ιστορία γυμνασιου

25
1.Τι γνωρίζεις για το κίνημα του Διαφωτισμού; Εμφανίστηκε στην Αγγλία στο τέλος του 17 ου αιώνα και κορυφώθηκε στη Γαλλία τον 18 ο αιώνα. Οι ιδέες του Διαφωτισμού διαδόθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Οι εκπρόσωποι του ονομάστηκαν φιλόσοφοι ή διαφωτιστές και οι πιο γνωστοί ήταν: Ρουσώ, Βολτέρος, Ντιντερό. Σύμφωνα με τον Διαφωτισμό: ο άνθρωπος μπορεί συνεχώς να προοδεύει πρέπει να απορρίπτουμε κάθε αυθεντία πρέπει να εξηγούμε τον κόσμο με βάση τη λογική. 2.Τι σχέση είχε το κίνημα του Διαφωτισμού με την πολιτική; Ο Διαφωτισμός ήταν ένα κίνημα κυρίως πολιτικό. Μέσα από τις ιδέες του Διαφωτισμού η αστική τάξη μπόρεσε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της και να παίρνει μέρος στη λήψη αποφάσεων. Κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού ήταν: Φυσικά δικαιώματα: Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποια δικαιώματα, μόνο και μόνο γιατί είναι άνθρωποι. Τα δικαιώματα αυτά δεν μπορεί να τα καταργήσει καμιά εξουσία. Τέτοια είναι το δικαίωμα της ζωής, της ιδιοκτησίας, της ισότητας απέναντι στο νόμο, της ελευθερίας της σκέψης κ.α. Κοινωνικό Συμβόλαιο: την ιδέα αυτή πρότεινε ο Τζον Λοκ και σύμφωνα με αυτή, οι άνθρωποι για να μπορέσουν να ζήσουν όλοι μαζί παραχώρησαν κάποια δικαιώματα τους. Εγγυητής για την τήρηση αυτού του συμβολαίου ήταν το κράτος. Αν παρέβαινε το κράτος αυτή τη συμφωνία και γινόταν τυραννικό, οι πολίτες μπορούσαν να αντισταθούν. Γενική βούληση: Ήταν πρόταση του Ρουσώ, ο οποίος υποστήριζε ότι η εξουσία έπρεπε να βρίσκεται στα χέρια του λαού και να παίρνει αυτός τις αποφάσεις.

description

ιστορια

Transcript of ιστορία γυμνασιου

Page 1: ιστορία γυμνασιου

1.Τι γνωρίζεις για το κίνημα του Διαφωτισμού;

Εμφανίστηκε στην Αγγλία στο τέλος του 17ου αιώνα και κορυφώθηκε στη Γαλλία τον 18ο αιώνα. Οι ιδέες του Διαφωτισμού διαδόθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Οι εκπρόσωποι του ονομάστηκαν φιλόσοφοι ή διαφωτιστές και οι πιο γνωστοί ήταν: Ρουσώ, Βολτέρος, Ντιντερό. Σύμφωνα με τον Διαφωτισμό:

ο άνθρωπος μπορεί συνεχώς να προοδεύειπρέπει να απορρίπτουμε κάθε αυθεντίαπρέπει να εξηγούμε τον κόσμο με βάση τη λογική.

2.Τι σχέση είχε το κίνημα του Διαφωτισμού με την πολιτική;

Ο Διαφωτισμός ήταν ένα κίνημα κυρίως πολιτικό. Μέσα από τις ιδέες του Διαφωτισμού η αστική τάξη μπόρεσε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της και να παίρνει μέρος στη λήψη αποφάσεων. Κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού ήταν:

Φυσικά δικαιώματα: Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποια δικαιώματα, μόνο και μόνο γιατί είναι άνθρωποι. Τα δικαιώματα αυτά δεν μπορεί να τα καταργήσει καμιά εξουσία. Τέτοια είναι το δικαίωμα της ζωής, της ιδιοκτησίας, της ισότητας απέναντι στο νόμο, της ελευθερίας της σκέψης κ.α. Κοινωνικό Συμβόλαιο: την ιδέα αυτή πρότεινε ο Τζον Λοκ και σύμφωνα με αυτή, οι άνθρωποι για να μπορέσουν να ζήσουν όλοι μαζί παραχώρησαν κάποια δικαιώματα τους. Εγγυητής για την τήρηση αυτού του συμβολαίου ήταν το κράτος. Αν παρέβαινε το κράτος αυτή τη συμφωνία και γινόταν τυραννικό, οι πολίτες μπορούσαν να αντισταθούν.Γενική βούληση: Ήταν πρόταση του Ρουσώ, ο οποίος υποστήριζε ότι η εξουσία έπρεπε να βρίσκεται στα χέρια του λαού και να παίρνει αυτός τις αποφάσεις.Διάκριση των εξουσιών: Ο Μοντεσκιέ που την πρότεινε υποστήριζε πως οι φορείς της εξουσίας θα έπρεπε να είναι τρεις:

i. Εκτελεστική, ασκείται από την κυβέρνηση που εφαρμόζει τους νόμους

ii. Νομοθετική, ασκείται από τη βουλή που φτιάχνει τους νόμουςiii. Δικαστική, ασκείται από τα δικαστήρια που ελέγχουν αν

τηρούνται οι νόμοι.

3.Τί είναι η Εγκυκλοπαίδεια;

Πρόκειται για ένα συλλογικό έργο 33 τόμων στο οποίο όλοι οι Διαφωτιστές παρουσίασαν τις ιδέες τους για οικονομικά, πολιτικά κοινωνικά και άλλα θέματα. Επίσης σε αυτήν έγραψαν όλες τις νέες γνώσεις που είχαν αποκτήσει. Βασικοί δημιουργοί της Εγκυκλοπαίδειας ήταν οι Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ.

Page 2: ιστορία γυμνασιου

4.Ποιοι οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί συνέβησαν στον ελληνισμό τον 18ο αιώνα;

Οικονομικοί:

Το ευρωπαϊκό εμπόριο επεκτάθηκε και στην Ανατολή και οι Έλληνες κατάφεραν να προοδεύσουν σε αυτό αφού εκμεταλλεύτηκαν τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή που επέτρεπε στα πλοία να περνούν το Βόσπορο με ρωσική σημαία.Πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, η Σμύρνη και η Χίος έγιναν εμπορικά κέντρα και ενισχύθηκαν πολύ και οι ελληνικές παροικίες.

Κοινωνικοί:

Οι Τούρκοι αναγνώριζαν ως ηγεσία των Ελλήνων την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Εκκλησία όμως αντιδρούσε στις ιδέες του Διαφωτισμού αλλά και στην επανάσταση των Ελλήνων καθώς πίστευε ότι θα έθετε σε κίνδυνο και τον ελληνισμό και την ίδια την εκκλησία.

5.Ποιες κοινωνικές ομάδες υπήρχαν τον 18ο αιώνα στον ελλαδικό χώρο;

Φαναριώτες: Ήταν Έλληνες από αρχοντικές οικογένειες, ζούσαν στη συνοικία Φανάρι, μάθαιναν ξένες γλώσσες, σπούδαζαν στη Δύση. Συχνά έπαιρναν σπουδαίες θέσεις στη διοίκηση και αργότερα διορίζονταν ηγεμόνες στις παραδουνάβιες ηγεμονίες.

Προεστοί: Ήταν διοικητές στις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν φόρους από τους Έλληνες. Είχαν πολιτική εμπειρία και μεγάλη περιουσία.

Έμποροι και καραβοκύρηδες: Ήταν σε πολύ καλή οικονομική κατάσταση και πολλοί από αυτούς βοηθούσαν την κοινότητα τους τυπώνοντας βιβλία και εφημερίδες και δίνοντας υποτροφίες.

Κλέφτες: Ήταν αγρότες που ζούσαν στα βουνά, είτε από επιλογή είτε από ανάγκη. Για να επιβιώσουν έκαναν ληστείες. Συχνά είχαν την υποστήριξη των αγροτών και τη συμπάθεια του λαού που τους τίμησε με τα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια.

Αρματολοί: Ήταν ένοπλα σώματα που είχαν οργανώσει οι Οθωμανοί για να φροντίζουν για την τήρηση της τάξης. Οι αρματολοί γίνονταν συχνά κλέφτες και το αντίθετο.

Αγρότες: ήταν το 80% του πληθυσμού. Καλλιεργούσαν κτήματα των Τούρκων ή του κράτους και ζούσαν δύσκολη ζωή με πολλές στερήσεις.

6. Τι ξέρεις για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό;

Οι έμποροι και γενικά οι Έλληνες που ταξίδευαν στο εξωτερικό έφεραν και στην Ελλάδα τις ιδέες του Διαφωτισμού. Πίστευαν πλέον ότι η λογική μπορεί όχι μόνο να

Page 3: ιστορία γυμνασιου

εξηγήσει τον κόσμο αλλά και να τον αλλάξει. Γύρω στα μέσα του 18ου αιώνα διαδόθηκε η ιδέα πώς ο αγώνας για την ελευθερία θα έπρεπε να προετοιμαστεί πρώτα ιδεολογικά. Το κίνημα αυτό που αναπτύχθηκε κυρίως στις παροικίες και σε κάποια μεγάλα κέντρα ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός.

Οι υποστηρικτές του έλεγαν πως η εκπαίδευση πρέπει να βασίζεται στις θετικές επιστήμες, να γίνεται στη λαϊκή γλώσσα και να προετοιμάζει το λαό για τον αγώνα.

Όσοι ήταν αντίθετοι ήθελαν η εκπαίδευση να γίνεται με εκκλησιαστικά κείμενα, να γίνεται σε αρχαΐζουσα γλώσσα και να γνωρίζει στο λαό τη θρησκευτική παράδοση.

7. Ποιους Έλληνες διαφωτιστές γνωρίζεις;

Ρήγας Βελεστινλής: πρότεινε τη δημιουργία της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενός κράτους που θα απλωνόταν σε όλα τα Βαλκάνια και θα ήταν ένα κράτος που θα εξασφάλιζε ισονομία και ισοπολιτεία στους πολίτες του. Ο Ρήγας (ονομαζόταν και Φεραίος, επειδή καταγόταν από τις Φερές) προσπάθησε να εφαρμόσει τις ιδέες του αλλά το πλήρωσε με τη ζωή του και ο ίδιος και οι σύντροφοι του. Έγραψε το έργο Νέα Πολιτική Διοίκηση.

Αδαμάντιος Κοραής: Πίστευε ότι για να ελευθερωθούν οι Έλληνες θα έπρεπε πρώτα να μορφωθούν. Πίστευε ότι η γλώσσα θα έπρεπε να είναι ένας συνδυασμός αρχαΐζουσας και δημοτικής.

8.Τι γνωρίζεις για τη Φιλική Εταιρεία;

Ίδρυση: Πρόκειται για μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας.

Σκοπός της οργάνωσης ήταν να προετοιμάσει τον ένοπλο αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Όλες οι προηγούμενες οργανώσεις είχαν σκοπό την απόκτηση παιδείας.

Πρωτεργάτες: Νικόλαος Σκουφάς, Εμμανουήλ Ξάνθος, Αθανάσιος Τσακάλωφ και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος.

Δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει η Εταιρεία:

Οι Έλληνες ήταν απλωμένοι σε ένα μεγάλο γεωγραφικό χώροΈπρεπε να δρουν με μυστικότητα για να μην καταλάβουν οι Οθωμανοί αλλά και οι Ευρωπαϊκές χώρεςΈπρεπε να πείσουν τους Έλληνες να συμμετέχουν γιατί είχαν απογοητευτεί από τις προηγούμενες προσπάθειες.Έπρεπε να πείσουν ανθρώπους από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες να βοηθήσουν στην οργάνωση του αγώνα.

Page 4: ιστορία γυμνασιου

Συνθήκες που ευνόησαν την Εταιρεία:

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε σοβαρά εσωτερικά προβλήματα κυρίως επειδή οι Έλληνες ήταν πλέον έτοιμοι να διεκδικήσουν ένα ανεξάρτητο κράτος.

Οργάνωση: Η Φιλική Εταιρεία οργανώθηκε με βάση άλλες μυστικές εταιρείες όπως οι καρμπονάροι. Τα μέλη δοκιμάζονταν για λίγο και μετά ορκίζονταν πίστη και αφοσίωση στην οργάνωση. Οι παραβάτες τιμωρούνταν με θάνατο. Τα μέλη της Εταιρείας, οι Φιλικοί, χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα και είχαν δημιουργήσει ένα κρυπτογραφικό αλφάβητο.

Μέλη: Μέχρι το 1818 η Εταιρεία αναζητούσε μέλη σε πλούσιους Έλληνες που μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την εταιρεία αλλά εκείνοι ήταν αρνητικοί. Αργότερα μέλη γίνονταν Έλληνες από όλες τις κοινωνικές ομάδες. Γυναίκες γίνονταν δεκτές μόνο κατ’ εξαίρεση.

Αρχή: Ήταν γνωστή ως Αόρατη Αρχή, για χρόνια παρέμενε μυστική και επίτηδες άφηναν να εννοηθεί ότι ήταν ισχυρά πρόσωπα. Μετά από κάποια χρόνια οι ιδρυτές της Εταιρείας αποφάσισαν να αναθέσουν την αρχηγία σε κάποιο γνωστό Έλληνα, για αν καταφέρουν να έχουν πιο πολλά μέλη. Αρχικά ζήτησαν από τον Ιωάννη Καποδίστρια να αναλάβει την αρχηγία αλλά εκείνος αρνήθηκε γιατί πίστευε ότι ο καιρός δεν ήταν κατάλληλος για επανάσταση. Τελικά την ηγεσία ανέλαβε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, που ονομάστηκε Γενικός Επίτροπος της Αρχής.

9.Πώς κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση;

Αρχικά αποφάσισαν η Επανάσταση να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες (Ρουμανία) γιατί:

i. Εκεί δεν υπήρχε τουρκικός στρατόςii. Λίγο πιο βόρεια υπήρχε ρωσικός στρατός, που οι Έλληνες ήλπιζαν ότι θα

βοηθούσαν.

Ο Υψηλάντης ξεκίνησε από τη Ρωσία, μπήκε στις ηγεμονίες και στις 24 Φεβρουαρίου 1821 κήρυξε την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης στο Ιάσιο της Βλαχίας. Με προκηρύξεις άφηνε να εννοηθεί ότι πίσω από την Επανάσταση βρισκόταν η Ρωσία.

Οι πλούσιοι Έλληνες των Ηγεμονιών δεν βοήθησαν όμως τον αγώνα και ο τσάρος αποκήρυξε τον αγώνα και επέτρεψε στον στρατό των Τούρκων να μπει στα εδάφη των ηγεμονιών για να σταματήσουν τους Έλληνες. Ο Υψηλάντης όμως συνέχισε τον αγώνα. Η πιο σημαντική μάχη δόθηκε στο Δραγατσάνι αλλά οι Έλληνες έχασαν και ο Υψηλάντης φυλακίστηκε.

Page 5: ιστορία γυμνασιου

10.Πως εξελίχθηκε η Ελληνική Επανάσταση;

Η επανάσταση εξελίχθηκε θετικότερα στην Πελοπόννησο γιατί:

i. Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν πυκνότεροιii. Δεν υπήρχε μεγάλη στρατιωτική τουρκική δύναμη

iii. Μεγάλο μέρος του Οθωμανικού στρατού ήταν απασχολημένο στον πόλεμο εναντίον του Αλή Πασά της Ηπείρου.

iv. Εδώ υπήρχαν ένοπλες ελληνικές δυνάμεις v. Τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου διευκόλυναν τον κλεφτοπόλεμο.

Πρωταγωνιστές: χάρη στις στρατιωτικές του ικανότητες ξεχώρισαν στη στεριά οι : Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Μάρκος Μπότσαρης. Στη θάλασσα: Κωνσταντίνος Κανάρης, Ανδρέας Μιαούλης. Στην επανάσταση ξεχώρισαν και δυο γυναίκες: Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και Μαντώ Μαυρογένους.

Επιτυχίες στην Επανάσταση (1821-1824):

Οι Έλληνες καταλαμβάνουν πόλεις όπως η Καλαμάτα και η Πάτρα και περιόρισαν τους Τούρκους στα κατά τόπους φρούρια. Οι Τούρκοι απάντησαν με αντίποινα ενάντια σε άμαχους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στη Θράκη και αλλού. Τότε απαγχονίστηκε και ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄. Οι Έλληνες στη Στερεά Ελλάδα καταφέρνουν να σταματήσουν τις τουρκικές δυνάμεις. Σημαντικό γεγονός ήταν η άλωση της Τριπολιτσάς από τις ελληνικές δυνάμεις με αρχηγό τον Θ. Κολοκοτρώνη.Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τη Χίο και κατάσφαξαν τον ελληνικό πληθυσμό. Ο Κανάρης ανατινάζει την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου για αντίποινα.Στη ναυμαχία του Γέροντα οι Έλληνες με αρχηγό τον Μιαούλη κατάφεραν ισχυρό χτύπημα στον στόλο των Τούρκων και των Αιγυπτίων, που ήρθαν για να τους βοηθήσουν.

Η κάμψη της Επανάστασης (1825-1827):

Ο Ιμπραήμ φτάνει στην Πελοπόννησο με έναν καλά οργανωμένο στρατό και καταλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της. Η προσπάθεια του Παπαφλέσσα να τον σταματήσει στο Μανιάκι απέτυχε αλλά τελικά τον σταματούν οι Υψηλάντης και Μακρυγιάννης στο Άργος.Τούρκοι και Αιγύπτιοι πολιορκούν το Μεσολόγγι. Η πολιορκία σταματά τη νύχτα της 10ης προς 11ης Απριλίου 1826 με την ηρωική έξοδο των πολιορκημένων Μεσολογγιτών που κατέληξε σε σφαγή και συγκίνησε όλη την Ευρώπη.

Page 6: ιστορία γυμνασιου

Στην πολιορκία της Αθήνας σκοτώνεται ο Καραϊσκάκης και καταλαμβάνεται η Ακρόπολη.

11. Τι ξέρεις για τις Εθνοσυνελεύσεις;

Α΄ Εθνοσυνέλευση: Έγινε στην Επίδαυρο τον Δεκέμβριο του 1821 και εκεί ψηφίστηκε το πρώτο σύνταγμα που έμεινε γνωστό ως Σύνταγμα της Επιδαύρου. Το σύνταγμα αυτό επηρεάστηκε από το σύνταγμα της Γαλλίας. Στο σύνταγμα αυτό ανακηρυσσόταν η ελληνική ανεξαρτησία και πολίτευμα ήταν η αβασίλευτη δημοκρατία. Την εξουσία θα ασκούσαν δυο σώματα το Εκτελεστικό με 5 μέλη και πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και το Βουλευτικό με 70 μέλη και πρόεδρο τον Δ. Υψηλάντη και τα δύο είχαν ετήσια θητεία.

Β΄ Εθνοσυνέλευση: Έγινε στο Άστρος Κυνουρίας το 1823. Εγκρίθηκε ο νόμος της Επιδαύρου, καταργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί και το αξίωμα του αρχιστράτηγου (αξίωμα που είχε ο Κολοκοτρώνης). Πρόεδρος του Εκτελεστικού ορίστηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και του Βουλευτικού ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.

Γ΄ Εθνοσυνέλευση: Έγινε το 1826 στην Επίδαυρο αλλά διαλύθηκε σχεδόν αμέσως όταν έπεσε το Μεσολόγγι. Συγκλήθηκε ξανά το 1827 στην Τροιζήνα. Εκεί εκλέχτηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας Κυβερνήτης της Ελλάδος για 7 χρόνια. Στην Εθνοσυνέλευση αυτή ψηφίστηκε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας στο οποίο γινόταν διάκριση των εξουσιών και ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.

12. Τι γνωρίζεις για τον Εμφύλιο Πόλεμο στα χρόνια της Επανάστασης;

Ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1823 σαν πολιτική σύγκρουση αλλά τελικά έγινε ένοπλη αναμέτρηση. Αιτίες των διαφωνιών ήταν:

Οι διαφορές ανάμεσα στους Έλληνες που είχαν εξουσία πριν την επανάσταση και ήθελαν να την διατηρήσουν και μετά και σε αυτούς που είχαν πετύχει σπουδαίες νίκες στον αγώνα και ήθελαν ένα μέρος της εξουσίας.Οι τοπικιστικές αντιθέσειςΟι διαφωνίες για τη διαχείριση των δανείων από την ΑγγλίαΟι προσωπικές φιλοδοξίες.

Δημιουργήθηκαν δύο παρατάξεις η μία με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη και η άλλη με αρχηγό τον Μαυροκορδάτο. Τον Μαυροκορδάτο υποστήριζαν οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου και της Ύδρας και έτσι ο Κολοκοτρώνης αποχώρησε. Αργότερα συμμάχησαν με τον Μαυροκορδάτο και ανάγκασαν τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν, φυλάκισαν τον Κολοκοτρώνη και τον Ανδρούτσο, που λίγο αργότερα δολοφονήθηκε.

Page 7: ιστορία γυμνασιου

13. Τι γνωρίζεις για το κίνημα του φιλελληνισμού;

Πρόκειται για ένα κίνημα συμπαράστασης προς τους επαναστατημένους έλληνες. Ο φιλελληνισμός ήταν ενάντια τόσο στην απολυταρχία των Οθωμανών όσο και στην ιερή συμμαχία. Το κίνημα έγινε πιο έντονο κυρίως λόγω:

της βίαιης συμπεριφοράς των Τούρκων σε άμαχους πληθυσμούς, το θαυμασμό των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό η συγκίνηση που προκαλούσαν οι ελληνικές επιτυχίες.

Οι Φιλέλληνες πρόσφεραν τόσο οικονομική (εφόδια και χρήματα) όσο και ηθική ενίσχυση στον αγώνα. Πολλοί φιλέλληνες πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων. Σημαντικός φιλέλληνας ο Λόρδος Μπάιρον που πέθανε στην πολιορκία του Μεσολογγίου.

14.Τί ξέρεις για την ίδρυση του ελληνικού κράτους;

Το 1826 οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις αποφασίζουν να λύσουν το πρόβλημα της Ελλάδας. Στις 6 Ιουλίου 1827 η Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία υπέγραψαν την ιουλιανή συνθήκη του Λονδίνου σύμφωνα με την οποία αναγνωριζόταν το αυτόνομο ελληνικό κράτος. Ο σουλτάνος αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη συνθήκη και συγκρούστηκε με τις μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες συνέτριψαν τους Τουρκοαιγυπτίους στη μάχη του Ναβαρίνου. Στις 3 Φεβρουαρίου 1830 υπογράφτηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις η πρώτη επίσημη διπλωματική πράξη που αναγνώρισε την Ελλάδα ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος. Τα σύνορα του κράτους ορίστηκαν στη γραμμή που ορίζεται από τους ποταμούς Αχελώο και Σπερχειό. Οι Δυνάμεις επέλεξαν για ηγεμόνα της Ελλάδας τον πρίγκιπα Λεοπόλδο του Σαξ Κόμπουργκ αλλά εκείνος αρνήθηκε τη θέση.

15.Ιωάννης Καποδίστριας

Άφιξη στην Ελλάδα: Ο Καποδίστριας ήρθε στο Ναύπλιο το 1828. Η χώρα ήταν ερειπωμένη και ο λαός εξαθλιωμένος. Σε μεγάλες περιοχές υπήρχαν ληστές και πειρατές ενώ στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο υπήρχε αιγυπτιακός στρατός και στη Στερεά Ελλάδα τουρκικός.

Διοίκηση: Ο Καποδίστριας συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στα χέρια της και ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας. Επικύρωσε τις αποφάσεις του με τη Δ΄ Εθνοσυνέλευση στο Άργος.

Ένοπλες Δυνάμεις: Για να διώξει τους ξένους στρατούς αλλά και για να καταπολεμήσει τα εσωτερικά προβλήματα (ληστεία, πειρατεία) ο Καποδίστριας οργάνωσε τακτικό στρατό με τη βοήθεια κάποιων οπλαρχηγών. Ίδρυσε τον Λόχο των Ευελπίδων και με τη βοήθεια του Ανδρέα Μιαούλη καταπολεμήθηκε η πειρατεία και έγιναν κάποια βήματα για τη δημιουργία πολεμικού ναυτικού.

Page 8: ιστορία γυμνασιου

Οικονομία: Ο Καποδίστριας:

ίδρυσε ένα κρατικό ταμείο, με χρήματα που έδωσαν Έλληνες του εξωτερικού. Ίδρυσε τράπεζα και έκοψε νόμισμα, το φοίνικα. Μείωσε τις δημόσιες δαπάνες Για να εκσυγχρονίσει τη γεωργία εισήγαγε νέες καλλιέργειες (πατάτα) και

νέες μεθόδους (χρήση σιδερένιου άροτρου)

Εκπαίδευση:

Ίδρυση του Ορφανοτροφείου της Αίγινας. Σε αυτό λειτουργούσαν τρία αλληλοδιδακτικά σχολεία, τρία ελληνικά, χειροτεχνεία αλλά και το Πρότυπον Σχολείον, στο οποίο σπούδαζαν όσοι ήθελαν να γίνουν δάσκαλοι. Στο Κεντρικόν Σχολείον σπούδαζαν όσοι ήθελαν να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Ίδρυσε στην Τίρυνθα γεωργική σχολή, το Πρότυπον Αγροκήπιον.Ο Καποδίστριας πίστευε ότι η εκπαίδευση έπρεπε αυτή την περίοδο να προσφέρει βασικές γνώσεις και επαγγελματική κατάρτιση. Γι’ αυτό και δεν ίδρυσε πανεπιστήμιο.

Ολοκλήρωση της Επανάστασης:

Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας με αρχηγό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Λίγο αργότερα υπογράφτηκε το πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας. Τα σύνορα της χώρας θα έφταναν στη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού και η χώρα θα περιελάμβανε τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και τις Σποράδες.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.

16. Η περίοδος του Όθωνα.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις όρισαν για βασιλιά της Ελλάδας τον 17χρονο γιο του βασιλιά της Αυστρίας τον Όθωνα . Ως πολίτευμα ορίστηκε η απόλυτη μοναρχία. Οι Μεγάλες δυνάμεις έδωσαν επίσης στην Ελλάδα 20 εκατομμύρια φράγκα, την 1η δόση από ένα δάνειο που θα έφτανε τα 60 εκατομμύρια.

Επειδή ο Όθων ήταν ανήλικος την εξουσία ανέλαβε η Αντιβασιλεία, μια επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους, τους οποίους διόρισε ο πατέρας του Όθωνα ο Λουδοβίκος Α΄. Τα κύρια μέλη ήταν:

Άρμανσμπεργκ, που ήταν πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικώνΜάουρερ, που ήταν υπεύθυνος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία

Page 9: ιστορία γυμνασιου

Χάιντεκ, που ήταν υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις.

17.Τί ήθελε να πετύχει η αντιβασιλεία και πώς προσπάθησε να το πετύχει;

Η αντιβασιλεία ήθελε να δημιουργήσει ένα κράτος που θα είχε:

1. Εθνική ανεξαρτησία2. Βασιλική απολυταρχία3. Συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης.

Για να το πετύχουν αυτό:

1. Διαίρεσαν τη χώρα σε 10 νομούς και έκαναν την Αθήνα πρωτεύουσα της χώρας. (1834)

2. Ο στρατός φτιάχτηκε από τους 3.500 Βαυαρούς στρατιώτες που είχαν έρθει μαζί με τον Όθωνα.

3. Αναδιοργανώθηκε η δικαιοσύνη, ίδρυσαν νέα δικαστήρια και φτιάχτηκαν νέοι νόμοι.

4. Στην παιδεία, δημιουργήθηκαν τα αλληλοδιδακτικά δημοτικά σχολεία (7 χρόνια). Υπήρχαν τα τριτάξια Ελληνικά σχολεία που ήταν στην επαρχεία και τα τετρατάξια Γυμνάσια που ήταν στις πρωτεύουσες των νομών. Το 1837 ιδρύθηκαν στην Αθήνα το Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνικό Σχολείο. Η εκπαίδευση των κοριτσιών παρέμενε παραμελημένη.

Η ελληνική εκκλησία ορίστηκε αυτοκέφαλη και χωρίστηκε από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.

18.Πώς ήταν η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα και πως έληξε;

Ο Όθων ανέλαβε την εξουσία το Μάιο του 1835 αλλά συνέχισε να κυβερνά όπως η Αντιβασιλεία. Η πολιτική αυτή προκαλούσε συχνά αντιδράσεις και εξεγέρσεις. Η χώρα την περίοδο αυτή αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα, όπως:

o Την κακή οικονομική κατάσταση των αγροτών

o Τις πολλές ληστείες στην ύπαιθρο

o Τα δάνεια που δεν μπορούσε να εξοφλήσει η χώρα

o Τον οικονομικό έλεγχο που έκαναν στη χώρα οι Μεγάλες Δυνάμεις.

o Τη μείωση των εξόδων του κράτους (π.χ. μείωση μισθών)

Όλα αυτά οδήγησαν στον ξεσηκωμό του λαού. Πρωτεργάτες της πολιτικής κινητοποίησης ήταν οι : Μαυροκορδάτος, Κωλέττης, Μεταξάς και Λόντος, πολιτικοί από όλα τα κόμματα. Όλοι πίστευαν ότι η παραχώρηση συντάγματος θα έδιωχνε από τη χώρα τους Βαυαρούς και θα έλυνε τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας.

Page 10: ιστορία γυμνασιου

Τη νύχτα της 2ης προς την 3η Σεπτεμβρίου 1843 φρουροί της Αθήνας με πολλούς πολίτες και αρχηγούς τον Καλλέργη και τον Μακρυγιάννη μαζεύτηκαν έξω από τα ανάκτορα(σημερινή Βουλή) και απαίτησαν από τον Όθωνα να παραχωρήσει Σύνταγμα (έτσι ονομάστηκε η πλατεία Συντάγματος). Ο βασιλιάς αρχικά αρνήθηκε αλλά τελικά δέχτηκε να προκηρύξει εκλογές για την Εθνοσυνέλευση που θα ψήφιζε σύνταγμα.

19. Τι ξέρεις για το Σύνταγμα του 1844;

Η Εθνοσυνέλευση που δημιουργήθηκε μετά το κίνημα του 43 ψήφισε σύνταγμα με το οποίο ορίστηκε ως πολίτευμα της χώρας η συνταγματική μοναρχία. Σύμφωνα με αυτό:

Τη νομοθετική εξουσία ασκούσε ο βασιλιάς, η Γερουσία και η ΒουλήΤην εκτελεστική εξουσία ασκούσε ο βασιλιάς μέσω υπουργών Τη δικαστική εξουσία ασκούσαν οι δικαστές που τους διόριζε και τους έπαυε ο βασιλιάς.

Τα μέλη της Γερουσίας διορίζονταν από το βασιλιά και ήταν ισόβια.

Τα μέλη της Βουλής εκλέγονταν απευθείας από το λαό.

20.Τί ήταν η Μεγάλη Ιδέα και ο αλυτρωτισμός;

Γύρω στο 1844 διατυπώθηκε η ιδέα πως για να μπορέσει να αναπτυχθεί η χώρα θα έπρεπε να διευρυνθούν τα σύνορα της και να συμπεριληφθούν σε αυτή περιοχές που ζούσαν Έλληνες. Η ιδέα αυτή ονομάστηκε Μεγάλη Ιδέα( ιδέα για την οποία πρέπει να αγωνιστεί όλο το έθνος). Τον όρο Μεγάλη Ιδέα χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο Κωλέττης σε ομιλία του στην Εθνοσυνέλευση του 1844.

Πολύ σύντομα, όλη η ελληνική κοινωνία δέχτηκε την Μεγάλη Ιδέα σαν επίσημη πολιτική του κράτους. Οι Έλληνες που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ονομάστηκαν αλύτρωτοι (δεν είχαν ακόμα λυτρωθεί, απελευθερωθεί) και η πολιτική που είχε σαν στόχο την απελευθέρωση τους ονομάστηκε αλυτρωτισμός.

21. Τι γνωρίζεις για τον Κριμαϊκό πόλεμο;

Το 1854 ξεκίνησε ένας πόλεμος ανάμεσα σε Τούρκους και Ρώσους. Η Αγγλία και η Γαλλία πήραν το μέρος της Τουρκίας και ο πόλεμος μεταφέρθηκε στη χερσόνησο της Κριμαίας. Έλληνες στρατιωτικοί οργάνωσαν εξεγέρσεις στη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία αλλά οι Άγγλοι και οι Γάλλοι κατέλαβαν τον Πειραιά και απαίτησαν να μείνει η Ελλάδα ουδέτερη. Τελικά, η Ρωσία έχασε τον πόλεμο και ο σουλτάνος έβγαλε νέες ρυθμίσεις ώστε όλοι οι πολίτες να θεωρούνται ίσοι άσχετα με τη θρησκεία και τη φυλή τους.

Page 11: ιστορία γυμνασιου

Τον Οκτώβριο του 1862 μετά από επεισόδια στο Ναύπλιο και την εξέγερση της φρουράς της Αθήνας ο Όθων κηρύχθηκε έκπτωτος και εγκατέλειψε τη χώρα. Πέθανε στο Μόναχο το 1867. Μετά την έξωση του Όθωνα οι Δυνάμεις όρισαν βασιλιά της Ελλάδας το Δανό πρίγκιπα Γουλιέλμο-Γεώργιο Γκλύξμπουργκ. Με την ενθρόνιση έκαναν δώρο τα Επτάνησα, που ενώθηκαν επίσημα με τη χώρα το 1864.

22.Τί όριζε το σύνταγμα του 1864;

Στο σύνταγμα αυτό ο ελληνικός λαός οριζόταν κυρίαρχος παράγοντας του πολιτεύματος και ο βασιλιάς ανώτατος άρχοντας της χώρας. Το πολίτευμα της χώρας ήταν βασιλευόμενη δημοκρατία. Η γερουσία καταργήθηκε γιατί θεωρήθηκε αντιδημοκρατική. Δικαίωμα ψήφου είχαν όσοι άντρες ήταν 21 ετών. Τη νομοθετική εξουσία ασκούσαν ο βασιλιάς και η Βουλή. Την εκτελεστική εξουσία ασκούσαν υπουργοί που διόριζε ο βασιλιάς και η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη.

23.Τί ήταν η «αρχή της δεδηλωμένης»;

Ο βασιλιάς όποτε διαφωνούσε με κάποια απόφαση της κυβέρνησης, την ανέτρεπε. Το 1874 ο Χαρίλαος Τρικούπης έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «τις πταιει;». Ο Τρικούπης υποστήριζε πως ο βασιλιάς θα έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό εκείνον που είχε την υποστήριξη των περισσοτέρων βουλευτών(δεδηλωμένη εμπιστοσύνη). Κάτω από πίεση ο Γεώργιος το 1875 όρισε τον Τρικούπη προσωρινό πρωθυπουργό μέχρι να γίνουν εκλογές και εκφώνησε έναν λόγο που είχε γράψει ο Τρικούπης στον οποίο αναγνώριζε την πρόταση του για την αρχή της δεδηλωμένης.

24.Τί είναι ο δικομματισμός;

Λόγω της αρχής της δεδηλωμένης τα μικρά κόμματα δεν μπορούσαν να συγκεντρώσουν πλειοψηφία ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση. Στα χρόνια 1885-1895 την εξουσία έπαιρναν δύο κόμματα, του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη.

25.Τι ξέρεις για τα προγράμματα Τρικούπη και Δηλιγιάννη;

Ο Τρικούπης ήθελε να δημιουργήσει ένα σύγχρονο κράτος χωρίς οικονομικά προβλήματα. Στόχοι του ήταν:

Η κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (διώρυγα της Κορίνθου, οδοποιία)Η ανασυγκρότηση των ένοπλων δυνάμεωνΗ καλύτερη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης (αυτό το πέτυχε θεσπίζοντας κριτήρια για την πρόσληψη στη δημόσιο)Η προσπάθεια για ειρήνη με την Οθωμανική αυτοκρατορία.Για να τα πετύχει όλα αυτά πήρε μεγάλα δάνεια από τράπεζες του εξωτερικού, έβαλε μεγάλους φόρους και έδωσε προνόμια στους Έλληνες του εξωτερικού για να κάνουν επενδύσεις στην Ελλάδα.

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης υποστήριζε πως έπρεπε να υπάρχει χαμηλότερη φορολογία, κατηγορούσε τον Τρικούπη πως υποστήριζε τους οικονομικά ισχυρούς και όταν έγινε

Page 12: ιστορία γυμνασιου

πρωθυπουργός κατάργησε τον νόμο του Τρικούπη για τα προσόντα των δημοσίων υπαλλήλων.

26.Τί ήταν το κρητικό ζήτημα;

Κρητικό ζήτημα ονομάστηκαν οι προσπάθειες των Κρητικών, του ελληνικού κράτους και των υπόλοιπων Ελλήνων να ενωθεί η Κρήτη με την υπόλοιπη Ελλάδα αλλά και να σταματήσει η οθωμανική αυτοκρατορία να επεμβαίνει στο νησί. Στα χρόνια 1866-1869 ξέσπασε η κρητική επανάσταση, η οποία όμως καταπνίγηκε. Σημαντική στιγμή της επανάστασης υπήρξε το ολοκαύτωμα της μονής Αρκαδίου, που συγκίνησε όλη την Ευρώπη.

27.Ποια χαρακτηριστικά είχε η ελληνική οικονομία τον 19ο αιώνα;

Τον 19ο αιώνα η χώρα περιλαμβάνει ακόμα τα Επτάνησα, τη Θεσσαλία και την Άρτα και ο πληθυσμός έφτανε περίπου τους 750.000 ανθρώπους.

Βασικό στοιχείο της οικονομίας ήταν ο αγροτικός τομέας. Οι εθνικές γαίες, τα κτήματα δηλαδή που είχαν περάσει στο ελληνικό κράτος μετά την επανάσταση, ήταν περίπου 5 εκατομμύρια στρέμματα. Το ελληνικό κράτος δεν τολμούσε ούτε να πουλήσει τα κτήματα όπως ήθελαν οι πρόκριτοι, ούτε να τα χαρίσει όπως ζητούσαν οι αγρότες. Τελικά μεγάλο μέρος τους καταπατήθηκε και το 1871 ο Κουμουνδούρος μοίρασε τις εθνικές γαίες που είχαν απομείνει. Όταν ενώθηκε με τη χώρα και η Θεσσαλία προέκυψε πρόβλημα με τα τσιφλίκια, που ήταν μεγάλα κομμάτια γης που τα καλλιεργούσαν οι κολίγοι. Οι κολίγοι πίστευαν ότι η γη θα έμενε σε αυτούς αλλά οι συνθήκες που είχε υπογράψει η χώρα δεν επέτρεπε να τα χαρίσουν. Η γεωργία βασιζόταν κυρίως στα μικρά κτήματα που τα καλλιεργούσαν οικογένειες. Κυρίως καλλιεργούσαν σταφίδα, ελιές, καπνά και σιτηρά.Εμπόριο: η χώρα εξήγαγε σταφίδες, λάδι και άλλα αγροτικά προϊόντα και έκανε εισαγωγή δημητριακών, υφασμάτων και νημάτων. Στο τέλος του αιώνα έκαναν επίσης εισαγωγή άνθρακα, ξυλείας και μηχανημάτων.Η ναυτιλία ήταν επίσης σημαντικό κομμάτι της οικονομίας. Σημαντικότερα λιμάνια ήταν η Πάτρα, η Σύρος και αργότερα ο Πειραιάς.Το 1841 ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Η τράπεζα είχε το δικαίωμα να εκδίδει χαρτονομίσματα και να δανείζει χρήματα. Μέχρι τότε ο δανεισμός ήταν μόνο ιδιωτικός.

28.Ποια χαρακτηριστικά είχε η ελληνική κοινωνία τον 19ο αιώνα;

Βασικό χαρακτηριστικό ήταν η αστικοποίηση. Υπήρχαν οι εξής κοινωνικές ομάδες:

Αγρότες: ήταν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Είχαν μικρές ιδιοκτησίες και εργάζονταν με την οικογένεια τους, σπάνια έπαιρναν εργάτες.

Αστικά στρώματα: ζούσαν στα αστικά κέντρα και ασχολούνταν με το εμπόριο, τη ναυτιλία, τις τράπεζες και το δημόσιο τομέα.

Εργάτες: ήταν κυρίως γυναίκες και παιδιά που ζούσαν με άθλιες συνθήκες.

Page 13: ιστορία γυμνασιου

29.Τι ήταν ο στρατιωτικός σύνδεσμος;

Ήταν μια οργάνωση κατώτερων αξιωματικών του στρατού που δημιουργήθηκε το Μάιο του 1909. Τα μέλη του συνδέσμου διαφωνούσαν με τη βασιλική οικογένεια γιατί προωθούσε στο στράτευμα δικούς της ανθρώπους αλλά και με την κακή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων. Αρχικά η πολιτεία έκανε διαπραγματεύσεις με το σύνδεσμο. Στις 15 Αυγούστου 1909 με αρχηγό τον συνταγματάρχη Ζορμπά εκδηλώθηκε κίνημα με κέντρο το στρατόπεδο στο Γουδί. Η κυβέρνηση δεν είχε δυνάμεις να αντιμετωπίσει το κίνημα και δέχτηκε τους όρους του. Το βασικότερο αίτημα του συνδέσμου ήταν να απομακρυνθεί από το στράτευμα ο διάδοχος, κάτι που έγινε αμέσως. Τα υπόλοιπα αιτήματα του συνδέσμου αφορούσαν την εκπαίδευση, την οικονομία και τη διοίκηση αλλά ήταν πιο γενικά. Ο λαός υποστήριζε θερμά το κίνημα και για να το δείξει οργάνωσε ένα εντυπωσιακό συλλαλητήριο στην Αθήνα στις 14 Σεπτεμβρίου 1909. Ο σύνδεσμος αν και δεν κατάφερε να επιτύχει πολλούς από τους στόχους του, έκανε κάτι καθοριστικό για τον τόπο: κάλεσε από την Κρήτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

30.Ελευθέριος Βενιζέλος:

Ο σύνδεσμος του πρότεινε να γίνει πρωθυπουργός αλλά αρνήθηκε.Δεν ήθελε να καταργήσει τη βασιλεία γιατί πίστευε πως έτσι θα δίχαζε το λαό.Συμφώνησε με τα κόμματα, το βασιλιά και τη βουλή να γίνουν εκλογές.Ίδρυσε το κόμμα των Φιλελευθέρων που κέρδισε τελικά τις εκλογές.Ως κυβέρνηση ψήφισε το σύνταγμα του 1911 το οποίο:

1. Προστάτευε τις ατομικές ελευθερίες2. Επέτρεπε στο κράτος να παίρνει από πλούσιους κομμάτια γης με

αποζημίωση και να τα δίνει ακτήμονες3. Οι δημόσιοι υπάλληλοι γίνονταν μόνιμοι4. Οι στρατιωτικοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι απαγορευόταν να γίνουν

βουλευτές5. Η εκπαίδευση γινόταν υποχρεωτική και δωρεάν.

Αναδιοργάνωσε το στράτευμα και αξιοποίησε πολλούς αξιωματικούς Επανέφερε τον διάδοχο Κωνσταντίνο στο στρατό.

Ο Βενιζέλος πίστευε πως η Ελλάδα θα έπρεπε να πάρει μέρος σε πόλεμο, αν ήθελε να πετύχει τους εθνικούς της στόχους γι’ αυτό και προσπάθησε να έχει καλές σχέσεις με τη μοναρχία, να αναδιοργανώσει το στράτευμα και να ενισχύσει τις ασθενέστερες πράξεις.

31.Βαλκανικοί Πόλεμοι:

Αίτια:

Οι Νεότουρκοι που είχαν σαν στόχο τους να εκτουρκίσουν όλο το Οθωμανικό κράτοςΗ Γερμανία είχε διεισδύσει οικονομικά στην Οθωμανική αυτοκρατορία

Page 14: ιστορία γυμνασιου

Η Ιταλία επιτέθηκε στη Λιβύη που ήταν οθωμανική κτήση και κατέλαβε και τα Δωδεκάνησα.Η Αυστροουγγαρία προσάρτησε όλη την περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης

Ο Βενιζέλος αρχικά ήθελε η Ελλάδα να μείνει ουδέτερη, όταν όμως κατάλαβε πως πλησίαζε ο πόλεμος τάχτηκε με την πλευρά της βαλκανικής συνεννόησης. Την άνοιξη του 1912 υπέγραψε συνθήκες συμμαχίας με τη Σερβία, τη Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο.

Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος: (Οκτώβριος 1912- Μάιος 1913)

Οι Βαλκανικοί σύμμαχοι ζήτησαν από το σουλτάνο να σέβεται τα δικαιώματα των χριστιανών που ζούσαν στην οθωμανική αυτοκρατορία, ο σουλτάνος αρνήθηκε και έτσι ξεκίνησε η σύγκρουση.

Οι Έλληνες με αρχηγό του στρατού το διάδοχο Κωνσταντίνο κατέλαβαν πολλές περιοχές της Μακεδονίας

Οι Σέρβοι πήραν τα Σκόπια και το Μοναστήρι και έφτασαν μέχρι το Δυρράχιο της Αλβανίας.

Οι Βούλγαροι, αφού έφτασαν σχεδόν μέχρι την Κωνσταντινούπολη στράφηκαν προς τη Θεσσαλονίκη. Για να μην πάρουν την πόλη ο Βενιζέλος διέταξε το διάδοχο να κινηθεί προς τα εκεί. Στις 26 Οκτωβρίου 1912 ο ελληνικός στρατός μπήκε στην πόλη και αργότερα κατέλαβε και τα Ιωάννινα, παίρνοντας τον έλεγχο της Ηπείρου

Ο ελληνικός στόλος με αρχηγό το ναύαρχο Κουντουριώτη πήρε στον έλεγχο του τα νησιά του βορείου και ανατολικού Αιγαίου.

Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ:

Με αυτή τη συνθήκη έληξε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος:

1. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει όλα τα εδάφη της στα ευρωπαϊκά εδάφη

2. Οι Μεγάλες Δυνάμεις θα αποφάσιζαν για το μέλλον του Αγίου ¨Όρους, της Αλβανίας και των νησιών του Αιγαίου

3. Αργότερα η Αλβανία αναγνωρίστηκε σαν ανεξάρτητο κράτος4. Τα Δωδεκάνησα έμειναν κάτω από ιταλική κατοχή.

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος:( Ιούνιος-ιούλιος 1913)

Αίτια: Η συνθήκη του Λονδίνου άφησε πολλές εκκρεμότητες που αφορούσαν κυρίως εδάφη της Μακεδονίας, τα οποία είχε στον έλεγχο του ο ελληνικός στρατός. Οι Σέρβοι συμμάχησαν με τους Έλληνες για να αντιμετωπίσουν τη Βουλγαρία. Το 1913

ο βουλγαρικός στρατός επιτέθηκε εναντίον ελλήνων και σέρβων

ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ- 28 Ιουλίου 1913.

Page 15: ιστορία γυμνασιου

Με αυτή τελειώνουν οι βαλκανικοί πόλεμοι:

1. Η Ελλάδα πήρε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, τη νότια Ήπειρο, νησιά στο Βόρειο και Ανατολικό Αιγαίο και την Κρήτη. Τα εδάφη αυτά ονομάστηκαν Νέες Χώρες και με αυτά διπλασιάστηκε η έκταση και ο πληθυσμός της Ελλάδας.

2. Η Σερβία πήρε ένα μέρος της Βορειοδυτικής Μακεδονίας.3. Η Βουλγαρία πήρε τη Δυτική Θράκη4. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία την Ανατολική Θράκη5. Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν στους Ιταλούς6. Η Βόρεια Ήπειρος παραχωρήθηκε στην Αλβανία (πρωτόκολλο της

Φλωρεντίας)

32.Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918)

Αίτια: Ήταν αποτέλεσμα τριών παραγόντων:

Ιμπεριαλισμός: η κυριότερη αιτία του πολέμου και αφορά στην επεκτατική πολιτική που είχαν τα ανεπτυγμένα κράτη σε βάρος άλλων κρατών. Τέτοια πολιτική είχε κυρίως η Γερμανία που έψαχνε σε άλλες χωρες να βρει καύσιμα, πρώτες ύλες και νέες αγορές για τα προϊόντα της.

Εθνικισμός: η ιδέα πώς κάποιοι λαοί ήταν ανώτεροι από άλλους

Μιλιταρισμός: η ιδέα πως ο πόλεμος ήταν ο μόνος τρόπος για να πετύχει μια χώρα τους στόχους της και να αντιμετωπίσει τους αντιπάλους της. Η Γερμανία που είχε ανεπτυγμένη πολεμική βιομηχανία ανάγκασε και τις άλλες χώρες να την ακολουθήσουν στον στρατιωτικό εξοπλισμό.

ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ:

Κεντρικές Δυνάμεις ή τριπλή συμμαχία που την αποτελούσαν η Γερμανία, η Αυστροουγγαρία και η Ιταλία

Εγκάρδια η Τριπλή Συνεννόηση ή Αντάντ που την αποτελούσαν η Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία.

ΑΦΟΡΜΗ για τον πόλεμο στάθηκε η δολοφονία Φραγκίσκου Φερδινάνδου(διάδοχος του αυστριακού θρόνου) από έναν Σέρβο εθνικιστή στο Σεράγεβο.

Ο Πόλεμος κράτησε 4 χρόνια, έμεινε γνωστός ως Μεγάλος Πόλεμος ή Α΄ Παγκόσμιος και άφησε πίσω του 8 εκατομμύρια νεκρούς, 20 εκατομμύρια τραυματίες και τεράστιες υλικές καταστροφές.

33. Ποια θέση πήρε η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Ο Βενιζέλος υποστήριζε πως θα κερδίσουν τον πόλεμο οι Αγγλογάλλοι και ότι η Ελλάδα έπρεπε να συμμαχήσει με την Αντάντ για να διατηρήσει όσα είχε κερδίσει με

Page 16: ιστορία γυμνασιου

τους Βαλκανικούς. Μαζί του συμφωνούσαν πολλοί από τη λαϊκή τάξη και Έλληνες της διασποράς.

Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος υποστήριζε πως η Ελλάδα έπρεπε να είναι με τις Κεντρικές Δυνάμεις. Επειδή όμως με τις Κεντρικές Δυνάμεις είχαν ήδη συμμαχήσει η Βουλγαρία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ο Κωνσταντίνος ήθελε η Ελλάδα να μείνει ουδέτερη . Με το βασιλιά συμφωνούσαν τα λαϊκά κυρίως στρώματα που δεν ήθελαν να πάλι να πολεμήσουν αλλά και τα πλούσια στρώματα που ανησυχούσαν για τις περιουσίες τους

ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ:

Νικητές του πολέμου ήταν οι δυνάμεις της Αντάντ. Ακολούθησαν μια σειρά από συνθήκες μεταξύ των νικητών για να καθοριστούν τα εδάφη κάθε χώρας.

Η Συνθήκη του Νεϊγύ: η Βουλγαρία έπρεπε να παραιτηθεί από κάθε διεκδίκηση της στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, αφού τα εδάφη αυτά δόθηκαν στην Ελλάδα. Επίσης έπρεπε να δώσει εδάφη της στη Ρουμανία και τη Σερβία ενώ συμφωνήθηκε και ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας

Η Συνθήκη των Σεβρών: 28 Ιουλίου 1920. Επιβλήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και σύμφωνα με αυτή:

1. Η Βρετανία έπαιρνε τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την Ιορδανία2. Η Γαλλία έπαιρνε τη Συρία και το Λίβανο3. Το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη4. Η Ελλάδα θα έπαιρνε τα νησιά Ίμβρο, Τένεδο και την Θράκη μέχρι την

Κωνσταντινούπολη.5. Ο σουλτάνος θα αναγνώριζε την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά Βορείου

και Ανατολικού Αιγαίου6. Η Ιταλία θα έδινε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα εκτός από τη Ρόδο7. Η Ελλάδα θα διοικούσε για 5 χρόνια τη Σμύρνη και μετά οι κάτοικοι της θα

αποφάσιζαν για την τύχη τους με δημοψήφισμα.8. Τα Στενά τέθηκαν υπό διεθνή έλεγχο.

Κοινωνία των Εθνών:

Μετά το τέλος του πολέμου οι χώρες που νίκησαν για να αποφύγουν μελλοντικές συγκρούσεις δημιούργησαν την Κοινωνία των Εθνών, έναν διεθνή οργανισμό που θα απευθύνονταν τα κράτη για να λύνουν τις διαφορές τους. Επειδή όμως κάθε χώρα είχε το δικαίωμα να ασκήσει βέτο (αρνησικυρία) και δεν ήταν υποχρεωμένη να ακολουθήσει τις οδηγίες ο οργανισμός δεν λειτούργησε.

34.Μικρασιατικός Πόλεμος (1919-1922)

Μετά τον πόλεμο στη Σμύρνη ορίστηκε διοικητής ο Αριστείδης Στεργιάδης (Ύπατος Αρμοστής) με εντολή από τις Μεγάλες Δυνάμεις να αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους

Page 17: ιστορία γυμνασιου

κατοίκους. Αν και έκανε έργα σε διοίκηση, στην εκπαίδευση στην οικονομία και αλλού δεν ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στους κατοίκους λόγω του αυταρχικού χαρακτήρα του.

Αρχικά ο ελληνικός στρατός κατέλαβε τα εδάφη που είχε εντολή από την Αντάντ αλλά αργότερα οι δυνάμεις του έδωσαν εντολή να συνεχίσει, έτσι την άνοιξη του 1920 κατέλαβε την Ανατολική Θράκη και μέχρι το καλοκαίρι είχε προχωρήσει στα βάθη της Μικρας Ασίας.

Μετά τη συνθήκη των Σεβρών ο Βενιζέλος δέχτηκε δολοφονική επίθεση στο Παρίσι, αλλά σώθηκε. Επέστρεψε στην Ελλάδα αλλά έχασε τις εκλογές κυρίως γιατί ο λαός είχε κουραστεί από τους συνεχείς πολέμους. Έγινε δημοψήφισμα και το 1920 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ξαναπήρε το θρόνο του.

Το καλοκαίρι του 1921 ο ελληνικός στρατός πραγματοποίησε μεγάλη επίθεση φτάνοντας μέχρι τον ποταμό Σαγγάριο, λίγο πριν την Άγκυρα. Ο Κεμάλ όμως είχε πλέον συγκεντρώσει ισχυρή δύναμη. Η Ελλάδα έψαξε για συμμάχους αλλά δεν βρήκε στήριξη. Στις 13 Αυγούστου εκδηλώθηκε η τελική τουρκική επίθεση και στις 27 οι κεμαλικοί μπήκαν στη Σμύρνη, την έκαψαν και έσφαξαν τους κατοίκους. Όσοι Έλληνες σώθηκαν έγιναν πρόσφυγες.