ΟΟΟ ΘΘΘΡΡΡΥΥΥΛΛΛΟΟΟΣΣΣ ΤΤΤΟΟΟΥΥΥ ΒΒΒΑΑΑΣΣΣΙΙΙΛΛΛΕΕΕΙΙΙΟΟΟΥΥΥ ΔΔΔΙΙΙΓΓΓΕΕΕΝΝΝΗΗΗ ΑΑΑΚΚΚΡΡΡΙΙΙΤΤΤΑΑΑ ΙΙΙΒΒΒ΄́́ ΔΔΔΗΗΗΜΜΜΟΟΟΤΤΤΙΙΙΚΚΚΟΟΟ ΣΣΣΧΧΧΟΟΟΛΛΛΕΕΕΙΙΙΟΟΟ ΠΠΠΑΑΑΦΦΦΟΟΟΥΥΥ,,, ΣΣΣΧΧΧΟΟΟΛΛΛΙΙΙΚΚΚΗΗΗ ΧΧΧΡΡΡΟΟΟΝΝΝΙΙΙΑΑΑ 222000111000---222000111111

ΠΠΠΡΡΡΟΟΟΓΓΓΡΡΡΑΑΑΜΜΜΜΜΜΑΑΑ CCCOOOMMMEEENNNIIIUUUSSS

ΤΤΤΑΑΑΞΞΞΗΗΗ::: ΕΕΕ΄́́222

ΥΥΥΠΠΠΕΕΕΥΥΥΘΘΘΥΥΥΝΝΝΟΟΟΙΙΙ ΔΔΔΑΑΑΣΣΣΚΚΚΑΑΑΛΛΛΟΟΟΙΙΙ:::

ΝΝΝτττίίίααα ΓΓΓεεερρρμμμααανννοοούύύ

ΣΣΣτττέέέλλλλλλααα ΠΠΠαααύύύλλλοοουυυ

ΑΑΑννντττώώώνννηηηςςς ΧΧΧρρριιισσστττοοοδδδοοούύύλλλοοουυυ

TTTHHHEEE LLLEEEGGGEEENNNDDD OOOFFF VVVAAASSSIIILLLIIIOOOSSS DDDIIIGGGEEENNNIIISSS AAAKKKRRRIIITTTAAASSS

Oι ακρίτες - Akrites H ιστορία αυτή μας πάει πολύ πίσω, στα χρόνια όπου η Κύπρος αποτελούσε επαρχία της Ανατολικής

Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ήταν η εποχή των ακριτών. Όταν γίνονταν οι πειρατικές επιδρομές των

Σαρακηνών στην Κύπρο, οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες έστελναν ηρωικούς Έλληνες να προστατέψουν το νησί.

Αυτοί ήταν οι ακρίτες.

Το όνομα αυτό το πήραν επειδή φύλαγαν τα σύνορα - τα άκρα δηλαδή. Ήταν άντρες γενναίοι και

ετοιμοπόλεμοι. Τέλεια γυμνασμένοι σ’ όλα τα επικίνδυνα αγωνίσματα και ειδικά στην ιππασία. Οι αυτοκράτορες

του Βυζαντίου, εκτιμώντας την προσφορά και τη δύναμη των ακριτών, τους έδιναν δωρεάν γη για καλλιέργεια,

άλογα και πανοπλίες για τους πολέμους και τους απάλλασσαν από τους φόρους. Ο πιο γενναίος και ξακουστός

από τους ακρίτες ήταν ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ.

Ο Διγενής έκανε πολλά κατορθώματα και η φήμη για τις ανδραγαθίες του απλώθηκε σ΄όλη την οικουμένη.

Τα κατορθώματά του έγιναν θρύλοι και δημοτικά τραγούδια, που από στόμα σε στόμα, προσπερνώντας τις

γενεές, έφτασαν μέχρι την εποχή μας…

The story takes us back in time, when Cyprus was a province of the Eastern Byzantine

Empire. It was the era of the Border Guards-Akrites. Akrites were brave men perfectly trained in

all dangerous sports, especially in riding. The emperors of Byzantium, assessing the contribution of

the Akrites, gave them free land for farming, horses and armor for wars and exemption from

taxes. The most famous and brave akritas was VASILIOS DIGENIS AKRITAS. Digenis‘s

achievements and reputation were spread in the whole world and became legends and folk songs

passed through generations…

Η ζωή του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα – The life of Vasilios Digenis Akritas Χάραζε ο δέκατος αιώνας όταν ο Μουσούρ, ο άρχοντας Σαρακηνός καπετάνιος, και η Ειρήνη,

ελληνοπούλα κόρη του ένδοξου άρχοντα Ανδρόνικου, έφεραν στον κόσμο ένα υγιέστατο αγοράκι. Το ονόμασαν

Βασίλειο Διγενή γιατί καταγόταν από δύο γένη, το Ελληνικό και το Αραβικό.

Ο Διγενής έγινε ένα πανέξυπνο και δυνατό αγόρι. Ο πατέρας του και οι πέντε θείοι του, του δίδασκαν την

πολεμική τέχνη από μικρό παιδί. Ήταν πολύ καλός στο τρέξιμο, στο σπαθί, στο δοξάρι και στην πάλη. Στα

δώδεκα του όταν είδε τον πατέρα του να πολεμάει απεγνωσμένα με τους ληστές, άδραξε το σπαθί του και σαν

άνεμος όρμησε στη μάχη να σώσει τον πατέρα του. Μια άλλη μέρα ο Διγενής πήγε με τον πατέρα του στο δάσος

για κυνήγι. Ενώ στεκόταν μπροστά από ένα θάμνο πετάχτηκε ένα λιοντάρι και χωρίς να χάσει καιρό έβγαλε το

σπαθί του και το σκότωσε.

During the tenth century Mousouri, the Saracen Lord, and Irene, a Greek princess, gave birth

to a healthy baby boy. They called him Digenis because of his two genus, the Greek and the

Arabic. Digenis was a brilliant and strong boy. His father and five uncles taught him martial arts at

a very early age. At the age of 12 he saved his father’s life by fighting with thieves. Another day

Digenis went with his father in the woods hunting. When a lion jumped in front of them,

without losing any time, he took his sword and killed it.

Όταν μεγάλωσε ο Διγενής, καθώς γυρνούσε από το κυνήγι άκουσε γλυκόλογα τραγούδια. Ήταν η Ευδοκία

η κόρη του άρχοντα Δούκα. Όταν την είδε, η καρδιά του γέμισε αγάπη και την έκλεψε για να την κάνει γυναίκα

του, όπως έκανε και ο πατέρας με τη μητέρα του.

Τα κατορθώματά του γίνονταν όλο και πιο γνωστά, το ένα μετά το άλλο. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός άκουσε

τα μαντάτα και αμέσως χωρίς να χάσει χρόνο τον έχρισε Ακρίτα. Του έδωσε μια μεγάλη έκταση γης για να

χτίσει το κάστρο του. Του άφησε και μερικούς στρατιώτες για να φρουρούν τα ανατολικά σύνορα του Ευφράτη

ποταμού, όπου ήταν και το κάστρο του Διγενή και της Ευδοκίας. Ο Διγενής και η Ευδοκία ζούσαν μαζί μια πολύ

ευτυχισμένη ζωή. Ο Διγενής έγινε θρύλος, φόβος και τρόμος των Σαρακηνών .

In the meantime Digenis grew up and became a brave young man. One day returning from hunting he

heard sweet songs. It was Evdokia, the daughter of Lord Duke. When he saw her, his heart filled

with love, stole her and they got married.

His achievements became increasingly known, one after the other and Digenis soon became a border

guard – akritas. The emperor gave him a large plot of land to build a castle by Euprates river where

he lived happily with his wife and a few other soldiers, protecting the eastern borders of the

empire. Digenis became a legend, fear and terror of the Saracens.

Ο θρύλος για τον Πενταδάκτυλο – The legend of Pentadaktilos Υπάρχουν αμέτρητοι θρύλοι που συνδέουν το Διγενή Ακρίτα με την Κύπρο. Κάποτε ήταν ένας Σαρακηνός

που έφτασε στα ακρογιάλια της Κερύνειας. Όταν όμως ο Σαρακηνός αντιλήφθηκε ότι ο Διγενής τον κυνηγούσε

το έβαλε στα πόδια για τη Μεσαορία. Αργότερα ο Διγενής τον είδε να βρίσκεται στην Κυθρέα. Εκείνη τη

στιγμή ένα πελώριο βουνό ορθώθηκε μπροστά του, που μέχρι τότε δεν υπήρχε εκεί. Αλλά αυτό δε σταμάτησε

τον ατρόμητο ακρίτα. Σαν άνεμος σκαρφάλωσε στο ψηλό βουνό. Μα το παράξενο αυτό βουνό ήταν τόσο

μαλακό λες και ήταν από ζυμάρι. Όπου πατούσε τα πόδια του βούλιαζαν κι ο Διγενής δεν μπορούσε να

προχωρήσει. O θαρραλέος ακρίτας, βάζοντας μεγάλη δύναμη κάρφωσε το κοντάρι του στη ρίζα του βουνού και

με το αριστερό του χέρι άρπαξε την κορυφή του. Από εκεί έκανε ένα πελώριο πήδημα φτάνοντας στην Κυθρέα.

Το βουνό στη συνέχεια πέτρωσε αλλά έμεινε σημαδεμένο από την παλάμη του Διγενή. Από τότε το βουνό αυτό

ονομάστηκε Πενταδάκτυλος (πέντε δάκτυλα).

Φτάνοντας ο Διγενής στην Κυθρέα είδε το Σαρακηνό να οδηγείται προς την Αμμόχωστο. Ο Διγενής

άρπαξε ένα βαρύ βράχο και τον έριξε προς το μέρος του Σαρακηνού. Ο βράχος αυτός που λέγεται ″Η πέτρα

του Διγενή″, υπάρχει κοντά στην Κυθρέα κι έδωσε τ’ όνομα του σ’ ένα χωριό της περιοχής.

According to one legend there was a Saracen who reached the shores of Kyrenia. Digenis chased

him and put his hand on a mountain which emerged at that time in front of him. The mountain was

so soft that the fingers of Digenis left a mark on it. Since then the mountain was named

Pentadaktilos (five fingers). Arriving in Kythrea Digenis saw the Saracen going to Famagusta. He

grabbed a heavy rock and threw it towards him. The rock gave its name to a village in the area

called "Petra tou Digeni" - "The stone of Digenis "

Ο θρύλος για την Πέτρα του Ρωμιού – The legend of Petra tou Romiou Κάποτε ο Διγενής, ως ακοίμητος ακρίτας και φύλακας της Κύπρου, καθόταν στην κορυφή του

Κορδυλά, του βουνού που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από την παραλία και παρατηρούσε πέρα στη

θάλασσα. Σε μια στιγμή, είδε τα καραβιά των Σαρακηνών μέσα στο πέλαγος. Τα περίμενε ένα - ένα να

μαζευτούν και να αράξουν στη γαληνεμένη παραλία. Τότε σηκώθηκε με θάρρος και μοναδική δύναμη και έπιασε

με τα δυνατά του μπράτσα ένα πελώριο βράχο. Τον σήκωσε ψηλά και τον έριξε σαν αστραπή στα καράβια των

Σαρακηνών. Η γαλήνια θάλασσα γέμισε από συντρίμμια. Δεν υπήρχε πλέον κανένα ίχνος των Σαρακηνών.

Όταν η θάλασσα γαλήνεψε, το μόνο που είχε μείνει ήταν ο βράχος χωρισμένος στα δύο. Από τότε αυτός ο

βράχος ονομάστηκε η «Πέτρα του Ρωμιού» κι έμεινε έτσι μέχρι σήμερα στην ίδια θέση να θυμίζει το μεγάλο

ακρίτα, τον αγαπημένο κι αξέχαστο ήρωα της Κύπρου. Η Πέτρα του Ρωμιού βρίσκεται νοτιοδυτικά της επαρχίας

Πάφου. Η παράδοση ακόμη λέει πως από τους αφρούς της θάλασσας στην Πέτρα του Ρωμιού αναδύθηκε η Θεά

της ομορφιάς και του έρωτα, η Θεά Αφροδίτη.

Another legend says that once Saracens were coming to the south coast of Cyprus. Digenis saw

the ships coming to the coast. Then, with his remarkable strength, he took a huge rock and threw it

on the ships, thereby destroying them. When the sea went

calm,all that was left was the rock split in two. Since then, this rock was called "Petra tou

Romiou" and remained there until today to remind us of the great Akritas,

the beloved and unforgettable hero of Cyprus. Petra tou Romiou is located southwest

of Paphos. Tradition also says that the goddess of beauty and love Aphrodite emerged from the sea

foams at Petra tou Romiou.

Ο θάνατος του Διγενή – The death of Digenis Τα χρόνια περνούσαν και κανείς πλέον δεν τολμούσε να επιτεθεί στα εδάφη που φύλαγε ο Διγενής. Ο ίδιος

όμως ήθελε να αγωνίζεται διαρκώς και να πεθάνει σαν ήρωας στη μάχη. Μια μέρα, όταν ο Διγενής γύρισε από

το κυνήγι αρρώστησε βαριά. Κανένα φάρμακο δεν μπορούσε να τον κάνει καλά. Ούτε καν η φροντίδα της

γυναίκας του. Ήταν μόνο τριαντατριών χρονών. Έτσι κάλεσε όλους τους φίλους του και τους είπε :

«Φίλοι καλοί, όλα αυτά τα χρόνια που ζήσαμε στον απάνω κόσμο ήταν αξέχαστα. Τώρα όμως είδα τον

Χάροντα να μου φωνάζει να πάω κοντά του.»

Η γυναίκα του η Ευδοκία δεν άντεχε να τον βλέπει έτσι κι έφυγε πρώτη για το αιώνιο ταξίδι της ζωής. Ο

Διγενής τότε αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Χάροντα πρόσωπο με πρόσωπο στα μαρμαρένια αλώνια. Τρεις

μέρες πάλευε ο Διγενής με τον Χάροντα. Κι όπου χτυπούσε ο Διγενής το αίμα έτρεχε σαν αυλάκι, κι όπου

χτυπούσε ο Χάροντας το αίμα έτρεχε σαν ποτάμι. Μέσα από αυτή την τολμηρή μάχη νικητής βγήκε ο Χάροντας,

που τόσο πολύ ζήλευε το Διγενή για τα κατορθώματά του. Ήταν μέρα Τρίτη που έφυγε ο ηρωικός ακρίτας,

Τρίτη ήταν και η μέρα που γεννήθηκε.

The years passed and no-one dared to attack the territories guarded by Digenis. When he was 33

years old he got seriously ill. No medicine could make him well. So he called all his

friends and said: «Dear friends, all these years we lived in the world were unforgettable. However

now Death called me to go with him.» Digenis then decided to face Death and fight with him. They

were fighting for three days. The winner out of this courageous battle was Death. The heroic

akritas died on a Tuesday and Tuesday was the day he was born.

Ο Διγενής τζι’ ο Χάροντας

Στες δεκαέξι του μηνός μέραν του Απριλίου

Εθέλησεν ο Χάροντας να πα στο παναϋριν.

Μαύρα τα ρούχα φόρησεν τζι έβαλεν τα σπαθκιά του,

Μαύρον αππάριν έπκιασεν, τραβά τζιαι καλλιτζεύκει.

Χτυπά του την φτερνηστιρκάν στο παναϋριν μπαίννει.

Στην άκραν του παναϋρκού ήβρεν τρεις στρατοκόπους.

-Ώρα καλή σας άρχοντες, ώρα καλή σας παίδκιοι.

-Καλώς ηρτέν ο Χάροντας να φα να πκιει μιτά μας,

Να φάει άγρην του λαού, να φάει οφτόν περτίτζιν,

Να φάει αρκοτζιεράμυον που τρώσιν φουμισμένοι,

Να πκιεί γλυκόποτον κρασίν που πίννουν οι γουμένοι.

-Τον κάλιον που τημ μέση σας ήρτα για να τον πάρω.

-Τζιαι μεν το λέεις Χάροντα, μεν το ξανασυντύσιεις.

Ποιος ένι που τημ μέσημ μας ο κάλιος πων να πάρεις;

-Τζείνος ο χοντροδάχτυλος, τζείνος ο αναρκοόντας

Που κάχεται στημ μέση σας ποτζιεί στο παναχύριν.

Το άκουσεν ο Διγενής σηκώθηκεν τζιαι στάθην.

Επκιάσασσιν σιερκές – σιερκές τζιαι στημ παλιόσρα πάσιν.

Τζιει πόπκιανεν ο Χάροντας τα κόκκαλα τσακκίζει.

Τζιει πόπκιανεν ο Διγενής το γαίμαν αναβρύζει. (Δημοτικό τραγούδι)

Petra tou Romiou

Pentadactilos