Κλιματικές αλλαγές Κλιματικές αλλαγές & περιβαλλοντικά προβλήματα& περιβαλλοντικά προβλήματα

Ιωαννίδης ΔημΙωαννίδης Δημ..

Εκδήλωση ενημέρωσηΕκδήλωση ενημέρωσηγια το περιβάλλονγια το περιβάλλον

Κυρίαρχο είδος πάνω Κυρίαρχο είδος πάνω στο πλανήτη από της στο πλανήτη από της

εμφανίσεως τουεμφανίσεως του

ΣήμεραΣήμερα

Η πρόοδος στην κατανόηση του κόσμου μας προχωρά με επιταχυνόμενους ρυθμούς.

Οι επιστημονικές ανακαλύψεις και οι τεχνολογικές εφαρμογές διαδέχονται η μια την άλλη και βελτιώνουν τον τρόπο ζωής.

Σήμερα…Σήμερα…

Ίσως να βρισκόμαστε σε μια νέα καμπή στην ιστορία της Γης, αυτή που το στίγμα της καθορίζει η παρουσία του ανθρώπινου είδους, την

Anthropocene εποχή,

Αλλά και να ανησυχούμε…Αλλά και να ανησυχούμε… για το ότι η ραγδαία εξέλιξη της

επιστήμης ασκεί ανθρώπινη πίεση στα γήινα οικοσυστήματα τέτοια, που να απειλεί το μέλλον μας ως είδος.

για το ότι αντιμετωπίζουμε τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα από οποιαδήποτε προηγούμενη γενεά.

Τρόφιμα: Εκτιμάται οτι

1 στους 6 ανθρώπους υποφέρει από την πείνα

Νερό: Μέχρι το 2025,

τα 2/3 των ανθρώπων παγκοσμίως είναι πιθανό

να έχουν πρόβλημα ύδατος.

Βιοποικιλότητα:

Πολλοί επιστήμονες

πιστεύουν ότι η γη μπαίνει

τώρα στην έκτη μεγάλη φάση

εξάλειψης πολλών ειδών

Πληθυσμός: Ο πληθυσμός της Γης σήμερα:

πάνω από 6 δις Ο πληθυσμός της Γης το 2050:

υπολογίζεται ότι θα γίνει περίπου 8.9 δισ.

Ρύπανση: Κατ' εκτίμηση 1 στους 4 ανθρώπους

παγκόσμια εκτίθεται στις ανθυγιεινές συγκεντρώσεις

των ατμοσφαιρικών ρύπων.

Ενέργεια: Η παραγωγή και χρήση πετρελαίου

οξύνει το πρόβλημα και οι διαθέσιμες ποσότητες αρχίζουν

να μειώνονται από το 2010

Αλλαγή κλίματος: Η παγκόσμια περιβαλλοντική πρόκληση,

με τις αυξανόμενες θύελλες, τις πλημμύρες ,

την αύξηση της θερμοκρασίας και τις απώλειες

καλλιεργήσιμου εδάφους και ειδών από την ξηρασία

ΘέματαΘέματα

•Είναι οι άνθρωποι υπεύθυνοι;Είναι οι άνθρωποι υπεύθυνοι;

•Ποια είναι η δική μας ευθύνη;Ποια είναι η δική μας ευθύνη;

Πηγή Πηγή ενέργειαςενέργειας

ο ΗΛΙΟΣο ΗΛΙΟΣ

Ανάγκες σε ενέργεια γιατί ….Ανάγκες σε ενέργεια γιατί …. Νέες τεχνολογικές εφαρμογές και ανάπτυξη

δημιουργούν ανάγκες για μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας

Απαιτούν Εντατικοποίηση στην εκμετάλλευση και

χρήση ενεργειακών πηγών (στερεά καύσιμα, πετρέλαιο) και διεξόδους στην πυρηνική ενέργεια (πόσο ασφαλής;).

Αποτέλεσμα Αύξηση εκπομπών καυσαερίων και ρύπων

και επηρεασμός των οικοσυστημάτων.

Αναπτυσσόμενες περιοχές και εκπομπέςΑναπτυσσόμενες περιοχές και εκπομπές

Αύξηση Ακαθάριστου Αύξηση Ακαθάριστου προϊόντοςπροϊόντος

Μεταφορικά μέσαΜεταφορικά μέσα

Κατανάλωση ενέργειαςΚατανάλωση ενέργειας

ΠληθυσμόςΠληθυσμός

Εκπομπές αερίων Εκπομπές αερίων θερμοκηπίουθερμοκηπίου

Πηγή: www.epa.gov/airtrends

Προβλήματα που προκύπτουνΠροβλήματα που προκύπτουν

Το πρόβλημα του όζοντοςΤο πρόβλημα του όζοντος To O3 στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας

φιλτράρει την UV υπεριώδη ακτινοβολία Οι χλωροφθοράνθρακες CFCs καταστρέφουν το O3

στην στρατόσφαιρα Η UV ακτινοβολία έχει αυξηθεί στην επιφάνεια της γης Παρατηρούνται αυξημένα κρούσματα κυρίως

καρκίνων του δέρματος, καταρράκτη και άλλων ασθενειών.

Οι CFCs ελευθερώνονται κυρίως από διαφυγή αερίου σε κλιματιστικά, ψυγεία και αέρια των σπρέι

Φωτοχημεία: Ο κύκλος του Φωτοχημεία: Ο κύκλος του ClCl

Δημιουργία Ο3

O2 + UVB → O* + O*

O* + O2 → O3

Διάσπαση Ο3

O3 + UVB → O* + O2

O* + O3 → 2 O2

Φωτοχημική Φωτοχημική αντίδραση από αντίδραση από φυσική φυσική διεργασία.διεργασία.

Δυναμική Δυναμική ισορροπία Ο3ισορροπία Ο3

Με την παρουσία CFCs:CFCl3 + UVB → CFCl2 + Cl

Κύκλος του Cl:Cl + O3 → ClO + O2ClO + ClO → 2Cl + O2

Ελάττωση Ο3 στην στρατόσφαιρα Ελάττωση Ο3 στην στρατόσφαιρα από το 1956 από το 1956

Μετρήσεις εδάφους (Dobson spec) και δορυφόρου (TOMS)

Η τρύπα του όζοντος στην Η τρύπα του όζοντος στην ΑνταρκτικήΑνταρκτική

Τα σύννεφα στην Τα σύννεφα στην Ανταρκτική δρουν Ανταρκτική δρουν καταλυτικά στις καταλυτικά στις αντιδράσεις αντιδράσεις καταστροφής του καταστροφής του Ο3Ο3

Ο3 και αντιμετώπιση του Ο3 και αντιμετώπιση του προβλήματοςπροβλήματος

1987: Πρωτόκολλο Montreal (140 κράτη)

Σταδιακή αντικατάσταση παραγώγων CFC 50% από 2000.

Πρόβλημα σε αναπτυσσόμενες χώρες με αύξηση απαιτήσεων σε air conditioners (πχ Κίνα και Ινδία)

Μείωση του όζοντοςΜείωση του όζοντος

Σεπτ. 2000: 11,5 εκ. τετρ. μιλια

Σεπτ. 2006

Πηγή: http://ozonewatch.gsfc.nasa.gov/

Προβλήματα που προκύπτουνΠροβλήματα που προκύπτουν

Λίγη ιστορίαΛίγη ιστορία Φυσικές μεταβολές του κλίματος έχουν παρατηρηθεί πολλές φορές στην

ιστορία της Γης. Τις δέκα τελευταίες χιλιετίες και μετά το τέλος της Εποχής των Παγετώνων

και της ψυχρής περιόδου που αποκαλείται Νεότερη Δρυάς, η έλευση του θερμού Ολοκαίνου, της γεωλογικής περιόδου που εξακολουθούμε να διανύουμε σήμερα, επέτρεψε ουσιαστικά στον άνθρωπο να αναπτύξει τον πολιτισμό του ευνοώντας την ανάπτυξη της γεωργίας και των άλλων δραστηριοτήτων.

Στη θερμή περίοδο που ονομάζεται Κλιματικό Βέλτιστο ή Βέλτιστο του Ολοκαίνου εμφανίστηκαν οι πολιτισμοί της Μεσοποταμίας, ενώ στη λεγόμενη Μεσαιωνική Θερμή περίοδο η άμπελος και το κρασί έφθασαν στην Αγγλία και οι Βίκινγκς εποίκισαν την Ισλανδία και τη Γροιλανδία.

Έχει παρατηρηθεί ότι οι μεγάλες καταστροφές και η εξάπλωση επιδημιών αποτέλεσαν πάντοτε συνέπεια μεταβολών στους κλιματικούς κύκλους, είτε σε τοπικό είτε σε πλανητικό επίπεδο.

Σήμερα διανύουμε τη θερμότερη περίοδο στην καταγεγραμμένη Ιστορία και, όπως θεωρείται ευρέως αποδεκτό, η συγκεκριμένη κλιματική μεταβολή δεν είναι φυσική αλλά οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

Τι είναι βέβαιοΤι είναι βέβαιο 35% αύξηση του CO2 τα τελευταία 150 χρόνια Αυτή η αλλαγή στην ατμόσφαιρα θα οδηγήσει στη

αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη (φαινόμενο του θερμοκηπίου) σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα.

Μετρήσεις θερμοκρασίας επιβεβαιώνουν αυτό το φαινόμενο τα τελευταία χρόνια

Πρωταρχική αιτία η καύση στέρεων καυσίμων και καταστροφή δασών

Η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει ~ 3mm/έτος Παρατηρείται λιώσιμο των πάγων στους παγετώνες

Τι είναι λιγότερο βέβαιοΤι είναι λιγότερο βέβαιο

Μελλοντικές αλλαγές θερμοκρασίας, επίπεδο στάθμης θαλασσών και λιώσιμο πάγων.

Επέκταση πλημμυρών παραθαλάσσιων περιοχών

Ρόλος του φαινομένου της θέρμανσης του πλανήτη στη δημιουργία περισσοτέρων τυφώνων.

Αλλαγές στο μικροκλίμα πολλών περιοχών Επίδραση στα οικοσυστήματα

Κλιματικά μοντέλαΚλιματικά μοντέλα

Μελέτη και προβλέψεις με βάση επιστημονικά μοντέλα και δημιουργία σεναρίων

vsΗ βιώσιμη ανάπτυξη

είναι αρχική προτεραιότητα

τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίζουν να αποτελούν βασική επιλογή

Τα σενάρια προβλέψεων συγκρίνουν ένα

ΜΕΛΛΟΝ

Το 2001, οι επιστήμονες πρόβλεψαν ότι η γη θα

θερμανθεί από 1,4 - 5.8οC ως το 2100

Πρόβλεψη κλίματοςΠρόβλεψη κλίματος

Φαινόμενο του θερμοκηπίουΦαινόμενο του θερμοκηπίου Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι η φυσική

διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα δεσμεύει μέρος από την ενέργεια του ήλιου, θερμαίνεται η γη και υποστηρίζεται η ζωή.

Ο ανθρώπινος παράγων με τις δραστηριότητες του προκαλεί αύξηση στα "αέρια θερμοκηπίου" και κατά συνέπεια αύξηση στην θέρμανση της γης

Αυτά τα αέρια περιλαμβάνουν το διοξείδιο του άνθρακα, που εκπέμπεται από τις καύσεις, και το μεθάνιο, που απελευθερώνεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες

Ο κύκλος του άνθρακαΟ κύκλος του άνθρακα

Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) είναι το κυριότερο αέριο από τα GHG.

Βρίσκεται στα στερεά καύσιμα, στη θάλασσα, στην ατμόσφαιρα και είναι προϊόν διαβίωσης.

Χωρίς ανθρώπινη επιρροή, οι μεταφορές CO2 μεταξύ των συστημάτων ισορροπούν κατά προσέγγιση η μια την άλλη (π.χ., αναπνοή - φωτοσύνθεση )

Πρόσθετος άνθρακας απελευθερώνεται από καταστροφή των δέντρων ή καύσεις στερεών καυσίμων. Με αποτέλεσμα την αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η μείωση της κάλυψης εδαφών από πάγο θα σημάνει ότι το εκτεθειμένο έδαφος απορροφά περισσότερη θερμότητα και επιταχύνει τη θέρμανση περαιτέρω.

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα

1 Οι πάγοι αντανακλούν την ηλιακή ενέργεια διατηρώντας το ενεργειακό ισοζύγιο.2 Η μη καλυπτόμενη στεριά είναι πιο σκούρα και απορροφά περισσότερο ενέργεια. 3 Καθώς οι πάγοι λιώνουν αποκαλύπτεται περισσότερο έδαφος. Αυτό απορροφά περισσότερο ενέργεια που λιώνει και άλλους πάγους.. 4 Το αποτέλεσμα είναι να γίνονται όλο και πιο λεπτοί και πιο σκληροί στη μορφή.

Ρεύμα του Ρεύμα του Gulf Stream Gulf Stream

Οι δραματικές αλλαγές θερμοκρασίας οδηγούν εν μέρει και σε αλλαγές σε σημαντικά ωκεάνια ρεύματα.

Ένας "μεγάλος ωκεάνιος ποταμός" βοηθά τη μεταφορά θερμότητα σε όλη την υδρόγειο μέσω της επιφάνειας και των μεγάλου βάθους μετακινήσεων των νερών.

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου επιβραδύνει αυτές τις μεταφορές και να αναστατώσει τα ρεύματα επιφάνειας όπως το ρεύμα του Gulf Stream, το οποίο βοηθά να έχει ηπιότερο καιρό στη βόρεια Ευρώπη.

1 Επιφανειακό ρεύμα , θερμό αλμυρό από τροπικούς.2 Το νερό ψύχεται, η πυκνότητα αυξάνεται και βυθίζεται σε μεγάλα βάθη..3 Το κρύο νερό επιστρέφει προς τον ισημερινό και στο κόλπο του Μεξικού και επιστρέφοντας στη Βορ. Ευρώπη θερμαίνει το κλίμα της. 4 Καθώς ένας παγετώνας λιώνει καθαρό νερό αραιώνει το θερμό αλατισμένο από τους τροπικούς 5 Το νερό γίνεται λιγότερο πυκνό και δεν μπορεί να βυθισθεί αρκετά γρήγορα ώστε να υπάρχει συνέχεια στο ρευμα.

Πηγή: Πηγή: http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/fig2-6.htm

• Συμφωνήθηκε το 1997 • Θεσπίσθηκαν υποχρεωτικοί στόχοι• Προσδιορισμός εκπομπών GHG στο ~5% κάτω από τα επίπεδα του 1990 στη διάρκεια μεταξύ 2008 και 2012•Η μείωση εκπομπών μετράται σε credits C• Θα υπάρξει μείωση εκπομπών GHG ή εμπορικές συναλλαγές εκπομπών

Μέτρα: Πρωτόκολλο του Kyoto

Κράτη που δεν υπέγραψαν το πρωτόκολλο μέχρι τον Φεβ. 2005• Αυστραλία• Κροατία• Καζακστάν• ΗΠΑ

• 169 χώρες έχουν υπογράψει

Πηγή: United Nations Framework Convention on Climate Change http://unfccc.int

Πρωτόκολλο του Kyoto

Ο παγετώνας Upsala της Αργεντινής ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος στη Ν. Αμερική, Εξαφανίζεται τώρα σε ένα ποσοστό 200 μέτρων ετησίως

Ο παγετώνας της κοιλάδας του Ροδανού, Ελβετία, το 1859 γέμιζε με πάγο την κοιλάδα. Το 2001, ο παγετώνας είχε στενέψει κατά περίπου 2.5km, και η άκρη του είχε μετατοπίσει περίπου 450 μέτρα υψηλότερα.

Υπερχείλιση νερών ωκεανούΠαραλία Cape Hatteras στη North Carolina, USA,Στη περιοχή εμφανίζονται επίσης με μεγαλύτερη συχνότητα τυφώνες

Helsinki, Finland: Άνοδος στάθμης νερώνΆνοδος στάθμης νερών

Mount Rainier, Oregon,ΗΠΑ. 18 Δεκ. 2004 Μείωση χιονιού 79% από τα συνηθισμένααπό τα συνηθισμένα

Νότια του Christchurch, New Zealand, Ερημοποίηση με παρατεταμένο κύμα καύσωνα και ξηρασίαςΚαλοκαίρι 2003

Jal Mahal (Water Palace), Jaipur, India.Νέφος ατμοσφαιρικής μόλυνσης

Κυκλώνας Heta Samoa, Ιαν. 2004Αύξηση συχνότητας εμφάνισης τυφώνων

Μια λύση: Μια λύση: Οι ανανεώσιμες πηγές Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςενέργειας

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

1. Βιομάζα για θέρμανση

2. Γεωθερμία για θέρμανση

3. Ηλιακά συστήματα για θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό

4. Φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ηλεκτρισμού

Πλεονεκτήματα✔ είναι αποκεντρωμένες

(μπορούν δηλαδή να εφαρμοστούν στο επίπεδο της κατοικίας ή της επιχείρησης)

✔ είναι εύκολες στη χρήση✔ είναι φιλικές προς το

περιβάλλον ✔ είναι (τις περισσότερες

φορές) ή μπορούν να γίνουν οικονομικά αποδοτικές

Καταναλωτικές επιλογέςΚαταναλωτικές επιλογές Αρκετοί από εμάς γνωρίζουν ότι οι καθημερινές

καταναλωτικές μας επιλογές συμβάλλουν (σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό) στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και του πλανήτη μας. Τι κάνουμε όμως όταν φτάσει η στιγμή να επιλέξουμε

Σίγουρα, όλοι μας μπορούμε να κάνουμε κάποιες περισσότερο υπεύθυνες καταναλωτικές επιλογές, οι οποίες θα είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον. Όμως, οι σωστές (ή οι σωστότερες) επιλογές προϋποθέτουν αυξημένη συμμετοχή από τη μεριά του πολίτη-καταναλωτή.

Μόνο οι ενημερωμένοι και ενεργοί πολίτες μπορούν να διασφαλίσουν την προστασία του περιβάλλοντος και ένα βιώσιμο μέλλον. Η πρόκληση ισχύει για όλους μας.

Συνειδητός είναι ο ενημερωμένος Συνειδητός είναι ο ενημερωμένος καταναλωτής καταναλωτής

Πώς μπορεί να κάνει κανείς τις σωστότερες επιλογές όταν «βομβαρδίζεται» από  διαφημίσεις και κατακλύζεται από χιλιάδες προϊόντα;

Πώς μπορεί να νοιώθει κανείς σίγουρος ότι δε βλάπτει το περιβάλλον και δε θέτει σε κίνδυνο την υγεία του με τις επιλογές του;

Μόνο η ενημέρωση των ευαισθητοποιημένων πολιτών μπορεί να εγγυηθεί κάτι τέτοιο.

Για να μη δούμε στο μέλλον

. .

Ας σεβαστούμε επιτέλους τον πλανήτη μας. Είναι αναμφίβολα στο χέρι μας!