Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ

ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Μαθήτρια :Κων/να Δαγαλάκη

Καθηγήτρια :Άρια Μαυρογιάννη

2ο Γενικό Λύκειο Ηρακλείου 2014-2015

Η Ευρώπη και ο κόσμος στο Μεσοπόλεμο

Ντανταϊσμός - Ζαν Αρπ, Μαρσέλ Ντυσάν, Μαξ Ερνστ, Φράνσις Πικαμπιά, Τριστάν Τζαρά

Υπερρεαλισμός - Σαλβαντόρ Νταλί, Ρενέ Μαγκρίτ, Χουάν Μιρό

Κονστρουκτιβισμός - Λάζλο Μοχόγκυ-Νάγκυ (László Moholy-Nagy)

Μπαουχάους (Bauhaus) - Βασίλι Καντίνσκυ, Πάουλ Κλέε

στη γλυπτική: Χένρυ Μουρ

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Επανάσταση στη Ρωσία σε πολλές ευρωπαϊκές

χώρες επικρατεί μεγάλη πολιτική αστάθεια. Όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι τη λύση

στα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα δε θα τη δώσει η κοινοβουλευτική

δημοκρατία, αλλά η κομουνιστική επανάσταση ή η φασιστική δικτατορία. Η οικονομική

κρίση του 1929 έφερε ακρίβεια, ανεργία και τεράστια κοινωνικά προβλήματα σε ολόκληρο

σχεδόν τον κόσμο. Λιγότερο επηρεάστηκε η Σοβιετική Ένωση,αλλά και εκεί οι αποφάσεις

του Στάλιν για την κρατική οικονομία είχαν συνέπειες για τους αγρότες.Παράλληλα, σε

διάφορα μέρη του κόσμου ξεσπούν επαναστατικά ή αντιαποικιακά κινήματα. Την εποχή

αυτή οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν όλο και περισσότερο στη ζωή των πολιτών τους.

Συγχρόνως η επιστήμη και η τεχνολογία αλλάζουν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Νέα

καλλιτεχνικά κινήματα επιδιώκουν να εκφράσουν αυτές τις ριζικές αλλαγές. Τα ρεύματα

της μεσοπολεμικής τέχνης είναι:

Ντανταϊσμός

Ο Ντανταϊσμός ή Νταντά (Dada) ήταν ένα καλλιτεχνικό κίνημα

αισθητικής αναρχίας που αναπτύχθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο

Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία (κυρίως

στην ποίηση), το θέατρο και την γραφιστική. Μεταξύ άλλων, το κίνημα

ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου και

αυτού που οι Ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική

διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα.

Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και

απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Επηρέασε μεταγενέστερα

κινήματα, κυρίως τον σουρεαλισμό, που ουσιαστικά ήταν η μετεξέλιξή

του. Είναι γενικά δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια το πού και πότε

ξεκίνησε το κίνημα του Ντανταϊσμού.

ο Χάουσμαν θεωρούσε τον εαυτό του ιδρυτή του Ντανταϊσμού στα 1915.

Αντίθετα, ο Κλωντ Ριβιέρ, σε άρθρο του στο περιοδικό τέχνης Arts υποστήριξε πως ο γεννήτορας του Νταντά είναι ο Φράνσις Πικαμπιά περί τα1913.

Σύμφωνα με τον Άλφρεντ Μπαρ, πρώην διευθυντή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, το Νταντά ξεκίνησε το 1916 στη Νέα Υόρκη και στη Ζυρίχη. Είναι ωστόσο γεγονός πως στην περίοδο 1915-1916, άρχισαν να εκδηλώνονται παραπλήσια καλλιτεχνικά γεγονότα, σε διαφορετικά σημεία ανά τον κόσμο, τα οποία μπορούν να ενσωματωθούν στον ντανταϊσμό. Η ουδέτερη - την περίοδο του Α' Παγκοσμίου πολέμου - Ελβετία, φαίνεται πως προσέφερε το κατάλληλο υπόβαθρο για την κυοφορία του Ντανταϊστικού πνεύματος. Το ελβετικό Νταντά ξεκίνησε στη Ζυρίχη και ειδικότερα καλλιεργήθηκε στο ιστορικό Καμπαρέ Βολταίρ (Cabaret Voltaire) στις αρχές του 1916. Εκεί σχηματίστηκε μια ομάδα από εντελώς διαφορετικών εθνικοτήτων προσωπικότητες που αργότερα επεκτάθηκε σε άλλες πόλεις και εξελίχθηκε στο κίνημα του Ντανταϊσμού.

Γλυπτό του Μαξ Ερνστ με τίτλο"Habakuk" στο Κέντρο Τεχνών

του Ντύσσελντορφ.

Από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν δημιουργικά την

υπεξαίρεση, προσδίδοντας νέα νοήματα, ήταν οι

«καταστασιακοί» τη δεκαετία του '50. Κάτω δεξιά, «Ο Γιος

του Ανθρώπου» του Ρενέ Μαγκρίτ (1964) και, αριστερά,

πίσω απ' το μήλο το παιχνίδι της ανατροπής.

Υπερρεαλισμός

Ο υπερρεαλισμός ή σουρρεαλισμός, από τις γαλλικές λέξεις sur (επάνω, επί)

και réalisme (ρεαλισμός, πραγματικότητα) όπου στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως

«πάνω ή πέρα από την πραγματικότητα», ήταν ένα κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στο χώρο

της λογοτεχνίας αλλά εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα.

Αναπτύχθηκε κυρίως στη Γαλλία στις αρχές του 20ου αιώνα και ειδικότερα στην περίοδο μεταξύ

του Α και του Β παγκόσμιου πολέμου .Είναι φιλολογική, ποιητική και καλλιτεχνική κίνηση που

ενθαρρύνει τον αυτοματισμό καταγώμενη από το ντανταϊσμό την υπαγόρευση δηλαδή του

υποσυνήδειτου γιατί πιστεύει πως μόνον έτσι είναι δυνατή η ανανέωση των αξιών ηθικής ,

φιλοσοφίας και επιστήμης .Διακυρίσει την παντοδυναμία του ονείρου,του ενστίκτου και

στρέφεται ενάντια σε κάθε λογική,ηθική και κοινωνική τάξη. Ο υπερρεαλισμός γεννήθηκε

στο Παρίσι και αναπτύχθηκε ως επί το πλείστον από νεαρούς ποιητές της εποχής, κυρίως από

την ομάδα που διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό Litterature στο διάστημα 1919-1924,

διαμορφώνοντας την τάση που αργότερα οδήγησε στη δημοσίευση ενός Μανιφέστου που

ανήγγειλε τη δημιουργία ενός νέου κινήματος. Βασικές επιρροές αυτής της πρώιμης

υπερρεαλιστικής ομάδας υπήρξαν οι Ρεμπώ, Λωτρεαμόν και Μαλλαρμέ, αλλά και σύχρονοι

λογοτέχνες της εποχής όπως ο Απολλιναίρ και Πιέρ Ρεβερντύ. Άλλες σαφείς επιρροές προήλθαν

από τον γερμανικό Ρομαντισμό αλλά και το αγγλικό γοτθικό μυθιστόρημα.

Το περιοδικό Litterature ήταν αρχικά υπό την διεύθυνση των Λουί

Αραγκόν, Αντρέ Μπρετόν και Φιλίπ Σουπώ και συνεργάστηκε με

πρωτοποριακούς αλλά και περισσότερο παραδοσιακούς καλλιτέχνες.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, και με τον ερχομό στο Παρίσι

του Τριστάν Τζαρά, ενός από τους πρωτεργάτες του κινήματος

του ντανταϊσμού, το περιοδικό ακολούθησε ένα δρόμο περισσότερο

επαναστατικό, αντίθετα σε όλα τα ρεύματα της τέχνης που

προηγήθηκαν και κυρίως αντίθετα στο κατεστημένο της εποχής και

την αδρανή αστική τάξη. Η δυσπιστία απέναντι στον ορθολογισμό και

τις τυπικές συμβάσεις που αποτελούσαν «ιερές» αξίες για την εποχή

και για αρκετούς καλλιτέχνες της πρωτοπορίας, αποτέλεσε τη βάση

για την εξερεύνηση του χώρου του ο υπερρεαλισμος τεινει στην

ανατροπη κ οριστικη απαλλαγη ,από κάθε αναγνωρισμενη αξια, ειτε

με τα επαναστατικωτης περιεχομενο, ειτε με τον υποσυνηδειτο

αυτοματισμοΤο εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του περιοδικού La

Révolution surréaliste (H Υπερρεαλιστική Επανάσταση), το

Δεκέμβριο του 1924.

Κονστρουκτιβισμός

Ο Κονστρουκτιβισμός (Constructivism) αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα, κυρίως στη ζωγραφική και τη γλυπτική

Αναπτύχθηκε την περίοδο 1913-1930 στη Ρωσία

Θεμελιωτής του κινήματος θεωρείται ο Ρώσος καλλιτέχνης Βλαντιμίρ Τάτλιν (Vladimir Tatlin)

Ως πρόδρομοι του Ρωσικού κονστρουκτιβισμού αναφέρονται πολλές φορές τα

κινήματα του Φουτουρισμού και του Κυβισμού, με τα οποία είναι γεγονός πως ήρθε σε

επαφή και ο Τάτλιν στο Παρίσι. Η καλλιτεχνική πρωτοπορία του Τάτλιν ένωσε και

άλλους Ρώσους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και οι γλύπτες Antoine Pevsner και

Naum Gabo. Η πρώτη αυτή ομάδα δημοσίευσε και το Μανιφέστο της το 1920 (ή1921).

Θεωρείται ότι μέσα από αυτό το μανιφέστο γεννήθηκε και ο όρος -

κονστρουκτιβισμός (αγγ. construct, ελλ. μφ. κατασκευάζω) καθώς μία από τις

διακηρύξεις του κινήματος ήταν πως η τέχνη "κατασκευάζεται". Ένα από τα συνθήματα

του ήταν επίσης το "Η Τέχνη στη Ζωή". Κύριο χαρακτηριστικό του κινήματος του

κονστρουκτιβισμού αποτελούν οι απολύτως αφηρημένες κατασκευές. Απουσιάζουν οι

συμβατικές αναπαραστάσεις αντικειμένων ενώ δίνεται έμφαση στην απεικόνιση

γεωμετρικών μορφών. Η απόδοση των θεμάτων είναι τις περισσότερες φορές

ακραιφνώς μινιμαλιστική και συχνά με διάθεση πειραματισμού.

Οι κονστρουκτιβιστές θαύμαζαν τις μηχανές και την τεχνολογία της εποχής σε βαθμό που

χρησιμοποιούσαν πολλά βιομηχανικά υλικά (πλαστικό, γυαλί ή σίδερο) στην κατασκευή των

έργων τους. Ο κονστρουκτιβισμός συνδέθηκε στενά και με την αρχιτεκτονική.

Αρχικά το σοβιετικό καθεστώς είχε θετική στάση απέναντι στο κίνημα, ωστόσο μετά την

δημοσίευση του μανιφέστου εναντιώθηκε σε αυτό με αποτέλεσμα τη σταδιακή φθορά του.

Πολλοί εκπρόσωποι του αναγκάστηκαν για αυτό το λόγο να εγκαταλείψουν τη Ρωσία.

Το κίνημα θεωρείται διεθνές, καθώς πέρα από τη Ρωσία εξαπλώθηκε και σε χώρες όπως η

Γερμανία και η Ολλανδία.

Αφηρημένη χωρίς ραφή πρότυπο από γεωμετρικά σχήματα. Abstract

Ιστορικό στο ύφος του κονστρουκτιβισμού.

Μπάουχαους

Με τον όρο Μπαουχάους ή Μπάουχαους (γερμ. Staatliches Bauhaus ή Bauhaus) αναφερόμαστε στην

καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που ιδρύθηκε από τον Βάλτερ Γκρόπιους και αναπτύχθηκε την

περίοδο1919-1933 στη Γερμανία.Η θεση του γκροπιους ηταν πως μια νεα ιστρικη περιοδος ξεκινουσε με το

τελος του πολεμου και πιστευε πως ένα νέο αρχιτεκτονικο υφος θα επρεπε να απεικονησει κ να συμβολισει

αυτή ητ νεα εποχη .το υφος αυτό θα πρεπε να ναι λειτουργικο, φτηνο αλλα ταυτοχρονα κ με καλλιτεχνικες

αξιωσεις Το ύφος της σχολής Μπαουχάους επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης,

ειδικότερα στους τομείς της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού, ενώ τα έργα που παράχθηκαν

μέσα από τα εργαστήρια της σχολής έγιναν αντικείμενα εκτεταμένης αναπαραγωγής. Λειτούργησε σε τρεις

διαφορετικές πόλεις της Γερμανίας, στη Βαϊμάρη (1919-25), στο Ντεσάου (1925-32) και

στο Βερολίνο (1932-33), υπό την διεύθυνση τωνΒάλτερ Γκρόπιους (1919-28), Χάνες Μέγιερ (1928-30)

και Μις βαν ντερ Ρόε (1930-33) αντίστοιχα. Οι αλλαγές στην έδρα και στην ηγεσία της συνδέονταν με

αντίστοιχες διαφοροποιήσεις στην πολιτική της αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ύφους της.

Ανάμεσα στις κεντρικές ιδέες που προώθησε η σχολή, ήταν η χρήση της τεχνολογίας για καλλιτεχνικούς

σκοπούς, η απουσία διάκρισης μεταξύ καλών και εφαρμοσμένων τεχνών, καθώς και η αναγκαιότητα της

σφαιρικής διδασκαλίας όλων των μορφών τέχνης.[2] Επανέφερε τη διδασκαλία σε εργαστήρια, σε αντίθεση

με τον τρόπο λειτουργίας των ακαδημιών, και στο μικρό χρονικό διάστημα που λειτούργησε, δίδαξαν

επιφανείς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Γιοχάνες Ίτεν, ο Μαρσέλ Μπρόιερ και

ο Πάουλ Κλέε.

Το κίνημα του κονστρουκτιβισμού συνδέθηκε όμως επίσης με τη σχολή του Μπαουχάους στη Γερμανία καθώς

και με τον Νεοπλαστικισμό.

Γλυπτική

Γλυπτική ονομάζεται η τέχνη της καλλιτεχνικής δημιουργίας - έκφρασης, που εκτελείται μέσω

της δημιουργίας τρισδιάστατων μορφών σε οποιοδήποτε μέσο. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται

είναι διάφορα, σκληρά, όπως η πέτρα, το μάρμαρο, τα μέταλλα ή το ξύλο, ή και πιο μαλακά,

όπως ο πηλός ή διάφορα πλαστικά (στη σύγχρονη γλυπτική). Είναι δυνατός ακόμη ο συνδυασμός

διαφορετικών υλικών. Το πρώτο στάδιο είναι η εύρεση των αντικειμένων που θα παρουσιαστούν

από τους γλύπτες. Έπειτα, τα επιλεγμένα υλικά υφίστανται επεξεργασία με διάφορες τεχνικές,

αφαιρετικές όπως το σκάλισμα, ή προσθετικές όπως η συγκόλληση. Υπάρχουν ακόμη τεχνικές

που τροποποιούν τη σκληρότητα των χρησιμοποιουμένων υλικών. Όταν τελειώσει το γλυπτό ή

το ανάγλυφο, η επιφάνειά του μπορεί να διακοσμηθεί επιπλέον με χρήση ζωγραφικής. Τέλος, μια

συλλογή γλυπτών, τοποθετούνται μερικές φορές σε «κήπους γλυπτών»

Amedeo Modigliani, Κόκκινη Καρυάτις, 1914. Gouache και κιμωλία σε χαρτί, Norton

Gallery of Art, West Palm Beach, FL, USA

Theodorescu-Sion, Σύνθεση με Ρουμανικά

Στοιχεία, 1924, ελαιογραφία,The National

Museum of Art of Romania

Paul Delvaux, Πυγμαλίων και Γαλάτεια, 1939,

ελαιογραφία, Μusées Royaux des Beaux-Arts

Brussels

Αγήνωρ Αστεριάδης, Ύδρα, 1937, ελαιογραφία,

Συλλογή Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος

Γιάννης Μόραλης, Στον υπαίθριο φωτογράφο,

1934, ελαιογραφία, ΕΠΜΑΣ.

Γιάννης Τσαρούχης, Ο Σκεπτόμενος, 1936,

Xρωστικές σκόνες με ζωική κόλλα σε χαρτί,

ΕΠΜΑΣ

Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας, Ουσία και σκιά,

1938, Καζεΐνη σε ξύλο. ΕΠΜΑΣ.

ΠΗΓΕΣ

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BD%CF%83%CF%84%CF%81

%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%B2%CE%B9%CF%83%CE

%BC%CF%8C%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B

1%CF%8A%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CF%81%CE%B5

%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%AC%CE%BF%CF%85%CF%8

7%CE%B1%CE%BF%CF%85%CF%82

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B9

%CE%BA%CE%AE