το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

39

Transcript of το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Page 1: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 2: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ηλιακό σύστημα ονομάζουμε τον Ήλιο και τους εννέα πλανήτες που

γυρίζουν γύρω του. Ο Ήλιος βρίσκεται στο κέντρο του συστήματος και είναι

ένα πολύ λαμπερό αστέρι.

Οι πλανήτες που βρίσκονται πιο κοντά στον Ήλιο περιστρέφονται

γύρω απ' αυτόν πιο γρήγορα σε σύγκριση μ' αυτούς που βρίσκονται πιο

μακριά.

Ετερόφωτα ουράνια σώματα που περιστρέφονται

εκτελώντας ελλειπτικές τροχιές γύρω από έναν κεντρικό αστέρα που

καταλαμβάνει μία από τις εστίες της έλλειψης. Είναι ορατοί εξαιτίας της

αντανάκλασης του φωτός του κεντρικού αστέρα στην επιφάνειά τους και οι

τροχιές τους περιγράφονται μαθηματικά από τους νόμους του Κέπλερ.

Στο ηλιακό σύστημα οι πλανήτες είναι εννέα και από την άποψη της

φυσικής και χημικής τους σύστασης χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τους

γαιώδεις, στους οποίους ανήκουν ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, και

τους αεριώδεις πλανήτες-γίγαντες, στους οποίους υπάγονται ο Δίας, ο

Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδών, ενώ ο Πλούτων δεν ανήκει σε καμιά από

τις δύο ομάδες. Οι τροχιές των πλανητών, με εξαίρεση εκείνη του Πλούτωνα

και εν μέρει του Ερμή, βρίσκονται περίπου στο ίδιο επίπεδο (εκλειπτική) και

έχουν περιόδους περιφοράς που κυμαίνονται από μερικές δεκάδες ημέρες

(Ερμής, Αφροδίτη) έως μερικούς αιώνες (Ποσειδών, Πλούτων). Λόγω αυτής

της διαφοράς στην περιφορά τους, κάθε 175 χρόνια λαμβάνει χώρα μια

σχετική ευθυγράμμιση όλων των πλανητών προς την ίδια πλευρά του Ήλιου.

Το φαινόμενο αυτό, που λέγεται πλανητική σύνοδος, παρατηρήθηκε για

Οι εννέα πλανήτες:

1. Ερμής 2. Αφροδίτη 3. Γη 4. Άρης 5. Δίας 6. Κρόνος 7. Ουρανός

8. Ποσειδώνας 9. Πλούτωνας.

Page 3: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

τελευταία φορά το 1982 και διευκόλυνε την εκτόξευση του διαστημικού

σκάφους Βόγιατζερ.

Οι αποστάσεις των πλανητών από τον Ήλιο: Εξαιτίας της ελλειπτικής

μορφής που έχουν οι τροχιές των πλανητών, οι αποστάσεις τους από τον

Ήλιο δεν είναι σταθερές αλλά διαφορετικές στα διάφορα σημεία της τροχιάς

τους. το πιο μακρινό σημείο στον Ήλιο της πλανητικής τροχιάς λέγεται

αφήλιο και το πιο κοντινό περιήλιο.

Page 4: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ1

Ώρα να μάθουμε για τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος!Με βάση το

κείμενο που έχετε μπροστά σας αλλά και αναζητώντας πληροφορίες από άλλες πηγές,

να απαντήσετε τις ερωτήσεις για να φτιάξουμε την επόμενη φορά την ταυτότητα του

πλανήτη.

Πλανήτης:

Φωτογραφία ή ζωγραφια του πλανήτη σου( σε μέγεθος περίπου το ¼ έως το ½

της σελίδας σου)

Σε τι θέση βρίσκεται από τον Ήλιο;

Έχει δορυφόρους;

Πόσο διαρκεί μια περιφορά του;

Πόσο διαρκεί μια περιστοφή του;

Τι θερμοκρασίες επικρατούν εκεί;

Σημείωσε κάτι που διάβασες για τον πλανήτη σου που θεωρείς ενδιαφέρον.

Page 5: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Σημείιώστε τις πληροφορίες που βρήκατε μέσα σε κάθε κουτάκι . Στην

αριστερή στήλη γράφετε τις κατηγορίες όπως θέση από τον ήλιο, διάρκεια

ημέρας κτλ , ενώ στην δεξιά τα χαρακτηριστικά του πλανήτη όπως 3ος

πλανήτης από τον ήλιο , 24 ώρες κτλ.

Στη συνέχεια σε ένα κομμάτι κάνσον κολλήστε τη φωτογραφία/ζωγραφιά του

πλανήτη, γράψτε με ωραία μεγάλα γράμματα το όνομα του και τέλος, κόψτε

και κολλήστε τον παραπάνω πίνακα που μόλις συμπληρώσατε.

Έπειτα είναι ώρα για ζωγραφική και δραστηριότητες για να μάθουμε την σειρά των

πλανητών!

Page 6: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 7: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ο Ερμής είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στον

ήλιο αλλά και ο 2ος μικρότερος πλανήτης, ελάχιστα μόνο πιο μεγάλος από

της Σελήνη. Ονομάστηκε έτσι από το όνομα του θεού Ερμή, ο οποίος ήταν ο

αγγελιοφόρος των Θεών. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 70

εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο.

Ο Ερμής βρίσκεται τόσο κοντά στον Ήλιο ώστε είναι πολύ δύσκολο να

τον διακρίνουμε καθαρά από τη Γη. Ο Ερμής μπορεί να παρατηρηθεί μόνο,

χαμηλά στον ουρανό, στις ώρες του λυκόφωτος (αυγή και ηλιοβασίλεμα).

Η ηλιακή του ημέρα (από ανατολή σε ανατολή) διαρκεί διπλάσιο χρόνο

(176 γήινες ημέρες) απ' ότι το έτος του, αν και μια πλήρης περιστροφή γύρω

από τον άξονά του διαρκεί 59 ημέρες, ενώ μια πλήρης περιφορά του γύρω

από τον Ήλιο διαρκεί 88 μόνο ημέρες. Αν κάποιος βρισκόταν στον Ερμή, στο

περιήλιο του γύρω από τον Ήλιο, ο Ήλιος θα φαινόταν να επιβραδύνει την

κίνησή του στον ουρανό μέχρι να σταματήσει, και μετά θα άρχιζε να κινείται

αργά προς την αντίθετη κατεύθυνση, ανατολικά, επί οκτώ γήινες ημέρες.

Η επιφάνεια του Ερμή καλύπτεται και από τεράστιες χαράδρες με

μήκη που ξεπερνούν τα 500 χιλιόμετρα και ύψη που ξεπερνούν τα 3.000

μέτρα. Η επιφάνειά του την ημέρα, λόγω της πολύ μικρής απόστασής του

από τον Ήλιο, βρίσκεται σε θερμοκρασίες τέτοιες που λιώνουν ακόμη και τα

μέταλλα, ενώ την νύχτα παγώνει από το κρύο λόγω της έλλειψης

οποιασδήποτε ατμόσφαιρας. Ο Ερμής έχει πολύ λεπτή ατμόσφαιρα, με το

οξυγόνο και το Ήλιο σε μεγάλη αναλογία, περίπου 40% το καθένα. Χωρίς

ατμόσφαιρα γύρω του, δεν υπάρχει προστασία ούτε από τη ζέστη, ούτε από

το κρύο. Έτσι στο αφήλιό του οι θερμοκρασίες το μεσημέρι, στην επιφάνεια

του, φθάνουν σε 285 βαθμούς Κελσίου, ενώ στο περιήλιο φθάνουν σε 430

βαθμούς Κελσίου. Για σύγκριση η μέγιστη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί

ποτέ στην επιφάνεια της Γης είναι 57,7 βαθμοί Κελσίου στη Λιβύη, τον

Σεπτέμβριο του 1922. Αντίθετα οι νύχτες του Ερμή είναι ιδιαίτερα παγερές

και ξεπερνούν τους 180 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν.

Page 8: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ο ερυθρός πλανήτης, πήρε την ονομασία του οπό τον

αρχαίο θεό του πολέμου. Η πρώτη γνωστή σύνδεση του πλανήτη αυτού με

την καταστροφή έγινε από τους Βαβυλώνιους εδώ και 3 000 περίπου χρόνιο,

όταν οι αστρονόμοι ονόμασαν τον πλανήτη Νεργκάλ από το όνομα του θεού

του θανάτου και του λοιμού. Ο Άρης συνοδεύεται στο ταξίδι του γύρω από

τον Ήλιο οπό τους δύο δορυφόρους του: τον Φόβο και τον Δείμο (τρόμο), τα

μυθικά άλογα που έσερναν το άρμα του Άρη.

Από τους εννέα γνωστούς πλανήτες ο Άρης είναι ο τέταρτος με βάση

την απόστασή του από τον Ήλιο και ο έβδομος σε μέγεθος και σε μάζα.

Συμπληρώνει μια περιφορά πάνω στην τροχιά του γύρω από τον Ήλιο κάθε

687 ήμερες και περιστρέφεται γύρω οπό τον άξονα του με μια περίοδο

ελαφρά μόνο μεγαλύτερη (κατά 37 λεπτά) από τη γήινη ημέρα.

Ο πλανήτης έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πλανητικής

αστρονομίας Για πολύ καιρό βρισκόταν στο επίκεντρο μιας μεγάλης διαμάχης

σχετικό με την ύπαρξη ζωής έξω από τη Γη και τα τελευταία χρόνια

αποτέλεσε τον πρωταρχικό στόχο του προγράμματος πλανητικών

εξερευνήσεων των ΗΠΑ.

Page 9: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Δεύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος κατά σειρά

απόστασης από τον Ήλιο. Λάμπει με έντονο λευκοκίτρινο φως κατά τη δύση

ή πριν από την αυγή. Στο μέγιστο της λαμπρότητας της παρουσιάζει μέγεθος

-4,6. Είναι το μόνο ουράνιο σώμα, μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη, που μπορεί

να παρατηρήσει κανείς την ημέρα με γυμνό

μάτι και που τη νύχτα παράγει ευδιάκριτη σκιά.

Από τον Ήλιο απέχει κατά μέσον όρο γύ-

ρω στα 108 εκατομμύρια χλμ. Ο χρόνος της πε-

ριφοράς της γύρω από τον Ήλιο είναι 224ημ.

16ω 49λ και η τροχιακή της ταχύτητα 34,7

χλμ./δευτ.

Στοιχεία που κατάγραψε ο εξερευνητής

δορυφόρος Μάρινερ ΙΙ ο οποίος εκτοξεύθηκε

προς την Α. στις 27 Αυγούστου του 1962: Ο Μάρινερ κατά το διάστημα των

42 λεπτών που παράμεινε κοντά στην Α. εκτέλεσε τρεις πλήρεις σειρές από

πέντε παρατηρήσεις η κάθε μία. Τα όργανα κατέγραψαν τα εξής: η

θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη ανέρχεται σε 425 °C περίπου (αντί

των 315 °C που διαπιστώθηκαν από τη Γη με φασματοσκοπικές

παρατηρήσεις), στα μέσα στρώματα των νεφών -35 °C και έξω από τα νέφη -

50 °C. Καμία αξιόλογη διαφορά θερμοκρασίας δε διαπιστώθηκε ανάμεσα στις

ζώνες τις εκθεμένες στον Ήλιο και στις ζώνες τις μη εκθεμένες. Αυτό μας

κάνει να υποθέσουμε ότι η πυκνή της ατμόσφαιρα δημιουργεί κυκλοφορία

μεγάλων ποσοτήτων θερμότητας.

Ολοκληρώνοντας και συνοψίζοντας τις πληροφορίες του Μάρινερ II

μαζί με τις μελέτες που έγιναν από τη Γη με τηλεσκόπια και ραντάρ

μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η Α. πρέπει να είναι ένας πλανήτης με

αφόρητη θερμοκρασία, με επιφάνεια αμμώδη ή χωματώδη, με μικρή ή με

καμία ποσότητα υδρατμών, διασπαρμένη με λίμνες από λιωμένα υλικά, αιώνια

σκεπασμένη από πυκνό στρώμα νεφών. Φαίνεται επίσης πιθανό ότι έχει και

ασθενή περιστροφική κίνηση γύρω από τον πολικό άξονα, κατά την ανάδρομη

φορά.

Page 10: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος, ο μεγαλύτερος σε

διαστάσεις και πέμπτος σε σειρά απόστασης από τον Ήλιο. Είναι το

μεγαλύτερο ουράνιο σώμα που διαγράφει τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Αν

παρατηρηθεί με γυμνό μάτι, ο Δ. φαίνεται σαν ένα πολύ λαμπερό αστέρι,

ελάχιστα αμυδρότερο της Αφροδίτης, χωρίς να γίνονται αντιληπτές οι

τεράστιες διαστάσεις του σε σύγκριση με τους άλλους πλανήτες. Οι αρχαίοι

Έλληνες, είτε από διαίσθηση είτε από πραγματική γνώση, έδωσαν στον

μέγιστο πλανήτη το όνομα του πατέρα των Ολύμπιων θεών. Πράγματι, αν

συγκριθεί με τη Γη, ο πλανήτης Δ. έχει όγκο 1.300 φορές μεγαλύτερο και

επιφάνεια 119 φορές μεγαλύτερη. Η περιφορά του γύρω από τον Ήλιο έχει

διάρκεια 11 ετών, 10 μηνών και 17 ημερών. Διανύει την τροχιά του γύρω από

τον Ήλιο με μέση ταχύτητα 13,1 χλμ./δευτ., δηλαδή περίπου με το μισό της

ταχύτητας της Γης. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια προσεγγίζει την τιμή των

-130°C.

Ο Δ., εξαιτίας της μεγάλης λαμπρότητάς του και του φαινομενικού

μεγέθους, συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο εντυπωσιακών ουράνιων σωμάτων

που μπορεί να διακρίνει κανείς εύκολα με γυμνό μάτι. Στο τηλεσκόπιο

φαίνεται σαν φωτεινός δίσκος, πάνω στον οποίο διακρίνονται

χαρακτηριστικές σκοτεινές και φωτεινές γραμμές, με παράλληλη διάταξη

προς τον ισημερινό.

Έως σήμερα έχουν ανακαλυφθεί δεκαέξι σημαντικοί δορυφόροι του Δ.

και πολλοί μικρότεροι. Οι τέσσερις μεγαλύτεροι εντοπίστηκαν από τον

Γαλιλαίο το 1610, ο οποίος τους αφιέρωσε στον Κόσιμο των Μεδίκων, μεγάλο

δούκα της Τοσκάνης. Οι δορυφόροι αυτοί πήραν τις ονομασίες τους από

μυθολογικά πρόσωπα που σχετίζονταν με τον θεό Δ. (Ιώ, Ευρώπη,

Γανυμήδης, Καλλιστώ). Η ανακάλυψή τους βοήθησε τον Δανό αστρονόμο

Ρέμερ (1675) στον προσδιορισμό της ταχύτητας του φωτός. Οι υπόλοιποι

δορυφόροι του Δ., που έχουν πολύ μικρότερες διαστάσεις, ανακαλύφθηκαν

πολύ αργότερα με τη χρήση ισχυρών τηλεσκοπίων και με άμεση παρατήρηση

από διαστημόπλοια.

Page 11: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ο Κρόνος είναι ο έκτος εγγύτερος πλανήτης του Ήλιου και ο

δεύτερος μεγαλύτερος του ηλιακού μας συστήματος. Είναι γνωστός ήδη από

τα προϊστορικά χρόνια, ενώ ο πρώτος που τον παρατήρησε με τηλεσκόπιο

δεν ήταν άλλος από τον Γαλιλαίο το 1610. Ο μεγάλος Ιταλός αστρονόμος

σημείωσε την ιδιότυπη μορφή του πλανήτη με τους δακτυλίους, δεν

κατόρθωσε όμως να προσδιορίσει την ακριβή γεωμετρία τους, κάτι που

κατάφερε 49 χρόνια αργότερα ο Κρίστιαν Χουίγκενς (Christiaan Huygens,

1629-1695) με την βοήθεια ενός πιο εξελιγμένου τηλεσκοπίου. Το 1676 ο

γαλλο-ιταλικής καταγωγής αστρονόμος Τζιν Κασίνι (Jean Cassini, 1625-

1712) πρώτος παρατήρησε το φαινομενικό διάκενο μεταξύ των δύο μεγάλων

δακτυλίων, το οποίο γι’ αυτόν τον λόγο πήρε και το όνομά του. Οι δακτύλιοι

του Κρόνου θεωρούνταν μοναδικοί στο ηλιακό μας σύστημα έως το 1977,

όταν παρατηρήθηκαν επίσης στον Ουρανό, τον Δία και τον Ποσειδώνα.

Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε ότι ο Κρόνος αποτελείται από επτά κύριους

δακτυλίους, οι οποίοι διαιρούνται σε 10.000 μικρότερους, ξεκινούν από μια

απόσταση 7.000 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια και φτάνουν μέχρι το

ύψος των 74.000 χιλιομέτρων, ενώ έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 30

δορυφόροι (επίσημη ονομασία έχουν δοθεί μονάχα στους 18) που

περιφέρονται σταθερά γύρω από τον πλανήτη. Ακόμα αξίζει να αναφερθεί

πως σχεδόν κάθε 14 χρόνια, όταν το επίπεδο των δακτυλίων συμπίπτει με το

επίπεδο της τροχιάς της Γης, οι δακτύλιοι σχεδόν δεν διακρίνονται.

Μέση απόσταση από τον Ήλιο: 1,43 δισεκατομμύρια km

Απόσταση από τη Γη: Ελάχιστη: 1,27 δισεκατομμύρια km

Μέγιστη: 1,66 δισεκατομμύρια km

Μάζα: 95,2 φορές της γήινης Διάμετρος: 120.536 km

Διάρκεια ημέρας: 10,7 γήινες ώρες Διάρκεια έτους: 29,5 γήινα χρόνια

Θερμοκρασία: Ελάχιστη: -176ο Κελσίου

Ατμόσφαιρα: Υδρογόνο (88%), ήλιο, ίχνη μεθανίου και αμμωνίας

Επιφανειακή βαρύτητα: 1,14 της γήινης

(Αν στη Γη ζυγίζετε 70 kg, στην επιφάνεια του Κρόνου θα ζυγίζατε 80 kg)

Γνωστοί δορυφόροι: 22

Page 12: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ο Γερμανός αστρονόμος Γουίλιαμ Χέρσελ

ανακάλυψε τον Ουρανό, το 1781. Ήταν ο πρώτος πλανήτης που

ανακαλύφθηκε, χωρίς να είναι εύκολα ορατός με το γυμνό μάτι. Η απόσταση

του από τον Ήλιο είναι διπλάσια από την αντίστοιχη του Κρόνου. Ο Ουρανός

αποτελεί έναν ασυνήθιστο πλανήτη, γιατί περιστρέφεται γύρω από έναν

άξονα με κλίση 98 μοιρών και έτσι δίνει την εντύπωση πως γυρίζει πλαγίως.

Αυτό ίσως οφείλεται σε σύγκρουση του Ουρανού με κάποιο μεγάλο σώμα,

κατά την περίοδο του σχηματισμού του.

Η ατμόσφαιρα του Ουρανού έχει ένα πρασινωπό - μπλε χρώμα. Με

κανονικό φως, η ατμόσφαιρα δεν έχει σχεδόν κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστι-

κό. Δεν υπάρχουν σημάδια για ζώνες νεφών ανάλογες με εκείνες που είναι

ορατές στον Δία και ιόν Κρόνο. Η βελτιωμένη εκδοχή της λήψης του

Βόγιατζερ 2 με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή δείχνει στο Νότιο

Πόλο μία καταχνιά (με κόκκινο χρώμα) που μοιάζει με αιθαλομίχλη.

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ

Συνολικά, ο Ουρανός έχει περισσότερους από 20 δορυφόρους, αλλά

μόνο οι πέντε έχουν ουσιαστικό μέγεθος. Από αυτούς, ο μεγαλύτερος είναι η

Τιτάνια, με διάμετρο 1,578 χιλιόμετρα, ενώ η Μιράντα, με διάμετρο 470

χιλιόμετρα, είναι ο μικρότερος. Οι μικρότεροι δορυφόροι περιλαμβάνουν

αστεροειδείς που έχουν παγιδευτεί από τη βαρύτητα του πλανήτη.

Page 13: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ο Ποσειδώνας είναι ο τελευταίος από τους δίιους πλανήτες (πλανήτες

που τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους μοιάζουν με αυτά του Δία), και

ανακαλύφθηκε θεωρητικά πριν ακόμα παρατηρηθεί με το τηλεσκόπιο. Έτσι,

από τις παρατηρούμενες ανωμαλίες στις τροχιές του Ουρανού, οι Adams

(1843) και Le Verrier (1846), ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, μπόρεσαν να

υπολογίσουν με αρκετά μεγάλη ακρίβεια τη θέση και τη μάζα του άγνωστου

πλανήτη, με βάση τη Νευτώνια Μηχανική. Τελικά, το 1846 ο Galle

παρατήρησε τον πλανήτη Ποσειδώνα από το αστεροσκοπείο του Βερολίνου

σε απόσταση μόλις 1° από την αναμενόμενη θέση. Τον Ποσειδώνα έχει

επισκεφθεί μόνο μία διαστημική βολίδα, ο Voyager 2 στις 25 Αυγούστου

1989. Έτσι, σχεδόν όλες οι πληροφορίες που έχουμε για τον πλανήτη

προέρχονται από την αποστολή αυτή.

Το γαλάζιο χρώμα του πλανήτη Ποσειδώνα οφείλεται, όπως και του

Ουρανού στην απορρόφηση της κόκκινης ακτινοβολίας από το μεθάνιο στην

ατμόσφαιρα. Όπως όλοι οι γίγαντες πλανήτες στην επιφάνειά του

κυριαρχούν δυνατοί άνεμοι, καταιγίδες και στρόβιλοι. Μάλιστα η ταχύτητα

των ανέμων του Ποσειδώνα είναι η μεγαλύτερη στο ηλιακό σύστημα,

φθάνοντας τα 2000 km/ ώρα. Μία μέρα Ποσειδώνα ισούται με 15 γήινες ώρες

και 40 λεπτά , ενώ ένα Ποσειδώνιο έτος συμπληρώνεται σε 165 γήινα χρόνια!

Ο Ποσειδώνας έχει τρεις γνωστούς δορυφόρους: τον Πρωτέα, τον Τρίτωνα

και τη Νηρηίδα.

Page 14: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Η ανακάλυψη, τα τελευταία χρόνια, σωμάτων με

μέγεθος ίσο ή και μεγαλύτερο του Πλούτωνα γέννησε αμφιβολίες για το

κατά πόσον ο Πλούτωνας πρέπει πλέον να θεωρείται πλανήτης. Το 2006 η

Διεθνής Αστρονομική Ένωση αποφάσισε να μη θεωρείται πλανήτης ο

Πλούτωνας αλλά μάλλον πλανήτης νάνος. Η μέση απόσταση του Πλούτωνα

από τον Ήλιο είναι περίπου 5.906.000.000 χιλιόμετρα, ενώ η περιφορά του

γύρω από τον Ήλιο συμπληρώνεται σε 248,09 γήινα έτη. Η πραγματική του

διάμετρος ισούται με 1.195 χλμ., δηλαδή με το 0,19 περίπου της Γης. Η μέση

θερμοκρασία του στην επιφάνειά του υπολογίζεται στους -220° C. Ο

Πλούτωνας πιθανόν αποτελείται από πετρώματα και πάγο, καθώς η μέση του

πυκνότητα είναι σημαντικά μικρότερη από αυτή της Γης και ισούται με 2,03

g/cm3. Η επιφάνειά του καλύπτεται από ένα στρώμα παγωμένου αζώτου και

ίχνη μεθανίου, το οποίο όταν ο Πλούτωνας είναι πιο κοντά στον Ήλιο

εξαχνώνεται, σχηματίζοντας έτσι μια αραιή ατμόσφαιρα γύρω από τον

πλανήτη. Δεν είναι βέβαιο ότι ο Πλούτωνας σχηματίστηκε ως πλανήτης την

ίδια περίοδο που σχηματίστηκαν οι υπόλοιποι πλανήτες του Ηλιακού

συστήματος.

Ο Πλούτωνας είναι το τελευταίο από τα βασικά σώματα του ηλιακού

συστήματος που δεν έχει εξερευνηθεί. Το Βόγιατζερ 1 θα μπορούσε

θεωρητικά να τον εξερευνήσει, όμως μετά την προσπέλαση του δορυφόρου

Τρίτωνα του Κρόνου μπήκε σε τροχιά που το οδήγησε πάνω από την

εκλειπτική.

Κατά τη δεκαετία του '90 προτάθηκε η αποστολή της

διαστημοσυσκευής Pluto-Kuiper Express που τελικά δεν χρηματοδοτήθηκε.

Μετά από πιέσεις πολιτικών και επιστημόνων, καθώς σε μερικές δεκαετίες ο

Πλούτωνας δεν θα είναι εύκολα προσπελάσιμος λόγω απόστασης και η

ατμόσφαιρά του θα έχει παγώσει και δεν θα μπορεί να μελετηθεί, εγκρίθηκε η

αποστολή της διαστημοσυσκευής New Horizons, (Νέοι Ορίζοντες), που

εκτοξεύτηκε στις αρχές του 2006 και θα φτάσει στο σύστημα του Πλούτωνα

το 2015.

Page 15: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Η Γη, γνωστή στην αρχαιότητα και ως Γαία, είναι ο τρίτος σε

απόσταση πλανήτης από τον Ήλιο. Είναι ο μεγαλύτερος από τους Πλανήτες

του Ηλιακού συστήματός μας με στερεό φλοιό και ο μοναδικός που υπάρχει

ζωή. Ο πλανήτης σχηματίστηκε πριν περίπου 4.5 δισεκατομμύρια έτη, έχει δε

έναν φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη.

Η λέξη Γη προέρχεται από το όνομα της

αρχαιοελληνικής Θεάς με το όνομα Γαία.

Το νερό καλύπτει το 71% της γήινης επιφάνειας

(από το οποίο 97% είναι θαλάσσιο νερό και 3% γλυκό

νερό και την χωρίζει σε πέντε ωκεανούς και επτά

ηπείρους.

Επιφάνεια:

Συνολική: 510.073 εκατομμύρια km2

στεριά: 148.94 εκατομμύρια km2

νερό: 361.132 εκατομμύρια km2

Ο συνολικός ανθρώπινος πληθυσμός της Γης είναι περίπου: 6.327.152.352

κάτοικοι (2003)

Page 16: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 17: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 18: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Η μεγαλύτερη σε έκταση

οροσειρά του ηλιακού συστήματος βρίσκεται στο φυσικό δορυφόρο της Γης,

στη Σελήνη. Ονομάζεται Κολδιέρες και βρίσκεται στα όρια της Ανατολικής

Θάλασσας (Mare Orientale). Το μήκος της είναι 1500 χλμ.

Το υψηλότερο όρος στο Ηλιακό σύστημα είναι το όρος "Όλυμπος" που

τυγχάνει και ηφαίστειο και βρίσκεται στον πλανήτη Άρη. Έχει ύψος 25

χλμ.(!). Δηλαδή τρεις φορές το ύψος του Έβερεστ.

Η μεγαλύτερη χαράδρα, με πολλές επιμέρους, που έχει παρατηρηθεί

βρίσκεται επίσης στον Άρη, στη λεγόμενη "κοιλάδα Μάρινερ". Η τεράστια

αυτή χαράδρα εκτείνεται σε μήκος 4.500 χλμ. με μέγιστο πλάτος 600 χλμ και

μέγιστο βάθος 7 χλμ. Μια τόση μεγάλη σε έκταση χαράδρα αν βρισκόταν στη

Γη θα εκτεινόταν από τη Πορτογαλία μέχρι τα Ουράλια όρη.

Η μεγαλύτερη κοιλάδα με κρατήρες βρίσκεται επίσης στον Άρη και

ονομάζεται "Ελλάς". Η διάμετρός της φθάνει τα 2000 χλμ.

Η μεγαλύτερη θερμοκρασία επιφανείας πλανήτη είναι αυτή που

παρατηρείται στην Αφροδίτη όπου η μέση θερμοκρασία φθάνει τους 480

βαθμούς Κελσίου. Αντίθετα τη μικρότερη τέτοια θερμοκρασία επιφάνειας

κατέχει ο δορυφόρος Τρίτωνας (του πλανήτη Ποσειδώνα) του οποίου η

θερμοκρασία επιφάνειάς του φθάνει τους μείον 235 βαθμούς κελσίου, μόλις

5 βαθμούς χαμηλότερα από εκείνη της επιφάνειας του απομακρυσμένου

Πλούτωνα που έχει αραιότερη μάζα.

Η μεγαλύτερη διαφορά θερμοκρασίας που απαντάται στο Ηλιακό

σύστημα είναι αυτή του μικροσκοπικού πλανήτη Ερμή, όπου η μέγιστη φθάνει

τους 427 βαθμούς Κελσίου ενώ κατά την νύκτα κατέρχεται στους μείον 183

βαθμούς Κελσίου. Έτσι η διαφορά αυτή αγγίζει τους 600 βαθμούς Κελσίου

όπου και είναι η μεγαλύτερη διαφορά θερμοκρασίας σε ουράνιο σώμα του

Ηλιακού συστήματος.

Οι ισχυρότεροι άνεμοι που έχουν παρατηρηθεί στο Ηλιακό σύστημα

είναι αυτοί που συμβαίνουν στον πλανήτη Ποσειδώνα , των οποίων η

ταχύτητα φθάνει τα 2.200 χλμ. την ώρα.

Ο μεγαλύτερος πλανήτης είναι φυσικά ο Δίας. Στο εσωτερικό του θα

μπορούσαν να χωρέσουν όλοι οι άλλοι πλανήτες και οι δορυφόροι τους, αφού

Page 19: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ο όγκος του είναι 1.319 φορές μεγαλύτερος της Γης. Αντίθετα ο μικρότερος

πλανήτης είναι ο Πλούτωνας που έχει και τη μικρότερη μάζα που φθάνει

μόλις τα δύο χιλιοστά της γήινης. Είναι μικρότερος και από τη Σελήνη.

Ο μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος στο ηλιακό σύστημα είναι ο

δορυφόρος του Δία ο Γανυμήδης που είναι και μεγαλύτερος από τον πλανήτη

Ερμή.

Τους περισσότερους δορυφόρους έχει ο Δίας με περίπου 30 και

ακολουθούν ο Κρόνος με 22 και ο Ουρανός με 21.

Η μεγαλύτερη ημέρα, δηλαδή διάρκεια μίας πλήρους περιστροφής

περί τον άξονα, πλανήτη στο Ηλιακό σύστημα, παρατηρείται στην

αργοκίνητη Αφροδίτη που φθάνει τις 243,16 γήινες ημέρες. Αντίθετα τη

μικρότερη ημέρα κατέχει ο ταχυκίνητος Δίας που ολοκληρώνει μια πλήρη

περιστροφή περί του άξονά του σε 9 ώρες, 50 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα

γήινου χρόνου.

Το μεγαλύτερο έτος, δηλαδή διάρκεια μιας πλήρους περιστροφής περί

τον Ήλιο, πλανήτη στο Ηλιακό σύστημα κατέχει ο πλέον απομακρυσμένος

πλανήτης Πλούτων, που ολοκληρώνεται σε 247,7 γήινα χρόνια. Αντίθετα τη

μικρότερη διάρκεια περιστροφής περί τον Ήλιο, το μικρότερο έτος κατέχει ο

Ερμής που ολοκληρώνει αυτό σε 87,97 γήινες ημέρες. Βέβαια αυτό

συμβαίνει από το γεγονός ότι ο Ερμής απέχει από τον Ήλιο μόλις 45,9

εκατομμύρια χιλιόμετρα σε αντίθεση με τον Πλούτωνα που απέχει 7,37

διεσεκατομμύρια χιλιόμετρα. Κοντινότερος επίσης πλανήτης στη Γη είναι η

Αφροδίτη που απέχει σε ελάχιστη απόσταση 42,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Η μεγαλύτερη ταχύτητα περιφοράς γύρω από τον Ήλιο σημειώνεται

στον "φτεροπόδαρο" Ερμή όπου η μέση ταχύτητά του είναι 172.332 χλμ την

ώρα, ενώ ο πιο "αργοκίνητος" πλανήτης είναι ο Πλούτων με μέση ταχύτητα

16.920 χλμ την ώρα.

Ο συχνότερος κομήτης, δηλαδή με συντομότερη περίοδο εμφάνισης

είναι ο κομήτης Ένκε που ανακαλύφθηκε το 1786 και που επισκέπτεται το

ηλιακό σύστημα ανελλιπώς κάθε 3,31 χρόνια. Μάλιστα ο κομήτης αυτός είναι

και ο πρώτος που παρατηρήθηκε με ραντάρ το 1980.

Page 20: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ2

Αν οι πλανήτες ήταν να συμπληρώσουν το δικό τους βιβλίο Γκίνες, τι κατηγορίες

λέτε ότι θα υπήρχαν;

Ας το φτιάξουμε εμείς για αυτούς!

1. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης;

2. Ποιος είναι ο μικρότερος πλανήτης;

3. Ποιος πλανήτης έχει την μεγαλύτερη θερμοκρασία;

4. Ποιος πλανήτης έχει τη μεγαλύτερη διαφορά θερμοκρασίας;

5. Ποιος πλανήτης έχει τους περισσότερους δορυφόρους;

6. Ποιος πλανήτης έχει την μεγαλύτερη μέρα;

7. Ποιος πλανήτης έχει το μεγαλύτερο έτος;

8. Ποιος πλανήτης έχει τη μεγαλύτερη ταχύτητα περιφοράς

9. Ποιος πλανήτης έχει το μεγαλύτερο όρος;

10. Ποιος πλανήτης έχει την μικρότερη θερμοκρασία;

11. Ποιος πλανήτης έχει τον μεγαλύτερο δορυφόρο;

Page 21: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ3

Ήδη έμαθες αρκετά πράγματα για τους πλανήτες.Πρόσεξες όμως τα ονόματά τους; Τι

σου θυμίζουν;

Η πλειοψηφία των ονομάτων του ηλιακού μας σύστηματος είναι εμπνευσμένα από

την ελληνική μυθολογία.

Διαλέξτε λοιπόν ένα πλανήτη και βρείτε πληροφορίες για το μυθικό πρόσωπο

απ’όπου πήρε το όνομά του. Μπορείς αν θέλεις στο κάτω μέρος της σελίδας να

κολλήσεις μια εικόνα ή να ζωγραφίσεις κάτι σχετικό με το μυθικό αυτό πρόσωπο.

_______________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Page 22: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ 4

Είναι εκπληκτικό το ηλιακό μας σύστημα ! Οι κινήσεις των πλανητών και η ύπαρξη

κάτι τόσο «τεράστιου» που πριν χρόνια ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε καν το

φανταστεί και τώρα το εξερευνεί και μαθαίνει όλο και περισσότερα για αυτό. Πώς

όμως δημιουργήθηκε η Γη και το ηλιακό μας σύστημα;

(Θα παρακολουθήσεις βίντεο σχετικά με τη δημιουργία του σύμπαντος και της Γης)

Βίντεο : Δημιουργία και εξέλιξη της Γης

Εξερευνόντας πώς ξεκίνησε το σύμπαν _Big Bang

ΦΕ5

Η Γη μας κινείται.

Πώς κινείται;

Ποιες κινήσεις κάνει;

Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτών των κινήσεων; ( Γιατί έχουμε μέρα και νύχτα;

Πώς δημιουργούνται οι εποχές; )

Ποια είναι τα δίσεκτα έτη;Γιατί τα έχουμε εντάξει στο ημερολόγιό μας;

Βίντεο: Πλανήτης Γη και σύμπαν –ο Ήλιος

Διαστημοπλοιο Γη –η κινηση των πλανητων

Διαστημοπλοιο Γη-ισημερια

Η Γη ο ηλιος-τα έτη οι εποχές

Page 23: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ6

Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος άρχισε να αναρωτιέται και να αναζητά

απαντήσεις για τα φαινόμενα που παρατηρεί στον ουρανό, αλλά και για τον πλανήτη

που κατοικεί και πώς αυτός λειτουργεί. Μέχρι τώρα έχει καταφέρει και έχει

απαντήσει πολλά ερωτήματα, όμως κατά την πάροδο του χρόνου διατύπωσε πολλές

διαφορετικές θεωρίες για το σύμπαν και την κίνηση των πλανητών. Στο σημείο αυτό

θα γνωρίσουμε τις θεωρίες του Θαλή του Μιλήσιου (Η γη είναι στρογγυλή),του

Αρίσταρχου(ηλιοκεντρικό μοντέλο), του Αριστοτέλη (γεωκεντρικό σύστημα), του

Κοπέρνικου(ηλιοκεντρική θεωρία), του Γαλλιλαίου (σημαντικές ανακαλύψεις-χρήση

τηλεσκόπιου) , του Κέπλερ (οι νόμοι του Κέπλερ) και το Μπράχε (αμφισβήτηση της

θεωρίας του Αριστοτέλη) για το σύμπαν.

Διάλεξε με την ομάδα σου κάποιον από τους προαναφερθέντες και βρες πληροφορίες

για εκείνους αλλά και την θεωρία τους σχετικά με το σύμπαν. Επίσης , μια εικόνα του

προσώπου που θα μελητήσεις.

Όλες οι πληροφορίες θα κολληθούν σε μια κόλλα Α4 για να δημιουργήσουμε ένα

βιβλίο με τις θεωρίες για το ηλιακό μας σύστημα από διάφορες ιστορικές

προσωπικότητες.

Page 24: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Γαλιλαίος: «Και όμως, γυρίζει» Η δημιουργία του σύμπαντος και η περιστροφή των πλανητών

Κάλλιο αργά παρά ποτέ, λέει ο ελληνικός λαός. Μόνο που αυτό το «αργά», στην περίπτωση του πάπα

Ιωάννη Παύλου Β’, παραάργησε. Συνέβη στις 31 Οκτωβρίου του 1992, όταν ο προκαθήμενος της

ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας ζήτησε δημόσια συγνώμη για τις διώξεις που υπέστη ο Γαλιλαίος. «Η Ιερή

Εξέταση», είπε, «ερμήνευσε τη Βίβλο λαθεμένα». Όσο για τον Γαλιλαίο, είχε πεθάνει ακριβώς 350

χρόνια νωρίτερα και μάλλον του ήταν αδύνατο να δεχτεί αυτή τη συγνώμη.

Για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι είχαν την πεποίθηση ότι η Γη είναι επίπεδη και κέντρο του σύμπαντος.

Από τον Ζ’ π.Χ. αιώνα, σοφοί παρατηρητές ανέτρεψαν την άποψη αυτή. Πρώτος ο Θαλής ο Μιλήσιος κι

έπειτα ο Αναξίμανδρος, ο Πυθαγόρας και ο Παρμενίδης υποστήριξαν ότι η Γη είναι στρογγυλή. Περίπου

δυο αιώνες αργότερα, ο Αριστοτέλης επιβεβαίωσε και πειραματικά τις φιλοσοφικές θέσεις των

προγενέστερων, όπως άλλωστε αργότερα και ο Αρχιμήδης.

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι προχώρησαν ακόμα περισσότερο και υποστήριξαν ότι η Γη δεν είναι το

κέντρο του κόσμου. Αντίθετα με τα όσα πίστευαν ως τότε, οι Πυθαγόρειοι αποδείξανε ότι η Γη

περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και γύρω από τον Ήλιο. Ο Ηρακλείδης ο Ποντικός και κυρίως ο

Αρίσταρχος ο Σάμιος (320 - 250 π.Χ.) είναι οι πρώτοι που συνέλαβαν τη μεγάλη αλήθεια. Όμως, ο

Αριστοτέλης είχε αντίθετη άποψη κι αυτή επικράτησε. Ο Σταγειρίτης δίδασκε πως η Γη είναι μεν

σφαιρική αλλά στέκει ακίνητη στη μέση του στερεώματος.

Στα μέσα του Β’ μ.Χ. αιώνα, ο Πτολεμαίος Κλαύδιος συστηματοποίησε τις ως τότε αντιλήψεις

παρασιωπώντας τις θέσεις των Πυθαγόρειων φιλοσόφων. Γι’ αυτόν, η Γη είναι μια ακίνητη σφαίρα στο

κέντρο του κόσμου κι όλα τα άλλα ουράνια σώματα περιστρέφονται γύρω της. Οι φανατικοί κληρικοί

δέχτηκαν πως το σύστημα του Πτολεμαίου συμφωνούσε με τις γραφές και πολέμησαν λυσσαλέα κάθε

αντίθετη άποψη. Για περίπου 1500 χρόνια, όποιος τολμούσε να αμφισβητήσει την ακινησία του πλανήτη

μας, εθεωρείτο αιρετικός κι αντιμετώπιζε το ανάθεμα της Εκκλησίας.

Ο Νικόλαος Κοπέρνικος γεννήθηκε στην Πολωνία, στις 19 Φεβρουαρίου του 1473. Ξόδεψε τα πρώτα

χρόνια της ζωής του σπουδάζοντας νομικά, αρχαία ελληνικά και αστρονομία, την οποία αγάπησε με

πάθος. Έφτιαξε ένα μικρό παρατηρητήριο κι αφοσιώθηκε στη μελέτη του ουράνιου θόλου. Γρήγορα

διαπίστωσε πως ο Αρίσταρχος ο Σάμιος είχε δίκιο, που έλεγε πως το πλανητικό μας σύστημα είναι

ηλιοκεντρικό. Και πως ήταν λάθος η ακόμα τότε επικρατούσα αντίληψη του Πτολεμαίου ότι η Γη είναι

ακίνητη κι ότι ο Ήλιος κι οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω της.

Ο Κοπέρνικος κάθισε κι έγραψε ένα ογκοδέστατο βιβλίο με τίτλο «Η περιστροφή των ουρανίων

σωμάτων». Σ’ αυτό, υποστήριζε ότι η Γη δεν είναι τίποτε άλλο από έναν πλανήτη, που περιστρέφεται

γύρω από τον άξονά της και γύρω από τον Ήλιο. Και ότι όλοι οι πλανήτες έχουν αυτή τη διπλή

περιστροφή.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα 1515 στη Νυρεμβέργη και ξεσήκωσε θύελλα. Οι επιστήμονες αποφάνθηκαν

πως πρόκειται για σκάνδαλο. Η Εκκλησία το έβγαλε αιρετικό, γιατί «έρχεται σε σύγκρουση με τις άγιες

γραφές». Κανένας δεν ήθελε να πιστέψει πως η Γη μπορούσε να μην είναι το κέντρο του κόσμου.

Ο θόρυβος που συνεχιζόταν, ανάγκασε τον πάπα Παύλο Γ’ ν’ ασχοληθεί με το θέμα. Ο πάπας μελέτησε

το έργο του Κοπέρνικου και ανακοίνωσε πως η θεωρία του είναι λαθεμένη. Την καταδίκασε κι έβαλε το

σύγγραμμα στη μαύρη λίστα των απαγορευμένων βιβλίων.

Ο Κοπέρνικος πέθανε το 1543 βυθισμένος στην περιφρόνηση. Σήμερα, θεωρείται ο θεμελιωτής της

νεότερης αστρονομίας.

Page 25: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Ακριβώς 121 χρόνια μετά τον θάνατο του Κοπέρνικου, γεννήθηκε ο Γαλιλαίος Γαλιλέι (1564). Σπούδασε

μαθηματικά, φυσική και αστρονομία. Στα 19 του, παρατηρώντας μέσα στον καθεδρικό ναό της Πίζας μια

λάμπα που πηγαινοερχόταν, καθώς την κινούσε ο αέρας, ανακάλυψε τους νόμους της ισόχρονης

κίνησης του εκκρεμούς. Στη συνέχεια, εφεύρε την υδροστατική ζυγαριά, ανακάλυψε τους νόμους της

βαρύτητας, έθεσε τις βάσεις της σύγχρονης δυναμικής και, στα 1609, σε ηλικία 45 χρόνων, κατασκεύασε

στη Βενετία το πρώτο αστρονομικό τηλεσκόπιο, με το οποίο έκανε παρατηρήσεις στο φεγγάρι. Ήθελε να

διαπιστώσει, αν ο Κοπέρνικος είχε δίκιο με τα όσα έλεγε για την κίνηση των πλανητών.

Λίγα χρόνια αργότερα, είχε κι αυτός καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν είναι ο Ήλιος που γυρίζει γύρω

από τη Γη, αλλά η Γη που περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, όπως και όλοι οι πλανήτες του ηλιακού

μας συστήματος. Ανακοίνωσε περιχαρής την ανακάλυψή του, για να διαπιστώσει πως η έρευνα και η

επιστήμη δεν είχαν καμιά τύχη στην εποχή του.

Η ανακοίνωσή του θεωρήθηκε φοβερή βλαστήμια κατά του θεού. Τον είπαν αιρετικό. Ο Γαλιλαίος

επέμενε στην άποψή του με αποτέλεσμα στις 22 Ιουνίου του 1633, να τον συλλάβει η Ιερή Εξέταση και

να τον φυλακίσει. Συνέχισε να επιμένει πως η Γη γυρίζει και πως αυτό είναι ανεξάρτητο από τη

θρησκεία. Από τα μέσα Ιανουαρίου του 1634 κι ενώ πατούσε πια τα εβδομήντα του, οι δεσμοφύλακες

άρχισαν να τον υποβάλλουν σε φριχτά βασανιστήρια, μήπως και τον συνετίσουν. Άντεξε τρεις

βδομάδες.

Στις 10 Φεβρουαρίου του 1634, γονατιστός μπροστά στους ιεροεξεταστές, απαρνήθηκε τη θεωρία του

ως λαθεμένη και αιρετική. Λέγεται πως, την ίδια στιγμή, μουρμούρισε: «Και όμως, γυρίζει». Έζησε άλλα

οκτώ χρόνια. Πέθανε το 1642, περιορισμένος και κάτω από την αυστηρή παρακολούθηση της Ιερής

Εξέτασης. Ακριβώς 350 χρόνια μετά το θάνατό του, ο πάπας Παύλος ζήτησε δημόσια συγνώμη για τις

διώξεις που υπέστη ο Γαλιλαίος, αναγνωρίζοντας πως η Ιερή Εξέταση είχε κάνει λάθος.

Λάθη, όμως, είχε κάνει και ο Γαλιλαίος. Τον ίδιο με αυτόν καιρό, ο Ιωάννης Κέπλερ διατύπωνε τους τρεις

θεμελιώδεις νόμους του και εξηγούσε ότι η Γη ακολουθεί ελλειπτική τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Και λίγα

χρόνια αργότερα, ο Ισαάκ Νεύτoν (1642 - 1727) διατύπωνε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης.

Σήμερα, ξέρουμε πως ούτε ο Ήλιος στέκει ακίνητος στο κέντρο του Σύμπαντος. Είναι κι αυτός ένα μέρος

του όλου, ένα απειροελάχιστο σημάδι στην απεραντοσύνη του Διαστήματος. Έχει υπολογιστεί ότι σε

κάθε ένα δευτερόλεπτο ο Ήλιος διανύει απόσταση περίπου είκοσι χιλιομέτρων. Που σημαίνει περίπου

1200 χλμ. το λεπτό ή 72.000 χλμ. την ώρα. Για τα ανθρώπινα μέτρα, ταχύτητα φανταστική, που

παρασέρνει και τη Γη κι όλα όσα υπάρχουν στο πλανητικό μας σύστημα. Από ποια αφετηρία

ξεκινήσαμε; Προς ποιο τέρμα κινούμαστε; Πού αρχίζει, πού τελειώνει το Σύμπαν και τι υπάρχει πέρα

από αυτό; Υποθέσεις μόνο μπορούμε να κάνουμε. Όπως υποθέσεις μόνο μπορούν να γίνουν για την

αρχή όλων αυτών. Με πιο αληθοφανή την τροποποιημένη εκδοχή του Λαπλάς.

Πρώτος που διατύπωσε μιαν επιστημονικά θεμελιωμένη θεωρία για τη δημιουργία του Σύμπαντος είναι

ο Καντ, στα 1755. Σαράντα χρόνια αργότερα, στα 1796, ο Γάλλος μαρκήσιος ντε Λαπλάς διατύπωσε μια

παρόμοια αλλά πιο ολοκληρωμένη θεωρία, με την οποία προσπάθησε να δώσει απαντήσεις σε

θεμελιώδη και αναπάντητα ερωτηματικά. Διακόσια χρόνια μετά τον Λαπλάς, η πρόοδος της επιστήμης

προς αυτή την κατεύθυνση δεν έχει προχωρήσει πιο μακριά. Απλά, με τη γνώση της πυρηνικής

ενέργειας, προσπάθησε να καλύψει κάποια κενά της λαπλάσειας άποψης. Ουσιαστικά, όμως, ούτε ως

αναπόδεικτη θεωρία έχει το ανθρώπινο μυαλό πλησιάσει στη γενεσιουργό αιτία του Σύμπαντος.

Τον Απρίλιο του 1995, το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ φωτογράφισε έναν διαστρικό τυφώνα, που

σάρωσε το νεφέλωμα του Αετού, στον αστερισμό του Όφη, εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Το φαινόμενο συνέβη πριν από 7.000 χρόνια αλλ’ η εικόνα του έφτασε στα μέρη μας το 1995. Το

τηλεσκόπιο φωτογράφισε τεράστιες στήλες ψυχρού αέριου και σκόνης να βγαίνουν από ένα σύννεφο

Page 26: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

υδρογόνου, σαν σταλαγμίτες που ξεπετάγονται απ’ το έδαφος. Οι δυνάμεις αυτές δεν έκαναν τίποτα

άλλο από αυτά που σε γενικές γραμμές πιστεύουμε ότι συμβαίνουν, όταν ένα αστέρι γεννιέται.

Όλα ξεκινούν με δοσμένη την ύπαρξη της αστρικής ύλης. Πούθε αυτή προήλθε αρχικά, κανένας δεν

ξέρει. Ο Λαπλάς θεωρεί ότι αρχικά, στο άπειρο του διαστήματος, υπήρχε (και εξακολουθεί να υπάρχει) η

πάρα πολύ αραιωμένη ύλη. Η ύλη αυτή αργά αλλά σταθερά συστέλλεται και συσσωρεύεται σε ισχυρά

κέντρα έλξης, που δεν είναι παρά μεγαλύτερες και πιο πυκνές μάζες αστρικού υλικού. Αυτή η

συσσώρευση δημιουργεί τους νεφελοειδείς, δηλαδή τα κέντρα συμπύκνωσης της ύλης, με ασύλληπτες

αποστάσεις να μεσολαβούν ανάμεσά τους.

Ένας από τους τεράστιους αυτούς νεφελοειδείς είναι και η γενεσιουργός αιτία του δικού μας πλανητικού

συστήματος. Η ανυπολόγιστη θερμότητά του χανόταν συνεχώς και αυτή η μεταβολή δημιούργησε μιαν

αργή κίνηση του νεφελοειδούς γύρω από τον άξονά του. Η συνεχής ψύξη και η βαρύτητα έκαναν την

αστρική ύλη να συμπυκνώνεται προς το κέντρο και να συστέλλεται. Η διαρκής συστολή επιτάχυνε την

περιστροφή με συνέπεια να αυξηθεί η φυγόκεντρος δύναμη που ασκείτο πάνω στα μόρια. Όταν η

φυγόκεντρος δύναμη έγινε μεγαλύτερη από τη βαρύτητα, η μάζα της ύλης στον ισημερινό του

νεφελοειδούς αποσπάστηκε σαν δακτύλιος, που με τη σειρά του διασπάστηκε σε διαφόρων μεγεθών

τμήματα. Με την έλξη που το ένα τμήμα ασκούσε πάνω στο άλλο, σχηματίστηκε η πρώτη πύρινη

σφαίρα, ο πρώτος και αρχαιότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Με τον ίδιο τρόπο

σχηματίστηκαν και οι υπόλοιποι. Ό,τι απέμεινε στο κέντρο, είναι το υλικό από το οποίο δημιουργήθηκε ο

Ήλιος: Ένας όγκος 700 φορές πιο μεγάλος από όλους μαζί τους πλανήτες και τους δορυφόρους τους.

Αυτά λέει ο Λαπλάς, που βέβαια αγνοούσε την ύπαρξη της πυρηνικής ενέργειας, όπως κι όλες τις

μετέπειτα τεράστιες ανακαλύψεις της επιστήμης. Η σήμερα κρατούσα θεωρία, όμως, σε γενικές

γραμμές, δεν απέχει και πολύ από του Λαπλάς:

Στους πάνω από 500.000 βαθμούς θερμοκρασίας, αναπόφευκτες πυρηνικές εκρήξεις δημιουργούν μια

πανίσχυρη και τρομακτική ενέργεια. Μια τέτοια κεντρική έκρηξη τίναξε πέρα το αστρικό υλικό, κάποια

στιγμή, και δημιούργησε τη διασκορπισμένη αστρική και μεσοαστρική ύλη και τα νεφελώματα, που

γέννησαν κι εξακολουθούν να γεννούν αστέρια.

Είναι η Μεγάλη Έκρηξη, το Μεγάλο Μπαμ, το «big bam», όπως έχει επικρατήσει να λέγεται. Πότε έγινε

αυτό; Υπολογίζουμε πριν από 15 με 22 δισεκατομμύρια χρόνια. Ήταν το πρώτο, το δεύτερο ή το

χιλιοστό; Κανένας δεν ξέρει. Σίγουρα, όμως, δεν είναι το τελευταίο. Ουσιαστικά, η δημιουργία και η

καταστροφή του Σύμπαντος δεν είναι τίποτε άλλο από μια διαδοχική διαστολή και συστολή. Διαστέλλεται

από τις τρομερές θερμοκρασίες, με την ύλη να χάνει συνεχώς θερμότητα, ώσπου έρχεται η ώρα της

συστολής, της συμπύκνωσης και της καινούριας έκρηξης.

Μια τέτοια Μεγάλη Έκρηξη δημιούργησε δυνάμεις που ακόμα ασκούνται. Το Σύμπαν συνεχίζει να

μεγαλώνει καλύπτοντας όλο και νέες εκτάσεις. Από πού ξεκινώντας; Προς πού κατευθυνόμενο;

Κανένας δεν ξέρει...

(30.10.1997) (τελευταία επεξεργασία, 11.2.2009)

Page 27: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ7

Με την πάροδο των χρόνων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας οι γνώσεις μας

σχετικά με το σύμπαν ολοένα και αυξάνονται. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι

αποστολές των ανθρώπων στο διάστημα. Ώρα είναι λοιπόν να γνωρίσουμε λίγο

καλύτερα την ζωή των αστροναυτών, καθώς και τα πρώτα διαστημικά ταξίδια.

Η ομάδα σου θα πάρει ένα κείμενο με ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντήσετε και να

παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας. Στη συνέχεια θα παρακολουθήσουμε σχετικά

βίντεο.

Page 28: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Η ζωή στο Διάστημα... η καθημερινότητα των αστροναυτών

Η παρατεταμένη παραμονή στο Διάστημα έχει σωματικές επιπτώσεις, όπως απώλεια μάζας και δύναμης στους μυς και τα οστά, μείωση του ελέγχου ορθής στάσης και κίνησης, σημαντική απώλεια όγκου αίματος και συνεπώς μειωμένη καρδιαγγειακή λειτουργία. Τα συμπτώματα είναι προσωρινά και το γραφείο Ιατρικής Υποστήριξης Πληρώματος βοηθά τους αστροναύτες να επανέλθουν σε φυσιολογική υγεία με την επιστροφή τους στη Γη. Η 12ωρη εργασιακή ημέρα στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αρχίζει με μια κλήση αφύπνισης. Ύστερα από ένα γρήγορο καθαρισμό με ένα ύφασμα με σαπούνι, το πλήρωμα τρώει πρωινό και στη συνέχεια εκτελεί τις εργασίες της ημέρας. Αρκετός χρόνος απαιτείται για δραστηριότητες «νοικοκυριού», όπως καθάρισμα και επιδιορθώσεις, αφού εκεί είναι το σπίτι των αστροναυτών. Υπάρχουν τρία γεύματα, ενώ διατίθενται ποτά και σνακς. Τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα αφιερώνονται στην άσκηση. Το φόρτωμα του οχήματος μεταφοράς με σκουπίδια και το ξεφόρτωμα νέων προμηθειών είναι πολύ βασικό καθήκον. Οι αστροναύτες μπορεί να βγουν από το σκάφος στο Διάστημα για εργασία. Το περισσότερο φαγητό τους πρέπει να ετοιμαστεί με ειδικό τρόπο για να καταναλωθεί σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και ο συνηθέστερος από αυτούς είναι η αποξήρανση. Για να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα χρησιμοποιούν ζώνη καθίσματος και ζώνες στα πόδια που τους συγκρατούν στο κάθισμα, ενώ υψηλής ταχύτητας ρεύματα αέρα τραβούν τα απορρίμματα σε ειδικά δοχεία υποδοχής, όπου αποξηραίνονται, γίνεται επεξεργασία με χημικά και αποθηκεύονται κατάλληλα. Οι αστροναύτες δεν κάνουν μπάνιο, καθώς το νερό είναι από τα πολυτιμότερα αγαθά στον σταθμό. Ετσι κι αλλιώς τα «ντους» δεν είναι βολικά σε συνθήκες μειωμένης βαρύτητας, αφού το νερό απλά αιωρείται. Αντί αυτού οι αστροναύτες χρησιμοποιούν υγρές πετσέτες. Επίσης, δεν μπορούν να ξαπλώσουν σε κρεβάτι λόγω έλλειψης βαρύτητας. Οι υπνόσακοι είναι δεμένοι σε κουκέτες ώστε να μην αιωρούνται και οι αστροναύτες μπορούν να κοιμηθούν όρθιοι, ανάποδα ή αιωρούμενοι στον αέρα. Ο Σταθμός δεν έχει πλυντήριο, ενώ κάθε κιλό που μεταφέρεται εκεί κοστίζει. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα με τα ρούχα, τα οποία οι αστροναύτες δεν αλλάζουν πολύ συχνά (συνήθως ένα σορτς και ένα T-shirt για κάθε τρεις μέρες, ενώ οι μπλούζες και τα παντελόνια για κάθε 10 μέρες) (Καθημερινή)

*Τι σωματικές επιπτώσεις έχουν οι αστροναύτες; Είναι μόνιμα τα προβλήματα που

δημιουργούνται;

*Πώς είναι η μέρα των αστροναυτών;

*Πώς είναι το φαγητό τους;

*Πώς χρησιμοποιούν την τουαλέτα;

*Πώς κάνουν μπάνιο;

*Πώς κοιμούνται;

*Βάζουν πλυντήριο οι αστροναύτες;

Page 29: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Η μέρα ενός αστροναύτη στο διάστημα

1 / 1

Δεν είναι εύκολο να γίνει κανείς αστροναύτης! Το διάστημα παραμένει ακόμα ένα άγνωστο μέρος για τον άνθρωπο. Έτσι για να μπορέσει να ταξιδέψει κανείς σε αυτό,

πρέπει να έχει τεράστια γενναιότητα, αλλά και πτυχίο φυσικής, μηχανικής ή και μαθηματικών! Επίσης πρέπει να περάσει από ειδική εκπαίδευση, ώστε να αποκτήσε ι

βασικές γνώσεις διαστημικής μηχανικής, ρομποτικής, πλοήγησης, αλλά και ιατρικής! Η εκπαίδευση αυτή διαρκεί από 4 έως 10 χρόνια! Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά,

πρέπει να μπορεί να ζει και χωρίς βαρύτητα!

Το να περάσει κανείς έστω και λίγες μέρες σε ένα διαστημόπλοιο είναι εξαιρετικά

δύσκολο, αλλά και αστείο κάποιες φορές, καθώς ό,τι θεωρούμε αυτονόητο εδώ στη Γη δεν υπάρχει! Ειδικά η έλλειψη βαρύτητας δημιουργεί δυσκολία ακόμα και στα πιο απλά

και καθημερινά πράγματα. Ας τα δούμε ένα - ένα:

Η προσωπική υγιεινή:

- Το βούρτσισμα των δοντιών. Οι αστροναύτες, όπως κι εμείς, πρέπει να φροντίζουν

να είναι καθαροί. Για παράδειγμα, πρέπει να βουρτσίζουν τα δόντια τους κάθε πρωί,

αλλά και μετά από κάθε γεύμα. Το μόνο πρόβλημα είναι… ότι όλα αιωρούνται! Όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και το νερό και η οδοντόπαστα! Για αυτό το λόγο οι αστροναύτες

χρησιμοποιούν οδοντόπαστα που επιτρέπεται να καταπιούν. Όσο την έχουν μέσα στο στόμα τους, καθαρίζουν τα δόντια τους με ένα βρεγμένο πανί.

- Η τουαλέτα. Αυτό κι αν είναι παράξενο! Οι αστροναύτες πρέπει να δένονται σε ένα σημείο, για να μην φύγουν προς τα πάνω. Αντί για λεκάνη και καζανάκι όπως έχουμε

στα σπίτια μας, στα διαστημόπλοια και τους διαστημικούς σταθμούς υπάρχει ένα μεγάλος σωλήνας που απορροφά τα απόβλητα!

- Η διατροφή. Όπως καταλαβαίνετε, οι αστροναύτες δεν μπορούν να μείνουν νηστικοί! Απλώς το φαγητό τους είναι πολύ συγκεκριμένο. Πρόκειται για τροφές που είναι ειδικά

επεξεργασμένες, ώστε να αντέχουν για μεγάλο διάστημα και να έχουν μικρή μάζα, που διευκολύνει την αποθήκευσή τους. Και φυσικά… δεν χρησιμοποιούν πιάτα, αλλά ειδικά

σχεδιασμένα σωληνάρια ή σακούλες. Μην σας κάνει εντύπωση! Φαντάζεστε τι θα

γινόταν αν γέμιζε το διαστημόπλοιο με ψίχουλα που αιωρούνταν;

Όλες αυτές οι δραστηριότητες είναι εξαιρετικά σύντομες, καθώς οι αστροναύτες εργάζονται για σχεδόν ολόκληρη τη διάρκεια της ημέρας. Ανάλογα με τον στόχο της

αποστολής, η εργασία τους διαφοροποιείται, αλλά σε γενικές γραμμές κάνουν διάφορα

πειράματα, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα το διάστημα. Προσπαθούν, για παράδειγμα, να δουν κατά πόσο θα μπορούσαμε να φυτέψουμε φυτά σε ειδικές

εγκαταστάσεις, συγκεντρώνουν δείγματα από διαστημικούς κρυστάλλους, μελετούν πιθανές βελτιώσεις στον εξοπλισμό τους κ.ά. Επίσης παρακολουθούν διάφορες αλλαγές

στο μαγνητικό πεδίο της Γης (φυσικές αλλαγές στον πλανήτη μας, αιτίες καταιγίδων κλπ.). Γενικότερα είναι πολλά και εξειδικευμένα τα αντικείμενα τα οποία μελετούν, τόσο,

που δύσκολα θα μπορούσαμε να τα αναλύσουμε με ακρίβεια.

Σίγουρα η καθημερινότητα στο διάστημα δεν είναι και τόσο εύκολη… Όπως ομολογούν

όμως όλοι οι αστροναύτες, η θέα της Γης από ψηλά τους αποζημιώνει!

Page 30: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

*Τι χρειάζεται για να γίνει κανείς αστροναύτης;

*Πώς βουρτσίζουν οι αστροναύτες τα δόντια τους;

*Τι τρώνε οι αστροναύτες;

*Τι μελετούν οι αστροναύτες στο διάστημα;

*Από τι παίρνουν κουράγιο οι αστροναύτες;

Page 31: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Οι πρώτες τροχιακές πτήσεις

Η πρώτη επιτυχής τροχιακή εκτόξευση ήταν η αποστολή του σοβιετικού

τηλεκατευθυνόμενου δορυφόρου Σπούτνικ 1, στις 4 Οκτωβρίου 1957.[7] Ο δορυφόρος

ζύγιζε περίπου 83 κιλά. Είχε δύο ραδιοσυσκευές αποστολής σημάτων (20 και 40 MHz),

σήματα τα οποία μπορούσαν να ακουστούν από κάθε ραδιόφωνο σε όλη την υδρόγειο

και είχε μπει σε τροχιά σε ένα ύψος περίπου 250 χμ (150 μίλια). Η ανάλυση των

ραδιοσημάτων χρησιμοποιήθηκε για να συγκεντρώσει τις πληροφορίες για την

πυκνότητα των ηλεκτρονίων της ιονόσφαιρας. Η θερμοκρασία και η πίεση

κωδικοποιήθηκαν στη συχνότητα των ραδιοηχητικών σημάτων. Ο Σπούτνικ 1

εκτοξεύθηκε από έναν πύραυλο R-7. Αποτεφρώθηκε κατά την επανείσοδό του στην

ατμόσφαιρα, στις 4 Ιανουαρίου 1958.

Αυτή η επιτυχία οδήγησε σε μια κλιμάκωση του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος

που είχε μια ανεπιτυχή τροχιακή εκτόξευση 2 μήνες αργότερα και την πρώτη επιτυχή

τροχιακή έναρξή του 4 μήνες μετά από τον Σπούτνικ. Στο μεταξύ, ένας σοβιετικός

σκύλος, η Λάικα, έγινε το πρώτο ζώο σε τροχιά στις 3 Νοεμβρίου 1957 (το ζώο πέθανε

πέντε με επτά ώρες μετά την έναρξη της πτήσης, μέσα στον Σπούτνικ 2 από

υπερθέρμανση)[8].

Ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα[

Η πρώτη επανδρωμένη πτήση στο διάστημα έγινε με το Βοστόκ 1, φέρνοντας τον

27χρονο κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν, κατά την ιστορική ημερομηνία της 12ης

Απριλίου 1961, σε τροχιά γύρω από την υδρόγειο. Αυτή η ημερομηνία γιορτάζεται ως

"Ημέρα του Κοσμοναύτη" στη Ρωσία ή ως "Νύχτα του Γιούρι" παγκοσμίως Η πτήση του

Γκαγκάριν αντήχησε σε όλη την υδρόγειο όχι μόνο επειδή παρουσίαζε την ανωτερότητα

του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος αλλά επειδή άνοιγε εξ ολοκλήρου μια νέα

εποχή στη διαστημική εξερεύνηση και στις επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις. Οι ΗΠΑ

θα εκτόξευαν τον πρώτο πολίτη τους στο διάστημα μέσα σε έναν μήνα από την πτήση

Γκαγκάριν. Εντούτοις, θα χρειαζόταν στις ΗΠΑ σχεδόν ένα πλήρες έτος για να

τοποθετήσουν έναν άνθρωπο σε τροχιά.

*Ποιος ήταν ο πρώτος δορυφόρος που εκτοξεύθηκε στο διάστημα; Ποιο έτος έγινε

αυτό;

*Ποιο ήταν το πρώτο ζώο που ταξίδεψε στο διάστημα; Τι ζώο ήταν; Πότε έγινε αυτό;

*Ποιος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα; Πότε συνέβει αυτό;

Page 32: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Απόλλων 11 Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

.

Η αποστολή Απόλλων 11 ήταν μέρος του Προγράμματος Απόλλων της NASA, που τελικό του στόχο είχε την προσεδάφιση ανθρώπων στη Σελήνη. Ο στόχος αυτός έγινε πραγματικότητα με τη συγκεκριμένη αποστολή, όταν ο Νηλ Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη στις 21 Ιουλίου 1969.

Η αποστολή εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στις 16 Ιουλίου 1969, στις 13:32 UTC με έναν πύραυλο Κρόνος V και τριμελές πλήρωμα αποτελούμενο από τους Νηλ Άρμστρονγκ, Μπαζ Όλντριν και Μάϊκλ Κόλλινς. Λίγο αργότερα μπήκε σε πορεία προς τη Σελήνη και μετά από ένα ταξίδι τριών ημερών τέθηκε σε τροχιά γύρω από το δορυφόρο της Γης. Μετά από μερικές περιφορές γύρω από τη Σελήνη προκειμένου να εντοπιστεί κατάλληλο μέρος για την προσελήνωση, οι Όλντριν και Άρμστρονγκ μπήκαν στη σεληνάκατο Eagle (Αετός) και αποχωρίστηκαν από το όχημα διακυβέρνησης Columbia στο οποίο παρέμεινε ο τρίτος αστροναύτης, Μάικλ Κόλλινς. Η κάθοδος της σεληνακάτου, που κράτησε περίπου 12 λεπτά, δυσκόλεψε λόγω προβλημάτων στον υπολογιστή του σκάφους, αλλά και όταν διαπιστώθηκε ότι η τοποθεσία που είχε επιλεγεί δεν ήταν αρκετά ομαλή. Έτσι ο Άρμστρονγκ ανέλαβε το χειροκίνητο έλεγχο της πτήσης, επιλέγοντας επί τόπου άλλο σημείο προσελήνωσης. Τελικά ο Αετόςπροσεληνώθηκε στη Θάλασσα της Ηρεμίας, στις 20:17 UTC της 20ης Ιουλίου. Τα πρώτα λόγια που μεταδόθηκαν από την επιφάνεια της Σελήνης ήταν Houston, Tranquility Base here. The Eagle has landed.

Ακολούθησαν προετοιμασίες για την έξοδο από το σκάφος, που κράτησαν περίπου έξι ώρες. Στις 2:56 UTC της 21ης Ιουλίου, ο Νηλ Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στην επιφάνεια ενός ουράνιου σώματος, λέγοντας τα διάσημα πλέον λόγια That's one small step for (a) man, one giant leap for mankind (Ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα γιγαντιαίο άλμα για την ανθρωπότητα), που είχε από πριν προετοιμάσει για την περίσταση. Τα πρώτα βήματα στη Σελήνη μεταδόθηκαν ζωντανά στη Γη, μέσω μιας κάμερας που υπήρχε στο εξωτερικό της σεληνακάτου, και υπολογίζεται ότι τα παρακολούθησαν 500-700 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Τον Άρμστρονγκ ακολούθησε ο Όλντριν, και οι δυο τους έμειναν στην επιφάνεια της Σελήνης περίπου δυόμισι ώρες, στήνοντας ιστό με την αμερικανική σημαία, παίρνοντας περίπου είκοσι κιλά δειγμάτων εδάφους, βράχων και σκόνης και τοποθετώντας εξοπλισμό για επιστημονικά πειράματα (ένα σεισμογράφο και έναν ανακλαστήρα λέϊζερ για τη μέτρηση της απόστασης της Σελήνης από τη Γη). Μετά από μερικές ώρες ξεκούρασης για τους αστροναύτες, το τμήμα ανόδου της σεληνακάτου άφησε την επιφάνεια της Σελήνης και συναντήθηκε σε τροχιά με το όχημα διακυβέρνησης, στο οποίο πέρασαν οι δύο. Κατόπιν η σεληνάκατος αποσυνδέθηκε (θα παρέμενε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη για μερικούς μήνες πριν συντριβεί στην επιφάνειά της) και οι τρεις αστροναύτες ξεκίνησαν το τριήμερο ταξίδι της επιστροφής τους. Στην επιφάνεια της Σελήνης, εκτός από την αμερικανική σημαία και τα πειράματα, έμεινε και μια αναμνηστική πλάκα (στο τμήμα καθόδου της σεληνακάτου) με την επιγραφή Here Men From The Planet Earth First Set Foot Upon the Moon, July 1969 A.D. We Came in Peace For All Mankind (Εδώ Άνθρωποι Από Τον Πλανήτη Γη Πάτησαν Πρώτη Φορά στη Σελήνη, Ιούλιος 1969 Μ.Χ. Ήρθαμε εν Ειρήνη Για Όλη την Ανθρωπότητα), μια απεικόνιση της Γης και τις υπογραφές των τριών αστροναυτών και του Αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον.

Οι αστροναύτες του Απόλλων 11 προσθαλασσώθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στη νήσο Ουέηκ, στις 24 Ιουλίου 1969. Αμέσως μετά την περισυλλογή τους τοποθετήθηκαν σε καραντίνα επί τρεις εβδομάδες, για το φόβο ύπαρξης τυχόν άγνωστωνμικροβίων που μπορεί να έφεραν από τη Σελήνη στη Γη. Μετά την έξοδό τους τιμήθηκαν σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ όσο και σε ξένες χώρες στις οποίες περιόδευσαν. Η επιτυχία του Απόλλων 11 έβαλε τέλος στην κούρσα του διαστήματος ανάμεσα στις δυο

Page 33: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

υπερδυνάμεις της εποχής: λίγο καιρό μετά την προσεδάφιση των Αμερικανών, οι Σοβιετικοί ουσιαστικά εγκατέλειψαν το δικό τους σεληνιακό πρόγραμμα. Οι Αμερικανοί θα πραγματοποιούσαν άλλες πέντε αποστολές στη Σελήνη μέσα στα επόμενα χρόνια. Η κάψουλα επιστροφής του Απόλλων 11 εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό μουσείο αεροναυτικής και διαστήματος στην Ουάσιγκτον.

*Πώς ονομάζονταν η αποστολή που έστειλε ανθρώπους στο φεγγάρι; Ποιο έτος

πραγματοποιήθηκε;

*Πώς ονομαζόταν ο άνθρωπος που πάτησε πρώτη φορά το πόδι του στο φεγγάρι;

Τι λόγια είπε όταν πάτησε;

*Πόσες μέρες ταξίδευε το διαστημόπλοιο για να μπει σε τροχιά γύρω απο τη σελήνη;

Πόση ώρα διήρκησε η κάθοδος της σεληνακάτου στην επιφάνεια της σελήνης;

*Τι έστησαν ο Τον Άρμστρονγκ και ο Όλντριν στην επιφάνεια της Σελήνης; Τι άλλες εργασίες έκαναν; Πόση ώρα ήταν πάνω στη σελήνη;

*Τι έγινε όταν επέστρεψαν οι αστροναύτες της αποστολής από το διάστημα;

Page 34: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

Φτιάξε τον δικό σου πύραυλο!

Page 35: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας

ΦΕ8

Είναι το τελευταίο φύλλο αυτού του πρότζεκτ. Πλέον, όταν κοιτάς τον ουρανό θα

ξέρεις ότι υπάρχει ένας συναρπαστικός κόσμος που ακόμα και τώρα λίγα πράγματα

γνωρίζουμε, αλλά συνεχίζουμε να εξερευνούμε. Μπορείς να κλείνεις τα μάτια σου

και να φαντάζεσαι τους πλανήτες να περιστρέφονται στο σύμπαν, τη θέα της Γης

από τον διαστημικό σταθμό, πυραύλους να εκτοξεύονται, τους αστροναύτες να

εργάζονται ή ....να πλένουν τα δόντια τους... και πολλά άλλα!

Τώρα θα χρησιμοποιήσουμε λίγη ακόμα από την φαντασία σου ....

Page 36: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 37: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 38: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας
Page 39: το ηλιακο μας συστημα-Φύλλα εργασίας