Ο ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ

Εργασία για το πρόγραμμα περιβαλλοντικής αγωγής«Ενετοκρατία στην Κρήτη:

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν οι Ενετοί…Μνημεία και μνήμες του Χάνδακα»

4ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Σχολ. Έτος: 2013-2014

Ο Ναός Πέτρου και Παύλου χτίστηκε κατά τους πρώτους χρόνους της βενετσιάνικης κυριαρχίας ως Καθολικό της Μονής του Τάγματος των Δομινικανών (Domenicani Predicatori).

Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μνημεία αρχιτεκτονικής των Κιστερκιανών Μοναχών του 12ου αιώνα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα.

Βρίσκεται δίπλα στο θαλάσσιο τείχος, μεταξύ του ενετικού λιμανιού και της Πύλης Δερματά στη σημερινή παραλιακή λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου.

Το εσωτερικό του ναού (από την επίσκεψή μας στο μνημείο)

Το 16ο αι. με έδρα το ναό του Αγίου Πέτρου, ιδρύθηκε η αδελφότητα του Αγίου Ροζαρίου, η οποία ήταν πολύ ισχυρή και είχε ως μέλη της ευγενείς με μεγάλη κοινωνική επιρροή και οικονομική ισχύ. Στο ναό αυτόν, όπως συνέβαινε συχνά την περίοδο εκείνη σε όλες τις μεγάλες εκκλησίες, τάφηκαν πολλοί ευγενείς και καταξιωμένοι Βενετοί.

Τάφος στο εσωτερικό του ναού

Συγκεκριμένα τάφηκε το 13ο αι. ένας μοναχός του Δομηνικανού Τάγματος, ο Ιάκωβος, που έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στον Χάνδακα, καθώς επίσης στην αυλή του ναού τάφηκαν και 4 δούκες κατά τον 14ο αι. οι οποίοι ήταν ο Μάρκος Γραντόνικος, Ιωάννης Μοροζίνης, Μαρίνος Grimani και Φίλιππος Ντόριο.

Το εσωτερικό του ναού (από την επίσκεψη μας στο μνημείο)

Είναι πολύ πιθανό ότι στο ναό του Αγίου Πέτρου κατά τις ιεροτελεστίες έπαιζε ορχήστρα, γεγονός που προσέλκυε πυκνότατο εκκλησίασμα. Ο ναός του Αγίου Πέτρου λειτούργησε επίσης ως χώρος εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση αυτή δεν ήταν συστηματική αλλά ευκαιριακή. Αν και ο κίνδυνος να προσηλυτιστούν οι

διδασκόμενοι στον καθολικισμό ήταν υπαρκτός, φαίνεται ότι αρκετές ευγενείς ορθόδοξες οικογένειες εμπιστεύονταν τα παιδιά τους στους δομινικανούς μοναχούς, θέλοντας να μην αφήσουν ανεκμετάλλευτες τις προσφερόμενες ευκαιρίες εκπαίδευσης.

Από την επίσκεψη μας στο μνημείο

Με την έλευση της Οθωμανικής κυριαρχίας ο Άγιος Πέτρος μετατράπηκε αμέσως σε μουσουλμανικό τέμενος στη μνήμη του Σουλτάνου Ιμπραχήμ και του προστέθηκε εξωτερικά στη ΝΔ γωνία μιναρές. Άλλα στοιχεία, της οθωμανικής περιόδου, που αποκαλύφθηκαν κατά τις εργασίες αποκατάστασης είναι το μιχράμπ του τεμένους, τα βοτσαλωτά δάπεδα του περιβάλλοντα χώρου καθώς και ένας κεραμικός κλίβανος.

Στο τέλος του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα υπέστη νέα μεγάλη κατάρρευση από σεισμό, πιθανότατα γύρω στο 1809. Τα κελιά των μοναχών που τον περιστοίχιζαν καταστράφηκαν σταδιακά και στις αρχές του 20ου αιώνα έγιναν εκτεταμένες επιχώσεις που κάλυψαν μεγάλη έκταση της μονής.

Η τελευταία φάση των εργασιών ξεκίνησε το 1991 και κορυφώθηκε την περίοδο 2007-2009. Δόθηκε μεγάλη έμφαση στο να επιτευχθεί η στατική επάρκεια του κτηρίου, όμως με τις επεμβάσεις που έγιναν ο ναός απέκτησε μία διαφορετική όψη εξωτερικά. Παρά

ταύτα «τα υλικά και η φιλοσοφία δόμησης των προσθηκών του δεν ανταγωνίζονται τα σωζόμενα στοιχεία του», όπως αναφέρει η 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που επέβλεψε την αναστήλωση σε συνεργασία με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης.

Σήμερα ο ναός, που τιμάται στο όνομα των αποστόλων Πέτρου και Παύλου, είναι χαρακτηρισμένος από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ως επετειακός, αλλά λειτουργεί κυρίως ως μουσειακός χώρος. Η Αρχιεπισκοπή της Κρήτης προτείνει να χρησιμοποιηθεί ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και φιλοξενίας διαχριστιανικών, διαθρησκευτικών και διορθόδοξων συνεδρίων.

Εργασία για το

πρόγραμμα

περιβαλλοντικής

αγωγής:

«Ενετοκρατία στην

Κρήτη:

Μια φορά κι έναν καιρό

ήταν οι Ενετοί…

Μνημεία και μνήμες του

Χάνδακα»

Εργασία μαθητών Γ’ τάξης

4ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Σχολ. Έτος: 2013-2014

Υπεύθυνες καθηγήτριες του προγράμματος: Γαλανάκη Χαρίκλεια, Χαριάτη Διονυσία, Μακράκη Άννα, Μπανιά Αικατερίνη