ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Ηθική /Αξιολογώντας την πράξηΕίμαστε πραγματικά ελεύθεροι και ηθικά υπεύθυνοι για τις

πράξεις μας;Μελέτη του προβλήματος με τη μέθοδο της ιστοεξερεύνησης

Διογένης, ο κυνικός φιλόσοφος από τη Σινώπη

Για τους μαθητές:

Για τη διερεύνηση του ερωτήματος θα ακολουθήσουμε συγκεκριμένα βήματα , ενταγμένα στις εξής ενότητες:

Εισαγωγή: Περί τίνος πρόκειται;

Αποστολή: Τι θα αναλάβουμε; Ποιος ο στόχος μας;

Διαδικασία: Πώς θα εργαστούμε;

Αξιολόγηση: Πώς θα τα καταφέρουμε καλύτερα;

Συμπέρασμα: Πού καταλήγουμε;

Πηγές: Πού στηριχτήκαμε;

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:Περί τίνος πρόκειται;

Σύμφωνα με την αφήγηση του σχολικού βιβλίου η ελευθερία, δηλαδή η δυνατότητά μας να πράττουμε αυτόνομα και σύμφωνα με τη βούλησή μας και να αντιστεκόμαστε σε φυσικές και άλλες δυνάμεις που μας περιορίζουν, έχει ιδιαίτερη σημασία για τους ηθικούς φιλοσόφους.

Ωστόσο, ο άνθρωπος, ενώ πραγματώνει την ελευθερία του ως φυσικό και κοινωνικό ον, πραγματώνει ταυτόχρονα και την ανελευθερία του αφού η φύση και η κοινωνία αποτελούν πηγή περιορισμών, εξαρτήσεων και εξαναγκασμών.Έτσι , ενώ κατά καιρούς επιλέγουμε με διάφορες πράξεις (πού θα πάμε διακοπές, τι επάγγελμα θα ασκήσουμε, κ.λπ.) μας , κάποιοι φιλόσοφοι υποστήριξαν ότι αυτές οι επιλογές δεν είναι παρά επίφαση ελευθερίας και όχι ελευθερία πραγματική, αφού πλήθος άλλων αναγκαιοτήτων εξακολουθούν να υφίστανται (φυσικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, βιολογικές, κ.λπ.) (στωικοί, Σπινόζα)

ΕΡΩΤΗΜΑ: Είμαστε λοιπόν ή όχι ελεύθεροι;

Αποστολή:Ποιος είναι ο στόχος μας;Τι θα αναλάβουμε;

Θεωρώντας λοιπόν το παραπάνω ερώτημα ως πρόβλημα προς διερεύνηση, θα το επεξεργαστείτε με έρευνα στο διαδίκτυο, ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδικασία:θα χωριστείτε σε ομάδες, θα αναλάβετε δραστηριότητες στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου ρόλου και μέσω αυτού, θα χειριστείτε μια πτυχή του προβλήματος.

Ως ομάδες, θα καθορίσετε αρμοδιότητες, θα αναζητήσετε πληροφορίες στο Διαδίκτυο και βασισμένοι σ'αυτές θα συντάξετε ένα σύντομο κείμενο, που θα παρουσιάσετε στην ολομέλεια της τάξης.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Για τη μελέτη του θέματος θα δημιουργηθούν οι εξής ομάδες των 4/5 μαθητών που θα αναλάβουν τους συγκεκριμένους ρόλους. Η ένταξη σ'αυτές προϋποθέτει: 1. Την κάλυψη της προσωπικής σας επιλογής. 2.Την ισαριθμία των μελών. 3. Την κατανομή αρμοδιοτήτων, ώστε σε κάθε ομάδα να υπάρχει : ένας συντονιστής, ένας γνώστης χειρισμού Η/Υ , ένας παρουσιαστής, ένας γραμματέας.

1η ΟΜΑΔΑ: Οι φιλόσοφοι

2η ΟΜΑΔΑ: Οι δημοσιογράφοι

3η ΟΜΑΔΑ: Οι βιογράφοι

4η ΟΜΑΔΑ: Οι καλλιτέχνες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:Πώς θα τα καταφέρουμε καλύτερα;

Η εργασία που θααναλάβετε, απαιτεί ανάπτυξη δεξιοτήτων, ατομικών και ομαδικών.Αξιολογώντας συχνά τις ενέργειές σας, έως την ολοκλήρωση του έργου, θα βελτιώνετε την απόδοσή σας και τη συνεργασία σας. Η αξιολόγηση της προσπάθειάς σας- διαμορφωτική και τελική- (κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της εργασίας) θα καταγράφεται σε ειδικά διαμορφωμένα φύλλα αξιολόγησης , με τα οποία θα αυτοαξιολογείστε ως ομάδες (διαμορφωτική φάση) και στη συνέχεια θα αξιολογήσετε το αποτέλεσμα της δουλειάς των άλλων (τελική φάση)

(Τα φύλλα αξιολόγησης παρατίθενται μετά από τις αποστολές των ομάδων)

Ρόλο αξιολογητή έχει βέβαια και ο καθηγητής σας.

1η ΟΜΑΔΑ:ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

Θα μελετήσετε τις θεωρίες των κάτωθι φιλοσόφων και θα συντάξετε από ένα κείμενο 300 λέξεων βασισμένοι σε πληροφορίες που θα βρείτε στις διευθύνσεις που σας δίνονται.

Στο κείμενο, προς ενημέρωση των συμμαθητών σας θα αναφέρετε:α)Τι πίστευαν οι αρχαίοι κυνικοί για την ελευθερία του ανθρώπου;

β) Ποιες οι απόψεις του Ι.Καντ για το ίδιο θέμα;

γ) Ποιες οι απόψεις του Επίκτητου; δ) Ανάμεσα σε ποιες θεωρίες διακρίνετε διαφοροποίηση και ποια είναι αυτή; (σύγκριση θεωριών)

Διευθύνσεις στο Διαδίκτυο:

http://www.filosofia.gr

Http://www.wikipedia.org

2η ΟΜΑΔΑ: ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ

Θα μελετήσετε το παράθεμα από το βιβλίο της γλώσσας της Γ΄Λυκείου για το θέμα της ελευθερίας “Μηχανισμός εξανδραποδισμού” του Α. Τερζάκη http://www.digitalschool.minedu.gov.gr προκειμένου να:

ΑΠΟΣΤΟΛΗ

συντάξετε ένα άρθρο που θα περιλαμβάνει σύγκριση των απόψεων του συγγραφέα με τις απόψεις 10 ενηλίκων του περιβάλλοντός σας για τα ζητήματα που πραγμαεύεται το παράθεμα. Οι απόψεις των ενηλίκων θα διερευνηθούν με ερωτηματολόγιο που θα συντάξετε γι'αυτό το σκοπό.

3η ΟΜΑΔΑ: ΟΙ ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ

Θα συντάξετε τις βιογραφίες

α) Του φιλόσοφου Διογένη

β) Του φιλόσοφου Ι.Καντ

από τις παρακάτω πηγές του Διαδικτύου:

http://el.wikipedia.org/wiki

www.philosophicalbibliography.com

ώστε να τους γνωρίσετε στους συμμαθητές σας

4η ΟΜΑΔΑ: ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Να εντοπίσετε στο διαδίκτυο τον πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά “ Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό” και να τον “ αντιγράψετε” για να προβληθεί στην τάξη. Κατόπιν, μεταβαίνοντας στις προτεινόμενες διευθύνσεις α)να περιγράψετε το πνεύμα και την ιστορία του πίνακα β) να διερευνήσετε το ρόλο της Τέχνης στα κινήματα για την απελευθέρωση των λαών.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ σας είναι:

Να συντάξετε ένα κείμενο 300 λέξεων στο οποίο, αφού περιγράψετε τον πίνακα και την ιστορία του, θα δώσετε μια σύντομη, δική σας τεκμηριωμένη θέση που θα απαντάει στο β) ερώτημα.

Διευθύνσεις:

http://el.wikipedia.org/wiki http://dide.flo.sch.gr/SxolikoiSymbouloi/PE02/Delacrouax-Liberty.pdf

http://youtube.com

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

Ως ομάδες, έχοντας επεξεργαστεί το θέμα που σας ανατέθηκε, θα παρουσιάσετε με τον εκπρόσωπό σας ,στην ολομέλεια της τάξης

Το κείμενο που συντάξατε

Θα παρακολουθήσετε το βίντεο με τον πίνακα

Στη συζήτηση που θα ακολουθήσει , θα υποστηρίξετε δύο αντιμαχόμενες απόψεις περί ελευθερίας του ανθρώπου:α) ότι είμαστε ελεύθεροι β) ότι δεν είμαστε ελεύθεροι

βάσει του αρχικού ερωτήματος που κινητοποίησε τη διερεύνηση.

Ω ς ο μ ά δ ε ς έ χ ο ν τ α ς ε π ε ξ ε ρ γ α σ τ ε ί τ ο θ έ μ α π ο υ σ α ς α ν α τ έ θ η κ ε θ α π α ρ ο υ σ ι ά σ ε τ ε μ ε τ ο ν ε κ π ρ ό σ ω π ό σ α ς σ τ η ν ο λ ο μ έ λ ε ι α τ η ς τ ά ξ η ς τ ο κ ε ί μ ε ν ο π ο υ σ υ ν τ ά ξ α τ ε , θ α π α ρ α κ ο λ ο υ θ ή σ ε τ ε τ ο β ί ν τ ε ο γ ι α τ ο ν π ί ν α κ α ζ ω γ ρ α φ ι κ ή ς κ α ι γ ι α τ ο ν β ο μ β α ρ δ ι σ μ ό τ η ς π ό λ η ς κ α ι σ τ η σ υ ζ ή τ η σ η π ο υ θ α α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ο λ ο γ ώ ν τ α ς θ α ε π ι β ε β α ι ώ σ ε τ ε ή θ α α π ο ρ ρ ί ψ ε τ ε τ ο α ρ χ ι κ ό ε ρ ώ τ η μ α π ο υ κ ι ν η τ ο π ο ί η σ ε τ η δ ι ε ρ ε ύ ν η σ η .

Κ ρ ι τ ή ρ ι α α υ τ ο α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς μ α θ η τ ή ( δ ι α μ ο ρ φ ω τ ι κ ή φ ά σ η )

Κ ρ ι τ ή ρ ι α α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς Δ ι α β ά θ μ ι σ ηΜ έ τ ρ α

Δ ι α β ά θ μ ι σ ηΙ κ α ν ο π ο ι η τ ι κ

ά

Δ ι α β ά θ μ ι σ ηΠ ο λ ύ κ α λ ά

Γ ν ω σ τ ι κ έ ς / ν ο η τ ι κ έ ς δ ε ξ ι ό τ η τ ε ς : Ι κ α ν ό τ η τ α α ν α ζ ή τ η σ η ς , α ν ά λ υ σ η ς κ α ι σ ύ ν θ ε σ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν . Π ρ ω τ ο τ υ π ί α , φ α ν τ α σ ί α , δ ι α ί σ θ η σ η .

Ε π ι κ ο ι ν ω ν ι α κ έ ς δ ε ξ ι ό τ η τ ε ς :Ι κ α ν ό τ η τ α σ τ ο χ ε ι ρ ι σ μ ό λ ό γ ο υ , π ρ ο φ ο ρ ι κ ο ύ κ α ι γ ρ α π τ ο ύ κ α ι σ τ ο ε π ι κ ο ι ν ω ν ι α κ ό α π ο τ έ λ ε σ μ α .

Κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς δ ε ξ ι ό τ η τ ε ς :α υ τ ε ν έ ρ γ ε ι α , σ υ ν ε ρ γ α σ ί α , ε π ι κ ο ι ν ω ν ί α , α υ τ ο α ν τ ί λ η ψ η , α υ τ ο ε κ τ ί μ η σ η

Κ ρ ι τ ή ρ ι α α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς ο μ α δ ι κ ή ς ε ρ γ α σ ί α ς - ε τ ε ρ ο α ξ ι ο λ ό γ η σ η

Κ ρ ι τ ή ρ ι α α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς Δ ι α β ά θ μ ι σ ηΜ έ τ ρ ι α

Δ ι α β ά θ μ ι σ η Ι κ α ν ο π ο ι η τ ι κ ά

Δ ι α β ά θ μ ι σ η Π ο λ ύ Κ α λ ά

Σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , ο ρ γ ά ν ω σ η , π α ρ ο υ σ ί α σ η δ ε δ ο μ έ ν ω νΕ π ι κ ο ι ν ω ν ι α κ έ ς δ ε ξ ι ό τ η τ ε ς γ ρ α π τ ο ύ κ α ι π ρ ο φ ο ρ ι κ ο ύ λ ό γ ο υΔ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ό τ η τ α : ( φ α ν τ α σ ί α , δ ι α ί σ θ η σ η , π ρ ω τ ο τ υ π ί α )

Α λ λ η λ ε π ί δ ρ α σ η -σ υ ν ε ρ γ α τ ι κ ό τ η τ α

Α υ τ ε ν έ ρ γ ε ι α τ ω ν μ ε λ ώ ν τ η ς ο μ ά δ α ς

Α ξ ι ο π ο ί η σ η χ ρ ό ν ο υ

ΠΗΓΕΣ

1. http://www.filosofia.gr 2. http://www.philosophicalbibliography.com 3. http://el.wikipedia.org./wiki 4. http://digitalschool.minedu.gov.gr 5.

http://dide.flo.sch.gr/SxolikoiSymbouloi/PE02/Delacroyax-lib 6. http://youtube.com

Για τον εκπαιδευτικό

Πρόβλημα προς διερεύνηση: Είναι ο άνθρωπος ελεύθερος από τη σκοπία του φιλοσοφικού στοχασμού;

Διερεύνηση με την ιστοεξερεύνηση

Η δομή

Εισαγωγή

Αποστολή

Διαδικασία

Αναμενόμενα αποτελέσματα

Αξιολόγηση

Συμπέρασμα

Πηγές

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ορμώμενοι από τη δυνατότητα που μας δίνουν τα Νέα Προγράμματα για

διερεύνηση σημείων μιας διδακτικής ενότητας που μένουν στην αφάνεια, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη κριτικής και φιλοσοφικής σκέψης στα παιδιά, θα τους αναθέσουμε τη διερεύνηση ενός φιλοσοφικού προβλήματος με τη μέθοδο της ιστοεξερεύνησης.

Η ερευνητική εργασία που θα αναλάβουν θα τους βοηθήσει να συγκεντρώσουν πλούσιο υλικό και να αναπτύξουν δεξιότητες διερευνητικής και ομαδοσυνεργατικής μάθησης.

Άτομο και ομάδα θα πρέπει να ισορροπήσουν δημιουργικά, να υπερβούν τις δυσκολίες για να αποτυπώσουν την προσωπική τους έκφραση που θα στηρίζεται στις πηγές που μελέτησαν αλλά και στην κατανόηση και στην αφομοίωση του νέου υλικού.

Διαδικασία

Η Τάξη, σε υποθετικό σύνολο 25 μαθητών,θα χωριστεί, με κριτήρια παιδαγωγικά σε 4 ομάδες των 6 περίπου μαθητών,που θα διεκπεραιώσουν την αποστολή τους σε δύο διδακτικές ώρες.Η ανακοίνωση στην ολομέλεια θα γίνει κατά τη δεύτερη διδακτική ώρα.

Οι ομάδες, θα εργάζονται ακολουθώντας τις οδηγίες που αντιστοιχούν στο ρόλο που έχουν αναλάβει :

1η Ομάδα: Οι φιλόσοφοι

2η Ομάδα: οι Δημοσιογράφοι

3η Ομάδα: οι Βιογράφοι

4η Ομάδα: οι Καλλιτέχνες

Οι εργασίες των ομάδων θα συζητηθούν και θα παρουσιαστούν στην ολομέλεια της Τάξης.

Αναμενόμενα αποτελέσματα

Η εξοικείωση των μαθητών με τη μέθοδο της ερευνητικής αναζήτησης

Η εξάσκηση των μαθητών στο λόγο των ηλεκτρονικών πηγών

Η ανάπτυξη της κριτικής και ερευνητικής σκέψης για τη σύνταξη του προσωπικού τους λόγου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές των σχολικών βιβλίων

Η ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας στο πλαίσιο μιας ομαδικής εργασίας

Η ανάπτυξη προβληματισμού για την αξία/συμβολή της τεχνολογίας στη μελέτη-κατανόηση της φιλοσοφίας

Η ανάπτυξη επικοινωνιακών-κοινωνικών δεξιοτήτων.

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση, διαμορφωτική και τελική, πραγματοποιείται και από τους δύο συντελεστές της διδακτικής πράξης, διδάσκοντα και μαθητές, με βάση τα κριτήρια που έχουν συμφωνηθεί:

Οι μαθητές κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής έρευνας αυτοαξιολογούνται(διαμορφωτική φάση) για να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να έχουν ένα συνολικά καλό αποτέλεσμα ως ομάδα.Στο τέλος της εργασίας (τελική φάση) αυτοαξιολογούνται και αξιολογούν επίσης το έργο των άλλων.

Ο διδαάσκων, από τη δική του μεριά,( μέσα από τους πολλαπλούς του ρόλους ως συντονιστή, διαμεσολαβητή, παρατηρητή), παρακολουθεί την εξέλιξη της εργασίας, καταγράφει, αξιολογεί στάσεις, δεξιότητες, συμπεριφορές των μαθητών του σε επίπεδο ατομικό και ομαδικό. Εφόσον χρειάζεται ή του ζητηθεί, παρεμβαίνει γαι να λύσει προβλήματα ή να ενθαρρύνει πρωτοβουλίες.

Ο ι ε π ι μ ο ρ φ ο ύ μ ε ν ο ι ω ς α ξ ι ο λ ο γ η τ έ ς , β α σ ι σ μ έ ν ο ι σ ε ρ ο υ μ π ρ ί κ ε ς α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς α ξ ι ο λ ο γ ο ύ ν

Κ ρ ι τ ή ρ ι α α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς Δ ι α β ά θ μ ι σ η μ έ τ ρ ι α

Δ ι α β ά θ μ ι σ η ι κ α ν ο π ο ι η τ ι κ ά

Δ ι α β ά θ μ ι σ η π ο λ ύ κ α λ ά

Σ ύ ν δ ε σ η μ ε Π . Σ .

Σ ύ ν δ ε σ η μ ε σ κ ο π ό . σ τ ό χ ο υ ς Ι σ τ ο ρ ί α ς

Π ο ι ό τ η τ α υ λ ι κ ο ύ

Π ο σ ό τ η τ α υ λ ι κ ο ύ

Α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ ό τ η τ αδ ι δ α σ κ α λ ί α ς

Δ ι α φ ο ρ ο π ο ί η σ η τ ο υ ρ ό λ ο υ τ ο υ μ α θ η τ ή

Δ ι α φ ο ρ ο π ο ί η σ η τ ο υρ ό λ ο υ δ ι δ ά σ κ ο ν τ ο ς

Π ρ ό σ θ ε τ η δ ι δ α κ τ ι κ ή α ξ ί α σ τ η ν έ ν τ α ξ η Τ Π Ε