Μεγάλη Άρκτος

Μεγάλη Άρκτος

Αρκτος Μεγάλη

πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη

εγκυκλοπαίδεια

Μεγάλη Άρκτος - Βικιπαίδεια file:///D:/ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ/ΒΙΒΛ...

1 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Συντομογραφία UMa

Λατινικό όνομα Ursa Major

Γενική Ursae Majoris

Έκταση 1279,7 τετ. μοίρες (3,102%)Κατάταξη 3ος

Αριθμός άστρωνμέγεθος ≤ 6,5)

209

Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ90°N - 16°S

Η Μεγάλη Άρκτος (Λατινικά: ονομαστικήUrsa Major, γενική Ursae Majoris αστρον.σύμβολο: UMa) είναι αστερισμός πουσημειώθηκε στην αρχαιότητα από τονΠτολεμαίο και είναι ένας από τους 88επίσημους αστερισμούς που θέσπισε ηΔιεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναιαειφανής στην Ελλάδα. Υπήρξε ανέκαθεν ογνωστότερος αστερισμός, ως προς το τμήματου με το χαρακτηριστικό σχήμα της«κατσαρόλας» ή το λεγόμενο «άροτρο». Ωςο τρίτος μεγαλύτερος σε έκταση

αστερισμός [1], συνορεύει με οκτώ άλλους,


2 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

που είναι οι εξής: Δράκων,Καμηλοπάρδαλις, Λυγξ, Μικρός Λέων,Λέων, Κόμη Βερενίκης, Θηρευτικοί Κύνεςκαι Βοώτης.

Πίνακας περιεχομένων

1 Ονομασίες και ιστορία2 Οι φωτεινότεροι αστέρες3 Αξιοσημείωτα στον αστερισμό4 Διαδικτυακοί τόποι5 Αναφορές

Ονομασίες και ιστορία

Ως αρχή μπορεί κάποιος να ανατρέξειστους στίχους της Οδύσσειας, όπουαναφέρεται η Άρκτος,

«που κι Άμαξα τη λένε, που μόνο αυτή δελούζεται στου ωκεανού το κύμα»


3 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

(στο μεταξύ όμως, χάρη στη μετάπτωσητου γήινου άξονα, έχει απομακρυνθεί απότον βόρειο ουράνιο πόλο κι έτσι δεν είναιπλέον αειφανής αστερισμός από τομεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου, ούτε ωςπρος το τμήμα της «κατσαρόλας»). Οιυπόλοιποι πολύ βόρειοι αστερισμοί δενείχαν ακόμα εφευρεθεί την εποχή τουΟμήρου και έτσι δικαιολογείται η λέξη«μόνο» του ομηρικού στίχου. Η ίδιαομηρική άποψη της Άρκτου απαντάται καικατά την περιγραφή της Ασπίδας τουΑχιλλέως.

Παρότι ο αστερισμός είχε πολλέςονομασίες και μυθικές συσχετίσεις, σχεδόνπαντού ήταν μια θηλυκή αρκούδα (άρκτος).Οι Γερμανοί πάντως, και από αυτούς οιΑγγλοσάξονες, τον ονόμαζαν Wagen,αμάξι, από όπου και το λαϊκό αγγλικό Wainή Charle's Wain, (Άμαξα του Καρόλου) επίεποχής του Σαίξπηρ. Βέβαια και ο Άρατος)στα Φαινόμενα γράφει: «Δυο Αρκούδες,λεγόμενες Άμαξες, γυρίζουν γύρω του, ηκαθεμιά στη θέση της.». Ο κυρίαρχος μύθος


4 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

μιλά για τη Νύμφη Καλλιστώ, πουαγαπήθηκε από τον Δία καιμεταμορφώθηκε σε αρκούδα από τηζηλιάρα Ήρα, οπότε ο Δίας την εξύψωσεστους ουρανούς. Η Μικρά Άρκτος είναι ογιος της Αρκάς κατά τον Οβίδιο (μολονότισύμφωνα με άλλο μύθο ο Αρκάς είναι οΒοώτης). Μία άλλη εκδοχή πάντως θέλειτον αστερισμό απεικόνιση της Αρτέμιδος,που ήταν γνωστή με το επίθετο«Καλλίστη». Ο Λαλάντ όμωςετυμολογούσε το όνομα από το φοινικικόKalitsah ή Chalitsa, που σημαίνει«ασφάλεια», αφού η παρατήρηση τηςΜεγάλης Άρκτου βοηθούσε στην ασφάλειατων ταξιδιών των ναυτικών.

Τα ονόματα Lycaonia, Lycaonia Arctosπροέρχονται από τον Λυκάονα, πατέρα τηςΚαλλιστούς, ενώ το Dianae Comes επειδήοι Νύμφες ήταν ακόλουθοι της Αρτέμιδος.Ποιητικοί τίτλοι ήταν οι Virgo Nonacrinaκαι Tegeaea Virgo, από τις πόλειςΝωνακρίς και Τεγέα της Αρκαδίας. ΤαParrhasis, Parrhasia Virgo, Parrhasides


5 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Stellae από μια αρχαία φυλή, με πιθανή τηνεπίδραση του φοινικικού Parrasis (=«Οδηγός Αστήρ», ομόρριζο με τοPharashah των Εβραίων). Ο Σοφοκλής στονΟιδίποδα αποκαλεί τη Μεγάλη Άρκτο«Αρκάδιον αστέρα», από την πατρίδα τηςΚαλλιστούς. Υπάρχουν εξάλλου καιπανάρχαια αργυρά νομίσματα από τηΜαντίνεια φέροντα άρκτο ως μητέρα. Ητελείως διαφορετική εκδοχή του Αράτουπροέρχεται από πανάρχαια παράδοση τηςΝάξου, κατά την οποία οι Άρκτοι ήταν οιΚρητικές τροφοί του βρέφους Δία, που στησυνέχεια υψώθηκαν στους ουρανούς γιατην αφοσίωση στο καθήκον τους. Από αυτήτην εκδοχή έχουμε το Cretaeae sive Arctoeτου Γερμανικού. Μεταγενέστερημεταλλαγή αντικαθιστά τις τροφούς με τιςΚρητικές Νύμφες Ελίκη και Μέλισσα. Τα`Ελιξ και Ελίκη απαντούν ως ονόματα γιατον ίδιο τον αστερισμό, επειδή «ελίσσεται»γύρω από τον πόλο (Απολλώνιος ο Ρόδιος).Αλλά ο Γερμανικός, όπως και ο Υγίνος,χρησιμοποιούν και τους αρσενικούς τύπους


6 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Ursus και Arctus.

Η εβραϊκή λέξη Ash ή Ayish στο Βιβλίοτου Ιώβ (θ΄9, λη΄32), αναφερόμενη μάλλονστο τετράγωνο της Μεγάλης Άρκτου ως,υποτίθεται, νεκροφόρο τράπεζα,μεταφράσθηκε σε «Πλειάς» και «Έσπερος»από τους Εβδομήκοντα, και... Αρκτούροςστις δυτικές μεταφράσεις. Αλλά στησυνέχεια οι Εβραίοι υιοθέτησαν τοελληνικό όνομα ως Dobh, οι Φοίνικες ωςDub και οι Άραβες ως Al Dubb al Akbar(= η Μεγάλη Αρκούδα). Το περίεργο είναιότι και Ινδιάνοι της Αμερικήςαποκαλούσαν την «κατσαρόλα» αρκούδα(Okuari και Paukunawa στις γλώσσεςτους), παρά το ότι ελάχιστα μοιάζει στοζώο, όπως μαρτυρείται από τους Λε Κλερκ(1691), Cotton Mather (1712) κ.ά..Τουλάχιστον η απίθανα μακριά γιααρκούδα ουρά ήταν γι´αυτούς «Οι ΤρειςΚυνηγοί» ή «Ο Κυνηγός με τα δύο σκυλιάτου», που κυνηγούσαν την αρκούδα.

Το υπερβολικό μήκος της ουράς


7 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

αιτιολογείται ως εξής από τον ThomasHood τον 15ο αιώνα με διαλογικό διδακτικότρόπο:

«Σπουδαστής: Απορώ γιατί ηουρά της θα 'πρεπε να 'ναι τόσομακριά. Δάσκαλος: Φαντάσουότι ο Δίας, φοβούμενος ναπλησιάσει κοντά στα δόντιατης, άρπαξε την ουρά της καιαπό αυτή την τράβηξε πάνωστον ουρανό. Κι έτσι, επειδήκαι η ίδια ήταν πολύ βαριά καιη απόσταση από τη γη στονουρανό πολύ μεγάλη, υπήρχεμεγάλη πιθανότητα ναξεχειλώσει η ουρά της. Λόγοάλλο δεν γνωρίζω κανένα.»

Μία πιθανή ερμηνεία της συσχετίσεως μεαρκούδα είναι ότι στα Σανσκριτικά, μητέρατων ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, η λέξηRiksha σημαίνει σε δύο διαφορετικά γένη«αρκούδα» και «άστρο» (ή «λαμπρό»).Επίσης, ως ρήμα, «λάμπω». Παρατηρούμε


8 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

ότι σε λαούς που δεν χρησιμοποιούνινδοευρωπαϊκές γλώσσες υπάρχει απόκλισηαπό την αρκούδα, π.χ. στη Συρία η ΜεγάληΆρκτος ήταν αγριόχοιρος, στους ΛάπωνεςSarw (τάρανδος) και στη Φινλανδία ηπροφορική παράδοση θέλει τους αστέρεςτων δύο Άρκτων, ιδίως τον Πολικό, ναπαριστάνουν νεαρές και όμορφες παρθένεςμε υψηλή δεξιότητα στο γνέσιμο και στηνύφανση. Πάντως, το μεγάλο φιννικό έποςKalewala δίνει μεγάλη σημασία στηΜεγάλη Άρκτο, αποκαλούμενη Otawa.

Ως προς την, παράλληλη με την Άρκτο,χρήση του ονόματος «Άμαξα», ο Άρατοςπαραθέτει ότι η λέξη προέρχεται από τοάμα = «μαζί» και το άξων (ο γήινοςάξονας). Η «άμαξα» επομένως είναι οαστερισμός του οποίου οι αστέρεςπεριφέρονται όλοι μαζί γύρω από ένανάξονα, εκείνον που περνά από τον ΒόρειοΟυράνιο Πόλο (πρβλ. και τον σανσκριτικόθεό Akshivan, τον «Οδηγό του Άξονος»).Πολύ αργότερα, όταν η άμαξα έχει πιαπάρει την έννοια του κάρρου, ο Ησύχιος


9 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

δίνει το όνομα `Αγαννα, από το «άγειν»αλλά και από το ακκαδικό Aganna /Akanna = «Κύριος των Ουρανών» για τουςαστέρες της Άμαξας. Παρόμοια ηχεί και ηεβραϊκή λέξη για την άμαξα, Ajala, πουαναφέρεται για τον αστερισμό από τονAben Ezra. Οι Ρωμαίοι βέβαια μετέφρασανκαι αυτή τη σημασία ως Currus,Plaustrum, Plostrum magnum, PlaustraParrhasis. Επιστρέφουμε έτσι, με τα StoriVagn / Karls Vagn των Σκανδιναυών, στοβορειοευρωπαϊκό-αγγλοσαξονικό Charle'sWain. Αυτός ο Karl ήταν αρχικά ο Θωρ, οβασιλιάς των θεών και άρα αντίστοιχος τουΔία. Κάποτε ήταν και η Άμαξα του Οντίν,του πατέρα του Θωρ. Αλλά στο Charle'sWain οι Αγγλοσάξονες εννοούν τονΚαρλομάγνο. Στους νεότερους χρόνουςβέβαια ο απλός γερμανικός λαός άρχισε νααποκαλεί τη Μεγάλη Άρκτο απλώς HimmelWagen, το άρμα με το οποίο ο ΠροφήτηςΗλίας ταξίδεψε στους ουρανούς. Εντελώςόμοιο και το πολωνικό Woz Niebeski (=Ουράνια Άμαξα).


10 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Επίσης, συχνή αγγλική λαϊκή ονομασία γιατην Μεγάλη Άρκτο (πάντα το τμήμα της«κατσαρόλας») είναι «το Αλέτρι» (thePlough), που αντικατοπτρίζεται στηνεολληνική λαϊκή ονομασία για τοναστερισμό: Αλετροπόδι. Ο J.F. Hewittβλέπει το όνομα «Ουράνιο Αλέτρι» ακόμακαι στην προϊστορική Ινδία. Ωστόσο, τοσυνηθέστερο λαϊκό όνομα έως σήμερα στιςΗΠΑ είναι Big Dipper (= ΜεγάληΚουτάλα), μολονότι πιο επιτυχημένο είναιτο παλαιότερο Butcher's Cleaver (οΜπαλτάς του Χασάπη). Στη Γαλλία ο λαόςτην ονομάζει Casserole (κατσαρόλα).

Τα περσικά ονόματα του αστερισμού ήτανHafturengh, Heft Averengh ή Heft Rengh,διευκρινιζόμενα από το Mihin (= μεγάλη).Στην αρχαία Αίγυπτο ήταν ο Μηρός τουταύρου ή η Κνήμη, όπως καιαναπαρίσταται στην πλανισφαίρα Δενδεράκαι στον ναό του Εντφού. Στο Βιβλίο τωνΝεκρών διαβάζουμε: «ο αστερισμός τουΜηρού στον βόρειο ουρανό». Και έτσιαναφέρεται σε επιγραφές στους τάφους των


11 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

βασιλέων. Οι αστέρες του, ειδικότερακάποιος από αυτούς, ονομάζονταν «μεσχέτ»και αντιπροσώπευαν τον κακό κόκκινο θεόΣηθ, στην πρωταρχική μορφή τον σκύλοτου Σηθ ή τον Τυφώνα. Στην ελληνιστικήεποχή, όταν η Αίγυπτος επηρεάσθηκε απότην Ελλάδα, η δική μας Άμαξα θεωρήθηκεως η `Αμαξα του `Οσιρι.

Ο Αλ Μπιρούνι αφιέρωσε ολόκληροκεφάλαιο του έργου του για την Ινδία στα 7άστρα της «κατσαρόλας», που εκείονομάζονταν Saptar Shayar, οι ΕπτάΕρημίτες, με την ευσεβή γυναίκα Al Suha(τον αστέρα Αλκόρ), όλοι υψωθέντες σεπολύ υψηλότερο μέρος από τουςυπόλοιπους αστέρες, «κοντά στον Vas, στηναγνή γυναίκα Vumdhati». Η Varaha Mihiraγράφει: «Η βόρεια περιοχή είναιδιακοσμημένη με αυτά τα άστρα όπως μιαόμορφη γυναίκα στολίζεται με έναπεριδέραιο μαργαριταριών ή λευκών ανθέωνλωτού όμορφα πλεγμένων. Έτσι στολισμένα,είναι σαν παρθένες που χορεύουν καιπεριφέρονται γύρω από τον πόλο.»


12 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Στην Κίνα οι Tsei Sing, οι Επτά Αστέρεςτης «κατσαρόλας», ήταν γνωστοί ως «ηΚυβέρνηση» ή Pih Tow, το Βόρειο Μέτρο.Κατά τον αστρονόμο John Reeves οι 4αστέρες του τετραπλεύρου ήταν ο Tien Li,ο Ουράνιος Λόγος, ενώ ο Βρετανόςιεραπόστολος Joseph Edkins στο έργο τουReligion in China γράφει ότι θεωρούσαν τοτετράπλευρο ως την κατοικία της TowMoo, θεάς των Ταοϊστών.

Κατά τις ιουδαιο-χριστιανικέςαναπαραστάσεις των ουράνιων μορφών(κυρίως 17ος αιώνας) η Μεγάλη Άρκτοςπροσομοιώθηκε από τον Ιούλιο Σίλερ μετον Αρχάγγελο Μιχαήλ και από τον Καίσιομε μια από τις αρκούδες που έστειλε οΕλισαίος να τιμωρήσουν τους διώκτες τουή με το άρμα που έδωσε ο Φαραώ στονΙωσήφ.

Στη νεότερη ελληνική λαϊκή παράδοση, ηΜεγάλη `Αρκτος ονομάζεταιΑναποδοκάραβο από την ομοιότητά της μεανάποδο καράβι: Οι 4 αστέρες του


13 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

τραπεζίου της παριστούν το κύτος τουπλοίου και οι τρεις της ουράς τον πρόβολότου.

Ο Άγγλος ποιητής Έντμουντ Σπένσερ(1552-1599) δείχνει τη χρήση της ΜεγάληςΆρκτου ως ουράνιου ρολογιού: "By this thenorthern wagoner had set / His sevenfoldteme behind the steadfast starre". Η απότον Όμηρο χρονολογούμενη χρήση της στηναυτιλία συνεχίσθηκε και στις ερήμους τηςΑραβίας, «μέσα από τις οποίες οι ταξιδιώτεςκατευθύνουν από τις `Αρκτους την πορείατους, με τον ίδιο τρόπο που γίνεται στηθάλασσα» (Διόδωρος ο Σικελιώτης). ΟΣοφοκλής γράφει κάτι παρόμοιο,υποστηρίζοντας ότι η Άρκτος κατευθύνειτους ταξιδιώτες γενικά.

Οι αστρολόγοι της εποχής του Σαίξπηρόμως απέδιδαν στη Μεγάλη Άρκτο κακέςεπιδράσεις, και ο Εδμόνδος στον ΒασιλιάΛηρ λέει ειρωνικά πως «η γέννησή μουσυνέβη κάτω από τη Μεγάλη Άρκτο, έτσιέπεται ότι είμαι σκληρός και λάγνος».


14 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Για τη σημασία της Μεγάλης και τηςΜικράς Άρκτου, αρκεί να σημειωθεί ότι ηΑρκτική περιοχή της Γης ονομάσθηκε έτσιαπό το γεγονός ότι οι Άρκτοι εκείφαίνονται όλη την πολική νύκτα ναπεριφέρονται γύρω από το ζενίθ. Στησυνέχεια, η αντιδιαμετρική περιοχήονομάσθηκε Ανταρκτική ή Ανταρκτίδα.

Οι φωτεινότεροι αστέρες

Ο Αργκελάντερ απέδιδε στη Μεγάλη Άρκτο140 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ οHeis 227. Οι α και ε είναι οι φωτεινότεροιαστέρες, δευτέρου μεγέθους.

Ο α Μεγάλης Άρκτου, διπλόςαστέρας, είναι γνωστός με τοιδιαίτερο όνομα Ντουμπέ (Dubhe),όπου και παραπέμπουμε.Ο β Μεγάλης Άρκτου είναι γνωστόςως Μεράκ (Merak).Ο γ είναι ο Φέκντα (Phecda) ή Φαντ.Ο δ είναι ο Μεγκρέζ (Megrez).


15 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Ο ε είναι ο Αλιόθ (Alioth).O ζ καταχωρείται σήμερα ως Μιζάρ(Mizar) από λάθος του Σκάλιγκερ.Ο η, στην άκρη της ουράς, έχει τοόνομα Αλκάιντ (Alcaid).Ο θ, διπλός, έχει φαινόμενο μέγεθος3,17 και φασματικό τύπο F6 IV.Δείχνει μεγάλη ιδία κίνηση, 1,092΄΄ανά έτος.Ο ι έχει το ιδιαίτερο όνομα Ταλιθά(Talitha).Ο κ έχει φαινόμενο μέγεθος 3,60 καιφασματικό τύπο A1 V.Οι λ και μ είναι οι Βόρειος Τάνια(Tania Borealis) και η Νότιος Τάνια(Tania Australis), αντιστοίχως.Οι ν, ξ είναι οι Βόρειος Αλούλα(Alula Borealis) και η ΝότιοςΑλούλα (Alula Australis),αντιστοίχως.O ο (όμικρον) έχει και το όνομαΜουσκίντα (Muscida)O υ έχει φαιν.μέγεθος 3,80 καιφασμ.τύπο F2 IV.Ο χ έχει φαιν.μέγεθος 3,71 και


16 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

φασμ.τύπο K1 IIIb.Ο ψ έχει φαιν.μέγεθος 3,01 καιφασμ.τύπο K1 III.Ο 15 Μεγάλης Άρκτου έχειφαιν.μέγεθος 4,48 και φασμ.τύπο F0IV.Ο 23 Μεγάλης Άρκτου έχειφαιν.μέγεθος 3,67 και φασμ.τύπο F0IV.Ο 26 Μεγάλης Άρκτου έχειφαιν.μέγεθος 4,50 και φασμ.τύπο A2V.Ο 80 Μεγάλης Άρκτου, ως συνοδόςτου Μιζάρ, είναι πολύ γνωστός με τοόνομα Αλκόρ (Alcor).

Αξιοσημείωτα στοναστερισμό

- Ο αστέρας 47 Μεγάλης Άρκτου, μεφαινόμενο μέγεθος 5,10 και φασματικό

τύπο G0V [2], έχει έναν εξωηλιακό


17 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

πλανήτη, σε μέση απόσταση από αυτόν 314εκατομμύρια χιλιόμετρα και με περίοδοπεριφοράς 1.098 γήινες ημέρες, ενώ το όλοσύστημα απέχει από εμάς 45,93 έτη φωτόςκαι απομακρύνεται με ταχύτητα 12,6χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Η μάζα τουπλανήτη είναι 2,4 ως 7 φορές μεγαλύτερηαπό τη μάζα του Δία, ενώ του αστέρα 10%μεγαλύτερη εκείνης του Ήλιου. Είναι απότους πρώτους εξωηλιακούς πλανήτες πουανακαλύφθηκαν, καθώς ανακαλύφθηκε το1996.

- Στις αρχές του 21ου αι. ανακαλύφθηκεκαι άλλος εξωηλιακός πλανήτης στηΜεγάλη Άρκτο, περί τον αστέρα HD 89744(φαινόμενο μέγεθος 5,74 και φασματικόςτύπος F7V, από τους θερμότερους μεπλανήτη) και σε μέση απόσταση από αυτόν132 εκατομμύρια χιλιόμετρα, αλλά σετροχιά μεγάλης εκκεντρότητας (0,7) καιπερίοδο περιφοράς 256 γήινες ημέρες. Τοόλο σύστημα απέχει από εμάς 130 έτηφωτός. Η μάζα του πλανήτη είναι περίπουδεκαπλάσια αυτής του Δία.


18 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

- Ο αστέρας Λαλάντ 21185 (Lalande 21185ή αλλιώς HD 95735), νάνος αστέραςφασματικού τύπου Μ2. Πρόκειται για τονέκτο κοντινότερο αστέρα στη Γη ανάμεσαστα δισεκατομμύρια του νυκτερινούουρανού (ή για τον τέταρτο πλησιέστεροαστέρα, όταν λογαριάζει κανείς τον Άλφατου Κενταύρου ως μεμονωμένο αστέρα καιόχι ως σύστημα αποτελούμενο από τρειςαστέρες).

- Ο δωδεκάτου μεγέθους αστέρας Giclas196-3, σε απόσταση 70 έτη φωτός, είναινεαρό διπλό σύστημα ερυθρού και φαιούνάνου. Η ηλικία τους εκτιμάται σε 100εκατομμύρια έτη. Διαχωρισμός 350 AU ή16΄ .́ Η μάζα του φαιού νάνου υπολογίζεταισε 25 μάζες Δία.

- Ο δι´εκλείψεων μεταβλητός αστέρας WΜεγάλης Άρκτου (W UMa) (φαινόμενομέγεθος 7,75 ως 8,48, δηλαδή ορατός καιμε κιάλια) έδωσε το όνομά του σεολόκληρη την κατηγορία των «διπλώνσυστημάτων σε επαφή», που αποτελούνται


19 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

από δύο αστέρες που περιφέρονταιταχύτατα περί το κοινό κέντρο μάζας τουςκαι τους συνδέει ένας «λαιμός» της ύληςτους. Η φυγόκεντρος δύναμη αποτρέπει τησυνένωσή τους σε ένα σώμα από τηβαρύτητα.

- Το πλανητικό νεφέλωμα M97 (ή NGC3587) έχει φαινόμενο μέγεθος 9,9 και είναιγνωστό στους ερασιτέχνες αστρονόμους ως«Νεφέλωμα της Κουκουβάγιας» εξαιτίαςτου χαρακτηριστικού του σχήματος. Ηαπόστασή του από τη Γη υπολογίζεται σε2.600 έτη φωτός. Στο ίδιο πεδίο φαίνεταικαι ο γαλαξίας Μ108.

- Η Μεγάλη Άρκτος είναι γνωστή και γιατους φωτεινούς της γαλαξίες (συνολικάπερίπου 50 παρατηρούνται και μεερασιτεχνικά τηλεσκόπια). Οι κυριότεροιείναι:

Το ζευγάρι Μ81/Μ82. Ο σπειροειδήςΜ81 είναι από τους φωτεινότερουςτου γήινου ουρανού, με φαιν.μέγεθος


20 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

6,9 και απόσταση από τη Γη 12εκατομμύρια έτη φωτός. Οιδιόμορφος Μ82 έχει φαινόμενομέγεθος 9,3 και απόσταση από τη Γη11,5 εκατομμύρια έτη φωτός.Ο Μ101 ή NGC 5457, γνωστός ωςPinwheel Galaxy, είναι έναςεντυπωσιακός σπειροειδής γαλαξίαςμε φαινόμενο μέγεθος 8,3 καιαπόσταση από τη Γη 27 εκατομμύριαέτη φωτός. Καταλαμβάνει στονουρανό έκταση σχεδόν 1/5 τηςτετραγωνικής μοίρας!

Διαδικτυακοί τόποι

Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ήΑστροθεσίαι: Μεγάλη Άρκτος(http://www.astrologicon.org/bibliotheca/eratosthenes/eratosthenes_katasterismoi.htm)


21 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Τελευταία τροποποίηση 05:28, 7Απριλίου 2013.Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπότην Creative CommonsAttribution/Share-Alike License·μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοιόροι. Δείτε τους Όρους Χρήσης γιαλεπτομέρειες.

Αναφορές

↑ Star Tales – Ursa Major(http://www.ianridpath.com/startales/ursamajor.htm)

1.

↑ Notes for 47 Uma (http://www.obspm.fr/encycl/47Uma.html)

2.

Ανακτήθηκε από "http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μεγάλη_Άρκτος&oldid=4024721"

Κατηγορία: Αστερισμοί


22 of 22 4/5/2014 6:33 μμ

Μεγάλη Άρκτος

Documents

Transcript of Μεγάλη Άρκτος