Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

50
Η Παλαγία ζηε Βπδαληηλή ηέρλε

Transcript of Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Page 1: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Η Παλαγία ζηε Βπδαληηλή ηέρλε

Page 2: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

πξῶηνο πνύ ἀζρνιήζεθε

κέ ηήλ ἀπνηύπσζε ηνῦπξνζώπνπ ηῆο Παλαγίαο καο

εἶλαη ὁ ἅγηνο ἀπόζηνινο θαί

εὐαγγειηζηήο Λνπθᾶο……..

Οἱ εἰθόλεο ηνῦ Λνπθᾶζηάζεθαλ ηά πξῶηα πξόηππα

γηά ὅιεο ηίο κεηέπεηηα εἰθόλεο

ηῆο Παλαγίαο καο.Πεγή http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 3: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Σό πξόζσπν ηῆο Θενηόθνπ

δσγξαθίδεηαη ζνβαξό θαί ἤξεκν κέ

κία ζπάληα ἀξρνληηά, πνύ βγαίλεη

κέζα ἀπό ηή ραξαθηεξηζηηθή

ἁπιόηεηα ηῆο κνξθῆο ηεο. Σά

ραξαθηεξηζηηθά ηεο εἶλαη πνιύ ιεπηά

θαί ἁξκνληθά. Σά κάηηα ηεο εἶλαη

κεγάια θαί ἀκπγδαισηά, ἡ κύηε ηεο

ιεπηή θαί ἴζηα, ηό ζηόκα ηεο κηθξό

θαί ζπγθξαηεκέλν, ηά αὐηηά ηεο εἶλαη

θαιπκκέλα ἀπό ηό θεθαινκάληειν,

ηό ὁπνῖν ἀθήλεη λά θαίλνληαη κόλνλ

νἱ ινβνί ηεο. Σά καιιηά ηεο δέλ

θαίλνληαη θαζόινπ. Δἶλαη ηπιηγκέλα

κέ ιεπθό ὕθαζκα ἤ ζθνῦξν πξάζηλν

ἤ ζθνῦξν κπιέ. Πθγι http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 4: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Σό ἐμσηεξηθό ηεο ξνῦρν εἶλαη

θόθθηλν ἤ βπζζηλί θαί ηό

ἐζσηεξηθό ζθνπξόρξσκν κπιέ ἤπξάζηλν. ηήλ θεθαιή θαί ζηνύο

ὤκνπο ηεο ἔρεη ηξία ἀζηέξηα, ηά

ιεγόκελα παξζελόζεκα. Σά ηξία

ἀζηέξηα,, δηδάζθνπλ ηό

ἀεηπάξζελνλ ηῆο Θενηόθνπ. Σό

ἔλδπκα πνύ ηπιίγεη ηό ζῶκα ηεο

ζέ θάπνην ζεκεῖν ἔρεη ὁιόρξπζα

θξόζζηα, ηά ὁπνῖα ζπκβνιίδνπλ η'

ἀκέηξεηα ραξίζκαηα ηνῦ Ἁγίνπ

Πλεύκαηνο, πνύ ηή ζηνιίδνπλ, θαί

ηίο ἀξεηέο, πνύ ἡ Παλαγία

ζπγθέληξσζε ὅιεο καδί ζηό

ραξαθηῆξα ηεο. Πεγή http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 5: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Κπνθνξνύζα

Page 6: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Γαιαθηνηξνθνύζα

Page 7: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Βξεθνθξαηνύζα

Η νλνκαζία νθείιεηαη ζηε

ζηνξγή θαη ηε θξνληίδα πνπ

δείρλεη ε Θενηόθνο ζην

κηθξό Ιεζνύ πνπ κε

πεξηζζή αγάπε θξαηά ζηελ

αγθαιηά ηεο. Σν Θείν

Βξέθνο (από εδώ θαί

Βξεθνθξαηνύζζα) κε

άλεζε θαη εκπηζηνζύλε

θάζεηαη ζηελ αγθαιηά ηεο

Παλαγίαο.Πεγήhttp://users.sch.gr/aiasgr/

Theotokos_Maria

Page 8: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 9: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 10: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Οδεγήηξηα

H Παλαγία κέ ηό ἕλα ρέξη ηεο

θξαηάεη ηό Υξηζηό θαί ηό ἄιιν

ηό ἀθνπκπάεη ἐιαθξά πάλσ ἀπό

ηό ζηῆζνο θαί ηήλ θαξδηά ηεο

δείρλνληαο κέ ηά δάρηπια πξόο ηό

Λπηξσηή πνύ ἔρεη ζηήλ ἀγθαιηά

ηεο. λνκάζηεθε δεγήηξηα,

ἐπεηδή δείρλεη πξόο ηό Υξηζηό

θαί ἡ ζηάζε ηνῦ ζώκαηόο ηεο

ὁδεγεῖ πξόο ηό σηῆξα. Πεγή

http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 11: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 12: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Γιπθνθηινύζα

Page 13: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Γιπθνθηινύζα

Η εηθόλα κε ην έλα πόδη ηνπ παηδηνύ γπκλό θαζηεξώλεηαη από ηα

θξεηηθά εξγαζηήξηα ηνπ 15νπ αηώλα, θαη είλαη έξγν ηνπ

Κξεηηθνύ δσγξάθνπ Αλδξέα Ρίηδνπ. Η Γιπθνθηινύζα είλαη

πάληα ζε πξνηνκή θαη αξηζηεξνθξαηνύζα κε ην πξόζσπό ηεο

πνιύ θνληά ζην πξόζσπν ηνπ παηδηνύ ηεο πνπ θσιηάδεη

θνβηζκέλν ζηελ αγθαιηά ηεο. Φνξεί ην πέλζηκν παλνθόξη ηεο,

ελώ ν Υξηζηόο είλαη ληπκέλνο κε γθξηδνγάιαλν ρεηξηδσηό ρηηώλα

θαη ιακπξό ηκάηην. Σό βιέκκα ηνπ ζηξέθεη πξνο ηελ Παλαγία ε

νπνία βπζίδεη ην βιέκκα ηεο πέξα από ηνλ ζεαηή. Σό γπκλό πόδη

ηνπ παηδηνύ ζρεηίδεηαη κε ηή ζεκεηνινγία ηεο εηθνλνγξάθηζεο

ηνπ Υξηζηνύ-Ακλνύ ζηα ρέξηα ηεο κεηέξαο ηνπ .

Πεγή http://users.sch.gr/aiasgr/Theotokos_Maria/

Page 14: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Γιπθνθηινύζα

Page 15: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Διενύζα

Page 16: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 17: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Πειαγνλίηηζζα

Σν βιέκκα ηεο Μαξίαο εθθξάδεη κηα

απέξαληε ιύπε. Σν ζηόκα ηεο αγγίδεη

ειαθξά ην κάγνπιν ηνπ Βξέθνπο, ην

νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ, αγγίδεη απαιά

κε ην έλα ρέξη ην πξόζσπν, ελώ κε ην

άιιν πξνζπαζεί λα πηαζηεί από ην

καλδύα ηεο θαη λα κελ πέζεη. Ο

Ιεζνύο εκθαλίδεηαη κε έλα θνληό θαη

ειαθξύ έλδπκα (ρηηώλ) πνπ ηνπ

αθήλεη γπκλά ηα ρέξηα θαη ηα πόδηα.

Σν ζώκα ηνπ είλαη γεξκέλν πξνο ηε

Μεηέξα. Σν θεθάιη γπξλά πξνο ηα

πίζσ θαη ηα κάηηα ηνπ καο θνηηάδνπλ. πεγή http://users.sch.gr/aiasgr/Theotokos_Maria

/

Page 18: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 19: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 20: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Παλαγία ε Παξακπζία

Γηα ηελ εηθόλα απηή δηεγείηαη ε παξάδνζε όηη ε αξρηθή έθθξαζε ησλ πξνζώπσλ θαη ε

ζηάζε ηνπ ζώκαηνο ηνπ Κπξίνπ θαη ηεο Θενκήηνξνο άιιαμαλ, όηαλ ζπλέβε ην εμήο

θξηθηό ζαύκα:

Σν 807 κ.Υ. απνβηβάζηεθαλ θξπθά πεηξαηέο ζηελ παξαιία ηεο κνλήο Βαηνπαηδίνπ ζην

Άγην Όξνο θαη πεξίκελαλ θξπκκέλνη ην πξσηλό άλνηγκα ηεο πύιεο, γηα λα επηηεζνύλ, ν

εγνύκελνο πνπ κεηά ην ηέινο ηνπ όξζξνπ έκεηλε κόλνο, γηα λα ζπλερίζεη ηελ πξνζεπρή

ηνπ, άθνπζε ηα εμήο ιόγηα ηεο Παλαγίαο: «Μελ αλνίμεηε ζήκεξα ηηο πύιεο ηεο κνλήο,

αιιά αλεβείηε ζηα ηείρε θαη δηώμηε ηνπο πεηξαηέο». ηξέθνληαο ην βιέκκα ηνπ εθεί είδε

ην Θείν βξέθνο λα απιώλεη ην ρέξη ηνπ θαη λα ζθεπάδεη ηα ρείιε ηεο κεηέξαο ηνπ

ιέγνληαο: «Με κεηέξα κνπ, άθεζε ηνπο λα ηηκσξεζνύλ όπσο ηνπο αμίδεη». Αιιά ε

Παλαγία πηάλνληαο κε ην ρέξη ηεο ην ρέξη ηνπ Τηνύ ηεο θαη ζηξέθνληαο ιίγν ην θεθάιη,

γηα λα ειεπζεξώζεη ηα ρείιε ηεο επαλέιαβε ηα ίδηα ιόγηα. Απηόο ν ηειεπηαίνο

ζρεκαηηζκόο ησλ πξνζώπσλ παξέκεηλε κόληκα ζηελ εηθόλα, ελώ νη κνλαρνί, αθνύ

ζώζεθαλ ζαπκαηνπξγηθά απ΄ ηνπο πεηξαηέο, επραξίζηεζαλ ηελ Παλαγία θαη νλόκαζαλ

ηελ εηθόλα ηεο απηή «Παξακπζία», πνπ ζεκαίλεη θαηαπξάϋλζε ή κεηξηαζκόο, ή έλλνηεο

πνπ εμίζνπ απνδίδνπλ ην πεξηζηαηηθό ηνπ ζαύκαηνο.

Πεγήhttp://users.sch.gr/aiasgr/Theotokos_Maria/

Page 21: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 22: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 23: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 24: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Καξδηώηηζζα

Υαξαθηεξηζηηθό ηνπ ηύπνπ

ηεο Παλαγίαο ηεο

Καξδηώηηζζαο είλαη ε

ηδηόκνξθε ζηάζε ηνπ παηδηνύ

Ιεζνύ πνπ είλαη γπξηζκέλν

όιν πξνο ηελ Παλαγία κε ηελ

πιάηε πξνο ηνλ ζεαηή. Η

ζηάζε απηή ηνπ παηδηνύ πνπ

εθαξκόδεηαη ζηελ θπγή ζηελ

Αίγππην θαη ηε Βξεθνθηνλία

ήηαλ γλσζηή ζηε

ζεκεηνινγία ηεο κειινληηθήο

ζπζίαο ηνπ λεπίνπ Υξηζηνύ. Πεγή

http://users.sch.gr/aiasgr/Theotokos_Maria

/

Page 25: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Ακόιπληνο

Παλαγία ηνπ Πάζνπο

Η νλνκαζία πξνέξρεηαη από ηνλ

ύκλν ηνπ Απνδείπλνπ «Άζπηιε,

Ακόιπληε, Άρξαληε...» ....Η

Ακόιπληνο ζηελ νξζόδνμε

εηθνλνγξαθία νλνκάδεηαη θαη

Παλαγία ηνπ Πάζνπο, γηαηί ν

Υξηζηόο ελαηελίδεη ηνπο δύν

Αγγέινπο πνπ εηθνλίδνληαη

εθαηέξσζελ ηεο Παλαγίαο θαη

θξαηνύλ ζηα ρέξηα ηνπο ηα

ζύκβνια ηνπ πάζνπο, δει. ηνλ

ηαπξό, ηε Λόγρε θαη ην

πόγγν. Πεγή

http://users.sch.gr/aiasgr/Theoto

kos_Maria/

Page 26: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Παλαγία

ηνπ Χάξνπ

Page 27: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Η Παλαγία

ηωλ επηά

πόλωλ

Page 28: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Θξελωδνύζα

Page 29: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Παλαγία

Γενκέλε

ἩΓενκέλε δσγξαθίδεηαη

ζηξακκέλε ζηά πιάγηα,

ζπλήζσο κέ ηά ρέξηα ηεο

ἐιαθξῶο ζεθσκέλα ζέ

ζηάζε δεήζεσο θαί

πξνζεπρῆο, ζέ ζρῆκα

παξαθιεηηθό. Πεγή

http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 30: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Πιαηπηέξα

ηωλ Οπξαλώλ«Πλατυτζρα τῶν οὐρανῶν» ἤ, ὅπωσ ἀλλιῶσ λζγεται, «Παναγίατῶν Βλαχερνῶν», ἐπειδι ἐκεῖπρωτοςυναντοῦμε ὡσ ὁλοκλθρωμζνο αυτόν τον τρόπο ἀπεικονίςεωσ τῆσ Θεοτόκου. ' αὐτόν τόν εἰκονογραφικό τφπο ἡΠαναγία ἀπεικονίηεται ςζ κατά μζτωπον ἀπεικόνιςθ, κακιςτι ἤὄρκια, μζ ςθκωμζνα τά χζρια ἤ μζ κατεβαςμζνα, μόνθ τθσ ἤ μζ τό Χριςτό ἀγκαλιά, ἄλλεσ φορζσ μζ τι ςυνοδεία ἀγγζλων καί ἄλλεσ φορζσ ὄχι. Πεγή

http://imd.gr/site/articles/0/0/497

Page 31: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 32: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Παλαγία

ηνπ Βιαδηκίξ

Page 33: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

• Η Θενηόθνο ,εθηόο από απηνηειείο

παξαζηάζεηο ή καδί κε ην Θείν Βξέθνο

,παξνπζηάδεηαη θαη ζε εηθνλνγξαθηθά

ζέκαηα ηνπ βίνπ ηεο, ηνπ βίνπ ηνπ

Ιεζνύ θαη ηωλ πξνεηθνλίζεωλ ηεο

Παιαηάο Γηαζήθεο.

Page 34: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 35: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 36: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 37: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 38: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 39: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 40: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 41: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 42: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 43: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 44: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 45: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Ρίδα ηνπ Ιεζζαί

Page 46: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 47: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Ρόδον το Αμάραντον

Page 48: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη
Page 49: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη

Άμηνλ Δζηί

Η εηθόλα ην «Αμηνλ Δζηίλ»

θαηαζθεπάζζεθε ζηνπο

ρξόλνπο ηεο εηθνλνκαρίαο.

Γεληθά ε όιε ηερλνηξνπία

ηεο εηθόλαο είλαη απζηεξά

βπδαληηλή θαη ε όςε ηεο

επηβιεηηθή, κε γιπθεία

ζνβαξόηεηα, γλώξηζκα

πνιιώλ παιαηώλ εηθόλσλ.

Καηά ην έηνο 1836 ην

κεγαιύηεξν κέξνο ηεο

εηθόλαο ζθεπάζζεθε κε

ιηζνζηόιηζην

αξγπξνρξπζσκέλν

θάιπκκα, (ππνθάκηζν) .Πεγή

http://users.sch.gr/aiasgr/Theotokos_M

aria/

Page 50: Η Θεοτόκος στη βυζαντινή τέχνη