Ενότητα 7Μουσική

• Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα• Υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο

Ρήμα

Είναι σε όλους πια γνωστό πως ο βασιλιάς της ζούγκλας είναι το λιοντάρι

και ο βασιλιάς της πρότασης είναι το ρήμα.

Αν θέλετε μάλιστα να ξέρετε, αυτό ισχύει σε όλες τις γλώσσες και όχι μόνο

στα ελληνικά.

Το ρήμα φανερώνει μια ενέργεια.Σε κάθε πρόταση όμως

υπάρχει κάποιος ή κάτι που ενεργεί, παθαίνει ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Η λέξη αυτή είναι

το υποκείμενο.

Αυτό σημαίνει υποκείμενο; Τότε κακώς παρεξηγήθηκα που η ύαινα μου φώναζε « θα σταματήσεις πια να μας ξεκουφαίνεις, φάλτσο

υποκείμενο;» Θα πάω να της ζητήσω συγνώμη!

ΥποκείμενοΤο υποκείμενο απαντά στην ερώτηση ποιος ή ποιοι έκαναν ή έπαθαν κάτι.Μπορεί να είναι:• Ουσιαστικό σε πτώση ονομαστική:Η μαμά μου μαγειρεύει.• Προσωπική αντωνυμία:Εγώ τρελαίνομαι για μακαρονάδες!• Μια ολόκληρη πρόταση που ξεκινά με το να ή το ότι:Πρόκειται να πάω διακοπές.Φαίνεται ότι δε με προσέχεις καθόλου!

ΑντικείμενοΑντικείμενο είναι μια λέξη ή μια φράση που είναι πολύ στενά δεμένη με το ρήμα και τη βρίσκουμε όταν ρωτάμε « τι; » ή « σε ποιον; ».Το αντικείμενο μπορεί να είναι ένα σωρό πράγματα.Πάρτε άνετες θέσεις και παρακολουθήστε με προσοχή!

• Μια λέξη:Ο Μισέλ πιάνει την κιθάρα του.• Μια ονοματική φράση:Σβήνω τα φώτα της αίθουσας.

• Μπορεί να είναι ουσιαστικό:Ο Ιβ κλείνει το μαγνητόφωνο.• Αντωνυμία:Ο Ιβ μου εξήγησε.• Μια πρόταση:Οι χορδές κοντεύουν να σπάσουν.

Διάβασε τις προτάσεις, κάνε τις σωστές ερωτήσεις και βρες τα αντικείμενα:

Ανοίγω την πόρτα.Μου έδωσε το βιβλίο της.Φώναξε το γιατρό.Ο Ιβ μου έδειξε πώς να λύσω την άσκηση.Κοιμάμαι.Τα ντραμς χτυπούν. Το κοινό χορεύει.Τα παιδιά γελούν και τραγουδούν ένα όμορφο τραγούδι.

Παρατηρήσατε κάτι εσείς γιατί εγώ δεν παρατήρησα τίποτα!

Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα

• Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο τα λέμε μεταβατικά.

Ανοίγω την πόρτα. Μου έδωσε το βιβλίο της.Φώναξε το γιατρό.Ο Ιβ μου έδειξε πώς να λύσω την άσκηση.

Το πιάσατε; Δικό σας!

• Τα ρήματα που δεν έχουν αντικείμενο λέγονται αμετάβατα.

Κοιμάμαι.Τα ντραμς χτυπούν. Το κοινό χορεύει.Τα παιδιά γελούν.

Ταράμ!!!! Το καταλάβαμε όλοι;

ΚατηγορούμενοΥπάρχουν κάποια ρήματα που δεν παίρνουν αντικείμενο αλλά μια άλλη λέξη, που φανερώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.Αυτή τη λέξη τη λέμε κατηγορούμενο και βρίσκεται πάντα στον ίδιο αριθμό και στην ίδια πτώση με το υποκείμενο.Τα ρήματα που παίρνουν κατηγορούμενο λέγονται συνδετικά. Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι τα: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, μοιάζω, θεωρούμαι, παρουσιάζομαι κλπ

Τι λες κι εσύ, κατηγορούμενο;

Ε, τι να πω, κύριε δικαστά! Εγώ μια απλή λέξη είμαι. Δεν καταλαβαίνω γιατί βρίσκω πάντα τον μπελά μου;

Τι μπορεί να είναι το κατηγορούμενο;

Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι:• επίθετοπ.χ Το ποτήρι μου είναι άδειο.

• παθητική μετοχήπ.χ Φαίνεσαι πολύ μπερδεμένος. Τι σου συμβαίνει;