος μέ τόση Δημοκρατική ιστορία της έπρεπε νά κερδίσει μέ μεγάλο βαθμό τή σημαία τής Δημοκρατίας, Δέ μας άπαγοητεύει γιατί έμεΐς σάν άγωνιστές τής σκληρής πραγματικότητας δέν είχαμε κρεμάσει πατές στην κάλπικ α κάλπη τή λύση τού 'Ελληνικού δ ρ ά μ α τ ο ς . Καί τδπαμε. θά θέλαμε βέβαια καί πολεμήσαμε σκληρά γιά νά γίνει m ’-w&To, Δέν εγινε. ’Έχουμε άρκετο κουράγιο καί άρκετή κατανόηση πώς θά συνεχίσουμε τον άγώνα. Μ έ τήν ’ίδια άντοχή καί τήν ϊδια πίστη.

Δουλειά, δουλειά, δουλειά καί πρό παντός λίγα λόγια καί παλληκαρίσια.___________

Δημοσίευμα της εφ. «Εμπρός» της Δευτέρας, 2-9-1946.

62 Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουισκουδή

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΑΠ' ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ01 ΧΙΤΕΣ ΕΠΕΧΕΙΡΗΣΑΝ ΝΑ ΔΟΛΟΦΟΝΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥ ΑΚΕ ΤΗΣ ΘΕΡΜΗΣ

' I I ϋρασύτητα τών χιτώ ν την παραμονή τον δημοψ ηφ ίομ u- ιης ατό νησί ξεπέρααε κά $ε 5- ριο. Κ ά & ( μέσο χρησιμοποιή- & ηχε για νά δημιουργη’&εΐ μόαφαιρα φόβου και να τρομοκρατήσει ό π ληϋνσμυς των χωριών.

Σ τ ι Θ έρμ η τό Σαββατόβραδο στίς 10 .30 γύριζαν ένοπλες περίπολες χιτδ)ν, πον με την παρονοία τονς προαταΦο~'ααγ νά πτοήσουν τονς χω ρικούς. Μ ά δεν Εφτανε ή ένοπλη α νzή Επίδειξη των προκαταβο/.ιχά πανηγνριζόντων βαοιλοδον- 'θ>ν. Σ ε μια στιγμή μιά περίπολος άντελήφΰη to r γραμμα τέα τής τομεαχιιε τον Λ Κ Ε

Θ ερμής υγ· Παφλιωτέλλης που πήγαινε αμέριμνος ατό ππίτι χου 01 χίτες πού ενέδρευαν τον πυροβόλησαν ά π ό κοντινή άπόσταση. Μ ια σφαίρα χιύπ η- σε δίκλα του. θ ά τ ον σκότω ναν άαφαλώς (ίν δέν πρόφτa v t νά πέσει χάτιο. Ο ί χίτες σίγουροι πώς τον οχότιοσαν το βά λανε' ατά πόδια και σ ιή φυγή τον> “πεσαν σ ' αλλη χίτικη περίπολο πον Άν δεν τονς άνα γνώριζε έγχαίρως %νοιγεπνρ εναντίον τους ! Έ ται μ$ τις ένοπλες χΐτιχες ?πιδεί!·ης χα\ κάτω α π ' τονς πυροβολισμούς %ών < ίϋνίΜυψρόνω ν* εγινε τό.,.ανό&ενχο δημοψνφι αμα στη θ ερ μ ή .

Δημοσίευμα της εφ. «Ελεύϋερη Λέσβος» της Τρίτης, 3-9-1946.


ΚΑΡΑΒΑΝΙΑ Ε Ξ Ο Ρ ΙΣ Τ Ω Ν

Γοηές, γυναίκες μέ net διά στο βυζί οτέλνοντα στά νησιά τού θανάτου

Μ4 1* *rp4«JL*i« ·(Μ«·φβρ6ηκ*ν ***** χ !ι$ 1*0 y u *· ικβ«ιι»« me t * v ’A p i s

wt* g n vHii Z tp ttft akv t u f f i v t t ;

?·64κ*·υ. C l H it 19+i e* t t i fXA tX n* i

W H H * S l » | I A « V 3 ! f i » M **f *·*<·

A v J j u m s tm t« Η 41 y W K t M κχι &

S v apt*· **ν4.ι i H*i μι* yprtti M * 6 ;· V*%· A **v-

b · * * vp+m d * r * A**p*J»Ar>: n K jW m w i i ·0«ο·ι«1ϋ v * if.·

t l v EJU«s»im« K»t vft i4 v M i i h M « ( i vs t t v

I V * v« p<veuv *v*· W J t i e i f i ·| m i f i i i i a i n r i d RBI f l v a i U n ! | } | « l l { ! « V <*■ « Μ μ^μ M ’awr* « $atea h·» ·ι χ>τλ(»ΐΜβΙ I d M i r v« t { t i ! i i M r t M | μ Μ ( Μ ι # ι ^ W « v i

i m t l k . · i k r i B T W ilm v « I a « r« (i| ry it

i i|v mw|hmi%in<*» ■*H » » ί· » *Β Γ μ * . *·& *> *

y H f l i i f t b i I^ R t > v t * i «■' t i ostiidt n w ( mu

r « κΑ κνβκν im I * r *9T* IM*»w»i·

’ *H « c :t s v *© λ*»< p rw le tn

■ n a H H a ^ h · ! I l ' R |." * A I f l i « t · J tM (

« If % · *< . MP* e ra t« H

M lt l ttV V Avtx fe l tftv M l

vct>>yix 3Χλ*Ρι», Κχι apa»>a iw v xxtM * « ' f * ifp c i{»o :tK telirjt / ϊν«ή μ *τ* dftw<( ψυχ* Κ λ λ · , ν * 2»*xp« ouv c

'ttfrw i Mi{ Έλληνίόί^ m m p« μ b »m+jXwv*v χλλρϊ* I«U ( rt pwt, A p 0 * v m « ; κκί ?I1FGvixfl, A<m,?f«ef); t l* t«

s rp t f i t« i βίΐ *η6μ·ιν« ep-hi31 ι*ν>ΐη so Ι ’λ λ η ν ιη » yn

Κι * * * *w f* y lv*» »«i *> 5i*0p*»l*«><-■ tsu y iy v * fi»V J ζ·*ν, · ) ν ν μ μ χ χ * * ψίλβι * A w>.«l r U( fn<>*v» % p i* ' i J J A f * ,1 ” · >λ* 5*1 ι» l ·»·»jr*i» «ή. «Aw

An μ»* tew a£ioi«κ '■fn«fiiv μ*\ i

i c { **» 3»J>3pu; νρη*ί «pl«* v * tix«>«v»j9ewv yt* i) μ·Μ v«vv tm βημβχρχ'.m>· t« w * M u j n yiat v l ei*9«uV *«1 Vi neouv ct t « ie i τ·» ίΜ ίλ ίτ ·

| Κ · κ ; ^ « ι μ tp*i%nf i * t t v μ«ρ λ ιμ ιρ ι«ρ χ λ« *»*». Eipi««i* m u i i * »f|v i jn01 ΚλΜ , λ«Μ{. i* t·

n i v t v f te » | A s· », new 1 n«fX«w v * m n w etftv JU4 **»S M l«fV i*S Αλί>*ν*^« Elptt ■ in « i M i i v » it ri Μ β ι* & Λ Α · * ( · μ η * μ κ ; * « ρ ι Τ4 ΠΕΜΕΙ liftl Ι»Ν &U« ZibRi «ι np im t ν· Havn: Ν ι| y u v o t t i , * i M O « i*g i cm M f' Ν » Hal p· t iA * t m m lf in*M< yufc v « <(orX4lf«i n v ilp tiv ·SDVMiri ΓΗ Ν A r r f t i r a K AT Q ltB

Δημοσίευμα της εφ. «Ελεύϋερη Λέσβος» της Τρίτης, 17-9-1946.

64 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσ

28-10-47ΣτΑ νςακσ ονβιΓ ή «α Δυζ'*α t s n«î

Λ π ο Η * '? ’O v t tu ^ p io v , «W^nori^ Τον Ά ρ θ ρ ο υ ’Avar. N i* K i< W » i u«xi

©paw S kc<X* $· O&VUli |tf-jp»S 6?nvnVf*ox* to*t*64f«v.1<AA\o «βψποτν wt> 2,4 ’ovnw ptW oven'vci t 2 α ζ<χ,ι' ^Gzo ϋρορ,ο Kek4-cep\eu-Tccgp^ 'Τί{ν">|ώα Hty0 t f f 'ip e 2cv Δ .Ϊ.. t»6*j^9v An

HafanaAu *i*M or<>f*%i ’t t*novjV. ('^ ^ « a *\ ΐψ βμβκροιίίβ 'f+Tafay'lt 6 *»*v v > ? ^ - *u* ολο iu * } ίη ^ «<ού

p Γρα^α-ttiq t»< Ι Λ Η X«.'f t.<i v«si le » chuôv îa t«i*‘ ίκώρα, 0*

'» * ' Z»jN*£»Kato fiptAV* pi. Ttx ctyuvo' tovj vC, CofO frupêvy, ο^ςο^β v«k K O liê^ » j t$ntp- fifci ta\ a f kL. w * j'

ΙηΜΛρα ° Ζιλ^<?5 }4tTt6m*t zigt ic r ra ^ τού n— · ia **1* tatTteZij) ”®ώ &£,Ό Ma woi j|Hi σι* y\i«* to 7\ρονκ* δυό (f©f>M ή t wfo tM»t «uojfr v-^m qnc *K3w\ Kalo^jtt^tvcu sy>»v©j pt afci. άπο T*\V H|*»pa πλ» Ov kxvw \ npum <kr~ .*4f-» %» o ai+i.tv j fx>vt7i γν οτυ i« τόΔΧ,πΟ* γί n> nâ* a *r*P Xfgvw

Y*OVpt Wtfftttl «ipufC] p c i^ .T ^ . 3q τ,φ p i -?11 MO· WU ΟΛΟ-

<^hfcHK^Ta .«w $«» Tcv1 rw ^ lto τ^ρ^ν,α **vi’tJWimj^vJoW ‘tâ&a V4»i Wcw \Wrv oi vx* ρη<ηΑ%ονγν *«i V - C%v

V«m 4Ti t ot U> 41 ( •τπα·τ4 z©v <?n> veil ory*} "*»v♦. <«. (,ito„ -^v Λν 0f^ , m «

1 9.1 V O , » ^ ; y . , K « u 4 n « k v a v , f « » j ‘ ά n * i

t '>^\.^<m v«, QVtôlr- " v a % «v iW t>4 f -> t i '~ - t<

^ i w i A l i n e v» pvetvLw . j« ·>

^ ^r·" J· yK i «Μφ w W<4 ^ w mji* rV ! ' * f * r 1 "I**;- i ’·'■[ - ^ * : ι » ι ^ ; β « ^ ,Μ .π ώ ί „ .“ *W* Ί«ν · It- ♦»») t«a io*‘M >«θοι |Mt t tmi kaai -*-' 6n*»i|*»i5(is «■ !<!»·■

ϊ* c* % s ·**’!* *~ψο**>ψΐ», ^ t ami w iii^*kZ T j l ‘5“'™ivM°··ίη’ ! {- ^ ' ·> - ι ΐ '%^·-^·»— ,,» * .^

' - w w μ-»^ ^ « , 1.-KB.™, ^ , τ β »»'*&£<<> ’iw ^y^ T*' KO» i *M ^,fra neijouv η ΙΛ)β«Ιώ-

*S5‘ Ε τίτ Λ' ’ -«*-vy ^ . h^ T * 4''rM,Tt ·“ fro q»vV>

““ ^ Λ ' τ· ^ V ’ ••’W - ^ vtow o ii,^*v*. *«· P.-TH e \0I bi· άοΗ<ιτ/·£„·Λ.*Γ_3.' - ·...... N

* t\v»C*n* (V|U 1».

■rWVN. fc'* * - r — ‘ »J W iv i Bt a s h d ln T n------ -- j . · - . . .»f*«. » p-«M‘ i·» *^.- ,τ, ά v ^ ^ u . y s n * n

’ ■**« fte f W<X\ 1.1ΒΛ “Ολο, <WL-tv»> w ftoifWixj »vtoi *Ι^ηοιί ΐ’ί^ έ 'ί^ vfaouphm A»'< ψ, ~vn v« fn·1 mtttftn eitwj tvrEixovj jpu^TMj -<fc <T)®t'^ly'v>*ii» - τοΰ wewouv M ^'*|ti»o| /.s ncipoftvjw^ v j i . ··.,- ·< noti

ni° ** t-XV WOZO^%) _

Χειρόγραφο Δελτίο Τύπου του Δ.Σ.Λ. της 28-10-1947

Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου

To npujwtj .χΕιΟ S*.* ptxojo&»lKL γ«0 Ti v**<OJ "XoOvJ. ΟMztf{pVi7i> kt-' NleΚ V*£iAi**c* Qp»M TOU AX, Ά vetivttict vt liva reipl 6'tuv ΠΙ Οχνί -EW W wtj’o •txSpoj 4Xfiv , -rpcx^cLtisj, οί-Ό Λέ«_ tovJi 20-IG-4? feT W. 'A.McivvSwvtw

11 γ\νΐ u>,0. fcn **αν i*m - /Tia-o U ^ M*y·, Tn< 2<>oc»o ck -c u e© j-<x ux £VW<poA->_> Vola 7 jttat-r UAXi, 2 I , AcxCjUpo 6 Γ β Ο Wii-κ·ΐλ vuVi «nw \uu I ''V*XK>\ Trvv |A1W niptoxUi'^'niu/vi^ I *nnê«

ρ»*β α-?ο·· .ο ‘%τ o rôr^va^ Ο"-**** ■,'5τ*νnt·** 'Γ*ν .'V*6·-^ r^fj v V «-ο τβ,ν τνΜ rf Q h #vrfM «*■* * n»l,-οφ*4»Η«Λ lift I I 10 M? ί'Λ f r'C^[H e ^ v d vrl Λ ^ν,,το t i l l J | « if-twc·). r>··\oyj 4 Λ_, T-^cuâ-t.ti

W ?w S !S3 ^ r5 2 r*W*, jiirt <' 3c/,s/·4’ ^ W H . 'tW » ? 950 vu^., 750 -tfc oi,1.- · ^335 flo «WjiCiÔMi, 4l 8 M«v p* }«<} I« i νΜ γ ικα Ml Yttjq. ■ * - 1 '. . » T "'Tl W. -J Ό ·~;· - ( IT-J »~ « 7«<W *1) Y5co Uo-'btpr^J. — -',5pa > * ^ \w k 50*JX?C1 too -f ·«. ro ».«■ **«* t fv Λ ΐχ Μ ^ ρ ί 4 n o v«*»M Zov10p"ut|. &Η*,£)ι^ν4η Vt»v ^αΐΒ%1<4ΐιν,Α^νΐΜ6» fot*i Ol»M.4Vt/5 ipcvfrVvt4 Ri^tO^f^( Tr 14l*a"rti> AiOvUM7iVW**itie£<fcU*Vt.t1C)iX V4A',avlOiUo0ei’1<6Mlfc.V Α U^Tlc^ .W. fcwv-Cui ρ ςτ.κχΑeoi»vwbUM > U.T \ TT#el|-»iO taC* Γ|ν Ιο ύ A X- ·'& Πφ·ι«Ρ0ν>£ id i* *1 , W , -U-

‘l e f ^ I J y * . Λοΰ«**^ n o M W iV if * '^ n< ° ^ κ\λ%*Οο ^ A ^ *K.,’ t-i-tΚ«ί vUom ϊώρβ 'ΐν,; * Vx« U* «Λ4.Ϊ. Λ-·"€>iw ^ ,ur “ >r“ Y“vi **- Λ®*****K a f ^ y ?-** V. ^ W Ρ Λ .Α ΡΧ·Λ Ϊ\Α ^ r jc M5o .'v « Λ λ λ \ ^ ^ a f c i ^ o T*c, -U^ n p o tx p i.qt i , ™ v ^ ^ 5,i J'Pv<fik'il’^ ,l" l^ li P " '^ 1“ -f3o' ' e“ ,Vflv,''.” ‘ ϊ,α ^ c.">*■·'-t3<uj>w6w-U!V>, ·<,Χ Γ,<1 -U3 , ■,*»«.(-.' «O'* WO/»k. i.P«i.n»e'ae riou 0,-10 -»>,t‘li< fcTv, ItUjlttv,1 . C W ____ . , . τ \\v ôto iw ooic, Γχ^νίνινν,ο,-LQ Λ-Ϊ. Ktx. W IC fl

. · _ __t . ' «, 'Χ ·, . . .η « .LlM. C> ϊ I UIaQT lllfll Ou.. ...... l" . , nnC.l ou ' - ' · ·»-' . . - 1 ‘IV w, -------( · ’ ■ ' ' 1 W ·*Λ ’·- Z i\ ‘* * > ^ X U M .' o , ^ « - 1 A^-t-Vvl“ »^>,- ' » V “ T I>’ “ * '' ° .^ « Λ Ι,κ ο ι■ « . · « , S m o i , t iw v M - H cuSo:'·. 4S; ' ,a r * 'T “v5>ea W e i ^ « ,ο ι «x»i v« m t i^ w v fc^-J m o w i l t v i S , - * ve‘ iicv-rai tc Ao>0 VO <i4vCm Dv ^ ^ <a* e vybxoi (,ΐα coo vjov * ΛιΛκρΐτ*««y Π _ . ·3-Η**7 ..............■ ,

* V^pA 'iA 2Λ*Η* ύ π ^ α ν tbov- V.\*yc Wca>iopioi.'V+··**·”Tf>C» . l5 vivCCQt ΜΛΚ*’ *5j/i0 £»1' ·ν £aWi

\ - | ^ | | | ) n c v i^ c ΪΛι <»X*A i^ * 4^-Cow <iSn‘T fir * Wc> y<K»<?yvv t . - Vj.. iA rL^vfM3i>^toin ννϊ\ i»w^ - »’>ί·ο»^ ,yufc» «VW ^.χ. ^cittXiV n ot u. ov*" '•CiJi'tc ] »V iwno&^7vii.uw ^ ) yvax*\rvi ^*YOV % xrCtt ·*£»γι·ν£α* Λ4ZO-WJ '• 'Ί^Χ 'Λ -t^»v -V k w ^ w V ^ * 7i · ^ ^ .

2&*aiiMI K ZnviM -ϊο,'Λνν* ·'*** 5 t w-Αα^λ^ vV fn _ __ __ . 1 . _ :j._»■»« . _.·? U . ____ v 11--rVnhDV ulo, 7 . .

- ~rpj <M qb|^4m -‘Sft ye ] *Λ <5ri\ Wv' y \N(«vot OMp\tClV V*t~* I^ OL OfO f i^ U e V f a ‘l VwÔ *-M * n. tÔÔ A>»T I vί- ./ » )ί ι ;ί» .ί ί^ ΜψβΛώ »*· »s"i>*' >A.-o-Vo t-N) *"♦'*VH6M1 ooiVT VeVv*V“ ««Wvtjetv· -*<= W o v la u to ^ . , „ Λ

«■Mt ^.ιγβ\α>’ l \ i9 ovJ{a(4 <.^ci •k<3p-r-a.fotA^<x^. 6 £5* *ι"*·-ι * ^ ^’ί;η«να.4τ*Λ >- , , . , . , ^ '· c . '^ 5“ *·Μ κ t T * i -iWfeXl^ oTiW&^v W l^givpktifcâ 4tO ÔtÔyiWo iA clO “C-vva t v ^ v ·.' K«x> vcaîjj i\ fe^-^dkTÂ,Γ«χ \ο.·ν vci όr\cbT Λ 'p1' o\rv ρ<λχτ<» το^ ν Λ ^ Ο - ^ iC VCO A e u O

~^·Λ f ΓΤo</X(sxftG*'

Χεψόγραφα Δελτία Τύπου του Δ.Σ.Λ. της 2 και 3-11-1947

66 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδπ

. *- h i' l o j ψ Μ ’ ι/^Ι. i/j « ·'/ O l ' i ' t ' l - I ? - ' “ Ιβρίι* ( ' ' ‘ f t t ' t i n s t

'z’“ r l * 9j> 0 C rT - v a r p i o w f t * 'iu p e v CM5W . r j ~l«J .> .* · . I «rtru^.oi 3 ^ ,

? iVi i-T styVjHi(uf/n/ i</tu d>rpcoj(yi T awUo/^ ιν α χ ί* .^ '^ / * V;ira r f Γ ίψ η .» Z T i$Z jj

/fy-oj *<jt ·ψ \.ψ Φ Γου A £ fctfeufft ■&■*- £ Χ<Υ·> ° r “ Λ'* ·'Γ*tio.< d f>r^)oj o iD ^cb^ sip ciC a %f*tfZo( 1 C *c* f * ‘ &■ _

( r ^ “Spoe 7 Ti.„ 6</ΐΟι ΤΓ( Za J fi3*Vv(, |/|U pT Γ « * ,/’οχιί<?θ|Μ {■“ ' r « J

/ ' 4j<(^ ■ lU W fts i JuzfUit* x-u t» *->- ·7^βί-ft “ .K ..- t T '" "· · '■'

C(J V| l/'tI' ClV«H <ΐ_υ /Cup>·( <2.-y j3Ct j J 1rZj *j 0 frblH W JW ^ * <l/-iT®*® Α '"'· /'*- * k M f

: α />*ύ <°yt ί>ΰ Λι.-Ι»«ι»ιΤ. Ci( »· r“ ’U tnfp^n a **y**f'rTc j* ·*//»· Q ptorl^ i ' j *'■"■ ·' ■

f XL A t i£ E i.If ' tA’lt Zs> 1 Λ,4β' " t o ^ ~ T V *A« C‘ftqγ ' £ ^ *¥Xvfff • L* y >» </ yt —· z' / ©f <·< ®. S eV (j j 1 f

f “iJw-fcoi' Tu·,’ K - ftfiTri ina- ^ ^w 11> i uavurftnylr^ rret vj»·/ c7o γ.^;» TwJ'.kj euao jApi

u I t t p f ^ o t y t u j <α /« “L. r i jic ju / 7 S « 7' αβ ϊ'*-™ 101· flnVQp·..ί-^Λ a "i” C‘"'H 'l&fs.l i “ f*f-J> ' ' ?« 7bu

‘ ©I u f yr oJ^c o 1 l!&( Soi ft r9*y Yji A j ^ G i t o / ^ tu* yjf' r i- o y i? Λ ^ 6*ΛΗ* z*·* 'Zot^T'* *^v

A «Λ· K~p«i w T i'i|| »f«/q. (^ΤΓ^ιο,ί.^ ^ y r ^ , t io , tM>- c'if>cj T r “ ' f** Ya f i / c i e - f . -y .^ j

· « · - C v , ^ v . r r J T e ^ u L , u ~ & ■ · * · * 9 r c

i 1 15» O v * t (f \ OTe t/i.<j.L0-i*\{ I'T1 ώ fτ . - i U a r r e / κ j l * "U ^ctr fia ^ ■*·-?<* e}*,u*UjJ«™ j-<c ^ r w .

f ^ /i> 7βι ί — Pljz iSfiT&i *‘ ~ £~Za'8{-L° ‘' S+tci/tUiji ‘ klL<*< ·®ΒΪ«*ΤχινΓΙΪ)·λΜ 7/·'/Α"^·^"/<ί0<ζ:*λ<ί "Ζ 0ί--»^αΤιβ/

t -lUKufo, AVTCC ,\-.> f.e- /!«Kte'/n u ydictck<< g^c /' t ^ ε “ 1 0■ '°J 1 -Cot f u v e ^ o ^ ! t^ e iu e je jM | · ' ® 7^*'ΙΛ ΐΑ -ο ν^ Λ ^ ι^ ^ α -ζ

CuXU rcnua ί Λ ι Γ ^ ο ί ο ι ***f·-

i ui i^Qjju'i a/ c>asXct fryl ψ ·* C <1 t-iO* β· f /^ώ< /*./

^1“ fC u 14 ‘" t ( )i.0 ^ , 'J ' ~ - I T p e c i f - j L t j l \jp ιι,7ί>, I <5 7c· c iJi'Z'i o<

'i\fl-r,l U ‘rt0o/,“ jUnt/JsKS^x^ i>r 07o.t//)e/-ci ^ X .Λ 1 1 frt /■ l ,Λ| , - . -y ' * I / I . ί « 1 ί Λ I0--7 ' Λ ' fMir Kafivia M aJ-tt c?e*i f i Utvi «^J <s» V&Keuavlcn

- a £ _____

'< τ / )ώ ί_ r r ^ x ^ . f a i

Χειρόγραφο Δελτίο Τύπου του Δ.Σ.Λ. της 4-11-1947


' . 9J ί · *[ ^ /" \ <— ·--- ---ι4λλ. · ·_l_■ -

. . .EN.oNoiMWiT-ovι .ο ------------ f e

tK T W T D W . 5 .ϋ Ρ Β ΤΟΛ\ K U D V \ · A ^ '

luMtSp'CtfxtV. fufucbJy^ly^ ?y Ι</θΪΑΐ7ν^»Ίΐ ?Uty l,u\*t nrn( ,/,-.;V f lc k r c u i 2A y 3 : ( f t -If* , J r / W / ^ f p t f f j ^ o J / W ' -

O yo tftyafa iii/tvr 'fh /p i& i M x w ytu tfri# !#_i i'i, .f& ljf t /)ύ$φ U£u l a l# ! iM vyfo $r ftuv Z i i&plu *v

v t if ih u j v & jfjitfe r #ψ tz / ^ ity jv j- lVW -Iv te a /M fa u fM Q ly I& w . Ί / Up-

u 'tU , s ) ’'A ty· *M *J±p+y·} f ia ? 1/ ?U i'?//*ψ 7J/> ^krt^djjy

ljl* f / W > u * 'u a le ,ItCViQ ^/y /l/rf/j/Hzity fau*/ S,9. 0/ 1*0U4/0Av'0*6if40j $ J Z O fff p&YWV Wkuk&UMp ln> U x7fA Va' jiv**i?n(4'Ui> t/'t*A&>/u/H?s

M rfvfaftyf & Z a fl e 0 ju £ ltJ% ^Χϋ^ΉΜάτ 'jty lJri'f/ iy Z o fltH 'fC ’ tir y h w i P l y l # u # i~ L u ib ’ i u r i 'y l i i % f f / u h f V M ,'f i t ly i f / * b

Y> 'Ή StX fe-tiJrJttA '» f & ' f f t lP U rp JivO tr r r X ls v t 'tf 0 ( 1/ 2$ t)4 '

U.A U>/ IK rv lt '(? ./ lfi,? lj'» w ΪΑ ΐ/ £Γ_ζ/ fo / v / c # it· liP p r <■· .α * Ί p a tu tir r l i ' J W » ' · ’! * ''jQ V'liks /-tQ le- <.

l r / V v / j j w y ij- q / J j / r i u > t/*p 4 r y / * & ΐ 4 $ φ μ π 4Α α ,'

ΐ ) W te/dlA i** ZJA-'.zt4Z,ro*iK’~i’te % /VifijU'to) jftxw An.A jUn/i-l’J lti> ItifpK jto 1c p'vio Mb'yuaj jf*/ν*Μ(>4ΐ<#

jm M to vtsyi& Ju . /&¥/*}· !«■ tvm M W flijg tjp v ' p*pa / iJt' flix n i foy hrv )iupo» ’ta / iyyvJMQttk fa.JuLA l& fai uoluft ujr tctwtm tssy- j/ j η υ ^ ιϊΛ ή :6^φ <6tsqf t iy y W / i

(fu & jp cil Z fl· f / c * r a jt ij( !t (U Ju Ju , it y ffit v d fy , y t tV tfifllr lQ h t h ' 'o t lc r —

1*4L>vl4 i i yetQ Ή 0 flu Jft i(W jiS ¥) °ΐοχρLptntf/ifa * ~f i jy o * ffc»y3j 7u>}>( ? r ~ £ c u y a lfa j, %eurv l+ f 44> * / * f* + 7f s r f f o r JF tl/ i/y .

9 i'fU U p s /U^k2p/ic^^H 'iy y-igl/r tf'u Je v & ^ $ tO (/ ff> r/ fy f/ iItry H o α γ β ?*5 'ί / ^ r Q o p w » 0w ?tt t o / a * l ? » w t } , j f o , fn b i

Καταδικαστική απόφαση σε θάνατο των Ανδρέα Χαραλαμπίδη και Ελλης Σβώρου. (σελ. 1)


'Ε λ λ ή ν ω ν Π α ύ λ ο υ

Λ . , ^ Σ τ ρ ο τ ο δ ι κ ε ι ο ν —·*** ν

. Συνεδρίάσαν δημοσία έν τφ Καταστήμαή των συνιδριάσεών.τόυ έν.

,, . . . . , w , τα κ τ ο ί/ Α ίη ν ΰ ν ί'.'-’ τμήμα

t * > 1 ■ '■ '’.Αιάο ιώ νΛ ου έν 'Λ θήνοις,οήμ£ρο» ιή ν .ζΛ.* · /\ H V T tA ijV f τσηιίερον ,την I4nv<..tpo:;

Κοντάραν *Αχ ι λ >.ε τ οϋ Λεφάν ο υ ·,κίχίτί f J W t 0 iK 0uVTu ευ ί4υτιλι'ινΐ3,έτω^:63ΏΒ·~",κ2>"·

λ /«ι ι »ι·λ "* u n t* η-ϊί/·1, t 1· !»?;»«γάμον, £ )Αιδίτπιι ΚυΟυαίαν Ουγατέρου το“ Ευστρατίου καί της „ , r εΐο^ν κα ί κατοικούσαv j έν .^υτυληνρ,ετων ϊ9 ίερ γα τρ ιά ν »6^(|μθΛ^^ώξ'^ΐι

I9£? ,δ?' .Φωτεtytis ,γεννηΰεοτα εν ρ ο ν ,κ - ''— ■ *νη δε___τοου Χικι'ιν θυγατέρα τον 'Ελευθερ ίου καί τ^ζ Δ εσ^ίνηξ ,γευΟ ηθεΤόα ν’ΐ ΐ « s i κατοικΰυσαν lv ^ iiia *M v g ,t- to v 28,κλ«οτοΒ9δντρι.«ν,αγ«μόν·,&παγταί$ . ... κισμενους,πορδντας Η «ί Χριστιανούς Ορ·:·δόζους,κατηγορουμένους επί παράβολε.,-, των αοδοων I >Λί..30 τοϋ Γ/Ι946, νηυίυματος &ς τ δ «ρ.Λρ.30 ·προσετεθη δ'ι αρ^'ρ*Μ;; Ζ K .n . J t . Κράζε σι λαβούσαις χώραν έ ν $ # ;τιληνδ * ίν 22 Δεκεμβρίου 1947.· ' , · , .. -, ,· ·*·.■»t Κηρύσσει νεκ των μνηο£εντων κατηγορουμένων 1 ;τόν. ^.ονταραν ^Α£ΐΛ>.εα πα^Ψίίφε-Γένοχον-παραράοει-ιν 'τδν αρθρ.Χ Κα ο .ϊ τοϋ Γ/ Ι9 4 6 ΐηφ ίομα τοςκο .ι αρθρ',30 τόΰ ν 1946 ··- _____ - 'ft Λ . 'ί ί -n, η. —λ .. Λ’η/τοϋ'τ .&μμ .'μ a »·Α / ,.<< ir ’ i C <' ίί V μ

,ρωςκρμί'οίου 15*7, κα ί ' ito \I94 6 * « tW fc ^ f n <KS&- _________ -- -κ-v"· ··“'-· ·.· ••.T--VB'-»np6sap.0p .2S. κ α ρίΐ τοϋ Γ /194 6 νηφιαματοζ «£ ■ τΐ'δτο *ρορ6τέ$η “ ι αρθρ.μδνόυ λ’;Γ τοϋ AA/I94? νηφίονατος καί κρθρ.57 ,Κ .Ι1. 1!. καταδιν.άί,ει ( αυτόν ιίαμψηφε ί ΐ)δ.ία-; τηνκα(ίάβοαιν ·ιοϋ αρδρ.Χ ι:ι·ρ.Χ τυϋ Γ/1 9 4 6 ϊηφίσματος εις ^τιίν κρινην τοϋ^βνα; του Η « ί g'J διά τηνπι-.ρά^ί'οιν τοϋ,αρΟρ. 3ϋ ,τ ο δ #Γ / 1946^ϊΐ)9£ομβτο5 Γί'.ς το .το ^£Oi

/ Ι 946 i ηφίύματος,αΓ.υδςίoj-Evuv πράζεύν π.^αχθειοΰν καν, τίκον >·.~C χρόνονς Λεχετο.ι κά ^η φ ει πλ.ηρη_συγχυοιν,δια

νων αυτί) πράξεων κρσχθεισων κατά τ 6ν «υ τό ν - ως ανω τοπον και χρονον και t I · όόν a* upOp.I ?·:αρ.Ι του 1'/134(> η^ίσματος,ας$Γ·3 0 του Γ/ 10^0 ν^φι-οματος ως του-,ο προαετίθη &ι/ι?«ρΟρ·;? του Α 1/Χ0α*7 ν'η^ίοματος εν^αυνδ. ττρος αρ*’έ5' τιαρ. Π “ ' σμϋ παρ

δι ~(X . ραβατί.ΰ . . .Ορου _ Ι n j p . I τθϋΜΓ/Χ946 τά τ-gy '((ΰ τύ ν ώί ays,; τόκτ ' ν ε y ί'Ι ; r fr°u ')β ■ Γ''' V ο \ ο c ΰς κράΓεω ς.κοί κατ εφαρμογήν τοϋ apoi .no r.un,'^ Κ . !!.Μ. άνΜ .λάαει αυτήν re a p s ·κοι&ης. .- .

Atataonct τ'^ν κη' των Οΰλ&κων ui'.oXucJLν _τη :ζ /'ώϊΐαλ. ο: *ιε t οτ)·3 Γ.αοηζ κατη-ΥΟ.-αυμειας../α.\£τοη Ι«ύθυμίας civ δι’ &λλην τ ιν ά <χ«τί.αν 5δν -:ρετ.ει να κρα'τηται. εν αυταις \*.α τ a p'j* ovpc ν rj Γς κ ρ ο q αύτην τζς ^,σχυοςτων διατάξεων τοιν υκ αριθ. ΐ?.65 και 374 BY cf>3 άπο 3- 9-40 Δ/YUS ^ .

J Entp<5X > ^ t 'T « της-τεαρουοτ-,ζ όίν.ης εζοδά^-αι ^τελη εις papot: των κατοδικα-αθ^ντων ώς ανω HaijiVo'pouUt^uv· εισκρακτεβ^ιιατ^ Κομον. ; ·.,· · · ν ^ · ν

«λ — ■*>. ..ί·. ι « . .. ι.·;Λ3α'η«...·>.*/*. «wruhifni«riL\j uiit εκτέλε<ίΐ»ν, της κατρου-κ . ; '·· ·.;ηρεσιας

V . : . Ϊ& Μ

τΰν διαταδεων

5 ΙΜισιλικ ι όης ατοφάαεος

Καταδίκασηκή απόφαση σε θάνατο του Αχιλλέα Κοντάρα


φ. - S j j ; * Γ ' A 8 - · 49

Έ ν όνόματι τοΰ Βασιλέως ιών Ελλήνων Παύλου/,|?ΚΓΛΜ70ν'

Τώ Ι τ ρ α τ ο ί ι κ Ε ϊ ο ν ' f o n r U Y

Συνεδριάσαν δημοσία έν τφ Καταστήματι των συνίδριάσεών του έν Άθήναις οήμερον τήν

>ό μηνδς rfttifiO O O flfO O τοΟ ϊτοος 194? Ινα δ κ ά ο γ ϊ ν ' β φ Β Γ & ΰ ρ η κ f y v C Z a y ? Ο ι ί Γ α ^ / v j U O t

'epfoo bm to, rtnuStfro· ttai aaremttirt*' ---- ·_— — "/--- "φοορεγον, CMyawtJ/ayafcm ψψΛ$ό*Μ « n frM !>»γίγ«?ο. goctv'ccoo axm/m>;«&*<»!, i * W i> c^ncrj 9ά» fayoUmx atpjrj**,y 13 fp/6 «W c*W 10 β,βουσχοΰ43 XZTjJ o/oO *«/ φ αΤοι fM ,

Κηρύσσει τόν μνησθέντα κατηγορούμενον ένοχον yoKOO C ^ ^ J ^ uc" V irajP&tf&ff&ty Gyptjp.

u £ ro>f r/γζ γηγιψζ7ϋ hawyuv Cf «arct f «.*<' γψ>. 4Q.fr ί)$Τθλ ©ti o'tbofffoowv ι$ ι& * τ ψ ^ ε<6 (& ι^ ο η ι« < Μ ' rfytt& Tuiv& j*®

71 Z Z Z » w * * t ~ "> *■"■, * j i - * S f f tΚαταδικάζει ιό ν κηρυχδέντα ένοχον είς 7i f f JlOIYVp TC’J O zrc !7 6 0 JVi{ 77f>Q?iy y o r O f y £ ’a ’ t&o ~

ίβ ι< η η / a jf)p . Z j t J . * * * ap® [· T o t r r j l / έ y n y / ' ^ M f Q α α / ' 1 ϊ»/> ίή / e o S / a v Ι ί ε ι ^ α ά · i / o , '

γα'βο-ην <γ>ίγ. 4 f). /κ. y rj ly f

rJ

Καί etq τά τής δίκης ϊξοΒα καί τέλη τής σημάνσίως.

Τφ Βασιλικω Έ π πρόπ φ άνατίδηοι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν της παρούσης άποφάσεως.

\ΈκρΙθη, άπεφασ(σ9η κΧη.

Ό τ ι άκρφές όιτόστιαομα. ^ ψ γ ζ (y tj^O m O y Ο α - η ^ ΐ η Ο ^

Καταδίκασπκή απόφαση σε θάνατο του Χρίστου Αποσπόρη

74 Βασιλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

'Λ;'Vitda. Λ 3 - 49

Έ ν όνόματι τοΐ> Βασιλέως των Ελλήνων Παύλου

Τ ό ^ ι ' ρ α ' τ ο δ ι κ c Τ ο ν (} ( * k w < W r / J

m

ου μηνός

Συνεδρίάσαν δημοσία έν τφ Καταστήματι των συνεδριάσεών ίου έν /Α/^/Α^αήΥ&ήμερον τήν ^ ^

(VWoo 0 Ετους 194^ ίνα t o t o g ■&» W ί y , ^

hjuaJ'VV*. \r~$!\ur\,

>νκ Κηρύσσει τόν μνησθέντα κατηγορούμενον Ενοχον r r * f « £ , ’ 'o f 'S f , Γ ί « 5 ί i A r ί ' Τ ; ^ '

% * W * r « s ίίΑί**.,' t f i W / ! ι / κ ^ Μ §iJL' ?'- ? Κ.Π.(Ϋ. V(<xt<x Ον.υ-'&Λΐΐ OaW v i/tUiJWiii ώ WviTtfW ^/P3 ζ Λ ? ^ W ^ w -m w 4 ^ « ^ / Α ί . $

' v lΚηρύσσει τόν μνησθέντα κατηγορούμενον Ενοχον T?0^4>lXV^ Ο-Ρ^Ρ, 5” ^

ΛΛα W\fl9uW \vwwv U-VHOeif 4 'c U-f u u ftoi\VvK>Γ ΐ ί ί ^ , ηρώ.·ξ

Cal είς τά τής δίκης £ξοδα καί τέλη τής σημάνσεως.

Τφ Βασιλικφ Έ π ιτρόπφ ώνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν τής παρούσης άποψάσεως.

Έκρίθη, άπεφασίσθη κλιτ.

Ό τ ι άκριβές άιιόσπασμα^ JgW JcW /^ ν) 0 4 ^ 0 ($1$0 - "

- ΟήναΙ, τβ . £/£ 194$

J ■:.u%3

Καταδικασηκή απόφαση σε θάνατο του Γιάννη Βασάλου


------ ‘VniSS. A 3 - 49

Έ ν όνόματι τού Βασιλέως των Ελλήνων Παύλου'Sara-^oy ,,. ^

Τώ Σ τ ρ α τ ο δ ι κ ε ί ο ν

'Συνεδρίάσαν δημοσία έν τφ Καταστήματι των συνεδριάσεών του έν Ά θήναις σήμερον τήν f · / ( f e u

τοϋ μηνός ifiifiO O O p /o U τού Ετους 194 !να δικάσΐ) τόν O Z /fa * TO<S 'J c ia 'rrO U 4 0 / ' 7 0 0

■V

fj^mo ftwv 29, ^ trre d trja . ciatuaTo iuoSira. ty jS p ia e of fbpaooO « * Jf/m o ro * 'O fte fo jo y vown yndpimy ΐβι’ yortf CM&]o.u.oC)i 77 bJjQo6oty άco ar & aJfor'*>l SiCM <<■ Tf> '» &co- fapaum ττψψψι/ν-, 'ίρίβηαί 7„y /JV Zccorzfjjpi'ov f9?6.

Κηρύσσει τόν μνησθένϊα κατηγορούμενον Ενοχον y c r o O « c t/-e? ’ f a ' f i t

Ιύοΐγ &ξ rfi fiPOPQ W . Μ Ϊ too Ktr./Y.7

Καταδικάζει τόν κηρυχθέντα ένοχον n fi^ v jo C f' tty 7>iy v o iw y T o 'J O o ra '/o o

/

Καί είς τά τής δίκης Ιξοδα καί τέλη τής σημάνσεως.

Τω Βασιλικω Έ πιτρόπω άνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν τής παρούσης άποφάσεως.

Έκρίθη, άπεψαοίσθη κλπ.V

•ο τ , άκρ,βές ί-ό σ π α σ μ α . ^ Χ ρ Μ Υ Τ *> A H f i O n ’o , ΰ Λ γ ΐ ί ΐ ' ΰ ^

•Αβήνοι, tg fp t^ o u a jiltio 194 J

^ Ό Γράμμοεϋς

J

Καταδίκασηκή απόφαση σε ϋάνατο του Ηλία Κρηηκού


- ι - - ■ V / i f cΆριθ. άποφ. 31 j / *V ji6b . A 3 - 49 .

Έ ν όνόματι τοΰ Βασιλέως των Ελλήνων Παύλου ^• ''SuTcvu-wis „

Τ6 Χ τ ρ α τ ο δ ι κ ε ϊ ο ν 'JlC/YIYuW

'Συνεδριάααν δημοσίςι *ν τφ Καταοτήμα-ti τδ ν συνεδριάσεων του tv Ά θήναις σήμερον τήν S i « β τ

τοΟ μπνός Cf e f y o o a p t ' o t j τοϋ ϊτο υ ς 194? ι*β δικ4ση t - ^ ^ M o i S p j c o y ’f y t a w n i /» < f U v z n o y

K<w«-. ΐτ(Λ JZ JcmdtVTO «ο/ «oro/wtfyra t r / f y m u i f l i c t y w , '0/&0S» es ttartjô/xo ■.»v<r/ M i eopeftW Toio'jsCjc. t j $ roi r/t/i άγίψύβ, ««rorf eycuMc*yiajiw t t n p n d p j u 6 α > ρ γ ο ρ \& ' ΰ ρ ί β ι ν ι a <J f >t r t r ψ ε σ π ύ / I c e & v c f ie o '4 θ / ^ e J e r o u ρ ΐ -

m 1i ZWDTCf»ty/oa ·ί3%,. _ 0Κηρύσσει τόν μνησθέντα κατηγορούμενον Μνοχον W' Λ ^ WcXf<? ^ anXôSctC t^ ζγ/ >00 %

:οσ r/γέ u ti^ iiu d io p t f 'iit v r t f v r fe i& tp o rrm o f/ &tf>/<sTu)'ccuv u a ^ ' axynriO fru/ u a ro jy 'w y - i* IU0M ty w nrwo'no// l*i rob iro^t^ η>ργ<ή{ηο io'aytUy a y / v » ^ u%j· dyxovjuu) oajej /Oi'it,

fay acre fifefifi i j l τ°ύ r/i/t A.■,·? κχΊο Toff 'm /iffy « « , 'c 0W*>,p. tshsjWpon'«ο 7* δ /<.*!/. °

Καταδικάζει τόν κηρυχθέντα Ινοχον είς fanW l· Τ °Ί θαγαΤΟΰ ΟΙj S td '1 W aa/X/OUCy^ Z o f ΟΟφΟΙi f ) % το ΰ rJ</(, y tifie y a rQ « λ ι ' a tp & c p w aarojrp ivyy/m cty o&jo/r c*cu a/octml· fe ) n w

frica.1 την aof>0> oîy 0< D J°f°f> /a.v..

.Kat είς τά της δίκης £ζοδα και τέλη της σημάνσεως.

Τω Βασιλικω Έ π ιτρόπφ άνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν της παρούσης άπο$άσεως.

Τ.κρίθη, ώπεψααίσθη κλττ.

•Οτι ίκρ .ρ ές άττόσπασμα. γΓρ*) S p c W Τ>£> ID v p O in V j o '& V p tm O j

. ΐ-ξλ Ό Γραμματείις/

. ;: :^ Μ■W:

Καταδικαστική απόφαση σε ϋάνατο του Μανώλη Σκούρτσου


'VniiS. A 3 - «tffgg• Λμ

I άποφ.

Έ ν ό ν ό μ α τ ι τ ο ύ Β α σ ι λ έ ο ί ς των ' Ε λ λ ή ν ω ν Π α ύ λ ο υ

f 'SarcuJtoy _ ,Τύ Σ τ ρ α τ ο δ ι κ ε ί ο ν fl& n ra / y , ■ . / /_[■

C- ' : ’ Συνεδριάσαν δημοσία έν Τφ Καταστήματι των συνεδριάσεών του έν Άθήναις σήμερον tfjv

ψεββΟΟΟ,ρίΟϋ του ίτους 194? ϊνα δικάσπ τόν J fa fo jd Y η JJ& (J? ϊ) /θ 0 £ra.O/)Ot>

mw ccOjcoo' ID Ακουστοί} jify p i 13 i&OTtpje/co

Κηρύσσει τόν μνησθέντα κατηγορούμενον ένοχον α κ γ> α $ α α ύ Τ ) Z 0 ( f £ / ο Οc a r ) o t o t u r jy u f r q u c n a S t f l e f r y r o f &ma<rr>y>/0O or/ Jdf<yfloo<n jdtO A Ttf& L £ Φ ΐ6 ο ρ 6/$ ύ ά * ' PlQT&GCfy ia p a ro 'p w uaTo/y aiOjtptciQfi' oajcsis ar»t/o'rra*f ft? T<&? £rd&j<n? Jonyjaj?β

r#r Ιχτά 'φ ^ $J>i «« ' l τού rjvt w>yt«ro f * ~ t μ Μ ?® /# , *m’fi'& j&fao·Ijis / 'i/ * c u d υ α ψ β . /s / v j- S-rr. J % 1 °9 « * ' ' i n r » f w j r . * .

Καταδικάζει τόν κηρυχθέντα Ενοχον είς Ύ η 'γ 6)0!ΐΤ }V TOO t fa r Q T M 7 ^ 0 ^ tCf

0 a'fibf i j I u o t' γ& ρ. τού / Jv ^ y v ^ i' r o « °* ' ‘Bcyxt/yfco « * rt/ r i u u jytu tay ayjw y1 U f M jr iV i| ( β ) ΐ 'τ ΰ / i / a a a p iY o p o r ο α ]0).ο ^ ία > '- _

Καί είς τά της δίκης Ιξοδα καί τέλ») της σημάνσεως.

Τω Βασιλικω Έπιτρόπφ άνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν της παρούσης άτιοφάσεως.

ΈκρΙθη, άπεφασίσθη κλπ.

Ό τ ι όκριβές άπόσπασμα.I _ , , / ;· ' Vfp<0 xjmmv VV) φνροςιο-, uismpim'a?

/ ί . .. ·Αθήίαι, τ i > Ρ (ψ χ > υγ ΐο \) l W j

Καταδίκαστική απόφαση σε ϋάνατο του Βασίλη Χαχαλά


‘ΑριΘ. άκδφ. 4 0 1 ϋ -■ (,Γύ *1^1 ·! λ λ

‘Υπιίδ. ί

y.fc/i'l·Έ ν όνόματι τοΰ Βασιλέως των Ελλήνων Παύλου

Τδ ’'Εκτακτον 3 ® Ι τ ρ α τ ο δ ι κ ε ΐ ο ν ’Αθηνβν (Τμ^μα Γ ' )Μυτιλήνη '

μενον έπί παράβάσει τοΟ άρθρου 1 παρ. 1 τόπυ Γ/46 ψηφίσματος πράξεν πράχθε_ί<2ρ·.|. έν Κυτιίλήνρ καί άλλαχοΟ κατά τδ άπδ Σεπτεμβρίου 1946 μέχρι Δεκεμβρίου 1947* y χρονικόν διάστημα» , .y- f^Sg

ΚηρΟ.σσει tiv μνησθέντα κατηγορούμενον ένοχον παμψηφεί παραβάσεως άρθρου 1 Τΐαρό i του ,ν’ Γ/46 ψηφίσματος,πράξει ηραχθέίορ έν Μυτιλήνη κατά τδ άπδ Σεπτεμβρίου 1 9 4 6 ^ j . χρί 22 "Δεκεμβρίου 1947, χρονικόν διάστημα καί · -■·;···

’ ΐδδν τδ αρθρον 1 παρ* 1 τοΟ Γ/46.ψηφίσματος καταδικάζει τδν κηρυχθέντα ϊνοχον παμψηφεί fjyg τήν ποινήν τοΰ θανάτου καί ε ίς τά τ^ς δ ίκης , έξοδα καί

τέλη σημάνσεως εισπρακτέα κατά Νόμον ;ϊ5Πΰ®ί6ίΚβΜ0Β*βΜ(ί0Ηβ{^

’Απορρίπτει διά ψήφων τριΟν (3 ) κατά δΰο (2 ) τήν; ύπδ της {ιπερασπίσεως ύποβλη. θεϊσαν, αΐτησιν δπως έκφράσθί) Οπό τοΟ Δικαστηρίου ε ίχ ή η έ ρ ί- μ ή έκτελέσεως τ?ίς ; :έπιβληθείσης έ ίς τδν καταδικασθέντα ποινές τοϋ θανάτου» , ......................T.ffi Βασ„'Κπιτρόπω άνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν τίίς παροόσης άπο- ·

φάσεως. .............. ..' λ’Εκρ,ίθη άπεφασίσθη κ .λ .π ί ... .. ................................... .

’Ακριβές άπδσπασμα πρός xprjaiv της Δημοσίας 'ϊπηρεσίας„

Μυτιλήνη τ^ 12 1,'αίου 1949 ; Ό

Γ ρί-α μ μι α τ ε ΰ ζ

Καί ε ίς τά της δίκης £ξοδα και τέλη τής ση ,

Τώ ΒασιΧικφ Έ π ιτρ ό π φ άνατίθησι τήν

ΈκρίΘη. άπεψασίσθη κλίΐ.

194

Ό Γραμμαγεΰς

Καταδικαστική απόφαση σε θάνατο του Στρατή Καρακίστου


■ > (οΐο '' A M p . _ --- ‘Vnd6. A 3 ■ 49

Έ ν ό ν ό μ α τ ι τ ο ΰ Β α σ ι λ έ ω ς ι ώ ν Ε λ λ ή ν ω ν Π α ύ λ ο υ

''SurauzoVΤό i T p a r o i i K E i o v ' f l w i T O '

Συνεδριάσαν δημοσία έν τω Καταστήματι των συνίδριάσεών του έν Άθήναις σήμερον τήν u c u '

τοΟ μηνός ψ είρΟ Ο σ ρ ''<>0 τοΟ Ιτους 194J» ίνα δικάοπ τόν fleiScB O psnr ih r j r t y J o S f a ^ i o o HO/ '

dfwoolrtis iTufr J3 frcrrn&trTa. tfeu'uaroi«oJr7a- cy /fltc<no$^ /Ιεσίο^^-αάι ty 'o j. ΟρΡό^ο^ογ u h viJSt oUMtYOY im OOOjMbaSU c/p8p, % Τού rJ v £ i vY ,eft* - r O, & *^arouu) « a ra jy iceiyt/ucisy o ’ ju ytot ax-payoM όα ΐ°γγ'α - *ftfltr> j*fou<nx'> x u p w tν^αψιγιριία. 'ίριοσ οί /]ά·&0 αοό^Ο rfyfto 'en v 'i f f I 1) ic a n p ty lo o 19< /(-

Κπρύσσει τό» μνησθέντα κατηγοροΟμινον ί'νοχον tca p a fe irecv c>/’fy · ? φ " ^ ί Τ ού r /< tljj *7y J Vrj^o iv q uara.' l y $ y d t h o r°if i i a a a r y w 3 n vatfifou in ificuTyoa* e v i6 a p m iu & ' a ^ m a '/n ^ . fh n ψ® "ατορη e ycy .. o y w am ujvrw y t£ ra j crdajoto cvpyteftmo Sany/c^, u rn ' ίη/Μ/ψ/ρ cayopea/q ^

/ Καταδικάζει Tdv κηροχθέντα ίνοχον s l i ^ o l m V ΓβίΤ d a .rC tT °0 IpttJ. $(<{ -tv^ cO/Xfffrc, 7*& a y v & f f s ,

'ftp, a0< affl· 701 ucu oapardjjtp uaro/p cto/fif/uw o*p · uat'f/ί-ATnv ?| (ζ ) tTofr iia tBapxlropo'r oa>/opopo/Qy. _ ' <

Kal είς τά τής δίκης έξοδα και τέλη τής σημάνσεως.

Τω Βασιλικφ Έ π ιτρόπφ άνατίθησι τήν κοινοποίησιν καί έκτέλεσιν τής παρούσης άποφάσεως.

ΈκρΙθη, άιιεφασίσθη κλπ.

■Οτ, Α κριας άπόσποσμα. Χ ρ ή *f>VVIV Τ (£ V ^ O d l f f y iJconpeaCL·,

4 ϊβ * $ ?ν * Μ tfcSpowpwι 'Ζ ~ · Τ Ρ Γ ραμματ*ΰς _—

Καταδίκασπκή απόφαση σε θάνατο του Κώστα Αποσπόρη


•*00 9 / ? 8

t a m ic w v { « v i M t v τ·β Σ β μ μ *ρ π ι*μ · Ι t i l t Μ μ ι

4ϊ£ΚΠΤ *1 4*·«τ*λΙΓ ImcTm « It Αίχ·( τ·ΐ 9ί ϊΤΟ·-* r t i τ·δ A v u x ip t t Α < η · ν u tm pfl * t« A IX X S κβ ί i *T«#6/t^t

t* f f StfvuBT·* 'im y/ftxnt lUHA/UZAPCJY u t 1 4 <5*αρβίτητ·ν «ρ··ω*ικ4ν fcdift a t ?*x ti«U fv K> ιμ<ί*ι»ν τ·δ Τ ίγ μ « τ»ς .

Ό ivutfpu ?ατ/Ρΐηϊ,5|ι* ιζ SipCCei τ·υ ιΐς ΛΤΐΜΛ »ί τι9$ £*( M W l i t t»tJ Λ<χ·* 9* f?n uni tSnt tv t | R4t«y ϊβίτη ip y a v m iiv -rw* 6x4 t * i *4vt/Pi*U ElaA ll* Γ,,ϊμημίwv JBU ,!v *λι{μ« i# cuv cpir β« ία μ«τί s3* S uviΙμ*ι-.<* Xwp/n*!* ΑΣΪ10Τ •Λ*» 4ναλίί«| 8kl ·υντ·νι·μίν«ν ίν»ρ- Y*UW Ήν • «•nw rnn i» κβί l^nvff 6iw!Uv ·»ΰ» Π 6ιί τφ» ταχιηίρβ* IstiuW pitlv tfa Κή·«υ κι·? «υμ«2νικ «Μ ϊ λ*»τ·μ*ρ«Γί Αια-ϊσγίϊ κβί •βηιτίβί «« »< *4Bo «βρί t f l t Ε . 4 . Ι .

| ;ί;Ι ‘ο VWT/Pint 11ΐωΐΐΑΧ,μ*τ«Τ *< *ip«t τΐί #ργανώ«*ως τδν ΜΙ Λ i T ' IW r * i ί * « γ ίλ * η « i t #-£*·* ,βνβλβμίίνω ν κ β ί w R l v A i* ix r , « iv 1·« »Α UKCT.

Πβ)Μΐμ»νί 1 · ( 1 4 ι· ν 9* JfTB κ β ί *αγ/ρ*·« ΠίΠΛίϋΗίΡΟΤ Ιν A IC M fjrfjp* ***Μ#ραί δ ν β ια γ % .

‘ ίνβ ΐύρηϋ ΐιί τ·β « ϊ · * 4n f Α Τ Ε Κ * t<f δυνατίν ταχότίρβν.'© *·τ/ρϊπ« παπλααζλγοτ & ί*ν ά * ί tn « 4φίζ*κς τ·» t i j μ ε » » *

y i x e K ie x f ήμ5ς l v n i J p * u i έ κ ί τ ή ί U f “ » t κοταβτίί·*** ίι*·Γάλλ«* J> e V i« k *3 t * ίς ι»ϊί W p » < A l l κβ ί *ληρ·«ρ·ριΟ* ϊ « τ « κ β ί ίρ » η τ ιχ # ν .

’ jW«*#pOT« X ft iv Κβί I * Κ,ιιτφ ί « τ Λ · · » ν .-

Λ : . J L ." ·

i w « « · I

L_______________________

r. atiurwim oT’ iwtt*TpcfTTi,Y*5- Δ ιο ικητές

Απόρρητο έγγραφο της 29-10-1949 ]/ία την αποστολή του 96 ΕΤΠ στρατιωτικού λόχου στη Λέσβο «διά την ταχυτέραν εξόντωσιν του Συμμοριτισμού της Νήσου».


r cr)nyτ ιΔΙΟΪΣ! JA?13

ir x.?oc ,λλγ:·χ αλεβοϊ

Δ I A I Α Γ Η

e a :-2 c«<opux ___S t t 1*0C ηλη^ο^οαέαι tf^powiiv tf,v συμμορίαν 0Eococr£ou Λποΐελου*μίνην εζ (w o o ιν έζ 4*£pC.v εκρισχομενην ε te·; ΐ4 χρυσφηγειίν ΐ ι χ ε ις δ ί

α ιν I A P A I." I . r i Cu Ί>ιμα 224)ΙΚΡ Ι.οε (φί«0($<: 'Βξερεύνηαις ivuitipii- υ ^ ιβ ιο ς u-ς 4χοΧσΰ£·ω;1) ‘ Ανα^ρησις άτοίντων tCv ^μτ,μίΐων up* I κρωΐ«#, <ϊ)ς 15-6-492)* Άφ ιζςς *ofi*wv ε Ις ««ΛορςοΟί^ίοας »£οει.ς ώραν 3·3θ. ί I ιμημαχβ ύ<£

4ναπΐυχ3β<ίι.ν >ιέχρι 4πρυίν*Κ ίρο<-,3 )'Β χ χ ίν η ο ις πρδς έ Tjepc ' vr,oiiw·«ραν 4,30 Sf-utviiv*

ι ϊ :; ι a τ a* i'xiifc/ρχθνς EOEOAIOE ho C ΊΤΟΏΟΐ δΟναμις 45 4v6pCv. ΙυμιιεΙοχή.i vuo ipitCv• I ) Εχαμ iS< ,ΑαφιΕ νος,Γελλ.ϊιιιν, Ανεμνΐιας r-t a £ Σαλλον?,ς.θ2σ**ς ας βρχιχβς U KatcAinueiv ' .Π:.τ*Α - ΙΙΑΐΡϊΙ SAIH2 - ΚΟΙΊΧΙΔΟΙ - XIHCX 274 - IIAIJU'U μέχρι. 6a>.d<jtic. SuifX*vtptniJiti ϊμημάν.. v ttc Sa\\ovf,M naC άναχδρτρ ις με δύο attoxivr,tc 5 -r&taict..

ίνδρδν'Ynou/i v. Av

ρχος Γ2ΠΡΓΑϋ)Πςί£Α0Τ., Δΰναμις ,’ Αγ £βς Hapaffxtulic 6ζ tT jo a iναχίόρηβι,ς μ£ *«ρτγ .δν οδϊοχ£νη*βν ’Αγ£βς “ βρασκευί)ς.®ί3ε ι-ς

ΑρχιαλΑί ά«6 3 5 ε κ 37 χιΛ^ομεΐραν δδβΕ iiu t ιΛηνης-Ευχαμι-ϊς

'ϊπομ/ρχο^ KAPATKCKSif . Α&ναμις Πηγ^ς Ικ 35 &νδρΟν c v f x lv t p w u ifjtou ίβναόίζο 5*ερ β'(^Λθθ<αλΤ, ε ίςε ίς Α .Ιίυλομς ,Μ tit.xe.vtpb* ifn5 αίχακ tv, .

Α .Κίλους. θ έλεις άρχιχαί KA35ASIA μέχρ ΑΧΛΑΔΑ χ ι λ .32-33*

Ηοίρβρχος RAAAI02. 'δΰνήμις ‘ Αγιδσαου Ιχ 35 4νδρΕν σι/νχ£νΐρφσ ι,ς ε£ς 'Αγι.4ώβον χρί/ΓίμοποίτΗνς o iio JiCM f tojv '* y ί&ασου. B ia t ις αρχιχα£ δς :■(! xotaxdpn 4*δ 32dv χιλ.μϊχρι AT ΙΟΥ ECSMJJCY.

Κο CpaΟία ιν ΠΑ"AKovea

;ΕΟΪ?ΚΒ. Δ&νίμις 20 4v£pSv ίηρ υχηρεσίας Κυΐ ιλίϊνηί 4ΐί4 .νά β υ ς ίν 4»δ 34λαοσαν εως £4λααβαν. *Μ Ο Μ ·

pt % a i ^eptvv jouotv ίή ν 6ίΐΛί.οα0εν aitCv κερ ιοχ^ν(224) xatu i.qpp ivovta t ήν πέριζ tot] ΐιιίω ίατος ia i t a \ i fa iio-

VUM-V λ & ί ν , ( ϊη μ ε liiv t ; I, i x d p x r . c t ^ v δ ά δν τα ύ ϊΓ ,ν i i ’ c p u ^ p S c γ ρ ι ιμ μ ίχ ) ovtfe t ’ ivwtlpi. tji^aatc’f i ε[ς tfij Οέβε ις* 'xuv ΐην 4r/v προ,-ΐ-“ Ακανία t ' i v w i l f b ΐμ^ί*α%Ε

νήν χβ ί ύό .φάο.νι Cai,c ιν νί.ιίί.β4αΐίθΚλονββ S*ep αμ ΙοΊ', I j j Ilo v i.'*Siet feftPB auvfea -S?p t * -.-5 £

oviscε t o®oP Λ j v c i >re t v .v<

■Λς EAFAEiSAS n\*v. ΐιιήμι ε ις ΐ6ν xJ,di,6v to u .: S i s

date ιν -ΙζερεονΒνΐα ><α?.Ος μέχρι. ar(ucT 5>&ί'ς «£.·<ιε'δΑΡΑΣΗίϊΑΧ &ραν δην upvtv^ „

Px^ S i ^ ,v * Ρ “ ΐν»'ν< JEDEOAj®f x « f ΪΕ β ϊΡ Ο ϊ οπερ Αβρ*με tvtj

____ . . . ______ _ . . . . , LTWjtOι» άυρηλψίήζ οίι^έν iCiv ynoXaCfeiv ΐμτ)μ4·χων fid Λυροβολήβη ιΛην β εψ i-Svovta <4ς θ£αε νς %ων _χρδς Jjeoipvryftv 6tep- ρο^ς aw w iopttBv έχ ΐ*49ΐκλ.·Λι.ο3 *ο·ί. .-Si *upeCe3&1) μόνον ίν Ο ν 'Γο » ΰ^ιμο-

o liL v t^ frd πλ-rp ι»»ι.ιφιν atx4 . Τ6 έμ^λαχεν ϊμ^μο σννεχ£ση ΐήν χαΐαδίυζι,ν Xaupdvuiv μέΐρα 4σφβ?.ειβς fcr-ϊ td φίλια Τμήμα-ta.

A IA S I J IK A . Ae u x 6v ιιεριΒραχιόνι,ον t i c t6v δεζιδν βραχίονα ΣΥ ?*ί«Α . Δ ι4 χο ς ί· Λ ϋΜ ν« .

ΪΚ Κ Ε ΙΟ Ϊ A B A n .S S E S iit S i TOY lLAffiOcSE, Αευχίν Ι^αομο P t χινήαεις ΐο*3 5*λου t p i t . |μ;ιροα|εν ·διιιαίεν .*0 6 οφαινδμενος ΐ·ί εβρ ί^ χεία ι 4nfi 4t>c *ρωΐ*§ς &ρας είς “ ,ανέαμ46ον.

' v V i ^v<j S i4 cn/νδΐβμον ε ίϋ ο κ ο ιε ΐ υηοφαινδ-εώ|^ ?μτ;ΐιαΐα μ ε ΐί λ^ζιν

Ββίρορ^ος « Ο Υ Μ Ι Ι » ί μεμϊμν«*η ΐ ν μενον ΓΛ«έ πορε£»ςΕ;πι.χ*Μ4οε oi/YXivipucCetv Κ«νδα.ιάί'·ν

λλιρςϊοΐραςχοι :Σ*Μμ ^·κ4 - . YxOiVΡXΟI . ' w ΛΙ.ΐΒς-Γει,ιρναχδκο ϊαρα-ικουνιχ,ίΐιχαλλιδί·,

I W .

γ.ΐ] t® 14 Καί ου

,V Δι.οιχΛϊε<.<

Ι.ίΐχειρ^σεως «4h *1949

/»

Απόρρητη Διαταγή της 14-5-1949 της Διοίκησης Χωροφυλακής Λέσβου yia εξερεύνηση του υψώματος 224 (Σαρακίνα) όπου εντοπίστηκε ολόκληρη η... συμμορία Θεοδοσίου.


Κ Α Τ Α Π Ι Α * ! £

9k, 700. 000. - I9.fc00. 000. -β) οικονομική ίνίαχββtc i*<f *4 Πιίοχβ l 9.fcCO.OCO·

2) *XEaha A to iK ffo to ic ΐ * η ^ Ρ £ , -■ ) Γραφική δλη Α ιο ΐκήβΜ Κ Τόγμοττος 400.000

C*O.ODO>-Ι&0.000 *3) iCfutietc T <h w o c..-

ΙΡ ηρίβμή αίαοκινήτα* l*»«f μ«*α-··«·**··«··..··· 199.000·-

fc.iJ06.OCO·-♦ ♦#<*·**#··*······· *

Trfwatoc μ*ΧΡ* “A>·μην m to ίν β λ β γ ία ............... 7 . boo. 000.

6 ) 'ί μ β » ^ α ί 4vfcp£v Trfy> «© c » « ( λ ι ·orfvvov t ie έξί»·*ββ** ββμμβρί'κΛ· ........... . &»6OtW000·-

7 )* S * o b a έ κ -tdc *hp«C άξ,ΐίφοιικ&ν Τίγμακας, Spa Ιγ» .27S/l/5?£/-6 »«f XIM8 < T »· ^

1 Yserypys(cm itfty-Gofας T<f£*®€ ················«* 6Β4·0ΡΟ·*8) 'ϋτκιΧ^Υ&δαα μηνιαία Wwf^n

ίματιομβδ ^ b p * v Τ<ίτμ«ος 12. 5θΟ· COO· -

A/g«cc Hsug*· ϊλο »<ic ’sx»^ P*faL^_.a ) th e& fc κα ί ίβ βζ η μ ία ο κ χ* οοβ*%κ ©« Γραφ«ίο» 2UIO&.OGO.-{}) Ο ικονομική Ι ί ( οχ»βις kirf Π ίβχ* .............. 696.000 ·-

γ ) Γραφική tfkn Νομορχ. 'ί*» ιρ ο κ ή ς .................... .. Ι€Λ.ί>00 ·**

i ) Γραφική Λ μι κα ί Iv w w t γ / * * ι ........................ Ib 6 . °0Q .-J44.&09.&C0.

*Εν Μ»ι»λήν$ |ί/6/ΐ^9 ι_

nprfeipos fn c Η. S« Δ» Τ . Α ΐββο*

Υ.Γ. s ic ·»<ίς dw «*P · iwwfTiac «ριλβ»φ<Νοιττα«


α) Λήροι* <5vfcf»Sv Ι*ίοχη · ρ) £ * 9 * · Προοο>χ»*ο» Η .Ε .Δ .Τ .Λ » ·

i9.aro.coo 096. CCO

19. 796.00C· **

Τ ί χοαόν

U n | « H μ^ιαίβι ο ί βυκολιχαΰ Γνα

<n>wipifu»®c ίο» Τ«ίγμαΊοί.*

Χϊβμοβ Τ ίγ μ « ο ς *Ελλαίϊος, ίν ίρ χ ϊ ΐα ΐ ΐ ή *

19*9 « ίς bpaxt^C 637.976.000·*

Κατάστασίς δαπανών λειτουργίας Δημοσυντήρητου Τάγματος Λέσβου κατά τον μήνα Μάιο 1949 (144.509.500 δρχ. και χρηματικό υπόλοιπο σε τραπεζικό λογαριασμό 537.976.000 δρχ.).

. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσό που είχε διατεθεί μόνον το 1949 για αμοιβές πληροφοριοδοτών (92.000.000 δρχ.) άγγιζε τη μηνιάτικη μισθοδοσία των 192 ανδρών του δημοσυντήρητου τάγματος

Λέσβου (92.700.000 δρχ.). Δηλαδή μέσα σ' ένα χρόνο-ξόδευαν άλλους 192 (!) μισθούς ή 16 επιπλέον μισθούς κάθε μήνα, για να πληρώνουν τους χαφιέδες τους. Χώρια τα 5.500.000 δρχ. που διατέθηκαν

για αμοιβές ανδρών του τάγματος που συντέλεσαν στην εξόντωση ανταρτών.


β I Η Α Ι« *Σ κ *α Λ ίμ Ι.ο ν ί ΑΧΕ30Τ.

Π Ρ Ο £ t« Ε .Δ . Γ .> j .a .x .n .jt iro io

■a

Λ Moos ϋ'ΙίΛ: μκλχγυα to"*£ y jC o u 9iu o u fia ι κ ’ au T tip 'u t t * o * « M v o o B a p it i n i M K . I . n u - liou e ro s· -

2 . - ’ F r i is r v a c n t l x * » a n * 6ό ν & τ ο ν ίο φ κ α ί i l j t v Hm ae-cQ g a r r f e - s t c ic ^ ή i v c v t f i k w r o i A i s p i u a t { x Su i « C X .£ . l i f u t a v κ β ρ β Χ λ η λ ο ν c o o v κ α ί s u a ix ^ V α ΰ τ ϋ ν e t r f a i v τ ο δ τ ίσ τ ι ν ■cif« ι»^ omS t o i J t u v tx i l f^ U O lV S p r fo tB ^ .-

* l « f «μηνον ιΐλίκληραν 0ui* .tf a £κ3λ«ια TOUT-..V ί=πμειΰ«η ϊλ λ ' o f'T t n a o ’ ti^-arfviqvt η ονκιίΧ£9?Γ-

3 .- '3 Λ .λ » .ίΧ2 3 0 Ϊ SapaCmfi & fv f r o iK o vo ito in u ivT | «Κ r l|s Kce- ταοτίοτω ς Tetftn * x a l in s v t W .m w iv e s ήτίαατο tv C o Y u e iv 6i ' o so- οκπβμίτων Χ «ρ /κ !ίΐ,μ £ α 5ί ' ϊ β ο ί ι ο ί χ η β ν ϊ ΪΜ ρ/x fis t^ s it^ecu ίκ α ι- v o *o ίηοβ πμΐν *ρ«ίτασ*ν της « c p f ότ.οατολϊΐί άνωτίραυ άξ/κοΒ Ζχοα- το3 άστt s ν ’ άΊβλάΡΐ) t a t i i t i T t t f i f t t c (Μ β ’ ί ν ^ ϊ Αόχου Ετρ β τ οΟ .—

♦ *JIηά Ϊ 5» |ίμ ίρ ό ν κ λ Ι fvkoxfie· ί% Xup/x Ss ά κ ιο τ Λ η ο α ν κα ίJS ffv e i T x e 3-ίβ85ί H 'iC 4« Ι τ £ Ρ Ο ϊ ΰ ξ / κ ό ς Ιτ ρ α τ α ί 6 ια τ<ί τ ο ι τ ι κ ί ν μ ί ~ ρο$*ε*ν£Βΰς -Wt ujfea Smwtn «5ό*ηο»ν r.x inv rj ΐ*οφ*τ5 *nt eCSawev

h ίρ * Α » ίκ ο τ « λ « α μ ίτ ιΛ 6 i i τ η ί « te v t lS o tw t i X ,Σ .ά Χ Κ ί mpSrarrtUt t v rvoptm rSt Hii£cu5 coiitoiv.-

^ c lr a n Mv »Ιμα» ΐ»α»ο·οιημίνο« in τοδ puiiicC tCv jai^ci- snoTeXtsiiihruv. uVros ti«i vi ( l ναι ταχύτεροι χβ£**λ#ον

;5.- 'ϊ*τίς Qiiuc lOv Ιν*ιτίρ·», Ιϋληοοβορήίην ιΐίτ'έ»«λήξι«ί ότι

£ϊηίΐιο»ίΐτ4»η *eC ufos ίτίρα χατίατβαΐς *»*γομ/νη « ί ΐ n4imo**!um-μ £ * ί ή lU K o o i t a u o v o t n m e I τ ιί» ..-.f λ .

Is iK io ^ o tu v ίν r f vflay. -

/./

Απόρρητο έγγραφο του ΓΕΣ της 21-11-1949 με ϋέμα «Εκκαϋάρίσίς Λέσβου» (σελ. 1)


- ι -Γ·

'ΐοω ς τοϋτο «4 a n o e e ir irw i ν ί rXe·} ίκιοιίμω« ι ί ς γ νδο ιν μοβ.* Γ * £ ΐδ ί ομω« χοδχο W v n x a t ν4 usipx^ καί *4 ϊχ^ ο u v c *e fa s ,*p o - λ,αμΡβνω κοβαν χονοίτη» CHit'Xuoi'» pot rvuofcio x i άκί\ουΐ a.

a ) 'T f f f f iv u oXwv « tvak ό ΖΧΟΠΟΙ ό σ χ ίί δκττράβίχαι μ* rtS f K {-C tkS Εζίνχωοι,ς χΰν Γ . Ι . - Καί ο Εκοπίς οϋχοί e tv a v ’ ΐ » ν ι κ ί ς , I U- ven tk κρός x e S te v ον xavx fr jii'o v v4 naxtuetfvwvxak " v c u άλλη* ox f- ttwt n ίννοιας.-

p) ‘ 3 ΙτρίτΤ.Δι&Γκηοις Ιίμου ιίοαι ηλιμίχιο» δημιοιιργηβ£ν ni μί-νθ¥ τίν «ροοριομδν r^v Mi'J+wvovv τΰν ίχνχχνρήαίων ( I f χ4ς l^aouf *λ£ ouvix&C *χί ν αλην τήν «δ*όνην xooxuw Ινανχι xifa kZ&iM .-

- fiiv 4«.οι.κ«ϊ μ τμήματα Iup/hSJj άλλέ χί KaxcuOuv όταν Λ β. ■tfintveoiS *cp£ auutpraatas τοίχων μ«χ<£ το® ΣχρβχοΠ eis (Vvalav ά«:ο*χοΧ6ν κβί *po«iraf*«wo,*>i,Saov ΐίίλιοτα rls elvev ό 4wrm«t- μ*νΐχ<?ς Zkc Jiiis .

^’ivunn'pte iwttxcvjv tvxoXis eiM>pp*ou«at «« xifs ux'upC». Λ.ί,ίί. ·<ϊ ϋαχατζί toii ’Apiuoxpaxifou όοτις«ίς τί ϊιε jf&ewov τοΒτο xojoHxnptoxmwS ίχι«<30«ι orctti ή οον.ιρ- τκοfa tat ή iuoi.ga(a «ατανφάικκς βνιργιΐχαι μιτιί κάβοιις.-

S .- Ifetrtsi.* των έτίυτχ£ρ« £-»s.ctS 5μ/ριοχσν χ^ν *ροοοχ·(ϊν ΰμ&νβ β ί x fii ««Ι'ί.ΒοΒς χτ»>·ί<*Μί χ5ν έμ«5ν οχ/ςιων κα ί τ?5ί 3p»ijc ΗΛΧα- να·^β*(-ί,ίιότι, oirrtu μόνον *<ί i n x a v r * ’} χ ί 4τρτιΓΧ*ομα X(S owolov 6Ri.St*SM0|tc« κβ£ 5 l4 τ ί ότοϊον τ ίοα ι *,·>οα««»ί ι.α*,Κ<ί*<Η καί δβ*4- ν * ι ***ai4>>.|tvs<«.*»

- tut'» iirtT p fncT ct, ίλ λ 'ο ΰ χ ϊ ϊ4 jittx/few χαρέχλι o tν χκ χΟ* ewrfpw,- χ

7,- *Sbi*poo«4^“ S γ-ΛίρΛβ ΰμΐν 5τν η ί ιΛ ϊο ιϊ το3 ΔΰχαυΕχραχΓβΒ Ι ν τξ ΑΧΣ30 ία S l i p κ/οξ ,,ιίνον μ/χρι «4β x A o u s μ ηνίς , οΐί*!Τ*®Ε Ικ ι ί Λ λ ι Τ Β ΐ . ί » ί * χ « ζ ις *aons ίρσοχηρ ιίχ ΐϊϊος χρός |*£ - τιβζι,ν τοβ τ»*ίντβε nxnroB.-

r . Ein^narrioTν χ » χρβχτ,γος - Δια ιχηχ^ς

Απόρρητο έγγραφο του ΓΕΣ της 21-11-1949 με ϋέμα «Εκκαϋάρίσις Λέσβου» (σελ. 2)

86 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη Μιχ. Κουισκουδή

Utp i όιαβέοεως 96 Κ .Τ .Π . t i c A iS iJO B

m t o i r . s . i . . / A i_ΕΟ ΙΙϋ i . 31 - E .E .O .

A ^OJlt

A It 0 -- H I C KΑ .Ι.Δ .Α .Ε ./Α 1

Ά ρ ιΟ . ϋ. 31/61 ■£.T. 902 ΐϋ 2»/11/4ί

'Ος γνωο*£ν άφ*ίν·ΐ|ΐ ^ ί * τ1 ε ίς Ιΐήοον ΛΪ^ΒΟΗ ε ΐ ί λίχος tot) 96 E . f . n . ip ia "* ° p cX tιουμίνΐ] χίπως ή έκεΓοΕ χαΐάοτααις χαί ή 6ίωίνς τΟν Κ ϊ xat£<rfn ίνΐον*χ<!ρα χαϋονοτημαίιχΜτίρα.

Ί^ν ν^ϊοον t-jgt^v Ϊ^ρξβϊο ίΤΐ ί ot)C dpyttVOUpCVOV 16 Τ’&γμΛ U»lwA*

2/ Γΐαρί dvfcit£pfc γεγονός £ ί attCac, *ο0 8 ή ή vf)oo<; Λ2Γ90Σ Εχειπολΰ μεγάλη |χ ια *ιν χαί »εχ«Χ.υμ£ν·ην„ ή δίναμις tOv iv νήαψ ταΟτη t t a t t S t ι,μένιι. τμημ&ε*τν ΙτρατοΠ χαί Χωρ/χ*Κ φαίνεται dvtxapxffc ή ρεώνηοις δέχαί ίί,εδρεβις *Εν ίφ ’όλοχληρου -iffc νήαον 6ρών-ίων-ϊ5 *...· xai£<r*a*<*i δνοχερήζ: δο^έντος 8 t i <6 δδγμα 8 tt 8cov όλιγωΐεροι οι σιιμμορΓι„ι t ip o v όκβχολωτίρβ είναι ή συνάντηοίς tm i £»ηρμΐίεία ι iv· τ αΙν< xae’ iioxXtjp fVv. ·

3/ lu v iS t k % κλήρικ :{,xx«.Mpipi.C *Ίς vfoou φαίνεται B t i SS βραδίνηnfpav to8 δφ’δμβν ΐε*έντος χρονιχοΟ όρίδι».

4/ i i v γνωρίζομεν βεβαίως t i c γενιχωτέραί άνέγχας ifi< Κενίριχίίς Ύ*ρεβίας, iv to6*oi<; |ι«**6ή &ε«ροϋμ«ν Bit. *ρ£*ει ν4 ϊελειύνωμεν μέ X ,ήβον t aS;r,v ' φ ο '^ β ν ’,,χ-, StMT., tiM K T W rn t* * * · τοΟτο * φ ιχ ΐ ί* , 6λ4- Μληνον ί4 96 Κ ,Λ .ΙΙ . μίΛαα*«***ε6οΐ) είς,'λΚΓΒΟ* κρίς ηλήρη # x * f*Sp io iv

ΐΚς νήοου t i τα»δ*^ρον *ρ4 καντίς 4ι& λίγβνς ήβιχοΟ, ί·χι.βαλλομ£νο«ς in ia tjc λδγ* tTfc σίΐβτδβεως lot) χληθυσμοΟ tf!c ν^βου ια^ίης, ^A*w,ta 4«« t e t ιωρελθδνχιίς ηαρουαίβίε μ£βν Αναλογίαν αοβαρ^ν L"«d ie ϊ ί ς ΚομμοΐΛ»ιιί*ιχάς #εωρ*ίας.

.?·'·' ι jif λ ·1 η1

u i . / E . i . .

* f~ 4 .n

,0» I * tL^~,·* * 'Λ ' ___ _

Γ . Iu U U r i.Q P r iO Y

’Ανΐκϋΐρά-Εηγος — Διοιχηΐής

¥ π'«·. fimι*»

*Mf r,__IVNKMMC**-

S S E

Απόρρητο έγγραφο τηςΑΣΔΑΝ προς ΓΕΣ (24-11-1949) με ϋέμα «Περί διαϋέσεως 96 ΕΤΠ εις ΛΕΣΒΟΝ».


t . / ! 1 f ** f *

'% i i'ro πίσω μέρος ιης φωτογραφίας υπάρχει■* < y 'is 0 ■-'/■ ·■ i Ί J / i S j το παρακάτω ιδιόχειρο σημείωμα

λ ' , ( Q της Ελένης Παν. Χατζησάββα:

, Η «Πείνα, φυλακή και κάθε μέρα μαςμετακομίζουν... δεν είναι τώρα εξορία,

^ | V,/,- 9 είναι φυλακή, χειρότερα από τις Ποινικές...i j s , 'Λ <5υο ώρες το πρωί και μία το βράδυ και

£ Γ . fll 1 ί* ύστερα μας κλειδώνουν...ί £4' έχουν και στα έργα σαν τους χαλέπηδες

και έχουν μέσα γυναίκες και κάθε μέραψ Wm a mm JM ' t

μας βρίζουν και μας φοβερίζουνJ f j f % πως 9α μας σκοτώσουν.»

. I . Ά Τ 0 1■ } Λ

Ρ η

χίας 1948. Στην πρώτη σειρά από αριστερά: Χρυσώ Πατερέλη, Μαρία Καλαντζή, Ελένη Π. Χατζησάββα, Παναγιώτης I. Τσουλέλης (αγοράκι όρθιο), Ευτυχία Λυμπερή, μάνα Γιώργου Σκούφου. Πιο πάνω

διακρίνονται: Ελένη I. Χατζησάββα, Νεφέλη Παντ. Πατερέλη, Μυρσίνη Λυμπερή, Βασιλική Ανεζίνου, Βλωτίνα Ανεζίνου, Μαρία Πατερέλη, Ευστρατία I. Χατζησάββα, Μυρσίνη Χατζησάββα και ο μικρός

Λαοκράτης πάνω αριστερά. (Φωτο Ελένης Παν. Χατζησάββα).


ΓΙϊρί ονστάσίως Έχτάκτονι Τοπικοί Στρατοδικείου.ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝΈχοντες ύπ: 3ύ« α) το ά—ό 18 Ιουνίου 1946 Γ ' ψήφ·,τμα

τής Λ ' ’Αναθεωρητικής Βουλή; «Π ερί εκτάκτων μέτρων ά- φορώντων τήν δημοσίαν τάςιν καί ασφάλειαν» ίδια δε τά άρθρα 11, 13. 16 19 τούτου. 5) τόν Νόμον Γ Β «Περί Στρατιωτικής Π οινιχής Νομοθεσίας», γ ) τόν ’Αναγκ. Νόμον 2803)1911 « Π ερί Στρατιωτικού IIοινικοϋ Ινώί'./.ος», •ό) τό ά-ό 5 Σεπτεμβρίου Β· Διάταγμα «—£ρi ετ:αναφοράς έν ισχύί των διατάξεων τοΰ ύπό στοιχεϊον Γ ' ψηφίσματος « Π ;ρ! μέτρων άφορώντωνΝτή/ δημοσίαν τάξιν κλπ.» καί ε) γνωμο· οότησ.ν τ:ϋ Συμβουλίου τής Έ^κρατείας, προτάσει τδν Ήμε- τέρων επί των Στρατι«πχών> Δικαιοσύνης καί Δημοσίας Τά- ξεως 'Γπουργων. άπεφασίσαμεν καί ίιατάσϊομεν:

Συνιστώμεν έκτακτον Τοπικόν Στρατοδικείων εις τήν νήσον Λέοτίον μέ έ$αφικήν περιφέρειαν τον Νομόν Λέαΐου-

Ε ις τήν αρμοδιότητα τον Στρατοδικείο*· τούτοι, υπάγονται τά άίικήματα τά στρεφόμενα κατά τής ασφάλειας ιού Κράτους, τής Δημοσίας Τάςεως καί Ειρήνης καί τά ύπό τοϋ άπό 18 Ιουνίου 1946 Γ ' ψηφίσματος τής Δ ' Αναθεωρητικές Bou. λής προίλεπόμενβ άδικήματα, »:α?ήποτΐ και άν είναι ή ίόιό- της -.ών αυτουργών ή συνεργών. Ωσαύτως είς τήν αρμοδιότητα τοΰ αότοΰ ώς άνω εκτάκτου Τοπικοϋ Στρατοδικείου υπάγονται, από τής συστάτεώς του, μεταίιβαζόμεναι είς αύτό καί πδσαι αί κατά τήν ούστασίν το>’ εκκρεμείς 6ποθέσεις άφο- ρώσαι τοιαϋτα ώς άνω αδικήματα,

'Ομοίως ίύνανται να ϋπαχθώ^ιν εις ιό Στρατο2ικε?ον τοϋτ· καί τά κοινά αδικήματα κατά προσώπων καί περιουσίων οσάκ ις εκτίθεται ί ιά τούτων κατά τήν κρίσιν τοϋ αρμοδίου Συμ- fcotUio» Πλημμελειοδικών είς κίνδυνον ή άοφάλει-α η διασαλεύεται ^δημοσία τάξις.

Ό άσν.ών τήν ποινικήν αγωγήν παρά τφ ώς άνω σ>’νιστω- μενο Έκτάκτω Τοπικοί Στρατοδικείφ, ώς /.αί ή αίθουσα συ- νεδριάσεως τούτο; όρισΟήσονται διά Διαταγών τοϋ Ύττοΐ'ργοϋ των Στρατιωτικών.

Εϊς τούς Ήμετέρους i —ΐ των’ Στρατιωτικών, Δικαιοσύνης καί Δημοσίας Τάςεως 'Γποΐ'ργούς. άνατίθεμεν τήν δημοσίευσή καί έικτέλεσιν ιοϋ παρό/τος.

Έ ν ’Αθήναις τή 22 Σεπτεμόοίου 1946.Έ ν όνόματι τού Βασιλέως

Ό Άντιίασιλείις t Ό ’Αθηνών ΔΑΜ ΑΣΚΗΝΟΣ

. Οί Υπουργοί’Επί τής Δικαιοσύνης ’Επί τής Δημ. Τ άςεν.ςΠ . Χ Α ΤΖΗ ΓΙΑ Ν Ο Σ Σ Π . ΘΕΟΤΟΚ1ΤΣ

’Επί τών Στρατιωτικών Π . Μ Α ΤΡΟΜ ΙΧ ΑΛ ΗΣ

Σύσταση Έκτακτου Στρατοδικείου Μυτιλήνης στις 22-9-1946


* Αριθ. πρωτ. 34]417]5 (6)

Περί επικηρύξεως ληστών εν τω Νομώ Λέσβου.

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

Έχοντες υπ' 6ψει τας διατάξεις 1) του Α.Ν. 453)1945 «περί λήψεως μέτρων προς εμπέδωσιν της Δημοσίας Ασφαλείας και Τάξεως» επαναφερθέντος εν ισχύι διά του από 4-5-46 Ν,Δ,, 2) του από 4-5-46 Ν.Δ. «περί τροποποιήσεως και ουμπληρώσεως των ισχυόντων Νόμων «περί συστάσεως εν εκάστω Νομώ Επιτροπών επί της Δημοσίας Ασφαλείας, 3) του Νόμου 4575]1930 «περί χρηματικών αμοιβών» διά την καταστολήν της ληστείας» και 4) του Α.Ν, 655]1945 «περί αρμοδιότητος και οργανώσεως του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως», αποφασίζομεν.

Εγκρίνομεν την υπ' αριθ. 10 από 1 -8-1946 απόφα- σιν της Ε.Δ.Α.Ν. Λέσβου, δι" ης επικηρύσσονται εις ληστάς, ως λίαν επικίνδυνοι εις την Δημοσίαν ασφάλειαν οι 1) Αγρίτης Γεώργιος του Νικολάου, ετών 23,2) Γανέλλης Ευστράτιος του Ιωάννου, ετών 42,3) Καρέτας Δούκας του Ευστρατίου, ετών 34,*5) Τσουλέλλης Ιωάννης του Παναγιώτου, ετών 25,6) Αγρίτης Αντώνιος του Νικολάου, ετών 38 και7) Σουσαμλής ’ Ομηρος του Αχιλλέως, ετών 25, άπα- ντες εξ Αγιάσσου-Λέσβου, διότι βαρυνόμενοι με εγκληματικός πράξεις και διωκόμενοι δυνάμει των υπ' αριθ. 1033 και 27]46 ενταλμάτων συλλήψεως του Ανακριτού Μυτιλήνης και των υπ' αριθ. 328 και342]46 Βουλευμάτων των Πλημμελειοδικών Μυτιλήνης, φεύ- γοντες δε την σύλληψιν ηνώθησαν εις ομάδα και φέρουν παρανόμως πολεμικά όπλα και επιδίδονται εις τρομοκρατικός και εγκληματικός πράξεις εις βάρος των νομιμοφρόνων κατοίκων της περιφερείας Αγιάσου.

Επίσης εγκρίνομεν την διά της αυτής ως άνω απο- φάσεως προκηρυχθείσαν χρηματικήν αμοιβήν, ην κα- θορίζομεν εις δραχμάς εξ μεν εκατομμυρίων (6.000.000)διά την σύλληψιν ή τον φόνον, τριών δε εκατομμυρίων (3.000.000) διά την αποτελεσματικήν εις τας αρμοδίας Αρχάς κατάδειξιν έκαστου των ανωτέρω επικηρυσσόμενων.

Η παρούσα ισχύει από της δημοσιεύσεώς της εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Εν Αθήναις τη 19 Σεπτεμβρίου 1946.Ο Υπουργός

Σ. ΘΕΟΤΟΚΗΣ

* Στη δημοσιευόμενη υπουργική απόφαση παραλείπεται, πιθανότατα από τυπογραφικό λάθος, το ονοματεπώνυμο, το πατρώνυμο και η ηλικία του με αύξοντα αριθμό 4 αντάρτη.

Επικήρυξη ανταρτών από τηνΑ\/ιάσο (ΦΕΚ 161/Β'/30-9-1946)


Αριθ. πρωτ. 34)417)3 (5)

Περί επικηρύξεως ληστών εν τω Νομώ Λέσβου.

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

' Εχοντες υπ όψει τας διατάξεις 1) του Α.Ν. 453] 1945 «περί λήψεως μέτρων προς εμπέδωοιν της Δημοσίας Ασφαλείας και Τάξεως» επαναφερθέντος εν ισχύί διά του από 4-5-46 Ν.Δ., 2) του από 4-5-46 Ν.Δ. «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των ισχυό- ντων Νόμων «περί συστάσεως εν εκάστω Νομώ Επιτροπών επί της Δημοσίας Ασφαλείας», 3) του Νόμου 4575)1930 «περί χρηματικών αμοιβών διά την καταστολήν της ληστείας» και4) του Α.Ν. 655)1945 «περί αρμοδιότητος και οργανώσεως του Υπουργείου Δημοσίας Ταξεως», αποφασίζομεν:

Εγκρίνομεν την υπ' αριθ. 6 από 4-7-46 απόφασιν της Ε.Δ.Α.Ν. Λέσβου, δι' ης επικηρύσσονται εις λη- στάς, ως λίαν επικίνδυνοι εις την Δημοσίαν ασφάλειαν οι 1) Καβαρινός Εμμανουήλ του Ιωάννου, 2) Καραβα- τάκης Γεώργιος του Δημητρίου, 3) Παππάς ή Παπα- δημητρίου Τρύφων του Νικολάου, κάτοικοι Σκοπέλου- Γέρας-Μυτιλήνης, 4) Σκοπελίτης Ιωάννης του Σταύρου, 5) Σκοπελίτης Γεώργιος του Σταύρου, κάτοικοι Παλαιοκήπου-Γέρας, διότι διωκόμενοι άπαντες δυνάμει ενταλμάτων συλλήψεως του Ανακριτού Μυτιλήνης δι' ενκληματικήν δράσιν των φυγοδικούσι και ηνωμένοι εις ομάδα παρανόμως οπλοφορούσαν καιεπιδι- δομένην εις τρομοκρατικός πράξεις εις βάρος των νομιμοφρόνων πολιτών της περιφερείας Γέρας.

Επίσης εγκρίνομεν την διά της αυτής ως άνω απο- φάσεως προκηρυχθείσαν χρηματικήν αμοιβήν, ην κα- θορίζομεν εις δραχμάς τριών μεν εκατομμυρίων (3.000.000) διά την/ σύλληψιν ή τον φόνον, ενός δε εκατομμυρίου (1.000.000) διά την αποτελεσματικήν κατάδειξιν εις τας αρμοδίας Αρχάς έκαστου των ανωτέρω επικηρυσσομένων ληστών.

Επικήρυξη ανταρτών από τη Γέρα (ΦΕΚ 161/Β'/30-9-1946)

■


— ~λ η«μ0% 17?

" :νν '

S v J i y t iA n v i ) «ημβΓον t n y 3D (V He % « to v 8 ,30 μ .μ ,α « κ ο tow Η .Δ . Το» #*ο 4-6-$βtoiovtoy κΚ>0λ|*ο >|μρ«νοοηλ Ik item)* Μομα Ρχ,ον Α«·0< Τ ο ί . δ j e *λ% Ρ/Χοϋ t o y χαλνομβνου · «ykotouXov Α«αγγ*λβ«ιϊ ΠΝτοδιχ” ' γιον ,Διοικηιοΰ« ρ ΰ ι ο χ P o j x A n · · * t o w χ P o jS Po \j α ξ £ η ιη « « κ α ι β * « ιρ α · ι** ν * * ι t S v mu

1 ■ * ί*χαψβ·*ί£θμ*

$t asiSs 'ίίμνίί .S3j“r.*-'* n Η " ΐ · ,*· · *Τ 9 χβ ι*· *\ ,· * **>αχΙ Λ

Vow 4 r*uP~

<i ten* *· A iv ta io u «·. «von tot οϋ ,ea*»A

!<< » a s s f r i « ; » w * .5 - S W J ta * Α·»ϋτϊοδι*5ν ,3 )Γ * * Ργιοο Μ«ίΐλη»η·; 4>#4vt/(*xow »*«-ia¥n TtiaP- ; to5 iiA *u ta to y ak « i«H fH jo !J ,i

:η· *v t!J ομα ΡχίΛΗψ &«ta«twuTi,«uvt- ;«hH Snâtav.·

' t t j v * * * 8 5 } e i n Ι κ τ ο ι ι ν « ΐ · τ η ν *gjj_jl4JEkj4A*iau 2),Kot>vtou Ρ·λλη X Y « t o u / t o v 8 ί « · * / ϋ > ί ιο ι » Κ α μ α Ρ ο υ β ο μ ϊ λ ά χ ο υ S s v H S u v o * t o “ | u ^ t f i j t• l A a i o u ^ ? ) ii o u f l a <8 , ΧΙ ν α γ ί Μ ί ο » , x 4 V < a w t a a io u , 9 ) j f a j j v a A A q t w i c r f t l a a v v j u t o 3 Γ « * ^ ι ο κ , 1 1 > -B B o t i x a • ^ i A X k j 4 o u t o t J l u a j ( v a u , 1 3 i " K c T R rfi i i j t * lijM rt f t j t ^ o o T ow f l a v a t » X lv n - s o v Λ γ ιο < » * « o t Ρ ά τ ι ο ν τ 5 ν # 1 > ή ΐ κ ι

f ) AtKgt» f'lVTifr γ . faui Pyiqu fogrS'<Pavt|Β α τ ο ν * Α Α η ν 2 > K o y v t o u Ρ β λ λ η ν 3 / 6/ UpuSâvfl, '? ) Benjiija* Γρ, β; 10) \Ργυ fn j ,Κα ^Ογ*«ιΡγιοιι Γ . Ο α τ ε

___ *

ΐ ^ Μ 0*fOU tou i ltl*f

t a S ^ o t o u t o u ΙτοΑίανοΤΊΠΤαΰα$% s _ „ , ί ^ δ ϋ β * * 1. t o u ·*·9 α ^ α β Γ ι ο υ ,5 ) Α ν £ f i * o « η T - J o u 6 ) X a tC H X r i a d i n i U t t o u , t u S % t -

κα* t?K SFy>o|#T ^ **·τ #£τI,ου* *«/■-,1*1. 0*0- *tJ-,*(ttO*l<ft‘f->S.k$ T#

•a*t° i 4 Aya» j yraτ PoS £s,»pYi.eu >u # x f u v 6 1 $e” to v ij " μ * v ~ y ; 115 c w 7 i~ T ;T j~ ;*o fo j|* 4Λ Ι ικα νοΰ ϊ Ttftoi a Ρ*,·οΐοιον, jo»x^

μα fov 4·» Ttfew^pi\At)v b) X” - ρνσοφην -Ss«t” JA m ,9 J A tjBeata . Aletagirr P tv « ,

AXijv k t b AvS Ρ ικο ί a no jôs teat IK a v e v i ‘

μ β « ν « τ ά γ η μ λ Σ δ * ο γ ( t t x f i t a t δ * ό ι(* ο * . .

5 Π Ρ ο« 6 f c ·

5μμΛ*. llaitSxn·»A'a - β Αη .

·*■ f i l l . u <»x jAsa *

Γ.-^αΊ lAvJ.:owAo*

^*|I#»S5^3W| 8*l-ii§u ■ · ΰ Γ,Λι^μίίΤίνν,'τζ·. Χ«ο4/«·α%

• . ^' '·■*;. :.'i ’ -■-■**

» \/~i Hj} * ’■■'%■ ■<.·’ ' .K v V ' ·

/ · . -

Λ'·ίί* Λ ++:t rH

Απόφαση εκτόπισης στη Μακρόνησο καί στον Άγιο Ευστράτιο ανδρών και γυναικών από τηνΑγιάσο.


7 fo r. y - 'J . ιΑ*" u ft"

i j . i j , f y " r;^ r l k a ^ j ^ L ■**> “ * -“ ® - 0 · · -

» f. » 1 k w 0^* TA^ Cc "Q c j t ^ U » ^ c ι» i ^ t c j c r u

Ktri e,' ^yλ <’)’ «> ^?β-·Ά

tAjf t+J* c y, y,, tiv cly*-i ^'^|/^ί·κ'4 trt e·, v —'

/*y|*}''· ' f u* 'J '‘·1 / 't" '*'·'' */'«>'■'.Ίλ •I-' /f j iy ,L*s ui <Tl c f u i l*r ι ·ί

# f I ' · ,y| ο ' Ί ί ^ 1 l * L C y )TL ^

U.* *i i*£»*+ *\ f tAfT’ (~* *■' " "‘ 6~ϊχ Y c j f * &^

/«-uv 't* ©-C( ? //-,Vv, &*,U,'icre ^1^ K* '/T?C cjM

tAy i r \ y \XXYy~' if * , Syj'· Cl* Y‘ ~y.· 1Λ-Λ.Ϊ tJ,

j ‘ <£r*~t · -. i ·ί Jm ujH y*'' , ‘iyjo ’ i'^ J *' K* i-j ^ r*t, U ‘-' «. .4,4 Ί*-»-! ΚΛ. p ! iT ^ J^ 7 !y *J/{> J 1 * ~.^ ij^ / 'i f\r . '/e Ό-·*.,£~! ςτ»- ί?* J r ' c Y Y i i i y iiV«v< λ[όβ\ $ ^ fl ‘

* ;,’ i^r·’^ {M y n r'' y ' i}y> ‘ '7 '’ H vjji -v,

/ ; ^ r ‘ Cu ® ‘i r ^ .To ^ torwy j j ’j l ' ' / ~c ΊΛ· Jf^AjcnSi -*V 4/c^ t^ e _

If i^ Jc r I ’ V K T-t J /^ΔιΓτ^γ lv«1 "to J,

_____ c fLY*. y~»&f+y

0 ΤΓβώ/10, K* ‘0r® >“' t/iij»»·/ n

iMj/ T lii l.Av' -ΰ / ί vto ircrw * -u«0 eJJ· -Ti Uifjio

r i j e ^ y

Η τελευταία - πριν την εκτέλεσή του στο δάσος Σιφναίου στις 29/4/1947 - επιστολή του Βαγ)/έλη Λουίζου στη γυναίκα του από τις Ποινικές Φυλακές Μυτιλήνης.


λΛΡΙΘΜ. 1ν-*,

> Η Κ ΰ ft/ΛνΑΛ, Λ - Μ - 'Μ Μ Γ 6 ?

ITFATI1TIKH ΙΜΠΡΕΠΙΙ, · .!> Μ υτιλήνη; σήμερον xft Τη Ν οεμβρίου τοΟ·Ιχοΰς·Τ949, 6 ύ π ο γεγρ α μ -

μένος Υπο.δ) ,^ής χοΟ 9 6 .Ε . Τ. Π. ..Ταγματάρχης,,,'Π ·. Π α ιταλαζάρου , Ιχ ω ν ύπ’ δψει μου τάς ύ φ ιρταμένας συνθήκας ά σ φ α λε ία ς, τής Νήσου . Λέσβου κα ί τ ά ς . - ύπ· άριθμ . 3426J1948 δ ια τα γ ά ς τής Α .Σ ,Δ .Α .Ν , κα ί ύ π 'ά ρ ιθ μ . 12942]Α.Π , 1)11)1949 τής Σ , Δ . Σ ά μ ου κα ί ά π οβλ έπω ν ε ίς τήν τα χυ τέρ α ν έξόντω σ ιν τών Κ. Σ . Λέσβου, ά π οφ α σ ίζομ εν κα ί δ ια τά σ ρομ έν τ ά κά τω θι : · "

"Δ βΰ βον Ιο ν:· χ ! ; - i c . .·: " . V . '*

- ■.■*' Ά π α γο ρ εύ ο μ εν τήν μετάβασ ϊν . τώ ν κατο ίκω ν τώ ν κώ μοπόλεω ν καί χωρίων, τής .Νήσου μεμονω μένω ς ε ίς .τ ά ς .ά γροτ ικά ς κ α ίό ρ ε ιν ά ς π ερ ιο χά ς , δ ι’ φΐανδήποχε σό^ώ ν/,.έργςσίαν κ α ί ; ε ίς .ο ία δή ποτε ά π ό σ τα σ ιν κ α ί ά ν 'εύρ ίσ κ ο ν τα ι τά/.κτήματα .αύτώ ν-^κ τώ ν κω μοπόλεω ν καί χω ρίω ν τω ν .

·, ;.Π; ,'Η :μετάβασ ΐς.ιτώ ν κατοίκων· ε ίς τά κτήμάτά τω ν ’π ρ ό ς έρ γα σ ία ν θά . πραγματοποιείτα ι,. sε ίς ., ώ ρ ισ μ έν α ς , ήμέρα.ς:,, τή ς '.έβδομάδος ό μ α δ ικ ώ ς ; κ α Γ έκ . περιτροπής κα ί κα τά τομ είς συμφώ νω ς τη· δ ια τ α γ ή fs της όϊκ ίας Α σ τυ ν ο μ ικ ή ς ·' ^ΡΧ*1?ι ή δπ ου δέν ·έδρεύει·Χωρ)κη, συμφώ νω ς τη δ ια τ ά γ η τοΟ ΔιοικητοΟ. τής Μ .Ε;Α . ^οΌ,;;«ύρίου^ ή Σ τρα τιω τικώ ν τμημ άτω ν . ! 1 ··'' '·' ‘ - - · ;j:‘ .; ^Η ή ά Κ β θ 4 δ ς:ή μ έρα ς έπιτρέπ ετα ι ή μ ετά β α σ ις τώ ν ? κατο ίκω ν είς τά ς άγροίτικάςί-περιοχάς,ϊΟποχρεοΟμεν α ότού ς ν ά έξέλθω σιν .έξ ,ώ ρ ισ μένώ ν σημείων ' ϊα&,·■χωρίοίΐίϊνάίέλεχθώσι καί έρευνηθώ σ ί έπισ ταμ ένω ς π α ρ ά 'τ ώ ν ; έντεταλ ’ μ ένω ν* ίργά .νω ν ,^ 0 δλ εγχο ς θά β εβα ιοϋτα ι δ ιά -τή ς ύπογράφ ^ς. τοΟ ΑρχηγοΟ- τ09 φυλακείου-έπΙ-.εΙδικο.Ο χά ρτου , δπ ερ θά φέρη μεθ’ έαυ τοϋ ''έ κ α σ το ς τώ ν έξερχομένω ν ή !>δ*'ά(3χηγδς τής ο ίκ ο γεν ε ία ς καί θ ά . έπ ιδ έ ικ ν ύέτα ι ε ίς τά κατα- διωκτικά :τμήματά ΰταν έλέ^θώ σι ύ π ' αύ τώ ν . ; · :' : · · . ■

ΙΥ.Λ-'Η γνω σ τοπ ο ίησ ις ε ίς τού ς κα το ίκους το Ο τομ έώ ς Ι ν θ ο 'θ ά έπ ιτραπη ή έργα α ία . αύ τώ ν , θά γ ίν ετα ι μ ε τά ^ μ ία ν ^ ώ ρ α ν ά π ό 'τ ή ς δύσεω ς τοΟ ή λ ίο υ 'δ ιά κήρυ κος 'δατις θ ά περ ιέρ χετα ι τή ν κ ω μ ό π ο λ ιν ή τό χω ρίον κα ί θά άνακοινή τήν δια τα γή ν τού Σ ιρ α τ οΟ—Χωρ)κής ή τοΟ ΔιοικητοΟ τ ή ς Μ. Ε . Α.

Υ. Ό το μ εύ ς 'ε ίς δν, θ ά έπ ιτρ έπ ετα ι έκάσ τοτε ;ή έ ρ γ α σ ία θ ά σ ημειοϋται . ..-ρικλειούμενος· μ ετα ξύ χαρακ τηρ ιστ ικώ ν σημείων τοΟ. έδάφούς, ·; χα ρ α δ ρώ ν, 5 όδών, άγροικιών, ύ ψ ω μ ά ιω ν κ .λ .π . ώ σ τε νά γ ίν ε τ α ι οδ.τός άντιλ ηπτός ύ πό τώ ν !; ' κατοίκων; " · ,:■.·· ·· , .·...· ν - λ ·. . · ···· ·■ ’··;-· '

„ Υ|· Ο ί Δ ιοικηταΙ ΣτρατοΟ —Χωρ)κής κ α ί’ Μ. Ε. α . ύποχρεοΟ νται νά ένη·* μερώνωσι κα θ ' έκ ά σ ιη ν τηλεψ ω νι^ώ ς τ ά ς γ ε ιτο ν ικ ό ς ά ρ χ ά ς ΣτρατοΟ^—Χωρ)κής : καί Μ. Ε. Α. ώ ς π ρ ό ς τόν τομέα ε ίς δ ν τήν έπομένην ή μ έ ρ α ν θ ά έπ ιτρ α π η ή μετάβασ ις τώ ν κατοίκω ν ιτρΟς. έρ γα α ία ν , ΐν α ένεργώ σ ι ά ν α λ ό γώ ς. .

ΥίΙ. Π ο λ ΐτά ι ^κυκλοφοροΟντες ε ίς τομ είς ενθ α δέν έπ ιτρέπ ετα ι ή μετά- ' β^σις τώ ν κατοίκω ν ;θά έκ λ α μ β ά ν ω ν τα ι ύπό τώ ν κα ταδιω κτικ ώ ν τμημ άτω ν f ώς σ υμμ όρΐτα ι ή £τεροι κακοποιοί χα ί θά ά ν τιμ ετω π ίζο ντα ι ώ ς το ιόϋτο ι, κα ί έν τη περ ιπτώ σ ει..τα6τη θά φέρωσι ά κ ερ α ία ν τήν εύθύνην δ ιά π&ν δτι ήθελεν συμρη είς α ύ τούς. . . ' -

“Άβ& ρον 2 ό ν

. , Ά π α γο ρ εύ ο μ εν ε ίς·τούς π ο λ ίτα ς μ ετα β α ίνο ν τα ς πράς έρ γα σ ία ν ε ίς τήν ; ύπαιθρον νά φέρωσίνμεθ’ έα υ τώ ν άρ το ν δ ιά τό μεσημβρινόν τω ν γεΟ μα β ά ρους μεγαλυτέρου τώ ν 100 δραμ ίω ν κα ί τρόφ ιμ α περ ισ σότερα τοΟ ένός γεό ματος. “Ε κασ τον μέλος τής ο ίκ ο γεν ε ία ς τής έξερχομέν'ης π ρ ό ς έρ γα ρ ία ν τόν άρτον κα ί τά τρόφ ιμα αύτοΟ θ ά κράτη ε ίς τά ς Ιδ ία ς το ύ χεΤρας κ α τά τήν Γ διέλευσίν τού πρώ ταΟ φ υλακείου έλ έγχο υ , π ρ ό ς ίΐλ ϊέ γχο ν περ ί οδ-5ά να φ έρετα ι : τό ά ρ θ ρ ο ν Ί ο ν . > :·,

νΛβΰ·(ΐον 3 ο ν . . -·■'· ·-·· ·■ >.

Ά π α γο ρ εύ ο μ εν τήν £ γκ α τά σ τα σ ιν τώ ν κα το ίκω ν’ είς ά γρ ο τ ικ ά ς οίκ/ας εύρ ίσ κομ ένας έκτός ,τών κω μοπόλεω ν ή χω ρίω ν-ή συνοικ ισμώ ν.. ; : ,

Έ π ίσ η ο ίά π α γο ρ εύ ο μ εν τήν άσκησιν ο ίουδήποτε έ κ α γ γ έ λ μ α το ς , καφφε· . πώλου, ή σ τασίμου μικροπωλητοΟ; ε ίς μέρη μ ακ ράν τοΟ χω ρ ίο υ ',ή .ε ίς δημς.- σ ίας δδάύς.· Ο ί-έγκατεσ τημένοι νΟν ε ίς άνρ ο κ τή μ α τα οΐ ' άσκοΟ ντες > έν , ύ π α ίθ ρ ω 'έπ α γ γ έλ μ α τα τή ς .ά νω τέρ ω π α ρ α γρ ά φ ο υ ,ύποχρεοϋν.^αι,νά μεταφερ- ; θώ σι; άμέσως^κάΐ, έντός· 5 ήμερών ά π ό τής δημ οσιεύρεω ς τής πα ρούσ ης ε ίς τά πλησ ιέρτερα χω ρία , κω μοπόλεις μ εθ ' ά π ά ν τ ω ν τώ ν -ειδών-.αύτών, ··' '·,■·f J ‘

·' tA . · f , « , " Δ ρ ΰ ο ο ν 4 ο ν t. :ί ■

Α π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι ;ή .ένα ποθήκ ευσις κ α ί διατήρηοης ε ις ά γρ ο τ ικ ά ς ..ο ικ ία ς ,. ποιμενικάς έγκ ά τσ σ τά σ ε ις ή ά λ λ α ς ά π οθήκας π α ντό ς , άντικ ειμένου δυναμένου-.- .

χρησιμοποιηθώ ύτίό τώ ν σ υμμοριτώ ν ε ϊτ ε ώ ς τρόφ ιμα ε ίτ ε ώ ς ,έν δ υ μ α ρ ία ή ! κλινοστρω μνή αύτώ ν. ‘ ’ .·,-

Ά πα γορεόομβν ; τήν π α ρα μ ονή ν κ α τά τήν ν ύκ τα ά λ εύρω ν, σ ιτηρώ ν καί, ' δημ ητρ ιακώ ν■ είς ύπαιθρ ίο ις άλευρομύλοις.

“Δ βϋ'ρον 5ον

■ Ά πα γορεύομεν? τήν μετάβασ ϊν .τώ ν κατο ίκω ν τών. πόλεω ν, τώ ν κω μοπό- · λ εω νίκαί^χω βίω ν είς^έτέρας π ό λ ε ις , κω μοπόλεις καί χω ρ ία άνευ ειδικής έγγρ ά · - φου' άδεία 'ς τής ο ικείας Χωρ)κής ή δπ ου δέν . έδρεύει αυ τη τοΟ ,Στρατού ή τής Μ. Ε.-Α '. ίέκδίδομένης έφ ’ άπλοΟ χά ρ το υ ; Τής δ ια τά ξεω ς ταύ^ης έξαιροΟνται.

οί κάτοικοι τώ ν χω ρίω ν Γέρας, τών συνοικισμώ ν τής Κ αλλονής, 'Μ όρ ια ς, Ά φ ά λω νος, Ά γ . Μ αρίνας,,Χ αλίκω ν, Κ έντρου, Πυργιού, Ά λ εφ α ντώ ν , καί χω ρίου ί Λουτρών, Π αναγ ιού δας, τών προα στείω ν Μ υτιλήνης ήτοι Β αρείας, Ν εαπόλεω ς, Κ ρατήγου, ΓΙληγωνίου κα ί Κ αγιανίου. Δ υνά μ ει τής πα ρούσ ης δύ να ντα ι α ί οί- κεΧαι ύπηρεσ ία ι Στρα.τοΟ ή Χωρ)κής ν ά ά π α γορεύ σ ω σ ι πα ντελ ώ ς τήν έξοδον τώ ν κατοίκω ν έκ-τώ ν κω μοπόλεω ν καί χω ρίω ν, έπ ί ,ώριαμένον χρονικόν δ ιά - στημα, έφ ' δσ ον κρίνουσι τό μέτρον τοότο έπιβεβλημένσν πρός ά π ο τελεσ μ α -

, τικήν δίω ξιν τώ ν .συμμοριτών.

"Ά β ΰβ ο ν 6αν

. Ή σ υγκο ινω ν ία ; τής Νήσου δ ιά .τώ ν λεωφορείων, τώ ν ^γραμμών :1) Μ υτιλήνης—Π λω μαρίου—Μ εγαλοχω ρίου.

.2 ) .Μυτιλήνης-τ—Α γ ιά σ ο υ —Β ασ ιλ ικώ ν— Π ολυχνίτου .3) Μ υτιλήνης—Κ αλλονής—·.Ά.ντίσρης---'ΕρρεσσοΟ.

■Λ) ' Μ υτιλήνης—Μ α νδα α ά δο υ —Στύψ ης — Σ υ κα μ ιά ς . .5) Μ υτιλήνης—Κ αλ λονής—Π έτρας— Μολύβου.

, θ ά ( ΐρα γμ α τοπο ιε ϊτα ι δίς τής, έβδομ ά δ ος, κα ί θ ά -συνοδεύονται ταΟτα , , -τόσον κ α τά τήν μετά β α σ ϊν δσ ον καί τή ν έ π ά ν ο δ ο ν , δι’ ένό π λ ο υ δυνάμεω ς.

. ,Δ ι’, έκάσ την τώ ν άνω τέρω ν γρ α μ μ ώ ν ή ήμέρα θ ά ε ΐν α ι ή αυτή ώ σ τε &■ .π ά ν τα , τά α ΰ τοκ ίνη τα .ν ’ άπ οτελώ σ ι φ ά λ α γ γα . ,

Χ'··_ ; Ε ίς (ά ς γρ α μ μ ά ^ ;δ έν ε ίν α ι δυ ν α τή λάγα>, .τής ά π οσ τά σ εω ς ή αύθημερόν έπά,νοβος τώ ν λεω φορείω ν ε ίς τά ς βά σ εις τω ν, έπ ιτρ έπ ετα ι ή ;.κίνησις τούτω ν καί τήν έπομένην .ήμέραν, βάσει είδικής ά δ ε ία ς τής ο ίκ είας Χωρ)κής.

' , . .; Δ ι* ιδ ια ιτέρ α ς δ ια τα γ ή ς θέλουσ ι όρισθή.. ή ήμέρα κα ί ή ώ ρα κινήσεως Τών λεω φορείων έκάατης γραμμής.

Τ ά φ ορτηγά κα ί λ ο ιπ ά α ύ το κ ίνη τα θ ά κ ινούντα ι έιτί τώ ν άνω τέρω ; γραμ μ ώ ν δίς τής έβδομ ά δ ος. Ή ήμέρα κα ί ή ώ ρα άνα χω ρή σ εω ς αύτώ ν θά . καθορισθή 6ι° έτέρας διατα>»ής ήμώ ν Ά π α ν τ α τά αύ το κ ίνη τα θώ ά π οτελώ σ ι

φ ά λ α γ γ α κα ί θ ά σ υνοδεύοντα ι δ ι ' έ νόπ λ ου δυνάμεω ς.

"Αρ&βον Ίο ν

' Ό ρ ίζο μ εν ώ ς χώ ρον σ υγκεντρώ σ εω ς πρός βόσκησιν ά π ά ντ ω ν τώ ν π ο ιμνίω ν τής Νήσου (προβάτω ν καί ά ίγ ώ ν ) τόν τοιούτον Δ υτ ικώ ς τής δημοσίας όδοΟ. Έ ρ εσ σ ο ΰ — Ά ν τ ίσ α η ς — Γ αβάθδ .

Ή άνα χώ ρη σ ις τώ ν πο ιμνίω ν δέον ν ά π ρ α γμ α τοπο ιη θή έντός 3 ήμερών ά π ό τής δημοσιεύσεω ς τής πα ρούσ ης.

Ύ ποχρεοΟ μεν τού ς ποιμένώ ς ν ά πα ραμένου σι ν ύκ τα κα ί ήμέραν πλησίον τώ ν πο ιμνίω ν τω ν.,

Ό ρ ίζο μ εν τόπ ον σ υγκεντρώ σ εω ς πρός βόσκησιν ά π ά ντ ω ν τώ ν βοώ ν τής Νήσου πλήν τώ ν άρω τρ ιόντω ν τόν τοιο.Οτον τοΟ κ ά μ π ο υ : πλησίον τοΟ Ν τιπίου. 01 βοσκοί* θά π α ρ α μ ένω σ ι πλησ ίον αύ τώ ν .

“Αβϋ'βον 8 ον

Ά π α γο ρ εύ ο μ εν τήν μεταφ οράν τροφ ίμω ν κα ί λο ιπώ ν ε ίδώ ν ά π ό πόλεω ς κω μοπόλεω ς ή χω ρ ίου ε ίς έτέραν π όλ ιν , κω μόπολιν καί χω ρίον δ ιά τώ ν κάρ· ρων ή ζώ ω ν.

“Α β ΰβ ο ν 9ον

Ά π α γο ρ εύ ο μ εν τήν π ροσ έγ^ ισ ιν ί) τήν έ γκ α τά λ ε ιψ ιν ά νευ άνω τέρας β ίας κ α τά τήν ήμέραν κα ί τήν νύκ τα τώ ν πλ ω τώ ν μέσω ν κα ί άλ ιευτ ικώ ν βαρκώ ν, ά νεμοτρατώ ν κ λ π ^ ε ίς τά ς άκ τά ς όλοκλήρου τής Νήσου, πλήν, τώ ν άναγνω ρι- σμένων λιμένω ν κα ί δρμων.

Ή συγκέντρω σ ις καί ά γκυροβόλησ ις τώ ν πλω τώ ν μέσων τής Ν ήάου έπι- τρέπετα ι μόνον ΐ ί ς τού ς λ ιμ έν α ς κ α ί δρμους 1) Μ υτιλήνης, 2) Π α να γ ιο ύ δα ς, 3) Μ ολύβου, 4) Σ ιγρ ίου , 5) Σ κ ά λ α ς Κ αλλονής, 6 ) Π λω μαρίου .7) Σ κ ά λ α ς Γέρας.

Ά β & β ο ν ΙΟ ον

Ά π α γο ρ εύ ο μ εγ ; τήν Θήραν ε ίς όλόκληρον τήν Νήσον.Ο ί π α ρ α β δ τα ι Τής^παρούσης σ υλ λα μ β α νό μ εν ο ι θ ά π α ρ α π έμ π ω ν τα ι είς

τό.' “Ε κτα κτον Σ τρα τοδικ εΐον.Αί Ά ρ χ α ί ΣτρατόΟ , Χ ω ροφυλακής κα ί Λ ιμενικών έντέλ λ ο ντα ι δ π ω ς έπι-

μελ,ηθώσι τής α ύ τή ρδς κα ί μετ’ ά κ ριβε ία ς, έφ αρμ ογής τής. πα ρούσ ης, ή ισ χύς τής' ό π ο ία ς ά ρξη τα ι ά π ό τής έπομένης τής έ π ί ά π ό δε ιξ ιν κοινοπο,ιήσεως τής πα ρόύάής ■ Καί όπω σ δήποτε μ ετά 4 ήμερών ά π ό τής δημοσιεύσεω ς ε ίς τά ς Το- π ικά ς 'έφ η μ ερ ίδα ς. " -

Ο Υ Π Ο Δ ΙΟ ΙΚ Η Τ Η Σ Τ Α Γ Μ Α Τ Ο Σ

ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΟΥ Π.Ταγματά ρχη ς ϋ ε ζ ιχ ο ΰ

Στρατιωτική απαγόρευση της 1-11-1949 yia όλη τη Λέσβο.


Φυλακισμένοι κομμουνιστές στις παλιές φυλακές του Κάστρου Μυτιλήνης το 1937.Κάτω δεξιά ο Γιάννης Σπλιαδής που έπεσε στις τάξεις του ΔΣΛ. Ορϋιος με σταυρωμένα τα χέρια

ο Φώτης Μπράτσος από την Αγιάσο, που σκοτώθηκε το 1944 στον Πειραιά από ταγματασφαλίτες.

Προσυνεδριακή Συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Περιοχής Αιγαίου (Μυτιλήνη, Νοέμβρης 1945).Μεταξύ άλλων εικονίζονται: Πάνω σειρά από αριστερά: Τάκης Ψύλλας,... Πιτσιλάς (Χίος),

Γιώργος Αργυρίου, (;),... Γιακαλής, Στρατής Κιουρέλης, Θανάσης Παπαδημητρίου (Λήμνος),Νίκος Γανίτης, Γοηγόρης Ρηγόπουλος (;), Αργύρης Γαλάνης, Κώστας Βουδούρης.

Μεσαία σειρά από αριστερά: Αρίστος Πολυχρονιάδης, Γιώργος Αναστασόπουλος, Βασίλης Πασαλής, (;), Μιχάλης Λιαρούτσος, Προκοπής Πανταζής, Θωμάς Σπηλιαδής, (;), Ανδρέας Αδαλής, Μιχάλης

Μυριαγκός (από Κ.Σ. ΕΠΟΝ), Αλκής Χαβαράνης, Βασίλης Δουκάκης.Κάτω σειρά από αριστερά: (;), Καίτη Φουντή, Επη Χριστινίδου (Σάμος), Ηρώ Βολοβίνη, Κ. Ζερβός (Χίος).


Μαθητική ΕΠΟΝ την Πρωτομαγιά του 1946 στο Χάλικα. Μάριος Γιουρουκέλης (1), Ελένη Μαστροδούκα (2), Μαρία Κρικλάνη (3), Σοφία Δεμερτζή (4), Δήμητρα Σκαλτσούνη (5), Άννα Δεμερτζή (6), Αντώνης Τζάνος (7), Παρή Χωριανοπούλου (8), Δημήτρης Σαραντάκος (9),

Νέδα Νικήτα (10), Ευαγγελία Αποστόλου (11), Γιώργος Μακρονικόλας (12),Μιχάλης Βενεδίκης (13), Βαγγελίτσα Βενεδίκη (14).

Η σορός του Στρατή Γζωντέλη εκτίϋεται σε δημόσιο θέαμα στην Πλατεία Αγοράς Αγιάσου (1-9-1948).


1*1-5-49 'Ρ .Λ . 24?

Γ no vot^o I.

Γιάννης «—μ ~ρΙ&ης (Aoyoftfrgc) .

* *γαιν »ζ<5μενος err U *ρώτ«ς γρ-μ,-Ις tee e*Kqp0ut 6t*-40u x I

νιχιφόροϋ *y&vr· <οΰ Αϊ'ΐ ϊ·ββ«" oxδ aefilo t *μ?ϊς ® Γ Kfiptnc

"t> t£ i|S (Λ ο γο f l i r t j ? ) .

Γενν<50ιμ»ε a-r^v ίίαΐάχνιχα -'ιιπλ^ν^ς or<5 1914. Trf 1929 μ**ί-

*e <**·1 -χολή E iik * » & a * * - ( τ<5 1933 βγ^*< «-νίΐοκο λοχαγός « ζ ν -

*οδ. ώοημ<5ς Χ^ρ-Χ^ρτί X " I Λ η ^ ο χ ρ ιχι^ or ~ φρον^-rjrτ,£με ιν« χ~ { μέο*Ί «rr<5 erprrri »»efdc e t t i 4ρχ<« x^t * Ις *n>n&rft»s ις

W i^ qc ίοος ipolXeuene.*0 6XKrjvoV-XwM5<; *(5λίμθ<: «Sv βρίσχβ» v ' χολεμ» * i u e f r

λΓ|5 *ολ»ρολ~ρχΙ~ς,ίν·ίν* t~ ο*οι$<; φ«βΙο«·ες 4*ιδρομβΊ<: βτί *'V{5e*v*-

*<5 μίϊα,χο $*ο» χ -t 5 »^ ρ {°η χβ βί *β>ΛΙς μ~>ες. ‘ie r* r^w χ—

rippetitnj χ~ Ι ϊήν *po6offl~ »Hc *λ|χ-*ς too ·*"*·5·γοο«μέ ''-.XX-tic

τ (μ ιλος XfO-j« fou *ζ κομ τΤ ικοίς <πινέ) κ?ε *κών«Ιν ίν ϊ»- . οίοίς χ»*λι^ ιχο«5ς x~f*>-»τ)ίίς#*Γ.{ρνον* r£ μίρος *χ*

ίο ίς «ρώνονς ·*<* ί?ν nio~ssXev<Vspcx iw i *γ&*ι <οδ X~o0 μ-ί»

σ*1; γρ-μμίς τοδ ΐ Λ 'ϊ . Τ«5 iXejSAptj to5 1943 »ο*ο9«<<5θη“ β

μέλος -r1i< δ»οΙ*·(σ^ς τοδ « ρ ^ η γ ε ίο ο * °δ ΒΛ^Σ. Οεοσ>-λΙί*ς χ ι*

δστερη ·διευθεν^^ς νοδ Γρ"'?* * °ΰ ί«»χε ι,.^οεω» »1\ς Iijc Ι«ρ-ρ-

χ Ι- ς .Μ χ~λοχ^ιρ* ί °ΰ 1944 *νέλ~§ε tn w eX ipx n i 2 ·*ερ~ρ- χΙ~« μέχρ* B ip ** .- * W μεί>τρ~ρχ*ζi~vd x-fleordk ίχδηλώνον «■*« βλο ϋοο χδ μΐοος ίν*ντι<τ ο*οιίς ϊΙμκ>«ς Α^οχρ-τ ΐΛΟιίς

Λζκ^Γτ* ικοι5ς, μόνιμονς * - 1 δψεδροος,γ»- t^v *«*ρ κ-t tx'j tows ip 'trq x^t -τήν 6 * % « « Ι- -τοος exiv ΙΐΛ«^,ίξ4ρ ioe »r>t rrf Ti^pyjj

ϊ-^μιτρί*!*.T5v *'»p tXfj -τοδ 1947 6 Χ-μσρΙδ»)? ίρ^έτευοε μ~ζΙ μ ' ''-V

Χ ο»« I I *·' T fixosJ ς * » ’ f ‘ v ;<'ί ο * - | χ η ία χ 'χ χ φ β βχδ A .S ,

β*ο« μ Ι £ t^r -γμ- Προβωρ<»νΐ|ς Λ ί )μ ο * ρ ix’ic Κβέΐέρνησίΐς


-2-6νομ*βττι»ε σ»»*Γ.γμΓτΑρχι,ς.Στ<5ν Αρχή το*οθβτ ήθ<ι«# ατό Γρ~φε»ο

ί.ιχ β ιρ ή β ε α * τοδ Γ « μ ιο 5 * 'ρχιιτε t o u .W e p * a m u c ^ C ro« **ρ-

XijYttoo A e v tp i* ^ *~»ε&ον1*ϊ »~t * * ί Λρχή ro« Γενίρη 1949

l» 4 ” t£ eorlic erf» βχολή *ξιωμ~τ ix&v rou Γενικού * *ρχηγε loo. /|

rfl βχολή *1Jpt jtijjo c <rrt« 1&ι*)έτικές ΐ * ι χ ε ipifae ic το» Λ .Ε . 9χ4

Γμ ό λ ικ * , tJ*oa c r ίς 13 τού '* « p tX q 49 Iw ta t « o K e ^ v t^ c V jA * A

wijv w-w*4.•Ύαι Sseee 6 βεμ|Μς,Αγ~*ι]τ<ΐ5 t σu-41,ί voς e>»t5 κομ ouv toi

e rn u J >«5μμ «Λίν-rpo νβς Λογοθίτ η ς .Τ ί τ ίμ ιο rV<r rou χίτρΛ;*» * i

Μ μ ° τ?»ς avw -6 iX fuon t * - t *~,ς e lp f lv ,* γ ι ί rorfc r (μ lou t *f; ιαμβ

τιχοιίς «0(1 ftjtrjpsioSv or<5 μον^ρχοφ^οτ tx<f οτρ~ί*,βΛοο βολεμονν γιΧ ’ -δικί) t xirfvij 6*<i9ectj.

•a -ipowjp»»^ ft Ι|μβ κ ρ ^ ι*ή Κ»ρέρ*η<τη τ^ ώ ντ-ς τή μνήμ·, τού

Γιώργη ~μ>ψ(δη μ ί 5 ι*τ ~γμΛ Τ ης κρο*γ«* στ<5 β~θμ<ί τού β*οστρ4-

τηγο* τοβ Λ ,Χ ,Ε^

Κομματικό βιογραφικό του Γιώργη Σαμαρίδη (Λογοθέτη).


Ο Λ Α φ· Α Σ, . Ι

αν οτή διάθεση του κατακτητή. αγρΜχνθρώπισμδ· τούς Γερμανούς.

ΧΕ ΓΡ0Τ3?0.τ Alfi"όπου πας h i ' όπου· ·τκχθεϊς τό ,αύτί σ ρ ιτπ έ^ ε ι αυτή τή-'φρά«τ»Γ >ν '’Λύτοί'·,εΙ-

ναι χειρότεροι άπ’ τούς Γερμανούς’ » 'Αλήθεια έδω,1 ίιένγνωρίσαμε τούς τσολιάδες καί Τάγματα 'Ασφάλειας του >>άλλη ·. Δέ|^γν«ρ£σαμε· αύτές τ ίς γωνιασμένες προδοτικές ορδές ποΐ·.."Ελληνες Κ ο υ ΐσ λ ί^ ^ Η ] 1 1 , i a “Λυτές οΐ ορδές ξεπερασαν σε βαρβαρότητα ·"ΤΗταυ τά αυτούς τά ι ί άνδρες ρία τής ζούγκλας ι Σίμανα.αυτοί ε ΐνα ι πού ·τυράνν καί τούς ηρωικούς συνοικιπμρθ καί σ.'ΰλλεςί ‘itep ίό^εις, της ’ ν τ<· ιΐφα>“ τέ& - δέν !·έΓχιϊμε\ τ•.τβ^-δεν^ιχώμε, ψιλοτιμρς. προοααΒει.ες^-Η^

’ έδ0Γ νά’γ ίνον, C'ifc; .λ ΙφθίΛν |α£ τή'θεσοάλρ'νΜηϊ yομΥα-ί;.(ΧΖΛ. *- -.A . — - - ■- - —1 - - - * ιίΐ vk£.\. λ VIι. ·ν» r- ίΛ' \ |Λ/ I ί. r* V 1. «V W1/J\A I-ωτές. 'Μ2μ ΐηρ^ώ ρησ^'^,^έν πέ^χαΜζ^ΐί-ίίυτ' — t i . _ι. ο.ύτε μιί/· ·'·"*-'— '

. εν■η δμβ γνώρισε στ^· "κίχτοχή ούτε μιϋ-νκΕ^χωρι ν.Λ6ν«ές-’ τρομρίίρ&τικες, έν?ργ£ί§ς ί.ί&ν’··^έρ©υνε|

ί 1 νο o a t νο. Μυτι;

ισμ' ,τ^ ίχβΡ! £θνο ,c«<e(?Tl

ναρχο^ασίστες, >*ς ΒΔΕΛ.*ϋτο δέ-..θά τό I t o . *>ναΐ τ^^ββ^ ·νιπδς V rp aV ^ ;;ito 4 μέ :.τή· βοήθεια, των_συμμάχί» ,|Λ ς Άγγλων, ε ΐ ο ^ ξ ε ι ο ι ι ρ ^»-; .

Το πρωτοσέλιδο του εκτός νόμου «ΕΜΠΡΟΣ» της 2-6-1945

0__nPOBOiCATGPAS ΣΤ^ΙΑΔΗΣΜας είνα ι πολύ γνωστός άπό τήν δονχώτικη^μοναρχοφοισ ιστική δράση του

στή Χίο ό Ν ο μ ά ρ χ η ς Σταματιάδης .πού μετιερε έδω τήν έδρα της δράσης τουκαί δέν Εκπλήσσουν κανένα οί προκλήσεις,.οΗραμπουκισμοί,καί οί φοβέρες του. \να. %ρανα, δμως ^ρέπει· ,νά^ξέρ.ε£»: π<ό§ ’υπ^χουν^δρι.άί'ποροτικιί καί xpovixSrctiv

ιΛκίμονή ,κά.ί στηνανοχή 'του. λαοΰ’ , .Κίΐκς αναμετρήσεί· %£ς' συνέπειες ποό άργ- ?, ifpiUiepd βάχου.ν γ ΐ’’αύ.το.ν καί. τούς4όμοιους' του οί παρανομίες,οί άφθαιρεσίες, οί πρ,δ^ησέις κάί’ κερί,ως .οί 0 β ρ « I c έναντίον της τιμής του περήφανου Λεσβιακού λαόΰ . '0 κ. Εταματι&δη^ ίνεσνυυτά τόλμησε νά δικαιολογήσει μπροστά σέ )ΐιά ολόκληρη έπιτροπή του Κατί Τρίτους τοός ύ,βριστές της οικογενειακής τιμής των φιλήσυχων χωρικων άπό έ,νοκλους μπράβους του uo'-'αρχοφασιομοΰ.Ό ίδ ιος Νομάρχης τόλμησε' νά έκφ^άσό τήν λυπη του γ ια τ ί σκότωσαν έναν καί όχι 50 μπροστά στή Νομαρχία καί άπείνησε ίτα^Λ πώ$ σέ λί^εζ μόρες 9&χει στή διάθεσή του διηιάμεις’-γιά νά κπιβέλέι τή τάξη. ’0 ιδιοςοΣταμαύϋίιβής μίλησε μέ έσχατη περιφρόνηση στην άπερνιακή.,έπιτροπή Καλλαμάρί),δήλωσε jrως δεν τόν έν- διαφέρει ή απεργία τους,δσο κι-'άν βαστάξει,<ρτάνει· νά.μή λεΐ-ωει .τό νερό καί τό ηλεκρικό οπότε θά στήσει πολιβόλαι X ά ι λ Χ ' ί τ λ ε ρ ; 3 ί β α Ντοΰσε

Σχόλιο της εφημερίδας «ΕΜΠΡΟΣ» yia το νομάρχη Σταματιάδη


£ έ‘SnS&?*e>s3 < y<f

9 .« f , 1 f . ' ' *> **· **SH.

. r-6·-*/ ·f - V ? * - f C ~

·*ΛΓ*ί

Εντολή του βασιλικού επιτρόπου και αντίγραφο μερίδας για την εκτέλεση στην Αίγινα του Δημήτρη Δρακούλη

1) Εντολή επιτρόπου: 6 6 /(ημερομηνία) Εκδόσεως 3-6-'48, (ημερομηνία) Λήφεως 5-6-'48 / Βασιλικός Επίτροπος Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών/ αρ. εμπ. 55 / ορισμός της 9-6-1948 ως ημέρας εκτελέσεως

ενταύθα θανατικής ποινής Πανταζή Π., Κονιάρη Ε. και Δρακούλια Δ.

...... '-.'IwaiNos χ■fccwi H‘

k Ϊ 'lUjpvo'iI a I V il

Γ.’ "t> ,,»γοΧ\Μ.ού

Μανραι

— · - 0»κχί νψΰάι: xr>i ><x·· «MwtMMen; att/atuturtt »>*>«**,

‘ St®a·; **· -n-A. Φόλα»···..■i: iWfcitwi» .««vjixj.Ii, . i'ufa—ι. . ·,ικ amaatnn

\ > Πα««λαΗΜ> C rtafatoe;

; /// .Λ/άψ’»#* rn/~~ ilia t£ iti if,©, i fl. fi/vi ««*» ·- « β»4ΐν«»« feoitp»»*· {«»<*««, H cuobwu*» 'dl«A, ‘tyjf '« ··* «νci «i·»·.*·» ν,\«·» ·ι>ια>4» »βί «0*0-SwtvVv - /« - ? / * / * * , ,»“*» !4»Ul\! t SsveTiu ev nnv

S| *«■ «f·· "If <·* I '1»?·"(19 Τ»λ«ι«ν VYiai»5iui«v

Συνεπεία της υπ' αριθ. Α.Π. 55/48 παραγγελίας κ. Βασιλικού Επιτρόπου Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών, παρεδόθη σήμερον ο έναντι Δρακούλας Δημήτριος του Ιωάννου εις τον επικεφαλής του συνοδευτικού αποσπάσματος κ. Λαλιώτη Παναγιώτη, Διοικητού Υποδιευθύνσεως Χωροφυλακής Αιγίνης, προς εκτέλεσιν της θανατικής του ποινής ως είρηται η υπ' αριθμ. 118/21-8-47 απόφασις

Εκτάκτου Τοπικού Στρατοδικείου Λέσβου, δι' ης κατεδικάσθη επί παραβάσει Γ/46 Ψηφίσματος εις τηνποινήν του θανάτου.

Ωρα παραδόσεως 5 μ.μ.ΕνΑιγίνη τη 9η Ιουνίου 1948

Ο Γραμματεύς των Φυλακών (Υπογραφή)Ο παραδούς Αρχιφύλαξ (Υπογραφή)

Ο παραλαβών (Υπογραφή)Αυθημερόν

0 ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ (Υπογραφή - Σφραγίδα)

100 Βασιλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

Η είδηση του δήθεν θανάτου του Κυριάκου Πασχαλιά στο ντάμι της Τσερκέζας δημιούργησε ευφορία στο αντίπαλο στρατόπεδο. Έτσι, στις 15 Γενάρη του '49, και ενώ πλανιόταν ακόμα η εντύπωση ότι ο Πασχαλιάς ήταν νεκρός, ο Τέρπανδρος Αναστασιάδης γράφει στο «Δημοκράτη» το παρακάτω χρονογράφημα με τίτλο «ΤΑ ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΙΑ»:

«Δημοκράτης» 15-1-1949 αρ. φύλλου 441

ΤΑ ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΙΑ

Ο Κυριάκος μαςετυράννησεενζωή, αλλάϋαμαςτυραννείφαίνεταικαιμετάϋάνατον. Ήλϋαν κάτι ψιθυρισμοί παράξενα στ' αυτιά μου. Καί οι ψιθυρισμοί αυτοί λένε ότι ο Κυριάκος δεν εφονεύϋη κανονικώς. Ο κανονικός φόνος ενός ληστοσυμμορίτου απαιτεί κινητοποίησιν καταδιωκτικών αποσπασμάτων, συμπλοκήν με την συμμορίαν, αν την βρουν τα καταδιωκτικά αποσπάσματα, και εξόντωσιν, αν δεν κατορϋώση να διαφυγή και αν τον εύρη η σφαίρα. Κάϋε άλλος τρόπος εξοντώσεως είναι αντικανονικός! Αλλά έλα να δης που επί τρία χρόνια σχεδόν ο Κυριάκος δεν εννοούσε να εξοντωϋή κανονικώς. Όσες φορές επιχειρήσαμε να τον εξοντώσωμεν κανονικώς, εύρισκεν τρόπον να ξεφεύγη. Επήγεν κατ’ επανάληφιν στην Αχλαδερή και την εξεγύμνωσεν κανονικώς, μπήκε στα χωριά και τα ελήστευσε κανονικώς, εσταμάτησεν αυτοκίνητα και τα ελεηλάτησε κανονικώς; απόσπασμα καταδιωκτικόν το συνέλαβεν κάποτε, επήρε τον οπλισμόν και τας στολάς των ανδρών και μας τους έστειλε εδώ με τα... εσώβρακα κανονικώς. Αυτός όλα τα έκανε κανονικώς και μόνο η εξόντωσίς του δεν επέτρεπε να γίνη κανονικώς. Το τελευταίον του κανονικώς γενόμενον κατόρϋωμα ήτο να αφαιρέση τις μπαταρίες των φυματικών από το σανατόριον και ν' αποστείλη τηλεφωνικώς τους χαιρετισμούς του προς την καταδίωξιν!... Ημπορεί βέβαια να παρατηρηϋή ότι έπρεπε οπωσδήποτε να επιχειρήσωμεν κανονικήν εξόντωσιν ανεξάρτητα από χρονικά όρια. Αν δεν επιτυγχάνετο εφέτος, ϋα επιτυγχάνετο του χρόνου, που προμηνύεται ότι ϋα έχωμεν και ελαιοεσοδείαν, άρα και την οικονομικήν δυνατότητα να επιταχύνομεν μίαν κανονικήν εξόντωσιν, αυξάνοντες τας καταδιωκτικός δυνάμεις.

Δεν λέγω, είναι μία άποφις και αυτή. Αλλά, τελοσπάντων, αφού έγινε το λάθος να συντομευτούν τα χρονικά όρια της εξοντώσεώς του, δεν καταλαβαίνω προς τι η συζήτησις αν κανονικώς ή αντικανονικώς εξοντώϋη. Της αντικανονικής εξοντώσεως ίσως να μην έχω την ικανότητα να συλλάβω το νόημα από της ηϋικής του πλευράς. Πολίτης είμαι και ως πολίτης σκέπτομαι. Σκέπτομαι δηλαδή ότι ϋα μπορούσα να ευρεϋώ στην ανάγκη να πάω έως το χωριό μου και να με σταματήση ο Κυριάκος στο δρόμο. Βρίσκω ότι αυτό δεν ϋα μου ήταν διόλου ευχάριστο και καταλήγω εις το συμπέρασμα ότι δεν αποτελεί συμφοράν η αντικανονική του εξόντωσίς. Έτσι υποϋέτω να σκέπτονται και οι Αγιασσώτες και οι Ασωματιανοί και οι Πολυχνιάτες και οι Βασιλικιώτες και οι Βρυσαγώτες και οι Λισβοριανοί και όλοι τέλος πάντων όσοι εδοκίμασαν κατά καιρούς κάποιο χτυποκάρδι στην αναπάντεχη συνάντησίν των με


το Κυριάκο καί τη συμμορία του. Αλλά το κράτος το οποίον ήτο ήδη φορεύς μερικής σοφίας και χάρις εις ξένους συνδέσμους μερικών υπηρεσιών του έγινε φορεύς καθολικής σοφίας, δικαιούται φυσικά να σκέπτεται διαφορετικά κι από μένα και από όλους μας, δικαιούται δηλαδή να ζητή απεριόριστον και χρόνον και χρήμα από τους πολίτας του, ώσπου να επιτευχϋή μία απολύτως κανονική εξόντωσίς των ανταρτών. Το λέγει και το τραγούδι. «Ή με πιστόλι ή με καριοφύλλι και ποτέ με φυτίλι». Ηρωικός λαός είμεϋα και δεν πρέπει να απομακρυνώμεϋα από τας παραδόσεις των ηρωικών χρόνων. Πριν φονεύση ο Αχιλλεύς τον'Εκτορα είχε πιάσει μακράν και μεγάλη κουβέντα μαζί του. Αυτό έπρεπε να γίνει και με τον Κυριάκο.

- Κυριάκο! Πού είσαι, μωρέ Κυριάκο! Έβγα στο ξέφωτο να σε σκοτώσω κανονικά.- Όχι, προτιμώ να βγαίνω στο ξέφωτο, όταν δεν με βλέπης, προτιμώ να κρύβομαι

κανονικά, κανονικά να ληστεύω και κανονικά να με κυνηγάς...Κρίμα που δεν υπάρχει τρόπος να αναστηϋή ο Κυριάκος, για να δούμε στα πόσα

μετά Χριστόν ϋα τον εξοντώναμε κανονικώς. Αλλά και που εξοντώϋη τι καταλάβαμε; Εξακολουϋή να μας δημιουργή ζητήματα και μετά ϋάνατον ο... βρυκολακιασμένος. Λοιπόν κανονικώς ή αντικανονικώς «Αυτό είναι το ζήτημα» είπε και ο Εγγλέζος τραγικός Σαίξπηρ, προφητεύοντας τα μέλλοντα να συμβούν εις την Λέσβον εξ αφορμής του ϋανάτου του Πασχαλιά που δεν υπήρξεν κανονικός.

Σημ.: Δεν άργησε βέβαια να μαθευτεί ότι ο Κυριάκος ζούσε και βασίλευε στα λεσβιακά βουνά προς μεγάλη απογοήτευση των κρατικών αρχών.


Go back. Χριστούγεννα 1944. Ενοπλος λαός στα «Μπλόκια» Μυτιλήνης (Φωτο Σίμου Χουτζαίου).

Go back. Χριστούγεννα 1944.Γυναικόπαιδα της Αγιάσου επιστρέφουν με καΐκι από τη Μυτιλήνη στο Ντίπι (Φωτο Σίμου Χουτζαίου).


«Οι παραδοϋέντες και αφεϋέντες αμέσως ελεύθεροί τελευταίοι συμμορίται της Λέσβου Γ. Σκούφος καί Κ. Αχλίόπτας. Ούτοι επί πενταετίαν αφ' ότου η κομμουνιστική δράσις εξέλίπεν εν Λέσβω, κατόπιν της εξοντώσεως των συμμοριακών ομάδων καί προπαντός του αρχισυμμορίτου Πασχαλιά, περιεπλανόντο εις τον πέριξτης Μυτιλήνης αγροτικόνχώρον διανυκτερεύοντες εις υπογείους κρύπτας.

Ούτοιπαρεδόϋησαν, πεισϋέντες περί των τελευταίων μέτρων επιείκειας και έπαυσεν αμέσως η κατ' αυτών δίωξις, μολονότι εκκρεμούν κατηγορίες κατά του πρώτου διά 2 φόνους και 9 ληστείας και κατά του δευτέρου διά 4 φόνους, 4 ληστείας και 6 κλοπάς, κατά παράβασιν του Γ Ψηφίσματος. Κατά την παράδοσίν των παρίστατο και ο δικηγόρος κ. Δ. Τασάς.»

«Απογευματινή» 9/11/1955

Αγιασώτες εξόριστοι στα Γιούρα την Πρωτοχρονιά του 1950.

Από αριστερά καϋήμενοι: Στρατής Αξιομάκαρος, Γιάννης Πατράκης.

Μεσαία σειρά: Δημήτρης Μαϊστρέλης, Ευρυβιάδης Μαϊστρέλης, Στρατής I.

Γριμανέλης, Νίκος Ψυρκάς. Πάνω σειρά: Δημήτρης Κουρουβακάλης,

Βασίλης Πατσέλης, Γαβριήλ Περιβολαρέλης.

104 Βασίλη Καλόγερό - Παναγιώτη,Μιχ. ΚουτσκουδήΙ

Οι νεκροί μαςΤα παλικάρια δεν πεθιιίνονν στο κρεβάτι μήτε γερνούν, δεν έχουν τόση υπομονή

μα an ' τη (μ>η παράκαιρα, άξαφνα φευγατοι, γίνονται θύμηση βαθιά που μας πονπ

Χανυνιαι οι ακριβοί μας ο ένας μι τον άλλον αποστομιόνται δίχω£#Αφ βογγητό

παιδιά που «ζήλεψαν τη δόξα των μεγάλων και που στη μάχη αξίζουν ίσαμ’ εκατό.

Μπήκατε στον αγώνα σαν σε πανηγύρι τραβωντας πρώτοι και γλιτώνοντας στερνοί

ω. που δ ιν ήταν τόσο γρήγορα να γείρει για σας ο ήλιος ούτε η μέρα η φωτεινή.

Μπροστάρια του λαού, του ίσαμε χτες δεσμώτη δεν είχατε άλλο από το ζήλο το θερμό

και κάματε θυσία τη φλογερή σας νιότη για των χιλιάδων αδελφών το λυτρωμή.

Πεθάνατε γι“ αυτά τη ς γης μας το κομμάτι για της πατρίδας μας ακέρια την τιμή

κι ακόμα για το. δίκιο τ ' άγιο του χωριάτη για της φτωχολογιάς τ' ατίμητο ψωμί.

Στο χώμα το δικό σας μείνατε με βούλες στην τρυπημένη σας μαντύα εδώ κι εκει σας σκεπάζουν με τη χλόη τους οι ραχούλες αι θα σας κλαίν με τη φλογέρα οι πιστικοί.

Μα εμείς, Που πρώτα λογαριάζουμε το χρέος δε θα τ ' αφήσουμε το δάκρυ να χυθεί,

μόνο έτσι που σας ήβρε ο θάνατος ωραίος V μέσα μας άσειστοι θα στέκεστε κι ο ρ θ ο ί!

Η αναμνηστική πινακίδα με το ιστορικό της μάχης στο Ντάμι της Μπέρδας και τα ϋύματα του ΔΣΛ (εκδήλωση ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ στις 27-7-2008).

Από τις εργασίες αποψίλωσης της οργιαστικής βλάστησης που έπνιγε το ντάμι της Μπέρδας και τη συκιά - λημέρι των ανταρτών (25-5-2008).


Αριστερά, παλιοί αντάρτες πάνω από τον τάφο του Δημήτρη Πιταούλη στα Αμπριά (1-8-1982). Δεξιά το οστεοφυλάκιό του. Και στις δυο φωτογραφίες φαίνεται η τρύπα στο πάνω μέρος του

κρανίου του (Σκοτώθηκε από απροσεξία προκαλώντας χωρίς να θέλει την εκπυρσοκρότηση του απασφαλισμένου όπλου του. Καθώς ήταν σκυμμένος από πάνω του, η σφαίρα μπήκε από το κάτω

μέρος του πηγουνιού και βγήκε από το πάνω μέρος του κρανίου).

Το μεγαλύτερο από τα τρία αμπριά του ΔΣΛ με ανακατασκευασμένο τμήμα της οροφής του τον Αύγουστο του 2008.


Η αναμνηστική πινακίδα με το ιστορικό της μάχης στο Περίτονο και τα θύματα του ΔΣΛ (εκδήλωση ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ στις 1-8-2010).

ΕαμκήΟργάνϋχιη τοκχα-piov tor. Ενταχθηκι στο μώχψο ΕΛΛΣ Γϊρας souουγκροτήθηκτ σης αρχις

Καείς κι άλλο; χιλιάδ*ς μάρτυρες της λευτεριάς

που σας σκεπάζει ανάλαφρα το ποτισμένο απ’ το αίμα σας χώμα

και απ' το έμπυο που ’τρεχε απ’ τις αμέτρητες

απ' το βούρδουλα πληγές σας.Ποτές δεν γονατίσατε

τα πόδια να φιλήσετε του δυνατού μηδέ το χέρι δώσατε σε τυράννους, σε χρυσοκάνθαρους - σκοταδιστές,

σε πνιχτές της αλήθειας.Δώσατε άδολα - συντροφικά το χέρι σας

σ' αδύναμους κι αδικημένους και το σπαθί σας πρώτοι σύρατε

σε κάθε εχθρό του γένους.Εσείς, στρατός της λευτεριάς και της τιμής,

ποτέ δεν αλαργέψατε... ούτε στιγμή κι ας μάτωναν τα χείλη σας από τη δίψα,

τα χέρια σας απ’ τις αλυσίδες.Φ ω ς... ρίχνατε στο σκοτάδι

και βάλσαμο στους πληγωμένους αδερφούς και τραγουδούσατε ολημερίς

για λευτεριά, δουλειά, ψωμί και Ειρήνη.Ποτέ σας δε λιγοψυχήσατε

κι όρθιοι μπροστά στο θάνατο καθίσατε και τον Νικι^ατε!!!

(Λημΐ|ψΐ| Μανμαγανη)

Η αναμνηστική πινακίδα με το ιστορικό της μάχης στον Πετρένιο Στύλο και τα θύματα του ΔΣΛ (εκδήλωση ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ στις 29-7-2012).


Τα χνάρια δεν έσβησαν. Διάτρητο παραμένει το ντουβάρι του νταμιού της Μπέρδας από τις ριπές των πολυβόλων κάτω απ' τις οποίες έπεσαν οι καπεταναίοι του ΔΣΛ στις 2-10-1950.

Η αναμνηστική πινακίδα με το ιστορικό της διαμονής των ανταρτών στα Αμπριά και τα θύματα του ΔΣΛ (εκδήλωση ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ στις 31-8-2008).

.......

......

...:...

......

.....


ΚΑΤ0Π1Η ΙΥΗΤΟΗΟΝ ΕΗΕΡΓΕΙΟΗ ΤΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

η τιμ uuunjyii ιιηηιιιΠΩΣ ΚΑΤΕΦΕΡΘΗ ΤΟ Θ Α Ν Α Σ Ι ΜΟΝ ΠΛΗΓΜΑ

ΟΛΟΙ ΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ! TOU ΓΕΓΟϋΟΤΟΝΚατά κληροφορίας τάς δ

ιιο ΐας «υνέλεξε μεταβάς κρο χθ4ς ϊή ν « ρ ο ία ν «Ις *Αγιά· σον συντάκτης μας, τό θανά· σιμόν κλήγμα — ώς δύναται νά χαρακτηρισθή ή έξδντω σις τής κενταμελούς ύκό τών Θεοδοσίου καί Πασχα λιά δμάδος—-κατά τοΟ Λε οβιακοΰ συμμοριακού κινή ματος κατεφέρθη ύκό τής χωροφυλακής ύκό τάς άκο- λούβους ουνθηκας.

Ά ψ στιγμής είς τήν Άνω »4ραν Δ)σι* Νήσων Αί yaiov έιοποϋεχήθη ώς Διοι κητής 6 συνταγματάρχης κ. Γ. Τσιτούρας, ή δλη ύκόθε σις τής διώξεως τών συμμο ριτών Ιλσβε νέαν μορφή» ίίιακρινομένη ά κό Ισχυρά ν θεληματικότητα καί γονίμους κροσκαθείας.

Χάρις είς τήν νέ?ν ρεαλιστική» ιακτικήν άηεδόθηαα» θετικοί καρκοί,

‘Ως ίδήλωσεν είς τών συ» τόκτην μας δ κ, 'Ανώτερος τά μεταβατικό άκοσκάσμα τα 4νεργο0ντα συστηματικά 4ξερευνήσεις, ε ϊχο ν άνεύρει τήν 19ην Σεκτεμβρίου είς τήν τοκοθεσιαν «Κάμκια» κλή θος άντικειμένων, σκακανι κώ / 4ργαλείων, ύγειονομι κοΟ ύλικοΟ, κονσερβών καί τρο^μω ν έντός ύκογείου κα ταφυγίου καλώ ς κεκαλυμέ νου, τά όκο ΐα καί κατέσχο». Έ κ ίσ πς τήν 22αν Σεντευ βρίον a «οο «άσματα χωραφν λακής άνεκάλυψαν τά Τχνητ% όμόδος Θεοδοσίου, Πα σχαλιά, Μ κούσδου (;) *Αγρί τη, ή τις δμως άκολουθοΟσα τήν τακοκήν τής φυγής, κατώρθωσε διασκορκισθείσα νά δισφύγη τήν κύχλωσιν.

"Εκτοι·* ή έηαγρύανισις τών άκοσκασμά των ένετά θη, άαολήξασα είς τόν χθε σινόν δ^λον,

01 Θεοδοσίου καί Μκού σδος 4η4στρεφαν είς τήν κε- ριοχήν τής διαμονής των διά νά συναντηθούν μέ τόν Ά - γρίτην, Καί τοιουτοτρόπως ή όμάς κατελήφθη είς τήν κλή ρη της σύνθεσιν καί Ι ξ ον τώθη.

Ή άνίχνιυσις τών άκοσττα

σμάτων άτ» έληξε t i t τήν 4m σήμαναιν τοΟ κρησ^κ^έτου τών συμμοριτών. ΑΙ δυνά μεις Χωρ)κής 4κινήθησαν ά μέσως βάσει θαυμασίου σχε δίου κυκλώσεως τού δκοί ου ή έκτέλεσις 4κ4τυχεν κλή ρως.

Περί τήν 4 άκογευματινήν ή ουμμοριακή δμάς εύρίσκε- το ύκό τόν κλοιόν τών άκο σκασμό των. Κατά τήν ώραν τής έκιθέσιως οΐ συμμορΐται εύρίσκοντο ύκό μίαν σοκιάν. ΕΤς χωροφύλαξ έκυρο^δλη σε κρώτος οί S4 αυμμορίται αίφνιδιασβέντες, άκήντήσαν διά χβιρ^βομβίδων. Ό άγώ> ύιτήρξβν κείσμων έκα?4ρω θεν, ό τηλλόγησαν δ ί ώ; λίγ«ται, άνω τών δύο χ«λιά δων πυροβολισμοί. Έ αί μίαν ώραν το άκόσκασμα Ιμάχε το 4ξ 4γγυτάτής άκοσιάσε ω ; μέ τούς συμμορίτας οί όκοίο* είχαν όνηλι^φθεΐ τήν διινήν 04σιν είς τήν δκοίαν συ»εκ·ία τής κυκλ<ί»σεως εδ ρέθησαν. Ό Πβσχαλιας, ώ ; λέγεται, έφώναζεν 4«ανει λειμένως:

— Σκυλλιά μάς φάγαιε.Ή πενταμελής δμάς τών

συμμοριτών 4ζοντώθή «λή ρω; άψοΟ οί συμμορΙτίτι 4 ζήντλησαν καί τό τβλευταΐον φυσΐγγτον. Ου tot ήσαν δκλι ομίνοι διά τριών αότομότων καί δύο άτομικών βηΚων."Ετερον &έ άκαντες χΐιρ£ 3ομβ·.δσς.

Κατά τήν μάχην έφονευβη είς χωροφύλαξ ό Γεώργιος Κουτάλάς έτών 23 4χ Λογκσ δά Θεσσαλονίκης. Οδτος 4 μάχετο δρβιος έν ίξάρσ&ι μέ αύτόματον, ιδρε δε τόν θ ά νατον, 4ν τή κροσκαθεία του δκως καλύψει τόν κινδυ νεόοντα διοικητήν του. άβό χειροβομβίδα τήν δκοίαν Ιρ ριψεν δ Θεοδοσίου.

Τά κτώματα τών ττ4ντ« 4 ξοντωθέντων κουμμουνιστο συμμοριών μεταφερθέντα είς ‘Αγιάσσον έζετέθησαν είς τήν κεντρική» Πλατείαν, είς κοινή ν Θ4αν.

Ό πέριξ χώρος εϊχεν κα τακλυοθεΤ κυριολεκτικώς άκό τό πλήθος τό όκοίον ήβελεν

νά Τδη νεκρό ν τόν αίμοδιφή Πασχαλιάν, τόν τρομοκράτη» καί έγκλημαιίσν θεοδο σίου καί ιόν θηριώδη *Αγρί· τη.

Τό Θ4σμα ήτο δντος φρι κώδες.

01 ουμμορΐται Ιφερον αί ματοβαμένσς καί κατασχισμέ ν*»ς στρατιωτικός ατολάς, ήσαν 64 πληγωμένοι είς διά φορα σημεία. Ό Πασχαλιάς νεκρός είχε χάσει τήν ά· Υρίαν £κφρασιν ηού εϊχεν είς τήν ζωήν. Τοό#αντίβν ό Άγρίτης διατηροΟο* είς τό no γωμέ νο του κρδσωκο, δ· λην ιή ν ο ίμ ο δ ίψ ή του μανίαν. Εϊχεν κη«ηθ«Τ είς τήν κεφαλήν κοί τό ^μισυ τοΟ κρανίου του εϊχεν καταστροφή. Είς-τήν κεφαλήν του I

δσσκε μόνον μία δκή κενή. II γαλανοί όφθαλμοί του

ήσαν διεοταλμένοι. ‘Ο βάνα τος εϊχεν άκοκρυσταλώβει είς αύτούς τόν τρόμον.

Ό διαβόητος Θεοδοσίου 64ν {δείχνε κ&ν μορφωμένος. Μέ τόν χωριάτικο μόστακα, Ιδιδε τήν 4ντδκ«κην χωρτ- κοΟ.

Είς ‘Αγιάσσον μετέβησαν ό Ανώτερος Διοικητής Χωρο φυλακής κ. Τσιτοόρας δ Ηο μάρχης κ. ΠαΧτάκης, δ Διοικητής τής Διοικήσεως κ. Μκε θάνης, δ Είσαγγελεύς κ. βα σιλόκουλος κ. ά,

Τά κτώματα τών συμμο ριτών κεριήχθησαν ^ ς διά φορα χωριά διά νά γίνη ή σχετική άναγνώρισις.

Ώ ς 4ξηκρφώθη οί Φονευ Θ4ντες είναι ο ί : X, θεοδ> σίου ταγματάρχης τοΟ «^}· μοκρατικοΟ στρατοΟ», σβου δάσας είς Μδσχαν. Οδτος όργάνωσε τόν συμμοριτισμόν τής Σάμου καί Λ4σρου δά κράξε δ4 κλεΐστα έγκλήμπ-

τα είς Δόξά τον καίΚαβάλλα.Κ. Πασχαλιάς, άνθυκολο

χαγός τοΟ «ΔημοκρατικοΟ στρατοΟ», ‘Α»τ. Άγρίτης, Παν. Καρυτ4λλης, καί Πακα βανασίου ή Καθιώτης Έλβυ- βέριος 4κ Μόριας καί δχι ό Μκούσδος ώς άρχικώς εϊχεν ύκοτβθεΤ.

Είς τήν έξόντωοιν τής συμ μοριακής όμάδος <λσβεν μέ ρος δ 4<τόκιης τών μεταβατι κών άκοσκασμάτων 'Α γ ιά σου μοίραρχος κ. Γ. TtmoCi ρης υίός τοΟ σιραιηγοΟ κ. Τσιτοΰρη, κρ^αχθείς 4«ί Ανδραγαθία είς τήν μάχην τοΟ Μακρυγιάννη καί οί διοικη τα( τών άκοσκασμάτων άν θυκομοίραρχοι κ. κ. Γ. 'Αν τωνόκουλος καί 'Αθαν. Τσώ vr^ ώ ; καί τμήμα τών ΜΕΛ

‘Υβό τών άκοσκασμάτων κατεσχ4θησαν κλήν τοΟ ό ηλισμοΟ τών συμμοριτών, Μν ραδιόφωνον καί διάφορα τρό φιμα.

Λέγεται δτι ό Θεοδοσίου είχε μηνύσει είς τούς *Α γιασώτας, ένθουσιασθείς ά κό τάς νίκας τών Βορείων είς Κορέαν, 6it βά είσέλθη καί θά καταλάβη τήν Άγ*ά σον I

Ή έξόνιωσις τών ήγετών τοΟ Λεσβιακού συμμοριτι αμοΟ, χάρις είς τόν ήρω? σμόν καί τη/ αυτοθυσίαν τής χωροφυλακή., χαιρετίζε τα ι Co, ή άκαρχή tfR «λή ρους έξσφανίσκως τοΟ συμμοριτισμού άκό τήν Λέσβον, 6 όκοΤος άηέβη 4ηί μίαν τε- τραιτίαν ή άληθινή μάοαξ τής ύκαίθρου.

Δημοσίευμα του «Δημοκράτη» της 5-10-1950 για τη μάχη στα «Άντρια» στην οποία σκοτώθηκαν οι καπεταναίοι του ΔΙΑ.


Η ττροτομή του Γιώργη Σαμαρίδη στη γενέτειρά του, τον Πολιχνίτο. Τα αποκαλυπτήριό της έγιναν στις 25-11-2012.

π_| |π— 1 Ο όρκος του μαχητή *—

του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας

«Εγώ, παιδί του Λαού της Ελλάδας καί μαχητής του ΔΣΕ, ορκίζομαι να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι, να χύσω το αίμα μου και να δώσω την ίδια τη ζωή μου για να διώξω από τα χώματα της Πατρίδας μου και τον τελευταίο ξένο καταχτητή. Για να εξαφανίσω κάϋε ίχνος φασισμού και να εξασφαλίσω την εϋνική ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της Πατρίδας μου. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω τη δημοκρατία, τιμή, εργασία, περιουσία και πρόοδο του Λαού μας. Ορκίζομαι να είμαι καλός μαχητής και πειϋαρχημένος στρατιώτης, να εκτελώ όλες πς διαταγές των ανωτέρων μου, να τηρώ τις διατάξεις και κανονισμούς και να κρατώ τα μυστικά του ΔΣΕ. Ορκίζομαι να είμαι υπόδειγμα στη συμπεριφορά μου προς το Λαό και να συμβάλω στην ενότητα και συμφιλίωση του Λαού. Ορκίζομαι ν'αποφύγω κάϋε πράξη που ϋα με εκϋέσει σαν άτομο και σαν μαχητή του Δημοκρατικού Στρατού. Ιδανικό μου είναι η λεύτερη, ανεξάρτητη Ελλάδα και για το ιδανικό μου αυτό ϋέτω σε υπηρεσία το όπλο μου και τη ζωή μου. Αν ποτέ φανώ επίορκος και παραβώ τον όρκο μου από κακή πρόϋεση, ας πέσει επάνω μου η περιφρόνηση της Πατρίδας και το μίσος και η καταφρόνια του Λαού.»

° Ί _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Γ5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'

Μαρτυρολογίο

Το δεύτερο μέρος αυτής της εργασίας αποτελεί το Μαρτυρολογίο των θυμάτων της δημοκρατικής παράταξης, που συνοδεύεται από μικρά ή μεγαλύτερα - κατά περίπτωση - βιογραφικά τους (ανάλογα με τη σημαντικότητα της αγωνιστικής τους διαδρομής και τα διαθέσιμα στοιχεία), καθώς και από φωτογραφίες τους. Σε σχέση με τους καταγραφέντες της πρώτης έκδοσης εντοπίστηκαν άλλα είκοσι ένα (21) θύματα και βρέθηκαν δεκατρείς (13) νέες φωτογραφίες θυμάτων. Η έρευνα συνεχίζεται και είναι βέβαιο ότι με το πέρασμα του χρόνου θα φέρει και νέα στοιχεία στο φως της δημοσιότητας.

Πεσόντες του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου

1. Αγριτέλης Νικόλαος του Αντωνίου και της Μελπομένης. Γεννήθηκε στις 5-8-1919 στο Ηράκλειο Κρήτης, αλλά έμενε με την πολυμελή οικογένειά του στην Πηγή. Μαχητής του ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του Αετού και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947.

2. Αγρίτης Αντώνιος του Νικολάου και της Σοφίας. Γεννήθηκε το 1908 στην Αγιάσο. Μέλος του ΚΚΕ. Από τους πρώτους που βγήκαν στο βουνό, ήδη από το 1945. Έπεσε στις τάξεις του ΔΣΛ στη θέση «Αντρια» Αγιάσου στις 2-10-1950.

3. Αγρίτης Βασίλειος του Νικολάου και της Σοφίας. Γεννήθηκε το 1913 στην Αγιάσο. Ομαδάρχης του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αμδάρα» έξω από το Αμπελικό στις 29-8-1948.

4. Αγρίτης Γεώργιος του Νικολάου και της Σοφίας. Γεννήθηκε το 1923 στην Αγιάσο. Επονίτης. Έπεσε στις τάξεις του ΔΣΛ στη θέση «Περίτονο» Αγιάσου στις 11-1-1947.


7.

8.

9.

Παναγιώτης Αντωνιάδης από τον Πολιχνίτο

5. Αντωνιάδης Παναγιώτης του Ιωάννη και της Πανωραίας. Γεννήθηκε στις 18-11-1918 στον Πολιχνίτο. Γόνος πολυμελούς οικογένειας. Μέλος του ΚΚΕ. Από τους πρωτοπόρους της Οργάνωσης του ΕΑΜ Πολιχνίτου. Ανθυπολοχαγός του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αγιος Θεράπων» Αγίας Παρασκευής στις 12-2-1950.6. Αποίκος Ευστράτιος του Νικολάου και της Ελένης. Γεννήθηκε την 1-12-1902 στο Μανταμάδο, αλλά μεγάλωσε στην Κλειου. Παντρεύτηκε στα Βασιλικά όπου και έμενε. Εντάχθηκε στις τάξεις του ΔΣΛ όταν οι αντάρτες μπήκαν στα Βασιλικά το Νοέμβρη του 1947 και έφυγαν κάνοντας νέες στρατολογίες. Δολοφονήθηκε άνανδρα στη θέση «Βνιά», μεταξύ Κλειούς και Συκαμιάς, το φθινόπωρο του 1949.

Αχλιόπτας Σταύρος του Παναγιώτη και της Δέσποινας. Γεννήθηκε στις 14-9-1914 στην Ερεσό από αγροτική οικογένεια. Ηταν σιδεράς. Υπηρέτησε στο Ναυτικό στο αντιτορπιλικό «Αετός». Εντάχθηκε από τους πρώτους στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στο ΕΛΑΝ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε σε μπλόκο στη θέση «Μελάδια» Ερεσού στις 6-9-1949 (Δημοτολόγιο 3-8-1949).Βουλαλάς Γεώργιος. Από τη Στύψη. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη μάχη του «Αετού» στις 9-4-1947.Γεωργανής Γεώργιος του Ανδρέα και της Αφροδίτης. Γεννήθηκε στις 14-2-1909 στην Ερεσό και εγκαταστάθηκε στην Καλλονή. Πήρε μέρος στο ΕΑΜ και ύστερα προσχώρησε στο ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στα «Καμίνια» της Νάπης στις 11-4-1948.

10. Γζωντέλης Ευστράτιος του Ιωάννη και της Ελένης ή Τινός. Γεννήθηκε το 1908 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Μπορός» Αγιάσου την 1-9-1948.

11. Γραμμός Ευστράτιος. Από τα Βασιλικά. Μαχητής του ΔΣΛ. Δολοφονήθηκε στις 4-2-1948 έξω από το χωριό του.Δεδίτσης Δημήτριος. Από τη Μόρια. Γραμματέας της ΕΠΟΝ Μόριας. Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Παμφίλωντου ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Γλίστρα» Αγιάσου στις 22-4-1949.Δελήρογλου Κωνσταντίνος του Ιωάννη και της Μυρσίνης. Γεννήθηκε στις 9-7- 1906 στην Ερεσό. Γόνος αγροτικής οικογένειας. Πολέμησε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη συνέχεια εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Μελάδια» Ερεσού στις 6-9-1949 (Δημοτολόγιο 5-9-1949).

14. Διαμαντής Απόστολος του Χρίστου και της Βασιλικής. Γεννήθηκε στις 29-3-1919

12

13


στη Μικρά Ασία και έμενε στην Κώμη. Γραμματέας της ΕΠΟΝ Κώμης. Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Παμφίλωντου ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Στραβολάγκαδα» πάνω από τους Λάμπου Μύλους κοντά στον αυτοκινητόδρομο Μυτιλήνης-Καλλονής στις 20-12-1947 (Δημοτολόγιο 25-10-1947).

15. Διαμαντής Κωνσταντίνος του Χρίστου και της Βασιλικής. Γεννήθηκε στις 8-11- 1923 στη Μυτιλήνη από γονείς Μικρασιάτες και έμενε στην Κώμη. Αδερφός του Αποστόλη. Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Παμφίλων του ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε κοντά στην Πτερούντα στις 16-7-1952 (Δημοτολόγιο 10-7-1952).

16. Δόβας ή Ντόβας Ιωάννης του Παναγιώτη και της Ελένης ή Γιωργάκας. Γεννήθηκε στις 15-9-1919 στην Ερεσό. Μαχητής του ΔΣΛ. Γόνος αγροτικής οικογένειας. Σκοτώθηκε στη μάχη του «Αετού» στις 9-4-1947.

17. Ελευθερέλης Πολυμαρχος του Ελευθερίου και της Σοφίας. Γεννήθηκε στις 3-4-1919 στο Πλωμάρι από γονείς Μικρασιάτες που έμεναν στην Καλλονή (Αρίσβη). Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948.

18. Ζαφειριού Δημήτριος. Από τα Βασιλικά. Μαχητής του ΔΣΛ. Δολοφονήθηκε στις 4-2-1948 έξω από το χωριό του.

19. Ζερβός Γρηγόριος του Ιγνατίου και της Ελένης. Γεννήθηκε στις 30-11-1924 στο Υψηλομέτωπο και έμενε στην Αρίσβη. Μέλος της ΕΠΟΝ. Μαχητής του ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4- 1947.

20. Θεοδοσίου Θουκυδίδης του Ιωάννη και της Μαριάνθης. Γεννήθηκε στις 6-2- 1902 στην Αγία Παρασκευή. Δραστήριο μέλος της Τοπικής Οργάνωσης του ΕΑΜ.Στέλεχος του μάχιμου ΕΛΑΣ. Σκοτώθηκε σε συμπλοκή ανταρτών με δύναμη στρατού και χωροφυλακής στη θέση «Φεράνα»Αγίας Παρασκευής (στα βοσκοτόπια του Καραπαναγιώτη ή Ελληνα) στις 28-11-1946.

21. Θεοδοσίου Χαράλαμπος του Νικολάου και της Σταυρούδας. Γεννήθηκε στις 10- 4-1907 στην Αγία Παρασκευή. Αγρότης.Ιδρυτής του Σωματείου Εργατών Γης της Αγίας Παρασκευής. Ακροναυπλιώτης.Αντιστασιακός. Μέλος του Γραφείου της Περιοχής Αιγαίου του ΚΚΕ. Τον Ιοΰνη του 1947 έρχεται από τη Σάμο, όπου ως τότεήταν καθοδηγητής, και αναλαμβάνει τη διοίκηση του ΔΣΛ με το βαθμό του ταγματάρχη. Σκοτώθηκε στη θέση «Άντρια» Αγιάσου στις 2-10-1950.

22. Θεοδώρου Παναγιώτης του Παρασκευά και της Ευγενίας ή Καραμάνος.

Θουκυδίδης Θεοδοσίου από την Αγία Παρασκευή


Γεννήθηκε στις 11-8-1908 στην Πηγή. Γραμματέας της Τοπικής Οργάνωσης του ΚΚΕ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Καβουροπρταμος» την 1-3-1948. Ηταν παντρεμένος με τέσσερα ανήλικα παιδιά.

23. Καβαρνός Φεργαδιώτης του Ιωάννη. Από το Νεοχώρι (Μπορό) Πλωμαρίου. Γεννήθηκε το 1913. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Περίτονο» Αγιάσου στις 11-1-1947.

24. Καζάκος Σταύρος. Από την Πηγή. Στέλεχος του ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Η λογική και η αποφασιστικότητά του συνέβαλαν στην αντιμετώπιση πολλών δύσκολων καταστάσεων. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948.

25. Καλαγάνης Γρηγόριοςτου Οεοπίστου καιτης Μαρίας. Γεννήθηκε την 1-1-1916 στα Βασιλικά και ήταν παιδί πολυμελούς οικογένειας. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Χορβοκόπι» έξω από το Αμπελικό στις 29-8-1948.

26. Καλαλές Παναγιώτης του Ευστρατίου και της Μαρίας. Γεννήθηκε το 1917 στην Αγιάσο. Ανθυπολοχαγός της Σχολής «Στέφανος Σαράφης» του ΕΛΑΣ με εμπειρία από το πρώτο αντάρτικο στον Όλυμπο Θεσσαλίας. Ανθυπολοχαγός του ΔΣΛ. Κυκλώθηκε από τ' αποσπάσματα στην περιοχή «Ανω Νίκονας» (θέση «Μύρμηγκας») Ασωμάτου, πολέμησε, τραυματίστηκε και αυτοκτόνησε για να μη συλληφθεί στις 14-7-1948.

27. Καλαντζής Βασίλειος του Ευστρατίου και της Ελένης. Γεννήθηκε το 1922 στην Αγιάσο. Μεσανατολίτης. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948. Τη μοιραία βραδιά ήταν σκοπός έξω από το ντάμι. «Άρπαξε» η μύτη του τη μυρουδιά της μπαρούτης και μπήκε να ειδοποιήσει τους συντρόφους του, αλλά η έκρηξη τον πρόλαβε στο διάδρομο.

28. Καλέλης Αθανάσιος του Μιχαήλ και της Ελένης. Γεννήθηκε το 1915 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αγριά» Αγιάσου το 1947.

29. Καρετέλης Παναγιώτης του Κωνσταντίνου καιτης Αφροδίτης. Γεννήθηκε το 1922 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Άντρια» Αγιάσου στις 2-10- 1950.

30. Καρέτος Ευστράτιος του Προκοπίου και της Αρετής. Γεννήθηκε το 1914 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Περίτονο» Αγιάσου στις 11-1-1947.

31. Καρουμένος ή Καρωμένος Ευάγγελος του Παναγιώτη καιτης Μαριγώς. Γεννήθηκε στις 5-5-1909 στον Παλαιόκηπο Γέρας. Διώχθηκε από τη βασιλομεταξική δικτατορία και εκτοπίστηκε στην Ακροναυπλία μαζί με άλλους παλιούς Λέσβιους κομμουνιστές. Στην Κατοχή ήταν από τους πρώτους που οργανώθηκαν στην Οργάνωση ΕΑΜ του χωριού του. Εντάχθηκε στο μάχιμο ΕΛΑΣ Γέρας που συγκροτήθηκε στις αρχές του 1944 και στη συνέχεια στο ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αγριομέλισσα» στις 21-11-1946 (Δημοτολόγιο 14-11-1946).

32. Κατάκος Χαράλαμπος του Παναγιώτη. Από τον Πολιχνίτο. Ενταγμένος στον ΕΛΑΣ


Πολιχνίτου πρωταγωνίστησε στα εκεί γεγονότα του 1944, όταν με τη δραστική παρέμβαση του ΕΛΑΣ εμποδίστηκε η απομάκρυνση του συγκεντρωμένου λαδιού από τους Γερμανούς. Ο πρώτος νεκρός μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στο Κάτω Τρίτος σε συμπλοκή με κυβερνητικούς στις 29-8-1946.

33. Κουνιουμτζής Γεώργιος του Ευστρατίου καιτης Μαρίας ή Συμπριώνης. Γεννήθηκε στις 28-1-1916 στη Συκαμιά. Μέλος πολύτεκνης οικογένειας. Στην Κατοχή σκότωσε ένα Γερμανό προδότη και τον προστάτεψε το ΕΑΜ. Φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή και κλείστηκε στο «σύρμα». Οταν γύρισε στο νησί συνελήφθη από την αστυνομία για το αδίκημα που διέπραξε, αλλά ενώ οδηγιόταν δέσμιος στο Μανταμάδο αιφνιδίασε τους διώκτες του, τους διέφυγε και βγήκε στο βουνό μαζί με άλλους καταδιωκόμενους της περιοχής. Ύστερα από λίγο καιρό τους μάζεψε ο Μήτσος Πιταούλης και συγκρότησαν την πρώτη αντάρτικη ομάδα του βορειοανατολικού τμήματος του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη μάχη του «Αετού» στις 9-4- 1947 (Δημοτολόγιο 13-4-1947).

34. Κούκου ή Κούκος Παρασκευάς του Ευστρατίου και της Μαριγώς. Γεννήθηκε στις 28-2-1909 στο Μανταμάδο από φτωχή αγροτική οικογένεια. Οργανώθηκε στο ΚΚΕ στα 1932-1933. Κυνηγήθηκε από τη μεταξική δικτατορία και κατέφυγε στη Μακεδονία, όπου δούλεψε σαν οικοδόμος στην κατασκευή των οχυρών του Μεταξά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Επιστρατεύτηκε και πολέμησε στην Αλβανία. Μετά την κατάρρευση του μετώπου ξαναγύρισε στο χωριό του. Διατέλεσε μέλος της Τοπικής Οργάνωσης του ΕΑΜ που συγκροτήθηκε στις αρχές του 1942. Στις αρχές Απρίλη 1947 (μετά το χτύπημα στον Αετό) μπήκε στις τάξεις του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στο βουνό «Μανούλος» κοντά στο χωριό του στις 31-12-1949.

35. Λουίζος Ευάγγελος του Ιωάννη και της Ελεονώρας. Γεννήθηκε στις 25-3-1911 στη Μικρά Ασία και έμενε στην Καλλονή. Δραστήριο μέλος του ΕΑΜ Καλλονής. Μαχητής του ΔΣΛ. Αιχμαλωτίστηκε στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947.

36. Λύκος Νικόλαος του Αντωνίου και της Αναστασίας. Γεννήθηκε το 1917 στη Μυτιλήνη. Γραμματέας της Οργάνωσης Συνοικισμού του ΕΑΜ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948.

37. Μαδυτιανός Μιχαήλ του Ευστρατίου και της Ευφροσύνης. Γεννήθηκε την 1-1- 1925 στη Συκαμιά. Μαχητής του ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947.

38. Μουλάς Θεοφάνης του Εμμανουήλ και της Δέσποινας. Γεννήθηκε στις 12-1- 1921 στα Χίδηρα. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Απαστρα» κοντά στο Σκαλοχώρι στις 22 Δεκέμβρη του 1949.

39. Μπουντάκης Απόστολος. Από τη Φίλια. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη μάχη του «Αετού» στις 9-4-1947.

40. Μπούρας Πέτρος του Νικολάου. Γεννήθηκε στις 18-11-1909 στην Ερεσό. Εγκαταστάθηκε και απέκτησε οικογένεια στην Καλλονή. Εντάχθηκε από τους


πρώτους στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στον ΕΛΑΣ. Υπηρέτησε στον Καρά Τεπέ. Ομαδάρχης του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε από προδοσία στα Δάφια στις 6-6-1949.

41. Παπαγιάννης ή Παπαϊωάννου Ιωάννης του Δημητρίου και της Δέσποινας. Γεννήθηκε το 1921 στη Θερμή. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948.

42. Παπαδέλης Βασίλειος του Δημητρίου καιτηςΤριανταφυλλιάς ή Χάρος. Γεννήθηκε στις 7-1-1903 στην Πηγή. Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Παμφίλων του ΕΑΜ. Ομαδάρχης του ΔΣΛ. Ο παντός καιρού, χρόνου και τόπου αλάνθαστος οδηγός. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948.

43. Παπαθανασίου Ελευθέριος. Από τη Μόρια. Γραμματέας της Τοπικής Οργάνωσης του ΚΚΕ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Άντρια» Αγιάσου στις 2-10-1950.

44. Παρασκευαϊδης Παναγιώτης του Χρίστου και της Αγλαΐας ή Νάσος. Γεννήθηκε το1920 στη Μυτιλήνη. Γόνος πολυμελούς οικογένειας. Ανθυπολοχαγός του Στρατού της Μέσης Ανατολής. Υπολοχαγός και υπαρχηγός του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948.

45. Πασχαλιάς Κυριάκος του Ευστρατίου και της Αθανασίας. Γεννήθηκε το 1912 στην Αγιάσο. Ανθυπολοχαγός του ΔΣΛ. Ηταν εύστροφος, εξαιρετικά επιδέξιος και άριστος γνώστης των εδαφικών συνθηκών κάθε περιοχής. Οι ικανότητές του απηχούσαν τη φήμη του όχι μόνο στα λαϊκά στρώματα, αλλά και στις τάξεις του αντιπάλου. Έπεσε μαχόμενος στη θέση «Αντρια» Αγιάσου στις 2-10-1950.

46. Πηγάσης-Καμποΰρης Κωνσταντίνος του Προκοπίου και της Σταυρούλας. Γεννήθηκε το 1891 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Το «στοιχειό» της Κούστερης. Πρώτος στη λήφη μέτρων ασφαλείας. Όταν ενεργούσε μόνος του ακόμα και τα τσαρούχια του έδενε ανάποδα για να δείχνουν τα ίχνη αντίθετη κατεύθυνση. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948.

47. Πιταούλης Δημήτριος του Γεωργίου. Γεννήθηκε το 1909 στην Αγιάσο. Αγρότης. Παλιός κομμουνιστής και Ακροναυπλιώτης. Το 1943, όταν έκλεισε η Ακροναυπλία, τον μετέφεραν στις φυλακές Λάρισας κι από κει στο Χαϊδάρι, απ' όπου δραπέτευσε και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ Φθιώτιδας. Από το Μάη του 1946 ήταν καταζητούμενος στη Μυτιλήνη μαζί με την τότε ηγεσία του ΚΚΕ στο νησί ως ηθικός αυτουργός για το φόνο από άγνωστους δυο συνεργατών των Γερμανών που συνέβη δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την πόλη. Ο Πιταούλης ήταν μέλος τότε της Περιφερειακής Επιτροπής Λέσβου του ΚΚΕ. Γραμματέας ήταν ο επίσης Αγιασώτης Γρηγόρης Κουντουρέλης από το Μάη του 1946 ως το θάνατό του και αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου ο Χαράλαμπος Θεοδοσίου από τον Ιούλη του 1947 με υποδιοικητή το Δημήτρη Πιταούλη, που είχε αναπτύξει από πολύ νωρίς αξιόλογη δράση ως επικεφαλής του λεσβιακού αντάρτικου τμήματος. Σκοτώθηκε από απροσεξία στις 10-12-1947, σε ηλικία 38 ετών, στα «Αμπριά»


Αγιάσου. Τον θάψανε επιτόπου και τον επικήδειο εκφώνησε ο Χαράλαμπος Θεοδοσίου. Μετά τη μεταπολίτευση σύντροφοι και συναγωνιστές του βρήκαν τον τάφο του και ξέθαψαν τα κόκκαλά του. Το σημάδι στο κρανίο του έδειχνε πώς σκοτώθηκε (η σφαίρα είχε μπει από το λαιμό και είχε βγει από το πάνω μέρος του κρανίου του, καθώς πηγαίνοντας να πάρει το όπλο του - μια αραβίδα Τόμσον - αυτό έμπλεξε σ' ένα κλαρί και εκπυρσοκρότησε).

48. Σαλαβάτης Στυλιανός του Ευστρατίου. Γεννήθηκε το 1909 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Περίτονο» Αγιάσου στις 11-1-1947.

49. Σάμιος Γεώργιος του Σταύρου και της Ευγενίας. Γεννήθηκε το 1923 στην Καλλονή. Έμενε στο Κεράμι. Φλογερός επονίτης. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Μεγάλη Λίμνη» Αγιάσου στις 23-1-1948.

50. Σεβαστός Ηλίαςτου Χαράλαμπου και της Ελένης ή Λιουμπούτσης. Γεννήθηκε στις 20-8-1909 στην Καλλονή. Εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ Περιοχής Καλλονής. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε 1950, αλλά το πτώμα του βρέθηκε στις 11-1-1951 κοντά στη Μονή Λειμώνος.

51. Σκουταριώτης Νικόλαος του Γεωργίου και της Ουρανίας ή Ολόρτος. Γεννήθηκε στις10-8-1904 στη Φίλια. Γόνος πολυμελούς οικογένειας. Μέλος της Τοπικής Οργάνωσης του ΕΑΜ. Ελασίτης στην Κατοχή. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Ξενοτάφια»Ανεμότιας στις 3-1-1947 (Δημοτολόγιο 4-1-1947).

52. Σπλιαδής Ιωάννης του Ευστρατίου και της Φιλιξώς ή Ψουλέλης. Γεννήθηκε το 1914 στην Αγιάσο. Μέλος του ΚΚΕ. Διώχτηκε με το «Ιδιώνυμο». Επεσε μαχόμενος στις τάξεις του ΔΣΛ στη θέση «Μεγάλη Λίμνη»Αγιάσου στις 23-1-1948.

53. Σπλιαδής ή Σαβέλος Σταύρος του Ιωάννη και της Ευστρατίας. Γεννήθηκε το 1924 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη μάχη του Κλαπάδου (ύψωμα «Σκοτεινό») στις 22-3-1947.

54. Στεφάνου Αθανάσιος του Ευστρατίου και της Μαρίας. Γεννήθηκε στις 17-11-1913 στη Μικρά Ασία και έμενε στην Κώμη. Μέλος της Τομεακής Επιτροπής Παμφίλων του ΕΑΜ. Ομαδάρχης του ΔΣΛ. Ο ευπατρίδης κομμουνιστής. Η ηρεμία και η ιώβειοςυπομονή του ήταν πηγή γαλήνης και Σταύρος Σπλιαδής ή Σαβέλος

από την Αγιάσο

Νίκος Σκουταριώτης ή Ολόρτος από τη Φιλία


ψυχραιμίας για τους συντρόψους του. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948.

55. Στραβουλέλης Δημήτριος του Ιωάννη και της Α γγελ ικ ή ς . Γεννήθηκε στις 30-12-1947 στη Στύψη. Συμμετείχε στο αντιστασιακό κίνημα των ενόπλων δυνάμεων της Μέσης Ανατολής. Πέρασε από εγγλέζικο στρατοδικείο κατηγορούμενος για το ψόνο δυο Άγγλων στρατιωτών σε καβγά. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Καμίνια» της Νάπης στις 19-5-1949.

56. Στυλιανέλης ή Κοντός Στυλιανός του Σοφοκλή και της Ευαγγελίας. Από την Κώμη. Το τελευταίο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του. Στέλεχος της ΕΠΟΝ. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Γλίστρα» Αγιάσου στις 22-4-1949.

57. Τζανής Ιωάννης του Μιχαήλ και της Ευανθίας. Γεννήθηκε στις 24-9-1920 στα Βασιλικά. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948.

58. Τουλομέλης ή Τουλουμέλης Αλέκος του Γεωργίου και της Θεοδοσίας. Γεννήθηκε την 1-1-1908 στα Βασιλικά. Μαχητής του ΔΣΛ. Δολοφονήθηκε στις 4-2-1948 σ' ένα ντάμι έξω από το χωριό του.

59. Τσουλάκης ή Τσολάκης Ιωάννης του Δημητρίου και της Βασιλικής. Γεννήθηκε στις 30-12-1921 στη Θερμή. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε κοντά στο χωριό του, στη θέση «Καρυές», στις 6-3-1948.

60. Τσόγκας Εμμανουήλ του Νικήτα και της Παναγιώτας. Γεννήθηκε στις 5-6-1913 στο Σκόπελο Γέρας και κατοικούσε στον Παππάδο Γέρας. Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο. Στην Κατοχή οργανώθηκε από τους πρώτους στο ΕΑΜ και πρόσφερε πολλά στον αγώνα. Διώχθηκε από τη Δεξιά και το Σεπτέμβρη του 1946 βγήκε στο βουνό στις τάξεις του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Αγριομέλισσα» στις 21-11-1946.

61. Τσουκαρέλης Ευστράτιος του Γρηγορίου και της Ευστρατίας. Γεννήθηκε το 1923 στην Αγιάσο. Μαχητής του ΔΣΛ. Στις ορεινές περιοχές Σορόκο, Καρυώνα, Καλά Περβόλια, Λαξ, Πετρένιο Στύλο, γνώριζε τα πάντα. Ρουμάνια, μονοπάτια, νερά και κυρίως εχθρούς και φίλους. Σκοτώθηκε στο ντάμι της Τσερκέζας στη θέση «Μλέλια» κάμπου Ίππειους στις 31-12-1948.

62. Τσουλέλης Μιχαήλ του Ευστρατίου και της Μαριάνθης. Γεννήθηκε στις 27-12- 1920 στην Αγία Παρασκευή. Γόνος πολύτεκνης οικογένειας. Μαχητής του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη θέση «Περίτονο» Αγιάσου στις 11-1-1947.

63. Φιλίππου Εμμανουήλ ή Καρακώστας. Γεννήθηκε το 1912 στην Ερεσό. Μέλος της ΟΚΝΕ. Το 1935 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην Κατοχή ήταν από τους πρώτους που πρωταγωνίστησαν στο στήσιμο αντιστασιακής οργάνωσης στην Ερεσό στις αρχές του 1942. Από τους αρχηγούς του βόρειου αντάρτικου τμήματος του ΔΣΛ. Σκοτώθηκε στη μάχη του «Αετού» στις 9-4-1947.

64. Φραντζής Μιχαήλ του Παναγιώτη και της Στυλιανής ή Ζουρέλης. Γεννήθηκε το 1904 στην Αγιάσο. Μέλος του ΚΚΕ. Μαχητής του ΔΣΛ. Τραυματίστηκε στη θέση


«Αράπη Πέτρες» στις 21-2-1948 και διέφυγε στα Μιστεγνά όπου εντοπίστηκε και εξοντώθηκε στις 25-2-1948.

65. Χαβαράνης Πανανιώτης του Σπύρου και της Πολυξένης. Γεννήθηκε στις 20-2-1919 στην Ερεσό. Ηταν παιδί πολυμελούς οικογένειας. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Βρέθηκε στη Μέση Ανατολή πολεμώντας τους Γερμανούς. Κλείστηκε στο «σύρμα». Απολυμένος από τις φυλακές «Μουσταφά Μπάρακς» κι από άλλες στην Αφρική. Ναύτης στ' αντιτορπιλικά. Φυλακισμένος μελλοθάνατος του αντιτορπιλικού «Μιαούλης». Ήταν από τους αρχηγούς της εξέγερσης του Ναυτικού το 1944 στην Αίγυπτο. Για το λόγο αυτό καταδικάστηκε σε θάνατο από το Ναυτοδικείο. Αμνηστεύτηκε και επέστρεφε από τη Μέση Ανατολή στην Ερεσό. Μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στον αγώνα του ΕΑΜ και αργότερα υπήρξε καθοδηγητικό όργανο του ΔΣΛ. Ήταν ο τελευταίος Γραμματέας της ΚΟΒ Ερεσού, ομαδάρχης και νοσοκόμος του ΔΣΛ. Τραυματίστηκε στη συμπλοκή των Βασιλικών. Σκοτώθηκε σε μπλόκο στη θέση «Τσέφος» ή «Άπαστρα» Αντισσας στις 22-12-1949.

66. Χαϊδεμένος ή Καμπακέλης Δημήτριος του Νικολάου και της Αθηνάς. Γεννήθηκε στις 26-3-1912 στην Κάπη. Κτηνοτρόφος. Παντρεύτηκε και έμενε στις Νέες Κυδωνιές (Μπαλτζίκι). Έπεσε στις τάξεις του ΔΣΛ στη θέση «Σαμδέλ'» των Μιστεγών στις 3-9-1948 (Δημοτολόγιο 23-4-1949).

67. Χαχαλάς Δημήτριος του Σταύρου και της Κατίνας. Γεννήθηκε στις 26-10-1919 στην Ερεσό. Γόνος πολυμελούς οικογένειας. Εντάχθηκε στο ΕΑΜ και αργότερα στο ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947 (Δημοτολόγιο 27-4-1949).

68. Χαχαλάς Κωνσταντίνος. Από το Μεσότοπο. Μαχητής του ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947.

69. Χρήστου Γεώργιος ή Αλβανός. Από τα Δάφια. Από τους πρώτους που στελέχωσαν την Οργάνωση του ΕΑΜ στο χωριό του. Μαχητής του ΔΣΛ. Συνελήφθη στη μάχη του «Αετού» και εκτελέστηκε στην Κράτηγο στις 29-4-1947.

Δολοφονηθέντες και θανόνιες εντός Λέσβου την περίοδο του Εμφυλίου

1. Αγάς Κωνσταντίνος του Ευστρατίου και της Ευανθίας. Από τα Χίδηρα. Επονίτης. Καρδιακός φίλος του αντάρτη Φάνη Μουλά. Δολοφονήθηκε από παρακρατικούς στην πλατεία του χωριού του την Πρωτομαγιά του 1946.

2. Αντωνιάδης Γεώργιος του Ιωάννη και της Πανωραίας. Γεννήθηκε στις 8-1-1906 στον Πολιχνίτο απόπολυμελή οικογένεια. Δάσκαλος. Αδελφόςτου ανθυπολοχαγού του ΔΣΛ Παναγιώτη Αντωνιάδη. Πιάστηκε από παρακρατικούς και οδηγήθηκε στη Μυτιλήνη, για να σταλεί εξορία. Σε κάποια στάση του λεωφορείου στην περιοχή Αγίου Δημητρίου τον πυροβολούν και τον σκοτώνουν στις 20-12-1949

120 Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδη

προφασιζόμενοι πως αποπειράθηκε να δραπετεύσει.3. Βαλέλης Παράσχος του Νικολάου και της Μαρίας. Γεννήθηκε στις 7-2-1924 στον

Ασώματο. Δολοφονήθηκε στις 4-12-1944 στο χωριό του.4. Βαρβάκης Ευστράτιος του Αριστείδη και της Αικατερίνης ή Μπεκιάρης.

Γεννήθηκε το 1898 στην Αγιάσο. Κτηνοτρόφος. Γαμπρός του Κυριάκου Πασχαλιά. Δολοφονήθηκε από χίτες στη θέση «Γεράνια» περιφέρειας Μεγάλης Λίμνης Αγιάσου στις 3-12-1947.

5. Ηλίας Μιχάλης. Αγωνιστής που δολοφονήθηκε στις 20-7-1945 από ένοπλους μοναρχικούς στα Βασιλικά Μυτιλήνης. (Στο Δημοτολόγιο Λέσβου αναφέρεται κάποιος Ηλίας Ιωάννης του Μιχαήλ και της Μαρίας, που γεννήθηκε στις 26-11-1921 στα Βασιλικά και πέθανε στις 28-5-1945. Ισως πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.)

6. Καπανάκης Ευστράτιος του Νικολάου και της Πιπίνας. Γεννήθηκε στις 11-7-1927 στον Ασώματο. Δολοφονήθηκε στις 2-12-1944 στο χωριό του.

7. Κουντουρέλης Γρηγόριος του Στυλιανού. Μια από τις κορυφαίες μορφές που ανέδειξε η Λέσβος στο κομμουνιστικό κίνημα. Γεννήθηκε το 1905 στην Αγιάσο. Αγρότης. Εκτοπίζεται σε μικρή ηλικία από τη μεταξική δικτατορία με

το ν. 4229/29 («Ιδιώνυμο») στη Φολέγανδρο, όπου το 1932-1933 ήταν Γραμματέας της Οργάνωσης των εξόριστων κομμουνιστών. Πέρασε από πολλά ξερονήσια και το 1937 από την Ακροναυπλία. Το 1941 ήταν κρατούμενος στο Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης και γραμματέας της Κ.Ο. κρατουμένων. Από εκεί δραπέτευσε στις 8-4-1941 μαζί με 18 ακόμα έγκλειστους αγωνιστές οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Ακροναυπλιώτες. Ανάμεσά τους ο Σπύρος Κωτσάκης (ο μετέπειτα Καπετάν Νέστορας του Α'

Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ), ο Γιάννης Σαλάς (από τους ηγέτες του κινήματος των φαντάρων στη Μέση Ανατολή στα 1942-1943, μετέπειτα πολιτικός επίτροπος του Δημοκρατικού Στρατού στη Σάμο), ο Αλέκος Ιωαννίδης (από την Αθήνα), ο Θανάσης Ζιώγας (από τη Δυτική Μακεδονία), ο Γιάννης Πολυχρονάκης (από την Κρήτη) καιοΤάσοςΑναγνωστόπουλος (απότην Πελοπόννησο). Πριν δραπετεύσουν ο Κουντουρέλης και οι συγκρατούμενοί του μίλησαν για νέο Εικοσιένα, για Φιλική Εταιρεία, για κλεφτουριά. Οι Γερμανοί μπήκαν την επόμενη μέρα (9 Απρίλη 1941) στη Θεσσαλονίκη και όλοι οι δραπέτες τράβηξαν για τη γενέτειρά τους με σκοπό να συγκροτήσουν αντιστασιακές οργανώσεις. Ο Κουντουρέλης

Διακρίνονται από αριστερά: Σ. Κωτσάκης, Γο. Κουντουρέλης καί Β. Βασβανάς

(Ασβεστοχώρί 1941).


Η ομάδα Ακροναυπλιωτών εξόριστων στο Ασβεστοχώρι. Διακρίνονται, από αριστερά, όρϋιοι:Δ. Κάρτας, Θ. Ζιώγας, Α\. Σιέμπης, Γ. Σαλάς, Σ. Κανελλόπουλος, Γρ. Κουντουρέλης, Σ. Κωτσάκης,

Ε. Αντωνάτος, Τ. Αναγνωστόπουλος, Λ. Παπάζογλου, Ν. Ρουμελιώτης, Φ. Στασός, Αλ. Παπαγεωργίου. Καϋιστοί, από αριστερά: Αλ. Διοήλης (Ιωαννίδης), Β. Βασβανάς, Μ. Παγώνης και Γ. Πολυχρονάκης.

φτάνει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απρίλη του 1941 στη Λέσβο κι έρχεται στη Λέσβο για να ρίξει τον πρώτο σπόρο της Αντίστασης στην Αγιάσο και στη Μυτιλήνη. Η δράση του αναστατώνει την Ασφάλεια η οποία τον συλλαμβάνει μετά από προδοσία. Παραπέμπεται μαζί με τους Φώτη Δήμου, Δημήτρη Σίμο, Δημήτρη Χωριανόπουλο, Γιώργο Τσαγκαρέλη, Παναγιώτη Μαυρογιώργη, Σταμάτη Πατλάκα και Λουίζο στο Γερμανικό Στρατοδικείο Μυτιλήνης με βασικό μάρτυρα κατηγορίας το Διοικητή του Τμήματος Ασφάλειας Μυτιλήνης Μοίραρχο Νικόλαο Ιωάννου, γνωστό γερμανόφιλο. Δικάστηκαν από 2 έως 6 χρόνια φυλακή. Αθώωσαν την Ελένη Βασάλου και το Στρατή Λάμπρου. Την εποχή αυτή η δίωξη του κομμουνισμού ήταν ένα πρόσχημα. Στην ουσία καταδιωκόταν κάθε τι που είχε σχέση με την πρόοδο, με την πάλη του λαού μας ενάντια στον καταχτητή. Στις 15 Ιούλη 1941 τους μετέφεραν στις φυλακές Επταπυργίου Θεσσαλονίκης και τους παρέπεμψαν στο Ανώτερο Γερμανικό Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης. Η δίκη έγινε στις 5 Νοέμβρη 1941. Μάρτυρας κατηγορίας ήταν πάλι ο Νικόλαος Ιωάννου. Το στρατοδικείο τελικά τους αθώωσε. Αργότερα ο Κουντουρέλης βρέθηκε εξόριστος στο Σανατόριο Πέτρας, όπου έφτασε στις αρχές Μάρτη του 1942 με μια ομάδα 22 φυματικών από την Ακροναυπλία. Ανάμεσά τους ανώτατα στελέχη του ΚΚΕ, όπως ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο Κώστας Θέος και άλλοι. Δραπέτευσαν ξανά τον Ιούλη του 1942.0 Κουντουρέλης ήταν συγκροτούμενος με τον Μπάμπη Θεοδοσίου και εντάχθηκαν στις Κ.Ο. Μακεδονίας. Ο Κουντουρέλης διατέλεσε Γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής (Π.Ε.) Έδεσσας του ΚΚΕ και αργότερα μέλος της Π.Ε. Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Το Μάη του 1946 ήρθε


στη Μυτιλήνη, μετά τη σύλληψη του Κώστα Βασάλου και ανέλαβε Γραμματέας της Π.Ε. Λέσβου του ΚΚΕ, σε κατάσταση ημιπαρανομίας. Θα έβγαινε στο βουνό στις 15 Δεκέμβρη 1947 μαζί με το Μιχάλη Λιαρούτσο, αλλά το ανέβαλε επειδή εκείνες τις μέρες περίμενε να γεννήσει η γυναίκα του, σε παρανομία κι αυτή, το μοναδικό του γιο. Συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια Μυτιλήνης στις 22-11-1947, ύστερα από νέα προδοσία. Μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια που κράτησαν μέρες, μεταφέρθηκε στο «Βοστάνειο» Νοσοκομείο της Μυτιλήνης με σχισμένη την κοιλιά όπου δεν άργησε να ξεψυχήσει στις 5 Γενάρη 1948, μέρα Δευτέρα και ώρα 7 το απόγευμα. Η επίσημη δικαιολογία του θανάτου του ήταν «περιτονίτιδα, συνεπεία τραύματος κοιλίας». Η «αντίδραση» κυκλοφόρησε τη φήμη για δήθεν αυτοκτονία του.

8. Κρητικού Ελένη. Από την Ερεσό. Μαχητικό μέλος του εαμικού κινήματος της περιοχής της. Πιάστηκε σε μπλόκο μαζί με άλλες εαμίτισσες το 1945 και δολοφονήθηκε κατά τη μεταγωγή της στη Μυτιλήνη.

9. ΚρικλάνηΖαχάρωτου Παναγιώτη και της Αικατερίνης. Γεννήθηκε στις 28-11-1927 στον Πολιχνίτο. Στέλεχος της ΕΠΟΝ. Τραυματίστηκε θανάσιμα από παρακρατικούς μέσα στο σπίτι της στον Πολιχνίτο το βράδυ της 3 προς 4-1-1947, εγχειρίστηκε στη Μυτιλήνη, αλλά πέθανε τελικά εκεί στις 4-1-1947, σε ηλικία 19 ετών.

10. Κρικλάνη Αικατερίνη σύζ. Παναγιώτη το γένος Μιλτιάδη Μπάρκα. Η μάνα της Ζαχάρως. Γεννήθηκε στις 13-9-1898 στα Βασιλικά. Δολοφονήθηκε από παρακρατικούς μέσα στο σπίτι της στον Πολιχνίτο το βράδυ της 3 προς 4-1-1947.

11. Μουλαλάς Στ. Αγωνιστής της δημοκρατίας. Τον σκότωσε στις 30-8-1945 στη Στύψη ένας εθνοφύλακας.

12. Παππάς Ερμόλαος του Γεωργίου και της Δέσποινας. Γεννήθηκε στις 18-8-1924 στον Παλαιόκηπο Γέρας από πολυμελή οικογένεια. Ήταν εργάτης και έμενε στο Πέραμα όπου δολοφονήθηκε από χίτες στις 27-1-1946. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις του νησιού κήρυξαν παλλεσβιακή απεργία διαμαρτυρίας για τη δολοφονία του.

13. Πετράς Ζαχαρίας. Από τη Φίλια. Δολοφονήθηκε στο χωριό του από ένοπλους μοναρχικούς παρακρατικούς στις 5 Ιούλη 1946.

14. Πετράς Χριστόφας ή Μαμούτης. Εργάτης. Αντιστασιακός. Δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από τους μπουραντάδες στη Μυτιλήνη στις 9-5-1945, όταν χτυπήθηκε από χωροφύλακες και παρακρατικούς συγκέντρωση διαμαρτυρίας χιλιάδων Μυτιληνιών έξω από τη Νομαρχία.

15. Χατζηράλλης Χριστόδουλος του Παναγιώτη και της Ευφροσύνης. Γεννήθηκε στις 17-3-1901 στον Παλαιόκηπο Γέρας. Για την πλούσια αντιστασιακή του δράση κλείστηκε από τους Γερμανούς στις Φυλακές Μυτιλήνης. Καπετάνιος του μάχιμου ΕΛΑΣ Γέρας που συγκροτήθηκε αρχές του 1944. Τον συνέλαβαν και τον δολοφόνησαν στη Γέρα στις 2-10-1945 με το πρόσχημα της δραπέτευσης.

16. Χατζησταύρος Νικόλαος του Δημητρίου και της Ευαγγελίας. Γεννήθηκε το 1905 στην Αγιάσο. Διώχτηκε με το «Ιδιώνυμο» από πολύ νωρίς. Το 1931 ήταν εξόριστος


στη Γαύδο. Από τα πρώτα μέλη της Οργάνωσης του ΕΑΜ Αγιάσου. Πέθανε στις φυλακές Μυτιλήνης στις 12-4-1947.

Εκτελεσθέντες, πεσόνχες, θανόντες εκτός Λέσβου την περίοδο του Εμφυλίου

1. Αδαλής Νικόλαος του Χαράλαμπου και της Κωνσταντίνας. Γεννήθηκε στο 1882 στο Μανταμάδο.'Ηταν ράφτης. Έκανε δέκα χρόνια μετανάστης στην Αμερική. Στην Κατοχή ήταν ενταγμένος στο ΕΑΜ. Συνελήφθη επειδή ο γιος του Ανδρέας ήταν μαχητής του ΔΣΛ, και εξορίστηκε στην Ικαρία όπου και πέθανε στις 15 Μάρτη1948, λόγω κλονισμού της υγείας του από τις στερήσεις καιτις κακουχίες.

2. Αϊβαλιώτου Κωνσταντίνος του Παναγιώτη και της Μαριάνθης ή Καριγλάς. Γεννήθηκε το 1913 στην Αγιάσο. Αρρώστησε εξόριστος στα Γιούρα και πέθανε σε νοσοκομείο της Ερμούπολης στις 11-1-1949.

3. Αλβανός Ακίνδυνος. Από την Αγία Παρασκευή. Λατόμος. Ακροναυπλιώτης. Δραπέτευσε στις 7-4-1943 από το Σανατόριο «Σωτηρία» της Αθήνας, ύστερα από πετυχημένη απελευθερωτική ενέργεια του ΕΛΑΣ. Στέλεχος της Οργάνωσης Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (Ο.Π.Λ.Α.). Έδρασε στη Θεσσαλονίκη. Στη δουλειά των λαϊκών εκδικητών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο. Πιάστηκε, έπειτα από πολλά χτυπήματα που κατάφεραν οι ομάδες του και καταδικάστηκε σε θάνατο από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης. Εκτελέστηκε έξω από το Επταπύργιο Θεσσαλονίκης στις 17-10-1947.

4. Αποσπόρης Χρίστος του Γαβριήλ και της Μαρίας. Γεννήθηκε στις 11-1-1928 στο Μεσότοπο. Στέλεχος της τοπικής εαμικής οργάνωσης. Καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών τρις σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 3-3-1948 (κατ' άλλη πηγή στις 28-2-1948).

5. Αποσπόρης Κωστής του Γεωργίου και της Δέσποινας. Γεννήθηκε στις 19-5-1914 στο Μεσότοπο. Στέλεχος της τοπικής εαμικής οργάνωσης. Καταδικάστηκε από το Εκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών τρις σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 3-3-1948 (κατ' άλλη πηγή στις 28-2-1948).

6. Αριστοτέλης Σπύρος του Τιμόθεου. 31 χρονών από τη Μυτιλήνη. Ιερομόναχος, παππάς του χωριού Ολυμπιάδα Χαλκιδικής. Ελασίτης στην Κατοχή. Εκτελέστηκε στις 10 το πρωί στις 22 Γενάρη 1947 στη Θεσσαλονίκη, πίσω από τις φυλακές Επταπυργίου. Είχε καταδικαστεί σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Ο παππάς άφησε τα άμφιά του στην εκκλησία του χωριού. Η εκτέλεση καθυστέρησε 2,5 ώρες, περιμένοντας ίσως την αναστολή της από την Αθήνα!7. Βαβούδης Νικόλαος του Ευστρατίου. Γεννήθηκε το 1906 (κατ' άλλους το 1903) στην Οδησσό της Ρωσίας. Ο πατέρας του Στρατής ήταν μετανάστης εκεί και από το γάμο του με μια Ρωσίδα απέκτησε το Νίκο και τη Φρόσω. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στο


Μανταμάδο. Ασχολήθηκαν με την κατεργασία δερμάτων (ήταν βυρσοδέψης), επάγγελμα που συνέχισαν και στη Μυτιλήνη όπου στη συνέχεια μετοίκησαν. Είναι μια από τις μεγαλύτερες μορφές που έδωσε η Λέσβος στο κομμουνιστικό κίνημα. Υπήρξε Γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά κι ένας από τους κυριότερους παράγοντες της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά με το ψευδώνυμο «Γεράσιμος». Στις11-8-1931προφυλακίστηκεκατηγορούμενοςμαζί με άλλουςγιατη

δολοφονία του αστυφύλακα Γυφτοδημόπουλου. Με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά απαλλάχτηκε από την κατηγορίαπουτου απάγγειλε η αστυνομία. Αργότερα, όμως, πρωτοστατώντας σε μια απεργία, συνελήφθη για παράβαση του νόμου 4229/29 («Ιδιώνυμο» του Ελ. Βενιζέλου), βασανίστηκε (του έβγαλαν τα νύχια), καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση και κλείστηκε στις φυλακέςτης Αίγινας. Στις 8-5-

1934 δραπέτευσε από τις φυλακές αυτές μαζί με τους παρακάτω κομμουνιστές (όλοι μέλη του ΚΚΕ, δικασμένοι σε πολύχρονες φυλακίσεις): Κλειδωνάρη Απόστολο (Βουλευτή του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών Νομού Λάρισας το 1932), Σακαρέλο Δημήτρη (Γραμματέα της Κ.Ο. Πειραιά), Φλαράκο Τσανή, Σαρίκα Κώστα, Οωμάζο Βαγγέλη, Δουλγέρη Μόσχο, Δερβίσογλου Αβραάμ. Οι δραπέτες μεταφέρθηκαν με βάρκα σε ασφαλές μέρος όπου κρύφτηκαν τρεις περίπου μήνες μέχρι τον Αύγουστο του 1934 οπότε έφυγαν στη Σοβιετική Ενωση. Κατοπινά έγινε γνωστό πως στην οργάνωση αυτής της απόδρασης έπαιξε σοβαρό ρόλο απ' έξω ο Θανάσης Κλάρας (Άρης Βελουχιώτης). Μάλιστα, μετά από τη δραπέτευσή τους χάθηκε από την Αθήνα και βρέθηκε στη Μυτιλήνη, όπου τον έπιασαν, τον δίκασαν στη Μυτιλήνη στις 25-6-1934 και τον καταδίκασαν σε φυλάκιση 4 μηνών με την υπ' αριθμ. 108/1934 δικαστική απόφαση για πλαστογραφία.Ο Βαβούδης έφυγε το 1936 από τη Σοβιετική Ενωση και πήγε στην Ισπανία, όπου υπηρέτησε ως ταγματάρχης εκπαιδευτής στη βάση του Αλμαθέτε στο Βαλκανικό Τάγμα και σ' άλλες υπηρεσίες. Οι Έλληνες κομμουνιστές και αντιφασίστες απαντώντας στην έκκληση του ΚΚΕ έδωσαντην πολύτιμη συμβολή τους στο κίνημα της διεθνούς αλληλεγγύης για συμπαράσταση στον ισπανικό λαό με το σύνθημα «No pasaran», δεν θα περάσει (ο φασισμός). Εξάλλου δεν υπερασπιζόταν μόνο η δημοκρατία της Ισπανίας, αλλά η δημοκρατία όλου του κόσμου. Στον κατάλογο

iA υ .-ν

• ■

Από τον Ισπανικό Εμφύλιο. Από αριστερά προς τα δεξιά: Γιάννης Σακαρέλλος, Παντελής Παντελιάς, Παναγιώτης Αϊβατζής, Αναγνώστης Δεληγιάννης, Νίκος Βαβούδης.


των εθελοντών που πήραν μέρος στον ισπανικό εμφύλιο αναφέρονται οι πιο κάτω Λέσβιοι: 1) Μακρόπουλος Κώστας, ναυτεργάτης από τη Μυτιλήνη, που πήγε στην Ισπανία το 1938 και πήρε μέρος στις μάχες της Καντέσας και 2) κάποιος άλλος από τη Μυτιλήνη με το ψευδώνυμο «Ιβάνοφ».Ο Βαβούδης εγκατέλειψε την Ισπανία από τις 2 έως τις 12 Δεκέμβρη του 1938 μαζί με τους άνδρες των Διεθνών Ταξιαρχιών περνώντας στο γαλλικό έδαφος από τα Πυρηναία, μετά από συμφωνία που υπέγραψε η Ισπανική Δημοκρατική Κυβέρνησημε τη «Διεθνή Επιτροπή μη Επέμβασης» για την αποχώρηση από το ισπανικό έδαφος όλων των ξένων αντιφασιστών εθελοντών, καθώς και των στρατιωτικών δυνάμεων των φασιστικών χωρών της Ευρώπης, της Γερμανίας του Χίτλερ και της Ιταλίας του Μουσολίνι.Ο Βαβούδης γύρισε στη Σοβιετική Ενωση όπου δούλεψε κομματικά στο μηχανισμό της Κομμουνιστικής Διεθνούς.Επέστρεψε στην Ελεύθερη Ελλάδα στις 28-7-1944 σα διερμηνέας με τη σοβιετική αποστολή Ποπόφ που έφτασε στο αντάρτικο αεροδρόμιο της Νεράιδας (Θεσσαλία). Για ένα διάστημα βρέθηκε στη Σόφια (τέλη 1944 αρχές 1945) με ειδική αποστολή του ΚΚΕ. Μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 1944 και τη συμφωνία της Βάρκιζας, ανέλαβε υπεύθυνος του παράνομου μηχανισμού επικοινωνίας του ΚΚΕ (ασυρμάτων κλπ) με βοηθό τη νεαρή Ρούλα Λαζαρίδου, κόρη του εκτελεσμένου Κώστα Λαζαρίδη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και πρώτου Γραμματέα του Εργατικού ΕΑΜ. Ο Βαβούδης ήταν ένα δοκιμασμένο στέλεχος του ΚΚΕ με τεράστια πείρα στην παρανομία. Δούλεψε κομματικά με το ψευδώνυμο «Κουφός» και υπέγραφε τατηλεγραφήματα με το κεφαλαίο γράμμα «Κ». Τα χρόνια που δούλευε στην παρανομία είχαν πέσει πάνω του όχι μόνο η Ασφάλεια και οι ελληνικές αρχές, αλλά και οι μυστικές υπηρεσίες των Αμερικανών και των Εγγλέζων. Στις 14-11-1951 έγινε εισβολή σ' ένα σπίτι στην Καλλιθέα όπου ήταν ένας από τους ασυρμάτους του Βαβούδη.

Ληρ fu e l GUf><,x fy n 'o lt » ' &Jauu>-ouw

nJUf rw* <*Afuti 'W

fyu 'M . ftctyx A V 'x t J

fZy 7 t/v ud- (fn i tCvAw cJj/k . Χ α ζ

M .A 'ffk - 9k <ζ&χ,ν1ά

C/l ±Ραδιοτηλεγράφημα από το Νίκο Βαβούδη

προς το Νίκο Ζαχαριάδη


Τον εντοπίζουν την επόμενη μέρα παρουσία του εισαγγελέα και του Υφυπουργού Εσωτερικών Ρέντη. Ο Βαβούδης στο μεταξύ έκαφε διάφορα έγγραφα για να μην πέσουν στα χέρια της Ασφάλειας και αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι. Από την κρύπτη του τον έσυραν σε αφασία. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Ν. Ιωνία» όπου του αφαιρέθηκε η σφαίρα. Δεν συνήλθε όμως από την αφασία και τις πρωινές ώρες της 16-11-1951 πέθανε. Την ίδια μέρα έγινε νεκροψία και θάφτηκε. Όπως έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής, την κηδεία του άφησαν να παρακολουθήσει η αδελφή του Φωφώ Καλημέρη με συνοδεία, γιατί κι αυτή είχε συλληφθεί. Ο αστικός Τύπος έδωσε ευρύτατη δημοσιότητα για να χτυπήσει το ΚΚΕ και να προκαλέσει πλήγμα στην ΕΔΑ. Ο εντοπισμός και η εξόντωση του Ν. Βαβούδη ήταν επίσης ένα πρόσχημα στην καταδίκη και εκτέλεση (30-3-1952) του Νίκου Μπελογιάννη για «κατασκοπία».Ο Βαβούδης (όπως και ο Πλουμπίδης) κατηγορήθηκε αυτά τα πέτρινα χρόνια ότι ήταν άνθρωπος του αντίπαλου στρατοπέδου (χωρίς να υπάρξει επίση μη διαγραφή του από το ΚΚΕ). Με απόφαση της 7ηςΟλομέλειαςτης ΚΕτου ΚΚΕ στιςαρχέςτου 1957 σχηματίστηκε επιτροπή που αποτελούνταν από τους: Η. Ρούνη, Αλ. Βουρδουνά, Θ. Γκιουζέλο, Δ. Κουτουζά, Γ. Βαλάχα, Δ. Τσακίρη και Μ. Βατουσιανό, που εξέτασε το θέμα. Το πόρισμα της επιτροπής με ημερομηνία 30-11-1957 απέρριψε κάθε κατηγορία εναντίον του Βαβούδη. Το 1958 το ΠΓ διαμόρφωσε σχέδιο απόφασης προς την 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και άλλων στελεχών. Από τα πρακτικά της 8ης Ολομέλειας αλλά και της 9ης επίσης του 1958 δεν φαίνεται να συζητήθηκε το θέμα ωστόσο στο περιοδικό «Νέος Κόσμος» (Μάρτιος 1962) δημοσιεύτηκε άρθρο μέλους του τότε ΠΓ στο οποίο αναφερόταν ότι η ΚΕ ακύρωσε αποφάσεις της παλιάς καθοδήγησης για διαγραφή ή καθαίρεση μελών της ΚΕ, που αποδείχτηκαν αβάσιμες και αδικαιολόγητες και ταυτόχρονα αποκατέστησε τη μνήμη μεταξύ άλλων και του Ν. Βαβούδη. Παρόλα αυτά δεν υπήρξε επίσημη αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και η απαράδεκτη εκκρεμότητα παρέμενε επί δεκαετίες. Ώσπου με απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε στις 16 Ιουλίου 2011 αποφασίστηκε η πλήρης κομματική αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη και την Τετάρτη, 5 Οκτώβρη 2011, στις 7:30 μμ στην Πλατεία «ΑΤΛΑΣ» στο σταθμό του ηλεκτρικού στον Ταύρο η Κ.Ε. του ΚΚΕ οργάνωσε ειδική εκδήλωση τιμής και αποκατάστασής του.Ο Βαβούδης υπήρξε μια τραγική φυσιογνωμία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, αφού, μολονότι ανάλωσε όλη τη συνειδητή ζωή του στο ΚΚΕ, συκοφαντήθηκε ως προδότης του Κόμματος, κι ενώ γλύτωσε από το φασισμό του Φράνκο, εξοντώθηκε από τη μεταπολεμική ελληνική αντίδραση.

8. Βασάλου ή Βασάλος Ιωάννης του Νικολάου και της Κυριακούλας. Γεννήθηκε το 1913 στην Ανατολική Θράκη και κατοικούσε στη Μυτιλήνη. Μηχανουργός. Μέλος του ΚΚΕ. Διώχτηκε από τη μεταξική δικτατορία. Μέλος της εξαμελούς ομάδας πολιτικών κρατουμένων Λαζαρέτας Σύρας το 1938. Μετά την απελευθέρωση ήταν επικεφαλής τμήματος της ΟΠΛΑ στην Αθήνα. Συνελήφθη το 1948, καταδικάστηκε


στις 9-5-1949 από έκτακτο στρατοδικείο σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 21-5- 1949 (κατ' άλλη πηγή στις 25-5-1949) στο Γουδί.

9. Βοναπάρτης Ναπολέων. Από τη Μυτιλήνη. Μέλος του κεντρικού τομέα της ΕΠΟΝ Μυτιλήνης. Εξόριστος στα Γιούρα. Μεταφέρθηκε με όγκο στον εγκέφαλο στα τέλη του Φλεβάρη 1950 στο νοσοκομείο της Ερμούπολης σε άθλια κατάσταση. Από κει κλείστηκε στις φυλακές της Σύρου, όπου τον επισκέφθηκε στα τέλη Ιούνη ο Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και πολιτευτής Λέσβου Μαλλιάκας, προκειμένου να του αποσπάσει δήλωση μετανοίας. Επειδή όμως προσέκρουσε στη σταθερή άρνηση του αγωνιστή, ύστερα από υπόδειξή του, τον ξανάστειλαν πάλι στα Γιούρα τον Ιούλη του 1950. Πέθανε όμως στις 22-8-1950 πάνω στην υδροφόρα με την οποία μεταφερόταν και πάλι εκτάκτως στη Σύρο, λόγω επιδείνωσης της υγείας του.

10. Δρακούλης Δημήτριος του Ιωάννη και της Μαριάνθης. Γεννήθηκε το 1906 στην Αργενο. Εκτελέστηκε στις 9-6-1948 στην Αίγινα.

11. Ζαδέλης Γρηγόρης του Καλδή και της Αρχοντούλας. Γεννήθηκε στις 12-9-1925 στο Παλαιοχώρι Λέσβου. Μαχητής του ΔΣΕ. Υπηρετούσε στα τμήματα της VIII Μεραρχίας. Σκοτώθηκε στις 16-7-1948 στον Αϊ Λια Βασιλικού Πωγωνίου Γ ιαννίνων.

12. Κανόνης Χαράλαμπος του Θεοδώρου και της Καλλιρρόης. Γεννήθηκε το 1909 στη Μυτιλήνη και κατοικούσε στο Μανταμάδο.Ο πατέρας του ζούσε από τα πενιχρά έξοδα του καφενείου που είχε δίπλα από τα ιαματικά λουτρά του Κουρτζή. Η μάνα του,Καλλιρρόη Φωτιάδου, ήταν γόνος εύπορης οικογένειας του Μανταμάδου. Σπούδασε στο Ανώτερο Βασιλικό Γεωπονικό Ινστιτούτο του Πόρτιτσι κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας.Υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας.Εντάχθηκε στην Αντίσταση. Διατέλεσε Γραμματέας του Ανταρτοδικείου Λέσβου την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, μέλος της Επιτροπής Πόλης του ΕΑΜ, μέλος της Ν.Ε. Λέσβου του ΕΑΜ και από τα μέσα Νοέμβρη 1944 Γραμματέας της Α'Περιφερειακής Επιτροπής του ΚΚΕ με έδρα τη Μυτιλήνη. Αργότερα προσχώρησε στο Δημοκρατικό Στρατό και με εντολή του Παναγιώτη Γώγου έφτασε τον Αύγουστο 1945 στη Χίο και δουλεύει κομματικά με το ψευδώνυμο «Κώστας Διάκος». Πιάστηκε και δολοφονήθηκε κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου Χίου στις 29-3-1948 (κατ' άλλη πηγή στις 30-3-1948).

Χαράλαμπος Κανόνης από το Μανταμάδο


Στρατής Καρακίστος από τον Ασώματο

13. Καρακίτσος Ευστράτιος τουΕλευθερίου και της Δέσποινας. Γεννήθηκε την 1-9-1916 στην Πέργαμο Μικράς Ασίας και έμενε στον Ασώματο. Ιδιωτικός υπάλληλος. Στέλεχος της Ν.Ε. Λέσβου του ΕΑΜ. Καταδικάστηκε από στρατοδικείο σκοπιμότητας σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 21-5-1949 (κατ' άλλη πηγή στις 19-5-1949).14. ΚαρακούσηςΓαβριήλτουΔημητρίουκαι της Ποσούλας. Γεννήθηκε την 1-8-1906 στην Ερεσό από γονείς κεχαγιάδες και ο ίδιος ήταν κτηνοτρόφος. Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο. Οργανώθηκε το 1943 στο ΚΚΕ και ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του. Γραμματέας της Οργάνωσης του ΕΑΜ Ερεσού και περιφερειακός υπεύθυνος του ΕΑΜ μέχρι την Καλλονή. Το 1945, καταζητούμενος από τους χίτες, κατέφυγε στο βουνό και μπήκε επικεφαλής αντάρτικης ομάδας. Καθώς αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, το 1947 κατέβηκε απ' το βουνό κι ενώ σύμφωνα με την τότε αμνηστία δεν έπρεπε να συλληφθεί, πιάστηκε απ' τους διώκτες του και μεταφέρθηκε στις φυλακές Μυτιλήνης. Το 1948 πέρασε από στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 9-3-1949 (κατ' άλλη πηγή στις 9-5-1949) στο Γουδί.15. Κομνηνός Χρίστος. Από τη Μυτιλήνη. Γεννήθηκε το 1915. Μαχητής της 132 Ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Σκοτώθηκε το Φλεβάρη του 1949 στην τοποθεσία Κάλη.16. Κουνιάρης Ευστράτιος του Λάμπρου και της Καταξινής. Γεννήθηκε την 1-1-1916

στο Μόλυβο και ήταν γόνος πολυμελούς οικογένειας. Καταδικάστηκε σε θάνατο από στρατοδικείο σκοπιμότητας και εκτελέστηκε στις 9-6-1948 στην Αίγινα.

17. Κοντάρας Αχιλλέας του Στέφανου και της Φωτεινής. Ο πρώτος κομμουνιστής στο Μανταμάδο. Γεννήθηκε το 1886 (κατ' άλλη πηγή το 1895) στη Μυτιλήνη και έμενε στο Μανταμάδο. Έμπορος. Το 1922 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή μαζί με άλλους προοδευτικούς ίδρυσε το Σύλλογο Παλαιών Πολεμιστών Λέσβου.

Γαβρίήλ Καρακούσης από την Ερεοό


Προεκλογική αφίσα υποψήφιων βουλευτών Λέσβου του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών σης εκλογές του 1932.

Από την κορυφή καί δεξιόστροφα: Μιχάλης Τυρίμος, Νίκος Φλωκίδης,

Φώτης Μπράτσος, Αχίλλέας Κοντάρας, Χαράλαμπος Δελόλμας.

Το 1924 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Για πρώτη φορά εξορίστηκε στη Γαύδο το 1928. Το 1932 και 1936 ήταν υποψήφιος βουλευτής Λέσβου με το ψηφοδέλτιο του Ενιαίου Κόμματος Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων (Σφυρί-Δρεπάνι). Ακολούθησαν οι εξορίες του στα Ψαρά, την Ακροναυπλία, τη Βόνιτσα, την Κατούνα Ξηρομέρου και το Λαζαρέτο Κέρκυρας, απ' όπου απελευθερώθηκε στις 12-9-1943 (με τη συνθήκη του Μπαντόλιο και τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας) και πέρασε στην Αντίσταση. Το Νοέμβρη του 1944 επί Εαμοκρατίας έγινε Δήμαρχος Μυτιλήνης. Το1948 συνελήφθη, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Μακρόνησο. Καταδικάστηκε σε θάνατο από στρατοδικείο σκοπιμότητας στην Αθήνα κι εκτελέστηκε την 1-6-1949 στο Γουδί.

18. Κοτσαλάς Κώστας. Από τη Μυτιλήνη. Μαχητής της XI Μεραρχίας του ΔΣΕ. Σκοτώθηκε το Γενάρη του 1949 στο ύψωμα Μάλι-Μάδι στο Βίτσι.

19. Κουτσερής Ιωάννης. Γεννήθηκε στην Ερεσό. Ηταν καπετάνιοςτου ΕΛΑΣ. Σκοτώθηκε στην Αθήνα το Δεκέμβρη του 1944 (στα Δεκεμβριανά).

20. Κρητικός Ηλίαςτου Ιωάννη και της Ελένης. Γεννήθηκε στις 14-2-1917 στην Ερεσό. Υπηρέτησε στο Ναυτικό. Στην Κατοχή ήταν αντάρτης στις τάξεις του ΕΛΑΣ Λέσβου. Συνελήφθη το 1947 και πέρασε διαδοχικά από τις φυλακές Μυτιλήνης, Χίου, Αίγινας και Αβέρωφ. Καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο των Αθηνών σε θάνατο και εκτελέστηκε στου Αβέρωφ στις 28-2-1948 (σύμφωνα με άλλη πηγή στις 4-3-1948).

Αχίλλέας Κοντάρας από το Μανταμάδο


21. Κριτσιώτης Παναγιώτης του Κώστα και της Μαρίας (ψευδώνυμο Τολμηρός). Γεννήθηκε το 1926 στην Αγία Μαρίνα Λέσβου. Κάτοικος του χωριού Ταύρη Εβρου. Εργάτης. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Στις 8-11-1946 κατατάχτηκε στο ΔΣΕ. Μαχητής του I Τάγματος του Αρχηγείου Δράμας. Σκοτώθηκε στις 27-11-1947 στη μάχη Τυχότας.

22. Κύπριος Ανδρέας. Από τη Μυτιλήνη. Αγωνιστήςτης Εθνικής Αντίστασης, υπέφερε κρατούμενος από τους Ιταλούς. ΜαχητήςτουΔΣΕ. Μετά τη μάχη των Καλαβρύτων, στις 11 Απρίλη 1948, πιάστηκε από τον κυβερνητικό στρατό τραυματίας και δολοφονήθηκε με βασανιστήρια.

23. ΛίμπαςΔημήτριος. Από την Αγρα. Εκτελέστηκετοπρωίτης 27-7-1946 στα Γιαννιτσά. Κείνη τη μέρα ο «Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε μ' ένα συγκλονιστικό τίτλο στην πρώτη του σελίδα που συμπύκνωνε την εξίσου συγκλονιστική είδηση της ημέρας: «ΑΛΛΟΙ ΕΠΤΑ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ». Ο πλάγιος τίτλος που έδινε τη σημασία του γεγονότος είχε ως εξής: «Πρώτη φορά ο ελληνικός στρατός τουφεκίζει γυναίκα. Ούτε ο Φράνκο δεν τόλμησε τέτοιο έγκλημα.» Επρόκειτο για την ηρωίδα δασκάλα Ειρήνη Γκίνη από τα Ξανθόγια Έδεσσας. Αμέσως μετά ακολουθούσαν άλλα 12 ονόματα εκτελεσμένων αγωνιστών, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο Δημήτρης Λίμπας.

24. Μπουζέλιος Βασίλειος. Από τη Μυτιλήνη. Αρρώστησε εξόριστος στα Γιούρα και πέθανε στη Σύρο στις 25-6-1947.

25. Νουλέλης Ευστράτιος του Γρηγορίου και της Αικατερίνης. Γεννήθηκε το 1922 στην Αγιάσο. Αρρώστησε εξόριστος στα Γιούρα και πέθανε στο νοσοκομείο της Ερμούπολης Σύρου στις 19-7-1948.

26. Πανέρας Νικόλαος του Δημητρίου και της Ξανθίππης. Γεννήθηκε το 1925 στη Μυτιλήνη. Κάτοικος Θεσσαλονίκης. Μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-1945 από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, της ΟΠΛΑ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Στις 23-11-1947 κατατάχτηκε στο ΔΣΕ (Πολιτικός Επίτροπος Λόχου στην 123 Ταξιαρχία). Σκοτώθηκε στις 21 Μάρτη 1949 στον Ολυμπο.

27. Πανταζής Γεώργιος. Από τη Λέσβο. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Μέλος της Κ.Ο. Καβάλας του ΚΚΕ. Καταδικάστηκε σε θάνατο από στρατοδικείο και εκτελέστηκε στις 20 Οκτώβρη 1947.

28. Πανταζής Παναγιώτης του Ευστρατίου. Γεννήθηκε στο Μεσαγρό Γέρας Λέσβου. Χτίστης. Σε ηλικία 17 χρονών οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ και το 1942 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941 καιπαρασημοφορήθηκε δυο φορές. Στη Κατοχή οργανώθηκε στο ΕΑΜ και μετά στον ΕΛΑΣ. Για την πατριωτική δράση του το μεταβαρκιζιανό καθεστώς τον εξόρισε στη Γυάρο και με την υπ' αριθμ. 126/3-9-1947 απόφαση του Δικαστηρίου Συνέδρων Μυτιλήνης τον καταδίκασε σε θάνατο και τον εκτέλεσε στις 9-6-1948 στην Αίγινα.

29. Παρώλης Ευστράτιος του Γεωργίου και της Αικατερίνης. Γεννήθηκε στις 18-11- 1925 στον Πολιχνίτο. Μαχητής της 14πς Ταξιαρχίας του ΔΣΕ. Σκοτώθηκε στις 12


Φλεβάρη 1949 στη μάχη της Φλώρινας (Δημοτολόγιο 3-10-1948).30. Παφλής Γιώργος. Από τα Βασιλικά. Μούτσος στα καΐκια. Το 1919 βρέθηκε στην

επαναστατημένη Οδησσό με την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το 1926 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ. Η δικτατορία του Μεταξά τον εξόρισε στην Ανάφη. Στην Κατοχή οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Για την αντιστασιακή του δράση φυλακίστηκε. Οταν αφέθηκε ελεύθερος, διατέλεσε επίτροπος σε λαϊκό δικαστήριο. Μετά τη Βάρκιζα εξακολούθησαν οι διώξεις και το 1948 τροφοδοτούσε τα τμήματα του ΔΣΕ στη Μυτιλήνη. Πιάστηκε ύστερα από προδοσία και επειδή αρνήθηκε να ομολογήσει παραπέμφθηκε στο στρατοδικείο και εκτελέστηκε.

31. Περτσελής Δημ. Εθελοντής ναυτεργάτης- μαχητής του ΔΣΕ από τη Μυτιλήνη που έπεσε στο πεδίο της μάχης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.

32. Πλέλης Κώστας. Γεννήθηκε στη Λέσβο το 1917. Μαχητήςτου Αρχηγείου Χαλκιδικής του ΔΣΕ. Σκοτώθηκε στο Παλαιοχώρι Χαλκιδικής το Νοέμβρη του 1947.

33. Σαμαρίδης Γιώργος (Καπετάν Λογοθέτης) του Δημητρίου και της Βασιλικής. Υπήρξε το σπουδαιότερο στρατιωτικό στέλεχος που ανέδειξε το «κόκκινο νησί» στο αντιστασιακό και επαναστατικό κίνημα, μια λαμπρή αγωνιστική μορφή με πανελλήνια ακτινοβολία.Γεννήθηκε στις 21-1-1911 στον Πολιχνίτο.Γόνος πολυμελούς οικογένειας. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του, το 1928 εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων απ' την οποία αποφοίτησε το 1932. Λόγω των εξαίρετων επιδόσεών του στη Σχολή, μετά την αποφοίτησή του εξελέγη καθηγητής στη Σχολή. Συμμετείχε στο κινημάτων βενιζελικώντου 1935.Το 1940 με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου στάλθηκε και πολέμησε με το βαθμό του υπολοχαγού στο αλβανικό μέτωπο. Εγινε λοχαγός, διοικητής πυροβολαρχίας. Μετά την κατάρρευση του μετώπου εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση και πήρε μέρος σε πλείστες όσες αποστολές στο ελληνικό έδαφος αλλά και στη Μέση Ανατολή.Μετά την Κατοχή και τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατατάχθηκε στον ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο «Καπετάν Λογοθέτης» και αναδείχτηκε σε ένα από τα πιο άξια στρατιωτικά στελέχη του. Με το βαθμό του λοχαγού πεζικού υπηρέτησε ως επιτελάρχης της I Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Θεσσαλίας, που είχε διοικητή το συνταγματάρχη Γιάννη Μουστεράκη και καπετάνιο το Γιώργο Μπλάνο (Κίσσαβο), διαδεχόμενος το διοικητή της Εθνικής Πολιτοφυλακής Θεσσαλίας λοχαγό πυροβολικού Θεμιστοκλή Μοσχάτο.

Γίώργος Σαμαρίδης από τον Πολιχνίτο


Στη συνέχεια έγινε επιτελάρχης, παίρνοντας τη θέση του λοχαγού Φοίβου Γρηγοριάδη, της II Μεραρχίας Αττικοβοιωτίας - Εύβοιας του ΕΛΑΣ που είχε στρατιωτικό διοικητή τον αντισυνταγματάρχη πεζικού Γιώργο Ρήγο (Φεραίο) και καπετάνιο τον Ηλία Καρά (Ηρακλή), που από τα μέσα Αυγούστου 1944 τον διαδέχτηκε ο Αντρέας Μούντριχας (Ορέστης).ΜετάτηΒάρκιζαοιδημοκράτεςαξιωματικοίτου ελληνικού στρατού που πολέμησαν στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για το διώξιμο του καταχτητή μπήκαν στη μαύρη λίστα, στο λεγόμενο Β' Πίνακα, καιτους απαγορεύτηκε ουσιαστικά η ανάληψη υπηρεσίας στις τάξεις του νέου εθνικού στρατού. Μάλιστα, για να τους αποκόψουν από το λαϊκό κίνημα, τους έστελναν - ουσιαστικά εξόριστους - σε απρόσιτα μέρη. Ετσι και ο Γιώργος Σαμαρίδης πιάστηκε μαζί με άλλους αξιωματικούς του ΕΛΑΣ και εξορίστηκε στη Φολέγανδρο. Από εκεί μεταψέρθηκαν στη Νάξο. Ανάμεσα στους συνεξόριστούς του ήταν και οι παρακάτω υψηλόβαθμοι αξιωματικοί: Βήλος Παπαδόπουλος (επίλαρχος), Ορέστης Βαλαλάκης (ταγματάρχης πυροβολικού), Γιάννης Κιλισμανής(ταγματάρχηςμηχανικού),ΙάκωβοςΚατσογιάννος(ταγματάρχης πυροβολικού), Νικόλαος Μαντούκος (ταγματάρχης πεζικού), Γιάννης Πυριόχος (συνταγματάρχης πυροβολικού), Νίκος Παπασταματιάδης (συνταγματάρχης πεζικού), Θόδωρος Μακρίδης (ταγματάρχης πεζικού), Δημήτρης Κούκουρας (αντισυνταγματάρχης πεζικού), Παναγιώτης Γιακουμέλος (αντισυνταγματάρχης πυροβολικού), Στάθης Δεληβοριάς (αντισυνταγματάρχης πυροβολικού), Βασίλης Βενετσανόπουλος (λοχαγός πεζικού) κ.ά.Στις 15 (σύμφωνα με άλλη πηγή στις 16) Απριλίου του 1947, μέρες του Πάσχα, μια ομάδα δώδεκα αξιωματικών με επικεφαλής τον Δ. Κούκουρα δραπέτευσαν από τη Νάξο, με σκοπό να προσχωρήσουν στα τμήματα του ΔΣΕ. Ανάμεσά τους κι ο Γιώργος Σαμαρίδης. Ο Δ. Κούκουρας, πρωτοπόρος κομμουνιστής και λαϊκός αγωνιστής, και ο λοχαγός πυροβολικού Κίμωνας Χατζημιχαλάκης πιάστηκαν κοντά στην Αταλάντη και καταδικάστηκαν ο πρώτος σε θάνατο κι ο δεύτερος σε ισόβια δεσμά από το Στρατοδικείο της Λαμίας. Ο Κούκουρας εκτελέστηκε στην Ξηριώτισσα στις 13 Ιουνίου 1947.Η απόδραση των 12 εξόριστων αξιωματικών του ΕΛΑΣ έφερε ταραχή στους κυβερνητικούς κύκλους και είχε γενικότερη σημασία για τον ένοπλο αγώνα. Στο νεογέννητο αντάρτικο η συμβολή τους ήταν αποφασιστική. Τοποθετήθηκαν σε καίρια πόστα. Ανέλαβαν ευθύνες σε διοικήσεις κι επιτελεία μεγάλων μονάδων. Συντέλεσαν στο να γίνει ο ΔΣΕ τακτικός στρατός. Να συνδυάζει την τακτική του τακτικού στρατού με τον ανταρτοπόλεμο. Να δίνει εκ παρατάξεως μεγάλες μάχες. Να καταλαμβάνει πόλεις. Να διεξάγει επιχειρήσεις και ελιγμούς στρατηγικής σημασίας. Και σε κάποια στιγμή - όπως στο Γράμο και στο Βίτσι το 1948-να φέρνει τον αντίπαλο στα πρόθυρα της κατάρρευσης, ώστε να αγωνιούν οι κυβερνώντες «μήπως έχουμε νέα Μικρασιατική Καταστροφή». Και να απειλεί ο στρατηγός Βαν Φλιτ «να τους κόψει την αμερικάνικη βοήθεια», να τους παρατήσει και να φύγει.


Με τους Θ. Χατζή, Γ. Ιωαννίδη, Λ. Στρίγκο στο Γοάμο το 1948 (αριστερά ο Γ.Σαμαρίδης).

Με το από 28-12-1947 Διάταγμα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (ΠΔΚ) περί ονομασίας Αξιωματικών του Δ.Σ.Ε. που υπογράφτηκε από τον τότε Πρόεδρό της και Υπουργό των Στρατιωτικών, στρατηγό Μάρκο Βαφειάδη, ο Γιώργος Σαμαρίδης ονομάστηκε συνταγματάρχης πεζικού μαζί με τους Βασίλη Βενετσανόπουλο, Γιώργο Καλιανέση, Ευριπίδη Καπετάνιο, Γιώργο Κατεμή και Γεράσιμο Μαλτέζο.Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου έγιναν και δυο μεγάλες στρατιωτικοπολιτικές πανελλαδικές συσκέψεις του ΔΣΕ στο Βίτσι. Η πρώτη το Γενάρη του 1948 με εισηγητή το Νίκο Ζαχαριάδη και η δεύτερη το Μάρτη του1949 με εισηγητή το Βασίλη Μπαρτζιώτα. Ο Γιώργος Σαμαρίδης ήταν παρών και στις δυο.Υπηρέτησε στο επιτελείο του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) και κατόπιν ως επιτελάρχης της Μεραρχίας Δυτικής Μακεδονίας του ΔΣΕ και εκπαιδευτής της Σχολής Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΓΑ). Μετά την ορκωμοσία των Ανθυπολοχαγών της Δ' Σειράς της ΣΑΓΑ αποφασίστηκε η διάλυσή της, αφού είχε εκπαιδεύσει περίπου 1.500 στελέχη τα οποία αξιοποιήθηκαν σε υπεύθυνες θέσεις των μονάδων του ΔΣΕ. Σύντομα όμως και επειδή έμπαινε στόχος η οργανωτική ανασυγκρότηση (δημιουργία μεραρχιών) του ΔΣΕ και η μετατροπή του ουσιαστικά σε τακτικό στρατό, αποφασίστηκε η επαναλειτουργία της Σχολής και ανανεώθηκε η διοίκηση της Ε' Σειράς που την αποτελούσαν: Διοικητής ο Νίκος Ακριτίδης (Κόλιας), Πολιτικός Επίτροπος ο Πάνος Δημητρίου, Επιτελάρχης ο Γιώργος Βαλαχάς (Φωτεινός), Διευθυντής Σπουδών ο Γιώργος Σαμαρίδης (Λογοθέτης) με βοηθό του το Γιώργο Μυλωνά καιΣτρατολόγος- Τοπογράφος ο Γ ιώργος Βυθούλκας. Η εκπαίδευση γινόταν με βάση το πρόγραμμα


ΔΙΑ ΤΑ ΓΜ Α

Προαγωγές Άέιωματπιών τοΓ· Δημοκρατικού Στρατοί

ϊ. (Τ1Μ ΠΜΕΝ0Ι Ν ΕΚ Ρ Ο Ι)

; Έχοντας ύπόψη τήν ιδρυτική μας Πράίη 23 τοΰ Δεκέμβρη1947, τήν ΙΙρ Ση Λριθ- I I του Γενικού ’Αρχηγείου χαί τό Νόμ· άριθ. 1 της Προσωρινή- Δημοκρατικής Κυβέρνησης

Ά η οφ α ί ί ϊ , ο υ μ ε Τΐ>ύς παοαχήτ·,ι> αξιωματικούς του Δημοκρατικού Στρατό»

Γ.ο ύ έπεσαν ό ζ ά πεδία των μαχών πολεμώντας παλληκαρίίι* γιά τή Λευ εριά χαί Άνε£ ΐ(«ησία της 'Ελλάδας προάγ·ουμ« οτούς βαθμούς πού αναφέρουμε:1. Τό Συνταγματάρχη Πεΐ,ιχού Σαμαρίδη Γιώργο (Λογοθέτη) σέ

'Υποστράτηγο2. Τό^· Άντι(ίυν)ρχη ΓΙεϊ,ικοΰ ^ικητ^δη Νϊχο τοϋ ΜιχάΉ (K0)tot)

όέ <5υν)ρϊη Πεϊ,ικοΟ3. Τ ίν Άντΐ(ίι·ν)ρχη ΊπτακοΟ 7λ & γβ Νί dropa ύ ί c?jv)pxt) Ιππικού

Στην Έδρα τής Προσωρινές Δημοχοϋηκςς Καβέρνηίίης 29 τοΰ ’Απρίλη 1919

Ό Πρόεδρος Ο Ύβουρνός τή ν ΣτρρτιώηλώνΜ Η Τ Σ Ο Σ Π Α ΡΓΣ Α Λ ΙΔ Μ Σ , Μ ΗΤΣΟ Σ Β Λ Α Ν Τ Α Σ

Διάταγμα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης περί προαγωγής του Γιώργου Σαμαρίδη από το βαθμό του συνταγματάρχη στο βαθμό του υποστράτηγου (τιμημένος νεκρός).

των προηγούμενων Σειρών εμπλουτισμένο με την πείρα των επιχειρήσεων στο Γράμο και της ολοκλήρωσης του ελιγμού στο Βίτσι. Τα μαθήματα άρχισαν στις αρχές Νοέμβρη του 1948 στο χωριό Λαιμός της Πρέσπας όπου συγκεντρώθηκαν περί τους 650 μαθητές.Μετά τη μάχη της Φλώρινας η Σχολή ανασυγκροτήθηκε και ονομάστηκε Ταξιαρχία με την εξής διοίκηση: Διοικητής ο Νίκος Ακριτίδης (Κόλιας), Πολιτικός Επίτροπος ο Πάνος Δημητρίου, Επιτελάρχης ο Γιώργος Βαλαχάς (Φωτεινός), Διευθυντής Σπουδών ο Γιώργος Σαμαρίδης (Λογοθέτης), Διοικητής I Τάγματος ο Γιώργος Νικολάου (Νώντας), Διοικητής II Διλοχίας ο Χριστόφορος Μπουροζήκας, Διοικητής III Διλοχίας ο Ζήσης Ζιώκας. Η εκπαίδευση ήταν εντατική ώστε η Σχολή να λάβει ενεργά μέρος στη σχεδιαζόμενη ανακατάληψη του Γράμου. Από τις 19 Μαρτίου1949 Διοικητής της ΣΑΓΑ ορίστηκε ο Αλέκος Ρόσιος (Υψηλάντης) με Υποδιοικητή το Νίκο Ακριτίδη (Κόλια).Πήρε μέρος στις μάχες για την ανακατάληψη του Γράμου που διεξήχθησαν τον Απρίλη - Μάη του 1949. Ο πετυχημένος αυτός επιθετικός ελιγμός μετρίασε την αρνητική επίδραση που είχε στο ηθικό των μαχητών του ΔΣΕ η αποτυχία στη Φλώρινα και προκάλεσε νέα ανησυχία και απογοήτευση στο κυβερνητικό στρατόπεδο.Στην επίσημη ιστορία του ΓΕΣ για τον εμφύλιο πόλεμο αναγνωρίζεται ότι «επετεύχθη πράγματι στρατηγικός και τακτικός αιφνιδιασμός (του κυβερνητικού στρατού)... Εξηναγκάσθησαν αι εθνικαί δυνάμεις να προβούν εις αναδιάταξιν


δυνάμεων... Εδημιουρνήθη εκ νέου η εστία-βάσις του Γράμου, όστις μόλις το θέρος του 1948 είχε εκκαθαριστεί διά μακροχρονίου (70 ημερών) αγώνος, πολυδαπάνου εις απώλειας ανθρωπίνου και πολεμικού υλικού και παρέστη ανάγκη νέων αγώνων κατά το 1949 διά την ανακατάληψίν του».Η Σχολή πραγματοποίησε τον ελιγμό από το Βίτσι στο Σμόλικα κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες για την ανακατάληψη του Γράμου. Πολέμησε στο Ταμπούρι και στο Κάντσικο. Παρά τις αφάνταστες δυσκολίες που συνάντησε η ΣΑΓΑ κατά τη διαδρομή από την Πρέσπα στο Σμόλικα παλεύοντας με τα στοιχεία της φύσης και παρά τα λάθη των δυο Διοικητών των Ταγμάτων κατά τη διάρκεια των μαχών στο Κάντσικο και στη Γύφτισσα, οι αξιωματικοί και μαθητές της Σχολής πολέμησαν με αφάνταστο ηρωισμό. Με το αυτόματο στο χέρι έπεσε ο Διοικητής της Σχολής Νίκος Νικητίδης (Κόλιας). Με το αυτόματο στο χέρι στην πρώτη γραμμή σκοτώθηκε στις 13-4-1949 και ο Διευθυντής Σπουδών της ΣΑΓΑ Γιώργος Σαμαρίδης (Λογοθέτης), ο οποίος πάτησε νάρκη. Αρκετά ακόμα στελέχη της Σχολής σκοτώθηκαν σ' αυτές τις μάχες.Μπορεί να ήταν άτυχος που έχασε τη ζωή του λίγους μόλις μήνες πριν τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, αλλά κέρδισε μια παντοτινή θέση στο Πάνθεον των Λαϊκών Ηρώων. Αμέσως μετά το θάνατό του η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση τίμησε τη θυσία του προάγοντάς τον σε Υποστράτηγο Πεζικού!

34. Σαρηγιάννης Παναγιώτης του Μιχαήλ. Από τη Λέσβο, υποκελευστής, μέλος του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε στις 25 Ιουνίου 1948, ημέρα Παρασκευή και ώρα 5:45' το πρωί, στο Γουδί, πίσω ακριβώς από το νοσοκομείο «Σωτηρία», μαζί με άλλα δεκαεννιά παλληκάρια, αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού, που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο από το Έκτακτο Στρατοδικείο της Αθήνας. Η πολύκροτη δίκη τους πέρασε στην ιστορία ως «Υπόθεση του Ναυτικού».

35. Σβώρου'Ελλη. Απότη Μυτιλήνη, Β' Γραμματέας του Συμβουλίου Ν. Λέσβου της ΕΠΟΝ.Καταδικάστηκε από στρατοδικείο σκοπιμότητας σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 16-6-1949. Για τη λεβεντιά και τη μεγαλοσύνη με την οποία αντιμετώπισε το θάνατο, ο Απόστολος Αποστόλου στο βιβλίο του «σκόρπια από την Αντίσταση» γράφει: «Την είχαν μεταφέρει από άλλη φυλακή στις φυλακές Αβέρωφ για να την εκτελέσουν. Από τη στιγμή που μπήκε μέσα,...ανατάραξε τα νερά. Με τη ζωντάνια και το κέφι της. Δεν ήταν η κοπέλα η πεσμένη και βαρύθυμη,μετη μελαγχολία τη ς μελλοθάνατη ς.Δεν έμενε κλεισμένη στο κελί της σιωπηλή κι απλησίαστη. ...γύριζε από θάλαμο σε θάλαμο.Έφερνε παντού την καλή διάθεση. ...Δεν την

απο τη Μυτιλήνη


τρόμαζε ο θάνατος. Ήταν προετοιμασμένη και τον περίμενε. Μια, δυο, τρεις... Πέρασαν δέκα μέρες. Και κάθε βράδυ έκανε το λουτρό της. Για να 'ναι καθαρή το άλλο πρωί που θα την έπαιρναν. Και κάποιο απόβραδο ήρθε η ώρα της... Έτρεξε στο κελί της και ετοιμάστηκε. Φόρεσε το πιο καλό της φουστανάκι. Και βγήκε στην αυλή γελαστή. Σαν να πήγαινε σε πανηγύρι.... Βρέθηκε, από τη μια στιγμή στην άλλη, από την πολύβουη και ζεστή ακτίνα στο σιωπηλό και ψυχρό κελί της απομόνωσης. ...Κι είχαν να κάνουν οι φύλακες με την αταραξία της. Ζάρωσε σε μια γωνιά. Κάθισε κι έγραψε τα τελευταία της γράμματα. Ένα στον αρραβωνιαστικό της, Φρίξο Πρωτογερέλη. Κι άλλο ένα στη μητέρα της. Δέχτηκε έπειτα τα δώρα που της έστειλαν οι συγκρατούμενές της. Ετσι συνηθιζόταν. Να στέλνουν στη μελλοθάνατη οι φίλες της κάτι δικό τους... Κι όταν δεν είχε πια άλλο τίποτα να κάμει, έστρωσε την κουβέρτα της. Έπεσε και κοιμήθηκε... Την ξύπνησαν το πρωί για να την πάρουν... Κίνησαν για τον τόπο της εκτέλεσης. Έφτασε πρώτη. Κι όταν είδε τον Ανδρέα (σ.σ. Χαραλαμπίδη) να έρχεται με βήματα ασταθή, έτρεξε κοντά του. Τον κράτησε από το χέρι. Και μαζί, πιασμένοι χέρι με χέρι, πήγαν και στάθηκαν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα....» Σύμφωνα με πληροφορίες άλλων αγωνιστών, τη μέρα της εκτέλεσής της είχε ντυθεί νυφούλα!

36. Σκούρτσος Εμμανουήλ του Ιωάννη και της Αικατερίνης. Γεννήθηκε στις 15-3-1908 στην Ερεσό. Ήταν κτηνοτρόφος με πολυμελή οικογένεια. Εντάχθηκε στο ΕΑΜ κι αργότερα στο ΔΣΛ. Δικάστηκε μαζί με άλλους τέσσερις Μυτιληνιούς κομμουνιστές στις 21 και 22-2-1948 με την κατηγορία του «αυτοαμυνίτη», καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δις σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 4-3-1948 (κατ' άλλη πηγή στις 28-2-1948).

37. Χαχαλάς ή Περώυης Βασίλειος του Σταύρου και της Κατίνας. Γεννήθηκε την 1-1- 1913 στην Ερεσό. Μέλος πολυμελούς φτωχής αγροτικής οικογένειας. Αδερφός

του Δημήτρη Χαχαλά που εκτελέστηκε στην Κράτηγο. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Το 1942 εντάχθηκε στο ΕΑΜ και ύστερα στο ΔΣΛ. Συνελήφθη, καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών τρις εις θάνατον και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 3-3-1948.38. Χαραλαμπίδης Ανδρέας. Από τη Μυτιλήνη. Γεννήθηκε το 1918. Γραμματέας της ΕΠΟΝ Μυτιλήνης στην Κατοχή. Μέλος της Ν.Ε. Λέσβου του ΕΑΜ και της ΠΕ Λέσβου του ΚΚΕ μετά την απελευθέρωση. Την περίοδο της παρανομίας η ηγεσία του Κόμματος στο νησί φρόντισε να τον κρύψει με προορισμό την αποστολή του στο βουνό, αλλά με απάτη τρίτων (ότι δήθεν δεν υπήρχε κατηγορία εναντίον του) πείστηκε ναΑνδρέας Χαραλαμπίδης

από τη Μυτιλήνη


παραδοθεί. Πιάστηκε το Μάρτη του 1948 από την Ασφάλεια και φυλακίστηκε στο Α'Αστυνομικό Τμήμα Μυτιλήνης. Λίγες μέρες μετά τη δραπέτευση του συγκροτούμενου του Μαρίνου Βόμβα, εκτοπίστηκε μαζί με πολλούς άλλους Λέσβιους και Λημνιούς αγωνιστές στην Ικαρία. Ξανάρθε εδώ σαν υπόδικος και στάλθηκε για ένα χρόνο στη ΣΦΑ Μακρονήσου. Καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Μυτιλήνης «δις εις θάνατον», μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ και εκτελέστηκε στο Γουδί στις 16- 6-1949, σε ηλικία 31 ετών.

39. Χατζημάρκου ή Χατζημάρκος Δημήτριος του Νικολάου και της Μαρίας. Γεννήθηκετην 1-1-1894 στο Γκιουρέ της Μικράς Δημήτρης Χατζημάρκος

1 κ απο το ΜολυβοΑσίας και έμενε στο Μόλυβο. Αρρώστησεεξόριστος στα Γιούρα και πέθανε στη Σύρο από κήλη οξείας μορφής στις 2-2-1949.

40. Χατζησάββας Κωνσταντίνος του Βασιλείου και της Αντιγόνης. Γεννήθηκε στις 29-5-1922 στην Ερεσό. Ήταν γόνος πολυμελούς οικογένειας. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Σκοτώθηκε κατά τα Δεκεμβριανά στις 24-12-1944 στην Κοκκινιά από βόλια Εγγλέζων και ντόπιων συνεργατών τους.

«Να δοκίμασαν άραγες περισσότερο παιδεμό Οί άγιοι του χριστιανισμού, από τους ανϋρώπους

του λαού μας που τους κουβάλησαν στη Μακρόνησο να τους αναμορφώσουν, δηλαδή να τους κάνουν

να παραιτηθούν από το δικαίωμά τους να' ναι άνϋρωποι;»

(Ασημάκη Πανσέληνου. Νερά και χώματα και άλλα πολλά. Κέδρος 1977.)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'

Τόποι μαρτυρίου

Λέσβιοι Ακροναυπλιώτες

Το Φλεβάρη του 1937, έξι μήνες μετά την κήρυξη της μεταξικής δικτατορίας, ανοίγει τις πύλες του το στρατόπεδο συγκέντρωσης των εξόριστων κομμουνιστών, το παλιό ενετικό φρούριο της Ακροναυπλίας (Ιτς Καλέ). Σύμφωνα με τα σχέδια των Μεταξά - Βασιλιά, προοριζόταν να γίνει το εργαστήρι που θα τσάκιζε τη σπονδυλική στήλη του κομμουνιστικού κινήματος. Αλλά μετατράπηκε στα χρόνια αυτά σ' ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια των κομμουνιστικών ιδανικών όπου γαλουχήθηκαν μεγάλοι ήρωες αγωνιστές, γι' αυτό και ονομάστηκε «η Οξφόρδη του Κομμουνισμού»! Το πρωί της 27ης Φλεβάρη 1943, ύστερα από έξι χρόνια μαρτυρικής ζωής και ηρωικής πάλης, φεύγουν και οι τελευταίοι 57 έγκλειστοι αγωνιστές για να μεταφερθούν στο σανατόριο της Αθήνας «Σωτηρία» και κλείνει οριστικά το κάτεργο της Ακροναυπλίας. Ανάμεσα στους πατριώτες που πέρασαν απ' αυτό το κολαστήριο εκείνη την περίοδο ήταν και πολλοί Λέσβιοι κομμουνιστές, οι περισσότεροι από τους οποίους έπεσαν αργότερα μαχόμενοι στις τάξεις του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Στην επόμενη φωτογραφία εικονίζονται οι:

Πάνω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Ιγνάτης Αυτωνέλης (Μανταμάδος), Ακίνδυνος Αλβανός (Αγία Παρασκευή), Δημήτρης Πιταούλης (Αγιάσος), Σπόρος Κολομόνδος (Αγιάσος), Προκοπής Μπουρλής (Αγιάσος), Παναγιώτης Σαντής (Πολιχνίτος), Γιώργος Τσαγκαρέλης (Μυτιλήνη), Παναγιώτης Φουντής (Μανταμάδος), Αντώνης Παπουτσής (Αγιάσος), Γιάννης Βασάλος (Μυτιλήνη), ... Καλογήρου (Πολιχνίτος), Βαγγέλης Καρωμένος (Παλαιόκηπος), Νίκος Μαρμαρινός (Μανταμάδος).

Μεσαία σειρά, από δεξιά προς αριστερά: Αναστάσης Πατέστος (Μυτιλήνη),


Αχιλλέας Κοντάρας (Μανταμάδος), Χρίστος Ρούσος (Παλαιοχώρι), Παναγιώτης Κλειδαράς (Πλωμάρι), Σταμάτης Πατλάκας (Μυτιλήνη), Γιώργος Σκοπελίτης (Παλαιόκηπος), Χαράλαμπος Δελόλμας (Πολιχνίτος), Βαγγέλης Λουίζος (Καλλονή), Χαράλαμπος Θεοδοσίου (Αγία Παρασκευή).

Κάτω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Στρατής Γεωργούλας (Μανταμάδος), Στέφανος Φουντής (Μανταμάδος), Άλκης Χατζηβασιλείου (Μυτιλήνη), Κλεάνθης Χουτζαίος (Αγιάσος), Γρηγόρης Κουντουρέλης (Αγιάσος), ... Γεωργαντής (Βρίσα), Απόστολος Φωτεινός (Πάμφιλα), Στρατής Βλάχος (Χάλικας).

(Οι επισημασμένοι σκοτώθηκαν στην Κατοχή και στον Εμφύλιο.)

AtC&LOLL kpovauffliio-ces

(Απόσπασμα από το σχετικό άρθρο των Βασίλη Καλογερά - Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή που δημοσιεύτηκε στο αρ. 382/1-12-1999 (σελ. 9) φύλλο της λεσβιακής εφημερίδας «ΝΕΟ ΕΜΠΡΟΣ».)

Μακρόνησος

Πέρασε ήδη πάνω από μισός αιώνας από τότε που άνοιξε τις πύλες του το μαρτυρικό κολαστήρι της Μακρονήσου ως στρατόπεδο αναμόρφωσης των αγωνιστών, πολιτών και φαντάρων, από τους υπηρέτες του αγγλοαμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Η Μακρόνησος είναι δεμένη με κάθε πόλη και χωριό της χώρας μας, αφού την


περίοδο 1947 -1958 από κάθε γωνιάτηςπατρίδας μας έζησαν εκεί ένας ή περισσότεροι αγωνιστές. Δεκάδες χιλιάδες είναι οι στρατιώτες απ' όλες τις μονάδες που πέρασαν από τη Μακρόνησο. Πολλοί περισσότεροι οι «προληπτικώς συλληφθέντες» πολίτες. Η φιλοσοφία και οι σκοποί των εμπνευστών και ιδρυτών της Μακρονήσου ήταν η εξουθένωση της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης και η συντριβή του ΚΚΕ. Ο λαός μας έπρεπε με κάθε μέσο να υποταχθεί, να σκύψει το κεφάλι, να απαρνηθεί τα ιδανικά του σοσιαλισμού και την ιστορία που έγραψε όταν πάλευε με αυτοθυσία ενάντια στους καταχτητές και τους συνεργάτες τους.

Πολιχνιάτες εξόριστοι στη Μακρόνησο. Διακρίνονται μεταξύ άλλων πάνω:Β. Μολυβιά της, ...Βουλγαρέλης, Κ. Μοιρασγεντής, ...Ανδρεαδέλης, ...Παπάς,

...Ζαροδημητράκης, ...Καρατζάνος, Π. Πλωμαρίτης. Κάτω σειρά, από αριστερά:Π. Κρικλάνης, ...Βασιλείου (από τα Βασιλικά), ...Κοντός (από τη Βρίσα).

Η Μακρόνησος ήταν τόπος βασανισμού και μαρτυρίου δεκάδων χιλιάδων αγωνιστών της Εθνικής μας Αντίστασης και άλλων δημοκρατών που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν κομμουνιστές, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ. Εκατοντάδες είναι οι νεκροί, εκατοντάδες οι ψυχοπαθείς, οι ανάπηροι και οι τρελοί.

Μερικές χιλιάδες άνδρες και γυναίκες στάθηκαν πάντα και σε κάθε δοκιμασία όρθιοι χωρίς καμιά υποχώρηση. Χιλιάδες είναι αυτοί που πάνω στα βασανιστήρια λύγισαν για μια στιγμή, μα που ξαναβρήκαν τη δύναμη με κομμένα τα φτερά να ξαναμπούν στον αγώνα μαζί με τους συντρόφους τους.

Αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και ιδιαίτερα μετά τις εκλογές του Απρίλη του 1946 αρχίζει η ιστορία της Μακρονήσου με τη μεταφορά του Β' Τάγματος (26-27 Μάη) και τη δημιουργία του στρατοπέδου ΒΕΤΟ (Β' Ειδικό Τάγμα Οπλιτών, 1947-1953). Σ’ αυτό περιλαμβανόταν επίσης το Ειδικόν Σχολείον Αναμορφώσεως Ιδιωτών» (Ε.Σ.Α.Ι., 1949-1950) και το Στρατόπεδον Αναμορφώσεως Πολιτικών Εξόριστων (ΣΑΠΕ). Την εποχή αυτή έχουν επίσης δημιουργηθεί πειθαρχικά τάγματα,


στρατόπεδα «επικίνδυνων δημοκρατικών φαντάρων» στο Λιοπέσι στη Λάρισα και στο Ντουντουλάρ Θεσσαλονίκης, απ' όπου στις 14 Ιούνη μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο το ΓΕΤΟ (Γ' Ειδικόν Τάγμα Οπλιτών, 1947-1953). Το τάγμα αυτό εγκαταστάθηκε στο νότιο τμήμα του νησιού καιμετατράπηκε σε ένα τεράστιο εργοτάξιο καταναγκαστικών έργων. Στις 21 Ιούλη 1947 έρχεται στη Μακρόνησο από τα Γιούρα και στρατοπεδεύει μεταξύ Β' και Γ' τάγματος το ΑΕΤΟ (Α' Ειδικόν Τάγμα Οπλιτών, 1947-1953), το οποίο είχε Ειδικόν Σχολείον Αναμορφώσεως Ιδιωτών (ΕΣΑΙ, 1949-1950) και Στρατόπεδον Αναμορφώσεως Πολιτικών Εξόριστων (ΣΑΠΕ), καθώς και Στρατόπεδον Γυναικών, όπου μετέφεραν τις γυναίκες από το Τρίκερι το Γενάρη του 1950. Στις 7 Αυγούστου οι

Σ.Φ.Α. (Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών, 1947-1950) μεταφέρθηκαν από την περιοχή της Βουλιαγμένης στο νότιο άκρο της Μακρονήσου. Από τους πρώτους μεταφέρονται εκεί οι ανήλικοι κρατούμενοι από τα Γιούρα. Την 1Π Σεπτέμβρη οι μόνιμοι αξιωματικοί του ΕΛΑΣ μεταφέρονται από τη Σαντορίνη στη Μακρόνησο και δημιουργούν το ΓΚΠΑ (Γ ΚέντρονΠαρουσιάσεως Αξιωματικών, 1947-1948) καιτοΣτρατιωτικόνΝοσοκομείον Μακρονήσου (Σ.Ν.Μ., 1943-1953), στο οποίο απομονώθηκαν περίπου 1.100 έφεδροι αξιωματικοί και 90 μόνιμοι. Στα τέλη του 1947 οι όμηροι που κρατούνται σ' όλα τα στρατόπεδα είναι περίπου 18 με 20 χιλιάδες. Στα τέλη του 1948 διαμορφώνεται το Στρατόπεδον Πειθαρχημένης Διαβιώσεως (ΣΠΔ, 1948-1950) που θα δεχτεί όλους τους πολιτικούς εξορίστους. Μέσα στο Α' εξάμηνο του 1949 η δύναμή του θα ξεπεράσει τους 12.000 κρατούμενους. Η επιλογή της Μακρονήσου για τη συγκέντρωση εκεί όλων των ταγμάτων και της ΣΦΑ για την εθνική τους «αναμόρφωση» δεν ήταν τυχαία. Έγινε βάση μελετημένου σχεδίου, παίρνοντας υπόφη τα χιτλερικά στρατόπεδα, τα αγγλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης της Μέσης Ανατολής και την πείρα της μεταξικής δικτατορίας. Η Μακρόνησος ήταν ιδανικός τόπος για την εφαρμογή ενός σχεδίου ατομικής και ομαδικής τρομοκρατίας. Όχι μόνο για τους «μετεκπαιδευόμενους», αλλά για όλο το λαό. Ήταν τοπίο απόλυτα απομονωμένο, εύκολα ελεγχόμενο, σκληρό, τραχύ, και το βασικό κοντά στον Πειραιά και την Αθήνα.


Στις 29 Φλεβάρη 1948 γίνεται το πρώτο αιματοκύλισμα στο ΑΕΤΟ, με θύματα 5 νεκρούς και 19 τραυματίες. Για να ακολουθήσει το δεύτερο μακελειό την 1η Μάρτη1948, με άγνωστο αριθμό νεκρών. Γι' αυτή τη σφαγή υπάρχουν ερωτηματικά που δεν έχουν απαντηθεί μέχρι σήμερα. Πόσοι και ποιοι είναι οι νεκροί; Πού και με ποιο μακάβριο τρόπο έχουν ταφεί; Σύμφωνα με πληροφορίες τους στοίβαξαν σε μεταλλικά κιβώτια και τους έριξαν στη θάλασσα σε μακρινή απόσταση από τη Μακρόνησο. Από το επίσημο κράτος έχουν δοθεί κατά καιρούς διαφορετικοί αριθμοί των νεκρών, για να πουν τελικά ότι ήταν 17 οι νεκροί και 61 οι τραυματίες. Όσοι όμως ζήσανε τα γεγονότα από κοντά πιστεύουν ότι οι νεκροί είναι πάνω από 100 και οι τραυματίες

Αγιασώτες εξόριστοι στη Μακρόνησο τον Ιούλη του 1949. Ορϋιοι από αριστερά:Ασημάκης Παπαγεωργίου, Θεοκλής Κολυβάς, Στρατής Τζανετόγλου,

Μιλτιάδης Τινέλης, Στρατής Καλατζής, Νίκος Αγρίτης, Πρόδρομος Λυμπερής.Καϋήμενοι από αριστερά: Μιχάλης Αγρίτης, Ανδρέας Τσουκαρέλης,

Παναγιώτης Ταμβάκης, Μιλτιάδης Λυμπερής, Παναγιώτης Τσουκαρέλης.

περισσότεροι από 400. Πάνω από 100 στρατιώτες παραπέμφθηκαν στο έκτακτο στρατοδικείο για... στάση! Τους επιβλήθηκαν βαριές ποινές. Γι' αυτό είναι καιρός να ανοίξουν οι φάκελοιτωνστρατοπέδωντης Μακρονήσου στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, στα Υπουργεία Δημόσιας Τάξης και Εσωτερικών. Επίσης να δοθούν στη δημοσιότητα τα επίσημα ντοκουμέντα της αγγλικής και αμερικάνικης στρατιωτικής αποστολής που μια σειρά ανώτατοι αξιωματικοί τους, όπως ο θαυμαστής της Μακρονήσου στρατηγός Βαν Φλιτ, ύστερα από τα γεγονότα επισκέφτηκαν το ΑΕΤΟ. Όλα αυτά ανήκουν στο λαό μας και έχει κάθε δικαίωμα να τα γνωρίζει, γι' αυτό έστω και σήμερα πρέπει να δοθούν στα κόμματα και στους μελετητές της ιστορίας. Η τραγωδία της ιστορίας της Μακρονήσου έχει μέσα της και το ηρωικό στοιχείο. Είναι η πάλη ενάντια στο βιασμό της συνείδησης του ανθρώπου.

Οα ήτανπαράλειφ η να μην αναφέρου με τον ήρωα Μ ήτσο Τατάκη, γενικό γραμματέα των Ναυτίλων Αξιωματικών της ΟΕΝΟ, ο οποίος ολόρθος άντεξε τα βασανιστήρια επί 33 συνεχή μερόνυχτα. Ο αγώνας του στους ναυτεργάτες είχε «ενοχλήσει» τους


Η ώρα της αλληλογραφίας στη Μακρόνησο (1948).

Αριστερά ο Στρατής Πατερέλης.

εφοπλιστικούς κύκλους της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Άνδρου, που φρόντισαν με τον τρόπο τους ν' απαλλαγούν απ' αυτόν. Πέθανε στις 16-12-1949 σε ηλικία 35 ετών. Μια άλλη ηρωική μορφή του ΑΕΤΟ ήταν ο Γιώργης Σαμπατάκος, φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής, στέλεχος της ΕΠΟΝ Σπουδαστών. Οι «αναμορφωτές του νέου Παρθενώνα» καιτης εθνικοφροσύνηςτον βασάνισαν μέχρι θανάτου για να του πάρουν δήλωση. Απέτυχαν! Αφησε την τελευταία του πνοή στις 5-8-1949 σε ηλικία 29 ετών.

Μέσα από τα σπλάχνα της Μακρονήσου πέρασαν πολλοί πνευματικοί άνθρωποι της χώρας μας, όπως ο ποιητής του λαού μας Γιάννης Ρίτσος, ο ΜενέλαοςΛουντέμης, οΤάσος Λειβαδίτης, ο Φώτης Αγγουλές, ο Τζαβαλάς Καρούσος, ο Μάνος Κατράκης κ.ά.

Το 1949 μεταφέρονται ομαδικά χιλιάδες εξόριστοι από την Ικαρία, Λήμνο, Αϊ Στράτη, με βάση το Ο.Γ. ψήφισμα που πρόβλεπε τη βαθμιαία μεταφορά στο θανατονήσι όλων των κρατουμένων απ' όλες τις γειτονιές της χώρας. 0 ελληνικός λαός με τις εκλογές του 1950 και με την ευεργετική επίδραση της διεθνούς κοινής γνώμης έβαλε φρένο στα σχέδιά τους και διέλυσε τα στρατόπεδα της Μακρονήσου το 1954, που με ελάχιστους φαντάρους διατηρούνται ως το 1957. Από το 1961 με τη μεταστέγαση και των Σ.Φ.Α. στο Μπογιάτι, το Ελληνικό Κράτος

παρέδωσε τον ιστορικό τόπο στη μανία του χρόνου, του ανθρώπου και των συμφερόντων. Μέχρι και δημοπρασία οργάνωσε για την αποξήλωση των μνημείων της ντροπής και την πώληση χρήσιμων δομικών υλικών! Το επίσημο κράτος ήθελε να κρύψει τη ντροπή του με την έμμεση και άμεση καταστροφή του «νέου Παρθενώνα» που το ίδιο δημιούργησε. Χρειάστηκε μεγάλος και μακρόχρονος αγώνας των διασωθέντων μαρτύρων της Μακρονήσου, για

να κηρυχθεί επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη «ολόκληρο το νησί ιστορικός τόπος και όλα τα κτίρια των στρατοπέδων ιστορικά διατηρητέα μνημεία». Βέβαια, ο αγώνας δεν

Ο γερο-Νικόλας Αγρίτης στη Μακρόνησο. Τρεις γιοι του σκοτώθηκαν στο αντάρτικο. Κι αυτός ακλόνητος υπομένει...


τελειώνει εδώ, συνεχίζεται και στην Ευρωβουλή από το ΚΚΕ, για να μείνει για πάντα η Μακρόνησος ιστορικό μνημείο του λαού μας. Στις 23-1-1992 κατατίθεται ερώτηση στην Ευρωβουλή από το Βασίλη Ευφραιμίδη «για την ανάγκη επείγουσας δράσης για την εναρμόνιση της χρήσης του νησιού με το χαρακτήρα του ω ιστορικού τόπου». Στις 9-4-1992 και 16-7-1992 ο Βασίλης Ευφραιμίδης καταγγέλλει στο Ευρωκοινοβούλιο την «παραχώρηση χρήσης σε ιδιωτικά συμφέροντα για την παραχώρηση γης για εξόρυξη μεταλλεύματος». Στις 21-12-1993 χρειάστηκε και άλλη ερώτηση-καταγγελία στην Ευρωβουλή για την «επέκταση εκτός των παλιότερων και νέων εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας».

Η Μακρόνησος είναι και θα μείνει για πάντα ένα ιστορικό μνημείο του λαού μας, ένας τόπος βασανισμού, πόνου και αντίστασης. Μια ματωμένη σελίδα της μακρόχρονης ιστορίας του ΚΚΕ.

(Από το σχετικό αφιέρωμα του Βασίλη Καλογερά που δημοσιεύτηκε στα αριθμ. 395/1-3-2000 (σελ. 9) και 396/8-3-2000 (σελ. 11) φύλλα της λεσβιακής εφημερίδας «ΝΕΟ ΕΜΠΡΟΣ».)

Γυάρος (Τα Γιούρα)

Η Γυάρος ή τα Γιούρα είναι ένα μικρό ξερονήσι του Αιγαίου, με 23 τετραγωνικά χιλιόμετρα έκταση. Βορειοανατολικά γειτονεύει με την Ανδρο, ανατολικά με την Τήνο, νοτιοανατολικά με τη Σύρο, δυτικά με την Κέα (Τζια) και νοτιοδυτικά με την Κύθνο. Η Γυάρος σ' όλους τους αιώνες έμεινε ακατοίκητη, για τον απλούστατο λόγο ότι ούτε παραγωγική είναι η γη της ούτε νερό έχει. Επιπλέον οι συνεχείς αέρηδες, η ζέστη, η υγρασία και τα τοπικά ρεύματα την κάνουν από την ίδια της τη φύση να θανατώνει. Έτσι γίνεται κατανοητό γιατί έχει επιλεγεί ως τόπος εξόντωσης των πολιτικών αντιπάλων από την εποχή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Το 1922, μετά την οπισθοχώρηση, μετέφεραν 150 στρατιώτες απ' την ανατολική Θράκη σαν ανεπιθύμητους στα Γιούρα, στο σημερινό Β' όρμο, όπου και παρέμειναν 20 περίπου μέρες. Σ' όλο αυτό το διάστημα τρέφονταν με ξηρά τροφή

Ay ιασώτες εξόριστοι στα Γι ούρα το 1948.Από αριστερά: Στρατής Αξιομάκαρος,

Κώστας Αϊβαλιώτης (πέθανε στα Γι ούρα το 1949), Στρατής I. Γριμανέλης.


Γιούρα 1948. Από αριστερά, Στρατής Αξιομάκαρος (Αγιάσος),

Μιχάλης Χατζηβαγιάνης (Κάτω Τρίτος), Παναγιώτης Βαγιάνης (Πηγή).

που τους έστελνε η Επιμελητεία Σύρου. Οι τρεις απ' αυτούς πέθαναν. Στην περίοδο της μεταξικής δικτατορίας ο Μεταξάς σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει τη Γυάρο για πολιτικούς εξόριστους, όμως η Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή έβγαλε ακατάλληλο το νησί και δεν χρησιμοποιήθηκε τότε. Το 1943 μετά την υπογραφή της ιταλικής ανακωχής με τους συμμάχους, οι Γερμανοί έστειλαν έναν αριθμό Ιταλών κρατουμένων, που όμως τους πήραν πάλι το δεύτερο μήνα, γιατί τους ήταν δύσκολο να τους κρατήσουν στη ζωή στο νησί αυτό. Το 1947 η κυβέρνηση του Εμφυλίου το χρησιμοποιεί για τους πολιτικούς κρατούμενους. Πρώτη φορά χρησιμοποιείται τόσα χρόνια συνέχεια και με σκοπό μονιμοποίησης. Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση όλες οι εποχές της βαρβαρότητας ωχριούν. Αυτός που υπέδειξε τα Γιούρα για στρατόπεδο συγκέντρωσης

τότε ήταν ο Αγγλος Ρότζερς Μπρίτζμαν (Bridgman), τραυματίας του Α' παγκοσμίου πολέμου, έφεδρος ταγματάρχης. Είχε χρηματίσει διευθυντής σε αγγλική φυλακή.Ήταν μέλος της Αγγλικής Οργανωτικής Αποστολής, με επικεφαλής τον Γουίκαμ, που ήρθε εδώ σαν αποικιοκρατική δύναμη, ειδικά για την οργάνωση των φυλακών και των Σωμάτων Ασφαλείας.

Η Γυάρος στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε σε δυο περιόδους ως τόπος συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων, την περίοδο του Εμφυλίου και την περίοδο της Επταετίας. Και τις δυο φορές ο στόχος ήταν κοινός, να καθυποτάξουν το λαϊκό αίσθημα και να συντρίψουν το ΚΚΕ, χρησιμοποιώντας την ωμή βία, τη δουλεία, την απομόνωση, τον υποσιτισμό, την αρρώστια, την τρομοκρατία, με σκοπό το βιασμό της συνείδησης και την ανήθικη τακτική της απόσπασης «δηλώσεων αποκήρυξης του ΚΚΕ».

Η πρώτη περίοδος, η περίοδος του Εμφυλίου, Αγιασώτες εξόριστοι στα Γιούρα. Απόάρχισε στις 11 Ιούλη 1947 και κράτησε ως τις αριστερά: Γιάννης Πατράκης, Στρατής

Σκαρλάτος, Γαβριήλ Περιβολαρέλης.


Ο Στρατής Γανέλης στα Γιούρα το 1948.

7 Οκτώβρη 1952, όταν η κυβέρνηση Πλαστήρα κάτω από τη γενική κατακραυγή του λαού και της διεθνούς κοινής γνώμης υποχρεώθηκε να την καταργήσει με Βασιλικό Διάταγμα. Την εποχή αυτή πέρασαν από το νησί περίπου 18.000 κρατούμενοι. Ύστερα όμως από «πειθαρχικές μεταγωγές» ελαττώθηκαν στους 6.850 τον Αύγουστο του 1950. Από αυτούς το 75% το αποτελούσαν κατάδικοι των «μέτρων τάξεως» δηλαδή του Γ' Ψηφίσματος και του νόμου 509/47. Το 1955, με αφορμή την απόδραση 27 κρατουμένων από τα Βούρλα, ξανάφεραν κρατούμενους στα Γιούρα από άλλες φυλακές.Το κάτεργο ξανάκλεισε ύστερα από 5 χρόνια. Οι πέντε όρμοι που χρησιμοποιήθηκαν βρίσκονται στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Η απόσταση του Α' από τον Ε' όρμο ήταν περίπου 3 χιλιόμετρα. Διευθυντής των Φυλακών Γυάρου χρημάτισε και ο περιβόητος Γλάστρας ο οποίος στην Κατοχή διηύθυνε το Στρατόπεδο «Παύλου Μελά». Φύλακες ήταν ό,τι κατακάθι υπήρχε στο «σωφρονιστικό κλάδο». Ελάχιστοι απ' αυτούς ήταν παλιοί. Όλοι σχεδόν ήταν διορισμένοι από το 1945 και μετά αφού έδωσαν εξετάσεις με άριστα στα Τάγματα Ασφαλείας και στους Γερμανούς φασίστες. Την περίοδο αυτή πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι άφησαν τα κόκκαλά τους εκεί πέρα και όσοι ήταν ετοιμοθάνατοι ξεψυχούσαν εδώ, χωρίς να τους μεταφέρουν σε νοσοκομεία, σανατόρια κλπ. Φορτώνονταν μόνο την τελευταία στιγμή σε κάποιο καϊκι που υπήρχε στο λιμάνι, για να πεθάνουν πάνω σ' αυτό πριν φτάσουν στη Σύρο ή μετά την αποβίβασή τους εκεί σ' άλλη φυλακή. Την περίοδο Γ ’ ,· . - Τ ~~Γ~:ΓΓ Ι Iαυτή άφησαν την τελευταία s‘- Iτους πνοή σ' αυτό το κολαστήρι οι παρακάτω συμπατριώτες μας: Αϊβαλιώτης Κώστας (από την Αγιάσο), Βοναπάρτης Ναπολέων (από τη Μυτιλήνη),Μπουζέλιος Βασίλης (από τη Μυτιλήνη), Νουλέλης Στρατής (από την Αγιάσο), Χατζήμάρκος Δημήτρης (από το Μόλυβο).Πιθανόν να υπάρχουν και άλλοι ΛέσβίΟΙ αγωνιστές που Αγιασώτες εξόριστοι στα Γιούρα το 1950. Από αριστερά: πέθαναν εκεί πέρα από τους Στρατής Αξιομάκαρος, Γαβριήλ Περιβολαρέλης,

Ευρυβιάδης Μαϊστρέλης, Νίκος Ψυρκάς.


ήδη καταγραμμένους. Ομως η συλλογή στοιχείων είναι πολύ δύσκολη, γιατί πολλοί απ' αυτούς που θα μπορούσαν να δώσουν πληροφορίες έχουν σήμερα πεθάνει και κάποιοι άλλοι που ζουν έχουν κενά μνήμης.

Η δεύτερη περίοδος αρχίζει με τη δικτατορία των συνταγματαρχών στις 21-4-1967. Μεταφέρθηκαν εκεί περίπου 7.500 πολιτικοί κρατούμενοι. Η συμμετοχή τωνΛέσβιων ήταν τότε μικρότερη σχετικά με την περίοδο του Εμφυλίου. Αργότερα, σταδιακά, άρχισαν να μεταφέρονται οι άνδρες στο Παρθένι της Λέρου και οι γυναίκες στις Φυλακές Αλικαρνασσού Κρήτης και αλλού. Η Γυάρος έκλεισε οριστικά τον Ιούλη του 1974 με την κατάρρευση της Χούντας και οι 44 τελευταίοι κρατούμενοι επέστρεψαν με το πλοίο «ΕΛΛΑΣ».

(Από το σχετικό αφιέρωμα του Βασίλη Καλογερά που δημοσιεύτηκε στο αριθμ. 414/12-7-2000 (σελ. 6) φύλλο της λεσβιακής εφημερίδας «ΝΕΟ ΕΜΠΡΟΣ».)

Αϊ Στράτης

Ο Αϊ Στράτης είναι ένα νησί ζυμωμένο με την ιστορία του λαού μας. Έχει περάσει στην ιστορία του τόπου μας σαν «το νησί των πολιτικών εξόριστων».

Μαζικά ως τόπος εξορίας χρησιμοποιήθηκε από το «φιλελεύθερο» Ο. Πάγκαλο το 1925. Υπήρχαν εξόριστοι και πριν. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από τον επίσης ταξικότατο Ελευθέριο Βενιζέλο (1928) και το 1929, οπότε εξορίστηκαν 481 κομμουνιστές καταδικασμένοι από το «ιδιώνυμο».

Από τότε ο Αϊ Στράτης γίνεται μόνιμος τόπος εξορίας. Ακολούθησαν την ίδια τακτική και άλλες κυβερνήσεις στη συνέχεια, με χαρακτηριστική του I. Μεταξά. Μετά τον πόλεμο λειτούργησε και πάλι επί όλων των κυβερνήσεων: Τσαλδάρη Σοφούλη, Μαξίμου, Πλαστήρα, Σοφοκλή Βενιζέλου, Κ. Καραμανλή, γιατί η αστική τους δημοκρατία δεν άντεχε τις φωνές και τις αγωνίες των εργαζόμενων και λαϊκών στρωμάτων και έκανε τα αδύνατα δυνατά να φιμώσει τις φωνές με φυλακές, εξορίες, δολοφονίες στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, με πάγους - ρετσινόλαδα, εκτελέσεις και λοιπά.

Από τον Αϊ Στράτη πέρασαν 7.500 πολιτικοί εξόριστοι σε όλη την περίοδο που υπήρξε ο Αϊ Στράτης τόπος εξορίας, που παρά τα φασιστικά μαρτύρια, τις δύσκολες συνθήκες ζωής (πείνα, γύμνια, αρρώστιες με προεξάρχουσα τη φυματίωση), κράτησαν ψηλά τη σημαία του ΚΚΕ.


Ανάμεσά τους ο Δ. Γληνός, ο Κ. Βάρναλης, ο Ν. Σουκατζίδης, η Χρ. Χατζή βασιλείου και άλλοι αγωνιστές, όπου διαπαιδαγωγήθηκαν και διαπαιδαγώγησαν χιλιάδες πολιτικούς εξόριστους, κάτω από τις σκληρότερες συνθήκες, στον αγώνα για τη λευτεριά και την προκοπή του λαού μας.

Ο Αϊ Στράτης έκλεισε οριστικά σαν στρατόπεδο εξορίας στις 23 Ιούλη του 1962, εξακολουθεί όμως να στέκεται φωτεινό μονοπάτι λευτεριάς κι όταν στύψεις το χώμα του βγάζει αίμα κι ιδρώτα.

Στον Αϊ Στράτη άφησε τη στερνή του ανασαιμιά στις 24 Φλεβάρη 1942 ο Γιουβέκας Βασίλης, 39 ετών, εργάτης οικοδόμος, από τη Μυτιλήνη.

Επίσης στον Αϊ Στράτη μαρτύρησαν ουσιαστικά και οι παρακάτω Λέσβιοι:1) Κουτσοβίλης Κώστας: 53 ετών, από τα Πάμφιλα Μυτιλήνης. Στέλεχος του ΚΚΕ.

Έγινε φυματικός και νοσηλεύτηκε στη «Σωτηρία». Εκεί ήταν για κάμποσο καιρό και Γραμματέας της ΚΟΒ. Πιάστηκε από τη δικτατορία Μεταξά και εκτοπίστηκε στον Αϊ Στράτη. Πέθανε το 1942 από την πείνα, 24 ώρες μετά τη μεταγωγή του από τον Αϊ Στράτη στη «Σωτηρία».

2) Προκοπέλης Δημήτρης: Γεννήθηκε το 1914 στο Μανταμάδο. Το 1936 εξορίστηκε στη Φολέγανδρο και αργότερα μεταφέρθηκε στην Ακροναυπλία. Από τις ταλαιπωρίες, τα βασανιστήρια και τις κακουχίες πέφτει στο κρεβάτι με φυματίωση. Αρρωστος μεταφέρεται στο Γενικό Νοσοκομείο κι από εκεί στον Αϊ Στράτη. Το Φλεβάρη του1942 στάλθηκε ετοιμοθάνατος στο σανατόριο «Σωτηρία» και πέθανε ύστερα από μικρό χρονικό διάστημα.

(Απόσπασμα από το σχετικό αφιέρωμα του Βασίλη Καλογερά που δημοσιεύτηκε στα υπ' αριθμ. 699/1-11-2006 (σελ. 12) και 700/8-11-2006 φύλλα της λεσβιακής εφημερίδας «ΝΕΟ ΕΜΠΡΟΣ».)

Οι γυναίκες της Λέσβου στην εξορία

Βροντερό «παρών» τη δεκαετία 1940-1950 έδωσαν και οι Μυτιληνιές, που συμμετείχαν μαζικά στον αντιστασιακό αγώνα, ανταποκρινόμενες στο σάλπισμα του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, κι αργότερα στον Εμφύλιο βοηθούσαν στην τροφοδοσία των ανταρτών, περιέθαλπαν τραυματίες, απέκρυπταν με κίνδυνο της ζωής τους καταδιωκόμενους αγωνιστές και κυρίως δοκίμαζαν τη μαρτυρική ζωή της εξορίας.

Οι γυναίκες κρατούμενες (κατάδικες, υπόδικες, εκτοπισμένες) υπέστησαν ίσως μεγαλύτερα μαρτύρια από τους άνδρες, γιατί πέρα απ' τα σωματικά βασανιστήρια αντιμετώπιζαν και ηθικά (βιασμούς, απόπειρες βιασμών και άλλες βάναυσες προσβολές και εξευτελισμούς), και οι μητέρες ζούσαν παράλληλα και την τραγωδία των παιδιών τους μέσα κι έξω από τις φυλακές και τα στρατόπεδα. Εκτός από τα μικρά παιδιά που είχαν μαζί τους, υπήρξαν και παιδιά που γεννήθηκαν μέσα στις φυλακές και στους τόπους εξορίας. Οι κρατούμενες γυναίκες μάθαιναν στη φυλακή ή


Χίος, 19-6-1948. Γυναικόπαιδα της Αγιάσου στην εξορία. Πάνω, από αριστερά: Ελένη σύζ. Παναγιώτη Χατζησάββα, Ελένη Ιωάννη Χατζησάββα, Μυρσίνη (Ασπασία) σύζ. Ιωάννη Χατζησάββα, Βλωτίνα

Βασιλείου Ανεζίνου, Κατερίνα σύζ. Ιωάννη Τσουλέλη, Σταυρούλα Βασιλείου Ανεζίνου, Νεφέλη Παντελή Πατερέλη, Μυρσίνη Πρόδρομου Λυμπερή, Μαρία Παντελή Πατερέλη, Μαρία σύζ. Μιλτιάδη Τινέλη.

Στη μέση, από αριστερά: Ευστρατία Ιωάννη Χατζησάββα, Βασιλική σύζ. Βασιλείου Ανεζίνου.Κάτω, από αριστερά: Μαρία Ιωάννη Χατζησάββα, Μαρία Νικολάου Σμυρνιού,

Σοφία σύζ. Νικολάου Αγρίτη (;), Παναγιώτης Ιωάννη Τσουλέλης (όρθιο αγοράκι),Ευτυχία σύζ. Πρόδρομου Λυμπερή και Χρυσώ σύζ. Παντελή Πατερέλη.

στα στρατόπεδα ότι σκοτώθηκαν οι άντρες ή τα παιδιά τους στον εμφύλιο πόλεμο.Στο στρατόπεδο της Χίου εκτοπίστηκαν πολλές. Οι γυναίκες του στρατοπέδου Χίου

(1948-1949) στεγάζονταν στα τρία διώροφα κτίρια των στρατώνων, στα προάστια της πόλης της Χίου. Γερόντισσες που μόλις έσερναν τα πόδια τους, μαθήτριες που τις είχαν αρπάξει από τα θρανία τους, μωρομάνες με μωρά στην αγκαλιά, παντρεμένες που είχαν αφήσει πίσω τους τις οικογένειές τους να παραδέρνουν και να σκορπίζονται. Κι ανάμεσά τους μικρά παιδιά να υποφέρουν μαζί τους κάτω από σκηνές με ζέστη, ανυδρία, πείνα, αρρώστιες, αλλά και με κρύο και βροχές και θύελλες και παγωνιές. Κι όμως αντιστάθηκαν στις καθημερινές πιέσεις και απειλές μέχρι τον Απρίλη του 1949 που τις μεταφέρανε στο Τρίκερι, όπου οι συνθήκες κράτησής τους ήταν ακόμα χειρότερες. Αλλά η τραγωδία κορυφώθηκε στη Μακρόνησο. Από τις 15 Νοέμβρη 1949 το Τρίκερι είχε υπαχθεί στον «Οργανισμό Αναμόρφωσης Μακρονήσου», στο ΕΣΑΓ (Ειδική Σχολή Αναμορφώσεως Γυναικών!), στο φοβερό αυτό οργανισμό βιασμού των συνειδήσεων που λειτούργησε με τη συγκεντρωμένη πείρα των χιτλερικών στρατοπέδων, της βρετανικής αποικιοκρατίας και του αμερικανικού


γκα γκσ τερ ισ μ ού . Οι γυναίκες όμως έδειξαν απίστευτη αντοχή τόσο στην ωμή βία όσο και στην ατμόσφαιρα της ψυχικής αγωνίας, του τρόμου και του άγχους, στη σατανική συμμαχία των δημίων και της σκληρής φύσης του νησιού.

Τον Αύγουστο του 1950 οι μισές περίπου (όσες δεν υπέγραψαν «δήλωση μετανοίας») μεταφέρθηκαν και πάλι στο Τρίκερι, επειδή η κυβέρνηση αναγκάστηκε από τη διεθνή κατακραυγή να καταργήσειτο στρατόπεδοτης Μακρονήσου. Δεν ήταν λίγες κι αυτές που εξορίστηκαν το1948 στην Ικαρία και σε άλλα νησιά.

Η ταπεινή αυτή αναφορά μας αποτίνει ελάχιστο φόρο τιμής και αναγνώρισης στις ηρωικές αυτές γυναίκες και αναδεικνύειτηνυπερηφάνεια, την αξιοπρέπεια και την αντοχή τους στον αγώνα για Λευτεριά, Ειρήνη,Δημοκρατία, Δικαιοσύνη.

«Τις θυμάμαι πάντα τις γυναίκες από την Αγιάσο Μυτιλήνης κιαςπέρασαντόσα χρόνια από το μακρινό 1948 που βρισκόμουνα μαζί τους εξορία στη Χίο. Φορούσαν βράκες και μπλούζες εμπριμέ ή μονόχρωμες στολισμένες με σιρίτια. Γυναίκες σ' όλες τις ηλικίες, από δεκαέξι χρόνων ως ενενήντα. Τις είχαν εξορίσει μόνο και μόνο γιατί είχαν γιο, εγγονό, άντρα, αδερφό, ακόμα και ξάδερφο στο αντάρτικο. Πίσω τους δεν έμενε κανένας. Δεν παίρνανε δέματα και τα γράμματα φτάνανε σπάνια. Καθόντανε μέσα στο θάλαμο όλες μαζί, χάμω σε στρωμένες κουρελούδες. Ακόμα και στην αυλή όταν μας έβγαζαν, καθόνταν κατάχαμα σχηματίζοντας κύκλο. Πολλές φορές βάζανε στη μέση ένα μικρό αγοράκι τεσσάρων χρόνων, που δεν είχαν σε ποιον να το αφήσουν και το είχαν φέρει μαζί. Χτυπούσαν παλαμάκια, τραγουδούσαν και το μικρό χόρευε. Το λέγανε Στάλιν! Καθημερινά μέσα στο θάλαμο άκουγες να αντηχεί μια τραγουδιστή φωνή. «Μωρή μάνα, ο Στάλιν κατουρήθηκε». Οι χωροφύλακες της απαγόρεψαν να φωνάζουν τον μικρό έτσι... Αναγκάστηκαν να τον μετονομάσουν Στέλιο. Όταν καλούσαν καμιά τους στο γραφείο του διοικητή να της ανακοινώσουν πως ήταν ελεύθερη και μπορούσε να φύγει για τον τόπο της, έπεφτε μεγάλος θρήνος. Οι γυναίκες της Αγιάσου άρχιζαν όλες μαζί ένα μακρόσυρτο μοιρολόι. Ήτανε σίγουρες πως η ελευθερία σήμαινε πως κάποιος δικός τους ή είχε σκοτωθεί ή τον είχανε συλλάβει....»

ΑΛΚΗ ΖΕΗ

Εξόριστες στον Εύδηλο της Ικαρίας το 1948. Μεταξύ τους διακρίνονται: Πρώτη από αριστερά Βλοτίνα Ιωάννη Γζωντέλη (Τινού), δεύτερη από δεξιά η Σταυρούλα Βασιλείου Ανεζίνου

και τρίτη από δεξιά η Νεφέλη Παντελή Πατερέλη.


Θερμιώησσες εξόριστες στον Εύδηλο Ικαρίας το Γενάρη του 1948.

(Από το λεύκωμα του Συλλόγου Πολιτικών Εξόριστων Γ υναικών «Γυναίκες εξοριστεί στα στρατόπεδα του εμφυλίου, Χίος - Τρίκερι - Μακρόνησος - Αϊ Στράτης 1948- 1954», Επιμέλεια: Βικτωρία Θεοδώρου, Συγκέντρωση φωτογραφικού υλικού: Κατίνο Σηφακάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1996, σελ. 13)

«Το Σουφλέλι, η Αγιασώτισσα ανταρτομάνα Σοφία Αγρίτη, ήταν η γεροντότερη του στρατοπέδου, ογδόντα πέντε χρονώ. Μια γριούλα συμπαθητική και καλοσυνάτη που περπατούσε στητή σαν κοπελούδα.

Λιγνή, στεγνωμένη από τον υποσιτισμό, την κακοπάθεια και την τσιτσιρισμένη ζωή της αγρότισσας, έδινε κι αυτή το παρών της στον αγώνα του λαού.

Μορφή ασκητική, τυραγνισμένη, στόμα ξεδοντιασμένο, σφραγισμένο με πίκρα Ένας σκελετός κρυμμένος στο σκούρο σαλβάρι της και τη φτηνή ζακετούλα της.

Μα μέσα στα δυο έξυπνα ματάκια της έκαιγε φωτιά ζωοδότρα. Τα παλληκάρια τη( την άναψαν αυτή τη φωτιά. Ο Αντώνης, ο Βασίλης, ο Γιώργης, αγωνιστές κι οιτρεκ της Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού.

Μόλις τα παιδιά της καταφύγανε στο βουνό, κυνηγημένα, η χωροφυλακή έπιασε την υπόλοιπη οικογένεια και την εξόρισε. Τους άντρες, το γέρο της και το γιο της, στην Ικαριά. Εκείνην, τη νύφη της την Αντώναινα και το εγγονάκιτηςτο Στέλιο, στη Χίο, την άνοιξη του 1948.

Πολλές Αγιασώτισσες εξορίστηκαν τότε μαζί της, όλες ανταρτοοικογένειες. I-


Γιασεμή Πασχαλιά με το παιδάκι της τον Άρη. Η Μαρία Καλατζή με τη μητέρα της και το κοριτσάκι της την Ελενίτσα. Η Τζανίνα με την κόρη της. Η Πανταζή με τις δυο κόρες της, την Αννα και την Πόπη, κι άλλες πολλές. Η Μυτιλήνη έδινε κι εδώ απλόχερα το παρών της.

Στη Χίο και στο Τρίκερι οι Μυτιληνιές ζούσανε πάντα μαζί.»

Ναταλία Αποστολοπούλου

(Από το βιβλίο της «Δεν δουλώνω... Δεν απογράφω!», εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, Αθήνα 1981, 3η έκδοση, σελ. 13)

«...Το συσσίτιό τους ήταν κατά κανόνα τα όσπρια. Μαυροφάσουλα σκουληκιασμένα και ρεβίθια. Κάποτε πατάτες βραστές. Καιτο βράδυ μιανερόσουπα μ' ένα λίπος, σκέτο γράσο.Ή ρέγκες - σαρδέλες. Χωρίς νερό, φυσικά. Χορταρικά ποτέ. Φρούτο; Ουδέποτε. Το συσσίτιο δεν τρωγόταν. Το αήδιαζες. Πολλές το πετούσαν στα σκουπιδοβάρελα. Επίτηδες στημένα από τον διοικητή, για να θρέψει τα γουρούνια του!...»

(Κυριακάτικος Ριζοσπάστης, 23-8-1998, σελ. 12, Στρατόπεδα γυναικών - Το χρονικό των στρατοπέδων - Στρατόπεδο Χίου -1° μέρος)


Σημειώσεις (παραπομπές στο κείμενο)

(1) Με την κατάληψη της Κρήτης ολοκληρώθηκε το καθεστώς της εχθρικής κατοχής στην Ελλάδα. Δίπλα και μαζί με τους Γερμανούς εμφανίστηκαν και οι σύμμαχοί τους Ιταλοί και Βούλγαροι φασίστες. Με διαταγή του Χίτλερ στις 17 Μάη 1941 η Ελλάδα χωρίστηκε επίσημασε ζώνες κατοχής. Η χιτλερική Γερμανία κράτησετιςσημαντικότερες

από στρατιωτική άποψη περιοχές της χώρας και κυρίως τις περιοχές απ' όπου περνούσαν οι κύριες οδικές και σιδηροδρομικές αρτηρίες. Έτσι η γερμανική ζώνη κατοχής αποτελέστηκε από την Κεντρική Μακεδονία, το μεγαλύτερο τμήμα του Νομού Έβρου, τα νησιά Λήμνο, Μυτιλήνη, Χίο, Σκιάθο και Σκόπελο, την περιοχή Σαρωνικού,τη Μήλο και την Κρήτη. Οι χιτλερικοί διατήρησαν επίσης τον

έλεγχο στο λιμάνι του Πειραιά και στις βόρειες ακτές του Αιγαίου Πελάγους. Η φασιστική Ιταλία προσάρτησε από την πρώτη στιγμή κιόλας τα νησιά του Ιονίου Πελάγους. Η ιταλική ζώνη περιέλαβε επίσης τηνΉπειρο και τον Αμβρακικό, τη Δυτική Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Στερεά, την Πελοπόννησο, την Εύβοια, τις Κυκλάδες. Η φασιστική Βουλγαρία κατέλαβε την Ανατολική Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Θράκης.

(2) Στις εργασίες της Διάσκεψης του Λιβάνου, που διεξήχθησαν στις 17-20 Μάη 1944, συμμετείχαν οι οργανώσεις ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ, τα μεγάλα αστικά πολιτικά κόμματα που είχαν μείνει ως τότε ξένα προς τον αγώνα του έθνους, από την κυβέρνηση Παπανδρέου ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο Σ. Βενιζέλος και ο Π. Κανελλόπουλος, καθώς και αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, του ΕΑΜ, της ΠΕΕΑ. Η αντιπροσωπεία, αν και διατύπωσε ορισμένες επιφυλάξεις στη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης, δεν τήρησε τις γραπτές οδηγίες που είχε από την ηγεσία της Εθνικής Αντίστασης και έκανε απαράδεκτες υποχωρήσεις: επιβεβαίωσε το ρυθμιστικό ρόλο του Βρετανικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στο θέμα των ενόπλων δυνάμεων, δέχτηκε να συμμετάσχουν η ΠΕΕΑ, το ΕΑΜ καιτο ΚΚΕ σαν ανίσχυρη μειοψηφία στην κυβέρνηση και καταδίκασε την πατριωτική αντιφασιστική πάλη των ενόπλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Έτσι κλείστηκε μια συμφωνία που δεν ανταποκρινόταν στο συσχετισμό των δυνάμεων που υπήρχε τότε ούτε στις αρχές του Ιδρυτικού του ΕΑΜ, γεγονός

Η πρώτη εκτέλεση Λέσβιου (Παναγιώτη Ψάνη) από τους Γερμανούς στα Μπλόκια το 1942

(αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Λεσβιακός Κήρυκας» αρ. φ. 2/13-3-1959).


που αποτέλεοε σοβαρότατο λάθος αρχών με βαριές επιπτώσεις στην έκβαση του αγώνα. Η αναγγελία της Συμφωνίας του Λιβάνου προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό.

(3) Τέσσερις μήνες μετά τη Συμφωνία του Λιβάνου, στις 24-26 Σεπτέμβρη 1944, έγιναν στην πόλη Καζέρτα της Ιταλίας διαπραγματεύσεις μεταξύ του Στρατηγείου των Συμμαχικών Δυνάμεων της Μεσογείου, της αγγλικής κυβέρνησης, της ελληνικής κυβέρνησης, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Όλες οι ελληνικές ανταρτικές δυνάμεις τέθηκαν υπό τις διαταγές της Ελληνικής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, που με τη σειρά της έθεσε τις δυνάμεις αυτές υπό τις διαταγές του Άγγλου στρατηγού Σκόμπυ, χωρίς την εντολή του οποίου καμιά στρατιωτική ενέργεια δεν έπρεπε να αναληφθεί. Κάθε απόπειρα των μονάδων μας να αναλάβουν την αρχή ανά χείρας θα χαρακτηριζόταν ως έγκλημα και θα τιμωρούνταν ανάλογα. Η Συμφωνία της Καζέρτας, ύστερα από τη Συμφωνία του Λιβάνου, με τους απαράδεκτους όρους που κι αυτή περιείχε, έδωσε νέες, ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες στους Άγγλους ιμπεριαλιστές για την προώθηση της ένοπλης επέμβασής τους στη χώρα μας, για την παλινόρθωση της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας και την αποκατάσταση του καθεστώτος της εξάρτησης και της υποτέλειας στην Ελλάδα. Και ο Λίβανος και το αποκορύφωμά του, η Καζέρτα, άνοιγαν το δρόμο του στρατηγού Σκόμπι προς το Δεκέμβρη.

(4) Μετά τη σύγκρουση του Δεκέμβρη του 1944 που κράτησε 33 μερόνυχτα, υπογράφεται στις 11 Γενάρη 1945 ανακωχή ανάμεσα στον ΕΛΑΣ καιτους Άγγλους που καθόριζε ημερομηνία κατάπαυσης του πυρός την 14-1-1945. Στις 2 Φλεβάρη 1945 άρχισαν στη Βάρκιζα της Αττικής διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΑΜ και της κυβέρνησης Πλαστήρα για το σταμάτημα της αιματοχυσίας και την αποκατάσταση της ειρήνης και της πολιτικής ομαλότητας στη χώρα. Ύστερα από δεκαήμερες συζητήσεις, στις 12 Φλεβάρη 1945, υπογράφτηκε το κείμενο της Συμφωνίας της Βάρκιζας που πρόβλεπε ότι η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει την ελεύθερη εκδήλωση των πολιτικών φρονημάτων όλων των πολιτών, το σεβασμό των ατομικών ελευθεριών και θα καταργήσει κάθε ανελεύθερο νόμο. Προβλεπόταν επίσης η αποστράτευση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και η συγκρότηση Εθνικού Στρατού με κανονική στρατολογία, η εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τους συνεργάτες των καταχτητών και τους εγκάθετους της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας. Καθοριζόταν, τέλος, στη διάρκεια του 1945 η διενέργεια ελεύθερου δημοψηφίσματος καιεκλογών Συντακτικής Συνέλευσης. Η Συμφωνία της Βάρκιζας δεν πρόβλεπε τη χορήγηση γενικής αμνηστίας. Αμνήστευε μόνο «τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από τις 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής της συμφωνίας». Εξαιρούνταν από τη συμφωνία «τα συναφή κοινά αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήταν απαραιτήτως αναγκαία διά την επιτυχίαν του πολιτικού σκοπού». Ο όρος αυτός έδωσε τη δυνατότητα στην αντίδραση, με την αστυνομική τρομοκρατία και το μηχανισμό των δικαστηρίων, να εξαπολύσει ένα φοβερό διωγμό


κατά των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, χαλκεύοντας σε βάρος τους κατηγορίες γιαδιάπραξη κοινών αδικημάτων κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνομιλίες στη Βάρκιζα άρχισαν μαζί με τα έκτακτα στρατοδικεία και τις πρώτες θανατικές εκτελέσεις. Η συμφωνία δεν πρόβλεπε επίσης συμμετοχή του ΕΑΜ στην κυβέρνηση ούτε την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα μετά τη λήξη του πολέμου. Η Συμφωνία της Βάρκιζας δεν ανταποκρινόταν στο συσχετισμό των πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Αν και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ είχε υποστεί μερική ήττα στην Αθήνα, διατηρούσε σχεδόν ανέπαφες τις κύριες δυνάμεις του και διέθετε την αμέριστη υποστήριξη της μεγάλης πλειοφηφίας του ελληνικού λαού. Συνεπώς, θα μπορούσε να συνεχίσει τον αγώνα για τη νίκη ή την υπογραφή συμφωνίας που θα εξασφάλιζε ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη του κινήματος. Η συμφωνία αποτέλεσε απαράδεκτο συμβιβασμό και ουσιαστική συνθηκολόγηση με τους Αγγλους ιμπεριαλιστές και τη ντόπια αντίδραση. Στις 16 Φλεβάρη 1945 ο Στέφανος Σαράφης και ο Άρης Βελουχιώτης υπέγραφαν την ημερήσια διαταγή του Γενικού Στρατηγείου για την αποστράτευση του ΕΛΑΣ.

(5) «ΔόγμαΤρούμαν»ονομάστηκετοπρόγραμμαεξωτερικήςπολιτικήςτου Προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, που το διατύπωσε στο μήνυμά του στο Κογκρέσο στις 12-3-1947. Το «Δόγμα Τρούμαν» πρόβλεπε τη χορήγηση 400 εκατομμυρίων δολαρίων για «βοήθεια» στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Αυτά τα χρήματα προοριζόταν για την πάλη ενάντια στο κομμουνιστικό κίνημα. Αποτελούσε γενικά ένα σχέδιο ενίσχυσης των αντιδραστικών δυνάμεων για την εδραίωση του καπιταλιστικού συστήματος σε διάφορες χώρες και την αντιμετώπιση των επαναστατικών κινημάτων. Επιδίωκε την εξασφάλιση συνθηκών διεύρυνσης της επεκτατικής πολιτικής του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

(6) Η UNRRA: United Nations Relief and Rehabilitation Administration = Οργανισμός Διοίκησης Βοήθειας και Αποκατάστασης Ηνωμένων Εθνών) ιδρύθηκε το 1943 από 43 κράτη που στη συνέχεια αποτέλεσαν μέλη του ΟΗΕ, με αντικειμενικό σκοπό να βοηθήσει οικονομικά τις χώρες που είχαν πληγεί από τις δυνάμεις του φασιστικού άξονα. Έδρα της Οργάνωσης ήταν η Ουάσιγκτον. Κάθε μέλος της UNRRA διέθετε στο ταμείο της οργάνωσης, για την εξυπηρέτηση των σκοπών της, το 1% του εθνικού του εισοδήματος. Στην πραγματικότητα η UNRRA ήταν όργανο στα χέρια των Ηνωμένων Πολιτειών, που είχε ως σκοπό να εξασφαλίσει την αμερικανική οικονομική διείσδυση σε μια σειρά χώρες (το 73% των κεφαλαίων της UNRRA ήταν αμερικανικά). Ήταν ουσιαστικά μια αμερικανική οργάνωση, στελεχωμένη και ελεγχόμενη απόλυτα από τις ΗΠΑ. Η UNRRA εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα την 1Π Απριλίου του 1945. Το πρόβλημα μ' αυτή τη βοήθεια ήταν ο τρόπος με τον οποίο τη διέθεταν οι Αμερικανοί. Τα είδη της πουλιόταν στην ελληνική αγορά, πολλά όμως απ' αυτά δίνονταν δωρεάν, γεγονός που κατά τον υμνητή της UNRRA, Εμμανουήλ Μαρκόγλου, «ανέπτυξεν ευνοιοκρατίαν και διαφθοράν». Τις πρώτες ύλες και κάθε τι που μπορούσε να αποφέρει πλουτισμό,


τα άρπαζαν οι βιομήχανοι, οι παλιοί συνεργάτες των Γερμανών και κάθε λογής κομπιναδόροι, που στη συνέχεια αποτέλεσαν τους στυλοβάτες της αμερικανοκρατίας στην Ελλάδα. Πολιτική της UN RRA ήταν να φέρνειστην Ελλάδα κυρίως έτοιμα προϊόντα, που αποτελούσαν το 96% των εισανωγών της χώρας. Εκτός όμως από τη μονοπώληση του εξωτερικού εμπορίου, στόχος της ήταν και η υπονόμευση της εσωτερικής παραγωγής, δεδομένου ότι έφερνε στην Ελλάδα προϊόντα που τα παρήγαγε ο τόπος και τα πουλούσε σε χαμηλότερες τιμές. Ο αθέμιτος αυτός ανταγωνισμός απέβαινε σε βάρος της εγχώριας παραγωγής και της παραγωγικής ανόρθωσης της χώρας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πολιτική της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας - να κερδοσκοπεί κρύβοντας τις ποσότητες των προϊόντων που είχε στην κατοχή της, για να ανεβάζει τις τιμές - έσφιγγε ολοένα και περισσότερο τη θηλιά της οικονομικής εξάρτησης της χώρας μας από τις ΗΠΑ.

(7) Στις 31-3-1946 έγιναν οι βουλευτικές εκλογές μέσα σε κλίμα πρωτοφανούς βίας και νοθείας. Τις παρακολούθησαν 1.200 παρατηρητέςτουΟΗΕ χωρίς καμιά ουσιαστική παρέμβαση για παρεμπόδιση του απροκάλυπτου βιασμού της θέλησης του ελληνικού λαού. Αντίθετα κάλυψαν το εκλογικό πραξικόπημα. Στις εκλογές ψήφισαν μόνο 1.106.510 πολίτες, δηλαδή το 50% από τους 2.211.791 γραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους, που άλλωστε δεν ήταν αναθεωρημένοι και συνεπώς γνήσιοι. Κι όμως η Επιτροπή του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι η αποχή της Αριστερός ήταν 9,3%! Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν, το Λαϊκό Κόμμα με το οποίο συνεργάστηκε και ο Στυλιανός Γονατάς, πήρε 609.000 ψήφους και205 έδρες. Το Κομμάτων Φιλελευθέρων του Σοφούλη 200.000 ψήφους και 48 έδρες. Και το Εθνικό Κόμμα του Ν.Ζέρβα 65.000 ψήφους και 20 έδρες. Στις εκλογές επικράτησαν οι αντιδραστικές δυνάμεις και πριν απ' όλα οι μοναρχικοί.Στις 5 Απρίλη σχηματίστηκε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας Παναγιώτη Πουλίτσα, που παραιτήθηκε ύστερα από 10 μέρες, για να τη διαδεχθεί στις 14 Απρίλη νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κ. Τσαλδάρη. Η οριστική απόφαση για αποχή του ΕΑΜ από τις εκλογές δεν ήταν αυτή που επιβαλλόταν. Γιατί, ενώ υπήρχε δυνατότητα πάλης τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα, αφέθηκαν εντελώς ασύδοτοι και ανεξέλεγκτοι οι εκλογομάγειροι ξένοι παρατηρητές να εμφανίσουν την εκλογική δύναμη του

ε λ

Αφίσα του ΕΑΜ που κυκλοφόρησε τις παραμονές των εκλογών βίας και νοθείας της 31-3-1946.


ΚΚΕ και του ΕΑΜ με το απαράδεκτο ποσοστό του 9,3%. Επικράτησαν στις εκλογές οι μοναρχικές δεξιές δυνάμεις και αποκλείστηκε εντελώς η Αριστερά. Εξαπολύθηκε άγριος διωγμός ενάντια στους δημοκράτες που δεν πήραν μέρος στις εκλογές. Το «στίγμα» της αποχής τούς κυνηγούσε για πολλά χρόνια και είχε αναγορευτεί σε βασικό κριτήριο εθνικοφροσύνης κάθε'Ελληνα και Ελληνίδας. Παίρνοντας υπόφη ότι μετά την επέμβαση των Άγγλων και την αιματηρή τρομοκρατία που είχε εξαπολυθεί μετά τη Βάρκιζα, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ διέθεταν ακόμη μεγάλη ηθική και πολιτική επιρροή και οι δυνάμεις της αντίστασης, της δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας παρέμειναν ισχυρές, μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαιο ότι με τη δραστηριοποίηση και την κινητοποίησή τους θα ξεπερνιόταν πολλά εμπόδια, θα έμπαινε κάποιος φραγμός στο τρομοκρατικό όργιο και θα εξασφαλιζόταν μια σημαντική εκπροσώπηση της Αριστερός στο Κοινοβούλιο. Αυτό το γεγονός θα της έδινε άλλες δυνατότητες για άσκηση πίεσης και ανάπτυξης της πάλης για την ομαλότητα και τη δημοκρατία. Η νοθεία, η βία, οι επεμβάσεις μπορούσαν να καταγγελθούν και μετά τις εκλογές και να φανεί πιο καθαρά ακόμα και στους ταλαντευόμενους ότι δεν απέμενε άλλη λύση από τον ένοπλο αγώνα.

(8) Σε συνθήκες άγριας τρομοκρατίας και απροκάλυπτης νοθείας έγινε την 1Π Σεπτέμβρη 1946 το δημοψήφισμα για την επαναφορά της μοναρχίας. Το αποτέλεσμα προετοιμάστηκε με τις συλλήψεις 13.000 δημοκρατικών πολιτών σ' όλη τη χώρα, με «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» που έγιναν σ' όλη τη χώρα ενάντια στον άμαχο πληθυσμό και με την εκτέλεση 42 αγωνιστών, ύστερα από αυθαίρετη καταδίκη τους σε θάνατο από έκτακτα στρατοδικεία. Το αποτέλεσμα του νόθου δημοψηφίσματος ήταν: υπέρ της βασιλείας 1.342.492 ψήφοι (ποσοστό 68,3%), υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας 182.310 ψήφοι και 342.500λευκά ψηφοδέλτια. Στο δημοψήφισμαπήραν μέρος το ΚΚΕ και τα άλλα κόμματα του ΕΑΜ. Η απόφασή τους αυτή ήταν ακατανόητη, γιατί, ενώ στις εκλογές του Μάρτη υιοθέτησαν την αποχή, τώρα που οι συνθήκες ήταν πολύ χειρότερες υιοθέτησαν τη συμμετοχή. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1946 επέστρεψε στην Ελλάδα ο Γεώργιος ο Β' και παλινορθώθηκε η μοναρχία, εξασφαλίζοντας έτσι ένα ακόμα στήριγμα στην εξουσία της αστικής τάξης που έπαιρνε πιο αντιδραστικό χαρακτήρα.

(9) Είναι γνωστό ότι σε πολλές πόλεις της Ελλάδας μεταφέρθηκαν και κλείστηκαν σε ειδικά διαμορφωμένα για το σκοπό αυτό κτίρια (τις λεγάμενες «παιδουπόλεις») χιλιάδες αρπαγμένα παιδιά από τις περιοχές που κυριαρχούσε ο ελληνικός στρατός. Ένα απ' αυτά ήταν και η Εθνική Παιδούπολη Μυτιλήνης «Άγιος Ιάκωβος». Τον Ιούλη του 1948 ένα δραματικό περιστατικό συγκλόνισε το στρατόπεδο εξόριστων γυναικών της Χίου. Η Διοίκηση άρπαξε γκανγκστερικά 21 παιδάκια από τις μανάδες τους για να τα κλείσει σε ορφανοτροφείο. Ήταν δεκαπέντε κοριτσάκια κι έξι αγοράκια. Τα κοριτσάκια τα έκλεισαν σε ορφανοτροφείο της Χίου και τα αγοράκια τα εξαπέστειλαν στο Ορφανοτροφείο της Μυτιλήνης. Στόχος τους ήταν φυσικά να εκβιάσουν τις


μανάδες για να κάνουν δηλώσεις! Όμως, αυτές έσφιξαν την καρδιά τους και στάθηκαν ορθές. Δεν υπέγραψε καμιά!

(10) Ο αιματηρός απολογισμός στον ένα χρόνο που είχε περάσει από τη Συμφωνία της Βάρκιζας ήταν: νεκροί 1.289, τραυματίες 6.671, βασανισθέντες 31.632, συλληφθέντες 84.931, βιασμένες γυναίκες 165, ληστείες 6.567, επιδρομές σε τυπογραφεία 572, καταδιωκόμενοι δημοκρατικοί πολίτες πάνω από 100.000, μοναρχοφασιστικές συμμορίες 206.

(11) Ιατρίδης Μιλτιάδης ή Μίλτων: Γεννήθηκε το 1906 στο Σοφικό Κορινθίας. Αποφοίτησε το 1926 από τη Στρατιωτική Σχολή των Ναυτικών Δοκίμων και από τότε υπηρέτησε κυρίως στα υποβρύχια. Το 1939 προβιβάστηκε στο βαθμό του πλωτάρχη. Από τη θέση αυτή και με τη συνακόλουθη ανάληψη του αξιώματος του κυβερνήτη του, γηραιού τότε, υποβρυχίου «Παπανικολής» συνέβαλε τα μέγιστα στον αγώνα εναντίον του Άξονα. Στις 24 Δεκεμβρίου 1940 το υποβρύχιο «Παπανικολής» επιτέθηκε εναντίον μεγάλης ιταλικής νηοπομπής στην Αδριατική Θάλασσα και κατόρθωσε να βυθίσει στα Στενά του Οτράντο τρία ιταλικά οπλιταγωγά συνολικού βάρους 25.000 τόνων, που μετέφεραν όπλα, πολεμοφόδια και εν γένει πολεμικό υλικό στα παράλια της Αλβανίας, για να ενισχυθούν οι ιταλικές μονάδες που προσπαθούσαν να νικήσουν τους Έλληνες. Για το σπουδαίο κατόρθωμά του αυτό προβιβάστηκε άμεσα σε αντιπλοίαρχο επ' ανδραγαθία και του απονεμήθηκε το «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας» στις 30 Δεκεμβρίου 1940. Μετά την Απελευθέρωση διετέλεσε Διοικητής Αρχιπελάγους (1944-1945), Διοικητής Στολίσκου Βορείου Αιγαίου (1947), καθώς και Διοικητής της Ναυτικής Ακαδημίας (1948). Κατά τα έτη 1950-1951, επιστάτησε στις επισκευές του ιταλικού καταδρομικού «Ευγένιος της Σαβοΐας», που είχε δοθεί τότε στην Ελλάδα ως πολεμική αποζημίωση και μετονομάστηκε «Έλλη». Αποστρατεύτηκε αυτεπάγγελτα στις 29 Δεκεμβρίου 1952 με σύγχρονη προαγωγή στον βαθμό του πλοιάρχου. Στις 18 Φεβρουάριου 1960 σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας.

(12) Βιτούλιας Γιώργος: Μυτιληνιός. Επικεφαλής των χιτών στη Λέσβο καθόλη τη διάρκεια του Εμφυλίου. Από τους μεγαλύτερους παράγοντες της Δεξιάς στο νησί και αργότερα πολιτευτής της.

(13) Στις 17 Νοέμβρη του 1948 καταδικάζονται σε θάνατο από το Κακουργιοδικείο Μυτιλήνης εννιά στελέχη του ΚΚΕ για το φόνο του Θεοδώρου Σαρμουσάκη, οι εξής: Παναγιώτης Γώγος, Παναγιώτης Χατζηραβδέλης, Ευστράτιος Γεωργαντής, Απόστολος Φωτεινός, Κώστας Βασάλος, Μιχάλης Συνοδινός, Ευστράτιος Σκλέπος, Ευστράτιος Ηρακλή Αναστασέλης, Ευστράτιος Καβαδέλης. Επίσης με την ίδια απόφαση καταδικάζονται σε διάφορες ποινές φυλάκισης οι Α. Πετρουνάκος, Π. Ευαγγελινέλης, Μιχάλης Πασχαλιάς, Προκοπής Πασχαλιάς κ.ά.

160 Βασίλη Καλόγερό-Παναγιώτη Μιχ. Κουτσκουδή

(14) Ήταν η περίφημη Ζουλφιέ Χανούμ ή Ελένη Ιορδάνογλου, πιο γνωστή σαν Τσερκέζα. Στα νιάτα της ήταν πραγματική καλλονή. Κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία τη γνώρισε ο Πλαστήρας και την έκανε ερωμένη του. Πολλά είχαν λεχθεί τότε για το ρόλο της. Άλλοι την ήθελαν κατάσκοπο των Τούρκων στις ελληνικές γραμμές κι άλλοι πράκτορα των Ελλήνων που ξέφυγε από τους Τούρκους. Το γεγονός είναι πως ο Πλαστήρας την πήρε μαζί του στην Ελλάδα και αφού την έβαλε για ένα χρόνο στο Αρσάκειο, για να μάθει ελληνικά, την εγκατέστησε στη Λέσβο. Λέγεται μάλιστα ότι με ενέργειες του τις παραχωρήθηκε το τσιφλίκι στον κάμπο του Ίππειους (στη θέση «Μλέλια», κοντά στις όχθες του ποταμού Ευεργέτουλα). Σύμφωνα με άλλη πηγή, στην πατρίδα της είχε μεγάλη περιουσία, γι' αυτό και πήρε εδώ αρκετά κτήματα, με την ανταλλαγή των περιουσιών που έγινε το 1923. Στο μεταξύ είχε πάρει την ελληνική υπηκοότητα και απόχτησε ελληνικό όνομα. Ήταν αντιφατική προσωπικότητα, φιλόξενη αλλά και φιλοχρήματη, εγκάρδια στις σχέσεις της αλλά και άφιλη. Ποτέ δεν αγάπησε τη χώρα που την περιμάζεψε και το λαό της. Λέγεται ότι υπήρξε φίλη και του Κεμάλ Ατατούρκ. Με την Τσερκέζα γνωρίστηκε και ο Χαράλαμπος Κανόνης κατά τις περιοδείες του ως γεωπόνος στην λεσβιακή ύπαιθρο.

(15) Μετά τη νίκη του στο Βίτσι ο κυβερνητικός στρατός έθεσε σε εφαρμογή την επιχείρηση «ΠΥΡΣΟΣ Γ'». Στις 25 Αυγούστου 1949, στις 5:30' το πρωί, άρχισε την επίθεση στο Γράμο. Η αντίσταση των ανταρτών υπήρξε σκληρή και ηρωική, αλλά ο αγώνας ήταν άνισος, λόγω της τεράστιας υπεροχής του κυβερνητικού στρατού σε αριθμητική δύναμη και εξοπλισμό. Στις 26 Αυγούστου η IX μεραρχία του κυβερνητικού στρατού υπερκέρασε τη γραμμή άμυνας των ανταρτών και εισχώρησε στα μετόπισθεν κατά μήκος των αλβανικών συνόρων. Ο κίνδυνος πλήρους κυκλώσεως χωρίς έξοδο διαφυγής ήταν πλέον ορατός για τον ΔΣΕ. Έτσι, από το μεσημέρι της 28ης Αυγούστου άρχισε η σύμπτυξη των δυνάμεών του προς το κέντρο του μετώπου και η οργάνωση της υποχώρησης προς την Αλβανία. Στις 29 με 30 Αυγούστου έπεσε και το ύψωμα Κάμενικ. Η μάχη του Γράμου είχε τελειώσει και μαζί της τέλειωσε και ο τρίχρονος ηρωικός αγώνας του ΔΣΕ για την εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας και για τη λαϊκοδημοκρατική της αναγέννηση.

Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου

Documents

Transcript of Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου