Η γυναίκα στο Βυζάντιο

Αργύρης Δρούγκας

H γυναίκα στο Βυζάντιο

Η θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο ήταν κατώτερη από τη θέση του άνδρα, σύμφωνα με τη βυζαντινή νομοθεσία.

H γυναίκα στο Βυζάντιο

Τα κορίτσια υποχρεώνονταν από πολύ μικρά να παντρευτούν όποιον διάλεγε ο πατέρας τους ή να πάνε σε μοναστήρι.

Στην εικόνα « Τα Εισόδια της Παναγίας»

H γυναίκα στο Βυζάντιο

Οι γονείς είχαν υποχρέωση να δίνουν προίκα στις κόρες τους κι αυτός ήταν ένας λόγος για τον οποίο οι φτωχοί εύχονταν να γεννούν αγόρια.

Βασικές ασχολίες της γυναίκας στο Βυζάντιο

Η κυριότερη απασχόληση των γυναικών ήταν η εργασία στο σπίτι. Το γνέψιμο και η ύφανση ήταν βασικές ασχολίες για όλες σχεδόν τις γυναίκες, από το πιο φτωχό σπίτι ως τα πλούσια μοναστήρια και το ίδιο το παλάτι.

Η μόρφωση των γυναικών στο Βυζάντιο

Τα κορίτσια των περισσότερων οικογενειών μάθαιναν συνήθως ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, ιερή ιστορία, και ωδική.

Οι κόρες αριστοκρατικών και πλούσιων οικογενειών μπορούσαν να αποκτήσουν μεγαλύτερη μόρφωση, αν το ενέκριναν οι γονείς τους.

Πώς συμπεριφέρεται η γυναίκα στο Βυζάντιο;

Οι γυναίκες στο Βυζάντιο έπρεπε να ντύνονται σεμνά, να μην κυκλοφορούν μόνες στους δρόμους και να αποφεύγουν να συναναστρέφονται με άνδρες.

Η γυναίκα στο Βυζάντιο Σημαντικός ο ρόλος

των γυναικών τόσο στην οικογενειακή ζωή όσο και στην κοινωνική και οικονομική ζωή του κράτους.

Πολλές γυναίκες ασκούσαν διάφορα επαγγέλματα: γιατρίνες, μαμές, καλλιγράφισσες, ιδιοκτήτριες πλοίων.

Η γυναίκα στο Βυζάντιο

     Τα κορίτσια στο Βυζάντιο δεν είχαν γενικά πρόσβαση στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση. Εξαίρεση αποτέλεσαν κάποιες περιπτώσεις γυναικών ευγενούς καταγωγής και μεγαλωμένες σε καλλιεργημένο κοινωνικό περιβάλλον, που ανέπτυξαν ιδιαίτερη πρωτοβουλία για τη μόρφωσή τους. Αυτό το πέτυχαν όχι με το να φοιτήσουν στα ανώτερα σχολεία και στις ανώτατες Σχολές, αφού αυτό δεν επιτρεπόταν, αλλά με το να μαθητεύσουν κοντά σε κάποιον ονομαστό λόγιο λαϊκό ή κληρικό ή ακόμη και μόνο με την προσωπική τους προσπάθεια και μελέτη την οποία βοήθησε η πρόσβαση που είχαν σε κάποια ιδιωτική βιβλιοθήκη. Κατόρθωσαν τελικά μ' αυτόν τον τρόπο να "επιβάλουν" και τη γυναικεία παρουσία στους πνευματικούς κύκλους της εποχής τους και να κερδίσουν την αναγνώριση των σύγχρονών τους διανοουμένων.

Η γυναίκα στο Βυζάντιο

Πολλές γυναίκες βοηθούσαν επαγγελματικά τους συζύγους τους στην ιατρική, στο καπηλειό, στο πανδοχείο η στις αγροτικές εργασίες.

Μετά τον 11ο αιώνα οι γυναίκες ασχολήθηκαν και με το εμπόριο τροφίμων. Είχαν αρτοποιεία ή πουλούσαν φρούτα και λαχανικά.

Η χήρα Δανηιλίς, που εικονίζεται εδώ αναφέρεται στις πηγές του 9ου αιώνα ως μια από τις πλουσιότερες ιδιοκτήτριες γης

Γυναικείες προσωπικότητες στο Βυζάντιο

• Τέτοιες προσωπικότητες ήταν η Θεοδώρα Ραούλαινα Καντακουζηνή, η Eιρήνη Ευλογία Χούμναινα Παλαιολογίνα (κόρη του Νικηφόρου Χούμνου και χήρα του Δεσπότη Ιωάννη Παλαιολόγου), η Ειρήνη Μετοχίτη (κόρη του Θεόδωρου Μετοχίτη), η αυτοκράτειρα Ελένη Καντακουζηνή Παλαιολογίνα (κόρη του αυτοκράτορα Ιωάννη Στ' Καντακουζηνού και σύζυγος του Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου).

• Να μη ξεχνάμε και την Κασσιανή (ποιήτρια), την Άννα Κομνηνή

(συγγραφέας) και την Θεοδώρα (αυτοκράτειρα) που πολλές φορές ξεπέρασαν τους άνδρες της εποχή τους.

Η Μαρία Αλανή, γυναίκα που άσκησε μεγάλη επιρροή στον Αλέξιο Α' Κομνηνό

Μια βυζαντινή πριγκίπισσα στη Δύση Ελεφαντοστό, αναμνηστικό των γάμων

του Όθωνα, διαδόχου του γερμανικού θρόνου και της Θεοφανώς, ανιψιάς του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή. 10ος αιώνας

Ο γάμος αυτός ωφέλησε το Βυζάντιο. Οι Γερμανοί σταμάτησαν τις εχθροπραξίες κατά των κτήσεων του Βυζαντίου στην Κάτω Ιταλία και έδωσαν προίκα στη νύφη επαρχίες της Ιταλίας και πολλά κτήματα στο Ρήνο της Γερμανίας.

Αλλά το κέρδος του γάμου αυτού ήταν μεγαλύτερο για τους Γερμανούς. Στη νέα της πατρίδα η μορφωμένη Θεοφανώ, έφερε τον πολιτισμό των Βυζαντινών. Κάλεσε σοφούς από την Κων/λη, που δίδαξαν τα ελληνικά γράμματα στους Γερμανούς υπηκόους του Οθωνα. Τότε μεταφέρθηκε και φυτεύτηκε το κλήμα κοντά στο Ρήνο, όπου παράγονται τα περίφημα κρασιά του Ρήνου.

Γυναίκες στο Βυζάντιο

Η αυτοκράτειρα Ζωή και η αδερφή της Θεοδώρα, που παρέμειναν μικρό χρονικό διάστημα στο βυζαντινό θρόνο, πλαισιώνουν τον αυτοκράτορα και σύζυγο της πρώτης Κωνσταντίνο Μονομάχο. Μικρογραφία χειρογράφου, γύρω στα 1042-1050. Σινά, Μονή Αγίας Αικατερίνης.

Κασσιανή

Σύμφωνα με την παράδοση, η Κασσία ή Κασσιανή, σημαντική υμνογράφος, υπήρξε υποψήφια σύζυγος του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829-842).

Η Κασσιανή μετά την απόρριψή της από τον Θεόφιλο, έγινε μοναχή και ήταν αντίθετη στην εικονομαχική θέση που είχε επιλέξει ο αυτοκράτορας

Η Κασσιανή έγραψε ποιήματα με τη μορφή μικρών επιγραμμάτων και ύμνους ορισμένοι από τους οποίους ψάλλονται και σήμερα ακόμη στις Ορθόδοξες εκκλησίες