ΟΙ ΜΩΜΟΓΕΡΟΙ Η ΤΑ ΜΩΜΟΓΕΡΙΑ

Από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καλλιφύτου

Προέλευση της λέξης μωμόγερος

Η λέξη μωμόγερος είναι σύνθετη λέξη από το Μώμος και γέρος. Ο μώμος ήταν αρχαίος θεός του ύπνου και της νύχτας, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας.

Τι είναι οι μωμόγεροι;

Οι μωμόγεροι ουσιαστικά είναι μία θεατρική παράσταση (λαϊκό δρώμενο) που γινόταν κατά τη διάρκεια του δωδεκαημέρου παραμονής Χριστουγέννων έως και τα Φώτα. Σε πολλές περιοχές του Πόντου γινόταν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς με λιγοστό διάλογο και περισσότερο χορό με τη συνοδεία οργάνων σε ρυθμό δίσημο 2/4 η 4/8.

Ιστορία

Ανατρέχοντας στο παρελθόν και πριν ακόμα διαμορφωθεί η εκτέλεση του Διονυσιακού διθυράμβου, παρατηρούμε ότι πολύ πιο παλιά εμφανίζονται οι σάτυρου. Το έθιμο το μεταμφιέσεων το συναντούμε και στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους , γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει ο επίσκοπος Αμάσειας, Αστέριος (400 μ.Χ).

Το έθιμο των μωμόγερων έχει λαϊκό χαρακτήρα με προ θεατρική μορφή. Διασώθηκε μέσου των αιώνων με τις γιορτές των Σατουρναλίων. Στον ελληνισμό του Πόντου είναι ένα αρχαίο λαϊκό έθιμο που έχει την καταγωγή του στην πρώτη περίοδο της δημιουργίας του λαϊκού θεάτρου.

Πρόσωπα

( Στο έθιμο αυτό συμμετέχουν μόνο άντρες)Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές γύρω από το έθιμο των μωμόγερων κατά περιοχή και με τα πρόσωπα του δρώμενου, αλλά με κεντρικό πυρήνα τα πρόσωπα είναι:

1. Ο Ακρίτας ή Μωμόγερος ( παριστάνει τον γνήσιο πρωταγωνιστή της πρώτης μορφής του αρχαίου θεάτρου )

2.Η Νύφη

3. Ο Γέρος και η Γριά

4. Ο Γιατρός5. Ο Αστυνόμος ή Χωροφύλακας

6. Ο Διάβολος

7. Τα παλικάρια του Ακρίτα

8. Συνοδεία του Λυράρη και της μουσικής

Θεατρικό μέρος

Η δραματική αυτοσχέδια υπόθεση παίζεται με κινήσεις καθορισμένες και αυστηρές στις αυλές των σπιτιών και με συγκεκριμένο σκοπό και τραγούδι. Υπάρχουν αστείοι διάλογοι κωμικές σκηνές που σκορπίζουν γέλιο στους θεατές. Η αρπαγή της νύφης, η εξέτασή της από τον γιατρό το πρόστιμο από τον αστυνόμο κτλ.

Ονομασίες από περιοχή σε περιοχη

Μωμόγεροι ή μωμογέρεια Κοτσαμάνεια Καράχοτζάδες Χούσποι ή Χουσπαντίων Αιγιδίτσα και πολλές άλλες

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται

Τα παραγγέλματα δίνονται στην Τουρκική γλώσσα διότι για κάθε εκδήλωση τους οι Έλληνες του Πόντου έπρεπε να πάρουν την σχετική άδεια από τον νομάρχη ή την επίσημη αρχή της κάθε περιοχής, με την προϋπόθεση τα παραγγέλματα να δίνονται στην τούρκικη γλώσσα για ευνόητους λόγους.

Διατήρηση του εθίμου Στο έθιμο των μωμόγερων οι Έλληνες του

Πόντου διατήρησαν τον πυρήνα και τον γιορταστικό τρόπο των λαϊκών αυτοσχεδιαστικών σατυρικών δραμάτων των προχριστιανικών χρόνων και ταυτόχρονα διαφύλαξαν την παραδοσιακή μορφή των 5 δραμάτων αυτών στο περιεχόμενο των οποίων έδωσαν χριστιανικό χαρακτήρα.Το έθιμο των μωμόγερων είναι από τα αρχαιότερα και γνησιοτερα έθιμα που διατήρησαν οι Πόντιοι.

Πολιτιστικός Σύλλογος Καλλιφύτου

Ο πολιτιστικός σύλλογος Καλλιφύτου προσπάθησε να βρει όσο περισσότερα στοιχεία μπορούσε από παλαιότερους για τους μωμόγερους για αν παρουσιάση το έθιμο χωρίς να εισάγει κανένα νέο στοιχείο.Η πρώτη παρουσίαση του εθίμου από τον Π.Σ Καλλιφίτου εγινε στις 3 Ιανουαρίου του 2004 και από τότε αποτελεί μία από τις κυριότερες δραστηριότητες του.