ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΕΙΔΩΛΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ Α΄ΤΑΞΗ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΕΛΕΝΑ ΑΛΥΣΑΝΔΡΑΤΟΥ ΠΕ 06

ΣΚΙΤΣΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ ΓΙΩΡΓΟ ΦΙΝΤΑΝΙ (Α3)

Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις ;

Ποιους θαυμάζει ο νέος στη σημερινή κοινωνία ;

Θέλει ακόμα να γίνει πυροσβέστης, ερευνητής, επιστήμονας,

συγγραφέας ;

Μπορεί ο νέος να πάει μπροστά χωρίς πρότυπα ;

Με την αμφισβήτηση των ηθικών αξιών προβάλλονται ηθικά

πρότυπα ή κενά είδωλα ;

Μπορείτε ν’ αντισταθείτε επιτυχώς στη χειραγώγηση των

μαζών και στις ύπουλες τεχνικές που χρησιμοποιεί ;

Έχετε τη δυνατότητα να διακρίνετε τις διαφορές μεταξύ

ηθικού προτύπου και κενού ειδώλου ;

ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΔΩΛΟ

Πρότυπο

Συνήθως αφορά το παρελθόν

Είναι αναγνωρισμένη αξία

Καθιερώνεται από την ανθρώπινη νόηση

Κρίνεται και αμφισβητείται

Ανέρχεται δύσκολα τα σκαλοπάτια της αναγνώρισης αλλά

παραμένει για πάντα ανεξίτηλη αξία

Είδωλο

Συνήθως αφορά το παρόν

Διακρίνεται από προσωρινή λάμψη

Καθιερώνεται από το συναίσθημα και το φανατισμό

Δεν κρίνεται και δεν αμφισβητείται

Ανεβαίνει εύκολα στο βάθρο της επιτυχίας αλλά

αποκαθηλώνεται γρήγορα

«Μύθοι», Άντι Γουόρχολ, 1981

Η πασίγνωστη φράση «όλος ο κόσμος θα γίνεται στο μέλλον διάσημος για δεκαπέντε

τουλάχιστον λεπτά» ανήκει στον Άντι Γουόρχολ, τον «πάπα της Πόπ Άρτ». «Ποπ» δεν είναι παρά

η αγγλική συντομογραφία για τη λέξη «popular” (=λαϊκό). Χρησιμοποιώντας τεχνικές της

διαφήμισης αποτέλεσε ένα μέγα κατασκευαστή μύθων. Δημιουργώντας διαφορετικές

εκδοχές της ίδιας εικόνας αποδεικνύει ότι η ταυτότητα ενός συμβόλου δεν έγκειται στους

χιλιάδες τρόπους με τους οποίους μπορεί ν’ απεικονιστεί, αλλά στη μία και μοναδική εικόνα

που διατηρεί την άφθαρτη γοητεία του.

ΓIATI OI NEOI ANAZHTOYN ΠΡΟΤΥΠΑ

Θέλουν να ικανοποιήσουν την έμφυτη ορμή τους γι’

αναγνώριση των ικανοτήτων τους

Θέλουν με τη μίμηση προτύπων ν’ απελευθερωθούν από

την ανωνυμία που δημιουργεί ο συνωστισμός στις

μεγαλουπόλεις

Εντυπωσιάζονται από τη δόξα των προτύπων

Θέλουν με τη μίμηση προτύπων να διαμορφώσουν την

προσωπικότητά τους

Για να εξελιχθούν χρειάζονται ένα μοντέλο, ένα

υπόδειγμα

Έχουν την έμφυτη τάση για προσωπολατρία

«Μάρλον», Άντι Γουόρχολ, 1966

ΠΟΙΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Είναι ηθικά πρότυπα του παρελθόντος

Έχουν ευδοκιμήσει μέσα στον κοινωνικό χώρο

Έχουν την εκτίμηση και την αναγνώριση της κοινωνίας

Διακρίνονται από ειλικρίνεια

Έχουν πρωτοστατήσει στις ιστορικές, κοινωνικές κι

επιστημονικές μεταβολές

Μπορούν να οδηγήσουν τους νέους στην αυτογνωσία και

στον αυτοέλεγχο

Αφυπνίζουν στους νέους την έμφυτη τάση της μίμησης

ΩΦΕΛΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

Προβάλλουν κοινωνικές αρετές για μίμηση

Γεννούν την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια στο νέο

Καλούν το σύγχρονο νέο να συνεργαστεί με τους

μεγαλύτερους για την επίλυση των μεγάλων κοινωνικών

προβλημάτων

Παίζουν διδακτικό ρόλο

Γεμίζουν με ιδανικά και αξίες το σημερινό νέο

Συνδέουν το νέο με το παρελθόν

Αναπτύσσουν την εθνική συνείδηση του νέου

Μαθαίνουν στο νέο να εργάζεται, να συνεργάζεται και ν’

αναπτύσσει πρωτοβουλίες

Καλλιεργούν την έμφυτη κοινωνικότητα του νέου

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΕΝΩΝ ΕΙΔΩΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΝΕΟΥ

Διαψεύδουν τα όνειρα του σημερινού νέου

Οδηγούν το νέο σε ηθικές παρεκτροπές

Προκαλούν φανατισμό

Οδηγούν το νέο στην τυφλή μίμησή τους

Εμποδίζουν το σημερινό νέο να σκέφτεται ήρεμα και

αντικειμενικά

Προσκολλούν το νέο με πάθος στις ιδέες και τις

αντιλήψεις τους

Κάνουν το νέο μονόπλευρο, αδιάλλακτο κι ασυμβίβαστο,

αφού ακολουθεί με φανατισμό τη θεωρία του

ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΚΙΒΔΗΛΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΜΕ

Ικανοποιούν δικά τους συμφέροντα ή άλλων πιο ισχυρών

Παρακινούν τον καταναλωτή ν’ ακολουθήσει το ίδιο

καταναλωτικό πρότυπο με όλους τους άλλους

καταναλωτές

Μας ωθούν ν’ αγοράσουμε τα προϊόντα που μας

διαφημίζουν, επηρεάζοντας έτσι την ψυχολογία μας και

την κριτική μας σκέψη

Καταφέρνουν να μας μαζικοποιήσουν, να χειραγωγήσουν

το νέο και να τον μετατρέψουν σε υποχείριό τους

ΠΟΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΕΙΔΩΛΑ

Συνήθως δεν είναι ποιοτικά

Πρότυπο οικονομικής ευχέρειας

Εύκολο κέρδος

Αναγνωρισιμότητα

Υπερβολική προβολή της εξωτερικής εμφάνισης

Προβάλλεται ο ατομικισμός, ο αμοραλισμός και η βία

Προωθείται το μοντέλο της εύκολης επιτυχίας η οποία

συνδέεται με τον ανταγωνισμό

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΑ ΜΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΧΕΙΡΑΦΩΓΗΣΗ

ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ – NOAM CHOMSKY*

Τεχνική της διασκέδασης - «Κρατήστε το κοινό

απασχολημένο, χωρίς χρόνο για να σκέφτεται»

Τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια

παροχής λύσεων

Τεχνική της υποβάθμισης – εφαρμογή μέτρων σταδιακά

κατά φθίνουσα κλίμακα για μια διάρκεια δέκα ετών

Τεχνική της αναβολής – μια αντιλαϊκή απόφαση

παρουσιάζεται ως «οδυνηρή αλλά αναγκαία» αποσπώντας

την συναίνεση του κοινού στο παρόν για την εφαρμογή

της στο μέλλον

Τεχνική του ν’ απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά

παιδιά – αν ο διαφημιστής απευθυνθεί σε κάποιον σαν να

ήταν παιδί, τότε πολύ πιθανόν να εισπράξει απάντηση

απογυμνωμένη από κριτική σκέψη

Τεχνική επίκλησης στο συναίσθημα – κλασική τεχνική για

να βραχυκυκλωθεί η κριτική αντίληψη

Τεχνική του να κρατάς το κοινό σε άγνοια και ανοησία

Τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στη

μετριότητα – παρακινείται το κοινό να είναι «cool»,

ανόητο, φτηνιάρικο και ακαλλιέργητο

Τεχνική του να κάνεις το άτομο να πιστεύει ότι είναι το

μόνο υπεύθυνο για τη συμφορά του

Τεχνική του να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο

γνωρίζουν τον εαυτό τους

*Noam Chomsky, Αμερικανός καθηγητής στο Τμήμα Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας του Τεχνολογικού

Ινστιτούτου Μασαχουσέτης (MIT). Έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων, ενώ έχει δώσει και εκτενείς διαλέξεις

επάνω σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων τα οποία περιλαμβάνουν τη γλωσσολογία, τη φιλοσοφία και την ιστορία

της διανόησης.

Ως συμπέρασμα και ασπίδα προστασίας προκειμένου ν’

αφυπνιστούν οι νέοι έτσι ώστε να μην μιμούνται ψευτοείδωλα

αντιγράφοντας το κακό παράδειγμά τους, παραθέτουμε το

ποίημα «Όσο μπορείς» του αδιαμφισβήτητου άφθαρτου

προτύπου Κ. Π. Καβάφη.

Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,

τούτο προσπάθησε τουλάχιστον

όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις

μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,

μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,

γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την

στων σχέσεων και των συναναστροφών

την καθημερινήν ανοησία,

ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Κωνσταντίνος Καβάφης [1913]

Μάϊος 2014

Οι μαθητές της Α Τάξης :

Αναστασίου Αναστάσης, Ζαρουχλιώτη Γεωργία, Καραγιάννη Λυδία, Λίτσο Δήμητρα,

Κοτζαμάνη Ελένη, Κατσώνης Κωνσταντίνος, Κοκκώση Βαρβάρα, Χάμζα Ράζα Ράνα,

Προφυλλίδη Μαρία, Ράπτη Χρυσούλα, Παπαδάτος Διονύσης, Παυλόπουλος Φοίβος,

Σπηλιωτοπούλου Γεωργία, Χατζηπέρρου Άννα, Φιντάνι Γιώργος, Συμαντήρας Μανώλης,

Χάχαλη Χριστίνα, Τσιλεδάκης Μιχάλης, Σουλολάρι Ρέμζι