ΕΠΕΡΙΝΟ ΓΤΜΝΑΙΟ ΒΟΛΟΤ

ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΣΟΚΟΠΟΤΛΟΕΛ ΓΚΡΕΚΟ

• Ο Δομινικοσ Θεοτοκόπουλοσ γεννικθκε το 1541 ςτον βενετοκρατοφμενο Χάνδακα, το ςθμερινό Θράκλειο Κριτθσ

• Σο 1567 ζφυγε από τον Χάνδακα για τθ Βενετία, όπου μακιτευςε δίπλα ςτον μεγάλο Βενετό ηωγράφο Σιτςιάνο

• Από το 1570 ζωσ το 1577 βρίςκεται ςτθ Ρϊμθ. Φιλοξενείται ςτο ανάκτορο του καρδινάλιου Αλζξανδρου Φαρνζηε και το 1572 εγγράφεται ςτθν Ακαδθμία του Ευαγγελιςτι Λουκά.

• Σο 1577 ο Γκρζκο φεφγει για τθν Ιςπανία, όπου μεταβαίνουν πολλοί Ιταλοί καλλιτζχνεσ για να εργαςτοφν ςτθ διακόςμθςθ του ανακτόρου του Εςκοριάλ.

• Ο Γκρζκο εγκακίςταται οριςτικά ςτο Σολζδο παλιά αυτοκρατορικι πρωτεφουςα τθσ Ιςπανίασ

• Εκεί ανακαλφπτει τον βακφτερο εαυτό του και δθμιουργεί μια τζχνθ με υψθλι πνευματικότθτα, όπου Βυηάντιο, Αναγζννθςθ και Μανιεριςμόσ ςυγχωνεφονται ςε ζνα ολότελα πρωτότυπο και μοναδικό φφοσ.

• Πζκανε το 1614 ςτο Σολζδο, χωρίσ να ξαναγυρίςει ςτθν πατρίδα του. Σα ζργα του υπζγραφε πάντοτε ελλθνικά με βυηαντινοφσ χαρακτιρεσ:

1608-14 Baptism of Christ Hospital de San Juan Bautista de Afuera, Toledo

Η ςτενόμακρθ φόρμα που ςυναντάται ςε πολλοφσ πίνακζσ του με κρθςκευτικό περιεχόμενο είναι χαρακτθριςτικι.

Μ’ αυτόν τον τρόπο υπερβαίνει τθ φυςικι πραγματικότθτα και δθμιουργεί μια ψευδαίςκθςθ μορφϊν που αιωροφνται.

Πολλζσ φορζσ βλζπουμε μια παραμόρφωςθ ςτο χρϊμα και τθ φόρμα, ζντονθ επιμικυνςθ των μορφϊν, με κεφάλια πολφ μικρά ςε ςχζςθ με το ςϊμα, ζτςι που ςτο τζλοσ οι μορφζσ να φαίνονται ςαν να είναι ςε μια διάχυτθ κατάςταςθ.

Όταν ενϊνονται δε με το ζντονο φωσ, μοιάηουν με φλόγεσ.

Αυτι θ ιεράρχθςθ του χρϊματοσ και του φωτόσ, αλλά και των μορφϊν, από το γιινο προσ το ουράνιο, υπάρχει ςε πολλοφσ πίνακζσ του.

Η Βάπτιςθ του Κυρίου 1597-1600 Museo del Prado, Madrid

Σο υπερφυςικό μζγεκοσ του Χριςτοφ, και των αγγζλων ςε ςχζςθ με τα άλλα πρόςωπα δείχνουν τθν ουράνια ιεραρχία, κάτι που υποςτιριηε ο Διονφςιοσ ο Αρεοπαγίτθσ, βιβλία του οποίου βρζκθκαν ςτθ βιβλιοκικθ του Δομινικου Θεοτοκόπουλου. Είναι γνωςτό όμωσ ότι και ο Πλωτίνοσ αναφερόταν ςϋ ζνα ιεραρχθμζνο ςφμπαν. Αυτι θ ιεράρχθςθ φαίνεται κακαρά ςτο ζργο αυτό

1577-79 Διαμοιραςμόσ των ιματίων Sacristy of the Cathedral of Toledo

Ζνα άλλο χαρακτθριςτικό ςφμβολο που παρατθροφμε, είναι το χζρι του Χριςτοφ που ακουμπάει ςτο ςτικοσ με τα δάχτυλα ανοιχτά, ενϊ ο μζςοσ και ο παράμεςοσ είναι ενωμζνοι. Αυτό φαίνεται ςε αρκετοφσ πίνακεσ

Museo Nacional del Prado, Μαδρίτθ Δομινικου Θεοτοκόπουλου Η προςκφνθςθ των βοςκϊν 1612-1614

τθν τζχνθ του Δομινικου Θεοτοκόπουλου διακρίνουμε μια βακιά εςωτερικότθτα με ζντονο ςυμβολικό ςτοιχείο.

Είναι γνωςτζσ οι εξαχλωμζνεσ, πζρα από το ςυνθκιςμζνο, μορφζσ του και θ πνευματικότθτα που περιζχουν ςτθν ζκφραςθ.

’ όλο το κρθςκευτικό ζργο του Δομινικου Θεοτοκόπουλου μποροφμε να διακρίνουμε τον διαχωριςμό του υλικοφ απ’ τον ουράνιο κόςμο, αλλά και τθν προςπάκειά του να ενϊςει ςταδιακά, μζςα απ’ το χρϊμα και το φωσ, το γιινο με το υπερβατικό.

Ανάςταςθ 1590-1600.Museo del Prado, Madrid

1597 View of Toledo The Metropolitan Museum of Art, New York

1600 Ο διωγμόσ των εμπόρων από το ναό

1610 Λαοκόωντασ

Fray Hortensio Felix Paravicino Museum of Fine Arts, Boston

Madonna and Child with St. Martina and St. Agnes National Gallery of Art, Washington 1597-99

Monasterio de San Lorenzo de El Escorial Partimonio Nacional Σο μαρτφριο του Αγίου Μαυρικίου και τθσ Θθβαϊκισ λεγεϊνασ 1580-1582

Ο Άγιο Μαρτίνοσ και ο φτωχόσ 1597-1599 National gallery of art Ουάςιγκτον

O Χριςτόσ ςθκϊνει το ςταυρό του μαρτυρίου. 1600-05 Museo del Prado, Madrid

Parish Church of Santo Tome Η ταφι του Κόμθ Οργκάκ 1568-1588

εκπλθκτικόσ χειριςμόσ φωτόσ και χρϊματοσ. Οι εκφράςεισ ςτα πρόςωπα των παρευριςκομζνων είναι εκςτατικζσ και τα ςϊματά τουσ φαίνονται να αιωροφνται ανάμεςα ςτον γιινο και τον ουράνιο κόςμο, όχι μόνο ςαν απλοί μάρτυρεσ, αλλά και κοινωνοί.

Ο άγγελοσ, ο οποίοσ ενϊνει τθ γθ με τον ουρανό, βρίςκεται ςτον κεντρικό άξονα τθσ ςφνκεςθσ και ανεβαίνει ςτριφογυρίηοντασ προσ τον ουρανό, για να μεταφζρει τθν ψυχι του κόμθ, θ οποία ζχει τθ μορφι παιδιοφ.

Σο ουράνιο πλικοσ το οποίο υπάρχει δίπλα ςτο Χριςτό, ζχει μορφζσ ζντονα επιμικεισ και το φωσ που υπάρχει γφρω τουσ γίνεται υπερβολικά λαμπερό, μζχρι που καταλιγει ςε μια ακτίνα φωτόσ.

Parish Church of Santo Tome Σολζδο Θ ταφι του Κόμθ Οργκάκ 1568-1588λεπτομζρεια

Parish Church of Santo Tome Σολζδο Θ ταφι του Κόμθ Οργκάκ 1568-1588λεπτομζρεια

Parish Church of Santo Tome Σολζδο Θ ταφι του Κόμθ Οργκάκ 1568-1588λεπτομζρεια

The Knight with His Hand on His Breast Museo del Prado, Madrid

1600 Cardinal Nino de Guevara The Metropolitan Museum of Art, New York

Προςζξτε τθ διαφορετικι ςτάςθ των χεριϊν με τθν οποία ο Ελ Γκρζκο αποδίδει τθν διπλοπροςωπία του ιεροεξεταςτι

Άγιοσ Ιωάννθσ και Άγιοσ Φραγκίςκοσ 1600 Uffizi

Ανάςταςθ 1590-1600.Museo del Prado, Madrid

Άγιοσ Πζτροσ Λάδι ςε καμβά περ. 1600-1607ΕΘΝΙΚΘ ΠΙΝΑΚΟΘΘΚΘ ΜΟΤΕΙΟ ΑΛ. ΟΤΣΗΟΤ

Θ ςυναυλία των αγγζλων Λάδι ςε καμβά περ. 1608-1614 ΕΘΝΙΚΘ ΠΙΝΑΚΟΘΘΚΘ ΜΟΤΕΙΟ ΑΛ. ΟΤΣΗΟΤ

Θ ταφι του Χριςτοφ Σζμπερα και λάδι ςε ξφλο περ. 1567-1570 ΕΘΝΙΚΘ ΠΙΝΑΚΟΘΘΚΘ ΜΟΤΕΙΟ ΑΛ. ΟΤΣΗΟΤ

Ευαγγελιςμόσ τθσ Θεοτόκου Museo del Prado, Madrid

Θ Αγία τριάδα Museo del Prado, Madrid 1577

Θ Βάπτιςθ του Κυρίου 1597-1600 Museo del Prado, Madrid

Θ Βάπτιςθ του Χριςτοφ Παρακατακικθ του Διμου Θρακλείου ςτο Ιςτορικό Μουςείο Κριτθσ

Θ Παρκζνοσ Μαρία Mater Dolorosa 1590 Musees des Beaux-Arts de Strasbourg

ΙΣΟΡΙΚΟ ΜΟΤΕΙΟ ΚΡΘΣΘ Άποψθ του Όρουσ και τθσ Μονισ ινά Παρακατακικθ Ιδρυμάτων Καλοκαιρινοφ

ΝΑΟ ΣΘ ΚΟΙΜΘΕΩ ΕΡΜΟΤΠΟΛΘ ΤΡΟΤ Θ Κοίμθςθ τθσ Θεοτόκου Αυγοτζμπερα ςε ξφλο πριν από το 1567

ΜΠΕΝΑΚΘ Θ Προςκφνθςθ των Μάγων Αυγοτζμπερα ςε ξφλο πριν από το 1567

ΜΠΕΝΑΚΘ Ο Ευαγγελιςτισ Λουκάσ ηωγραφίηει τθν εικόνα τθσ Παναγίασ Οδθγιτριασ Αυγοτζμπερα ςε ξφλο πριν από το 1567

Ο μετανιωμζνοσ Πζτροσ 1600The Phillips Collection, Washington, D.C.

Ο Χριςτόσ ςτο ςταυρό - Adored by Donors 1585-90 Louvre

το άνοιγμα τθσ 5θσ ςφραγίδασ 1608-14

ΤΛΛΟΓΘ ΒΕΛΙΜΕΗΘ Σο πάκοσ του Χριςτοφ Πιετά με αγγζλουσ, αυγοτζμπερα ςε ξφλο περ. 1566