Σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και διδακτικές προσεγγίσεις-Διαφοροποίηση διδασκαλίας

Σχολικός Σύμβουλος : Χρήστος Πράμας

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2ης ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ PISA- Program International Student Assessment

2009 30η θέση ανάμεσα σε 65 χώρες

2003 30η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες

2006 38η θέση ανάμεσα σε 57 χώρες

Ο επιστημονικός εγγραμματισμός

Η ικανότητα δηλαδή να χρησιμοποιεί κάποιος την επιστημονική γνώση

και να βγάζει συμπεράσματα τα οποία βασίζονται στην επιστήμη, για να κατανοεί τον κόσμο γύρω του.

για ποιο λόγο δε φαίνονται τ’ αστέρια το πρωί;

σε ποιο υλικό από τα παρακάτω θα τυλίγατε για να μεταφέρατε ανέπαφο, ένα κομμάτι πάγο;

• Αλουμινόχαρτο • Γούνα • Πανί

• Επικέντρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στις ακαδημαϊκές γνώσεις κι όχι στις δεξιότητες και ικανότητες για την επίλυση προβλημάτων

• Αποσπασματικότητα ύλης

• Δυσκολία περιεχομένου σχολικών εγχειριδίων

ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ

Τι είναι μάθηση;

Οι συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις

Δίνουν έμφαση στην αναμετάδοση της πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς.

Το πλαίσιο αυτό προσφέρει μια πολύ «τεχνική» προσέγγιση των αντίστοιχων εκπαιδευτικών εφαρμογών.

Αυτό που προέχει είναι ο ξεκάθαρος και λειτουργικός ορισμός των παιδαγωγικών και διδακτικών στόχων που πρέπει να επιτευχθούν.

δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στις νοητικές καταστάσεις των υποκειμένων

τα «πιστεύω» τους, οι προσδοκίες τους, οι προθέσεις τους όπως και τα κίνητρά τους δεν είναι προσβάσιμα

το μόνο που προέχει να γίνει είναι η περιγραφή της συμπεριφοράς και όχι η εξήγησή της.

Για τους συμπεριφοριστές

Μηχανοποίηση της εκπαίδευσης

Προγραμματισμένη διδασκαλία Διδακτικές μηχανές

Les machines à enseigner ... automatisation et adaptabilité, http://tecfa.unige.ch/pub/tunis/docs/trail-tunis-tech.pdf

Αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά, πριν ακόμα πάνε στο σχολείο διαθέτουν γνώσεις και αυτό που χρειάζεται είναι να βοηθηθούν ώστε να οικοδομήσουν νέες γνώσεις πάνω σε αυτές που ήδη κατέχουν.

Τα παιδιά, κάτω από αυτό το πρίσμα, συμμετέχουν ενεργά στην οικοδόμηση των γνώσεών τους.

Το πλαίσιο αυτό οδηγεί στην άποψη ότι η εκπαίδευση πρέπει να έχει ως κύριο σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στις άτυπες και τις τυπικές γνώσεις τους.

Οι οικοδομηστικές (γνωστικές) προσεγγίσεις

Βλέπουν τη μαθησιακή δραστηριότητα μέσα από το κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζονται.

Οι γνωστικές διεργασίες δεν νοούνται συνεπώς ως αυτόνομες οντότητες αλλά συστατικά ενός οργανωμένου όλου, του νου, ο οποίος λειτουργεί και αναπτύσσεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον ιστορικά προσδιορισμένο.

Οι κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις

Η ανάπτυξη της νόησης είναι διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης όπου κυρίαρχο ρόλο παίζει η γλώσσα

Το παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρών υποκείμενο που με τις πράξεις του διαμορφώνει τη γνωστική του πραγματικότητα.

Ο μαθητευόμενος είναι πρόσωπο που διαθέτει κοινωνικά κίνητρα.

Βασικές αρχές

Ακούω και ξεχνάω

Βλέπω και θυμάμαι

Κάνω και μαθαίνω

μην αποθαρρύνεις αποδοκίμασε τις πράξεις κι όχι το ίδιο το παιδί διαχείριση του λάθους η παρακίνηση για ανταγωνισμό συνήθως δεν ενθαρρύνει

τα παιδιά το παιδί αποζητά την προσοχή για κάποιους λόγους υπευθυνότητα = ανάληψη ευθύνης νίκησε την απαισιοδοξία, είναι μεταδοτική, δεν

ενθαρρύνει μόνο εσάς, αλλά κι αυτούς που σας περιστοιχίζουν.

διαπροσωπικές σχέσειςψυχολογικό κλίμαλεκτική επικοινωνία λόγος εκπ/κου λόγος μαθητή/τριας

ανταγωνιστικά, ατομικά ή συνεργατικά σχήματα

χρήση της ερώτησης, ρόλος εκπαιδευτικού παραπρόγραμμα

?

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣκοινωνικοί παράγοντες

ατομικοί παράγοντες

σχολικοί παράγοντες

• χαοτική

• εξατομικευμένη

οργανωτικά & διδακτικά Απευθύνομαι σε όλους τους

μαθητές και τις μαθήτριες

μαθητής μαθήτρια:

μαθησιακή ετοιμότητα

ενδιαφέροντα

μαθησιακό προφίλ

και το ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

όχι μόνο μολύβι και χαρτί

προσβασιμότητα σε υλικά και βιβλία

Υπολογιστές

Παρουσίαση της εργασίας τους με ποικίλους τρόπους(κολάζ ζωγραφική θέατρο τραγούδι πλαστελίνη

ποίημα ηλεκτρονικά..... )

Βιώματα χαράς και επιτυχίας.

Μείωση έντονων κοινωνικών και μαθησιακών ανισοτήτων.

Μοιάζουν περισσότερο με παιχνίδι, όπου τα προβλήματα μπορούν να λυθούν αυθόρμητα και αυτόματα.

-Θεματική ενότητα: Η ενέργεια στα φυτά. Φωτοσύνθεση- Ρόλος της ηλιακής ακτινοβολίας. Διαπνοή.

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Μέσα από παιχνίδι ρόλων ή τη «γραφή» θεατρικού έργου παριστάνουν τα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης.

-Θεματική ενότητα: Όραση –Μάτι. Μέρη του ματιού. Συσχετισμός ματιού- φωτογραφικής μηχανής. Λειτουργία της όρασης.

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Παίζουν παιχνίδια προκειμένου να απαντήσουν στην ερώτηση «γιατί έχουμε δύο μάτια».

-Θεματική ενότητα: Παθογόνοι μικροοργανισμοί. Ενδεικτικές δραστηριότητες: Ενημερώνονται για το ρόλο

των εμβολίων και οργανώνουν ένα θεατρικό μονόπρακτο προκειμένου να δείξουν στους μικρότερους συμμαθητές τους τη χρησιμότητά τους.

είδη κειμένων

γραπτή έκφραση

γραμματική

χρήση σε κάθε γλωσσική απαίτηση

σκέφτομαι και γράφω

Αυθεντικοποίηση

•Έχω λόγο να γράψω

•Απευθύνομαι σε κάποιον αποδέκτη

σκέφτομαι και γράφωπρο-συγγραφικό στάδιο (στην ομάδα)

συγγραφικό (ατομικό)

μετα-συγγραφικό (στην ομάδα)

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ

εικόνων ερωτήσεων ημιτελών κι εκτός λογικής σειράς φράσεων αρχικής παραγράφου ή τελικής φράσης γραφικών αναπαραστάσεων –χάρτες εννοιών συσχετιζόμενων λέξεων γραπτών οδηγιών

κοινή υποκείμενη γλωσσική ικανότητααλληλεξάρτηση γλωσσών

Έμφαση στη λύση προβλημάτων

Σύνδεση με την πραγματικότητα

Ποικιλία αναπαράστασης της πληροφορίας

Συσχετισμός αντικειμένων, πράξεων με τη φυσική πραγματικότητα για να προχωρήσουν στις αφηρημένες νοητικές αναπαραστάσεις

Ειδική λεκτική καθοδήγηση

Οι μαθητές και οι μαθήτριες με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται στην αυτοματοποίηση στις σχέσεις και στις γενικεύσεις

Δυσκολία μαθηματικής γλώσσας

Λειτουργία της ομάδας, γνωστική μαθητεία, ειδική λεκτική καθοδήγηση, χρήση παιχνιδιών, καρτών, λογισμικών.

ή

περίοδος του αναλυτικού προγράμματοςόπου δε διδάσκεται συγκεκριμένο μάθημα

αναπτύσσονται ποικίλα θέματααντλούνται από τα ενδιαφέροντα των παιδιώνσχέδια εργασίας & projects

δύο ώρες την εβδομάδα

Ένα παράδειγμα στα Μαθηματικά της Α’ τάξης

«Ένα μεγάλο μυστικό των αριθμών»

(Η αξιακή θέση του ψηφίου στους διψήφιους αριθμούς)

Αξιοποίηση των ΤΠΕ http://www.ictgames.com/sharkNumbers_v2.html

http://www.ictgames.com/sharkNumbers_v2.html http://www.ictgames.com/sharknumbers.html http://www.ictgames.com/dinoplacevalue.html

Ένα παράδειγμα παραγωγής γραπτού λόγου στη Γλώσσα

της Γ’ τάξης

ΘΕΜΑ: «Αλληλογραφώ: Γράφω την επιστολή μου παίζοντας»

Ένα παράδειγμα διδασκαλίας στις Φυσικές Επιστήμες

ΘΕΜΑ: «Ερευνητές υλικών. «Περνά» ή δεν «περνά» το ηλεκτρικό ρεύμα απ’ όλα τα σώματα;»

ΤΠΕ και Φυσικές Επιστήμες:

2. Λογισμικό «Φυσικά Ε’ – ΣΤ’ Δημοτικού»

3. http://phet.colorado.edu/el/simulations/

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα Μελέτη

1. Μέχρι πέντε (5) τμήματα Ολοήμερου Προγράμματος διατίθενται δέκα (10) ώρες συνολικά, οι οποίες προτείνεται να γίνονται κυρίως στην Α' και Β' τάξη. Σε περίπτωση που η Α' και Β' τάξη στο Ολοήμερο λειτουργεί σε κοινό τμήμα, προτείνεται να διατίθενται πέντε (5) ώρες μελέτη για το συγκεκριμένο τμήμα και οι υπόλοιπες πέντε (5) ώρες με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων στα υπόλοιπα τμήματα.

2. Για έξι (6) τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος προτείνονται συνολικά δεκαπέντε πέντε (15) ώρες: πέντε (5) ώρες στην Α' τάξη, πέντε (5) ώρες στη Β' τάξη και οι υπόλοιπες ώρες διατίθενται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων στα υπόλοιπα τμήματα.

Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα Αθλητισμός από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως

για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Δ', Ε' και Π' τάξεων, δεδομένου ότι σε αυτές τις τάξεις το μάθημα της Φυσικής Αγωγής διδάσκεται λιγότερες ώρες συγκριτικά με τις τάξεις Α', Β'.

Θεατρική Αγωγή από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Δ', Ε' και ΣΤ’ τάξεων, ανάλογα με τις δυνατότητες της κάθε σχολικής μονάδας.

Τ.Π.Ε. από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται για όλα τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος, ως επιπλέον ώρες στις νέες τεχνολογίες.

Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα Αγγλικά από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται για όλα τα

τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος ως επιπλέον ώρες στο μάθημα της αγγλικής γλώσσας.

Μουσική από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Γ, Δ', Ε' και ΣΤ’

Δεύτερη ξένη γλώσσα από 1 έως 5 ώρες . Προτείνεται μόνο για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Ε' και ΣΤ’ τάξεων .

Εικαστικά από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται κυρίως για τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος των Δ', Ε' και ΣΤ' τάξεων.

Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα Πολιτιστικοί όμιλοι δραστηριοτήτων.

Δράσεις δημιουργίας και πολιτισμού από 1 έως 5 ώρες. Προτείνεται για όλα τα τμήματα του Ολοήμερου Προγράμματος. Υπάρχει δυνατότητα να λειτουργήσουν και μικτά τμήματα από μαθητές διαφορετικών τάξεων υπό τη μορφή κύκλων γνωστικών αντικειμένων ή αλλιώς ομίλων δράσεων δημιουργίας και πολιτισμού. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δραστηριότητας οι μαθητές όλων των τάξεων μπορεί να προετοιμάζουν σχολικές εορτές, χορωδίες, θεατρικές παραστάσεις και άλλες δημιουργικές δραστηριότητες για την καλλιέργεια της αισθητικής καθώς και την ανάδειξη και προώθηση στοιχείων του πολιτισμού όπως: λογοτεχνία, τέχνες, φωτογραφία, μουσικά σύνολα, κ.α. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα μπορεί να οργανωθεί από δασκάλους, εκπαιδευτικούς θεατρικής αγωγής και εκπαιδευτικούς μουσικής.

Συνεργασία των δασκάλων του Πρωινού Προγράμματος με τους δασκάλους του Ολοήμερου Προγράμματος και έλεγχος παρουσιών

Συνεργασία των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων Ο Διευθυντής του σχολείου, με την πρόσληψη των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων

και την ανάθεση διδασκαλίας στο σχολείο, τους διαθέτει φάκελο (portfolio) με το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος που διδάσκουν και τις εγκυκλίους για το Ολοήμερο Σχολείο, ώστε αυτοί να ενημερωθούν πλήρως

Οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων του Πρωινού Προγράμματος συνεργάζονται στενά με τους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων του Ολοήμερου Προγράμματος, ανταλλάσσουν απόψεις, κάνουν διορθωτικές παρεμβάσεις, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο και εφαρμόζουν όλες τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας (σχέδια μαθήματος, διαθεματικότητα, ομαδοσυνεργατική, κλπ)

Οι Δάσκαλοι και οι Εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων του Ολοήμερου τηρούν portfolio μαθητή, όπου καταγράφονται οι δραστηριότητες και οι επιδόσεις όλων των μαθητών, προς ενημέρωση των γονέων, των δασκάλων και των Σχολικών Συμβούλων.

Θέματα λειτουργίας

Προγραμματισμός-Απολογισμός Δραστηριοτήτων Όλοι οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε Ολοήμερα Τμήματα

συντάσσουν προγραμματισμό δραστηριοτήτων στην αρχή κάθε σχολικού έτους. Στο τέλος κάθε διδακτικού έτους συνεδριάζει ο Σύλλογος Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας με θέμα: «Απολογισμός διδακτικού έτους». Κατά τη συνεδρίαση, οι δάσκαλοι κάθε τάξης ή τμήματος, καθώς και οι εκπαιδευτικοί του Ολοήμερου Προγράμματος καταθέτουν το δικό τους απολογισμό, όπου αναφέρουν μεταξύ άλλων και θέματα σχετικά με τη λειτουργία του Τμήματός τους, προβλήματα που συνάντησαν, λύσεις που έδωσαν, προγράμματα που εφάρμοσαν, προτάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας εκπαίδευσης και ό, τι άλλο κρίνουν αναγκαίο. Με βάση τους απολογισμούς όλων των εκπαιδευτικών συντάσσεται ο συνολικός απολογισμός της σχολικής μονάδας

http://cpramas.webnode.com/

cpramas@gmail.com