διαπροσωπική επικοινωνία

53

Transcript of διαπροσωπική επικοινωνία

Page 1: διαπροσωπική επικοινωνία
Page 2: διαπροσωπική επικοινωνία

Διαπροσωπική Επικοινωνία σε περιβάλλοντα που σχετίζονται με συμμορίες

Page 3: διαπροσωπική επικοινωνία

• Διευκόλυνση της διερεύνησης τρόπων αποτελεσματικής παρέμβασης και επικοινωνίας μεταξύ επαγγελματιών και εξυπηρετούμενων σε περιβάλλοντα σχετικά με συμμορίες και νεανική παραβατικότητα.

Μαθησιακά αποτελέσματα ενότητας

Page 4: διαπροσωπική επικοινωνία

Δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας σε περιβάλλοντα σχετικά με συμμορίες

Page 5: διαπροσωπική επικοινωνία

1η Βιωματική άσκηση (καταιγισμός ιδεών)

1) Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο σκοπός της επικοινωνίας;

2) Από ποια μέρη αποτελείται η επικοινωνία;

3) Γνωρίζετε τα είδη της επικοινωνίας;

Page 6: διαπροσωπική επικοινωνία

Τα Απαραίτητα Μέρη της Επικοινωνίας

Τα Απαραίτητα Μέρη της Επικοινωνίας

Page 7: διαπροσωπική επικοινωνία

Λεκτική- Μη λεκτική επικοινωνία

• Το 85% του μηνύματος είναι μη λεκτικό.

• Παραδείγματα μη λεκτικής επικοινωνίας είναι ο τόνος φωνής, η βλεμματική επαφή και οι χειρονομίες.

• Όταν υπάρχει ασυμφωνία λεκτικού/ μη λεκτικού μηνύματος, υπερισχύει το μη λεκτικό μήνυμα.

Page 8: διαπροσωπική επικοινωνία

Κατά τη διαδικασία της επικοινωνίας, ο πομπός στέλνει μηνύματα στο δέκτη αναμένοντας ανταπόκριση ανάλογα με την εκτίμηση που του έχει. Συχνά όμως η επικοινωνία τους παρεμποδίζεται και γίνεται αναποτελεσματική εξαιτίας των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ πομπού και δέκτη κυρίως στα εξής επίπεδα:

• Ατομικής υποδομής: διαφορά ηλικίας, φύλου, μορφωτικού-πολιτιστικού επιπέδου, θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων, αξιών, προσωπικότητας

• Ιεραρχίας: μεταξύ ατόμων διαφορετικής ιεραρχικής θέσης δυσκολεύει λόγω του ότι ο ένας προΐσταται του άλλου (τείχη εξουσίας-δύναμης)

• Ψυχολογικής φόρτισης τη στιγμή εκπομπής του μηνύματος: το ομαλό επικοινωνιακό πλαίσιο για την ολοκλήρωση της επικοινωνιακής διαδικασίας εξαρτάται από την ήρεμη ψυχολογική κατάσταση και των δυο πλευρών

• Ερμηνείας λέξεων/φράσεων: καθένας ανάλογα με τα βιώματα και τις εμπειρίες του σχετικά με λέξεις και φράσεις, δίνει τη δική του ερμηνεία σε αυτές

• Συναισθηματικών αντιδράσεων: κάθε άτομο αντιδρά με διαφορετικό τρόπο και ένταση σε μια κατάσταση λόγω διαφορετικής ψυχοσύνθεσης.

Προβλήματα κατά τη διαδικασία της επικοινωνίας

Page 9: διαπροσωπική επικοινωνία

Βασική προϋπόθεση για να εργαστούμε σε οποιοδήποτε κοινωνικό πλαίσιο είναι να μπορούμε να κατανοούμε τον εαυτό μας και τους άλλους και σε αυτό ακριβώς μας βοηθά η θεωρία του Goleman, καθώς αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου:

• να αναγνωρίζει και να κατανοεί τόσο τα δικά του συναισθήματα όσο και των άλλων.

• να χειρίζεται σωστά τα συναισθήματα και τις σχέσεις του με τους άλλους.

Υποστηρίζει ότι έχουμε (2) είδη νοημοσύνης: Διανοητική & Συναισθηματική

• η πορεία μας στη ζωή καθορίζεται από την ισόρροπη ανάπτυξη και των δυο καθώς μόνο η διανοητική διάσταση δεν εξασφαλίζει την επιτυχία στον άνθρωπο όταν ο συναισθηματικός τομέας δεν έχει αναπτυχθεί ισόρροπα.

• η επιτυχία στη ζωή δεν είναι συνάρτηση του δείκτη νοημοσύνης του ατόμου αλλά της ικανότητας για αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση, αυτοέλεγχο, ενδιαφέρον και κατανόηση

H Συναισθηματική νοημοσύνη του Daniel Goleman (1998)

Page 10: διαπροσωπική επικοινωνία

Η Συναισθηματική Νοημοσύνη έχει δυο διαστάσεις:

• α) Την Ενδοπροσωπική νοημοσύνη: «το να είμαστε έξυπνοι να ξεχωρίζουμε τις δικές μας σκέψεις και

αισθήματα (αυτεπίγνωση) και να είμαστε αποτελεσματικοί να διαχειριστούμε αυτές τις σκέψεις και τα αισθήματα (αυτοδιαχείριση)»

• β) Τη Διαπροσωπική νοημοσύνη: «το να είμαστε έξυπνοι να ξεχωρίζουμε τις σκέψεις και τα αισθήματα

των άλλων και μεταξύ των άλλων (επίγνωση του άλλου) και να είμαστε αποτελεσματικοί στο πως θα προσαρμόσουμε τις ενέργειες μας για να συνεργαστούμε με τους άλλους με τον πιο κατάλληλο τρόπο (διαχείριση σχέσεων)».

H Συναισθηματική νοημοσύνη του Daniel Goleman (1998)

Page 11: διαπροσωπική επικοινωνία

• Αυτoεπίγνωση: να γνωρίζεις την εσωτερική σου κατάσταση, τις προτιμήσεις, να έχεις σιγουριά για τις αξίες και ικανότητές σου και επαφή με τη διαίσθηση

• Αυτοδιαχείριση / αυτορύθμιση: να μπορείς να διαχειρίζεσαι την εσωτερική σου κατάσταση και τις παρορμήσεις σου (αυτοέλεγχο, αξιοπιστία, ευσυνειδησία, προσαρμοστικότητα, καινοτομία, να νιώθεις άνετα με τις πρωτοποριακές ιδέες και τις νέες πληροφορίες)

• Κίνητρα συμπεριφοράς: συναισθηματικές τάσεις που οδηγούν στην επίτευξη στόχων ή τη διευκολύνουν (δέσμευση, πρωτοβουλία, αισιοδοξία)

• Ενσυναίσθηση (συναισθηματική κατανόηση): επίγνωση και κατανόηση των συναισθημάτων, των αναγκών και ανησυχιών των άλλων

• Κοινωνικές Ικανότητες (σχέση με τους άλλους): διαχείριση των σχέσεων

Προκειμένου να κατανοήσουμε αυτά τα (5) στοιχεία σκιαγραφεί επιπλέον (15) ικανότητες της Συναισθηματικής Νοημοσύνης

Τα (5) κύρια στοιχεία της Συναισθηματικής νοημοσύνης του D. Goleman

Page 12: διαπροσωπική επικοινωνία

Το Μοντέλο των 15 Ικανοτήτων Συναισθηματικής Νοημοσύνης του Goleman

Page 13: διαπροσωπική επικοινωνία

• Ανεκτικότητα/αντοχή στο Άγχος: αντέχω τις αγχωτικές καταστάσεις Ανεξαρτησία: είμαι αυτόνομος στις σκέψεις και στις πράξεις μου.

• Κατανόηση: κατανοώ και νοιάζομαι για τους άλλους, δείχνοντας ενδιαφέρον

• Αυτοσεβασμός: κατανοώ, αποδέχομαι και σέβομαι τον εαυτό μου.

• Αισιοδοξία: κρατάω θετική στάση ακόμα και σε δύσκολες στιγμές.

• Έλεγχος επιθυμίας: μπορώ να αντισταθώ σε μια επιθυμία όταν το επιλέξω.

• Επίλυση Προβλημάτων: μπορώ να αναγνωρίσω προβλήματα και τις λύσεις.

• Κοινωνική Ευθύνη: είμαι υπεύθυνο μέλος της κοινωνίας, ενδιαφέρομαι

• Δυναμισμός: εκφράζομαι, ζητώ ότι χρειάζομαι, υπερασπίζομαι δικαιώματά μου

• Προσαρμοστικότητα: προσαρμόζω σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορά

• Διαπροσωπική Σχέση: δημιουργώ/διατηρώ καλές διαπροσωπικές σχέσεις

• Συναισθηματική Αυτοεπίγνωση: Ξέρω τι αισθάνομαι και γιατί το αισθάνομαι.

• Ευτυχία: νιώθω καλά με ότι κάνω, χαλαρώνω και απολαμβάνω τη ζωή μου

• Αξιολόγηση της Πραγματικότητας: εναρμονίζομαι με μια κατάσταση άμεσα

• Αυτοπραγμάτωση: μπορώ να φτάσω τις δυνατότητες μου

Δεξιότητες Συναισθηματικής Νοημοσύνης του Goleman

Page 14: διαπροσωπική επικοινωνία

O Graham Gibbs (καθηγητής Πανεπιστημίου Οξφόρδης) το 1988 εισήγαγε τον κύκλο του προβληματισμού ή στοχαστικό κύκλο του Gibbs στο έργο του «Learning by Doing: Ένας οδηγός για την Διδασκαλία και Μάθηση: Μέθοδοι».

• Είναι πολύ απλός και χρησιμοποιείται σε διάφορα επαγγέλματα ως ένας τρόπος για τους επαγγελματίες να αξιολογήσουν και να προβληματιστούν σχετικά με οποιαδήποτε κατάσταση στη δουλειά τους.

• με αυτόν, μπορούμε να αποκτήσουμε μια αίσθηση για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η μέθοδος ή οι ενέργειές μας όταν προκύπτει μια παρόμοια κατάσταση.

• μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε σενάριο μας προβληματίζει για περαιτέρω βελτίωση

• ενθαρρύνει μια σαφή περιγραφή της περίπτωσης, προχωρά σε ανάλυση των συναισθημάτων, αξιολόγηση και ανάλυση της εμπειρίας, εξάγεται ένα συμπέρασμα όπου εξετάζονται άλλες εναλλακτικές λύσεις κι έπειτα εξετάζεται τι θα μπορούσε να κάνει κανείς αν παρουσιαζόταν ξανά η ίδια περίπτωση.

O Στοχαστικός Κύκλος (Reflective Cycle) του Gibbs 1988

Page 15: διαπροσωπική επικοινωνία

Ο στοχαστικός κύκλος του Gibbs

Περιγραφή του γεγονότος-τι έγινε;

Page 16: διαπροσωπική επικοινωνία

2η Εργασία (εργασία σε ομάδες)

• Χωριστείτε σε 2 ομάδες:

• Στην πρώτη ομάδα, δώστε ένα παράδειγμα από τον αναστοχαστικό κύκλο του Gibbs, στην προσωπική σας ζωή.

• Στην δεύτερη ομάδα, δώστε ένα παράδειγμα από τον αναστοχαστικό κύκλο του Gibbs, στον επαγγελματικό σας χώρο.

Page 17: διαπροσωπική επικοινωνία

Εγκεφαλική πειρατεία-Αmygdala hijack

Page 18: διαπροσωπική επικοινωνία

• Πρόκειται για πλευρά της Συναισθηματικής Νοημοσύνης για τις περιπτώσεις όπου αντιδρούμε ανεξέλεγκτα σε μια πραγματική απειλή κι αναφέρεται στο πότε κάποιος χάνει τον έλεγχο των συναισθημάτων του και μπορεί να ταραχθεί να θυμώσει και να γίνει παράλογος

• η «αμυγδαλή» βρίσκεται στο κέντρο του εγκεφάλου και ελέγχει τις αντιδράσεις στο φόβο και την συναισθηματική φόρτιση

• η εγκεφαλική πειρατεία επηρεάζει τον εγκεφαλικό φλοιό, στο σκεπτόμενο μέρος του εγκεφάλου και τότε υπάρχει ελάχιστη ή καθόλου ικανότητα του ατόμου να βασιστεί στον έξυπνο συλλογισμό.

• όταν το άτομο νιώθει ότι απειλείται, αντιδρά παράλογα και καταστροφικά και

η αμυγδαλή είναι ένα σύστημα συναγερμού που χρειάζεται ο εγκέφαλός μας για να μας ειδοποιεί για τους κινδύνους, με σημαντικό ρόλο στη γένεση του φόβου και την αυτόματη διέγερση μηχανισμού του φόβου

(πχ όταν βλέπουμε ένα λιοντάρι, αμέσως η καρδιά χτυπάει γρήγορα, ανεβαίνει η πίεση, αναπνέουμε πιο γρήγορα, το συκώτι ελευθερώνει γλυκόζη, και είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε μέσα σε ελάχιστα μικροδευτερόλεπτα!!!)

Συναισθηματική φόρτιση –Εγκεφαλική Πειρατεία (Amygdala hijack)

Page 19: διαπροσωπική επικοινωνία

Αμυγδαλή και διαδικασία συμβολής της στην έκφραση του θυμού

Page 20: διαπροσωπική επικοινωνία

3η Εργασία (καταιγισμός ιδεών)

• Εσείς πώς διαχειρίζεστε τον θυμό σας;

Page 21: διαπροσωπική επικοινωνία

Θεωρία επικοινωνίας κατά την οποία: «κάθε επικοινωνιακό γεγονός μεταξύ των ανθρώπων, είναι και μια συναλλαγή, δηλαδή ένα ερέθισμα και μια απόκριση στο ερέθισμα αυτό»

• Όταν δυο άτομα βρίσκονται στον ίδιο χώρο αργά ή γρήγορα ένας από αυτούς θα μιλήσει (συναλλακτικό ερέθισμα) και τότε το άλλο πρόσωπο με τη σειρά του θα πει ή θα κάνει κάτι σχετικό με το ερέθισμα (συναλλακτική ανταπόκριση).

• όποτε επικοινωνούμε, εκδηλώνουμε την προσωπικότητά μας μέσα από ένα συνδυασμό συμπεριφορών-σκέψεων-συναισθημάτων μέσα από τις δικές μας πλευρές του άλλου μας εαυτού (ΓΟΝΕΑ, ΕΝΗΛΙΚΑ ή ΠΑΙΔΙΟΥ).

• Τα συναισθήματα που έχουμε τη στιγμή που επικοινωνούμε καθορίζουν ποια πλευρά του εαυτού μας θα χρησιμοποιήσουμε αλλά πάντα πιο αποτελεσματική επικοινωνία έχουμε όταν «πλασάρουμε» την πλευρά του ΕΝΗΛΙΚΑ εαυτού μας.

• Η Σ.Α. μας βοηθά να κατανοήσουμε τη δυναμική της σχέσης μας με κάποιον άλλο. Αν κατανοήσουμε τις διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας, μπορούμε να προσαρμόζουμε την κάθε πλευρά του εαυτού μας για να προσεγγίσουμε τον άλλο και να κερδίσουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Συναλλακτική ανάλυση (Transactional Analysis)-Εric Berne (Kαναδός ψυχίατρος 1961)

Page 22: διαπροσωπική επικοινωνία

Συναλλακτική ανάλυση: Οι 3 κύριες καταστάσεις του ΕΓΩ που χρησιμοποιούμε

• ΓΟΝΕΑΣ: η έμφυτη φωνή της δύναμης και επίκτητη αντίληψη της ζωής

• ΕΝΗΛΙΚΑΣ: η ικανότητά μας να καθορίσουμε εμείς τις ενέργειες μας, η λογική, η ρεαλιστική οντότητα

• ΠΑΙΔΙ: η εσωτερική αντίδραση και τα συναισθήματα μας στα εξωτερικά γεγονότα (πχ όταν ο θυμός/απελπισία κυριαρχεί στη λογική)

• Η πλευρά του ΓΟΝΕΑ έχει 2 διαστάσεις:

• τον Προστατευτικό ή Αυταρχικό

• Η πλευρά του ΠΑΙΔΙΟΥ έχει 2 διαστάσεις:

• το Πειθαρχημένο ή το Ελεύθερο Παιδί.

Page 23: διαπροσωπική επικοινωνία

• Γονέας: Κριτικός & Προστατευτικός Γονέας

Κριτικάρει-εξουσιάζει, κατευθύνει-τιμωρεί ή φροντίζει-προστατεύει, υποστηρίζει-σώζει

• Ενήλικας:

Σκέφτεται, ακούει, θυμάται, συλλέγει στοιχεία τα αναλύει, τα επεξεργάζεται, εκτιμά τις πιθανότητες, σχεδιάζει και λαμβάνει αποφάσεις

• Παιδί: Αυθόρμητο & Προσαρμοσμένο Παιδί

Δρα φυσικά-δημιουργικά, είναι αυθόρμητο ή είναι προσαρμοσμένο, συμμορφωμένο ή επαναστατημένο

Οι 3 πλευρές του εαυτού και οι διαστάσεις του

Page 24: διαπροσωπική επικοινωνία

• επικεντρώνεται στις διαπροσωπικές σχέσεις και το πώς αναπαράγουμε τις παιδικές μας στρατηγικές στην ενήλικη ζωή μας ακόμα κι αν το αποτέλεσμα είναι αυτοκαταστροφικό ή επώδυνο αφού ο τρόπος που ανταποκρινόμαστε είναι μια αντανάκλαση των παιδικών μας εμπειριών και οι προβληματικές συμπεριφορές συνδέονται με προηγούμενες εμπειρίες (Νelson-Jones 2000).

• κατά τη διάρκεια της ζωής μας αναπτύσσεται μέσα μας μια ομάδα από διαφορετικές προσωπικότητες (ΕΓΩ) όπου κάθε ΕΓΩ έχει τις δικές του αρχές και συμπεριφορά κι ανταποκρίνεται διαφορετικά στο περιβάλλον.

• Στην παιδική ζωή χρειαζόμαστε όλα αυτά τα ΕΓΩ για να πάρουμε αυτό που θέλουμε αλλά στην ενήλικη ζωή μόνο 3 μας βοηθούν αποτελεσματικά στην επικοινωνία και γι αυτό τα λέμε ΟΚ ΕΓΩ και είναι: το Φυσικό Παιδί – ο Ενήλικας – ο Προστατευτικός Γονέας.

• Τα υπόλοιπα ΕΓΩ (ο Κριτικός Γονέας και το Προσαρμοσμένο παιδί) μπορεί να μας δημιουργούν προβλήματα με τους άλλους ανθρώπους ή εαυτό μας.

• Το ποιο ΕΓΩ θα χρησιμοποιηθεί, εξαρτάται από τη στιγμή και το στόχο, (ανθρώπινη σχέση ή εργασιακά καθήκοντα) ή συνδυασμός τους ταυτόχρονα!!!

Συναλλακτική ανάλυση (Transactional Analysis)

Page 25: διαπροσωπική επικοινωνία

Υπαρξιακές θέσεις-Στάσεις ζωής

Οι στάσεις ζωής και η συμπεριφορά, διαμορφώνονται από την αντίληψη που έχει το άτομο για τον εαυτό του σε σχέση με την αντίληψη που έχει για τους άλλους

Οι στάσεις ζωής είναι (4):

1. Δεν είμαι ΟΚ-Είσαι ΟΚ (-,+)

2. Δεν είμαι ΟΚ-Δεν είσαι ΟΚ (-,-)

3. Είμαι ΟΚ-Δεν είσαι ΟΚ (+,-)

4. Είμαι ΟΚ-Είσαι ΟΚ (+,+)

Κάθε άνθρωπος από μικρή ηλικία, επηρεασμένος από τη στάση των γονιών του και του στενού του οικογενειακού κύκλου απέναντί του, επιλέγει και υιοθετεί μια από τις παραπάνω 3 πρώτες στάσεις ζωής και συνήθως μια μόνο από αυτές την εμφανίζει πιο συχνά από τις άλλες και αυτή είναι που τους χαρακτηρίζει ως άτομα και ως προσωπικότητες ξεχωριστές.

Page 26: διαπροσωπική επικοινωνία

• Οι 3 πρώτες στάσεις, βασίζονται στο συναίσθημα (παρουσία ή έλλειψη χαδιού, φροντίδας και στοργής απ’ το περιβάλλον του)

• Η 4η στάση ζωής ΕΙΜΑΙ ΟΚ-ΕΙΣΑΙ ΟΚ, θέλει υπομονή γιατί είναι η μόνη πραγματική στάση ζωής και δε βασίζεται απλά στα συναισθήματα όπως οι άλλες.

• Απ’ τη στιγμή που υιοθετεί κανείς μια από τις θέσεις αυτές, αυτή κυριαρχεί και συνήθως δεν τις αλλάζει, τις διατηρεί σε όλη τη ζωή του (εκτός αν βιώσει κάτι έντονο ή σημαντικό που θα τον κάνει να αλλάξει στάση ζωής).

• Ωστόσο, οι άνθρωποι μπορούν να συνδυάζουν όλες τις στάσεις ζωής ανάλογα με το περιβάλλον, τους ανθρώπους που συναναστρέφονται και τις συνθήκες. Μπορεί να είμαστε (+,+) με τους συναδέλφους μας και (-,+) με τον προϊστάμενο, ή ένα άτομο από (+,+) να γίνει προσωρινά για ένα διάστημα (-,-) πχ λόγω μιας ερωτικής απογοήτευσης ή περιμένοντας μια προαγωγή

Υπαρξιακές θέσεις-Στάσεις ζωής (Ερμηνεία)

Page 27: διαπροσωπική επικοινωνία

Υπαρξιακές θέσεις-Στάσεις ζωής

Page 28: διαπροσωπική επικοινωνία

• Δεν είμαι ΟΚ - Είσαι ΟΚ: στάση προσαρμοσμένου παιδιού (το μικρό παιδί νιώθει πως δε μπορεί να κάνει τίποτα χωρίς τη βοήθεια των μεγάλων ενώ οι μεγάλοι μπορούν να κάνουν τα πάντα μόνοι τους).

Έχουν αισθήματα κατωτερότητας, ανεπάρκειας, καταπίεσης, φόβου, λύπης, αδυναμίας, δεν αποδέχονται εύκολα τις θετικές αναγνωρίσεις στο πρόσωπό τους, υποτιμούν τον εαυτό τους στην εργασία αλλά και τις ικανότητες τους, αποφεύγουν να ασχοληθούν με απαιτητικές δραστηριότητες, δε λαμβάνουν αποφάσεις, είναι ανικανοποίητα και δε μπορούν να απολαύσουν επιτυχία τους.

• Δεν είμαι ΟΚ - Δεν είσαι ΟΚ: Όσοι έχουν αυτή τη στάση, δείχνουν συμπεριφορές εγκατάλειψης και παραίτησης, δεν εμπιστεύονται κανέναν, είναι σε σύγχυση, δεν έχουν στόχους, σπαταλούν άσκοπα χρόνο τους, βιώνουν κατάθλιψη, πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κανείς να στηριχτούν πάνω του, δεν αφήνουν κανένα να τους βοηθήσει, απομονώνονται και οδηγούνται σε βιολογικό-επαγγελματικό-κοινωνικό θάνατο.

Υπαρξιακές θέσεις-Στάσεις ζωής (ερμηνεία)

Page 29: διαπροσωπική επικοινωνία

• Είμαι ΟΚ - Δεν είσαι ΟΚ: η στάση αυτή προκύπτει από τον κριτικό γονέα ΕΓΩ και την παίρνει συνήθως το παιδί που έχει κακοποιηθεί και βασανιστεί πολύ.

Τα άτομα αυτά είτε δέχονται τον εαυτό τους όπως είναι ή τον υπερεκτιμούν αλλά δε δέχονται να τους αποδίδουν ευθύνες, φέρονται επιθετικά, αναζητούν κοινωνική καταξίωση, θέλουν να περιτριγυρίζονται από άτομα ανεπαρκή και δουλοπρεπή, είναι ανταγωνιστικοί, σπάνια επιδοκιμάζουν άλλους, επιδιώκουν υψηλά ιεραρχικά αξιώματα με οποιοδήποτε κόστος και νιώθουν περιφρόνηση, θυμό, αυταρχικότητα, υπεροψία

• Είμαι ΟΚ - Είσαι ΟΚ: η πιο ενδεδειγμένη στάση ζωής για τον κοινωνικό οικογενειακό και εργασιακό χώρο: νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και τους άλλους, είναι αισιόδοξοι, ασχολούνται με πράγματα που θέλουν να κάνουν, δέχονται τον εαυτό τους, σέβονται τους άλλους, είναι συνεργάσιμοι, ακούν προσεκτικά τις απόψεις των άλλων ακόμα κι αν διαφωνούν.

Χρειάζεται προσπάθεια για να καλλιεργηθεί η θέση ΟΚ γιατί είναι η μόνη συνειδητά επιλεγμένη αλλά μπορεί να διδαχθεί στους ανθρώπους σε οποιαδήποτε ηλικία παραγκωνίζοντας τις στάσεις που είχαν υιοθετήσει μικροί

Υπαρξιακές θέσεις-Στάσεις ζωής (ερμηνεία)

Page 30: διαπροσωπική επικοινωνία

Αποσκοπούν στο να υποστηρίξουν το σενάριο της ζωής μας!• όπως κάθε παιχνίδι, έχουν κανόνες και ο καθένας γνωρίζει το ρόλο του

• είναι καθημερινές συναλλαγές κατά τις οποίες οι άνθρωποι βγαίνουν κρατώντας ως τρόπαιο ένα αρνητικό συναίσθημα που το άτομο γνωρίζει από πριν ότι θα έχει αλλά δε μπορεί να αντισταθεί στο να το βιώσει!!!

• από τα ψυχολογικά παιχνίδια το άτομο μαζεύει θετικά ή αρνητικά συναισθήματα (συνήθως αρνητικά) που δυσκολεύεται να αποβάλλει, τα οποία μπορούν να δικαιολογήσουν μια αυτοκαταστροφική πράξη (μια απόλυση, ένα διαζύγιο, μια κατάθλιψη) ενώ η συσσώρευσή τους δημιουργεί μια μάζα συναισθημάτων που τους δικαιολογεί, επιτρέποντάς τους να δρουν χωρίς ενοχές

• Κάθε ψυχολογικό παιχνίδι απαιτεί διάφορους ρόλους για να παίξουν τα άτομα.

Σημαντική εδώ είναι η θεωρία του Karpman που αναφέρει την ύπαρξη 3 βασικών ρόλων: του Θύματος, του Διώκτη/Θύτη και του Σωτήρα

Ψυχολογικά παιχνίδια και Ρόλοι

Page 31: διαπροσωπική επικοινωνία

Το τρίγωνο του δράματος του Karpman

• Συνήθως εδώ χρειάζονται τουλάχιστον 2 άτομα αλλά μπορεί και το ίδιο το άτομο μόνο του να αναλαμβάνει και τους 3 ρόλους

• Το τρίγωνο είναι αναποδογυρισμένο και βασίζεται στο ρόλο του θύματος.

• Τα τόξα του τριγώνου φανερώνουν τη δυνατότητα αλλαγής από τον ένα ρόλο στον άλλο (κάθε άτομο που συμμετέχει στο παιχνίδι, μπορεί να περάσει από όλους τους ρόλους μέχρι το τέλος του παιχνιδιού).

• Αν δε βρεθεί θύμα, δεν υπάρχει ψυχολογικό παιχνίδι ούτε οι υπόλοιποι ρόλοι!!!

Page 32: διαπροσωπική επικοινωνία

Μοντέλο Συναλλακτικής Ανάλυσης του Καθηγητή Ψυχιατρικής Stephen Karpman με σκοπό να αναγνωρίσει τους φαύλους ρόλους που παίζουν τα μέλη μιας ομάδας με αρνητικά αποτελέσματα για τους ίδιους και το επαγγελματικό τους περιβάλλον και λειτουργεί με 3 αλληλένδετους και αλληλεξαρτώμενους ψυχολογικούς ρόλους που οι άνθρωποι παίζουν (υποσυνείδητα) σε μια κατάσταση, με συνέπειες την αποδυνάμωση και ανισορροπία των σχέσεων.

Οι 3 αυτοί ρόλοι είναι οι εξής:• Το Θύμα: αυτός του φέρονται σαν θύμα ή δέχεται το ρόλο του

θύματος • Ο Διώκτης: αυτός που πιέζει, καταναγκάζει η διώκει το θύμα • Ο Σωτήρας: αυτός που παρεμβαίνει για να βοηθήσει την κατάσταση

ή το θύμα 

Το τρίγωνο δράματος του Karpman (1968)

Page 33: διαπροσωπική επικοινωνία

• το τρίγωνο του δράματος ενεργοποιείται σε κάθε προβληματική επικοινωνία μεταξύ δύο η περισσότερων ατόμων.

• το πρώτο βήμα γίνεται με τον «Πρωταγωνιστή» που ενσαρκώνει οποιονδήποτε από τους τρεις ρόλους και μετά με τον «ανταγωνιστή» που παίρνει έναν από τους υπόλοιπους ρόλους

• έπειτα οι ρόλοι εναλλάσσονται μεταξύ των ατόμων: ο Διώκτης γίνεται Θύμα, το Θύμα-Σωτήρας, ο Σωτήρας-Διώκτης).

• το τέλος της ιστορίας στο τρίγωνο είναι πάντα το ίδιο αφού από οποιοδήποτε ρόλο ξεκινήσει κάποιος, καταλήγει να είναι πάντα το θύμα.

• ο συγκαλυμμένος σκοπός κάθε ατόμου είναι να εκπληρώσει τις βαθύτερες -υποσυνείδητες ανάγκες/επιθυμίες του, χωρίς να καταλαβαίνει το πρόβλημα που δημιουργεί στους άλλους και στον εαυτό του. 

• Ο ρόλος του Σωτήρα: δεν νοείται πραγματική διάσωση καθώς ο «Σωτήρας» φαίνεται ότι προσπαθεί να βοηθήσει, αλλά στην πραγματικότητα έχει ανειλικρινή κίνητρα (αλαζονεία ή να έχει κάποιον εξαρτημένο από αυτόν).

Το τρίγωνο δράματος του Karpman (1968)

Page 34: διαπροσωπική επικοινωνία

• Διώκτης «εσύ φταις για όλα»: Βάζει αυστηρά όρια, κατηγορεί, βρίσκει λάθη, έχει κριτική στάση, αντιπαθητικός με κρυφή αίσθηση ανεπάρκειας, καταπιέζει το θύμα, δρα από θυμό, άκαμπτος, εξουσιαστικός, ηγείται με απειλές και διαταγές

• Θύμα «είμαι ταλαίπωρος»: Αισθάνεται θύμα, αβοήθητος, αδύναμος, ντροπιασμένος, χρειάζεται έναν σωτήρα που να διαιωνίζει τα αρνητικά του συναισθήματα. Εάν παραμείνει στην θέση του θύματος, δεν παίρνει αποφάσεις, δε λύνει προβλήματα, δεν απολαμβάνει, κάνει λίγα, δεν αντιδρά, δεν παίρνει θέση, υπερβολικά ευαίσθητος, συμμορφώνεται και παίζει τον ρόλο του ανίκανου

Για να βγει από το τρίγωνο, πρέπει να μετακινηθεί από την ευάλωτη θέση του

• Σωτήρας «άσε με να σε βοηθήσω»: προσπαθεί να βοηθά τους άλλους, σώζει ενώ στην πραγματικότητα δεν το θέλει, αισθάνεται ενοχές εάν δεν σώσει και κρατάει το θύμα εξαρτημένο κι αναμένει να αποτύχει όταν προσπαθεί να σώσει.

Περιγραφή των ρόλων

Page 35: διαπροσωπική επικοινωνία

• Παιδί (ως διώκτης της μητέρας του): «Γιατί μου πήρες μπλε πουκάμισο, αφού ξέρεις ότι το μισώ αυτό το χρώμα?»

• Μητέρα (ως θύμα): «Αμάν πια, ότι και να κάνω δεν ευχαριστιέσαι με τίποτα!»

• Πατέρας (ως σωτηρας της μητέρας και διώκτης του παιδιού): «Μη μιλάς έτσι στη μητέρα σου!Αχάριστε! Να πας στο δωμάτιό σου για τιμωρία..»

• Παιδί (ως θύμα): «Από τη μια μου λέτε να είμαι ειλικρινής και τωρα που αυτό κάνω, με τιμωρείτε?»

• Μητέρα (ως σωτήρας της όλης κατάστασης): «Μη μιλάς έτσι στον πατέρα σου, δεν αξίζει να τσακωθούμε για ένα πουκάμισο..»

• Μητέρα (ως διώκτης του πατέρα): «κι εσύ δεν έπρεπε να μιλήσεις έτσι απότομα στο παιδί, το στεναχώρησες..»

• Πατέρας (ως θύμα): «εγώ απλά προσπάθησα να σε υποστηρίξω. Γιατι τα βάζεις τώρα μαζί μου?είναι άδικο εκ μέρους σου..»

• Παιδί (ως σωτήρας): «ελάτε τώρα, δώστε ένα τέλος ..μας κούρασε όλους αυτή η κατάσταση..»

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα-Διάλογος τριμελούς οικογένειας

Page 36: διαπροσωπική επικοινωνία

• Είναι ένα πρόγραμμα ζωής που δημιουργήθηκε στην παιδική ηλικία και καθοδηγεί τη συμπεριφορά του ατόμου και στη ενήλικη ζωή του.

• Μοιάζει με παραμύθι: έχει αρχή, μέση και τέλος όπου το τέλος μπορεί να είναι ευχάριστο, τραγικό ή αδιάφορο.

• βασίζονται σε αποφάσεις που πάρθηκαν με σκοπό να προστατεύσουν το μικρό παιδί με τα δεδομένα εκείνης της εποχής γι’αυτό και δεν είναι ενήλικες αποφάσεις κι έχουν λίγη σχέση με την πραγματικότητα της ενήλικης ζωής.

• Κύριος σκοπός της Σ.Α. είναι να εντοπίσει τις σεναριακές αποφάσεις και διεγείροντας τον Ενήλικο και το Φυσικό παιδί, του ΕΓΩ του ατόμου, να βοηθήσει στην αλλαγή αποφάσεων έτσι ώστε η συμπεριφορά να είναι αυτόνομη και όχι βασισμένη σε κάποιο σενάριο.

• Η αντιμετώπιση συγκρούσεων-διαμαχών είναι δύσκολη για όσους πρέπει να διαπραγματευτούν άλλους, καθώς νιώθουν φόβο ή δέος για τη δύναμη των άλλων, καταπιέζουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, αποφεύγουν να διεκδικήσουν αυτά που δικαιούνται και φθείρονται από θυμό.

Το σενάριο της ζωής

Page 37: διαπροσωπική επικοινωνία

Storying /Εξιστόρηση

Page 38: διαπροσωπική επικοινωνία

• Αρχές της δεκαετίας του 1990 πολλοί θεραπευτές συνειδητοποιούν ότι οι άνθρωποι οργανώνουν την εμπειρία τους με τη μορφή ιστοριών (humans as «story-telling animals» McLeod, 1997) και άρχισαν να δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στις ιστορίες που τους έλεγαν οι θεραπευόμενοι, επικεντρώνοντας στο πώς μπορούν να τους βοηθήσουν στην αφήγηση των ιστοριών τους.

• κάθε ιστορία που φέρνει ο θεραπευόμενος στο θεραπευτή του, έχει μεγάλη σημασία ως έκφραση του εαυτού (συμβάν, παιδική ανάμνηση, όνειρο ή κείμενο π.χ. ημερολόγιο, γράμμα, ποίημα, αυτοβιογραφική άσκηση κ.α.)

• ακόμα και παλιά «κεφάλαια» ή «επεισόδια» (γεγονότα και εμπειρίες του παρελθόντος) βρίσκονται σε συνεχή αναθεώρηση και τροποποίηση έτσι ώστε να ταιριάζουν κάθε φορά με τον τρόπο που η αυτοβιογραφία εξελίσσεται.

• ο θεραπευτής έχει ρόλο βοηθού αυτοβιογράφου, αλλά ξέρει ότι η μορφή που ο θεραπευόμενος δίνει τις ιστορίες του και τι επιλέγει να αφηγηθεί είναι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζει τον εαυτό του στα μάτια τα δικά του και των άλλων!!!

αφηγηματική τεχνική-ιστορία ζωής

Page 39: διαπροσωπική επικοινωνία

• Οι άνθρωποι από τη φύση τους είναι κοινωνικά όντα, επιζητούν τη φιλία και τις θετικές αλληλεπιδράσεις.

• Έτσι και στον εργασιακό χώρο, όσο καλύτερες είναι οι σχέσεις μας, τόσο πιο χαρούμενοι και παραγωγικοί θα είμαστε, καθώς η δουλειά μας γίνεται πιο απολαυστική όταν έχουμε καλές σχέσεις με τους άλλους γύρω μας άλλά και οι άνθρωποι που εργαζόμαστε μαζί, θα είναι πιο δεκτικοί σε αλλαγές που θέλουμε να εφαρμόσουμε και οι ίδιοι είμαστε πιο δημιουργικοί και καινοτόμοι.

• Μας δίνουν ελευθερία καθώς αντί να σπαταλάμε χρόνο και ενέργεια για να ξεπεράσουμε τα όποια προβλήματα ως εργαζόμενοι σε περιβάλλον με αρνητικές σχέσεις, μπορούμε να επικεντρωθούμε στις ευκαιρίες και μας χρειάζονται για να αναπτύξουμε την καριέρα μας

Αναπτύσσοντας επαγγελματική σχέση με άλλους επαγγελματίες (Χτίσιμο επαγγελματικής σχέσης)

Page 40: διαπροσωπική επικοινωνία

4η Εργασία (Εργασία σε ομάδες)

Στην εργασία σας, υπάρχει ένας συνάδελφός σας, με τον οποίο δυσκολεύεστε ιδιαίτερα να επικοινωνήσετε. Δεν τον συμπαθείτε, αλλά πρέπει να συνεργαστείτε για ένα κοινό project. Τι θα μπορούσατε να κάνετε για να βελτιωθεί η σχέση σας μαζί του;

Page 41: διαπροσωπική επικοινωνία

• Αφιέρωσε χρόνο (ακόμα και 20 ‘καθημερινά για το χτίσιμο της σχέσης): π.χ. πήγαινε στο γραφείο κάποιου, πιές ένα καφέ μαζί του, απάντησε σε μηνύματα φίλων στο facebook, twitter,linkedln.

• Εξασκήσου στην εμπάθεια: βάζοντας τον εαυτό σου στη θέση του άλλου, βλέπεις τα πράγματα από μια διαφορετική προοπτική. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τους καταλαβαίνουν, είναι λιγότερο επιθετικοί.

• Να είσαι αξιόπιστος: οι σχέσεις είναι πιο σταθερές όταν 2 άνθρωποι εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον. Να κρατάς τις υποσχέσεις και δεσμεύσεις σου και τις εκμυστηρεύσεις σου για να αυξήσεις την εμπιστοσύνη

• Επικοινώνησε καθαρά και προσεκτικά: οι δυνατές δεξιότητες επικοινωνίας περιλαμβάνουν την προσεκτική ακρόαση και το να εκφράζεσαι ξεκάθαρα είτε σε προσωπικό επίπεδο, είτε στο τηλέφωνο είτε στη γραπτή επικοινωνία

• Άκου προσεκτικά: πολλές συγκρούσεις ξεκινούν από παρεξήγηση ή παρερμηνεία. Άκου κι επικεντρώσου στις λέξεις των άλλων, τον τόνο της φωνής και τη γλώσσα του σώματος για να εισπράξεις το αληθινό μήνυμα.

• Μίλα καθαρά. Κάποιες φορές είναι απαραίτητο να μιλάς συνοπτικά και να περνάς απευθείας στο θέμα.

Στρατηγικές ανάπτυξης διαπροσωπικών δεξιοτήτων

Page 42: διαπροσωπική επικοινωνία

• Να εκτιμάς τους άλλους: δείξε την εκτίμηση σου όταν κάποιος σε βοηθά. Όλοι, από το δ/ντη μέχρι την καθαρίστρια θέλουν να νιώθουν ότι η δουλειά τους εκτιμάται. Κάνε πραγματικά κοπλιμέντα σε όσους κάνουν κάτι καλό.

• Διαχείριση των περιορισμών και των ορίων: σιγουρέψου ότι θέτεις και διαχειρίζεσαι σωστά τα όρια. Όλοι θέλουμε να έχουμε φίλους στη δουλειά αλλά κάποιες φορές η φιλία μπορεί να αρχίσει να επηρεάζει τη δουλειά μας.

• Να αποφεύγεις το κουτσομπολιό! είναι ο μεγαλύτερος δολοφόνος μιας σχέσης στη δουλειά. Αν έχεις μια διαμάχη με κάποιον μίλα του ανοιχτά. Το κουτσομπολιό θα επιδεινώσει την κατάσταση και θα φέρει έχθρα μεταξύ σας.

• Ενεργητική ακρόαση: οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε αυτούς που πραγματικά ακούν αυτό που έχουν να πουν. Προτίμησε να ακούς από το να μιλάς και γρήγορα θα γίνεις γνωστός ως άτομο εμπιστοσύνης.

• Αν δε συμπαθείς κάποιον με τον οποίο πρέπει να δουλέψεις μαζί, προσπάθησε να τον γνωρίσεις: Σίγουρα έχει καταλάβει ότι η σχέση σας δεν είναι καλή, γι αυτό κάνε την πρώτη κίνηση να βελτιώσεις την κατάσταση (κάνε μια πραγματική συζήτηση μαζί του ή κάλεσε τον για καφέ. Μίλα μαζί του για τα ενδιαφέροντά του αντί να σπαταλάς ενέργεια στις διαφορές σας.

Στρατηγικές ανάπτυξης διαπροσωπικών δεξιοτήτων

Page 43: διαπροσωπική επικοινωνία

• Διαδικασία όπου τα μέλη της ομάδας, συνεργάζονται για να βελτιώσουν τις λειτουργίες της ομάδας. Όταν εντοπίζεται ένα πρόβλημα/ευκαιρία βελτίωσης, συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία, αναλύονται, σχεδιάζονται, υλοποιούνται κι ελέγχονται ενέργειες κι ακολουθεί αξιολόγηση για περαιτέρω ενέργειες.

Βασικά στοιχεία του χτισίματος μιας ομάδας.

• οι στόχοι: ατομικοί και ομαδικοί. Να είναι ξεκάθαροι, να μην έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους, να μην αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες και τα μέλη συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό των στόχων/ενεργειών τους διαπροσωπικές σχέσεις: έχουν στόχο τη δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και τη βελτίωση της συνεργασίας και των δεξιοτήτων των μελών

• η επίλυση προβλημάτων: όταν μένουν άλυτα, διαιωνίζονται κι υπονομεύουν την εύρυθμη λειτουργία της ομάδας. Πρέπει να εντοπίζονται και να συμμετέχουν ενεργά όλα τα μέλη στην αξιολόγηση και στην επίλυσή τους

• η αποσαφήνιση των ρόλων: όλα τα μέλη πρέπει να γνωρίζουν όλους τους ρόλους και των άλλων μελών για να κατανοήσουν τη σημασία του κάθε ρόλου μέσα στην ομάδα, και τα προβλήματα και δυσκολίες του κάθε μέλους, βελτιώνοντας τη συνεργασία και τη συνοχή της ομάδας.

Χτίσιμο Ομάδας (Team Building)

Page 44: διαπροσωπική επικοινωνία

• Οι διαπροσωπικές διαμάχες δε λείπουν από τη ζωή μας (προσωπική κι επαγγελματική). Στη διαχείριση και την επίλυσή της όμως παίζει μεγάλο ρόλο και η δική μας στάση κι αντίδραση.

Στη θεωρία αναφέρονται (4) τρόποι αντίδρασης ενός ατόμου σε μια διαπροσωπική διαμάχη (West, 2004):

• Να είναι παθητικό: σε αυτήν την περίπτωση το άτομο παραμένει αδιάφορο στη δημιουργία μιας αντιπαράθεσης και προτιμά να μείνει ουδέτερο και να μην εμπλακεί. Με αυτήν την τακτική όμως μπορεί να μην κλιμακώνεται η ένταση και να επικρατεί μια ηρεμία, αλλά το πρόβλημα δε λύνεται και ίσως να μεγαλώσε, προκαλώντας μακροπρόθεσμα καταστροφικές συνέπειες.

• Να είναι παθητικά επιθετικό: η χειρότερη δυνατή στάση που μπορεί να επιλέξει κάποιος. Το άτομο μένει παθητικό με το να μην εμπλέκεται ανοιχτά σε μια διαμάχη κι αποφεύγοντας την πρόσωπο με πρόσωπο σύγκρουση, αλλά εκφράζει τη διαφωνία του με τα υπόλοιπα άτομα, υπονομεύοντας και σαμποτάροντας κρυφά τις προτάσεις τους. Αυτή η τακτική θα προκαλέσει τη διχόνοια μέσα σε μια ομάδα, ωθώντας τα μέλη στην δημιουργία κλικών κι αντιθέτων παρατάξεων.

Διαπροσωπικές διαμάχες

Page 45: διαπροσωπική επικοινωνία

• Να είναι επιθετικό: ανοιχτή «πρόσωπο με πρόσωπο» σύγκρουση, με αρνητικές συνέπειες (μακροχρόνια ψυχρότητα, κακό κλίμα μέσα στην ομάδα), που οδηγεί σε κακή συνεργασία και χαμηλή συνολική απόδοση. Συνήθως αποβάλλει το θυμό των εμπλεκόμενων μελών και να βοηθήσει να βγουν στην επιφάνεια βαθιά προβλήματα και να δοθούν ριζικές λύσεις αλλά δεν είναι η καλύτερη αντιμετώπιση γιατί τα νεύρα κι ο θυμός μας κάνουν να λέμε πράγματα που μπορεί αργότερα να μετανιώσουμε, δημιουργώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στις διαπροσωπικές σχέσεις.

• Να είναι διεκδικητικό: είναι μια ενδεικνυόμενη στάση, σε κατάσταση διαφωνίας κι αντιπαράθεσης. Τα εμπλεκόμενα μέλη εκφράζουν απερίφραστα την αντίθεσή τους κι είναι απόλυτα σαφή, αλλά με γλώσσα ευγενική και ήρεμη, εκφράζουν τα παράπονά τους στο πρώτο πρόσωπο (π.χ. δε με βοηθούν οι πληροφορίες που μου έδωσες) κι όχι στο δεύτερο πρόσωπο (π.χ. είσαι ανίκανος να βρεις σωστές πληροφορίες). Σκοπός δεν είναι να προσβάλεις ή να βλάψεις το άτομο, αλλά να ξεκαθαρίσεις τα συναισθήματά σου και τις απόψεις σου και μέσα σε πλαίσια ευγένειας και συνεργασίας να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση.

Διαπροσωπικές Διαμάχες

Page 46: διαπροσωπική επικοινωνία

• Όσοι δουλεύουν με συμμορίες πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για αρνητική, συγκρουσιακή στάση στην αρχή γι’ αυτό πρέπει να βρεις τρόπους να αναπτύξεις σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού αν θες να έχεις κάποιο αποτέλεσμα

• Να είσαι αποφασιστικός, σταθερός και δίκαιος. Η επιεικής μεταχείριση των μελών της συμμορίας μπορεί να θεωρηθεί αδυναμία και να το εκμεταλλευτούν απόλυτα

• Ο εκφοβισμός των μελών μιας συμμορίας συνήθως μεγαλώνει σε μια αντιπαράθεση και σπάνια οδηγεί σε σεβασμό

• Όταν ανακαλύπτεις γκράφιτι, διάβασέ τα, κινηματογράφησέ τα, ανάφερέ τα.

• Δες κάθε μέλος συμμορίας ή ύποπτο μέλος, σαν άτομο: μπορεί να «το παίζει» ή θέλει να γίνει μέλος και οι πράξεις σου να τον σπρώξουν σε πλήρη συμμετοχή

• Πρόλαβε μια σύγκρουση όπου είναι δυνατόν: οποιοδήποτε περιστατικό μπορεί να προκαλέσει ακόμα περισσότερες πράξεις ή πράξεις για αντίποινα και εκδίκηση

• Συνήθως έχουν αρνητική στάση απέναντι σε κάποιον που αντιπροσωπεύει τις αρχές γι αυτό προετοιμαστείτε να τους προσεγγίσετε σε ένα προσωπικό επίπεδο.

• Μην τους κάνετε ποτέ να νιώσουν ότι κρύβετε μέσα σας μνησικακία εναντίον τους

Ας γίνουμε πιο πρακτικοί…Πώς επικοινωνούμε με τις συμμορίες;

Page 47: διαπροσωπική επικοινωνία

Παρατήρησε το σώμα του άλλου: είναι ήρεμος ή έχει νευρικότητα? σφίγγει τις γροθιές ή τα σαγόνια του? Έχει άγριο βλέμμα ή συνοφρυωμένο πρόσωπο? έχει επαφή με την πραγματικότητα? μιλά με δυνατή φωνή ή επιτίθεται λεκτικά? Αν δεις τέτοια σημάδια συμπεριφοράς, κάνε αμέσως ένα βήμα να μειώσεις την ένταση πριν κλιμακωθεί.

Δυστυχώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένα λόγια ή τεχνικές για να τις αξιοποιήσεις γιατί κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

Αν θες να ηρεμήσεις ένα άτομο που είναι σε ένταση, σε γενικές γραμμές, μπορείς να ακολουθήσεις τα παρακάτω:

• βασικότερος κανόνας είναι να παραμείνεις ήρεμος. Ένας ήρεμος τόνος και μια ήρεμη συμπεριφορά και παρουσία, μεταφέρεται και στους άλλους.

• μην πεις όμως στον άλλον «Ηρέμησε» διότι έτσι, δείχνεις ότι δεν καταλαβαίνεις-αν καταλάβαινες, θα μπορούσες να αντιληφθείς γιατί ο ίδιος είναι τόσο αναστατωμένος.

• μίλα με καθαρό-ευθύ τρόπο έτσι ώστε το άτομο να μπορεί να ακούσει τι του λες μέσα στο θυμό του

Διαχείριση του κινδύνου

Page 48: διαπροσωπική επικοινωνία

• να είσαι εμπαθητικός/η. Να μιλάς για το πρόβλημα ή τη σύγχυση που έχει προκύψει και να αντανακλάς τα συναισθήματά σου λέγοντας πιθανώς: «φαίνεσαι θυμωμένος»

• ίσως θα είναι ευκολότερο για σένα να παραμείνεις ήρεμος αν έχεις πάντα στο μυαλό σου το εξής: «ο άλλος δεν είναι θυμωμένος μαζί σου αλλά με την κατάσταση», η άμυνα από την πλευρά σου, δίνει δικαίωμα στο θυμωμένο άτομο να αυξήσει την έντασή του

• η στάση του σώματός σου να μην έχει απειλητικό ύφος ή διάθεση για σύγκρουση, περπάτα αργά και να αποφεύγεις να βάζεις τα χέρια σου στους γοφούς, τις τσέπες και κυρίως στη μέση σου.

• να μην είσαι ακριβώς απέναντι στον πελάτη αλλά κάπως δίπλα ή πλάι του

• να αποφεύγεις την παρατεταμένη επαφή με τα μάτια και τη σωματική εγγύτητα.

• Μην ακουμπάς ποτέ ένα θυμωμένο άτομο!

Διαχείριση του κινδύνου

Page 49: διαπροσωπική επικοινωνία

Όταν ένα μέλος συμμορίας δει ότι μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του με άλλους τρόπους, ίσως αποφασίσει να εγκαταλείψει τη συμμορία και τότε υπάρχουν κάποια απλά βήματα για να τον βοηθήσουμε στη μετάβαση αυτή:

• «Όποιος κι αν είσαι, ότι κι αν έχεις κάνει, όπου κι αν ζεις, αξίζεις κάτι καλύτερο» Βοήθησε τον να πιστέψει στη δύναμη της αλλαγής πριν πεθάνει στο δρόμο

• «Ξεκίνα να ξοδεύεις το χρόνο σου κάνοντας άλλα πράγματα»: αντί να περιφέρεσαι με φίλους από τη συμμορία, κάνε κάτι άλλο εκείνη την ώρα (σπορ, καλλιτεχνικά-εκπαιδευτικά προγράμματα, θεατρικές ομάδες, μουσική, κέντρα αναψυχής, σχολικές δραστηριότητες, ή πέρνα χρόνο με την οικογένεια)

• «Σταμάτα να φαίνεσαι σαν γκάνγκστερ»: καθώς αρχίζεις να πιστεύεις στον εαυτό σου, θα δεις ότι δε χρειάζεσαι να κάνεις τους άλλους να σε φοβούνται για να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου.

• «Βρες εναλλακτικές συνήθειες»: σταμάτα να περιφέρεσαι έξω με τα μέλη της συμμορίας σου και να μιμείσαι τη συμπεριφορά τους, σταμάτα να δέχεσαι τηλεφωνήματα από τα μέλη της και απόρριψε προτάσεις να βγεις έξω μαζί τους

• «Βρες ανθρώπους που να σε υποστηρίζουν και πιστεύουν σε σενα»αστυνομικοί γειτονιάς, εκπρόσωποι σχολείων, δάσκαλοι, προπονητές, γονείς κ.α.

Πώς απευθυνόμαστε σε κάποιον που θέλει να φύγει από μια συμμορία;

Page 50: διαπροσωπική επικοινωνία

• Άκουσέ τους: ρώτα πώς νιώθουν και παρατήρησε τη γλώσσα του σώματος και τον τόνο της φωνής. Δες τις αλληλεπιδράσεις των μελών της οικογένειας.

• Μην κατηγορείς: Στόχος σου είναι τους προσεγγίσεις, να τους κερδίσεις, να τους ενθαρρύνεις και να τους δυναμώσεις, όχι να τους φορτώσεις με ενοχές.

• Να είσαι διαθέσιμος: μπορεί να είναι η πιο σκληρή δουλειά από όλες, αλλά το να είσαι σε μέρη όπου τα μέλη μιας οικογένειας μπορούν να σε βρουν προσωπικά ή τηλεφωνικά και να ενδιαφέρεσαι για τις ανησυχίες τους, κάνει τη συνολική δουλειά πιο εύκολη.

• Να είσαι σύμμαχος: το να βοηθάς τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα μόνοι τους μπορεί στην αρχή να φαίνεται δυσκολότερο από το να τα κάνεις μόνος σου. Αλλά ως βοηθός/σύμμαχος, είναι ευκολότερο να απολαύσεις τα τεράστια οφέλη της ενδυνάμωσης των οικογενειών με τις οποίες δουλεύεις.

• Να είσαι το μέσον: ως άτομο με εξειδικευμένη εκπαίδευση, γνώση και εμπειρία και επαφές, ξέρεις πολλούς τρόπους να βοηθήσεις τους ανθρώπους.

• Να είσαι ευαίσθητος με την κουλτούρα της οικογένειας: οι πολιτιστικές και πολιτισμικές διαφορές, μπορούν να επηρεάσουν την εργασία με την οικογένεια

Επικοινωνία με τους γονείς

Page 51: διαπροσωπική επικοινωνία

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ• Όταν μιλάτε προσπαθήστε να είστε ακριβείς

και αποφύγετε γενικεύσεις.• Διατυπώνετε τις απόψεις σας με τέτοιο τρόπο

που να φαίνεται ότι πρόκειται για την δική σας άποψη.

• Όταν λέτε κάτι προσπαθήστε να δείχνετε και τα θετικά σας συναισθήματα (λεκτικά και μη λεκτικά).

• Εκφράζετε έγκαιρα τα συναισθήματά σας.• Όταν συζητάτε φροντίστε να επικεντρώνεστε

πάντα στο παρόν.

Page 52: διαπροσωπική επικοινωνία

• Εκπαιδευτικό υλικό παρουσιάσεων και handbook του προγράμματος eugangs

• Η συναισθηματική αγωγή του παιδιού.Ο ρόλος των γονέων, Βουγιούκας & Δοϊκου (Γελαδάρη, Παράσχου ,Παυλίδου), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Παιδαγωγική Σχολή, 2009

• Ενδοεπιχειρησιακές επικοινωνίες, Ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές στο χώρο εργασίας, Π.Παπασάββας (Διπλωματική Εργασία Τμήματος Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων), Πανεπιστήμιο Πειραιά, 2004

• Working with diversity in youth and community work, (chapter 4, Trust and storying in practice), Sangeeta Soni, 2011

• http://www.narrativetherapy.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=12&lang=el

• Ανάλυση αφήγησης ως εργαλείο αξιολόγησης και σχεδιασμού παρεμβάσεων στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία (Κείμενο Εργασίας/Working Paper Series),Aθηνά Ανδριτσοπούλου,2008

• White & Epston ,1990, (βλ. Androutsopoulou, 2001a,2001 b . Ανδρουτσοπούλου, 2003α, 2005).

Πηγές

Page 53: διαπροσωπική επικοινωνία

• http://www.actionforchildren.org.uk• National Alliance of Gang Investigators Associations-NAGIΑ, http://www.nagia.org/ • http://coachingsupervisionacademy.com/thought-leadership/the-karpman-drama-triangle/• ABCD Institute Center for Civic Engagement, Northwestern University,

http://www.abcdinstitute.org/toolkit/• http://rexlai.org/asset-based-approach-to-building-organizations/• https://www.natcom.org/teachingandlearning/basiccourse/• Συνδιαλλαγή δράστη-θύματος στα πλαίσια της αποκαταστατικής/συμφιλιωτικής

δικαιοσύνης, Οι "κατά παρέκκλιση" διαδικασίες και η αποκαταστατική-συμφιλιωτική δικαιοσύνη-Ιστορική και δογματική προσέγγιση, Φώτης Σπυρόπουλος, Εργαστήρι ποινικών & εγκληματολογικών ερευνών, τεύχος 7, Φεβρουάριος 2008

• http://www.diamesolavisi.gov.gr• http://www.ministryofjustice.gr/site/el/%CE%93%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%9F

%CE%9D%CE%A0%CE%9F%CE%9B%CE%99%CE%A4%CE%97/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CE%B2%CE%B7%CF%83%CE%B7.aspx

• www.restorativejustice.org.uk

Πηγές