Η πεζογραφία της γενιάς του

37
Η πεζογραφία της γενιάς του '30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 - ενημερώθηκε στις 20/5 (Σημείωση: Μέχρι το τέλος Ιουνίου όλα τα κεφάλαια παραμένουν ανοικτά σε συνεχή εμπλουτισμό.) ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ: Ρεαλισμός Ηθογραφία Νατουραλισμός Μοντερνισμός Αυτοβιογραφικός λόγος Υπερρεαλίζουσα πεζογραφία Ελληνικότητα Οπτική γωνία Ροή συνείδησης Παντογνώστης αφηγητής Εσωτερικός μονόλογος Ελεύθερος πλάγιος λόγος Ειρωνική αποστασιοποίηση 12.1.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις - Το ιστορικό πλαίσιο:

description

Ιστορια λογοτεχνιας

Transcript of Η πεζογραφία της γενιάς του

Page 1: Η πεζογραφία της γενιάς του

Η πεζογραφία της γενιάς του '30

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 - ενημερώθηκε στις 20/5

(Σημείωση: Μέχρι το τέλος Ιουνίου όλα τα κεφάλαια παραμένουν ανοικτά σε συνεχή εμπλουτισμό.)

ΕΝΝΟΙΕΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ:

Ρεαλισμός

Ηθογραφία

Νατουραλισμός

Μοντερνισμός

Αυτοβιογραφικός λόγος

Υπερρεαλίζουσα πεζογραφία

Ελληνικότητα

Οπτική γωνία

Ροή συνείδησης

Παντογνώστης αφηγητής

Εσωτερικός μονόλογος

Ελεύθερος πλάγιος λόγος

Ειρωνική αποστασιοποίηση

12.1.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις

- Το ιστορικό πλαίσιο:Οι δεκατίες '20-'30 σφραγίστηκαν από την τραυματική εμπειρία του α' παγκ. πολέμου και την κατάρρευση της Μεγάλης ιδέας. Πολιτική αστάθεια από τη μια, γέννηση νέων ιδεολογιών από την άλλη.

Page 2: Η πεζογραφία της γενιάς του

- Οι 2 φάσεις στην πεζογραφία:α. 1920-30: στενότερη σχέση με παράδοση, προοδευτική αποδέσμευση από τη γενιά του 1880, ολοένα εντονότερη τάση για ανανέωση.β. 1930 και μετά: σαφέστερη έκφραση νεωτερικότητας, ριζικές αναθεωρήσεις.

12.1.2 Το Ελεύθερο Πνεύμα (1929) του Γ. Θεοτοκά

Πρόκειται για το μανιφέστο της γενιάς του '30. Αποκρυσταλλώνει τη διάθεση για ανανέωση, υποδεικνύει την ανάγκη αφύπνισης και επισημοποιεί τη ρήξη με το παρελθόν.Παρόλο που οι απόψεις δεν υιοθετήθηκαν από το σύνολο, προϊδεάζουν για τις επερχόμενες αλλαγές.- Οι λόγοι που απορρίπτεται η παράδοση > ηθογραφία:α. Παθητική και περιοριστική η φωτογραφική αποτύπωση της πραγματικότητας.β. Δεν υπάρχει η δυνατότητα έκφρασης της εσωτερικότητας ανθρώπων και τοπίων.γ. Η στάση του πεζογράφου απέναντι στη ζωή είναι δουλική και παθητική.- Ο στόχος του πεζογράφου κατά Θεοτοκά:α. Να διαπεράσει την επιφάνεια της ζωής και να αγωνιστεί να βρει το βαθύτερο νόημα των όντων και των πραγμάτων. β. Να αποδεσμευτεί από την περιγραφή της εξωτερικής πραγματικότητας.γ. Να μη διστάζει εμπρός σε τολμηρές συλλήψεις, πλατιές συνθέσεις ή στην αφομοίωση της φιλοσοφικής σκέψης.δ. Κυρίαρχος στόχος: η ατομικότητα, η εσωτερικότητα, ο ίδιος ο Άνθρωπος.- Ποιους εξέφρασε τελικά:Οι προγραμματικές εξαγγελίες του Θεοτοκά εξέφρασε τους Αθηναίους φιλελεύθερους αστούς.- Ποιο το αποτέλεσμα:α. Οι αστοί διαψεύστηκαν αλλάζοντας προσανατολισμούς.β. Εκείνοι που δημιούργησαν έξω από τον κύκλο της ομάδας των Αθηναίων αστών πεζογράφων τόλμησαν και πέτυχαν.

12.1.3 Τα γενικά χαρακτηριστικά (1930-40)

- Το πλαίσιο:Η τραυματική εμπειρία της μικρασιατικής καταστροφής και το κύμα των προσφύγων ωθούν στην αναζήτηση νέων προσδιορισμών της έννοιας της Ελλάδας σε σχέση κυρίως με τον δυτικό ευρωπαϊκό χώρο.- Οι 3 τάσεις:α. ελληνοκεντρική με αφομοιωμένο το ευρωπαϊκό πνεύμα (Μυριβήλης, Βενέζης)β. πιο ανοικτή στην Ευρώπη, χωρίς εθνικά όρια (Καστανάκης, Πολίτης, Τερζάκης, Θεοτοκάς)γ. μοντερνιστές, ριζική ρήξη με παράδοση, αντίδραση στις κοιν/πολιτικές συνθήκες, αμφιβολία για τη θέση του ατόμου μέσα στην κοινωνία, σχετικότητα της εξωτερικής πραγματικότητας. Όλα αυτά εκφράστηκαν τεχνοτροπικά με: τον κατακερματισμό των αφηγηματικών συμβάσεων, την κατάλυση της αναπαράσταση και τις νεωτερικές τους τεχνικές (Αξιώτη, Σκαρίμπας, Μπεράτης).

Page 3: Η πεζογραφία της γενιάς του

- Τι επέφερε την ρήξη με την παράδοση:Αστικοποίηση πληθυσμού => πολιτική/κοινωνική κρίση => ανάγκη κοινωνικού αυτοπροσδιορισμού => αναταραχή, κινητικότητα => απομάκρυνση από την στατική ηθογραφία, η οποία δεν ικανοποιούσε πλέον τις σύγχρονες ανάγκες της εποχής.- Οι 2 διαφορές:Πριν: συλλογική ζωή της κοινότητας, προσήλωση στο αγροτικό και επαρχιακό περιβάλλον.Τώρα: ατομικότητα, εσωτερικότητα, πολυπλοκότητα του ανθρ. ψυχισμού. Κέντρο βάρους οι πόλεις, η Αθήνα.- Οι αντιδράσεις:Θετική υποδοχή από την κριτική (βούληση ελεύθερη και αισιόδοξη, ματιά ερευνητική και άφοβη, πρωτοποριακή φαντασία, εμβάθυνση στο νόημα της κοινωνίας και του ανθρώπου χωρίς προλήψεις).- Οι αντιφάσεις:α. αποδοχή παράδοσης =/= απόρριψη ηθογραφίαςβ. κοινωνικός προβληματισμός =/= έμφαση στην ατομικότητα-φαντασία-ελεύθερη κρίση κτλ.γ. έμφαση στο άτομο =/= δημιουργία ανθρώπινων τύπων που εντάσσονται σε ένα γενικότερο σύνολο.- Ο κοινωνικός στόχος:Πρόκειται για μια πεζογραφία προβληματισμού, φορέας ιδεολογιών που σκοπό έχει να συμβάλει στον αστικό εκσυγχρονισμό της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνία αποτελεί ένα σύνολο προς μελέτη αλλά και αντανάκλαση της ατομικής ζωής. Επομένως, ο κοινωνικός προβληματισμός παραμένει κατά βάση ατομοκεντρικός.- Μορφές και τρόποι αφήγησης:α. Πέρασμα από το διήγημα στο μυθιστόρημα ("όλα χωρούνε κι όλα επιβάλλεται να μπούνε στο μυθιστόρημα" Θεοτοκάς (δηλ. εσωτερική ζωή, θεωρητικός προβληματισμός, κοινωνική ματιά).. διέξοδος προς την απόλυτη ελευθερία της έκφρασης χωρίς θεματικούς ή άλλους περιορισμούς).β. Δυτικά λογοτεχνικά πρότυπα (νέες θεματικές-μορφές-αφηγηματικοί τρόποι)Νέα αφηγηματική τεχνική: ο εσωτερικός μονόλογος.γ. Ευρύτερες και πολυπρόσωπες αφηγηματικές συνθέσεις (πλατιά συνθετικά έργα)δ. πιο σύνθετη δομή οργανωμένης αφήγησης- Παρατήρηση:Σε γενικές γραμμές οι συγγραφείς δεν κατόρθωσαν να υλοποιήσουν όλους αυτούς τους στόχους.

12.2.1 Έννοια - πεζογράφοι της γενιάς του '30

- Ο ορισμός: Μια ομάδα νέων του μεσοπολέμου που "ωρίμασαω" ανάμεσα στο 1930-40, με κοινά βιώματα, σαφείς νεωτερικές τάσεις και ιδεολογική χροιά (αν και όχι από όλους). Διάθεση να έρθουν σε ρήξη με το παρελθόν, να διαφοροποιηθούν με την κατεστημένη τάξη. - Κοινός τόπος: Ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση για ανανέωση.

Page 4: Η πεζογραφία της γενιάς του

- Ονόματα: Μυριβήλης, Θεοτοκάς, Βενέζης, Καραγάτσης, Πολίτης, Τερζάκης, Νάκου, Σκαρίμπας.

12.2.2 Οι 2 κυριότεροι σταθμοί

α) 1933: έτος-σταθμός α. λόγω πληθωρικής παραγωγής (από το 1930 το μυθιστόρημα μεσουρανεί)β. λόγω ανάπτυξης θεωρητικού λόγου γύρω από το νέο αυτό είδος.β) 1936 και μετά:Πνευματική κρίση, εξαντλημένοι οι Αθηναίοι λογοτέχνες (Νέα Γράμματα).Οι λόγοι: α. ιδεολογικό αδιέξοδο αστικής τάξηςβ. μη ανταπόκριση του έργου τους στο αναγνωστικό κοινόγ. πτώση Βενιζέλου => μεταξική δικτατορία => διάψευση πρόθεσής τους να συμβάλουν με το έργο τους στον αστικό εκσυγχρονισμό της κοινωνικής ζωής.- Η πορεία από 1936 και μετά:Άλλαξαν στόχους και προσανατολισμό: επιστροφή στο παρελθόν, τόπο καταγωγής, ζωή γενέθλιας πόλης (Πρεβελάκης-το χρονικό μιας πολιτείας), παιδική/εφηβική ηλικία (Πολίτης-Eroica), ιστορία/πολιτιστική παράδοση (Π.Δέλτα-μυστικά του βάλτου).

ΟΙ 3 ΤΑΣΕΙΣ12.3.1 Αιολική Σχολή (πεζογραφία ως μαρτυρία)Οι γεννημένοι σε Λέσβο και μικρασιατικά παράλια. Αυτοί που έζησαν την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας. Υπήρχαν δεσμοί μεταξύ τους, σχεδόν συνομήλικοι. Σχολή που διαμορφώθηκε σε έναν συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο, στο πλαίσιο μιας πολύ συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Δεν είχε επιγόνους.- Η θεματική:η τραυματική εμπειρία των βαλκανικών πολέμων, της μικρασιατικής καταστροφής, της προσφυγιάς, της αιχμαλωσίας.- Δραστηριοποίηση:Λογοτεχνικοί και καλλιτεχνικοί σύλλογοι στη Λέσβο, εξέδιδαν εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά, γενικά είχαν αναπτύξη έντονη πνευματική δραστηριότητα ευρύτερα γνωστή ως "λεσβιακή άνοιξη / αναγέννηση". Η προσπάθεια συνεχίστηκε στην Αθήνα (λόγω εκπατρισμού), στο πλαίσιο της γενιάς του '30.- Τα 3 χαρακτηριστικά της:α. αφήγηση βιωμένης εμπειρίας. Ο σκοπός: να κρατήσουν ζωντανά στη συλλογική μνήμη τα κρίσιμα για την Ελλάδα ιστορικά γεγονότα. (Μυριβήλης, Βενέζης, Δούκας)Η μέθοδος: με τη μορφή της μαρτυρίας, σε α' πρόσωπο πιστοποιώντας έτσι την αυθεντικότητά της. Λειτουργία της μνήμης, αναπαράσταση της βιωμένης εμπειρίας. Ημερολογιακές και αυτοβιογραφικές αφηγηματικές μορφές.Η οπτική γωνία: αντιμιλιταριστικός και αντιηρωικός τόνος, αμφισβήτηση του επικού χαρακτήρα του πολέμου, τραγικότητα ατόμου και ανθρώπινης μοίρας.Η αντίθεση: ατομικές ιστορίες =/= συλλογική εμβέλεια, εκφράζουν την ανθρώπινη

Page 5: Η πεζογραφία της γενιάς του

διάσταση της δοκιμασίας του κάθε ανθρώπου στον πόλεμο, την υπαρξιακή αγωνία του θανάτου, τη φρίκη της βίας και του σωματικού πόνου.Το αποτέλεσμα: Δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις φιλόδοξες μυθιστορηματικές επιδιώξεις της γενιάς, δεν κατόρθωσαν να πραγματοποιήσουν σύνθετες δομές.β. σεβασμός στις ελληνικές παραδόσεις, "ελληνικότητα".Το περιβάλλον: ο τόπος καταγωγής τους (Λέσβος-Ανατολή) με μια ολοφάνερη νοσταλγική διάθεση.Η μέθοδος: φανερός ο απόηχος της παλαιότερης ηθογραφίας. Τοπικότητα (εκζήτηση δημοτικής, χρήση τοπικών ιδιολέκτων).Η οπτική γωνία: προσήλωση στα εντόπια, λαϊκές παραδόσεις, αναζήτηση της "ελληνικότητας", της πολιτισμικής δηλαδή ταυτότητας/ιδιοσυστασίας του ελληνισμού, αναγκαιότητα να καταδειχθεί η πνευματική ιδιοφυία του ως αποτέλεσμα σύνθεσης χώρου/ανθρώπων (λόγω κατάρρευσης Μεγάλης Ιδέας). Έντονος ενδοσκοπικός εθνοτισμός. Η φύση - κύριο συστατικό εθνικής μοναδικότητας και ιδιοτυπίας - πνευματικοποιείται, γίνεται άυλη και αφηρημένη δύναμη (νησιά, Αιγαίο). Σθεναρή αντίδραση σε κάθε ξενόφερτο νεωτερισμό.γ. ρεαλισμός και λυρισμός.Η μέθοδος: Παλιές τεχνικές δοκιμασμένες στην ευρ. λογοτεχνία ήδη από τον 18ο αι (αυτοβιογραφικός λόγος, εύρημα χειρόγραφων επιστολών, μάρτυρας που αφηγείται στον συγγραφέα την ιστορία του χωρίς να φαίνεται η επέμβαση του συγγραφέα). Ωστόσο: λανθάνοντα στοιχεία επεξεργασίας (τολμηρές παρομοιώσεις, δηκτική ειρωνεία, ιδιαίτερα οξυμένο γλωσσικό αίσθημα, αλλεπάλληλες επεξεργασίες, εκφραστική "ωραιολατρία") που υποδηλώνουν το αντίθετο, την στάση του συγγραφία απέναντι στον πόλεμο, τον θάνατο, τη φύση, τη ζωή.Το αποτέλεσμα: ένας συνδυασμός αυθεντικότητας και μυθοπλασίας, ένας συνδυασμός ρεαλισμού και έντονης ιμπρεσιονιστικής λυρικής έκφρασης. Ανάμειξη ονειρικού με πραγματικό => άνετα θα μπορούσαν να χαρακτηριστού και συμβολιστικά κείμενα.-Πού απέτυχαν: α. δεν ανταποκρίθηκαν στις σύνθετες μυθιστορηματικές δομέςβ. δεν απέδωσαν αυτοτελείς και ολοκληρωμένους ανθρώπινους χαρακτήρεςγ. δεν μπόρεσαν να περιγράψουν την πολυπλοκότητα της σύγχρονης κοινωνικής ζωής.- Πού πέτυχαν:α. διατύπωσαν το αντιπολεμικό και αντιηρωικό τους μήνυμα χάρη στην έμφαση στον άνθρωπο και την ατομική εμπειρία του πολέμουβ. συντονίστηκαν με τους νέους ιδεολογικούς προσανατολισμούς της γενιάςγ. το αίτημά τους ενσωματώθηκε στο κυρίαρχο αίτημα της "ελληνικότητας", που όμως τους κράτησε μακριά από τα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά πρότυπα και από τολμηρότερους λογοτεχνικούς πειραματισμούς.- Τα νεωτερικά στοιχεία:α. αντιπολεμικό πνεύμαβ. προβολή ατομικού ως διεκδίκηση της προσωπικής ελευθερίας και αξιοπρέπειαςγ. έντονα λυρική έκφρασηδ. ενδελεχής αισθητική επεξεργασία της μορφής που άμβλυνε τα όρια του ρεαλισμού.

12.3.2 Αστικός ρεαλισμός (αθηναϊκό κέντρο)

Page 6: Η πεζογραφία της γενιάς του

- Διαφορές με Αιολική Σχολή:α. οι αστικές καταβολές τουςβ. η αστική τους παιδείαγ. η μεγαλύτερη εξοικείωση με την ευρ. λογοτεχνική παραγωγή.δ. απομακρύνονται από την βιωματική εμπειρία / αυτοβιογραφική μορφήε. πιο σύνθετες δομές, πειραματίζονται με νέες αφηγηματικές τεχνικε΄ςστ. αφορίζουν την ρεαλιστική ηθογραφίαζ. οι υποθέσεις εξελίσσονται στις πόλεις / Αθήνα (αστικό πλαίσιο δράσης)η. κοινωνικός προβληματισμός με έντονη ιδεολογική φόρτισηθ. έμφαση στο άτομο και την εσωτερική του ζωή- Εκπρόσωποι:Θεοτοκάς, Καραγάτσης, Τερζάκης, Πολίτης- Θεματικές προτιμήσεις: α. Θεοτοκάς, Αργώ (η ανάλυση παρακάτω)Ανανέωσαν τη θεματολογία, την εμπότισαν με ιδεολογικό περιεχόμενο και κοινωνικό προβληματισμό. Επικεντρώθηκαν στην ψυχογραφική και κοινωνική ανάλυση της σύγχρονης ζωής στην πόλη. Ζωντανεύουν πρόσωπα από την σύγχρονή τους πραγματικότητα.β. Κοσμάς Πολίτης, Eroica (η ανάλυση παρακάτω)γ. Τερζάκης, Μενεξεδένια πολιτεία (ανάλυση παρακάτω)Προβλήματα που προκύπτουν από ενδοοικογενειακές σχέσειςδ. Καραγάτσης, Μεγάλη Χίμαιρα (ανάλυση παρακάτω)Υλικό έξω από το πλαίσιο της προσωπικής τους ζωής και εμπειρίας.- Αφηγηματικές τεχνικές και τεχνοτροπία:α. γ' πρόσωπο, χρονικές ανακολουθίες, αλλαγές οπτικής γωνίας => πολυεπίπεδη αφήγηση που αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα του ανθρ. ψυχισμού και της σύγχρονης ζωής.β. εσωτερικός μονόλογος, ταύτιση χρόνου δράσης και αφήγησης => πλασματική εντύπωση ρεαλιστικής αμεσότητας (Πολίτης, Λεμονοδάσος)γ. ήρωας σε γ' πρόσωπο => δεσμευμένος από την δική του οπτική γωνία (Πολίτης, Εκάτη)δ. οπτική γωνία που αλλάζει συνεχώς, "παντογνώστης αφηγητής" => αποδέσμευση από το κεντρικό πρόσωπο, ευρείες δυνατότητε σύνθεσης. Παιχνίδι με τον χρόνο, εναλλαγή εσωτερικού μονολόγου - γ' προσώπου. Ποιητική γραφή, έκδηλη μουσικότητα λόγου, λυρικές περιγραφές, χρήση 15σύλλαβου (!), ρυθμικότητα, παρήχηση. Μη ρεαλιστικά στοιχεία στις περιγραφές, υποβλητική ατμόσφαιρα, ονειρικό στοιχείο. Συμβολιστική γραφή. (Eroica)ε. απομάκρυνση από βιωματικό αυτοβιογραφικό πρότυπο. Απόσταση από τα γεγονότα όχι από ειρωνεία αλλά από συγκατάβαση => ύφος ψυχρό που όμως υπαινίσσεται τη βαθιά τραγωδία των ταπεινών ανθρώπων. Αιχμηρές μικρές λεπτομέρειες => φορτίζει συγκινισιακά με τρόπο αδρό και ανεπαίσθητο. (Τερζάκης). στ. Αποστασιοποίηση και σε Θεοτοκά.- Τεχνικές αδυναμίες του κειμένου του:Η αντικειμενικότητα θεωρήθηκε ως ψυχρότητα ή αδυναμία να φορτίσει συγκινισιακά τους ήρωες (Αργώ, Θεοτοκάς). Επίσης, χρησιμοποίησε ελάχιστα νεωτερικές τεχνικές όπως ο εσωτερικός μονόλογος και ο ελεύθερος πλάγιος λόγος. => δεν αφήνει στους ήρωες περιθώρια αυτονομίας και δραματικής ανάδυσης, δείχνουν να μην συντονίζονται μεταξύ

Page 7: Η πεζογραφία της γενιάς του

τους, με αποτέλεσμα να χαθεί ο έλεγχος της αφηγηματικής οικονομίας (όλα για Θεοτοκά).- Τα θετικά:Λιτή, περιεκτική, υπαινικτική και εμμέσως σχολιαστική γραφή αδρά ειρωνική. Προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις. Αφαιρετικές περιγραφές. Απόσταση που αφορά κυρίως στη δομή, τα πρόσωπα δονούνται από ρομαντικά πάθη και ένταση, "αποκρυστάλλωμα της εκρηκτικής εσωτερικότητας". Πρόσωπα ρομαντικά, αφού αναζητούν το απόλυτο => 3 τάσεις μέσα στην Αργώ: η ρεαλιστική (κοινωνία και πολιτική αρχών αιώνα), η μοντερνιστική (εσωστρέφεια, εξομολογητική διάθεση, σχετικότητα της αλήθειας) και η ρομαντική (ξεχείλισμα ψυχής, πλεόνασμα ζωής, καλλιτεχνικές ροπές των προσώπων).ζ. πληθωρικότητα, ορμητικότητα γραφής. γ' πρόσωπο, παντογνώστης αφηγητής. Εσωτερικός μονόλογος που βάζει τον αναγνώστη στη ροή συνείδησης των ηρώων. Άμεσα αντιληπτή η επέμβαση του συγγραφέα. Ψυχολογία που απορέει από την εξωτερική συμπεριφορά και εξέλιξη της δράσης. Περιγραφικός, όχι αναλυτικός. ανάμειξη ωμού ρεαλισμού με λυρ΄κή διάθεση (Καραγάτσης, Μεγάλη Χίμαιρα)

Ρεαλισμός και εσωτερικότητα

Πρωτοποριακοί, μόνο όμως ως προς το ιδεολογικό τους προβληματισμό. Στα τεχνοτροπικά η Αιολική Σχολή, μάλλον πειραμματίστηκε περισσότερο (Beaton.. ισχύει;)Έθεσαν ευρύτερους στόχους, έναν προβληματισμό γύρω από τον τρόπο με τον οποίο το άτομο βιώνει τις σύγχρονες κοινωνικές σχέσεις στην οικογένεια, στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.-Αντιφατικός στόχος:Από τη μια η απεικόνιση της κοινωνίας (δηλ. ρεαλισμός), από την άλλη εστίαση στην εσωτερική ζωή και ψυχισμό του ατόμου (δηλ. λυρισμός, ποιητικά στοιχεία, νέες αφηγηματικές τεχνικές όπως ο εσωτερικός μονόλογος ή ο ελεύθερος πλάγιος λόγος, παντογνώστης αφηγητής)- Η νέα οπτική γωνία:Η υποκειμενική πρόσληψη και ερμηνεία της πραγματικότητας. "Ροή συνείδησης": ως η πλέον πειστική μίμηση της εσωτερικής πραγματικότητας που αποκαλύπτει τη διαμεσολάβηση του συγγραφέα, καθώς και τον πλασματικό ρεαλισμό της εξωτερικής.

12.3.3 Μοντερνιστικές αναζητήσεις

- Γενικά γνωρίσματα:Έντονα επηρεασμένοι από Ευρώπη, γραφή ριζοσπαστική (συγγενεύει με υπερρεαλισμό), έμφαση στην ενδοσκόπηση και τις εσωτερικές διαδρομές σκέψης-συναισθήματος, αλλοίωση σχέσης αφήγησης με αντικειμενικότητα.- Γνωρίσματα μοντέρνου μυθιστορήματος: α. Απόλυτα υποκειμενική και εσωτερικευμένη πρόσληψη πραγματικότητας (υποσυνείδητο, υπερρεαλισμός).β. Δεν υπακούει στις γνωστές δομές χρόνου-χώρου, συχνά απουσιάζει πλήρως η πλοκή.γ. Νέες τεχνικές: εσωτερικός μονόλογος, ελεύθερη εκφορά του λόγου, άλογο στοιχείο, ροή συνείδησης.δ. Όχι παντογνώστης αφηγητής, αλλά με εσωτερικευμένη και περιορισμένη οπτική γωνία ή

Page 8: Η πεζογραφία της γενιάς του

και πολλαπλές οπτικές γωνίες.ε. Η εκφορά του λόγου δεν υπακούει στη λογική της αντικειμενικής αναπαράστασης/χρονική αλληλουχία, αντίθετα: αποσπασματική, με συγκοπές, χάσματα, ανώμαλη στίξη.- Εκπρόσωποι:Πεντζίκης, Σκαρίμπας, Αξιώτη- Κριτική:Αμήχανη. Άλλοι καταδίκασαν, άλλοι δέχτηκαν με επιφυλάξεις, άλλη σιώπησαν- Η οπτική γωνία:Μεταφυσική στροφή προς τα ένδον, αναζήτηση της έννοιας της ύπαρξης, μετατόπιση σε μια πραγματικότητα νέα που πρέπει να δημιουργήσουμε. Αδιάκοπη σύγχυση ζωής και ονείρου. Εξατομίκευση αντικειμενικού. Συμβολισμός. Τάση φυγής. Ιμπρεσιονιστική απόδοση και ονειρική διάθεση.α. Πεντζίκης, Σκαρίμπας, Αξιώτη (οι αναλύσεις παρακάτω)

Στοιχεία αφηγηματικής τεχνικής:

Δυο βασικα στοιχεια αφηγηματικου εργου: χρονος και οπτικη γωνια- ο χρονος σχετιζεται με τον τροπο της αφηγησης, παρατακτικη/γραμμικη ή πιο σύνθετη, με πολλα εναλλασσομενα επιπεδα χρόνου, χώρου και προοπτικης.

Στοιχεία που διαχωρίζουν το αφηγηματικό από το θεατρικό έργο: Vitti 1.ο χρόνος που συνδέεται με τη δομή της αφήγησης η οποία είναι παρατακτική /γραμμική( Αιολική Σχολή) ή σύνθετη (Αστικός ρεαλισμός και Μοντερνισμός). 2. η οπτική γωνία είτε είναι αμετακίνητη είτε εναλλασσόμενη (ειρωνική αποστασιοποίηση).

Αιολική σχολή τα περισσοτερα παρατακτικη οργανωση-Τα περισσοτερα του αστικου ρεαλισμου και ολα των μοντερνιστων συνθετη οργανωση- στον τρόπο της αφηγηση και

Αφηγηματική οργάνωση: Αιολική σχολή: οργανώνουν συνήθως παρατακτικά την αφήγησή Αστικός ρεαλισμός μοντερνιστές: προτιμούν συνθετότερη οργάνωση.

1) η έννοια του παντογνωστη αφηγητη, σε όλα τα μυθιστορηματα (παντογνωστης ειναι ο μυθιστοριογραφος της ορθοδοξης παραδοσης (δυτικων προδιαγραφων) ο οποίος γνωριζει τις σκεψεις ολων των προσωπων του, ολα τους τα μυστικα, και τα κρατα κρυφα από καποια μεριδα του φανταστικου πληθυσμου του-παντογνωστης ειναι συνηθως ο συγγραφεας μυθιστορηματων συνετης δομης, εχει ετσι τη δυνατοτητα να μετακινει τον αναγνωστη αναμεσα σε χωροχρονους διαφορετικους

2) Εκφορά της αφήγησης = Σε α΄ σε β΄ και σε γ΄ ενικο. Το α΄ προσωπο ταυτιζεται συχνα με τον συγγραφεα, ενω το γ΄ επιτρέπει στον συγγραφεα να τηρησει τις αποστασεις του- όταν ο λογος εκφερεται σε α΄ προσωπο έχουμε να κανουμε με ευθυ λογο, όταν εκφερεται σε γ΄ προσωπο έχουμε πλαγιο λογο –ενδιαμεση κατηγορια ο ελευθερος πλαγιος ή ανεξαρτητος

Page 9: Η πεζογραφία της γενιάς του

πλαγιος λογος= δεν είναι ουτε ευθυς ουτε πλαγιος, καθως συναιρει το λογο του αφηγητη και του ηρωα.

Στον ανεξαρτητο πλαγιο που μιλα σε γ΄ προσωπο ο συγγραφέας –για λογαριασμο όμως ενος προσωπου του εργου του (με λέξεις κι εκφρασεις που ταιριαζουν στο προσωπο αυτο)- οπτικη γωνια=η σκοπια από την οποία γινεται η αφηγηση- όταν η οπτικη γωνια ενος συγγραφεα ειναι αμετακινητη η οράνωση του υλικου ειναι απλη και η προοπτικη λιγοτερο ευελικτη- αντιθετα, η εναλλαγη οπτικης γωνιας επιτρεπει τη δημιουργια της ειρωνικης αποστασιοποιησης= αποσταση αναμεσα στον αφηγητη και τα προσωπα του εργουèκαι του αναγνωστη απο τα προσωπα αυτα- η πιο περιπλοκη αλλαγη οπτικης γωνιας στην Eroica-τα περισσοτερα της γενιας του ’30 όμως χαρακτηριζονται απο αυτοβιογραφικοτητα χωρις υποψια ειρωνικης προοπτικης-

Ρόλος οπτικής γωνίας του συγγραφέα στο μυθιστόρημά του: όταν είναι σταθερή το μυθιστόρημα έχει απλούστερη δομή. Όταν εναλλάσσεται η οπτική γωνία της αφήγησης ο αφηγητής αποστασιοποιείται από τα πρόσωπα του έργου του. (ειρωνική αποστασιοποίηση) Πολίτης Eroica

Εσωτερικός μονόλογος= Ο χωρίς ακροατή λόγος είτε σε α΄, γ΄ πρόσωπο εκφράζοντας τις πιο ενδόμυχες σκέψεις μέσα από ευθείς φράσεις. Οι μοντερνιστές ασχολήθηκαν περισσότερο με το εσωτερικό μονόλογο.Ο λογος χωρις ακροατη και ο μη απαγγελομενος, στον οποιο ενα προσωπο εκφράζει την πιο ενδομυχη σκεψη του, αυτη που ειναι πλησιεστερη προς το ασυνειδητο-προγενέστερη καθε λογικης οργανωσης, εκφρασμενη μεσω ευθεων φρασεων, περιορισμενων στην ελαχιστη δυνατη συνταξη, ουτως ωστε να δοθει η εντυπωση οτι λεει κανεις ο,τι του περνα απ’το μυαλο (Βιττι) -η ροη της συνειδησης, εντονο ενδιαφέρον για τον εσωτερικο ανθρωπο, την εσωτερικη περιπετεια (αναλογο και το άλογο στοιχείο και η αδεσμευτη συγκινησιακη αλληλουχια του ποιητικού λόγου στη μοντερνα ποιηση) καλλιεργηθηκε κυριως απο τους μοντερνιστες πεζογραφους-εκφερεται είτε σε α΄ είτε σε γ΄ προσωπο- σε α΄ προσωπο έχουμε ευθυ λογο, σε γ΄ προσωπο έχουμε ανεξαρτητο πλαγιο λογο-

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΥ:

1. Κοσμάς Πολίτης (1888-1974)-- λυρικά στοιχεία, πεζογραφική δύναμη, μη ρεαλιστής στην Eroica αφηγείται περιπέτειες παιδιών που βρίσκονται στην εφηβεία, αλλάζει συνέχεια οπτική γωνία και επιχειρεί αφηγηματικούς πειραματισμούς.

"Eroica" (511) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο: Γραμμένο το 1937. Οντολογική αγωνία, παρουσία θανάτου.. διαστάσεις που αγγίζουν πανανθρώπινα υπαρξιακά ερωτήματα. Το ωριμότερο προπολεμικό του μυθιστόρημα, ένα από τα σημαντικότερα της νεότερης πεζογραφίας. "Ένα εξαίρετο χρονικό της εφηβικής ηλικίας". Αθωότητα, ηρωισμός, έρωτας, θάνατος. Οι περιπέτειες μιας ομάδας παιδιών που βρίσκονται στην πρώιμη εφηβεία, η οδυνηρή

Page 10: Η πεζογραφία της γενιάς του

συνειδητοποίηση της αναπόφευκτης ενηλικίωσης. Εφηβεία: ως μια κρίσιμη στιγμή της ζωής που αποκαλύπτει τα θεμελιακά νοήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο κόσμος των παιδιών = ο κόσμος των ιδανικών. Ονειρικό στοιχείο. Υποβλητική ατμόσφαιρα.

2. Στρατής Μυριβήλης (1890-1969)

«Η ζωή εν τάφω" (520) - Ανάλυση από έγχειρίδιο: Ωμός και φρικιαστικός ρεαλισμός, αλλά και μια αισθητική επεξεργασία που προσδίδει σαφείς ιδεολογικές διαστάσεις. Στόχος: να αναδειχθεί η φρίκη του πολέμου. Ρεαλισμός στην περιγραφή που αμβλύνεται από έναν εκφραστικό λυρισμό που τελικά φανερώνει τη στάσει στου συγγραφέα απέναντι στον πόλεμο, τον θάνατο, τη φύση, τη ζωή.

3. Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984) -- ασχολήθηκε με πολλά είδη (πεζογραφία, ποίηση, θέατρο, θέατρο σκιών). Σκοπός: να προβάλει την περιφέρεια. Αντιδραστικό στοιχείο, αρθρογραφούσε αναντίον γνωστών λογίων και ιδρυμάτων. Θεωρήθηκε ότι υποθάλπει ανατρεπτικές κινήσεις.

"Το θείο τραγί" (535) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο - 436: Ίσως η πρώτη έντονη αντίσραση στο κατεστημένο (δικτατορικά καθεστώτα Ευρώπης). Η τέλεια ανατροπή αξιών και ηθικής. Κυριαρχούν τα άγρια ένστικτα και η δύναμη του κακού. Ήρωας-αφηγητής: άνθρωπος του περιθωρίου, της παρακμής, απόκληρος της κοινωνίας, παρουσία παρασιτική, δόλια, υποσκάπτει τις σχέσεις των ανθρώπων που τον περιστοιχίζουν και αποχωρεί έχοντας δημιουργήσει για τον ίδιο την εικόνα αγίου μέσα από ψέμα και υποκρισία. Υποδόριες θρησκευτικές αναφορές, ανατροπή ηθικής και αξιών. Ήρωας εωσφορικός. Αντιμυθιστόρημα, αντιήρωας => προγενέστερο ευρωπαϊκό πικαρικό μυθιστόρημα. Από α' σε γ' πρόσωπο. Ασάφεια χρόνου. Άναρχη χρήση γλώσσας.

4. Ηλίας Βενέζης (1904-1973)

"Το νούμερο 31328" (543) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο: Αυτοβιογραφικός λόγος. Σα να αφήνει τα περιστατικά να μιλάνε από μόνα τους: δεν παρεμβαίνει, δεν σχολιάζει, απλώς εκθέτει. Ωστόσο, οι τολμηρές παρομοιώσεις και η δηκτική ειρωέία δείχνουν πως ο λόγος του αφηγητή έχει λανθάνοντα στοιχεία επεξεργασίας.

5. Μέλπω Αξιώτη (1905-1973)-- πρωτοτυπία και τόλμη στην αφηγηματική της τεχνική (Δύσκολες νύχτες: πρώτα δείγματα εσωτερικού μονολόγου στην ελληνική πεζογραφία) Απουσιάζει ο μύθος. Ασχολείται με τον εσωτερικό κόσμο των ηρωίδων της και εκμεταλλεύεται την κληρονομιά του ηθογραφικού ρεαλισμού και τα στοιχεία της Αιολικής Σχολής

Page 11: Η πεζογραφία της γενιάς του

"Δύσκολες νύχτες" (550) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο - 438: Πρωτοτυπία, τόλμη αφηγηματικής τεχνικής. Απουσία μύθου και συνεπούς αφηγηματικής αλληλουχίας. Πεζογραφία αποσπασματική με συχνές καταδύσεις στον εσωτερικό κόσμο της ηρωίδας. Αξιοποιεί τον λαϊκό λόγο των ανθρώπων της ελλ. υπαίθρου. Επιστροφή στη ζωή της κοινότητας, στην ελλ. παράδοση. Σύζευξη της προφορικής λαϊκής παράδοσης με νεωτερικές αυτοαναφορικές στρατηγικές => υπέρβαση των ορίων του ηθογραφικού ρεαλισμού. Νέες τεχνικές (εσωτερικός μονόλογος, αντιπαράθεση λόγου-μονολόγου-διαλόγου) που προδίδουν την παρουσία του συγγραφέα. Διαπλοκή παρελθόντος με παρόν που "ακόμη διανύεται". Μνήμη που μειονεκτεί. Πρόσωπα που διαμορφόνωντες κυρίως μέσα από τον λόγο που εκφέρουν. Απευθείας διάλογοι που δίνουν την εντύπωση μιας σκέψης που συλαμβάνεται στη στιγμή, ακατέργασατα, πριν από τη διαδικασία της γραφής. Ωστόσο: οι τεχνικές της προδίδουν μια πολύ προσεκτική λογοτεχνική επεξεργασία.

6. Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966)-- υποστηρικτής του μυθιστορήματος. Αγκάλιαζε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και ψυχικής ζωής. Απουσιάζει η μυθοπλαστική φαντασία. Αργώ: δίνει τις ιδεολογικές συγκρούσεις των νέων της γενιάς του ’30 κρατώντας απόσταση από τους ήρωές του με τη χρήση της ειρωνείας.

"Αργώ" (554) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο: Γράφτηκε το 1933. Η Αργώ αναπαριστά την αναζήτηση της ελληνικής ταυτότητας που καταλήγει σε διαψεύσεις και απογοητεύσεις. Η Ελλάδα δεν είναι ικανή να δεχτεί την αναγέννηση. Οι νέοι της Αργώς αναμετριούνται με τον χρόνο, το πεπρωμένο τους, την ιστορία. Ταξίδι Αργώς: ταξίδι ελληνισμού και νέας γενιάς που στόχο έχει την αναζήτηση του ιδανικού, ενός νέου ουμανισμού. Διαλεκτική φύση του ελληνικού χαρακτήρα. Ριζοσπαστικός ρόλος των νέων. Πολυπρόσωπη σύνθεση. Αντιπροσωπευτικός εκφραστής των νέων τάσεων της γενιάς του '30.

7. Άγγελος Τερζάκης (1907-1979)-- ο πιο ανήσυχος φιλοσοφικά. Τα μυθιστορήματά του ασχολούνται με την μίζερη μικροαστική ζωή των κατοίκων της Αθήνας. Δίνει έμφαση στην ψυχολογία των ηρώων του που είναι απλοί καθημερινοί άνθρωποι.

"Η μενεξεδένια πολιτεία" (563)-- Ανάλυση από εγχειρίδιο - 422: Κέντρο: ο σύγχρονος άνθρωπος και τα αγωνιώδη προβλήματά του. Η παλιά πατριαρχική και μικροαστική οικογένεια που δεν κατορθώνει να προσαρμοστεί στις συνθήκες της σύγχρονης αστικής κοινωνίας. Κλίμα: ζοφερό. Έμφαση στη "ψυχολογική μεταβατικότητα της ζωής των ηρώων". Ψυχολογική παρατήρηση. Αναπαράσαταση της "ροής συνείδησης". Σηματοδότηση της λεπτομέρειας. Νότα αισιοδοξίας που διαφαίνεται από την έκφαση (κατορθώνουν να αποδράσουν από το ασφυκτικό κοινωνικό περιβάλλον). Η ιστορική στιγμή όπου η Αθήνα περνάει το κοινωνικό μεταίχμικο από την ειδυλλιακή εποχή στην κοσμοπολιτική.

8. Μ. Καραγάτσης (1908-1960)-- πολυγραφότατος και νατουραλιστής - τον χαρακτηρίζει: ο αυθορμητισμός, η μυθοπλαστική φαντασία, η θεματική ποικιλία, έμφαση στο βιολογικό και σεξουαλικό στοιχείο. Οι ήρωές του έχουν αντιηρωϊκή συμπεριφορά.

Page 12: Η πεζογραφία της γενιάς του

"Η μεγάλη χίμαιρα" (569) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο - 423: Γραμμένο το 1936. Ξενόφερτοι ήρωες που βρίσκονται σε συγκρουσιακή επαφή με το ελληνικό περιβάλλον. Διονυσιακό (υπερρεαλισμός;) στοιχείο. Παραδοχή των εσωτερικών υποσυνείδητων δυνάμεων που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Κεντρικός ιστός: η παραδοσιακή ελληνική νοοτροπία αδυνατεί να δεχτεί τις ξενόφερτες αντιλήψεις. =/= αιλική σχολή: υλικό εντελώς έξω από το πλαίσιο της προσωπικής εμπειρίας.

9. Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993)

"Ο πεθαμένος και η ανάσταση" (580) -- Ανάλυση από εγχειρίδιο - 435: Εντάσσεται στον μοντερνισμό. Αναφέρεται στις προσπάθειες του ίδιου του συγγραφέα να το συνθέσει (αυτο-αναφορικό: θέμα, η ίδια η συγγραφή). Ο ήρωας αυτοκτονεί και ο συγγραφέας αναλαμβάνει να τον αναστήσει. Ένας κόσμος χαώδης, σαν μέσα από ραγισμένο καθρέπτη. Δυστυχία, ασθένεια, αμαρτία, πτώση σε έναν κόσμο δαιμονικό. Η ανάσταση του ήρωα επιτυγχάνεται μέσω της γραφής, που είναι μια διαδικασία νέας δημιουργίας και αναβίωσης. Η περιπέτεια του ήρωα είναι εσωτερική. Γραφή συνειρμική και με εκτενή χρήση εσωτερικού μονολόγου.

Αρχειοθήκη

► 2012 (4)

► Ιανουάριος (4)

ΕΛΠ 22 - Θέμα 3ης γραπτής εργασίας 2011-12

ΕΛΠ 22 - Ελληνιστική Φιλοσοφία

ΕΛΠ 22 - Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 13

▼ 2011 (45)

► Δεκέμβριος (3)

Καλές Γιορτές!

ΕΛΠ 22 - Θέμα 2ης γραπτής εργασίας 2011-12

EΑΠ.iΛΕkΤoi: to be or not to be?

► Νοέμβριος (2)

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 12

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 11

Page 13: Η πεζογραφία της γενιάς του

► Οκτώβριος (7)

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 10

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 9

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 8

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 7

ΕΛΠ 22 - Θέμα 1ης γραπτής εργασίας 2011-2012

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 6

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 5

► Σεπτέμβριος (9)

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 4

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 3

ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 2

Καλή χρονιά με ΕΛΠ 22 - Ημερολόγιο Πορείας 1

ΕΛΠ 22 - Η φιλοσοφία του Πλάτωνα

ΕΛΠ 22 - Χρήσιμες ιστοσελίδες

ΕΛΠ 22 - Οι Σοφιστές

ΕΛΠ 22 - Θέματα εργασιών προηγούμενων ετών

ΕΛΠ 22 - Οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι

► Ιούνιος (7)

Λίγo πριν τις εξετάσεις..

Ελπ 30 - Η μοντέρνα ποίηση και η Γενιά του '30

Ελπ 30 - Η ποίηση του Κ.Γ. Καρυωτάκη

Ελπ 30 - Η ποίηση του Άγγελου Σικελιανού

Ελπ 30 - Η ποίηση του Καβάφη

Ελπ 30 - Η Γενιά του 1880. Πεζογραφία - Ποίηση

Ελπ 30 - Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή. Ρομαντική Ποίηση κα...

▼ Μάϊος (4)

Page 14: Η πεζογραφία της γενιάς του

Ελπ 30 - Η ποίηση του Ανδρέα Κάλβου

Ελπ 30 - Η ποίηση του Διονυσίου Σολωμού

Ελπ 30 - Η επτανησιακή ποίηση του 19ου αιώνα

Ελπ 30 - Η πεζογραφία της γενιάς του '30

► Απρίλιος (4)

Ελπ 30 - Η μεταπολεμική πεζογραφία (1944-1974)

Ελπ 30 - Η μεταπολεμική ποίηση (1944-1974)

Ελπ 30 - Θέματα εξετάσεων

Ελπ 30 - Ύλη εξετάσεων 2010 - 2011

► Μάρτιος (6)

ΕΛΠ 20 - Δημ. & Ιδιωτ. βίος κατά την περίοδο της ο...

ΕΛΠ 20 - Ο βυζαντινός θρησκευτικός βίος

ΕΛΠ 20 - Δημόσιος, οικονομικός και κοινωνικός βίος...

ΕΛΠ 20 - Αρχαία ελληνική θρησκεία

ΕΛΠ 20 - Οικογενειακοί θεσμοί

ΕΛΠ 20 - Η οικονομία στην Αρχαιότητα

► Φεβρουάριος (2)

Scribd - μια βιβλιοθήκη χωρίς σύνορα

ΕΛΠ 30 - Θέμα 3ης εργασίας 2010-11

► Ιανουάριος (1)

Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Το πίστομα

► 2010 (57)

► Δεκέμβριος (1)

Ανοικτή επιστολή ΣΔΕΑΠ προς φοιτητές/-τριες του Ελ...

► Νοέμβριος (1)

► Οκτώβριος (3)

► Σεπτέμβριος (6)

Page 15: Η πεζογραφία της γενιάς του

► Αύγουστος (5)

► Ιούλιος (3)

► Ιούνιος (38)

Ο καιρός της Αθήνας

Βιβλιοθήκη

eap.ilektoieva_psarrou

27 p.

Kontos & Snell, Η Αριστοτελική Ηθική ως Οντολογία From: eva_psarrou Reads: 167

12 p.

Averintsev, Ταπείνωση και Αξιοπρέπεια From: eva_psarrou Reads: 185

29 p.

Αριστοτέλης - Ηθικά Νικομήδεια Α+Β & During From: eva_psarrou Reads: 130

176 p.

Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία From: isxiros Reads: 16046

122 p.

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία 2 – (Φιλοσοφία) From: helen1995 Reads: 2169

6 p.

Δίον_Το χρονικό των ανασκαφών From: constantia74 Reads: 292

3 p.

Δίον_Το ιερό του Ολυμπίου Διός From: constantia74 Reads: 196

6 p.

Δίον_Το ιερό της Ίσιδας From: constantia74 Reads: 328

5 p.

Page 16: Η πεζογραφία της γενιάς του

Δίον_Η νεκρόπολη From: constantia74 Reads: 249

4 p.

Δίον_Τα τείχη From: constantia74 Reads: 215

4 p.

Η γυναίκα στο Βυζάντιο From: constantia74 Reads: 167

5 p.

Η Θέση της γυναίκας στην Αθήνα της κλασικής εποχής From: constantia74 Reads: 140

4 p.

Η πολιτική διάσταση της σπαρτιατικής αγωγής From: constantia74 Reads: 265

5 p.

Η Εκπαίδευση στο Βυζάντιο From: constantia74 Reads: 260

2 p.

Εκπαίδευση των νέων στην κλασική Αθήνα From: constantia74 Reads: 612

6 p.

Η γυναίκα από την προϊστορία στην ιστορία From: constantia74 Reads: 266

9 p.

Παιδαγωγική Στην Αρχαία Ελλάδα From: constantia74 Reads: 341

2 p.

Η Ελληνική Πλαστική ΙΙ From: constantia74 Reads: 496

2 p.

Η Ελληνική Πλαστική Ι From: constantia74 Reads: 258

2 p.

Τα αρχαία ελληνικά αγγεία Ι From: constantia74 Reads: 358

2 p.

Τα αρχαία ελληνικά αγγεία From: constantia74 Reads: 333

2 p.

Τα αρχαία ελληνικά αγγεία From: constantia74 Reads: 455

Page 17: Η πεζογραφία της γενιάς του

354 p.

Βαλαωρίτης Αριστοτέλης - Άπαντα Β’ - http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 459

348 p.

Βαλαωρίτης Αριστοτέλης - Άπαντα Α’ – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 450

428 p.

Διονύσιος Σολωμός –Άπαντα – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 424

134 p.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης –Η φόνισσα – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 271

12 p.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην αρχαία Αθήνα τον 5ο-4ο αι.π.Χ. From: constantia74 Reads: 317

13 p.

Πως Δουλεύει ο Αρχαιολόγος From: constantia74 Reads: 121

11 p.

Η ερωτική ζωή στην αρχαία Ελλάδα From: constantia74 Reads: 430

10 p.

Η Βυζαντινή Μουσική From: constantia74 Reads: 464

3 p.

Η Μουσική Στην Αρχαία Ελλάδα From: constantia74 Reads: 74

3 p.

Μουσικά Όργανα των αρχαίων Ελλήνων From: constantia74 Reads: 68

6 p.

Καιάδας From: constantia74 Reads: 352

3 p.

Τα Λίθινα Εργαλεία From: constantia74 Reads: 195

8 p.

Page 18: Η πεζογραφία της γενιάς του

Η μικρογλυπτική των Κρητομυκηναϊκών σφραγίδων From: constantia74 Reads: 715

1 p.

Η γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα From: constantia74 Reads: 67

3 p.

Η μεσοβυζαντινή πόλη From: constantia74 Reads: 96

15 p.

Η Ελληνική Γλώσσα [Αρχαία & Νέα]_G. Thomson From: constantia74 Reads: 126

3 p.

Πρώιμα Μεταβυζαντινά Κεραμεικά From: constantia74 Reads: 79

10 p.

Αθήνα 5000 χρόνια ζωής From: constantia74 Reads: 346

4 p.

Η Πολιτική Οργάνωση & Εξέλιξη της αρχαίας Αθήνας From: constantia74 Reads: 145

5 p.

Οι Επιγραφές & ο Δημόσιος & Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων From: constantia74 Reads: 183

3 p.

Το Θέατρο γεννήθηκε στην Αθήνα From: constantia74 Reads: 130

5 p.

Η αντιγραφή & η χειρόγραφη παράδοση των αρχαίων κειμένων From: constantia74 Reads: 102

5 p.

Η Ελληνική Μεταλλοτεχνία Του 4ου π.Χ. From: constantia74 Reads: 113

5 p.

Ο Συμβολισμός Του Χρυσού Φόντου Στα Βυζαντινά Ψηφιδωτά From: constantia74 Reads: 296

7 p.

Παναθηναϊκοί Αμφορείς From: constantia74 Reads: 116

5 p.

Page 19: Η πεζογραφία της γενιάς του

Νεοκλασική Αρχιτεκτονική From: constantia74 Reads: 239

15 p.

Τα πρώτα αθηναϊκά σπίτια 1832-1860 From: constantia74 Reads: 585

7 p.

Περίληψη 3ο Κεφάλαιο_Α_ΕΛΠ 11 From: constantia74 Reads: 1341

22 p.

Περίληψη 2ο Κεφάλαιο_Α_ΕΛΠ 11 From: constantia74 Reads: 3053

23 p.

Περίληψη 4ο Κεφάλαιο_Α_ΕΛΠ 11 From: constantia74 Reads: 2654

23 p.

Περίληψη 4ο Κεφάλαιο_Β_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 2364

16 p.

Περίληψη 3ο Κεφάλαιο_Β_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 1497

18 p.

Περίληψη 2ο Κεφάλαιο_Β_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 1345

15 p.

Περίληψη 1ο Κεφάλαιο_Β_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 1733

24 p.

Περίληψη 4ο Κεφάλαιο_Α_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 3188

10 p.

Η Γέννηση της Γραφής From: constantia74 Reads: 142

12 p.

Η Βυζαντινή Γραφή From: constantia74 Reads: 342

8 p.

ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ_31 π.Χ. - 330 μ.Χ._Λέξεις-Κλειδιά_ΕΛΠ21 From: constantia74 Reads: 621

18 p.

Page 20: Η πεζογραφία της γενιάς του

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ_330 μ.Χ. - 1453_Λέξεις-Κλειδιά_ΕΛΠ21 From: constantia74 Reads: 1688

14 p.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ_323π.Χ. - 31 π.Χ._Λέξεις-Κλειδιά_ΕΛΠ21 From: constantia74 Reads: 1173

36 p.

Περίληψη 1ο Κεφάλαιο_Α_ΕΛΠ 10 From: constantia74 Reads: 4560

76 p.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ-ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟΣ (πίνακες ιδίου) From: diagoras Reads: 3530

25 p.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ - ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ From: υπόδρα ιδών Reads: 2039

24 p.

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΚΑΙ Η ΤΟΛΜΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΒΟΥ - ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ From: υπόδρα ιδών Reads: 443

122 p.

Ανδρέας Καρκαβίτσας –Ο Ζητιάνος – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 279

79 p.

Δημήτριος Βικέλας -Λουκής Λάρας – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 1017

149 p.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ- ΠΑΤΑΚΗΣ From: υπόδρα ιδών Reads: 512

15 p.

EL GRECO / ΔΟΜ. ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ - ΣΤΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΔΥΟ ΕΠΟΧΩΝ ΚΑΙ ΔΥΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ From: eva_psarrou Reads: 554

111 p.

The Saviors of God: Spiritual Exercises by Nikos Kazantzakis From: test5384 Reads: 2923

303 p.

ΑΚΡΙΤΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ From: υπόδρα ιδών Reads: 7992

107 p.

Page 21: Η πεζογραφία της γενιάς του

Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας – http://www.projethomere.com From: helen1995 Reads: 3401

2 p.

Mi No An From: FactPalooza Reads: 200

4 p.

M.BEARD Knossos - Fakes, Facts, And Mystery NYRB 56.13 Aug 2009 From: niconarsi Reads: 658

52 p.

Minoans and Myceneans From: Iulius_Caesar_4167 Reads: 173

192 p.

(1911) Crete: The Forerunner of Greece From: hhbooker2 Reads: 701

150 p.

The Sea-Kings of Crete by Baikie, James, 1866-1931 From: Gutenberg.org Reads: 618

112 p.

(1923) The Minoans From: hhbooker2 Reads: 692

57 p.

GREEK WRITING SYSTEM, HELLENIC SCRIPT From: akrassanakis Reads: 213

19 p.

ROMAN INTRO From: api_user_11797_p132i Reads: 704

2 p.

Treasure of Atreus From: api_user_11797_p132i Reads: 623

24 p.

GREEK HISTORY: A Presentation From: api_user_11797_p132i Reads: 8705

556 p.

Bogomolov - Ιστορία της αρχαίας φιλοσοφίας (Πολιτικό Καφενείο) From: vihospanos Reads: 1339

49 p.

Αρχαιολογία, Τι Και Πως From: isxiros Reads: 501

19 p.

Page 22: Η πεζογραφία της γενιάς του

ΒΥΖΑΝΤΙΟ_ΜΑΖΕΜΑ-ΕΙΚΟΝΕΣ, αυτό όλο νεράκι! From: Helen και anisixi Reads: 5145

33 p.

ELP_10._Kefalaio_1._Oi_ennoies_tou_politismou_kai_tns_koultouras SOS From: fanisboy Reads: 594

5 p.

Μεταφρασεολογικά-Ιβάνοβιτς 7 From: purple dawn Reads: 419

12 p.

4osTOMOS From: Helen και anisixi Reads: 2880

3 p.

1οςTOMOS From: Helen και anisixi Reads: 1084

3 p.

1os From: Helen και anisixi Reads: 1813

13 p.

TOMOSB From: Helen και anisixi Reads: 2873

66 p.

Perilipseis_elp12 From: Helen και anisixi Reads: 2930

12 p.

τομοςΓ_περιληψεις From: Helen και anisixi Reads: 3608

3 p.

ΤΟΜΟς 4ος_κεφ_6 From: Helen και anisixi Reads: 718

3 p.

ΤΟΜΟς 4ος_κεφ_6 From: Helen και anisixi Reads: 1946

18 p.

ΠΡΩΤΟΣ+ΤΟ.. From: Helen και anisixi Reads: 4124

65 p.

-ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ From: Helen και anisixi Reads: 4635

37 p.

2- dimosios From: Helen και anisixi Reads: 2972

Page 23: Η πεζογραφία της γενιάς του

70 p.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ[1] From: Helen και anisixi Reads: 2720

+ Add your docs to this collection

Create a collection on Scribd

is where my documents live!

Gadgets powered by Google

Θέματα

Scribd documents (1)

αγιολογική λογοτεχνία (1)

Αθήνα - Σπάρτη (1)

ανακοινώσεις - ενημερώσεις (4)

αξίες - θεσμοί (6)

Απολλώνιος Ρόδιος (1)

Αριστοτέλης (1)

Αριστοφάνης (1)

αρχαίο θέατρο (1)

αρχαιοελληνική τέχνη (3)

αρχιτεκτονική (1)

Βιζυηνός Γεώργιος (1)

βιογραφία (1)

βουκολική ποίηση (1)

βυζάντιο (4)

βυζαντινή γλώσσα (1)

Page 24: Η πεζογραφία της γενιάς του

βυζαντινή παιδεία (1)

βυζαντινή τέχνη (1)

Γενιά 1880 (1)

Γενιά 1930 (2)

γλυκάς (1)

γλυπτική (1)

γράμματα Ι - ελπ21 (31)

γράμματα ΙΙ - ελπ30 (10)

γραμματική/συντακτικό/ορθογραφία tips (2)

δεύτερη σοφιστική (1)

δημώδης λογοτεχνία (1)

διόδωρος ο σικελιώτης (1)

Εγγονόπουλος (1)

ειδύλλιον (1)

εισαγωγή στον ελλ. πολιτισμό - ελπ 10 (13)

ελληνικές τέχνες - ελπ12 (2)

ελληνική γλώσσα (1)

ελληνική ιστορία - ελπ 11 (1)

ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη - ελπ 22 (22)

ελληνιστική εποχή (1)

ελπ 10 - εργασίες (1)

ελπ 10 - σημειώσεις (12)

ελπ 11 - εργασίες (1)

ελπ 12 - εργασίες (1)

ελπ 12 - σημειώσεις (2)

ΕΛΠ 20 - Δημόσιος-Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα Ι (8)

ελπ 20 - σημειώσεις (8)

Page 25: Η πεζογραφία της γενιάς του

ελπ 21 - θέματα εξετάσεων (8)

ελπ 21 - σημειώσεις (22)

ελπ 21 - χρήσιμα (1)

ελπ 22 - εργασίες (9)

ελπ 22 - ημερολόγιο (13)

ελπ 22 - σημειώσεις (5)

ελπ 22 - χρήσιμο υλικό (3)

ΕΛΠ 30 - Γράμματα ΙΙ (7)

ελπ 30 - εξετάσεις (2)

ελπ 30 - λοιπά (3)

ελπ 30 - σημειώσεις (12)

ελπ 30-θέματα εργασιών (1)

Ελύτης (1)

Εμπειρίκος (1)

επανάσταση 1821 (1)

Επικούρειοι (1)

επιστήμη (1)

επιστολογραφία (1)

επτανησιακή ποίηση (1)

ηρόδοτος (1)

ησίοδος (1)

Θεοτόκης Κων/νος (1)

θεόκριτος (1)

θουκυδίδης (1)

ιστοριογραφία (3)

Κάλας (1)

Κάλβος Ανδρέας (1)

Page 26: Η πεζογραφία της γενιάς του

Καβάφης Κων/νος (1)

καλλίμαχος (1)

κανόνας-κοντάκιο (1)

Καρυωτάκης Κώστας (1)

κλασική φιλολογία - βοηθητικές επιστήμες (1)

κωμωδία (1)

λογογράφοι (1)

λογοτεχνία (3)

λουκιανός (1)

λυρική ποίηση (1)

μεταπολεμική πεζογραφία (1)

μεταπολεμική ποίηση (1)

νεοελληνική λογοτεχνία (1)

νεωτερικό έπος (1)

ξενοφών (1)

οδηγίες για τη συγγραφή επιστ. εργασίας (1)

οθωμ. κυριαρχία (1)

οικονομία (1)

οικουμενικές σύνοδοι (1)

ομηρος (1)

Πλάτων (1)

πλούταρχος (1)

πολίτης (1)

πολιτική - θεωρία της πολιτικής (1)

πολιτισμός - κουλτούρα (3)

πολύβιος (1)

προκόπιος (1)

Page 27: Η πεζογραφία της γενιάς του

προσωκρατοί (1)

πρόδρομος θεόδωρος (1)

Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή (1)

πτωχοπροδρομικά ποιήματα (1)

πόλις (1)

ρήτορες (1)

Ρίτσος (1)

ρητορική (1)

Σεφέρης (1)

σημειώσεις (1)

Σικελιανός Άγγελος (1)

Σολωμός Διονύσιος (1)

σοφιστές (1)

σοφοκλής (1)

σπανέας (1)

Στωικοί (1)

Σωκράτης (1)

τραγωδία (1)

υμνογραφία (1)

φιλοσοφία (5)

φλάβιος φιλόστρατος (1)

χρήσιμο υλικό (1)

χριστιανισμός (1)

χρονογραφία (1)

Page 28: Η πεζογραφία της γενιάς του

Top of Form

παρέχεται από

Bottom of Form

Σύνδεσμοι

24γράμματα

e-poema

komvos-ελληνική γλώσσα

openLit - ανοικτή λογοτεχνία

Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

αρνός e-learning

ΕΑΠ-forum φοιτητών

ΕΑΠ-forums

ΕΑΠ-Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

ΕΑΠ-υπηρεσίες βιβλιοθήκης

εκαταίος - σύλλογος ελπ

ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο

ΕΛΠ 21-χρήσιμα από ΣΕΠ: Α.Μπάζου/Χατζηλάμπρου/Κολλυροπούλου

Αναζήτηση

Page 29: Η πεζογραφία της γενιάς του

ΕΠΟ-forum

ΙΜΕ-ελληνική ιστορία

ινστιτούτο βυζαντινών ερευνών

κέντρο ελληνικής γλώσσας

σπουδαστήριο νέου ελληνισμού

ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

eap.ilektoi videos

Εδώ κι εκεί

greek surnames

Η παρέλαση της 25ης Μαρτίου θα γίνει με face control και στημένο κοινό

Πριν από 4 ώρες

Λογοτεχνικά Επίκαιρα

Ενθύμιο Θεσσαλονίκης (1912-2012) - Εξώφυλλο του περιοδικού ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ (Ιούλιος - Αύγουστος 1936)

Πριν από 9 ώρες

roadartist

είχα ένα όνειρο

Πριν από 18 ώρες

νεοελληνική λογοτεχνία

Ν. Εγγονόπουλος

Πριν από 20 ώρες

Eva Psarrou

Η έμπνευση της ημέρας

Page 30: Η πεζογραφία της γενιάς του

Πριν από 2 ημέρες

ΕΚΑΤΑΙΟΣ ΕΛΠ ΕΑΠ

5o ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Πριν από 5 ημέρες

μηχανή του χρόνου

ΟΙ ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ

Πριν από 1 εβδομάδα

φίλοι ΕΑΠ και ΑΠΚΥ

Θέσεις για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στο ΑΠΚυ

Πριν από 1 εβδομάδα

Το ιστολόγιο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ)

1ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών

1 μήνα πριν

Φοίτηση

Πριν από 3 μήνες

elp-eapologies

φερενίκη

Κι όμως, γυρίζει..