Ανυψωτικά μηχανήματα και ασφάλεια

Περιεχόμενα

1.1 Γερανογέφυρες.........................................................................................4

1.2 Οικοδομικοί πυργογερανοί ......................................................................8

1.3 Γερανοί επί οχημάτων ή τροχοφόροι γερανοί...........................................9

1.4 Μικροί γερανοί .......................................................................................10

1.5 Αναβατόρια ............................................................................................11

Κεφάλαιο 2......................................................................................................12

Ζητήματα ελέγχου και ασφάλειας................................................................12

2.1 Κανονισμός και νομοθεσία .................................................................12

2.2 Περιγραφή κινδύνων και φυσικών παραγόντων ...................................14

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ..............................................................................................22

Θέμα Εργασίας: Ανυψωτικά Μηχανήματα

Πρόλογος

Η θαλάσσια οδός αποτελεί εδώ και αιώνες ένα τεράστιο εργαλείο για το

εμπόριο και τη μεταφορά προϊόντων. Με το πέρασμα των ετών η αξία της

δραστηριότητας αυτής αναβαθμίζεται.

1Εικόνα Σχέδιο του νότιου τμήματος του Οίκου των Ναξίων, με τον Κολοσσό, του αρχαιολόγου Π. Ι. Χατζηδάκη. Είναι εύλογη η υπόθεση των ειδικών περί της χρήσης ανυψωτικής μηχανής κατά την κατασκευή.πηγή: http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2015/02/blog-post_30.html

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν, είναι προφανές πως η

χρήση των ανυψωτικών μηχανών χρονολογείται περίπου από το 515 π.Χ..1

Για τους επόμενους αιώνες η παρουσία των ανυψωτικών μηχανημάτων δεν

είναι γνωστή, ωστόσο οι επιστήμονες υποθέτουν την ύπαρξή τους, καθώς

είναι προφανής η μετακίνηση πολύ μεγάλων βαρών. Το ζήτημα αυτό αφορά

για παράδειγμα τον κολοσσό των Ναξίων ή το επιστύλιο του ναού της

Αρτέμιδος στην Έφεσο.2

Στη σημερινή εποχή τα λιμάνια διαδραματίζουν το ρόλο των κομβικών

εκείνων σημείων των μεγάλων δικτύων για τις εμπορικές συναλλαγές,

περισσότερο από κάθε άλλο σταθμό.3 Μάλιστα, το σύνολο των λιμενικών

εργασιών φορτοεκφόρτωσης συμπεριλαμβάνονται στις πιο σημαντικές

δραστηριότητες ενός λιμανιού. Οι εργασίες αυτές σήμερα ενέχουν υψηλό

βαθμό επικινδυνότητας, καθώς λαμβάνουν χώρα με τρόπο εκμηχανισμένο.4

Το σύνολο των κινδύνων που επηρεάζουν τα επίπεδα της ασφάλειας

και της υγιεινής των ανθρώπων που εργάζονται στο περιβάλλον των λιμανιών

εμφανίζεται ως ιδιαίτερα μεγάλο. Ένα ατύχημα μπορεί να προκύψει από την

πτώση αντικειμένων ή κάποιων υλικών, ακόμα και από την πτώση ενός

εργαζόμενου από ολισθηρές κλίμακες.5 Επίσης, ένας κακός χειρισμός ή

λανθασμένος υπολογισμός ενός φορτίου επιφέρει μια ακατάλληλη φόρτωση.

Μια τέτοια φόρτωση δύναται να οδηγήσει σε ανατροπή του εμπορεύματος, το

οποίο ζυγίζει πολλούς τόνους. Το γεγονός αυτό, μπορεί να έχει επιπτώσεις,

τόσο στην υγεία του εργαζόμενου, όσο και στην καταλληλότητα του

1Ορλάνδος Α. Κ., Τα υλικά δομής των αρχαίων Ελλήνων, τεύχος 2, 1959-60, 107-109

2Ορλάνδος Α. Κ., , ό.π.

3Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., Υγεία και ασφάλεια σε εργασίες φορτοεκφόρτωσης σε λιμάνια, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 2007, σελ. 7

4Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., ό.π., σελ.7


2

εμπορεύματος. Επιπλέον, το είδος της εργασίας στα λιμάνια μπορεί να

δημιουργήσει προβλήματα που πηγάζουν από αυξημένα επίπεδα θορύβου,

κραδασμών ή ανεπάρκεια φωτισμού.

Ανυψωτικά Μηχανήματα

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα κυριότερα ανυψωτικά

μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σήμερα. Με τον όρο ανυψωτικά

μηχανήματα ονομάζεται το σύνολο εκείνων των μηχανικών συγκροτημάτων,

τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μετακίνηση ή τη μεταφορά βαρών, σε

κατακόρυφη ή οριζόντια και κατακόρυφη κίνηση ταυτόχρονα.6 Εξάλλου, ως τον

όρο ανυψωτικό μηχάνημα 7 νοείται ένα ευρύτατο φάσμα εξοπλισμού, που

ενδεικτικά περιλαμβάνει, τους οικοδομικούς γερανούς, τους αυτοκινούμενους

γερανούς, τις γερανογέφυρες, τα βαρούλκα σε τροχιές, τα περονοφόρα και τα

καλαθοφόρα οχήματα, τα αναβατόρια, τις αντλίες σκυροδέματος, κ.ά.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία8 ως «ανυψωτικό μηχάνημα ορίζεται το μηχάνημα

που προορίζεται για την ανύψωση και μετατόπιση στο χώρο φορτίων

ανηρτημένων σε άγκιστρο ή με τη βοήθεια άλλης διάταξης ανάρτησης ή

ανύψωσης.»

Οι εφαρμογές των ανυψωτικών μηχανημάτων είναι πολλές και

λαμβάνουν χώρα σε διάφορους επαγγελματικούς χώρους, οι οποίοι

εκτείνονται σε όλο το φάσμα της σύγχρονης βιομηχανίας. Έτσι, λοιπόν η

χρήση τους συναντάται στους χώρους της βαριάς βιομηχανίας, προκειμένου

να καταστεί δυνατή η μετακίνηση μεγάλων βαρών, στις αποβάθρες και τους

σιδηροδρομικούς σταθμούς κατά τη φόρτωση διαφόρων ειδών υλικών, σε

εργοστάσια για τις μεταφορές μηχανημάτων και πρώτων υλών, στην

6Ανώνυμος, Ανυψωτικά Μηχανήματα, Σημειώσεις για το μάθημα Δομικές Μηχανές, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, σελ.2

7Πρώτη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανικής Πολιτικής – Τρίτη Διεύθυνση Κλαδικής Βιομηχανικής Πολιτικής, Ανυψωτικά Μηχανήματα: Οδηγός Εφαρμογής της Νομοθεσίας, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, Αθήνα 2011, σελ.3

8Εφημερίς της κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Β, αρ.φ. 1186, ημερομηνία κυκλοφορίας 25 Αυγούστου 2003, άρθρο 1

3

κατασκευή των κτιρίων για τη μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων, σε

μεταλλεία, κ.α.9

Τα ανυψωτικά μηχανήματα λειτουργούν μαζί με μια σειρά ανυψωτικών

εξαρτημάτων.10 Ένα είδος εξαρτημάτων είναι τα άγκιστρα, τα οποία πρέπει να

είναι τύπου ασφαλείας, με διάταξη τέτοια, ώστε να εμποδίζεται η τυχαία

απαγκίστρωση των εξαρτημένων φορτίων. Σχετικά με τη σωστή χρήση τους,

πρέπει να αποφεύγεται η τριβή με μεταλλικές επιφάνειες, η έκθεση σε υψηλές

θερμοκρασίες και η υπερφόρτωση πάνω από το όριο αντοχής των

εξαρτημάτων. Έπειτα, είναι τα συρματόσχοινα, τα οποία πρέπει να ελέγχονται

οπτικά και να λιπαίνονται συχνά. Ακόμη, αναφέρονται συνοπτικά τα βαρούλκα,

οι τροχαλίες, οι οδηγοί των αντίβαρων και τα περιλάβια, το σύνολο των

οποίων πρέπει να ελέγχεται τακτικά για την ορθή χρήση τους.

1.1 Γερανογέφυρες

Η γερανογέφυρα είναι μια ανυψωτική μηχανή, η οποία κινείται πάνω σε

ράγες διανύοντας μια διαδρομή μήκους 120 μέτρων. Έχει πολύ υψηλό

επίπεδο απόδοσης και μπορεί να σηκώσει βάρος που φτάνει τους 28 τόνους.

Τροφοδοτείται με ηλεκτρικό ρεύμα και ως εγκατάσταση φτάνει τα 14 μέτρα με

δυνατότητα ανύψωσης φορτίου έως τα 13 μέτρα. 11

Προκειμένου να αποδοθεί η περιγραφή μιας γερανογέφυρας με σαφή

τρόπο, κρίνεται απαραίτητο να παρουσιαστούν τα χαρακτηριστικά εκείνα

στοιχεία που την αποτελούν. Έτσι, λοιπόν, μια γερανογέφυρα αποτελείται από

τα εξής στοιχεία 12:

i. Το άνοιγμα της γέφυρας: Lg σε μέτρα (m)

ii. Τη διαδρομή της γέφυρας: Lp σε μέτρα (m)

9Σημειώσεις για το μάθημα Δομικές Μηχανές ό.π., σελ.2-3

10Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Ανυψωτικά Μηχανήματα, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυπριακή Δημοκρατία,σελ.10

11Σημειώσεις για το μάθημα Δομικές Μηχανές ό.π., σελ. 54

122η Ομάδα Διοίκησης Έργου, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων, Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006, σελ. 3-4

4

iii. Την ανυψωτική ικανότητα: Pg σε τόνους (ton)

iv. Το ύψος ανυψώσεως του αγκίστρου: Hg σε μέτρα (m)

v. Το μέγιστο βέλος της κάμψης: fg/Lg, (συνήθως 1/800 – 1/1000 του

ανοίγματος).

vi. Τις ταχύτητες της γερανογέφυρας φορείου και βαρούλκου

Ως προς την κατασκευή τους οι γερανογέφυρες αποτελούνται από μια

πληθώρα συστημάτων και διατάξεων.13 Αρχικά, τα δύο βασικά στοιχεία

μιας γερανογέφυρας είναι οι σιδηροτροχιές κύλισης. Η ελάχιστη διατομή

για αυτές είναι Α45 14, ή ορθογωνική σε σχήμα διατομή τουλάχιστον 50 x

30 mm.

132η ΟΔΕ, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, ό.π., σελ. 1-3

14DIN 536-1:1991-09: Crane rails; Dimensions, sectional properties, steel grades for crane rails with foot flange, form A -- Γερανοτροχιές. Διαστάσεις, μορφή διατομής και ποιότητες χάλυβα για γερανοδοκούς με πέλμα έδρασης τύπου Α

5

Η ορθογωνική διατομή χρησιμοποιείται όταν η γερανογέφυρα κινείται σε

μεταλλικές γερανοδοκούς. Επιπλέον, με τις σιδηροτροχιές, γίνεται χρήση

χαλύβδινων ελασμάτων έδρασης πλάτους τουλάχιστον 150 mm και πάχους

10 mm, διαφόρων εξαρτημάτων για τη συγκράτηση των σιδηροτροχιών και

των τερματικών προσκρουστήρων ή αλλιώς stoppers.15

Έπειτα, η γερανογέφυρα στηρίζεται στον κύριο φορέα της, ο οποίος

μπορεί να είναι απλής ή διπλής κατατομής. Ο κύριος φορέας αποτελείται από

δοκούς τυποποιημένων διατομών μορφοσιδήρου, ή δοκούς συνθέτου

διατομής τύπου «Υ», ή ολόσωμες δοκούς κιβωτοειδούς διατομής από

χαλυβδοελάσματα ποιότητας S235JR / S275Jr / S355JR.16

152η ΟΔΕ, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, ό.π., σελ.1-3


6

Σχήμα : Σχεδιαστική αναπαράσταση φορέα Γερανογέφυρας.πηγή: Ανώνυμος, Μεταφορικές και Ανυψωτικές Μηχανές, Σημειώσεις για το Εργαστήριο ∆υναµικής και Κατασκευών, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Ακαδηµαϊκό Έτος 2010-2011, κεφ. 7, σελ. 10, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://courseware.mech.ntua.gr/ml23208/lecture_pdfs

Εικόνα : Γερανογέφυρα διπλού φορέαπηγή: Ανώνυμος, Μεταφορικές και Ανυψωτικές Μηχανές, Σημειώσεις για το Εργαστήριο ∆υναµικής και Κατασκευών, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Ακαδηµαϊκό Έτος 2010-2011, κεφ. 7, σελ. 38, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://courseware.mech.ntua.gr/ml23208/lecture_pdfs

Στη συνέχεια, ακολουθεί η διάταξη κύλισης της γερανογέφυρας, η οποία

αποτελείται από δύο πλαγιοφορείς. Οι πλαγιοφορείς κατασκευάζονται από

τυποποιημένες διατομές χάλυβα ή από σύνθετη κιβωτοειδή διατομή

στραντζαρισμένου χαλυβδοελάσματος, ποιότητας S235JR/S275Jr/S355JR

(σύμφωνα με ΕΝ 10025-1:2004), με τροχούς κύλισης. Χρησιμοποιούνται δύο

τροχοί κύλισης ανά πλαγιοφορέα, με δύο ακραίες στεφάνες, εκ των οποίων ο

ένας είναι κινητήριος. Στα στοιχεία αυτά προστίθενται ένα ζεύγος

ηλεκτρομειωτήρων δύο ταχυτήτων με ηλεκτρομαγνητική πέδη, τερματικοί

ελαστικοί προσκρουστήρες επί των πλαγιοφορέων (buffers) και οριακοί

διακόπτες διαδρομής κύλισης.17

Η διάταξη ανύψωσης μιας γερανογέφυρας αποτελείται από ένα πλήρες

ηλεκτροκίνητο βαρούλκο, εξοπλισμένο με διάφορα εξαρτήματα, όπως το

τύμπανο τύλιξης του συρματόσχοινου, τον οδηγό του συρματόσχοινου, τους

οριακούς διακόπτες ελάχιστης / μέγιστης διαδρομής του συρματόσχοινου, τη

θήκη στερέωσης του άκρου του συρματόσχοινου τον κινητήρα ανύψωσης δύο

ταχυτήτων με ηλεκτρομαγνητική πέδη, τη διάταξη μετάδοσης κίνησης, το

συρματόσχοινο και τη διάταξη συστήματος ανάρτησης του φορτίου με

τροχαλία, άγκιστρο και ασφάλεια.18 Ακόμη, αναφέρεται και η διάταξη κύλισης

του βαρούλκου, η οποία αποτελείται από το φορείο έδρασης του βαρούλκου,

έναν ηλεκτρομειωτήρα κίνησης δύο ταχυτήτων και τους τροχούς κύλισης.

Τα βαρούλκα χρησιμοποιούνται κατά την ανύψωση των βαρών

κατακόρυφα. Έχουν κατασκευαστεί διαφόρων ειδών βαρούλκα, όπως τα

απλά, τα βαρούλκα με οδοντωτούς τροχούς και τα ηλεκτρικά βαρούλκα.19




7

Εικόνα : Σταθερό βαρούλκοπηγή: Ανώνυμος, Μεταφορικές και Ανυψωτικές Μηχανές, Σημειώσεις για το Εργαστήριο Δυναµικής και Κατασκευών, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Ακαδημαϊκό Έτος 2010-2011, κεφ. 7, σελ. 18, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://courseware.mech.ntua.gr/ml23208/lecture_pdfs

Τέλος, η τελευταία διάταξη που περιέχεται στη γερανογέφυρα, είναι το

σύστημα τροφοδοσίας και ελέγχου. Αυτό αποτελείται από τη ροηφόρο γραμμή

και τα εξαρτήματα σύνδεσης και στήριξής της. Επιπλέον, στο σύστημα αυτό

συμπεριλαμβάνεται και ο αντίστοιχος ψηκτροφορέας ρευματοληψίας. Έπειτα,

ακολουθούν οι τυποποιημένες μεταλλικές ράγες διατομής C με τα εξαρτήματά

τους, τα συρόμενα εύκαμπτα καλώδια, τα οποία χρησιμοποιούνται για την

τροφοδοσία των εγκατεστημένων κινητήρων της γερανογέφυρας και τη

μεταφορά των σημάτων του κυκλώματος ελέγχου. Επίσης, στη διάταξη αυτή

γίνεται χρήση ενός χειριστηρίου, ενσύρματου ή ασύρματου, για τον

τηλεχειρισμό της γερανογέφυρας από το έδαφος κι ενός πίνακα ελέγχου, ο

οποίος τοποθετείται πάνω στη γερανογέφυρα.

Το σύνολο των διατάξεων ολοκληρώνεται με τα συστήματα ασφαλείας

έναντι της υπερφόρτωσης. Αυτά έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν το ωφέλιμο

φορτίο ανύψωσης και να ενημερώνουν με ηχητική και οπτική διακοπτόμενη

σήμανση (σειρήνα και φάρο).20

1.2 Οικοδομικοί πυργογερανοί

Οι οικοδομικοί πυργογερανοί ή αλλιώς πύργοι αποτελούν ένα από τα

πιο σημαντικά ανυψωτικά μηχανήματα για κάθε τύπου εργοτάξιο. Οι χειριστές

το χρησιμοποιούν προκειμένου να μετακινήσουν χάλυβα, σκυρόδεμα, ή

μεγάλα και βαριά εργαλεία όπως γεννήτριες, καθώς και ένα πλήθος άλλων

οικοδομικών υλικών.

Εικόνα 1: Σχεδιαστική αναπαράσταση πύργου.πηγή: Ανώνυμος, Μεταφορικές και Ανυψωτικές Μηχανές, Σημειώσεις για το Εργαστήριο Δυναµικής και Κατασκευών, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Ακαδημαϊκό Έτος 2010-2011, κεφ. 7, σελ. 11, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://courseware.mech.ntua.gr/ml23208/lecture_pdfs

202η ΟΔΕ, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, ό.π., σελ.1-3

8

Η στήριξή του πραγματοποιείται από την έδραση της βάσης του πάνω

σε μια πλάκα από σκυρόδεμα και συχνά, στηρίζεται και στις πλάγιες δομές

των κατασκευών, προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή στήριξη.21

Στη συνέχεια, ο κεντρικός φορέας, ο οποίος δίνει το ύψος στον γερανό,

συνδέεται με τη βάση. Έπειτα, ο φορέας συνδέεται επίσης, με τη μονάδα

περιστροφής. Στο υψηλότερο σημείο της μονάδας περιστροφής

προσαρτώνται τρία στοιχεία: Ο μεγάλος βραχίονας εργασίας, ο μικρός

βραχίονας εργασίας και η καμπίνα του χειριστή. Η απόδοσή του είναι ιδιαίτερα

υψηλή, καθώς συνδυάζει το μεγάλο ύψος και την υψηλή ανυψωτική ικανότητα,

βρίσκοντας εφαρμογή στην κατασκευή υψηλών κτιρίων.

1.3 Γερανοί επί οχημάτων ή τροχοφόροι γερανοί

Ένα από τα πιο διαδεδομένα είδη γερανών είναι εκείνος που έχει τη

δυνατότητα προσαρμογής επάνω σε τροχοφόρο φορτηγό αυτοκίνητο.22 Το

συγκεκριμένο είδος γερανών προσφέρει το σημαντικό πλεονέκτημα στο

εργοτάξιο της αυτόνομης μεταφοράς των υλικών. Πρόκειται για

αναδιπλούμενους τηλεσκοπικούς γερανούς φορτίων επί οχημάτων, ή αλλιώς

«παπαγαλάκια». Ανάλογα με την ανυψωτική τους ικανότητα κατατάσσονται με

βάση τη νομοθεσία σε υψηλής επικινδυνότητας ανυψωτικά μηχανήματα

ανυψωτικής ικανότητας μικρότερης, ίσης ή μεγαλύτερης των δύο τόνων.

21Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ανοικτής πρόσβασης wikipedia, λήμμα: Crane

Machine, διαθέσιμη στον ιστότοπο:http://en.wikipedia.org/wiki/Crane_

%28machine%29#CITEREFCoulton1974

22Κόκκαλης Π., Ανάλυση και έλεγχος ανυψωτικών συστημάτων μεταφοράς τύπου γερανογέφυρας, διπλωματική εργασία του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 2013, σελ 17.

9

Η λειτουργία τους επιτυγχάνεται με τη βοήθεια χρήσης πτυσσόμενων

πέδιλων ή αντίβαρων για την εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής

σταθεροποίησης. Η ανυψωτική τους ικανότητα ή διαφορετικά, η απόδοσή τους

ξεκινά από τους 20 τόνους.

1.4 Μικροί γερανοί

Στα πλαίσια της ευκολίας μεταφοράς, υπάρχει μια κατηγορία με

διατάξεις κινητές, αναδιπλούμενες ελαφριές και μικρές σε μέγεθος. Οι γερανοί

αυτοί έχουν το πλεονέκτημα της μετακίνησης σε μικρούς χώρους και δύσκολα

σημεία, όπου οι μεγαλύτεροι δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν. Είναι

εφοδιασμένοι με τροχούς & ροδάκια από πολυαμίδιο.

Οι διαστάσεις τους συνήθως είναι μικρές ή compact όπως αναφέρονται

στο εμπόριο, ενώ η λειτουργία τους πραγματοποιείται, είτε με

βενζινοκινητήρα, είτε με πετρελαιοκινητήρα. Η ανυψωτική του ικανότητα

ποικίλει, ωστόσο συνήθως δεν ξεπερνά του πέντε τόνους.

10

Εικόνα : Τροχοφόρος γερανόςπηγή: http://www.hireshops.gr/el/hire-shops-one-call?page=shop.product_details&flypage=flypage.tpl&product_id=1142&category_id=158

Εικόνα 7: Μικρός, φορητός, αναδιπλούμενος γερανόςπηγή: http://www.spanias.com/el/products-gr/63/2

Εικόνα 8: Μίνι αυτοκινούμενος γερανός με ερπύστριες.πηγή: http://www.stafilopatis.gr/index.php?dispatch=products.view&product_id=255

1.5 Αναβατόρια

Τα αναβατόρια είναι ανυψωτικά μηχανήματα, τα οποία χρησιμεύουν

κατά την εκτέλεση δομικών έργων, προκειμένου να μετακινηθούν καθ’ ύψος τα

υλικά της κατασκευής. Τα χαρακτηριστικά τους είναι σχετικά περιορισμένα και

έχουν τη δυνατότητα να μετακινήσουν αντικείμενα σε ύψος σαράντα μέτρων

με ταχύτητα 0,5 έως 0,7 μέτρα/δευτερόλεπτο. Η ανυψωτική τους ικανότητα

είναι 800 κιλά.23

Η συντήρηση που απαιτείται για την παράταση του χρόνου ζωής και

την ομαλή λειτουργία των αναβατορίων αφορά κυρίως στην παρακολούθησης

του μηχανήματος από το χειριστή και τη συχνή επιθεώρησή του.24 Η

επιθεώρηση συνίσταται, τόσο κατά την κατάσταση λειτουργίας του, όσο και

μετά το πέρας των προγραμματισμένων εργασιών.

Ο στόχος της διαδικασίας αυτής είναι ο εντοπισμός τυχόν βλαβών ή φθορών

και η πρόληψη. Επιπλέον, όπως κάθε διάταξη μηχανής έτσι και το

αναβατόρια χρήζει τακτικής λίπανσης ανάλογα με τις οδηγίες του

κατασκευαστή. Επίσης, μέριμνα του χειριστή είναι η στοιχειώδεις

αντικαταστάσεις των τμημάτων εκείνων που έχουν υποστεί φθορά, όπως

ιμάντες, καλώδια, αλυσίδες κ.ά.. Η προσοχή του πρέπει να εστιάζεται στην



11

Εικόνα : Αναβατόριο οικοδομής για οικοδομικά υλικά με σύστημα απαγκίστρωσης κατά την άφιξη.πηγή: http://www.hireshops.gr/el/hire-shops-one-call?page=shop.product_details&flypage=flypage.tpl&product_id=519&category_id=102

καλή κατάσταση των εξαρτημάτων εκείνων που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με

την ασφαλή λειτουργία του μηχανήματος.

Κεφάλαιο 2

Ζητήματα ελέγχου και ασφάλειας

2.1 Κανονισμός και νομοθεσία

Το σύνολο των βλαπτικών παραγόντων που ενυπάρχουν σε κάθε

εργασιακό περιβάλλον, δύναται να βλάψει το επίπεδο ασφάλειας και υγείας

των εμπλεκομένων σε αυτό, εφόσον δεν ελέγχονται και δεν λαμβάνονται τα

απαραίτητα μέτρα. Στο πλαίσιο αυτό, η νομοθεσία ρυθμίζει τα διάφορα

ζητήματα που προκύπτουν, προκειμένου να διασφαλίσει την εύρυθμη

λειτουργία των μηχανημάτων και την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων σε

αυτά. Βασική προϋπόθεση της σωστής ρύθμισης αποτελεί ο ποσοτικός και

ποιοτικός προσδιορισμός των κινδύνων και των βλαπτικών παραγόντων,

όπως αυτοί προκύπτουν μέσα από ένα σύνολο ειδικών μετρήσεων. 25

Η βασική νομοθεσία που διέπει και ρυθμίζει τα ζητήματα που

σχετίζονται με τα ανυψωτικά μηχανήματα είναι «Ο κανονισμός Ελέγχων

Ανυψωτικών Μηχανημάτων».26 Το πρώτο άρθρο του ορίζει το πεδίο

εφαρμογής και περιγράφει τους απαραίτητους ορισμούς, κάποιοι από τους

οποίους έχουν ήδη αναφερθεί πιο πάνω.

Το δεύτερο άρθρο καθορίζει την κατάταξη των ανυψωτικών

μηχανημάτων ανάλογα με την επικινδυνότητά τους. Έτσι, λοιπόν, τα

ανυψωτικά μηχανήματα κατηγοριοποιούνται σε υψηλής επικινδυνότητας, σε

μέσης επικινδυνότητας και σε χαμηλής επικινδυνότητας ανυψωτικά

μηχανήματα. Η πρώτη κατηγορία της υψηλής επικινδυνότητας περιλαμβάνει

25Κουκουλάκη Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ΕΛΙΝΥΑΕ, Αθήνα 1999, σελ. 17

26Εφημερίς της κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Β, αρ.φ. 1186, ημερομηνία κυκλοφορίας 25 Αυγούστου 2003

12

υψηλής επικινδυνότητας ανυψωτικά μηχανήματα δύο υποκατηγορίες, την

υποκατηγορία (Υ1) και την υποκατηγορία (Υ2).27

«Στην υποκατηγορία (Υ1) υπάγονται:

• Οι γερανογέφυρες ανυψωτικής ικανότητας ίσης ή άνω των πέντε

(5) τόνων,

• Οι γερανοί που λειτουργούν σε χαλυβουργία, χυτήρια ή άλλες

εγκαταστάσεις, όπου διακινούνται επικίνδυνα υλικά όπως

εύφλεκτα, εκρηκτικά, τοξικά κ.ά.

• Οι γερανοί που λειτουργούν πλησίον της θάλασσας, όπως είναι

οι γερανοί ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης και οι γερανοί

εξυπηρέτησης λιμενικών περιοχών.

• Οι οικοδομικοί πυργογερανοί,

• Οι ανυψωτικές γέφυρες οχημάτων άνω των 4μ, και τέλος,

• Οι γερανοί επίτοιχοι ή επί ιστού ανυψωτικής ικανότητας ίσης ή

άνω των δύο (2) τόνων.

Στην υποκατηγορία (Υ2) υπάγονται:

• Τα ανυψωτικά μηχανήματα εκείνα, για τα οποία υπάρχει

κίνδυνος πτώσης του χειριστή ή άλλου εργαζόμενου σε αυτό

από κατακόρυφο ύψος άνω των τριών μέτρων,

• Τα μηχανήματα έργων που είναι γερανοί, καλαθοφόρα, γερανοί-

εκσκαφείς, γερανογέφυρες,

• Οι γερανοί που λειτουργούν σε χαλυβουργία, χυτήρια ή άλλες

εγκαταστάσεις όπου επεξεργάζονται επικίνδυνα υλικά,

ανυψωτικής ικανότητας κάτω των δύο (2) τόνων,

• Γερανογέφυρες ανυψωτικής ικανότητας έως πέντε (5) τόνων,

• Γερανοί επίτοιχοι ή επί ιστού ανυψωτικής ικανότητας κάτω των

δύο (2) τόνων.

Στα ανυψωτικά μηχανήματα μέσης επικινδυνότητας κατατάσσονται:

• Οι μικροί γερανοί οικοδομών μέχρι 250 κιλά (παπαγαλάκια),

27Εφημερίς της κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Β, αρ.φ. 1186, ημερομηνία κυκλοφορίας 25 Αυγούστου 2003, άρθρο 2

13

• Τα μηχανήματα έργων που είναι αναβατόρια, όπως π.χ.

ανύψωσης οικοσκευών, τροφοδοσίας αεροσκαφών, ασθενών

επιβατών αεροσκαφών, εξέδρες εργασίας κ.ά., αντλίες

σκυροδέματος ή περονοφόρα οχήματα,

• Ανυψωτικές γέφυρες οχημάτων μέχρι 4 μέτρα.

Τέλος, στα χαμηλής επικινδυνότητας ανυψωτικά μηχανήματα κατατάσσονται:

• Οι γερανοί μετακίνησης οχημάτων,

• Οι χειροκίνητες μηχανές ανύψωσης φορτίου άνω των 100 κιλών,

• Τα αναβατόρια, μη αυτοκινούμενα και υδραυλικοί μηχανισμοί με

ψαλιδωτές εξέδρες ανυψωτικής ικανότητας άνω των 200 κιλών»

Επιπλέον, από το έτος 1993, τα ανυψωτικά μηχανήματα τα οποία

κατασκευάζονται, διατίθενται στην αγορά, εγκαθίστανται και λειτουργούν

υποχρεούνται να συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις του ΠΔ 57/2010 (ΦΕΚ

97/Α’/25.06.2010) « Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς την Οδηγία

2006/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα

μηχανήματα και την τροποποίηση της οδηγίας 95/16/ΕΚ και την κατάργηση

των Π.Δ. 18/96 και 377/93 », όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.28

2.2 Περιγραφή κινδύνων και φυσικών παραγόντων

Ο χώρος εργασίας φορτοεκφορτώσεων στους λιμένες, αλλά και

γενικότερα ο χώρος εργασίας που απαιτεί τη χρήση ανυψωτικών

μηχανημάτων ενέχει ένα μεγάλο πλήθος κινδύνων. Η έκθεση των

εμπλεκομένων είναι ιδιαίτερα υψηλή και προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία

τους, πρέπει απαραίτητα να προσδιοριστεί ο βαθμός επικινδυνότητας των

εργασιών και το πλήθος των κινδύνων.

Ο βαθμός επικινδυνότητας εξαρτάται από πολλές και διαφορετικές

παραμέτρους, οι κυριότερες από τις οποίες είναι 29 :

• η κατάσταση του ανυψωτικού μηχανήματος και του εξοπλισμού

ανύψωσης,

28Πρώτη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανικής Πολιτικής – Τρίτη Διεύθυνση Κλαδικής Βιομηχανικής Πολιτικής, Ανυψωτικά Μηχανήματα: Οδηγός Εφαρμογής της Νομοθεσίας, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, Αθήνα 2011, σελ.5

29Πρώτη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανικής Πολιτικής ό.π., σελ.4

14

• ο τρόπος ανάρτησης,

• ο όγκος και το βάρος του φορτίου,

• ο περιβάλλων χώρος και τέλος,

• η εκπαίδευση και η κατάσταση του χειριστή του ανυψωτικού

μηχανήματος

Οι παράμετροι αυτές σε μικρότερο η μεγαλύτερο βαθμό η κάθε μία,

μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και συνδυαστικά, βλάβη ή ατύχημα σε

κάποιον εργαζόμενο ή εμπλεκόμενο. Τα συνηθέστερα ατυχήματα που

προκαλούνται σε σχέση με τα ανυψωτικά μηχανήματα είναι τα εξής 30:

• διάφορες ανατροπές ανυψωτικών εξαιτίας της λανθασμένης

τοποθέτησης των φορτίων ή της υπερβολικής ταχύτητας

• ο τραυματισμός ή ακόμα και ο θάνατος εργαζομένων σε χώρους

όπου κινούνται τα ανυψωτικά μέσα ή κάτω από ανυψωμένα

φορτία

• ο τραυματισμός ή/και θάνατος εργαζομένων ως αποτέλεσμα της

χρήσης του ανυψωτικού μέσου για ανύψωση ατόμων

• η πρόκληση ηλεκτροπληξίας από την επαφή ανυψωτικών

μέσων ή διαφόρων εξαρτημάτων τους

Με βάση τις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στα ατυχήματα αυτά,

οι κυριότερες αιτίες τους σχετίζονται με την αδιαφορία και την έλλειψη

ενημέρωσης των εργαζομένων με δική τους ή όχι, υπαιτιότητα, τον

λανθασμένο ή κακό χειρισμό των ανυψωτικών μέσων από τους χειριστές, την

ανεπαρκή εκπαίδευση των χειριστών ή ακόμα χειρότερα την ακαταλληλότητά

τους, την κίνηση του προσωπικού σε χώρους διέλευσης οχημάτων, την ελλιπή

συντήρηση και τον πλημμελή έλεγχο των μέσων ανύψωσης και την απουσία ή

κακή λειτουργία των συστημάτων ασφαλείας.31

Επιπρόσθετα, μέσα στο σύνολο των κινδύνων που παρουσιάζονται και

αφορούν στα ανυψωτικά μηχανήματα και ειδικότερα, στις γερανογέφυρες,

30Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Ανυψωτικά Μηχανήματα, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυπριακή Δημοκρατία, σελ. 3

31Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Ανυψωτικά Μηχανήματα, ό.π., σελ. 4

15

υπάρχει μια σειρά από φυσικούς παράγοντες, οι οποίοι επιφορτίζουν σε

σημαντικό βαθμό το ζήτημα της επικινδυνότητας.

Αρχικά, ο θόρυβος αποτελεί τον πρώτο και πιο σημαντικό φυσικό

παράγοντα. Ο εργαζόμενος με ειδικότητα χειριστή, σημειωτή ή λιμενεργάτη,

έρχεται αντιμέτωπος καθημερινώς ένα ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο θορύβου, το

οποίο πηγάζει τόσο από τις γερανογέφυρες, όσο και από τα οχήματα που

κινούνται στο χώρο για διάφορες εργασίες.32 Το επίπεδο θορύβου έχει

μετρηθεί και κυμαίνεται από 69,5 dB έως 102,5 dB.33

Με αφορμή, λοιπόν, τα υψηλά επίπεδα θορύβου, καθορίζονται από τη

νομοθεσία κάποια μέτρα προστασίας που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την

υγεία των εργαζομένων. Ο νόμος ορίζει πως το ανώτατο επίπεδο θορύβου για

μια βάρδια οκτώ ωρών είναι τα 87dB. Έτσι, αφού πραγματοποιηθούν οι

κατάλληλες μετρήσεις στο χώρο εργασίας, ο υπεύθυνος έχει την υποχρέωση

να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να προφυλάξει το εργατικό δυναμικό από

τον θόρυβο. Στην περίπτωση, που τα μέτρα αυτά δεν ληφθούν, τότε υπάρχει η

λύση των ΜΑΠ, δηλαδή των μέτρων ατομικής προστασίας, τα οποία

παρέχονται στους εργαζόμενους δωρεάν. Από τη στιγμή που παρέχονται από

τον εργοδότη, κάθε εργαζόμενος οφείλει να τα χρησιμοποιεί. Μάλιστα, συχνά

οι εργοδότες εντάσσουν τη χρήση των ΜΑΠ μέσα σε ένα πλαίσιο κανονισμού

προκειμένου να εξασφαλίσουν το γεγονός ότι ο εργαζόμενος υποχρεούται να

τα χρησιμοποιεί. Ενδεικτικά, αναφέρεται το παράδειγμα του κανονισμού

ασφάλειας και υγιεινής του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, ο οποίος

αναφέρει για την ασφάλεια στη λιμενεργασία την προτροπή χρήσης σε

περιπτώσεις ιδιαίτερων κινδύνων των παρακάτω μέσων34:

• Ωτοβύσµατα ή ωτοκάψες για το θόρυβο

• Φιλτρόµασκα για τη σκόνη

• Ειδικές µάσκες για καπνούς, ατµούς, τοξικά αέρια

32Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., Υγεία και ασφάλεια σε εργασίες φορτοεκφόρτωσης σε λιμάνια, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 2007, σελ. 22-24

33Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., ό.π., σελ.22.

34Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, Κανονισμός Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας στην Ο.Λ.Θ. Α.Ε., Ο.Λ.Θ. Α.Ε, Θεσσαλονίκη 2003, σελ.8

16

• Γυαλιά µηχανικής προστασίας κατά τη χρήση εργαλείων χειρός

ή σε περιβάλλον σκόνης από χύµα φορτία κ.ά.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί πως η χρήση των μέσων ατομικής

προστασίας, κρίνεται απαραίτητη, στις περιπτώσεις εκείνες, όποτε δεν

μπορούν να αποφευχθούν, αλλά ούτε και να περιοριστούν οι κίνδυνοι με

τεχνικά μέσα, μεθόδους ή διαδικασίες οργάνωσης της εργασίας. 35 Επίσης

τονίζεται πως η κατάρτιση ή επίδειξη για την ορθή χρήση τους είναι

υποχρέωση του εργοδότη.36 Η ποιότητα αυτών των μέτρων πρέπει να είναι

υψηλή, ώστε να προστατεύουν στον κατάλληλο βαθμό από το θόρυβο. Στο

σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί, πως στην περίπτωση που ο θόρυβος, στον

οποίο εκτίθεται ο εργαζόμενος, φτάνει τα 85dB, δηλαδή λίγο πιο χαμηλά από

το ανώτατο επιτρεπτό όριο, υπάρχει το δικαίωμα της παρακολούθησης από

ιατρό.37

Διανομέας για ωτοασπίδες και ωτοασπίδες πηγή: http://idea-diafimisi.gr/product-category/είδη-προστασίας/

Κέλυφος αντιθορυβικό για κράνος

35Κουκουλάκη Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ΕΛΙΝΥΑΕ, Αθήνα 1999, σελ. 6-7

36Κουκουλάκη Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ό.π., σελ. 6-7

37Για το ζήτημα αυτό, ισχύει το Π.Δ. 149/2006 «Ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας, όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος)» σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2003/10/ΕΚ «ελάχιστες προδιαγραφές ΥΑΕ για την έκθεση σε κινδύνους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος)», όπου η ανώτατη οριακή τιμή είναι 87 dB, η ανώτερη τιμή για ανάληψη δράσης 85 dB και η κατώτατη τιμή για ανάληψη δράσης είναι 80 dB. Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., ό.π., σελ.22-23

17

πηγή: http://idea-diafimisi.gr/product/magny-helmet/

Ένας άλλος φυσικός παράγοντας με τον οποίο έρχεται αντιμέτωπος ο

εργαζόμενος στις γερανογέφυρες είναι οι δονήσεις. Υπάρχει ένα πλήθος

συμπτωμάτων και παθήσεων που οφείλονται στις δονήσεις. Αυτές είναι οι:

δονήσεις των άνω άκρων, οι αγγειακές διαταραχές (πρόκειται για το σύνδρομο

του άσπρου δακτύλου και την πάθηση Raynault), οι μυοσκελετικές

διαταραχές, οι νευρολογικές διαταραχές, οι δονήσεις ολοκλήρου του σώματος,

οι βλάβες στη σπονδυλική στήλη, οι πόνοι στην κοιλιά, η δυσκολία στη

χώνεψη και την ούρηση, ο προστάτης, η ναυτία, η προβληματική ισορροπία

και οι προβληματικές κινήσεις, οι διαταραχές της όρασης και ο πονοκέφαλος.38

Ειδικά, για τον κλάδο των χειριστών σε γερανογέφυρες, λόγω του

υψηλού επιπέδου δυσκολίας και έντασης της εργασίας, το ωράριο βάρδιας

διαμορφώνεται στις τέσσερις ώρες. Έχουν πραγματοποιηθεί οι κατάλληλες

μετρήσεις σε λιμάνια, προκειμένου να προσδιορισθεί ο κίνδυνος που

προκύπτει από την επιτάχυνση των δονήσεων και την επίπτωση που αυτές

παρουσιάζουν στον χειριστή. Στη συνέχεια, έγινε αναγωγή των μετρήσεων

αυτών σε οκτάωρη βάση προκειμένου να μπορεί να συγκριθεί με άλλες

μετρήσεις. Τα αποτελέσματα συνήθως, εμφανίζονται υψηλότερα από την τιμή

που συνιστά ο νόμος39 ως βάση για τη λήψη μέτρων προστασίας. Η τιμή αυτή

38Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Δονήσεις, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυπριακή Δημοκρατία, σελ. 6

39Ενδεικτικά αναφέρονται τα πρότυπα που πιστοποιούν τις μετρήσεις και την

ασφάλεια σχετικά με τις δονήσεις και τους κραδασμούς στους χώρους

εργασίας. Αυτά είναι: ΕΛΟΤ CR 1030.01-95, Δονήσεις χεριών -

Κατευθυντήριες οδηγίες για την μείωση των κινδύνων από δονήσεις - Μέρος

1: Μηχανολογικές μέθοδοι για σχεδιασμό μηχανημάτων / Hand-arm vibrations

- Guidelines for vibration hazards reduction - Part 1: Engineering methods by

design of machinery

ΕΛΟΤ CR 1030.02-95, Δονήσεις χεριών - Οδηγίες για περιορισμό των

κινδύνων από τις δονήσεις - Μέρος 2: Διαχείριση μέτρων στο χώρο εργασίας /

Hand-arm vibrations - Guidelines for vibration hazards reduction - Part 2:

18

είναι 0,5 m/sec2 40 και η έκθεση του ανθρώπου σε δονήσεις υψηλότερης

επιτάχυνσης από την τιμή αυτή για περισσότερες από 8 ώρες συνεπάγεται

ιατρική παρακολούθηση. Βέβαια, κάθε μηχάνημα έχει μετρηθεί από τον

κατασκευαστή του και η τιμή αυτή είναι γνωστή στον αγοραστή, αλλά και στον

χρήστη. Ωστόσο, υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία μέτρησης, ώστε να

καθίσταται δυνατός ο προσδιορισμός της επιτάχυνσης.

Ανάλογα, λοιπόν, με τα επίπεδα των μετρήσεων είναι και τα μέτρα

μείωσης της επιτάχυνσης των δονήσεων. Αρχικό και σημαντικότερο μέσο

μείωσης αποτελεί το κάθισμα της καμπίνας. Πρόκειται για ένα μέσο, το οποίο

έχει τη δυνατότητα να μειώσει σε σημαντικό βαθμό τη διάδοση των δονήσεων.

Έπειτα, πρωταρχικής σημασίας είναι οι εργασίες συντήρησης μιας

γερανογέφυρας. Η παλαιότητά της, συνεπάγεται τη συχνότητα και τη

μεγαλύτερη μέριμνα συντήρησής της, καθώς αυτή είναι συνυφασμένη με το

επίπεδο δονήσεων. Επιπλέον, η σωστή χρήση και ρύθμιση της

γερανογέφυρας σχετίζεται με ένα πλήθος επικίνδυνων δονήσεων για το

χειριστή της.41

Τέλος, απαριθμώντας το σύνολο των φυσικών παραγόντων αναφέρεται

ο φωτισμός του χώρου εργασίας. Ο φωτισμός αφορά τις περιπτώσεις

φορτοεκφόρτωσης κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες, τονίζοντας πως η

ανεπάρκειά του δύναται να προκαλέσει ατυχήματα. Το επίπεδο ικανοποιητικού

φωτισμού έχει οριστεί να μετριέται με την ένταση, η οποία οφείλει να είναι

Management measures at the workplace

ΕΛΟΤ EN 1032-97, Μηχανικές δονήσεις - Δοκιμή κινητών μηχανημάτων για

τον προσδιορισμό της τιμής μετάδοσης δονήσεων ολοκλήρου σώματος -

Γενικά / Mechanical vibration - Testing of mobile machinery in order to

determine the whole-body vibration emission value – General. Κουκουλάκη

Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ΕΛΙΝΥΑΕ,

Αθήνα 1999, σελ. 22-24


41Τα ζητήματα αυτά διέπονται από το ΠΔ 159/2005: «Ελάχιστες προδιαγραφές ΥΑΕ για την έκθεση σε κινδύνους από φυσικούς παράγοντες (κραδασμοί) σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2002/44/ΕΚ», Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., ό.π., σελ.23-24.

19

μεγαλύτερη των 300Lux. Μάλιστα, απαιτείται η χρήση πρόσθετων κινητών

μέσων φωτισμού, όπου και όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο.42

Από τα παραπάνω, είναι φανερό πως η προστασία των χρηστών και

των εργαζομένων πραγματοποιείται μέσα από τη λήψη μέτρων, τα οποία

εφαρμόζονται με τη σειρά τους βασισμένα σε μια σειρά από πρότυπα. Τα

πρότυπα αυτά έκαναν την εμφάνισή τους με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού

Συμβουλίου το Μάιο του 1985. Πρόκειται για μια νέα προσέγγιση στο θέμα της

τεχνικής εναρμόνισης, καθώς επίσης και της τυποποίησης, ζητήματα που

υπογραμμίζουν τη σημασία των τεχνικών χαρακτηριστικών των προϊόντων

μέσω προτύπων.43

(Θα γίνει αναφορά και σε άλλους παράγοντες)

2.3 Εκπαίδευση χειριστών

Η εκπαίδευση των χειριστών στα ανυψωτικά μηχανήματα και ειδικά στις

γερανογέφυρες λιμένων αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα, καθώς ενέχει υψηλό

ποσοστό ευθύνης. Κάθε χειριστής, λοιπόν, κατά την εκπαίδευσή του, αλλά και

έπειτα, κατά την εργασία του οφείλει να τηρεί μια σειρά από ελέγχους,

προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος ή

βλάβης.

Αρχική μέριμνα του χειριστή είναι η εξέταση των σιδηροτροχιών

κύλισης.44 Αυτές πρέπει να είναι ελεύθερες από εμπόδια ή αντικείμενα.

Αντίστοιχος είναι και ο έλεγχος των φορείων των τροχών προκειμένου να

εξασφαλιστεί η ελευθερία της κίνησης της γερανογέφυρας. Στη συνέχεια,

ακολουθεί η ελευθέρωση του συστήματος αγκυρώσεως. Πριν τεθεί η

γερανογέφυρα σε λειτουργία πρέπει να προηγηθεί η εκτέλεση των παρακάτω

ενεργειών:

42Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., ό.π., σελ.24.

43Οι γενικές θεματικές κατηγορίες προτύπων για τις οποίες γίνεται λόγος, είναι οι βλαπτικοί παράγοντες στο εργασιακό περιβάλλον, η πυροπροστασία, η ασφάλεια των μηχανών, η εργονομία και τα μέσα ατομικής προστασίας, για τα οποία έχει ήδη γίνει λόγος, η αλλιώς τα ονομαζόμενα ΜΑΠ. Κουκουλάκη Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, ΕΛΙΝΥΑΕ, Αθήνα 1999, σελ. 6-7

44Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, Κανονισμός Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας στην Ο.Λ.Θ. Α.Ε., Ο.Λ.Θ. Α.Ε, Θεσσαλονίκη 2003, σελ.20-21

20

• Οπτική επιθεώρηση όλων των συρµατόσχοινων της

γερανογέφυρας, για να διαπιστωθούν τυχόν φθορές ή θραύση

σωµατιδίων

• Έλεγχος του διακόπτη επιλογής ταχυτήτων της ανυψωτικής

ικανότητας και της θέσης του

• Εκτέλεση δοκιµαστικών κινήσεων όλων των λειτουργιών της

γερανογέφυρας µε τη µικρότερη δυνατή ταχύτητα και τη

γερανογέφυρα άφορτη, πριν ξεκινήσουν οι ενέργειες φόρτωσης. Αν

κατά την εκτέλεση των δοκιμαστικών χειρισµών ή την εργασία της

γερανογέφυρας γίνει αντιληπτή κάποια ανωμαλία ή ζηµιά, η

λειτουργία της γερανογέφυρας πρέπει να διακοπεί αµέσως.

Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω αποσκοπούν στην ορθή και ασφαλή

εκπαίδευση των χειριστών των γερανογεφυρών. Βέβαια, κάθε γερανογέφυρα

κατά την αγορά και παραλαβή της συνοδεύεται από ένα τεχνικό εγχειρίδιο με

το οποίο την εφοδιάζει ο κατασκευαστής. Το εγχειρίδιο αυτό οφείλει ο

χειριστής να λαμβάνει υπόψη καθώς περιέχει τα εξής πολύ σημαντική για τη

χρήση στοιχεία 45:

i. Έναν πίνακα, ο οποίος περιλαμβάνει τις γραμμικές ταχύτητες της

κίνησης της γερανογέφυρας, της ανύψωσης φορτίου και της κίνησης

του βαρουλκοφορείου.

ii. Μια σειρά από πλήρη ηλεκτρολογικά σχέδια του πίνακα τροφοδοσίας

και ελέγχου. Στα σχέδια αυτά, αναφέρονται όλες οι αριθμήσεις των

καλωδίων και των κλεμμών σύνδεσης των κυρίων και βοηθητικών

επαφών των ρελέ.

i. Τα στοιχεία που αφορούν στο συρματόσχοινο και αναφέρονται στον

τύπο, στην διατομή και στο συνολικό μήκος του.

ii. Μια σειρά από κατασκευαστικά σχέδια τροχών κύλισης με τους

οδοντωτούς τροχούς μετάδοσης κίνησης.

452η Ομάδα Διοίκηση Έργου, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματείς Δημοσίων Έργων, Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006, σελ. 4-5

21

iii. Ένα κατάλογο, όπου αναφέρονται τα ανταλλακτικά που αφορούν στις

διατάξεις ανύψωσης και κίνησης της γερανογέφυρας, με τους

αντιστοίχους κωδικούς παραγγελίας τους.

iv. Μια σειρά από κατασκευαστικά σχέδια του φορέα της γερανογέφυρας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

2η Ομάδα Διοίκηση Έργου, Προσωρινές Εθνικές τεχνικές Προδιαγραφές, Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματείς Δημοσίων Έργων, Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006, διαθέσιμο στον ιστότοπο:http://www.ggde.gr/dmdocuments/08-08-03-00.pdf

Ανώνυμος, Ανυψωτικά Μηχανήματα, Σημειώσεις για το μάθημα Δομικές Μηχανές, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://diocles.civil.duth.gr/

Ανώνυμος, Μεταφορικές και Ανυψωτικές Μηχανές, Σημειώσεις για το Εργαστήριο ∆υναµικής και Κατασκευών, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Ε.Μ.Π., Ακαδηµαϊκό Έτος 2010-2011, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://courseware.mech.ntua.gr/ml23208/lecture_pdfs

Γαργάλης Π., Λειβαδάρας Κ., Προσομοίωση των λειτουργιών του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε., διπλωματική εργασία του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ, Θεσσαλονίκη 2013Εφημερίς της Κυβερνήσεως Ελληνικής Δημοκρατίας, Κανονισμός Ελέγχων Ανυψωτικών Μηχανημάτων, Αρ. Φύλλου1186, 25 Αυγούστου 2003Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ανοικτής πρόσβασης wikipedia, λήμμα : Crane Machine, διαθέσιμη στον ιστότοπο:http://en.wikipedia.org/wiki/Crane_%28machine%29#CITEREFCoulton1974

Κόκκαλης Π., Ανάλυση και έλεγχος ανυψωτικών συστημάτων μεταφοράς τύπου γερανογέφυρας, διπλωματική εργασία του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 2013

Κοφίτσας Δ. Ι., Στοιχεία Δομικών Μηχανών, Εκδ. ΙΩΝ, Αθήνα 2003Κουζέλης Θ., Μηχανήµατα ανυψώσεως και µετακινήσεως υλικών, Ίδρυµα Ευγενίδου, Αθήνα 1998Κουκουλάκη Θ., (συλλογικό), Εκτίμηση και Πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου στις λιμενικές υπηρεσίες, Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 2008

22

Κουκουλάκη Θ., Δόντας Σ., Υγεία και ασφάλεια σε εργασίες φορτοεκφόρτωσης σε λιμάνια, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 2007Κουκουλάκη Θ., Η τυποποίηση σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 1999, διαθέσιμο στον ιστότοπο:http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/TYPOP.1103193105796.pdf

Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, Κανονισμός Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας στην Ο.Λ.Θ. Α.Ε., Ο.Λ.Θ. Α.Ε, Θεσσαλονίκη 2003, διαθέσιμο στον ιστότοπο:https://www.thpa.gr/files/general/Kanonismos_EAE.pdf

Ορλάνδος Α. Κ., Τα υλικά δομής των αρχαίων Ελλήνων, τεύχος 2, 1959-60, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://www.tmth.edu.gr/aet/thematic_areas/p250.html

Παπαδάκης Α., Ασφάλεια στις ανυψωτικές διαδικασίες, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Αθήνα 2007Πέτρου Α. Κ., Ανυψωτικά Μηχανήματα, Διπλωματική εργασία του τομέα Ηλεκτρικών Βιομηχανικών Διατάξεων και Μηχανικών Υπολογιστών, και Συστημάτων Αποφάσεων, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2013Πούλιος Κ., Τσαρακλής Ζ., Νάρης Στ., Λιούλιου Π., Κουκουλάκη Θ., Πινότση Δ., Δαίκου Α., Οδηγός Καλής Πρακτικής ΑΥΕ για τις Λιμενικές Εργασίες, Εκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, Ομοσπονδία των Επαγγελματικών Συνδέσμων της Γερμανίας, Επαγγελματικός Σύνδεσμος Επιχειρήσεων του τομέα των Κατασκευών, 2008Πρώτη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανικής Πολιτικής – Τρίτη Διεύθυνση Κλαδικής Βιομηχανικής Πολιτικής, Ανυψωτικά Μηχανήματα: Οδηγός Εφαρμογής της Νομοθεσίας, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, Αθήνα 2011, διαθέσιμο στον ιστότοπο: http://hcert.gr/data/documents/ODEGIA-UPOURGEIOU-BIOMEKhANIAS-GIA-ANUPsOTIKA.pdfΤμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Δονήσεις, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυπριακή Δημοκρατία, διαθέσιμο στον ιστότοπο:http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dli/dli.nsf/All/248B0AD129F4F64CC2257168003765BC/$file/doniseis.pdf

Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Ανυψωτικά Μηχανήματα, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυπριακή Δημοκρατία, διαθέσιμο στον ιστότοπο:http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dli/dli.nsf/All/248B0AD129F4F64CC2257168003765BC/$file/anypsotika_mixanimata.pdfΧασιώτη Ι. (Λγος ΤΧ), Ασφάλεια στους χώρους εργασίας, Γενικό Επιτελείο Στρατού, Γενική Επιθεώρηση Στρατού, Γραφείο Ασφάλειας Πτήσεων και Εδάφους, Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, Αθήνα, 2009, διαθέσιμο στον ιστότοπο:http://www.haf.gr/el/career/merimna/pdf/book.pdf

23

Ανυψωτικά μηχανήματα και ασφάλεια

Engineering

Transcript of Ανυψωτικά μηχανήματα και ασφάλεια