ΠεριεχόμεναΕισαγωγή..................................................................................2

Ορισμός του εκφοβισμού........................................................3

Σχολικός εκφοβισμός...............................................................4

Τι δεν είναι εκφοβισμός...........................................................5

Διαδικτυακός εκφοβισμός.......................................................5

Μορφές Διαδικτυακού εκφοβισμού........................................6

Αντιμετώπιση του Διαδικτυακού εκφοβισμού.......................7

Σε τι διαφέρει ο διαδικτυακός εκφοβισμός απο τη σεξουαλική παρενόχληση;......................................................7

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς εάν το παιδί τους πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου;...............................8

Πως εκδηλώνεται.....................................................................8

Ποιές οι συνέπειες σε θύτες και θύματα................................9

Παράγοντες κινδύνου:...........................................................11

Χαρακτηριστικά θυμάτων και θυτών....................................12

Ποιους αφορά.........................................................................13

Ποιες οι επιπτώσεις του........................................................14

Σχολικός εκφοβισμός-αντιμετώπιση....................................15

Διαδικτυακός εκφοβισμός-αντιμετώπιση............................18

Επίλογος.................................................................................19

Πηγές........................................................................................20

~ 2 ~

Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια ο εκφοβισμός, έχει αυξηθεί σε πολλούς τομείς σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσω διαδικτύου, στα σχολεία ανάμεσα σε παιδιά και γενικότερα στην καθημερινότητά μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.

Ορισμός του εκφοβισμού

Ο εκφοβισμός έχει ορισθεί ως μια επιθετική, σκόπιμη πράξη ή συμπεριφορά που εκδηλώνεται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων επαναλαμβανόμενα, έχει διάρκεια στο χρόνο και απευθύνεται σε ένα άτομο (θύμα) που δεν μπορεί να

~ 3 ~

υπερασπιστεί εύκολα τον εαυτό του ( Olweus, D. (1993). 1). Ο ορισμός αυτός υπογραμμίζει τη σκοπιμότητα του εκφραστή της βίαιης συμπεριφοράς και την πρόκληση φυσικής ή ψυχολογικής βλάβης στα θύματα. Επιπλέον, η διαφορά του εκφοβισμού με τις συνηθισμένες διαμάχες μεταξύ των παιδιών είναι ότι αυτός εμφανίζει επαναληψιμότητα και ότι υπάρχει ανισορροπία ισχύος μεταξύ του θύτη και του θύματος, με την επιβεβαίωση της κυριαρχίας του θύτη πάνω στο θύμα (ως προς την ηλικία, τη φυσική δύναμη κ.λπ.)

Σχολικός εκφοβισμός

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Αναφέρεται επίσης στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση.

1 Bullying at school: What we know and what we can do. Malden, MA: Blackwell Publishing, 140 pp., .

~ 4 ~

Τι δεν είναι εκφοβισμός

Όταν τα εμπλεκόμενα μέρη είναι ίσης δύναμης και όχι άνισης, λόγω αριθμού, σωματικής διάπλασης, κοινωνικής θέσης, κουλτούρας, τότε πρόκειται για σύγκρουση, βίαιη ίσως, αλλά όχι εκφοβιστική συμπεριφορά.

Εκτός από την ισότητα στη δύναμη, παρατηρείται επίσης όμοια συναισθηματική αντίδραση, που σημαίνει ότι και οι δύο μαθητές είναι θυμωμένοι και όχι όπως στον εκφοβισμό όπου ο μαθητής – στόχος φοβάται και αδυνατεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Υπάρχει επίσης η περίπτωση του πειράγματος, όπου οι μαθητές κάνουν αστεία μεταξύ τους διασκεδάζοντας και οι δύο αληθινά.

Διαδικτυακός εκφοβισμός

~ 5 ~

Ο Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyberbullying) είναι αυτά που αναφέραμε στα παραπάνω κείμενα, η μόνη διαφορά είναι ότι λαμβάνει χώρα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δωματίων συνομιλίας, σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, μέσω άλλων ιστοσελίδων σχετικών με ηλεκτρονικά παιχνίδια ή υπηρεσιών άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων.

Μορφές Διαδικτυακού εκφοβισμού

Επαν

αλαμβ

ανόμε

νη

αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών μηνυμάτων

~ 6 ~

Παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε διαδικτυακής

δραστηριότητας του ατόμου

Δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ

Είσοδος σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του ατόμου

Αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή αλλού είδους μαγνητοσκοπημένου

υλικού

Αποστολή προσωπικών πληροφοριών του ατόμου σε πολλαπλούς

παραλήπτες

Αποστολή απειλητικών μηνυμάτων σε αλλά άτομα υποκρινόμενοι το

άτομο που εκφοβίζεται

Υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή παρακολούθηση και παρενόχληση του

ατόμου

Αντιμετώπιση του Διαδικτυακού εκφοβισμού

Αγνόηση ενοχλητικών μηνυμάτων, σε περίπτωση ωστόσο απειλών

συνιστάται αναφορά των μηνυμάτων και λήψη προληπτικών μέτρων .

Αποκλεισμός του αποστολέα που στέλνει απειλητικά ή ενοχλητικά

μηνύματα

Προειδοποίηση του αποστολέα

Αναφορά του περιστατικού στην Αστυνομία είτε σε κάποια αρμόδια

υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού εγκλήματος

Σε τι διαφέρει ο διαδικτυακός εκφοβισμός απο τη σεξουαλική παρενόχληση;

Η online αποπλάνηση είναι η προετοιμασία για τη ψυχολογική εκμετάλλευση ενός παιδιού, με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευσης μέσω της τεχνολογίας. Το πρώτο βήμα για την αποπλάνηση, είναι να κερδηθεί η εμπιστοσύνη του ανήλικου με τον παιδόφιλο, να παρουσιάζει τις πράξεις του ως ευεργετικές για τον ανήλικο. Αυτό μπορεί να συμβεί στο πλαίσιο ιδιωτικής διδικτυακής συνομιλίας, ή ακόμα και μέσω των forum των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, ο παιδόφιλος, μπορεί να έχει μια θέση στην ιστοσελίδα, που να του δίνει ευκολότερα τη δυνατότητα να διαμορφώσει κάποιου είδους σχέση με τον ανήλικο. Σκοπός αυτών των επαφών, είναι ο καθορισμός μια συνάντησης με τον ανήλικο, ή ακόμα και ο καταναγκασμός του ανήλικου, έτσι ώστε λα ληφθεί

~ 7 ~

πορνογραφικό υλικό. Η αποπλάνηση, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ψυχολογικής βλάβης εξαιτίας της ψυχολογικής πίεσης που χρησιμοποιεί ο παιδόφιλος. Στην περίπτωση αποπλάνησης απαιτείται άμεση δράση, στην οποία μπορει να χρειαστεί η παρέμβαση της αστυνομίας, η παρακίνηση του παιδιού να αναφέρει το έγκλημα, ενώ απαιτείται και η συνεργασία με την οικογένεια του θύματος. 

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς εάν το παιδί τους πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου;

Είναι πολύ σημαντικό να έχουν ενημερώσει τα παιδιά εκ των προτέρων ότι εάν δεχτούν απειλητικά ή προσβλητικά μηνύματα να τα αποθηκεύσουν και όχι να τα διαγράψουν, να κρατήσουν δηλαδή όλα τα αποδειχτικά στοιχεία. Επιπλέον μπορούν οι γονείς να μάθουν στα παιδιά ότι πρέπει ακόμα και να εκτυπώσουν τα απειλητικά μηνύματα που ενδεχομένως λάβουν και βεβαίως να τους τα δείξουν.

Σε περιπτώσεις όπου τα μηνύματα επιμένουν και προέρχονται από άγνωστο αποστολέα, οι γονείς μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και να πάρουν πληροφορίες από την Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο.

Πολύ συχνά αρκετοί γονείς ως απάντηση σε ένα περιστατικό εκφοβισμού απαγορεύουν στα παιδιά τους να επισκέπτονται διάφορα sites, κάνοντας αυτό, ενδεχομένως να προφυλάσσουν τα παιδιά από κάποια ενοχλητικά μηνύματα, ωστόσο τα κρατούν μακριά από την εξέλιξη της τεχνολογίας και την προσωπική τους ανάπτυξη.

Πως εκδηλώνεται

Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός που εκδηλώνεται μεταξύ των μαθητών έχει τις εξής μορφές:

• σωματική : χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμοί

• λεκτική : φραστικές επιθέσεις, βρισιές, προσβολές, σεξουαλικά υπονοούμενα ή/και χειρονομίες

• ψυχολογική: απειλές, εκβιασμοί, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων

• κοινωνική:κλοπές, σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, αποκλεισμός και απομόνωση από παρέες ομαδικά παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες, διάδοση φημών, προδοσία μυστικών, προσβλητικά γκράφιτι

~ 8 ~

Ποιές οι συνέπειες σε θύτες και θύματα

Θύματα:

Σωματικές συνέπειες:

• Γρατζουνιές, μώλωπες, στραμπουλήγματα,

διαστρέμματα, διάσειση

• Πονοκέφαλοι, πόνοι πλάτης, στομαχόπονοι

• Αϋπνία, εφιάλτες

• Απώλεια όρεξης ή βουλιμία

~ 9 ~

• Αύξηση ορμονών στρες, άγχος

• Αδύναμο ανοσοποιητικό, μεγαλύτερη πιθανότητα

τραυματισμού στα πρώτα 15΄ μετά το περιστατικό

• Εύκολη απώλεια ισορροπίας, παραπατήματα

Πνευματικές συνέπειες:

• Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, δυσκολίες στη μνήμη και στη μάθηση

• Έλλειψη κινήτρων για μάθηση

• Χαμηλό προφίλ στην επικοινωνία, δε λένε τις σκέψεις τους από φόβο χλευασμού

• Αποφεύγουν να τραβούν την προσοχή με την συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία ακόμα και με ερωτήσεις

• Σχολική άρνηση, συχνές απουσίες

• Μειωμένη σχολική επίδοση

Κοινωνικές συνέπειες:

• Ακολουθούν ομάδα δημοφιλών-νταήδων και υπομένουν την κοροϊδία από φόβο χειρότερης μορφής βίας

• Προσκόλληση σε ένα φίλο, υποτακτικά, από φόβο μην τον χάσουν και μείνουν μόνα

• Συνδέονται με παιδιά με επίσης έλλειμμα στις κοινωνικές δεξιότητες όπως τα ίδια που δεν μπορούν να τα προστατέψουν από τη βία

• Δυσκολία να δημιουργήσουν αληθινούς φίλους ακόμα και όταν η βία σταματήσει

Αυτοεικόνα:

• Η κοροϊδία μειώνει την αυτοεκτίμησή τους, ιδιαίτερα όταν αυτή σχετίζεται με τη διαφορετικότητά τους (σωματική διάπλαση, εθνικότητα, κλπ)

• Παιδιά που δεν αποδέχονται τον εαυτό τους όπως είναι, γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα σε οποιουδήποτε είδους κριτική

• Είναι ιδιαίτερα αυστηρά, απαιτητικά με τον εαυτό τους

• Επικρίνουν τον εαυτό τους και σταδιακά όλους τους άλλους

Ψυχολογικές συνέπειες:

~ 10 ~

• Βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάσταση άμυνας

• Φόβος, αγωνία, νευρικότητα, ευερεθιστότητα

• Δε μπορεί να χαλαρώσει, ούτε στις κοινωνικές του επαφές

• Γίνεται επιθετικό, ως αντίδραση στη βία

• Εκτονώνει την ένταση στο σπίτι, γίνεται εχθρικό και αγενές

• Μιλάει χαμηλόφωνα ή γρήγορα και χάνει, «μασάει» τις λέξεις

• Εμφανίζει μελαγχολία, κατάθλιψη

• Σε ακραίες περιπτώσεις εμφανίζει τάσεις αυτοκτονίας

Θύτες:

Μακροπρόθεσμες συνέπειες:

• Αδυναμία να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να αντλήσουν δύναμη και αυτοεκτίμηση με θετικούς, δημιουργικούς τρόπους

• Δυσκολία διαπροσωπικών σχέσεων, διαχείρισης θυμού και συγκρούσεων

• Οι οπαδοί τους αποχωρούν σταδιακά, καθώς μεγαλώνουν και μένουν μόνοι, με άγχος και τάσεις κατάθλιψης

• Έχουν αυξημένο κίνδυνο νεανικής και ενήλικης εγκληματικότητας, χρήση ουσιών και αλκοόλ

• Αυξημένη πιθανότητα βίαιης συμπεριφοράς προς τα παιδιά και τη σύντροφο μέσα στην οικογένειά τους

Παράγοντες κινδύνου:

Οικογένεια:

• Αυταρχικοί γονείς, τιμωρητικοί και όχι υποστηρικτοί

• Χρήση βίας ως μέθοδος επίλυσης προβλημάτων

• Συναισθηματική παραμέληση, έλλειψη τρυφερότητας τα πρώτα χρόνια της ζωής

~ 11 ~

• Έλλειψη ορίων που εκλαμβάνεται ως αδιαφορία από τα παιδιά

• Συχνά ξεσπάσματα θυμού και σωματικές τιμωρίες

• Βίαιη συμπεριφορά των γονιών προς τα παιδιά

• Ανοχή στη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών

Σχολείο:

• Ανταγωνιστικότητα, έλλειψη συνεργασίας στη μάθηση

• Έλλειψη ενθάρρυνσης μαθητικών πρωτοβουλιών και δημιουργικότητας στη μάθηση

• Αδιαφορία ή ανοχή στη βίαιη συμπεριφορά

• Μειωμένο ενδιαφέρον για τη συναισθηματική ζωή των παιδιών

• Έλλειψη συνεργασίας με τους γονείς, μη συμμετοχή τους στη σχολική ζωή

• Έλλειψη κώδικα συμπεριφοράς και συνολικής σχολικής πολιτικής

• Έλλειψη προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αγωγής

Κοινότητα:

• Υψηλά επίπεδα ανεργίας, εγκληματικότητας

• Έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ των πολιτισμικών ομάδων

• Ανεπάρκεια ελεύθερων χώρων, αθλητισμού, ψυχαγωγίας

• Κοινωνικές νόρμες που ανέχονται ή ενθαρρύνουν τη βία (κατά των γυναικών, των μεταναστών, των παιδιών)

• Κοινωνικές ανισότητες

Χαρακτηριστικά θυμάτων και θυτών

Θύτες:

• Έντονη, εξωστρεφής, παρορμητική προσωπικότητα

• Μή ανοχή στη διαφορετικότητα

• Χειριστικοί, έλλειψη ενσυναίσθησης

~ 12 ~

• Εναλλάσσονται σε ρόλους θύτη-θύματος

• Δικαιολογούν τις πράξεις τους ως πρόκληση του θύματος και τις εκλογικεύουν ελαχιστοποιώντας τις συνέπειες για το θύμα

• Ναρκισιστικά σχήματα προσωπικότητας, υψηλή αυτοπεποίθηση, με υπερβολικά θετική αυτοεικόνα που δε στηρίζεται στην πραγματικότητα, απειλές ως προς αυτήν αντιμετωπίζονται με επιθετικότητα

Θύματα:

• Παθητικά θύματα: ανασφαλή, αγχώδη, μοναχικά, χαμηλή αυτοεκτίμηση

• «Προκλητικά» θύματα: αντιδραστικά, αδέξια, αυθόρμητα, συχνά υπερκινητικά με δυσκολία συγκέντρωσης

• Ανήκουν σε μειοψηφική ομάδα (εθνότητα, θρήσκευμα, αναπηρία, σεξουαλικός προσανατολισμός, σωματική εμφάνιση, παχυσαρκία, κλπ)

Ποιους αφορά

Αφορά τα άτομα τα οποία είναι αγχώδη, κοινωνικά αποσυρμένα, που δεν κάνουν καμιά προσπάθεια υπεράσπισης του εαυτού τους όταν δέχονται επίθεση,τα επιθετικά και οξύθυμα που προκαλούν τους θύτες,τα παιδιά τα οποία είναι θύματα εκφοβισμού χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος και τέλος, κάποια άλλα που βρίσκονται συνεχώς στο στόχαστρο γιατί διαφέρουν σε κάτι από τα υπόλοιπα παιδιά,π.χ (ο τρόπος που μιλάνε, ο τρόπος που περπατάνε, το όνομά τους, το χρώμα τους, το ανάστημά τους, τα κιλά τους κ.α.)

~ 13 ~

Ποιες οι επιπτώσεις του

Ο εκφοβισμός είναι μια πολύ δυσάρεστη εμπειρία για τα θύματα, που δηλητηριάζει τη σχολική ζωή τους και μπορεί να έχει τεράστιες συνέπειες στη διάθεση και στη συμπεριφορά τους. Τα παιδιά-θύματα νιώθουν μόνα, δυστυχισμένα και φοβισμένα. Χάνουν την αυτοπεποίθησή τους. Το σχολείο γίνεται ένας χώρος ανασφαλής στον οποίον δε θέλουν να βρίσκονται. Συχνά κατηγορούν τον εαυτό τους για αυτό που γίνεται και απομονώνονται. Φοβούνται ότι αν κουβεντιάσουν με οποιονδήποτε αυτό που συμβαίνει, θα χειροτερέψει την κατάσταση. Μάλιστα, συχνά η οικογένεια και το περιβάλλον του σχολείου μένουν απληροφόρητοι και ανυποψίαστοι.

Το φαινόμενο του Διαδικτυακού εκφοβισμού εγκυμονεί σοβαρές επιπτώσεις

για την ψυχική υγεία του θύματος, αλλά και του θύτη. Η αυτοεκτίμηση του

ατόμου που υφίσταται Διαδικτυακό εκφοβισμό πλήττεται έντονα τόσο ώστε σε

μερικές περιπτώσεις συνδέεται με το αίσθημα της ενοχής. Το άτομο αρχίζει να

αναπαράγει αρνητικές σκέψεις και η επίδοση των κοινωνικών του ικανοτήτων

μειώνεται σημαντικά. Κάποιες φορές, κυρίως κατά την εφηβική ηλικία η αποχή

από το σχολείο και από τις παρέες των συνομηλίκων αποτελεί προσωρινό

καταφύγιο, ενώ ταυτόχρονα η αυτοκτονία θεωρείται ως η μοναδική λύση στο

πρόβλημα. Άτομα που δέχτηκαν έντονα Διαδικτυακό εκφοβισμό ενδέχεται στο

μέλλον να παρουσιάσουν μεγαλύτερη αστάθεια στις διαπροσωπικές τους

σχέσεις συνοδευόμενη από την κοινωνική απομόνωση.Από την άλλη, οι

εκφοβιστές τείνουν να είναι άτομα με έντονη αντικοινωνική συμπεριφορά,

επιρρεπή στο αλκοόλ και απομονωμένα από τους συνομηλίκους.

Μακροπρόθεσμα αντιλαμβάνονται ότι ο εκφοβισμός δεν αποτελεί μορφή

ικανοποίησης και αναγνώρισης, βιώνοντας έτσι έντονη προσωπική

απογοήτευση.

~ 14 ~

Σχολικός εκφοβισμός-αντιμετώπιση

Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού. Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του δασκάλου, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών.Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο παράλληλων δράσεων, διότι, αφού η αιτιολογία του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική και η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.

~ 15 ~

Άμεσες Δράσεις:

• Διευθυντής: Ωφείλει να καταγράψει το περιστατικό, δίνοντας πληροφορίες για το πού και

πότε συνέβη το περιστατικό, για το ποιοι συμμετείχαν, ποιοι παρατηρούσαν, τι μορφή εκφοβισμού ασκήθηκε και περιγράφοντας το τι ακριβώς έγινε.

Να διατηρεί αρχείο καταγραφής των περιστατικών, ώστε να μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτό και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη

Να προσδιορίσει αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά παραβίασης των κανόνων ενάντια στη βία

Αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά, να επικοινωνήσει με τους γονείς του παιδιού τηλεφωνικά και να κανονίσει μια συνάντηση για να συζητήσει.

Να καθορίσει τις συνέπειες για το παιδί που εκφοβίζει, ύστερα από τη συζήτηση με τους γονείς, το παιδί που εκφοβίζει, τα παιδιά-υποστηρικτές του παιδιού που εκφοβίζει, και τη Σχολική Επιτροπή

Να σχεδιάσει τον τρόπο παρακολούθησης του προβλήματος ώστε να έχει εποπτεία της εξέλιξης της κατάστασης• Εκπαιδευτικοί:

Ωφείλουν να μιλήσουν στο παιδί που εκφοβίζεται και να ακούσουν με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να τους πει. Να διαβεβαιώσουν το παιδί ότι θα ανταποκριθούν άμεσα για να το προστατεύσουν και ότι είναι διαθέσιμοι να παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια. Επίσης να πουν στο παιδί, να τους κρατά ενήμερους σχετικά με οποιαδήποτε εξέλιξη.

Να συζητήσουν με τους γονείς του παιδιού, να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να δείξουν ότι είναι αποφασισμένοι να αναλάβουν δράση.

Να εξακριβώσουν ποιο παιδί είναι αυτό που εκφοβίζεται ή αυτό που εκφοβίζει Να εξακριβώσουν αν υπάρχει ομάδα παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή/και

υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει. Να οδηγήσουν το παιδί που εκφοβίζει στο γραφείο του Διευθυντή και να

συζητήσουν σοβαρά μαζί του για το περιστατικό. Να υποστηρίξουν το παιδί που εκφοβίζεται σε συνεργασία με τον Διευθυντή.

• Συμμαθητές μέσα στην τάξη: Ωφείλουν να προσδιορίσουν ποιοι

συμμαθητές τους ήταν παρόντες στο περιστατικό εκφοβισμού

Να ξεκαθαρίσουν αν συμμετείχαν ως ουδέτεροι παρατηρητές ή αν ενθάρρυναν το παιδί που εκφοβίζει

Να συζητήσουν μαζί τους για το ποια θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά σε μια τέτοια περίπτωση (π.χ. να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικα για να βοηθήσει) και για το ποιες ευθύνες έχουν όταν παρατηρούν να συμβαίνει περιστατικό εκφοβισμού

~ 16 ~

Να συζητήσουν σχετικά με το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να αποφευχθεί ο εκφοβισμός και να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συμμαθητές τους.

• Γονείς παιδιού που εκφοβίζεται: Να συνεργαστούν στενά με το σχολείο για να πληροφορηθούν για την έκταση

και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.

Να παρέχουν στο παιδί τους υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνουν.

Να ακούσουν προσεκτικά τι έχει να τους πει το παιδί τους για τα συναισθήματά και τις ανάγκες του.

Να παρακολουθούν την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού τους.

Αν το παιδί τους παραπονιέται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι έχει σωματικούς πόνους, αν παρατηρούν ότι έχει δυσκολίες στον ύπνο ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, να επισκεφτούν έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.• Γονείς παιδιού που εκφοβίζει:

Ωφείλουν να συζητήσουν με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί τους.

Να συνεργαστούν με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού τους σχετικά με τη βία.

Να συνεργαστούν με τον Διευθυντή και τον δάσκαλο του παιδιού τους για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.

Να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της κατάστασης και να συνεργαστούν στενά με το σχολείο. Να παρατηρήσουν αν το παιδί τους εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με τους ίδιους στο σπίτι. Να μιλήσουν γι’ αυτά στο Διευθυντή και το δάσκαλο της τάξης και να συνεργαστούν μαζί τους για να πάρουν βοήθεια.

~ 17 ~

Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποιες άμεσες δράσεις σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης στις οποίες μπορεί να προβεί το σχολείο, από μόνες τους όμως δε μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο.Χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρέμβασης, στο οποίο να συμμετέχει το σύνολο της σχολικής κοινότητας αλλά και ευρύτεροι κοινωνικοί φορείς, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

http :// youtu . be / gVbr 71 QyRL 8

Διαδικτυακός εκφοβισμός-αντιμετώπιση

~ 18 ~

 Εάν πέσουμε θύμα εκφοβισμού, σταματάμε αμέσως την επικοινωνία με το θύτη. 

 Εμπιστευόμαστε στους γονείς μας ή σε κάποιο ενήλικα τον εκφοβισμό που έχουμε δεχθεί.

 Δεν προωθούμε εκφοβιστικά μηνύματα. Αν γνωρίζουμε κάποιο φίλο που είναι θύτης τον συμβουλεύουμε να σταματήσει. 

 Φιλτράρουμε ηλεκτρονικά μηνύματα από άτομα που μάς παρενοχλούν και μπλοκάρουμε την πρόσβασή τους στο ιστολόγιό μας. 

 Ως γονείς εάν γνωρίζουμε παιδιά στο σχολείο του παιδιού μας που παρενοχλούν να το αναφέρουμε στη διεύθυνση του σχολείου και το σχολικό σύμβουλο και, αν χρειαστεί, στην αστυνομία. 

 Ως γονείς οφείλουμε να είμαστε κοντά στο παιδί μας και να δημιουργούμε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. 

http://youtu.be/_o8auwnJtqE

Επίλογος

Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας, ελπίζουμε κάποια στιγμή ο εκφοβισμός να σταματήσει και μέσω διαδικτύου αλλά και στα σχολεία, γιατί τις

~ 19 ~

περισσότερες φορές γίνεται η αιτία να χάσουν πολλά παιδιά την ζωή τους προκαλώντας πόνο στην οικογένειά τους και τους γύρο τους.

Πηγέςhttp :// www . bullyingandcyber . net / el / orismos /

http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE % A 3% CF %87% CE % BF % CE % BB % CE % B 9% CE % BA % CF %8 C % CF %82_% CE % B 5% CE % BA % CF %86% CE % BF % CE % B 2% CE % B 9% CF %83% CE % BC % CF %8 C % CF %82

http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %94% CE % B 9% CE % B 1% CE % B 4% CE % B 9% CE % BA % CF %84% CF %85% CE % B 1% CE % BA % CF %8 C % CF %82_% CE % B 5% CE % BA % CF %86% CE % BF % CE % B 2% CE % B 9% CF %83% CE % BC % CF %8 C % CF %82

http :// www . familylife . gr / paidi -2-6/ psychologia /209-% CE %88% CF %80% CE % B 5% CF %83% CE % B 5-% CE % B 8% CF %8 D % CE % BC % CE % B 1-% CE % B 5% CE % BA % CF %86% CE % BF % CE % B 2% CE

~ 20 ~

% B 9% CF %83% CE % BC % CE % BF % CF %8 D -% CF %83% CF %84% CE % BF -% CF %83% CF %87% CE % BF % CE % BB % CE % B 5% CE % AF % CE % BF

http://www.antibullyingnetwork.gr/page.aspx?id=106

http://blogs.sch.gr/kyriakou/files/2013/02/sxolikos_ekfovismos.pdf

http://www.my-family.gr/%CF%83%CF%80%CE%AF%CF%84%CE%B9/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-cyberbullying/

http://www.studycyprus.eu/easyconsole.cfm/id/930

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B5%CE%BA%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82#.CE.9C.CE.BF.CF.81.CF.86.CE.AD.CF.82_.CE.94.CE.B9.CE.B1.CE.B4.CE.B9.CE.BA.CF.84.CF.85.CE.B1.CE.BA.CE.BF.CF.8D_.CE.B5.CE.BA.CF.86.CE.BF.CE.B2.CE.B9.CF.83.CE.BC.CE.BF.CF.8D

~ 21 ~