Μια ματιά σε κάποια σημαντικά γεγονότα περί των αναβάσεων στον Όλυμπο: Οι πρωτιές...

Το πέρας κάθε χρονικής περιόδου που έχει κάποιο επετειακό χαρακτήρα αποτελεί ευκαιρία

για μία γενική ανασκόπηση προσώπων και γεγονότων. Οι περιπτώσεις πρώτων

αναβάσεων σε κορυφές βουνών ή πρώτων αναρριχήσεων σε ορθοπλαγιές ορεινών

συγκροτημάτων σε κάθε γωνιά του πλανήτη εμπεριέχουν ένα μεγαλύτερο ειδικό βάρος σε

σχέση με άλλες επετείους, μιας και οι ιστορίες αλλά και οι χαρακτήρες που

πρωταγωνίστησαν και διαδραμάτισαν αυτές χαρακτηρίζονται από αισθήματα

πλημμυρισμένα από εξερευνητικό πάθος, δέος, φόβο, απόγνωση, τόλμη, κακουχίες, με

κύριο ζητούμενο την αίσθηση της ολοκλήρωσης την οποία οι πρωταγωνιστές πολλάκις

έχουν νιώσει και ως λύτρωση. 

Ο Όλυμπος αποτελεί μία ξεχωριστή περίπτωση για τα Ελληνικά βουνά τόσο λόγω της

μυθολογικής του εμβέλειας παγκοσμίως, όσο και του γεγονότος ότι η ψηλότερη του κορυφή,

ο Μύτικας, αποτελεί το τοπογραφικό ζενίθ της Ελληνικής επικράτειας. 

Η πρώτη ανάβαση στο Μύτικα αποτέλεσε ένα ανεπίσημο και συνάμα αόρατο τρόπαιο το

οποίο 100 χρόνια πριν και μέσω μίας περιπετειώδους ανάβασης χαρακτηριζόμενης αρχικά

από την ανάβαση σε λάθος κορυφή (Ταρπήϊα Πέτρα), την απογοήτευση, το κουράγιο και

τελικά από την αναρρίχηση στο ψηλότερο σημείο της Ελλάδας (Μύτικας), έκανε τους

Χρήστο Κάκκαλο, Frederic Boissonnas και Daniel Baud-Bovy τους πρώτους

καταγεγραμμένους θνητούς στα χωρατά των Θεών του Ολύμπου. Έκτοτε, η ιστορία του

Ολύμπου χαρακτηρίζεται από πολλές πρωτιές οι οποίες διαμόρφωσαν με τη σειρά τους την

εξέλιξη της Ελληνικής ορειβασίας και αναρρίχησης αντίστοιχα.

Λιτόχωρο, 1934. (Photo: Fred Boissonnas)

Λιτόχωρο, 2010. (Photo: Μιχάλης Στύλλας)

 

.

ΟΙ ΠΡΩΤΙΕΣ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

2 Αυγούστου 1913

Οι Χρήστος Κάκκαλος, Frederic Boissonnas και Daniel Baud-Bovy κατορθώνουν την πρώτη ανάβαση στο ψηλότερο σημείο του Ολύμπου την κορυφή του Μύτικα (2918m).  

 

12 Αυγούστου 1921

Οι Marcel Kurz και Χρήστος Κάκκαλος γίνονται οι πρώτοι ορειβάτες που ανεβαίνουν στην κορυφή του Στεφανιού (2909m). 

Στο Στεφάνι το 1927. (Photo: Fred Boissonnas)

  

 

11 Σεπτεμβρίου 1927

Στα πλαίσια της πρώτης διεθνούς αποστολής (105 ορειβάτες από Ελλάδα, Γαλλία, Αγγλία και Ελβετία) στα Ελληνικά βουνά σκαρφαλώνεται από Άγγλους αλπινιστές για πρώτη φορά η ανατολική κόψη του Στεφανιού. 

Στο Μύτικα κατά τη διάρκεια της πρώτης διεθνούς αποστολής στον Όλυμπο. (Photo: Fred Boissonnas)

  

 

7 Σεπτεμβρίου 1930

Θεμελιώνεται το πρώτο καταφύγιο στον Όλυμπο στην τοποθεσία Μπαλκόνι μετά από υπόδειξη της θέσης από τον Χρήστο Κάκκαλο. Το καταφύγιο "Σπήλιος Αγαπητός" αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο ορεινό καταφύγιο της χώρας μας. 

Το καταφύγιο ΕΟΟΑ «Σπήλιος Αγαπητός» σήμερα. (Photo: Νίκος Νέζης)  

 

20 Μαρτίου 1931

Πρώτη χειμερινή ανάβαση στο Μύτικα από τους Gustave Dorier, Ηρακλή Ιωαννίδη και Κώστα Νάτση. Η ανάβαση πραγματοποιήθηκε με ορειβατικά σκι από τη Μονή Σπαρμού μέχρι την κορυφή Σκάλα (2866m) με ενδιάμεση κατασκήνωση στην περιοχή Βρυσσοπούλες. Στη συνέχεια οι τρεις πραγματοποίησαν μια θεαματική κατάβαση 2000 και πλέον μέτρων μέχρι την Μονή Σπαρμού. 

Στο Μύτικα, χειμώνα. (Photo: Ηλίας Νικόπουλος)

  

 

25-28 Ιουνίου 1934

Ο διάσημος Ιταλός αλπινιστής Emilio Comici με σχοινοσύντροφο την Anna Escher ανοίγει τις πρώτες αναρριχητικές διαδρομές στην ανατολική ορθοπλαγιά του Στεφανιού και τη ΒΔ ορθοπλαγιά του Μύτικα, ενώ ενδιάμεσα ήταν ο πρώτος αναρριχητής που σκαρφάλωσε και τη δύσκολη δυτική κόψη του Στεφανιού. Οι διαδρομές του Emilio Comici στον Όλυμπο θεωρούνται οι πρώτες αναρριχητικές διαδρομές στα Ελληνικά βουνά γενικότερα.

Ένα μήνα μετά τις αναρριχήσεις του E. Comici οι Σλοβένοι (τότε Γιουγκοσλάβοι) αλπινιστές Marijan Lipovsek και Leo Pipan σκαρφαλώνουν την πρώτη και πολύ σοβαρή διαδρομή στη Βόρεια ορθοπλαγιά του Σκολιού. Η διαδρομή των Σλοβένων αποτελεί μέχρι και σήμερα μία υψηλής αισθητικής διαδρομή. 

Στην έξοδο της διαδρομής Comici – Escher…100 χρόνια μετά. (Photo: Γιάννης Αγγελής)

Στις τελευταίες σχοινιές της διαδρομής των Σλοβένων. (Photo: Νίκος

Ευγενής) 

21-22 Ιουλίου 1936

Οι αδερφοί Hans και Sepp Demleitner πραγματοποιούν την πρώτη και πολύ δύσκολη αναρρίχηση της Δυτικής ορθοπλαγιάς του Στεφανιού. Η διαδρομή των Demleitner εάν και παραλλαγμένη ως προς την αρχική της χάραξη αποτελεί ακόμα και σήμερα μία πολύ σοβαρή πρόκληση για τους σύγχρονους αλπινιστές. 

Στην τρίτη και πιο δύσκολη (VI+) σχοινιά της διαδρομής των αδερφών Demleitner στη δυτική ορθοπλαγιά του

Στεφανιού. (Photo: Θεόδωρος Χριστόπουλος)

9 Ιουνίου 1938

Βάση προεδρικού διατάγματος ο Όλυμπος γίνεται ο πρώτος εθνικός δρυμός της Ελλάδας. 

Ranunculus Brevifolious. Ένα από τα πολλά σπάνια ή/και ενδημικά είδη φυτών που κατέστησαν τον Όλυμπο τον

πρώτο Εθνικό Δρυμό της χώρας μας. (Photo: Αντιγόνη Κουραμπά)

7 Αυγούστου 1938

Οι M. Botteri και Κ. Νάτσης πραγματοποιούν την πρώτη αναρριχητική διαδρομή στη ΒΔ ορθοπλαγιά της Σκάλας. 

Ο Κώστας Νάτσης (δεύτερος από αριστερά) με Ιταλούς αλπινιστές στις Πόρτες του Οροπεδίου των Μουσών πριν

την αναρρίχηση του στην ορθοπλαγιά της Σκάλας. (Photo: M. Botteri)

 

16 Απριλίου 1941

Ο Μύτικας, όπως τον γνώρισε η μεταπολεμική Ελλάδα. (Photo: Θανάσης Χριστοδούλου)

Περίπου είκοσι οκτώ χρόνια μετά την ανάρτηση της Ελληνικής σημαίας στο Μύτικα,

Γερμανοί στρατιώτες του Χίτλερ την κατεβάζουν για πρώτη φορά, για να αναρτήσουν τη

σημαία του τρίτου Ράιχ. Η ελληνική σημαία ανυψώθηκε στο Μύτικα και πάλι στις 13

Αυγούστου 1945 από μέλη του ΕΟΣ Θεσσαλονίκης.

 

 

20 Ιουλίου 1951

Πραγματοποιείται η πρώτη Πανελλήνια Ορειβατική Συνάντηση (ΠΟΣ) στον Όλυμπο. 

Κατασκήνωση στον Όλυμπο 1938. (Photo: Γιάννης Αγγελής)

Κατασκήνωση στον Όλυμπο στα πλαίσια της 73ης ΠΟΣ, Ιούλιος 2010. (Photo: Αρχείο ΕΟΣ Λιτοχώρου)

 

 

25 Δεκεμβρίου 1953

Πρώτη υποχρεωτική διανυκτέρευση (bivouac) κάτω από το Μύτικα από τους Γιώργο Μιχαηλίδη, Γιώργο Τσαμακίδη και Ιωάννη Πετρόχειλο. 

Ο Γιώργος Μιχαηλίδης στην κορυφή του Στεφανιού το 1980. Photo: Ν. Νέζης 

 

3-4 Αυγούστου 1954

Πρώτη αναρρίχηση της ΒΔ ορθοπλαγιάς του Μύτικα από τους Γ. Μιχαηλίδη, Γ. Τσαμακίδη, Δ. Λιάγκο και Π. Ιδοσίδη. Με την αναρρίχηση αυτή ολοκληρώθηκαν οι πρώτες διαδρομές στις κυριότερες ορθοπλαγιές του Ολύμπου (Στεφάνι, Μύτικας, Σκάλα και Σκολιό) κλείνοντας τον πρώτο κύκλο αναρριχήσεων στις μεγαλύτερες ορθοπλαγιές του Ολύμπου από τις πιο εμφανείς, από αναρριχητικής άποψης, διαδρομές. 

Η δυτική ορθοπλαγιά του Στεφανιού και η ΒΔ ορθοπλαγιά του Μύτικα. 

(Photo: Αντώνης Παπαγιανόπουλος)

 

 

18 Ιανουαρίου 1959

Πρώτη χειμερινή ανάβαση στο Στεφάνι από τους Γ. Μιχαηλίδη, Γ. Αποστολίδη και Κ.

Αρζουμανιάν.

Ορειβάτες κατά τη διάρκεια χειμερινής ανάβασης στο Στεφάνι. (Photo: Μιχάλης Στύλλας)

 

 

8-13 Αυγούστου 1959

Πρώτη ετήσια Πανελλήνια αναρριχητική σχολή Ολύμπου. Μία διοργάνωση που θεσμοθετήθηκε από τον ΕΟΣ με εκπαιδευτή το Γιώργο Μιχαηλίδη και συνεχίστηκε για πολλά χρόνια (1961, 1962, 1966, 1967, 1968), ενώ αναβιώθηκε ξανά το 2012.  

Αλπινιστικό Κέντρο Ολύμπου 2012. (Photo: GO experience)

 

 

15 Μαρτίου 1964

Πραγματοποιείται η πρώτη αναρριχητική διαδρομή στην ορθοπλαγιά της Ζηλνιάς, πεδίο που έχει διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της αναρρίχησης στη βόρεια Ελλάδα. 

Στα αρνητικά της Κόψης των Αετών, της πιο χαρακτηριστικής διαδρομής στη Ζηλνιά. 

(Photo: Ε. Ελευθεριάδης)

 

 

 

01 Σεπτεμβρίου 1972

Οι Τσέχοι F. Kolar και M. Doubner ανοίγουν την πρώτη αναρριχητική direct διαδρομή στη βόρεια ορθοπλαγιά του Μύτικα. Το μέγεθος του εγχειρήματος τους αντικατοπτρίζεται από το γεγονός ότι μέχρι σήμερα η εν λόγω διαδρομή έχει επαναληφθεί παρά μόνο μία φορά από τους Δ. Μπουντόλα και Δ. Κορρέ. 

Σκαρφαλώνοντας στη βόρεια ορθοπλαγιά του Σκολιού με το Μύτικα στο βάθος. 

(Photo: Θεόφιλος Χατζησυρλής)

Αντιπρόσωπος τεσσάρων γενεών. Ο Σάκης Σπανούδης ενεργός στον Όλυμπο από τα τέλη της δεκαετίας του 1950,

σκαρφαλώνοντας στη βόρεια ορθοπλαγιά του Μύτικα. (Photo: Μ. Στύλλας)

 

 

1978

Κυκλοφορεί ο πρώτος αναρριχητικός οδηγός του Ολύμπου από τον Ευθύμη Ελευθεριάδη.

 

15 Δεκέμβρη 1981

Ο Όλυμπος χτυπάει μία ακόμα παγκόσμια πρωτιά. Ανακηρύσσεται από την UNESCO “Τμήμα διατήρησης τη Παγκόσμια Βιόσφαιρας – Biosphere reserve”. 

Όλυμπος. Απόθεμα Διατήρησης της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας. (Photo: Θανάσης Χριστοδούλου)

 

 

1 Σεπτέμβρη 1985

Ολοκληρώνεται από τον Δημήτρη Μπουντόλα και το Δημήτρη Ζάρρα η πρώτη διαδρομή στην Πλάκα Καζανιών. Το όνομα αυτής Ήφαιστος. 

Αναρρίχηση στην διαδρομή Ήφαιστος στην Πλάκα Καζανιών, με το Σκολιό στα δεξιά. 

(Photo: Θ. Χριστόπουλος)

 

 

10 Ιουνίου 1989

Πραγματοποιείται η πρώτη μαζική εκδήλωση διαμαρτυρίας για τη αποτροπή κατασκευής χιονοδρομικού κέντρου στον Όλυμπο με κύριο διοργανωτή τη Mountain Wilderness. Μεταξύ των πολλών και εκλεκτών προσκεκλημένων ήταν οι Reinhold Messner και Γιώργος Μιχαηλίδης. 

Η επαγρύπνηση του κόσμου, η άνοδος του ορειβατικού σκι στην Ελλάδα καθώς και η διοργάνωση διεθνών αγώνων

ορειβατικού σκι στον Όλυμπο συντέλεσαν με τον τρόπο τους στο ναυάγιο κατασκευής μεγάλου χιονοδρομικού

κέντρου στον Όλυμπο με μόνη εξαίρεση τους αναβατήρες στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδρόμων

(ΚΕΟΑΧ). (Photo: Νίκος Νέζης)

 

 

 

18 Ιουλίου 1993

Ανοίγεται από τους Λάζαρο Μποτέλη και Δημήτρη Ζάρρα η πρώτη αθλητικού χαρακτήρα (sport climbing) διαδρομή στον καθρέφτη του Στεφανιού. Η ιδιαιτερότητα της έγκειται στο γεγονός ότι λόγω της μορφολογίας του βράχου η μόνη δυνατή ασφάλιση ήταν βύσματα τα οποία τοποθετήθηκαν με τρυπάνι καθώς η σχοινοσυντροφιά αναρριχώνταν από κάτω προς τα πάνω. Σήμερα στις ψηλές ορθοπλαγιές του Ολύμπου (Στεφάνι, Σκολιό) συνολικά υπάρχουν 6 διαδρομές αθλητικού χαρακτήρα με δυσκολίες από 6b μέχρι και 7a/7a+. 

Σκαρφαλώνοντας την τελευταία σχοινιά της διαδρομής "Σε Περιμένω να ‘ρθεις – 120m, 7a+" στον καθρέφτη του

Στεφανιού. (Photo: Χ. Τσούτσιας)

 

 

 

Φεβρουάριος 2000

Ανοίγονται οι πρώτες καθαρά χειμερινές διαδρομές στη βόρεια ορθοπλαγιά του Σκολιού (Τρύπα,  Άνομη Έλξη) με δυσκολίες Μ2+/Μ3. 

Χειμερινή αναρρίχηση στη διαδρομή Schwab – Aglliardi στο Στεφάνι. (Photo: Β. Ζολώτας)

 

 

29 Δεκέμβρη 2006

Ο Βασίλης Ναξάκης πραγματοποιεί την πρώτη μοναχική χειμερινή αναρρίχηση της Πλάκας του Zerf στην ορθοπλαγιά της Σκάλας, μία από τις σοβαρότερες αναρριχήσεις στα Ελληνικά βουνά. 

Από τη δεύτερη χειμερινή επανάληψη της Πλάκας του Zerf, στην 11η σχοινιά. 

(Photo: Θ. Χριστόπουλος)

  

 

02 Αυγούστου 2013

Στα πλαίσια των εορτασμών για τον πρώτο αιώνα του Ολύμπου πραγματοποιείται ανάβαση στο Μύτικα με συμμετοχή πολλών ορειβατών αλλά και συγγενών των πρωτοπόρων. 

Γραμματόσημα που εκδόθηκαν για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την πρώτη καταγεγραμμένη ανάβαση στην

ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. (Photo: Αρχείο ΕΟΟΑ)

 

Κείμενα: Μιχάλης Στύλλας