ΓΥΠΑΕΤΟΣ

Η λατινική λέξη barbatus σημαίνει, «γενειοφόρος» και, σχετίζεται με το χαρακτηριστικό πτίλωμα στο ράμφος του πτηνού που μοιάζει με γενειάδα.

Η αγγλική ονομασία του είδους Lammergeier, προέρχεται από την αντίστοιχη γερμανική λέξη Lämmergeier, που σημαίνει «γεράκι των προβάτων» και, έχει τη ρίζα της στη λαϊκή πεποίθηση ότι ο γυπαετός επιτίθεται σε πρόβατα.

Η ελληνική ονομασία γυπαετός, αντιστοιχεί στο γενικό παρουσιαστικό του πτηνού, δηλαδή κάτι μεταξύ αετού και γύπα. Επίσης, στο γεγονός ότι συνδυάζει τις συνήθειες του γύπα (πτωματοφάγος) με τη μεγαλοπρέπεια του αετού.

Ο γυπαετός τρέφεται σε μια τεράστια περιοχή που βρίσκεται υπό την κυριαρχία του. Το ίδιο ισχύει και κατά την περίοδο αναπαραγωγής, και τα ζευγάρια μπορεί να ελέγχουν από 100 έως 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα έκτασης (!) Η περίοδος αναπαραγωγής είναι μεταβλητή, ανάλογα με το υποείδος και τη γεωγραφική περιοχή και μπορεί να κυμαίνεται από τον Δεκέμβριο μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο στην Ευρασία (στην Ελλάδα Ιανουάριο με Φεβρουάριο), από Νοέμβριο-Ιούνιο στην ινδική υποήπειρο, από Οκτώβριο - Μάιο στην Αιθιοπία, ή και όλο το χρόνο στην Ανατολική Αφρική και Μάιο – Ιανουάριο στη Νότια Αφρική. Παρόλο που ο γυπαετός είναι ένα μοναχικό πτηνό, ο δεσμός μεταξύ ενός ζεύγους αναπαραγωγής είναι συχνά σημαντικά στενός, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις, η πολυανδρία έχει καταγραφεί στο είδος. Οι «προγαμιαίες» τεχνικές προσέλκυσης του θηλυκού είναι εντυπωσιακές και, περιλαμβάνουν επίδειξη και εμπλοκή των γαμψωνύχων, σπειροειδείς και κάθετες εφορμήσεις κ.α.

Η φωλιά είναι ένας μεγάλος σωρός από ξύλα που, όταν είναι καινούργια φτάνει το 1 μέτρο μήκος και 70 εκατοστά βάθος, ενώ με την επαναχρησιμοποίησή της καθε έτος, αποκτά τεράστιες διαστάσεις: έχουν μετρηθεί φωλιές με πλάτος 3 μέτρα και ύψος 2 μέτρα  λόγω των υπολειμμάτων τροφής και των σκουπιδιών που μαζεύονται εκεί μέσα σταδιακά. Συνήθως, οι φωλιές βρίσκονται σε σπηλιές και σε προεξοχές βράχων ή σε απότομες ορθοπλαγιές, έτσι είναι πολύ δύσκολο για τυχόν θηρευτές να έχουν πρόσβαση. Συχνά, φτιάχνουν δύο και τρεις μεγάλες φωλιές ενώ γεννούν σε μία από αυτές.

Η γέννα αποτελείται συνήθως από 1 έως 2 αυγά , με διαφορά μίας εβδομάδας το ένα από το άλλο, -αν και έχουν καταγραφεί μέχρι 3 αυγά σε σπάνιες περιπτώσεις-, τα οποία επωάζονται από το θηλυκό για 53 έως 60 ημέρες. Δυστυχώς, η διαφορά αυτή της μίας εβδομάδας, είναι αρκετή ώστε να επιβιώνει μόνο ο πρώτος νεοσσός. Μετά την εκκόλαψη, και οι δύο γονείς φέρνουν τροφή για 3 εβδομάδες περίπου, ενώ οι νεοσσοί -αν έχουν επιζήσει και οι δύο- μένουν για 100-130 ημέρες στη φωλιά, πριν αποκτήσουν φτέρωμα. Εξαρτώνται από τους γονείς για τα επόμενα 2 χρόνια, ενώ αποκτούν το κανονικό φτέρωμα των ενηλίκων στα 5 με 7 χρόνια