Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

26
2014-15 ΑΡΧΑΙΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 3 ο ΓΕΛ ΙΛΙΟΥ Νικόλαος Ζήσης, Β1 2014-15

Transcript of Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Page 1: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

2014-15

ΑΡΧΑΙΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

3ο ΓΕΛ ΙΛΙΟΥ

Νικόλαος Ζήσης, Β1

2014-15

[ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ]

Page 2: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Κεντρικές δοξασίες

Στη σκανδιναβική μυθολογία

το Σύμπαν αποτελείται από τρία επίπεδα που

χωρίζονται το καθένα σε άλλα τρία, δίνοντας

συνολικά εννέα «κόσμους». Ο καθένας

συγκρατείται στη θέση του από ένα κλαδί

του Υγκντράσιλ, του Παγκόσμιου Δένδρου.

Page 3: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Τα τρία βασικά επίπεδα είναι το Χελ, το

Μίντγκαρντ και το Άσγκαρντ, δηλαδή η Γη

των Νεκρών, η Γη των Ανθρώπων και η Γη

των Θεών.

Ωστόσο υπάρχουν και άλλα όντα:

οι Νάνοι, τα Ξωτικά του Φωτός, οι Γίγαντες,

τα

Ξωτικά του Σκότους κλπ. Ακόμα και οι Θεοί

Page 4: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες,

τους Βανίρ (θεοί της γονιμότητας) και

τους Εσίρ (θεοί του πολέμου).

Αν και οι δύο φατρίες των θεών

πολέμησαν μεταξύ τους, τελικά επήλθε

ειρήνη στο Άσγκαρντ και ο Οντίν –αρχηγός

των Εσίρ– αναγνωρίστηκε ως πατέρας και

κεφαλή όλων. Για να διασφαλιστεί αυτή η

ηρεμία οι Εσίρ και οι Βανίρ αντάλλαξαν

ομήρους. Ένας από αυτούς ήταν και ο

πάνσοφος Μιμίρ των Εσίρ, με τον οποίον οι

Page 5: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Βανίρ εξοργίστηκαν και του έκοψαν το

κεφάλι. Ο Οντίν το ταρίχευσε και το

τοποθέτησε δίπλα στο σιντριβάνι του Μιμίρ,

μία πηγή νερού από την οποία όποιος έπινε

αποκτούσε απέραντη σοφία (όπως ο ίδιος ο

Μιμίρ).

Έτσι σε περίπτωση κρίσης ο πατέρας των

θεών συμβουλεύεται το ασώματο κρανίο.

Παρόλο που οι θεοί είναι ανώτεροι όλων

των προαναφερόμενων πλασμάτων δεν είναι

αθάνατοι και πρόκειται να αφανιστούν στη

συντέλεια του κόσμου, το Ράγκναροκ: μία

εποχή όπου ένας βαρύς χειμώνας θα καλύψει

τη Γη, η βία θα κυριαρχήσει, ο

λύκος Φένριρ θα καταπιεί το φεγγάρι και τον

Ήλιο και τελικά η ζωή θα χαθεί.

Page 6: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Η πραγματικά ανώτατη δύναμη είναι

οι Νόρνες (αντίστοιχες με τις

ελληνικές Μοίρες), οι οποίες

αντιπροσωπεύουν το παρελθόν, το παρόν

και το μέλλον. Ακόμα και οι κάτοικοι του

Άσγκαρντ υπακούν στις Νόρνες.

Page 7: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Όσο αφορά τον Οντίν, ο οποίος

ονομάζεται και Γκρίζος Θεός, υπάρχουν

πολλές

ιστορίες που

τον

αναφέρουν.

Όταν ο

κόσμος και ο

ίδιος ήταν

νέοι, και ενώ

οι Εσίρ

πολεμούσαν

ακόμα με τους Βανίρ, ο Οντίν αποζήτησε

δύναμη. Έτσι προσφέρθηκε να θυσιάσει το

δεξί του μάτι στον Δράκο, φρουρό του

Σιντριβανιού του Μιμίρ, ώστε να μπορέσει

να πιει από την πηγή. Από τότε έμεινε

μονόφθαλμος αλλά και πάνσοφος, ενώ η

δύναμη του Σιντριβανιού του χαρίζει ισχυρή

όραση στο μοναδικό του μάτι. Μία άλλη,

παρόμοια αλλά πιο επώδυνη θυσία που έκανε

ήταν να κρεμαστεί από ένα κλαδί του

Παγκόσμιου Δένδρου.

Page 8: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Για εννέα ημέρες και εννέα νύχτες

τυραννιόταν από τον πόνο, μέχρι που με

τεράστια προσπάθεια της θέλησής του

κατάφερε να διαβάσει τους μαγικούς

ρούνους που είχε σκαλίσει στο μπαστούνι

του και το οποίο είχε αφήσει στη βάση του

Δένδρου (οι ρουνικοί φθόγγοι θεωρούνταν

πως διέθεταν υπερφυσικές

και μαγικές δυνάμεις). Έτσι ξαναγεννήθηκε

αθάνατος και –έχοντας πιει και από το

Σιντριβάνι του Μιμίρ– έγινε αρχηγός όλων

των θεών φέρνοντας την ειρήνη στο

Άσγκαρντ, καθώς και αιώνιος άρχοντας του

πολέμου,της ποίησης, της μαγείας και της

σοφίας.

Ωστόσο οι

Νόρνες έχουν ήδη

πει πως ο Οντίν

πρόκειται να

πεθάνει κατά το

Ράγκναροκ και ο

κόσμος όπως τον

γνωρίζουμε θα

τελειώσει.

Page 9: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Αλλά ο Γκρίζος Θεός, δείχνοντας την

αληθινή ηθική του πολεμιστή, σκοπεύει να

μάχεται μέχρι το τέλος. Έτσι έχει διατάξει

τις εννέα φτερωτές κόρες του, τις Βαλκυρίες,

να συλλέγουν από τα πεδία της μάχης του

Μίντγκαρντ τα πνεύματα των νεκρών

ηρώων και να τους μεταφέρουν

στη Βαλχάλλα –το παλάτι των Εσίρ στο

Άσγκαρντ, χτισμένο από τους δύο αδελφούς

Γίγαντες Φάφνερ και Φασόλτ. Εκεί, την

ημέρα οι γενναίοι πολεμιστές μάχονται

μεταξύ τους και τη νύχτα οι Βαλκυρίες τούς

ταΐζουν υδρόμελι για να θεραπεύουν τις

πληγές τους, μία αιώνια προπόνηση ώστε να

επιτεθούν κάποτε στα όντα που θα επιφέρουν

τη συντέλεια του κόσμου. Είναι ο στρατός

του Οντίν που θα πολεμήσει μόνο μία φορά,

στο Ράγκναροκ, όπου ο ίδιος ο Γκρίζος Θεός

πρόκειται να πέσει.

Άλλοι σημαντικοί θεοί της σκανδιναβικής

μυθολογίας είναι η Φρίγκα, προστάτιδα της

οικογενειακής εστίας και του γάμου, σύζυγος

του Οντίν.

Page 10: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Ακόμα ο Λόκι, θεός της απάτης, ο Θωρ, θεός

του κεραυνού, και η Φρέγια, θεά του έρωτα

και όμηρος των Εσίρ από τους Βανίρ.

Δημοφιλής είναι και ο Μπόλντερ, γιος του

Οντίν και ευγενής θεός του φωτός ο οποίος

δολοφονήθηκε χωρίς ιδιαίτερο λόγο από τον

Λόκι. Οι υπόλοιποι Εσίρ εξοργίστηκαν και

φυλάκισαν τον

τελευταίο, λέγοντας

πως θα

απελευθερωθεί

μόνο κατά το

Ράγκναροκ.

Ο Χοντ, τυφλός

θεός του χειμώνα

που ακούσια

σκότωσε τον

Μπόλντερ

ξεγελασμένος από

τον Λόκι, βρήκε τελικά τον θάνατο στα

χέρια του Βάλι –νεότερου γιου του Οντίν

που γεννήθηκε αποκλειστικά για να

εκδικηθεί τη δολοφονία του θεού του

Λόκι

Page 11: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

φωτός.

Η Φρίγκα

Ο Θωρ

Κατάλογος θεοτήτων

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη για να

σκεφτεί κανείς ότι παρά τον βίαιο

εκχριστιανισμό τους οι Σκανδιναβοί

παρέμειναν σε ψυχή και στο πνεύμα μεγάλοι

παγανιστές

Αυτή είναι επιγραμματικά η επετηρίδα των

θεών τους, μυστήριοι και παράξενοι.

Page 12: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Οντίν: Δημιουργός του κόσμου από τα

κόκαλα του γίγαντα Υμίρ. Τρύπησε το

πλευρό του με τη λόγχη του και εννέα μέρες

ωρυόταν πάνω στο

δέντρο της ζωής

Υγκρντράσιλ για να

ανακαλύψει τους

ρούνους (ο Γκάνταλφ του

Tolkien). Ο ύπατος των

Θεών Aesir, πατέρας

αρκετών εξ αυτών και

δημιουργός των πρώτων

ανθρώπων, κύριος της

Ποιήσεως, της Γνώσεως, της Εμπνεύσεως,

του Πολέμου και του Θανάτου, θυσίασε το

ένα του μάτι για ν’αποκτήσει το δώρο της

Προφητείας και σταυρώθηκε επί εννέα

ημερόνυκτα πάνω στο Δένδρο της Ζωής για

να κερδίσει σε αντάλλαγμα για λογαριασμό

των Θεών και των ανθρώπων τη γνώση των

Ρουνών.

Page 13: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Θωρ: Θεός των

κεραυνών. Η μοναδική

του απασχόληση ήταν το

κυνήγι γιγάντων με τη ζώνη της δύναμης, τα

σιδερένια γάντια και το μαγικό σφυρί

Μγιόλνιρ που είχαν σφυρηλατήσει νάνοι.

Page 14: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Μίμιρ: Θεός της γνώσης.

Ο Οντίν έστησε το κεφάλι

του στην πηγή του Μίμιρ

και το συμβουλευόταν

όταν χρειαζόταν να πάρει

αποφάσεις. Η λατρεία του

είναι επίσημα

αναγνωρισμένη στην

Ισλανδία.

Μπάλντουρ: Ο θεός της ομορφιάς και της

καλοσύνης

είναι ο πιο μετριοπαθής

και καλοσυνάτος

σ’ όλη την Βαλχάλα.

Page 15: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Λόκι: Ο θεός κατεργάρης, της

Αποπλάνησης και της Απάτης,

αντιδιαμετρικός στη

λειτουργία του προς τον ηλιακό

Μπάλντουρ, κύριος των σεισμών, των

πυρκαγιών, των χαοτικών καταστάσεων και

της εκδίκησης.

Page 16: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Φένριρ: Γεννήθηκε από τη σχέση μιας

βραδιάς ανάμεσα στον θεό της απάτης Λόκι

και μια παγωμένη γιγάντισσα και είχε

μορφή άγριου

λύκου. Ηρεμούσε

μόνο όταν τον έδεναν με

σχοινί που είχαν υφάνει

ξωτικά από ανάσες

ψαριών, τένοντες

αρκούδων,

γένια γυναικών και

σάλιο πουλιών.

Page 17: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Φρέγια: Θεά της γονιμότητας,

αναγκάστηκε να κοιμηθεί με επτά νάνους

για να κερδίσει το κόσμημα Μπρισινγκάμεν

(έμπνευση για τη Χιονάτη των αδελφών

Γκριμ). Μεγάλη σεληνιακή θεότητα,

αδελφή του Φρέυρ, Βασίλισσα των

Βαλκυριών, Θεά των Μαχών αλλά και του

Ερωτισμού, της Γονιμότητος και του

Θανάτου, της Μουσικής και της Μαγείας,

της Ποιήσεως, της Μαντικής Τέχνης,

προστάτιδα των ψυχών των παρθένων.

Page 18: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Αντχριμνίρ: Θεός της

τροφής, κάθε βράδυ

σκότωνε το κοσμικό

αγριογούρουνο

Σαχρινμίρ, που την

επομένη ζωντάνευε.

Εξασφάλιζε την

επιβίωση των θεών με το γάλα της κατσίκας

Χειθρούν.

Χούλντρα: Θεά των κυνηγών, από

μπροστά ήταν γυμνή με μακριά

καστανοκόκκινα μαλλιά και από πίσω

κούφια σαν κουφάλα γέρικου κορμού

δέντρου. Για να φυσήξει στην κάννη του

όπλου και να προσφέρει καλό κυνήγι, έπρεπε

πρώτα να κοιμηθείς μαζί της.

Page 19: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Κβάσιρ: Θεός της

ποίησης, δημιουργήθηκε

από το σάλιο των θεών.

Οι νάνοι τον σκότωσαν

και ανακάτεψαν το αίμα

του με μέλι για να το

διατηρήσουν. Από αυτό

έπιναν οι Βαλκυρίες, κόρες του Οντίν, για

να ζωντανέψουν τους πολεμιστές.

Page 20: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Μάνι: Στην Σκανδιναβική

μυθολογία ο Μάνι ήταν ο θεός του φεγγαριού

και γιός του Μουντιλφάρικαι της Γκλαούρ.

Ο Μάνι τραβούσε

το φεγγάρι γύρω

από τον ουρανό

κάθε νύχτα

κυνηγημένος από

το λύκο Χάτι. Οι

σεληνιακές

εκλείψεις

προκαλούνταν από

την προσέγγιση

του Χάτι στον

Μάνι. Τα παιδιά χτυπούσαν μεταλλικά

δοχεία και έκαναν μεγάλο θόρυβο με την

ελπίδα να τρομάξουν τον Χάτι. Μια μέρα ο

λύκος του χύμηξε και τον έφαγε.

Page 21: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Ίντουμ: Η θεά σύζυγος του Μπράγκι,

πιστή φύλακας των Χρυσών Μήλων και της

Αιωνίας Νεότητος των Θεών, Θεά της

Αθωότητος, της Νεότητος, της Αθανασίας

και του σωματικού κάλλους.

Πηγές

Page 22: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

Το μεγαλύτερο

τμήμα αυτής της

μυθολογίας που αφορά

στη σκανδιναβική

θρησκεία, πέρασε ως

εμάς προφορικά, και ένα

μεγάλο μέρος της έχει

χαθεί. Όμως, ένα τμήμα

της καταγράφηκε

από χριστιανούς,

ιδιαίτερα οι Έντα και οιΧαϊμσκρίνγκλα που

αποτυπώθηκαν από τον Σνόρρι

Στούρλουσον, που απέρριψε τη θέση ότι οι

προχριστιανικές θεότητες ήταν διάβολοι.

Υπάρχει επίσης το δανέζικο Gesta

Danorum από τον Σάξωνα Γραμματικό,

(Saxo Grammaticus), στο οποίο οι θεοί της

σκανδιναβικής μυθολογίας παρουσιάζονται

με τρόπο ευημεριστικό.

Η Νεώτερη Έντα γράφτηκε κατά

τον 13ο αιώνα. Στον υλικό της

περιλαμβάνονται παραδοσιακά παραμύθια,

που σχημάτισαν την βάση πρότυπων

ποιητικών εκφράσεων. Συγγραφέας της

Νεώτερης Έντα ήταν ο Σνόρρι

Στούρλουσον, ο

Page 23: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

γνωστός Ισλανδός φυλετικός αρχηγός,

ποιητής και διπλωμάτης.

Η Αρχαία Έντα (γνωστή επίσης και

ως Ποιητική Έντα) γράφτηκε περίπου 50

χρόνια αργότερα. Περιλαμβάνει 29 μεγάλα

ποιήματα, από τα

οποία 11

ασχολούνται με

τις γερμανικές θεότητες και τα υπόλοιπα με

θρυλικούς ήρωες

σαν τον Σιγκούρντ τον Βόλσουνγκ, τον

Ζίγκφριντ της γερμανικής εκδοχής

του Τραγουδιού των Νιμπελούνγκεν. Αν και

Page 24: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης

η ακαδημαϊκή έρευνα υποδεικνύει ότι

γράφτηκε πιθανώς αργότερα από τις άλλες

Έντα, την αποκαλούμε Αρχαία

Έντα εξαιτίας της αρχαιότητας του

περιεχομένου της.

Εκτός από αυτές τις πηγές, υπάρχουν

μύθοι που ασχολούνται με τη σκανδιναβική

παράδοση και εκατοντάδες τοπωνύμια που

φέρουν ονόματα θεών.

Κάποιες ρουνικές επιγραφές όπως ο Λίθος

του Ροκ και το φυλακτό του Κβίνεμπαϊ,

έχουν αρκετές αναφορές στη μυθολογία.

Υπάρχουν επίσης αρκετά επιγραφικά

στοιχεία που απεικονίζουν μορφές όπως ο

Θωρ, σκηνές από τη Βολσούνγκα, ο Οντίν

κ.α. Στην Δανία ανακαλύφθηκε ένας λίθος

που απεικονίζει τον Λόκι.

Page 25: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης
Page 26: Αρχαίοι Θεοί της Σκανδιναβίας,Ν.Ζήσης