ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (Α' Β' Γ')ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1. Πότε λέμε ότι δύο οργανισμοί ανήκουν στο ίδιο είδος; Να εξηγήσετε αν οι οργανισμοί στις διπλανές φωτογραφίες ανήκουν στο ίδιο ή σε διαφορετικό είδος;

___________________________________________

2. Ποια προσαρμογή έχουν οι οργανισμοί των παρακάτω εικόνων που τους επιτρέπει να επιβιώνουν στο περιβάλλον τους.

3. Να αντιστοιχίσετε τους όρους που αναγράφονται στη στήλη Ι με τις έννοιες ή τις φράσεις που αναγράφονται στη στήλη ΙΙ. (Μονάδες 5)

ΣΤΗΛΗ Ι ΣΤΗΛΗ 2

1 κύτταρο α

Σύνολο οργάνων που συνεργάζονται για μια ευρύτερη λειτουργία ενός πολυκύτταρου οργανισμού

2 ιστός β

Δομική και λειτουργική μονάδα της ζωής

3 όργανο γ

Αποτελείται από πολλά συστήματα οργάνων

4 σύστημα οργάνων δ

Σύνολο κυττάρων που έχουν παρόμοια μορφή και λειτουργία

5 οργανισμός ε

Αποτελείται από διαφορετικούς ιστούς που συνεργάζονται για μια συγκεκριμένη λειτουργία

4. Να τοποθετήσετε τις παρακάτω εικόνες στην κατάλληλη σειρά, ώστε να αποδώσετε σωστά την οργάνωση στον οργανισμό της παπαρούνας: (Μονάδες 4)

α. φυτικός ιστός

…………………

β. παπαρούνα

……………..

γ. φυτικό κύτταρο

…………….δ. φύλλο

…………..

5. Τρεις μαθητές συζητούν για τη φράση “βασική λειτουργική μονάδα της ζωής”.

Ο Χασάν λέει: “βασική λειτουργική μονάδα της ζωής είναι το κύτταρο, γιατί είναι το μικρότερο πράγμα που μπορεί να ζει μόνο του”.

Η Εμινέ λέει: “βασική λειτουργική μονάδα της ζωής είναι ο πυρήνας, γιατί αυτός κανονίζει πως θα λειτουργήσουν όλα”.

Ο Ισμέτ λέει: “βασική λειτουργική μονάδα της ζωής είναι ο ζωντανός οργανισμός, γιατί κάθε ζωντανός οργανισμός είναι κάτι ολόκληρο που έχει ζωή”.

Τί πιστεύεις εσύ; Σημείωσε με Χ.

α) Συμφωνώ με το Χασάν, ότι είναι το κύτταρο.

β) Συμφωνώ με την Εμινέ, ότι είναι ο πυρήνας.

γ) Συμφωνώ με τον Ισμέτ, ότι είναι ο ζωντανός οργανισμός.

Γιατί αυτό που διάλεξες είναι σωστότερο από τις άλλες δύο απαντήσεις; Δικαιολόγησε την απάντησή σου:

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

6. Δίνεται η εικόνα. Να βάλετε τις παρακάτω λέξεις στα βελάκια που ταιριάζουν

ομφάλιος λώρος, έμβρυο, πλακούντας, αμνιακό υγρό, αμνιακός σάκος

7. Να αντιστοιχίσεις τους όρους της στήλης Α με τις με τις λειτουργίες που αναφέρονται στη στήλη Β

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΉΛΗ Β

1.Τένοντες……….. Α. Η σύνδεση δύο ή περισσότερων οστών

2. Άρθρωση……….. Β. Λιπαίνει τις αρθρικές επιφάνειες

3. Αρθρικό υγρό………. Γ. Συγκρατεί τα οστά στην άρθρωση

4. Σύνδεσμοι……… Δ. Καλύπτει εξωτερικά τα οστά στην περιοχή των αρθρώσεων

5. Μεσοσπονδύλιος δίσκος……….. Ε. Συνδέουν τους μύες με τα οστά

6. Αρθρικός χόνδρος………… ΣΤ. Παρεμβάλλεται μεταξύ των σπονδύλων

8. Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται αριθμημένα μερικά από τα οστά του ανθρώπινου σώματος. Συμπληρώστε στον πίνακα (στους αντίστοιχους αριθμούς -δεξιά) τις ονομασίες των οστών.

1…………………………………………………..

2…………………………………………………..

3…………………………………………………..

4…………………………………………………..

5…………………………………………………..

6…………………………………………………..

7…………………………………………………..

8…………………………………………………..

9…………………………………………………..

10…………………………………………………..

11…………………………………………………..

12…………………………………………………..

9. Στο δελτίο ειδήσεων στην τηλεόραση ακούσαμε ότι η αθλήτρια στο τριπλούν Πηγή Δεβετζή έπαθε διάστρεμμα ενώ ο αθλητής καλαθοσφαίρισης Βασίλης Σπανούλης έπαθε εξάρθρωση . Γνωρίζοντας ότι τραυματισμοί των αρθρώσεων είναι συνηθισμένοι σε όσους ασχολούνται με τον αθλητισμό , ανατρέξτε στις γνώσεις που έχετε για τη δομή των αρθρώσεων και καταγράψετε ποιος από τους δύο τραυματισμούς πιστεύετε ότι είναι σοβαρότερος και θα χρειαστεί μεγαλύτερο διάστημα για να θεραπευτεί και γιατί;

10. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με Σ αν είναι σωστές και με Λ αν είναι λανθασμένες

1. Όταν δύο οργανισμοί ζευγαρώνουν λέμε ότι αναπαράγονται αμφιγονικά. ______

2. Το ωάριο είναι ο θηλυκός γαμέτης. _____

3. Το θηλυκό άνθος έχει μόνο στήμονες______

4. Το τέλειο άνθος έχει μόνο ύπερο _____

5. Επικονίαση μπορεί να γίνει με τη βοήθεια εντόμων.______

11. Με βάση την εικόνα που αφορά στην αναπαραγωγή των ψαριών και τα όσα διαβάσατε στο βιβλίο απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:

Τα ψάρια είναι ζώα γονοχωριστικά η ερμαφρόδιτα;

Η γονιμοποίηση γίνεται μέσα ή έξω από το σώμα του ψαριού;

12 . Με βάση τις γνώσεις σας για την αναπαραγωγή των ζωικών οργανισμών. Να γίνει η αντιστοίχηση της στήλης Α με τη στήλη Β οι απαντήσεις να δοθούν στον διπλανό πίνακα:

Στήλη Α Στήλη Β

1) Σαλιγκάρι α) Εκβλάστηση

2) Πτηνό β) Θηλαστικό

3) Γάτα γ) Γεννά αβγά βγαίνουν νεοσσοί

4) Ύδρα δ) Από τα αβγά βγαίνουν γυρίνοι

5) Βάτραχος ε) Ερμαφρόδιτο

13. Η περίοδος (έμμηνη ρύση) της Γεωργίας ξεκίνησε στις 2 Ιανουαρίου. Αν γνωρίζεις πως η Γεωργία έχει σταθερό κύκλο 28 ημερών και η διάρκεια της περιόδου της είναι 5 ημέρες, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις με την βοήθεια του ημερολογίου και όσων γνωρίζετε για τον έμμηνο κύκλο:

α) Ποια είναι η ημερομηνία που αντιστοιχεί στην πρώτη μέρα του έμμηνου κύκλου της Γεωργίας; ________________________________________________________

β) Ποια είναι η ημερομηνία που αντιστοιχεί στην τελευταία μέρα του έμμηνου κύκλου της Γεωργίας;______________________________________________________γ) Στις 20 Ιανουαρίου η Γεωργία θα πάει εκδρομή με την οικογένειά της, θα έχει περίοδο;___________________________________________________

δ) Στις 15 Ιανουαρίου η Γεωργία είχε κάποιες ενοχλήσεις προέρχονταν από ωορρηξία ή από πόνους περιόδου; ___________________________________________________________

14 . Σημείωσε ένα Χ στην αντίστοιχη στήλη του πίνακα, εφόσον υπάρχει το αντίστοιχο όργανο ή κύτταρο σε έναν άνδρα ή σε μία γυναίκα:

Όργανα Άνδρας Γυναίκα

Όσχεο

Σάλπιγγα

Ωοθήκη

Ωάριο

Σπερματοζωάριο

.

15. Να τοποθετήσετε τις παρακάτω λέξεις στη σωστή σειρά, ώστε να φαίνεται η πορεία του αέρα κατά την εισπνοή: βρόγχος, ρινική κοιλότητα, τραχεία, πνεύμονας, λάρυγγας, φάρυγγας

1

2

3

4

5

_____________________________________________________

1, Στις παρακάτω ερωτήσεις να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.

1. Ποια από τα επόμενα χημικά στοιχεία συμμετέχουν σε μεγάλο ποσοστό στα χημικά μόρια των οργανισμών:

Α. ο άνθρακας και το υδρογόνο

Β. το κάλιο και το νάτριο

Γ. ο φώσφορος και το μαγνήσιο

Δ. όλα τα προηγούμενα

2. Ορισμένα βακτήρια όταν αντιμετωπίζουν αντίξοες συνθήκες:

Α. δημιουργούν κυτταρικό τοίχωμα

Β. δημιουργούν κάψα

Γ. μετατρέπονται σε ενδοσπόρια

Δ. κάνουν όλα τα προηγούμενα

3. Τι ισχύει σύμφωνα με την κυτταρική θεωρία:

Α. το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική μονάδα των οργανισμών

Β. το κύτταρο είναι η θεμελιώδης λειτουργική μονάδα των οργανισμών

Γ. κάθε κύτταρο προέρχεται από άλλο κύτταρο

Δ. όλα τα προηγούμενα ισχύουν.

2. Αντιστοιχείστε τα παρακάτω σχήματα με τα ακόλουθα είδη ιστών :

Α) σκελετικός ιστός (μύς) Β) νευρικός ιστός Γ) καρδιακός ιστός

3. Στον παρακάτω πίνακα αντιστοιχείστε την στήλη Α στην στήλη Β

Στήλη Α Στήλη Β

Α) πληθυσμός Ι) οι οργανισμοί ενός βιότοπου, άβιο περιβάλλον και οι μεταξύ τους σχέσεις

Β) βιοκοινότητες Ι Ι) οι Οργανισμοί του ίδιου είδους στην ίδια περιοχή

Γ) είδος Ι Ι Ι) οι οργανισμοί που ανήκουν σε διαφορετικούς πληθυσμούς και κατοικούν στον ίδιο βιότοπο

Δ) οικοσύστημα

4. Από τις παρακάτω λέξεις-περιοχές να διαγράψετε όσες δεν είναι γνωστοί βιότοποι/υδροβιότοποι :

/ Λίμνες Πρέσπες / Αθήνα / Δέλτα Έβρου / Κομοτηνή / Δέλτα Νέστου/

/ Θεσσαλονίκη / Ξάνθη / Δάσος Δαδιάς / Παρίσι / Λίμνη Κερκίνη /

5. Να σημειώσετε Σ για τις σωστές και Λ για τις λαθεμένες προτάσεις.

• Τα χρωμοσώματα που δεν σχετίζονται με το φύλο ονομάζονται αυτοσωμικά.

• Η Αδενίνη είναι συμπληρωματική της Κυτοσίνης.

• Όταν τα αλληλόμορφα είναι ίδια το άτομο είναι ετερόζυγο.

• Όλοι οι άνθρωποι έχουμε 46 χρωμοσώματα στα κύτταρά μας.

• Ένα επίκτητο χαρακτηριστικό είναι και η γραμμή τριχοφυΐας με κορυφή.

6. Ένα τμήμα μιας αλυσίδας ενός μορίου DNA αποτελείται από την παρακάτω αλληλουχία αζωτούχων βάσεων :

A T A G G G G C A A G T A C A

α) Ποια η αλληλουχία των βάσεων της συμπληρωματικής αλυσίδας;

β) Να γράψετε το m-RNA που προκύπτει από τη μεταγραφή του τμήματος του DNA που δόθηκε.

γ) Να τοποθετήσετε στη σειρά τα αμινοξέα.

Δίνονται : C C C : Προλίνη, U G U : Κυστεΐνη, G G G : Γλυκίνη, U A U : Τυροσίνη, C G U : Γλυκίνη, U C A : Σ ε ρ ί ν η

7. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις εξασφαλίζουν την καλή υγεία του οργανισμού μας:

α) Τρώω αργά, μασώντας καλά την τροφή μου.

β) Στα γεύματά μου υπάρχει ποικιλία τροφών.

γ) Πίνω αναψυκτικά όποτε διψάω.

δ) Δεν τρώω φρούτα και λαχανικά, γιατί δεν μου προσφέρουν τίποτα.

ε) Όταν τρώω γλυκό, πλένω μετά τα δόντια μου.

Βάλε ένα Σ σε κάθε σωστή και ένα Λ σε κάθε λάθος πρόταση:

8. Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Α με τους όρους της στήλης Β.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β

α) Στόμα 1) Πέψη πρωτεϊνών

β) Λεπτό έντερο 2) Μάσηση

γ) Στομάχι 3) Κατάποση

δ) Οισοφάγος 4) Αποβολή κοπράνων

ε) Πρωκτός 5) Απορρόφηση

α) β) γ) δ) ε)

9. Να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο που αναφέρεται σε διαφήμιση της ανθρωπιστικής οργάνωσης Unicef, καθώς και το κείμενο που ακολουθεί με πληροφορίες για την ελονοσία.

Κατόπιν να αντιστοιχίσετε τους αριθμούς από τις υπογραμμισμένες φράσεις με τις κατάλληλες από τις λέξεις του πίνακα (μία περισσεύει).

«Κάθε 30 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει στον κόσμο από ελονοσία (1) - Σώστε ζωές κάνοντας δώρο μια κουνουπιέρα. Ο ύπνος κάτω από μια κουνουπιέρα επεξεργασμένη με εντομοκτόνο (2) μπορεί να μειώσει κατά 20% τους θανάτους. ».

Η ελονοσία προκαλείται από ένα παράσιτο, το πλασμώδιο (3), το οποίο μεταφέρεται με το κουνούπι (4)Ανωφελές (Anopheles). Σημαντικό για την αντιμετώπιση της ασθένειας είναι η φαρμακευτική αγωγή (5) να ξεκινά μέσα σε 24 ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

θεραπεία μολυσματική

ασθένεια

τρόπος

μετάδοσης

παθογόνος

μικροοργανισμός

συμπτώματατης ασθένειας

πρόληψη

..... ..... ..... ..... ..... .....

10. Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση

Η ομοιόσταση για τον οργανισμό :

α) προκαλεί σοβαρές βλάβες στο εσωτερικό του περιβάλλον, μέχρι και θάνατο.

β) είναι ένας μηχανισμός που προσπαθεί να διατηρεί σταθερό το εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού.

γ) είναι ένας εξωτερικός μηχανισμός άμυνας του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια του περιβάλλοντος.

11. Να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο για την ελονοσία, από την ιστοσελίδα που έχει η διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», καθώς και το κείμενο που ακολουθεί με πληροφορίες.

Κατόπιν να αντιστοιχίσετε τους αριθμούς από τις υπογραμμισμένες φράσεις με τις κατάλληλες από τις λέξεις του πίνακα (μία περισσεύει).

Τα παιδιά που καταφτάνουν στην κλινική με σοβαρή ελονοσία συχνά έχουν σπασμούς, εμετούς και κινδυνεύουν να πέσουν σε κώμα (1). Το μόνο που εύχεσαι είναι να καταφέρεις να τους χορηγήσεις γρήγορα θεραπεία», αναφέρει η Veronique De Clerck, ιατρική Συντονίστρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ουγκάντα. Μια κλινική δοκιμή –ορόσημο στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς

έδειξε ότι η χρήση της φαρμακευτικής ουσίας αρτεσουνέιτ (2) στην περίπτωση παιδιών με σοβαρή ελονοσία μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά σχεδόν ένα τέταρτο.

Η νόσος είναι σοβαρή κυρίως σε λοίμωξη από το παράσιτο P. falciparum (3).

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται σε 9 έως 14 ημέρες (4) μετά από το τσίμπημα του κουνουπιού (5), το οποίο είναι μολυσμένο από το παράσιτο.

θεραπεία χρόνος

επώασης

τρόπος

μετάδοσης

παθογόνος

μικροοργανισμός

συμπτώματατης ασθένειας

ξενιστής

..... ..... ..... ..... ..... .....

12. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της πρώτης στήλης με την κατάλληλη φράση της δεύτερης στήλης. (Συμπληρώστε τον αριθμό δίπλα στο γράμμα)

ΣΤΗΛΗ 1 ΣΤΗΛΗ 2

Α.......

Αντιγόνα

1. Τέτοια έτοιμα περιέχει ο ορός, για να χορηγηθούν στον οργανισμό για την άμυνά του

Β........

Βλεφαρίδες2. Το πρήξιμο είναι ένα από τα συμπτώματά της

Γ........

Αντισώματα

3. Τα μικρόβια ή οι μικροβιακές ουσίες που εισέρχονται στον οργανισμό μας

Δ.......

Φαγοκυττάρωση4. Εξωτερικός μηχανισμός άμυνας

Ε........

Φλεγμονή

5. Η λειτουργία που κρατά σταθερό το εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού

6. Εσωτερικός γενικός μηχανισμός άμυνας

13. Μετά την ένωση ωαρίου και σπερματοζωαρίου στον άνθρωπο προκύπτει το ζυγωτό, το οποίο στη συνέχεια διαιρείται για να δώσει τα νέα κύτταρα του νέου οργανισμού.

α. Πόσα χρωμοσώματα έχει το ζυγωτό και με ποια διαδικασία διαιρείται;

β. Πόσα χρωμοσώματα έχει το ωάριο και με ποια διαδικασία δημιουργείται;

ΚαρότοΛουλούδι

Γαλοπούλα

Κάμπια Κουνέλι

Λύκος

γ. Για να επουλωθεί μια πληγή σου με ποια διαδικασία δημιουργούνται τα νέα κύτταρα του δέρματος;

14. Μέλος της Ελληνικής Greenpeace το καλοκαίρι του 2011 δήλωσε ότι: «Τα αυξημένα επίπεδα της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας που μετρώνται στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη, αναμένεται τις προσεχείς ημέρες να παρατηρηθούν πάνω από τη Ρωσία και πάνω από την Αλάσκα, ενώ τις επόμενες βδομάδες το ίδιο θα συμβεί και στην Ελλάδα, λόγω των μετακινήσεων των αέριων μαζών»

Ποιο φαινόμενο κρύβεται πίσω από τη δήλωση του μέλους της Greenpeace; Ποιες ουσίες προκαλούν το φαινόμενο και που τις χρησιμοποιούμε; Να αναφέρεται δύο επιπτώσεις του φαινομένου στους οργανισμούς καθώς και δύο τρόπους για την αντιμετώπισή του.

15. Στην εικόνα παρουσιάζονται οι τροφικές σχέσεις σε ένα οικοσύστημα.

α. Πόσες και ποιες διαφορετικές τροφικές αλυσίδες υπάρχουν στο οικοσύστημα;

β. Ποιοι από τους οργανισμούς του οικοσυστήματος ανήκουν στους παραγωγούς, ποιοι στους καταναλωτές 1ης τάξης, ποιοι στους καταναλωτές 2ης τάξης κλπ. ;

γ. Ποιο τροφικό επίπεδο έχει τους περισσότερους οργανισμούς;

16. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC) τον τελευταίο αιώνα η μέση επιφανειακή θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,4-0,8%, οδηγώντας σε αύξηση της μέσης στάθμης των ωκεανών κατά 10-20 εκατοστά, ενώ στα επόμενα εκατό χρόνια η αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας προβλέπεται να είναι από 9-88 εκατοστά.

Ποιο φαινόμενο είναι η αιτία του παραπάνω προβλήματος;

Να αναφέρεται δύο επιπλέον επιπτώσεις του φαινομένου στους οργανισμούς και να αναφέρετε δύο τρόπους για την αντιμετώπισή του.

17. Σε εργασίες στον κήπο του σπιτιού σου τραυματίστηκες σε σκουριασμένο αντικείμενο. Σε μετέφεραν στο κέντρο υγείας των Αβδήρων επειδή ίσως έχεις μολυνθεί από το βακτήριο του τετάνου.

Α. Τι νομίζεις ότι θα σου χορηγηθεί, εμβόλιο ή ορός;

… ……………………………………………

Β. Να αιτιολογήσεις την απάντησή σου.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

18. Διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα από εφημερίδα: "21 άτομα απεβίωσαν στη Παλαιστίνη από τη «γρίπη των χοίρων», ο αριθμός των ατόμων που έχουν αρρωστήσει έφτασε τους 600, πληροφορεί του Υπουργείο Υγείας της χώρας. Σχεδόν όλα τα θύματα του ιού ήταν οι κάτοικοι της Δυτικής όχθης του Ιορδάνη ποταμού" Η γρίπη των χοίρων ήταν ζωονόσος μέχρι το 2009, οπότε και μία μετάλλαξη του ιού έκανε να νοσούν και η άνθρωποι από αυτόν τον ιό. Σαν μολυσματική ασθένεια λοιπόν μεταδίδεται με τους γνωστούς τρόπους, άρα τα μέτρα προφύλαξης είναι τα ίδια που ισχύουν και για την κοινή γρίπη

Α. Κατά την γνώμη σου πρόκειται για επιδημία η για πανδημία και γιατί;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Β. Ο ιός της "γρίπης των χοίρων" είναι μία μολυσματική ασθένεια. Ονόμασε τρείς τρόπους μετάδοσης μιας μολυσματικής ασθένειας

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

19. Στην Ελληνική φύση υπάρχουν πολλά είδη φυτών και ζώων. Μερικά από αυτά σας δίνονται παρακάτω, με τα οποία καλείστε να φτιάξετε ένα τροφικό πλέγμα: κότα, σκουλήκι, χορτάρι, ποντίκι, φίδι, πρόβατο, γεράκι, σπόροι.

20. Κάποιος υποστηρίζει ότι οι οργανισμοί δεν έχουν αλλάξει-εξελιχθεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Σύμφωνα όμως με αυτά που έμαθες στη Βιολογία οι οργανισμοί εξελίσσονται, επομένως αυτός κάνει λάθος.

Ανέφερε τα δύο είδη αποδείξεων που έχουμε για την εξέλιξη των οργανισμών και να προσθέσεις ένα παράδειγμα από το καθένα.