Διαδίκτυο και εξάρτηση

Η ομάδα μας :Αμπράζη Δήμητρα, Γκάζου Κωνσταντίνα,Ιωαννίδου Άννα, Καλαϊτζίδου Κυριακή και Κιόση Άννα

Σχολικό έτος 2013-2014 Α’ Λυκείου Αξιούπολης

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1) Προλογος………………………………..3 2)Η ιστορία του διαδικτύου………………..3-5

3) Η πρόσβαση στο διαδίκτυο………………5-6

4) Διαδίκτυο και επικοινωνία………………..6-7

5) Εξάρτηση από το διαδίκτυο……………….7

6) Αίτια εθισμού……………………………..8-15

7) Συμπτώματα εθισμού……………………..16-18

8) Επιλογές, πρόληψη και θεραπεία…………18-24

9) Επίλογος……………………………………24

10) Ερωτηματολόγιο και στατιστικές…………24-28

11)Ψυχολόγος…………………………………28-29

10)Βιβλιογραφία……………………………….30

2

Πρόλογος

Η εξάρτηση των εφήβων από το διαδίκτυο είναι ένα συχνό φαινόμενο που απασχολεί μεγάλο

ποσοστό. Είναι σύγχρονο και επίκαιρο και δεν γίνεται να το αμελήσουμε εφόσον δεν περνάει

απαρατήρητο, μας αγγίζει ιδιαίτερα και επιβαρύνει αντί να διευκολύνει τη ζωή μας. Αυτός

είναι και ο λόγος που η ομάδα μας επέλεξε το συγκεκριμένο θέμα. Ο στόχος μας είναι μέσα

από την έρευνα μας να καταλάβουμε από πού προέρχεται , τη βαρύτητα που έχει και τους

τρόπους αντιμετώπισης του. Επιπλέον τις επιπτώσεις στους εφήβους και κυρίως γιατί

εθίζονται με τόση ευκολία.

Διαδίκτυο

Το Διαδίκτυο (αγγλ. Internet) είναι παγκόσμιο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων

υπολογιστών, οι οποίοι χρησιμοποιούν καθιερωμένη ομάδα πρωτοκόλλων, η οποία συχνά

αποκαλείται "TCP/IP" (αν και αυτή δεν χρησιμοποιείται από όλες τις υπηρεσίες του

Διαδικτύου) για να εξυπηρετεί εκατομμύρια χρηστών καθημερινά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι διασυνδεδεμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ανά τον κόσμο, οι οποίοι βρίσκονται σε ένα

κοινό δίκτυο επικοινωνίας, ανταλλάσσουν μηνύματα (πακέτα) με τη χρήση διαφόρων

πρωτοκόλλων (τυποποιημένοι κανόνες επικοινωνίας), τα οποία υλοποιούνται σε επίπεδο

υλικού και λογισμικού. Το κοινό αυτό δίκτυο καλείται Διαδίκτυο.

●Aν ψάξουμε διεξοδικά το διαδίκτυο καταλήγουμε σε πολλές πληροφορίες που ξεκίνησαν

εδώ και αρκετά χρόνια. Η ιστορία του διαδικτύου φαίνεται παρακάτω.

Η ιστορία του Διαδικτύου

3

Οι πρώτες απόπειρες για την δημιουργία ενός διαδικτύου ξεκίνησαν στις κατά την διάρκεια

του ψυχρού πολέμου. Η Ρωσία είχε ήδη στείλει στο διάστημα τον δορυφόρο Σπούτνικ

1 κάνοντας τους Αμερικανούς να φοβούνται όλο και περισσότερο για την ασφάλεια της

χώρας τους. Θέλοντας λοιπόν να προστατευτούν από μια πιθανή πυρηνική επίθεση των

Ρώσων δημιούργησαν την υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών ARPA (Advanced

Research Project Agency) γνωστή ως DARPA (Defense Advanced Research Projects

Agency) στις μέρες μας. Αποστολή της συγκεκριμένης υπηρεσίας ήταν να βοηθήσει τις

στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ να αναπτυχθούν τεχνολογικά και να δημιουργηθεί ένα

δίκτυο επικοινωνίας το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε μια ενδεχόμενη πυρηνική

επίθεση.

Το αρχικό θεωρητικό υπόβαθρο δόθηκε από τον Τζ. Λικλάιντερ (J.C.R. Licklider) που

ανέφερε σε συγγράμματά του το "γαλαξιακό δίκτυο". Η θεωρία αυτή υποστήριζε την ύπαρξη

ενός δικτύου υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα μπορούσαν να

ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το επόμενο θέμα που προέκυπτε

ήταν ότι το δίκτυο αυτό θα έπρεπε να ήταν αποκεντρωμένο έτσι ώστε ακόμα κι αν κάποιος

κόμβος του δεχόταν επίθεση να υπήρχε δίοδος επικοινωνίας για τους υπόλοιπους

υπολογιστές. Τη λύση σε αυτό έδωσε ο Πολ Μπάραν (Paul Baran) με τον σχεδιασμό ενός

κατανεμημένου δικτύου επικοινωνίας που χρησιμοποιούσε την ψηφιακή τεχνολογία. Πολύ

σημαντικό ρόλο έπαιξε και η θεωρία ανταλλαγής πακέτων του Λέοναρντ Κλάινροκ(Leonard

Kleinrock), που υποστήριζε ότι πακέτα πληροφοριών που θα περιείχαν την προέλευση και

τον προορισμό τους μπορούσαν να σταλούν από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο.

Στηριζόμενο λοιπόν σε αυτές τις τρεις θεωρίες δημιουργήθηκε το πρώτο είδος διαδικτύου

γνωστό ως ARPANET. Εγκαταστάθηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1969 με 4

κόμβους μέσω των οποίων συνδέονται 4 μίνι υπολογιστές (mini computers 12k): του

πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στην Σάντα Μπάρμπαρα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια

στο Λος Άντζελες, το SRI στο Στάνφορντ και το πανεπιστήμιο της Γιούτα. Η ταχύτητα του

δικτύου έφθανε τα 50 kbps και έτσι επιτεύχθηκε η πρώτη dial up σύνδεση μέσω γραμμών

τηλεφώνου. Μέχρι το 1972 οι συνδεδεμένοι στο ARPANET υπολογιστές έχουν φτάσει τους

23, οπότε και εφαρμόζεται για πρώτη φορά το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικού

ταχυδρομείου(e-mail).

Παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, τα οποία χρησιμοποιούσαν διαφορετικά

πρωτόκολλα(όπως το x.25 και το UUCP) τα οποία συνδέονταν με το ARPANET. Το

πρωτόκολλο που χρησιμοποιούσε το ARPANET ήταν το NCP (Network Control Protocol),

το οποίο, όμως, είχε το μειονέκτημα ότι λειτουργούσε μόνο με συγκεκριμένους τύπους

4

υπολογιστών. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη στις αρχές του 1970 για ένα πρωτόκολλο που

θα ένωνε όλα τα δίκτυα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε. Το 1974 λοιπόν, δημοσιεύεται η

μελέτη των Βιντ Σερφ (Vint Cerf) και Μπομπ Κάαν (Bob Kahn) από την οποία προέκυψε το

πρωτόκολλο TCP (Transmission Control Protocol) που αργότερα το 1978 έγινε TCP/IP,

προσετέθη δηλαδή το Internet Protocol (IP), ώσπου το 1983 έγινε το μοναδικό πρωτόκολλο

που ακολουθούσε το ARPANET.

Το 1984 υλοποιείται το πρώτο DNS (Domain Name System) σύστημα στο οποίο

καταγράφονται 1000 κεντρικοί κόμβοι και οι υπολογιστές του διαδικτύου πλέον

αναγνωρίζονται από διευθύνσεις κωδικοποιημένων αριθμών. Ένα ακόμα σημαντικό βήμα

στην ανάπτυξη του Διαδικτύου έκανε το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (National Science

Foundation, NSF) των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε την πρώτη διαδικτυακή πανεπιστημιακή

ραχοκοκκαλιά (backbone), το NSFNet, το 1986. Ακολούθησε η ενσωμάτωση άλλων

σημαντικών δικτύων, όπως το Usenet, το Fidonet και το Bitnet.

Ο όρος Διαδίκτυο/Ίντερνετ ξεκίνησε να χρησιμοποιείται ευρέως την εποχή που συνδέθηκε

το ARPANET με το NSFNet και Internet σήμαινε οποιοδήποτε δίκτυο

χρησιμοποιούσε TCP/IP. Η μεγάλη άνθιση του Διαδικτύου όμως, ξεκίνησε με την εφαρμογή

της υπηρεσίας του Παγκόσμιου Ιστού από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι στο ερευνητικό

ίδρυμα CERN το 1989, ο οποίος είναι στην ουσία, η "πλατφόρμα", η οποία κάνει εύκολη την

πρόσβαση στο Ίντερνετ, ακόμα και στη μορφή που είναι γνωστό σήμερα.

●Από τότε έως τώρα έχει γίνει ευρέος γνωστό και εύκολη η πρόσβαση σε αυτό.

Πρόσβαση στο Διαδίκτυο

Κοινές μέθοδοι πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι η επιλογική και η ευρυζωνική. Δημόσιοι

χώροι για χρήση του Διαδικτύου περιλαμβάνουν τις βιβλιοθήκες και τα Internet cafes, όπου

υπάρχουν διαθέσιμοι υπολογιστές με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Υπάρχουν επίσης, σημεία

πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε δημόσιους χώρους όπως είναι οι αίθουσες

αναμονής αεροδρομίων, μερικές φορές μόνο για σύντομη χρήση ενόσω περιμένουμε. Τέτοια

σημεία είναι γνωστά και με διάφορους άλλους όρους, όπως «δημόσια περίπτερα

Διαδικτύου», «δημόσια τερματικά Διαδικτύου» και «ιστο - τηλέφωνα».

Η δικτύωση μέσω Wi-Fi παρέχει ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ασύρματα σημεία

πρόσβασης (hotspot) που παρέχουν τέτοια πρόσβαση περιλαμβάνουν τα Wifi-cafes, όπου

κάποιος αρκεί να φέρει τις δικές του/της ασύρματες συσκευές όπως φορητό Η/Υ ή PDA. Οι

5

υπηρεσίες αυτές μπορεί να είναι δωρεάν σε όλους, είτε δωρεάν μόνο σε πελάτες, είτε επί

πληρωμή. Ένα hotspot δεν χρειάζεται να περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον.

Ολόκληρες πανεπιστημιουπόλεις και πάρκα έχουν αυτή τη δυνατότητα, ακόμα και ολόκληρες

περιοχές. Προσπάθειες να συνδεθεί και ο αγροτικός πληθυσμός έχουν οδηγήσει

στα ασύρματα κοινοτικά δίκτυα.

Τα πλεονεκτήματα της πρόσβασης ενός χρήστη μέσω του δικού του υπολογιστή (αντί μέσω

δημόσιου τερματικού) περιλαμβάνουν τη δυνατότητα για κατέβασμα και ανέβασμα αρχείων

χωρίς περιορισμούς, τη χρήση του αγαπημένου του φυλλομετρητή (ή προγράμματος

ανάγνωσης ιστοσελίδων, το οποίο αποτελεί ορθότερη ορολογία των λέξεων: web browser)

και των ρυθμίσεων αυτού (το μενού των ρυθμίσεων μπορεί να απενεργοποιηθεί σε έναν

δημόσιο υπολογιστή) και την εκτέλεση δραστηριοτήτων στο Διαδίκτυο με τη χρήση δικών

του προγραμμάτων και δεδομένων. Χώρες με πολύ καλή πρόσβαση στο Ίντερνετ

περιλαμβάνουν την Νότια Κορέα, όπου το 50% του πληθυσμού έχει ευρυζωνική πρόσβαση,

τη Σουηδία και τις ΗΠΑ [4].

● Μέσω του διαδικτύου έχει ενισχυθεί απίστευτα και έχει προοδεύσει η επικοινωνία.

Επομένως χαρακτηρίζεται ως φοβερό μέσο και πολύ πρακτικό.

Το Διαδίκτυο και η Επικοινωνία

Με την εμφάνιση οποιουδήποτε νέου μέσου, ο τομέας της επικοινωνίας αναμφισβήτητα

επηρεάζεται. Η επίδραση αυτή πηγάζει κυρίως από την τεχνολογία του νέου μέσου. Σε τι

επίπεδο μπορεί η τεχνολογία του διαδικτύου να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν

και πληροφορούνται μαζικά οι άνθρωποι; Υπάρχουν διαφορετικές και αντικρουόμενες

προσεγγίσεις πάνω στο θέμα.

Σύμφωνα με την προσέγγιση της "ιντερνετοφιλίας" (ένα μείγμα κλασικής "πλουραλιστικής"

προσέγγισης και τεχνολογικού "ντετερμινισμού"), το Διαδίκτυο, αλλά και η ψηφιακή

τεχνολογία γενικότερα, έχουν την ικανότητα να δημιουργούν "εικονικούς χώρους",

"εικονικές κοινότητες", όπου παύουν να υφίστανται οι κοινωνικές και πολιτιστικές

διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο και που τα παραδοσιακά μέσα

επικοινωνίας αδυνατούν να ξεπεράσουν εύκολα. Η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου

καθίσταται άμεση και αμφίδρομη. Δίνεται η δυνατότητα σε κάθε χρήστη ηλεκτρονικού

υπολογιστή συνδεδεμένου στο Διαδίκτυο, να πληροφορηθεί αλλά και να πληροφορήσει

6

ανταλλάσσοντας απόψεις μέσω ενός πιο συμμετοχικοί και λιγότερο ελεγχομένου διαύλου

επικοινωνίας. Οι χρήστες αποκτούν ολοένα και περισσότερο την ιδιότητα του παγκοσμίου

πολίτη. Υπάρχει έντονη τάση, ήδη από την αρχή της εμφάνισής του διαδικτύου, να θεωρείται

ένα άκρως δημοκρατικό μέσο μαζικής επικοινωνίας, το οποίο αποδιαμεσολαβεί την

επικοινωνία και καθιστά ισχυρότερο τον μέσο άνθρωπο, καθώς δίνει στον τελευταίο τη

δυνατότητα πρόσβασης σε μεγάλο όγκοπληροφοριών συγκεντρωμένων σε ένα "χώρο" και

την δυνατότητα της προσωπικής επιλογής των πληροφοριών αυτών. Συνεπώς, η βασική θέση

της προσέγγισης αυτής είναι ότι το Διαδίκτυο θα εκδημοκρατίσει την κοινωνία με το να

βελτιώσει την επικοινωνία καταργώντας την ανάγκη για διαμεσολάβηση.

● Παρά το γεγονός ότι προσφέρει πολλά θετικά, τις περισσότερες φορές μετατρέπεται σε

εθισμό-εξάρτηση κυρίως στους εφήβους και στα παιδιά.

Εξάρτηση

Το φαινόμενο συνήθως εμφανίζεται αρχικά σε εφήβους κατά την πρώιμη εφηβεία (10-14

ετών) ή και σε μικρότερη ακόμη ηλικία. Είναι πιο έντονο κατά την μέση εφηβεία (15-17

ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και

κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με

ηλεκτρονικά διαδικτυακά παιχνίδια στο σπίτι ή τα internet cafe. Ένας ακόμα πληθυσμός

υψηλού κινδύνου είναι αυτός των φοιτητών, οι οποίοι καλούνται πολλές φορές για πρώτη

φορά να οριοθετήσουν οι ίδιοι τη χρήση Διαδικτύου στην οποία προβαίνουν, μακριά από

οικογενειακό έλεγχο αλλά και χωρίς το ξεκάθαρα δομημένο πλαίσιο υποχρεώσεων του

σχολείου μέσης εκπαίδευσης. Σποραδικά εμφανίζεται το πρόβλημα και σε μεγαλύτερες

ηλικίες όπου κυρίως αφορά περιπτώσεις υπέρμετρης ενασχόλησης με κοινωνική δικτύωση

αλλά και διαδικτυακό τζόγο, όπως και διαδικτυακή πορνογραφία.

Το φαινόμενο της διαδικτυακής εξάρτησης. Στις μορφές εξάρτησης και εθισμού που ήδη

είναι γνωστές και που αφορούν κατά βάση χρήση ουσιών, έρχεται να προστεθεί ο εθισμός σε

ένα μέσο, που μάλιστα απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση από ειδικούς, καθώς

απειλεί κυρίως την νεολαία. H εξάρτηση από το Διαδίκτυο αναγνωρίζεται από την

ψυχολογική και ψυχιατρική κοινότητα ως ξεχωριστή ψυχοσωματική διαταραχή.Η

διαδικτυακή εξάρτηση, ή αλλιώς σύνδρομο διαδικτυακού εθισμού, εξελίχθηκε παράλληλα με

τη διάδοση του διαδικτύου. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα κρούσματα τέτοιας εξάρτησης

παρατηρήθηκαν τα πρώτα χρόνια της 10ετίας του 90 στις Η.Π.Α. Πρώτος ,ο αμερικανός

7

ψυχίατρος Ivan Goldberg χαρακτήρισε το φαινόμενο ως «διαδικτυακό εξάρτηση» (internet

addiction) ενώ το 1995 λειτούργησε στις Η.Π.Α η πρώτη μονάδα απεξάρτησης. Αυτή η

καταχρηστική διαδικτυακή ενασχόληση που οδηγεί σε εξάρτηση όπως ήδη αναφέρθηκε

αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς και ενδέχεται να αποτελέσει μια από τις σοβαρότερες των

επόμενων δεκαετιών.

Αίτια εθισμού

Αν και οι ακριβείς λόγοι που οδηγούν ένα άτομο στον εθισμό στο Διαδίκτυο δεν μας είναι

ακόμη γνωστοί υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στο να καταλήξει κάποιος

θύμα αυτής της μορφής εθισμού. Ο εθισμός συνήθως "εξειδικεύετε" σε μια από της

παρακάτω κατηγορίες:

- Ηλεκτρονικά παιχνίδια

- Κοινωνική δικτύωση

- Ηλεκτρονικός τζόγος

- Πορνογραφία

Αν και κάθε μία από τις παραπάνω κατηγορίες εξάρτησης αφήνει τα δικά της ιδιαίτερα

"σημάδια" στο εξαρτημένο άτομο, οι λόγοι του εθισμού σε αυτές είναι παρόμοιοι.

8

Μια θεωρία υποστηρίζει πως η δυνητική αλλαγή διάθεσης λόγω συμπεριφοράς συνδέεται με

την διαδικασία του εθισμού. Οπώς για παράδειγμα ένα άτομο που έχει εθιστεί στον

καταναλωτισμό νιώθει μια ευχάριστη αλλαγή της διάθεσης του κάνοντας μια σειρά από

ενέργειες που σχετίζονται με όσα προηγούνται μιας αγοράς - έλεγχο διαθέσιμων χρημάτων,

μετάβαση σε ένα εμπορικό κέντρο, επίσκεψη στο αγαπημένο του κατάστημα, κλπ - έτσι και

το άτομο που έχει εθιστεί στο διαδίκτυο αισθάνεται μια παρόμοια "βιασύνη" και ταυτόχρονη

ευχαρίστηση κατά τη διαδικασία του ανοίγματός του υπολογιστή του με σκοπό την επίσκεψη

στις αγαπημένες του ιστοσελίδες. Με άλλα λόγια κάποιοι ερευνητές πιστεύουν πως

βιοχημικές μεταβολές συμβαίνουν στο σώμα κάποιου που παρουσιάζει συμπεριφορά

εθισμένου στο διαδίκτυο ατόμου. Επιπλέον από βιολογικής σκοπιάς μπορεί να υπάρχει και

ένας συνδυασμός γονιδίων που κάνουν ορισμένα άτομα πιο επιρρεπή στον εθισμό όπως τα

γονίδια που πρόσφατα ανακάλυψαν οι ερευνητές και συνδέονται με τον εθισμό στο αλκοόλ.

Αν και οι ερευνητές στον τομέα του εθισμού αμφισβητούν την έννοια της "εθιστικής

προσωπικότητας", είναι πιθανό ότι κάποιος που έχει ήδη έναν εθισμό μπορεί να είναι

επιρρεπείς και να εθιστεί σε ουσίες ή άλλες δραστηριότητες, όπως τη χρήση του Διαδικτύου.

Οι άνθρωποι με ψυχικές διαταραχές ή συμπτώματα, όπως κατάθλιψη, συναισθήματα

απομόνωσης, άγχος, στρες, πιστεύουν πως "αυτοθαραπεύονται" με τη χρήση του Διαδικτύου

9

άκριβως όπως κάποιοι άνθρωποι καταναλώνουν αλκοόλ ή ναρκωτικά για να

"αυτοθαραπεύσουν" τα συμπτώματα της ψυχική διαταραχή τους. Παράλληλα από κοινωνικής

ή διαπροσωπικής άποψης, μπορεί να υπάρχουν και παράγοντες που σχετίζονται με

οικογενειακά προβλήματα και ωθούν ένα άτομό στην υπερβολική χρήση του Διαδικτύου.

Οι άνθρωποι που αναπτύσσουν προβλήματα με τη χρήση του Διαδικτύου ξεκινούν συνήθως

από τη χρήση του Διαδικτύου σε ευκαιριακή βάση και στη συνέχεια προχωρούν στη χρήση

της τεχνολογίας με δυσλειτουργικές τρόπους. Η χρήση του διαδικτύου μπορεί να επηρεάσει

την κοινωνική ζωή του ατόμου, τις σχολικές εργασίες, τη δουλειά του και γενικώς του

οτιδήποτε σχετίζεται με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του.

Αν θέλαμε να απαριθμήσουμε κωδικοποιμένα τους συνηθέστερους λόγους που οδηγούν

κάποιον στον εθισμό στο διαδίκτυο αυτοί θα ήταν:

- το επιβαρυμένο με συγκρούσεις οικογενειακό περιβάλλον

-οι μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες που περιορίζουν την δυνατότητα δημιουργίας

διαπροσωπικών σχέσεων

-οι μεγάλες δυνατότητες "εικονικής" κοινωνικοποίησης μέσα από πλαστούς

αυτοδημιούργητους χαρακτήρες.

- η διάθεση ανάληψης εικονικών ρόλων ώστε να καλυφθεί η αδυναμία ανάληψης φυσικών

ρόλων.

Ένα ερώτημα που δεν έχει ακόμη απαντηθεί σχετικά με τον εθισμό στο Διαδίκτυο είναι κατά

πόσον είναι ένας ιδιαίτερος τύπος εθισμού ή απλά ένα παράδειγμα μιας νέας τεχνολογίας που

χρησιμοποιείται για την υποστήριξη άλλους εθισμούς. Για παράδειγμα, υπάρχουν

χαρτοπαικτικές λέσχες τυχερών παιχνιδιών στο Διαδίκτυο που θα μπορούσαν να ενισχύσουν

10

τον προϋπάρχον εθισμό ενός ατόμου στα τυχερά παιχνίδια. Ομοίως, κάποιος εθισμένος στον

καταναλωτισμό θα μπορούσε να μεταφέρει τον εθισμό του από το τοπικό εμπορικό κέντρο σε

απευθείας σύνδεση με καταστήματα on-line αγορών (e-shops). Άτομα εθισμένα σε ορισμένες

μορφές σεξουαλικής συμπεριφοράς μπορεί να επισκέπτονται ιστοσελίδες πορνογραφίας στο

Διαδίκτυο ή να χρησιμοποιούν chat rooms ως ένα τρόπο για να συναντήσουν άλλους που

μπορεί να είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε αυτές τις μορφές συμπεριφοράς.

Οι ερευνητές ίσως χρειαστεί να προσδιορίσουν τελικά εάν υπάρχει μια τέτοια μορφή

διαταραχής που να είναι "καθαρός" εθισμός στο Διαδίκτυο.

Το Ίντερνετ έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός

ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι

μπορεί να δημιουργήσει μια "ιδανική κατάσταση εαυτού", όπου το άτομο μπορεί να

εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει περιορισμούς και

συνέπειες. Στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να

μπει και να βγει όποτε θέλει, ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού

δεν υπάρχει, πολλές φορές, οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει

διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε

διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του

Διαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού στο διαδίκτυο

είναι αγόρια και μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες).

Επίσης οι λόγοι που οδηγούν στην εξάρτηση είναι η χαμηλή κοινωνική εκτίμηση, το έντονο

ενδιαφέρον του διαδικτύου με το γεγονός ότι επικρατεί ανωνυμία και κατ'επέκταση δεν

ορίζεται η έννοια της απόρριψης. Τέλος, ο έφηβος "μαγεύεται" από την τεχνολογία και τις

δυνατότητες που του προσφέρει το διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα είναι τα ηλεκτρονικά

παιχνίδια, γρήγορη ενημέρωση για οποιοδήποτε αντικείμενο τον απασχολεί και δωρεάν

επικοινωνία.

11

Σύμφωνα με νέα στοιχεία για τη σχέση των εφήβων με το Internet, τα δίκτυα κοινωνικής

δικτύωσης, είναι το πρώτο από τα αίτια, που ευθύνονται για τον εθισμό των εφήβων. Η

χρήση διαδικτύου είναι εξαιρετικά δημοφιλής στους Έλληνες εφήβους και ενδέχεται να

οδηγήσει σε ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όταν υπάρχει υπερβολική χρήση. Αυτό είναι ένα

από τα βασικά συμπεράσματα πανελλαδικής έρευνας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, σε εφήβους

15 και 16 ετών, από τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β΄παιδιατρικής πανεπιστημιακής

κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων "Αγλαϊα Κυριακού".

Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία της έρευνας:

- Έχει αυξηθεί το ποσοστό υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου.

- Οι επαρχιακές πόλεις παρουσιάζουν μεγαλύτερο ποσοστό συμπεριφορών εθισμού στο

διαδίκτυο και οριακής χρήσης σε σύγκριση με τον πληθυσμό της Αττικής.

- Αντίθετα με τα αποτελέσματα έρευνας του 2007, σύμφωνα με τα οποία τα αγόρια είχαν

προβάδισμα σε συμπεριφορές εξάρτησης, τώρα παρατηρείται εξίσωση αγοριών - κοριτσιών.

12

- Ως πρώτη αιτία, που μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορά εθισμού, είναι τα δίκτυα

κοινωνικής δικτύωσης. Ακολουθούν τα online παιχνίδια, τα οποία είχαν την πρωτιά το 2007.

- Τα παιδιά με συμπεριφορές εξάρτησης, παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφορά στη

χαμηλή βαθμολογία σχολείου σε σύγκριση με τους εφήβους που ασχολούνται με το διαδίκτυο

σε φυσιολογικά πλαίσια. Εξάλλου, τα παιδιά με συμπεριφορές εξάρτησης επιδίδονται σε

παιχνίδια τύχης και χρησιμοποιούν υλικό με σεξουαλικό περιεχόμενο σημαντικά συχνότερα

από τα υπόλοιπα παιδιά.

- Από το σύνολο των εφήβων 63,7% θα χρησιμοποιούσαν προσωπικά τους δεδομένα (αφορά

εξαρτημένους εφήβους από το Διαδίκτυο)

Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας από το καλοκαίρι του 2007 έχει δεχθεί εφήβους με στόχο την

αντιμετώπιση της υπερβολικής χρήσης τους διαδικτύου. Συνολικά 150 έφηβοι έχουν

απευθυνθεί στη Μονάδα. Σε πρώιμα στάδια το φαινόμενο αντιμετωπίζεται σχετικά εύκολα με

ψυχοεκπαίδευση. Σε προχωρημένο στάδιο εθισμού ο έφηβος δεν αναγνωρίζει ότι υπάρχει

πρόβλημα, δεν συνεργάζεται, μπορεί να λέει ψέματα και μπορεί να εξαπατά γονείς και

θεραπευτές. Η συμπεριφορά του είναι ατόμου εξαρτημένου από ουσίες. Η Μονάδα

λειτουργεί την τηλεφωνική γραμμή ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ (8001180015) και προσφέρει δωρεάν

υπηρεσίες σε γονείς και εφήβους, σχετικά με θέματα ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου. Οι

επιστήμονες εκτιμούν ότι στην πρόληψη του φαινομένου της κατάχρησης του διαδικτύου

μπορούν να συμβάλουν σημαντικά η οικογένεια και το σχολείο. Η έρευνα, η οποία

13

προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2013, γίνεται στα πλαίσια του ευρωπαϊκού

ερευνητικού προγράμματος για τη διερεύνηση της συχνότητας και έντασης των

συμπεριφορών εξάρτησης στο διαδίκτυο σε Ευρωπαίους

Η φύση του εθισμού είναι σαγηνευτική.

Ο εθισμένος προσπαθεί να αναπτυχθεί σαν άτομο με το να αποφεύγει συστηματικά την

υπευθυνότητα και την πραγματικότητα. Σταδιακά, χωρίς να το καταλάβει, αρχίζει να

εξαρτάται στην εξελικτική πορεία του εθισμού του για να νοιώθει ότι είναι φυσιολογικός

άνθρωπος. Όλη του η αξία σαν άτομο βασίζεται στην εξάρτησή του από το διαδίκτυο και

στην αλλαγή διάθεσης που συνεπάγεται η χρήση. Η χρήση που κάνει τον βοηθάει να

αποφεύγει τα δυσάρεστα συναισθήματα που νοιώθει. Η ζωή για αυτόν έχει ένα μοναδικό

σκοπό - την επιδίωξη της χρήσης διαδικτύου για να ικανοποιηθεί ο εθισμός του. Έτσι

βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην διαδικασία του εθισμού.

Τα συμπτώματα αυτού του εθισμού δεν είναι κατανοητά από τα εξαρτημένα άτομα για αυτό

λοιπόν θα πρέπει να μάθουμε να τα αναγνωρίζουμε στους άλλους ώστε να τους βοηθήσουμε

να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

14

Συμπτώματα

- Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου ή και χρήματος σε δραστηριότητες σχετικές με το

διαδίκτυο (λογισμικά, σκληροί δίσκοι κ.λ.π)

- Έκπτωση λειτουργικότητας του ατόμου σε κοινωνικό, οικογενειακό αλλά και προσωπικό

επίπεδο.

- Μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που περνάει ο έφηβος στο

διαδίκτυο.

- Σε προχωρημένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιμάται, παραμελεί την προσωπική του

υγιεινή, μπορεί να σταματήσει ακόμα και το σχολείο.

- Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους του, γίνεται επιθετικός, μπορεί να κλέβει

χρήματα από του γονείς για να παίζει. - Φτάνει σε σημείο να μην τρώει όσο πρέπει (απώλεια

βάρους) ή και το αντίθετο( να παχαίνει πολύ).

- Συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης, όπως ψυχοκινητική διέγερση, εκούσια ή ακούσια

κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού ,άγχος, έμμονη σκέψη για το διαδίκτυο

και όνειρα για το διαδίκτυο.

-Αίσθηση ευφορίας όση ώρα βρισκόμαστε στον υπολογιστή.

-Είμαστε ανίκανοι να σταματήσουμε την δραστηριότητα.

-Αποζητούμε όλο και περισσότερο χρόνο στον υπολογιστή.

-Νιώθουμε κενοί, θλιμμένοι και οξύθυμοι όταν δεν βρισκόμαστε στον υπολογιστή.

-Λέμε ψέματα στην οικογένεια και τους φίλους μας για τις δραστηριότητες μας.

-Αντιμετωπίζουμε προβλήματα με τη δουλειά και το σχολείο.

-Παραίτηση από σημαντικές κοινωνικές, επαγγελματικές ή δραστηριότητες αναψυχής

-Συμπτώματα 'στέρησης'

-Ανεπιτυχείς προσπάθειες να μειωθεί ή να ελεγχθεί η χρήση.

-Συνέχιση της χρήσης παρά τη γνώση ότι υπάρχουν επίμονα ή επαναλαμβανόμενα βιολογικά

ή ψυχολογικά προβλήματα τα οποία προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από τη χρήση.

15

Ο τρόπος σκέψης του εθισμένου ατόμου.

Τα συναισθήματα και οι πράξεις του εθισμένου, όπως όλων μας επηρεάζονται από ορισμένες

ιδέες γύρω από γεγονότα και καταστάσεις. Πολλά από αυτά τα πιστεύω μπορεί να είναι

λανθασμένα, αλλά ο εθισμένος τα φυλάει πεισματικά γιατί δεν γνωρίζει τίποτα καλύτερο.

Όταν το σκεφτούν λογικά οι χρήστες γνωρίζουν ότι είναι αδύνατο να καλυφθούν οι

συναισθηματικές και υπαρξιακές τους ανάγκες από το Internet, ή το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.

Για παράδειγμα, όταν είσαι μόνος, παραμένεις μόνος είτε πιεις είτε όχι. Η μοναξιά σου δεν

φεύγει με το που θα κάνεις χρήση. Αλλά ο εθισμός δεν ακολουθεί καμιά λογική. Το

συναισθηματικό δέσιμο είναι θέμα εμπειρίας και δεν είναι αποτέλεσμα της λογικής. Οι

συναισθηματικές ανάγκες είναι συνήθως επείγουσες και παθολογικές.

16

Ο εθισμένος προσπαθεί να ικανοποιήσει την επιτακτική ανάγκη που τον πιέζει, όσο πιο

γρήγορα γίνεται, ακόμη κι αν αυτό δεν είναι προς όφελός του. Η σκέψη του, του λέει ότι το

αλκοόλ ή τα ναρκωτικά θα τον βοηθήσουν να ξεχάσει τα προβλήματά του. Αναζητεί την

διέγερση, κι έτσι υποκύπτει στην συναισθηματική λογική που του λέει ότι η χρήση αλκοόλ ή

ναρκωτικών θα τον βοηθήσει να αλλάξει διάθεση και να νοιώσει καλύτερα. Κάνει κάτι για να

νοιώσει καλύτερα, και το κάνει αυτή τη στιγμή! Πως είναι δυνατόν να κάνει λάθος; Για αυτό

το λόγο ο εθισμός είναι πολυσύνθετος, ισχυρός και είναι πολύ δύσκολο να επέλθει η

απεξάρτηση.

● Έχουμε όμως και επιλογές για να αποφύγουμε τις επιπτώσεις.

Οι επιλογές μας

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει προταθεί η κινητοποιητική συνέντευξη, το

γνωστικό- συμπεριφορικό μοντέλο θεραπείας, η συμβουλευτική παρέμβαση στην οικογένεια,

οι ομάδες απεξάρτησης, ενώ υπάρχουν κάποια δεδομένα και για το ρόλο της

φαρμακοθεραπείας στη θεραπεία. Ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση του εθισμού στα

παιδιά και στους εφήβους είναι η ύπαρξη κοινής στάσης των γονέων, η παροχή υποστήριξης

αλλά όχι κάλυψης και η τοποθέτηση του υπολογιστή σε ένα ορατό σημείο στο σπίτι και όχι

στο δωμάτιο του παιδιού. Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του εθισμού στο Διαδίκτυο

17

έχει και η συμβουλευτική στην οικογένεια, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό

πλαίσιο, που θα δράσει ευοδωτικά στη θεραπεία. Η κινητοποιητική συνέντευξη μπορεί να

είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στον χειρισμό της άρνησης του προβλήματος, ένα συχνό

εμπόδιο που παρατηρείται σε όλες τις ηλικίες. Στα πλαίσια της γνωστικό- συμπεριφορικής

θεραπείας, εντοπίζονται οι γνωστικές διαστρεβλώσεις που εκλύουν και διατηρούν την

προβληματική χρήση του Διαδικτύου, προωθείται η γνωσιακή αναδόμηση και ένας πιο

ισορροπημένος και προσαρμοστικός τρόπος σκέψης. Παράλληλα χρησιμοποιούνται μια σειρά

από συμπεριφορικές στρατηγικές, όπως η αναγνώριση του πρότυπου χρήσης του Διαδικτύου

και η εφαρμογή ενός διαμετρικά αντίθετου προγράμματος χρήσης, η οριοθέτηση των

περιόδων χρήσης με διάφορα εξωτερικά μέσα, παρακίνηση για ενασχόληση με ευχάριστες

εναλλακτικές δραστηριότητες, η χρήση καρτών υπενθύμισης, η πλήρης αποχή από ιδιαίτερα

προβληματικές διαδικτυακές εφαρμογές, η ενσωμάτωση καθορισμένων διαστημάτων χρήσης

στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα του χρήστη. Οι ομάδες απεξάρτησης χρησιμοποιούν τις

πρακτικές των ομάδων απεξάρτησης από άλλους εθισμούς, όπως το πρόγραμμα των 12

βημάτων ή βασίζονται στις αρχές της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Σε ό,τι αφορά τη

φαρμακοθεραπεία, η χρήση της εσιταλοπράμης φάνηκε αποτελεσματική σε μικρή ανοικτή

μελέτη, έχει προταθεί η ναλτρεξόνη λόγω του μηχανισμού δράσης της στα κέντρα

ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενώ η μεθυλφενιδάτη αποδείχθηκε αποτελεσματική σε μια

ανοικτή μελέτη σε παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα

(ΔΕΠΥ) και εθισμό σε διαδικτυακά παιχνίδια. Σε κάθε περίπτωση, ο εθισμός στο Διαδίκτυο,

ως ψυχική διαταραχή, χρήζει αντιμετώπισης από επαγγελματίες ψυχικής υγείας

εξειδικευμένους στο συγκεκριμένο αντικείμενο.

Και οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν. Ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο

για την πρόληψη, όσο και για την αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών τους από το

Διαδίκτυο. Όσο αναφορά την πρόληψη το σημαντικότερο πράγμα που χρειάζεται να κάνουν

οι γονείς προκειμένου να μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά τη χρήση του Διαδικτύου

από τα παιδιά τους, είναι να γνωρίσουν οι ίδιοι το μέσο. Προς το παρόν, οι γονείς δε

γνωρίζουν το μέσο και επιπλέον δε φαίνονται διατεθειμένοι να έλθουν σε επαφή με το

Διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δεν ενδιαφέρονται για τις δραστηριότητες των παιδιών τους στο

Ίντερνετ. Ταυτόχρονα, οι γονείς θα πρέπει κάποιες φορές να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο

μαζί με το παιδί, ώστε να του δίνουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις, ενώ η εγκατάσταση

κάποιων φίλτρων στον υπολογιστή μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση ακατάλληλων για το

παιδί ιστοσελίδων. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να έχουν τεθεί κάποιες βάσεις όταν το παιδί

φτάνει στην εφηβεία, να υπάρχουν δηλαδή όρια. Για να υπάρξουν ωστόσο όρια θα πρέπει οι

18

γονείς να μπορούν να διαθέσουν τον απαραίτητο χρόνο, αφού είναι δύσκολο για ενοχικούς

γονείς να θέσουν όρια. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, ο υπολογιστής είναι καλό να βρίσκεται σε

κοινόχρηστο χώρο και όχι στο δωμάτιο του παιδιού, ώστε να ελέγχεται διακριτικά η

δραστηριότητα του παιδιού στο Διαδίκτυο. Ενώ, τέλος, οι γονείς θα πρέπει να συζητούν για

τις διαδικτυακές διαδρομές του παιδιού τους, ώστε να έχουν πάντοτε ενημέρωση για τις

ιστοσελίδες που επισκέπτεται, τα άτομα με τα οποία συνομιλεί και τις πληροφορίες που

ανταλλάσσει με άλλα άτομα.

Οι πρώτες μελέτες έδειξαν ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο αφορά κυρίως εφήβους και νέους

άνδρες. Αργότερα έδειξαν κυρίως γυναίκες στη μέση ηλικία που εμφάνισαν εθισμό στη

χρήση των υπολογιστών εντός της οικείας. Εν τέλει, όποιος χρησιμοποιεί τον υπολογιστή και

το διαδίκτυο θα μπορούσε δυνητικά να εθιστεί, χωρίς να σημαίνει ότι ο οποιοσδήποτε είναι

εθισμένος ή ότι σίγουρα θα εθιστεί. Το βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο επικρατέστερο

προφίλ. Όλα τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιθανόν να εθιστούν, όπως συνέβη και με την

τηλεόραση. Ωστόσο, υπάρχουν μοτίβα συμπεριφοράς και χρήσης που μπορούν να

λειτουργήσουν ως «δείκτες ανησυχίας» για περαιτέρω έρευνα προς την κατεύθυνση του

εθισμού στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα η συνεχής ενασχόληση με το διαδίκτυο με

αυξανόμενη διάρκεια και η ανάδειξή του σε μόνο μέσο για συναισθηματική ικανοποίηση στη

ζωή. Η ελάχιστη επένδυση στην ανθρώπινη επαφή και τις ανθρώπινες σχέσεις με παράλληλη

απόσυρση από κοινωνικές εκδηλώσεις, συναντήσεις με φυσική επαφή και βέβαια με την

ταυτόχρονη άρνηση του προβλήματος.

Επομένως, το επόμενο ερώτημα που γεννάται είναι το πώς πρέπει ο εθισμός στο Διαδίκτυο

να αντιμετωπιστεί.

Πρόληψη.

Στα πλαίσια της πρόληψης αρκετοί παράγοντες είναι εκείνοι που θα μπορούσαν να

συμβάλουν στη αντιμετώπιση του προβλήματος ενημερώνοντας τους νέους.

Πιο συγκεκριμένα:

- Το οικογενειακό περιβάλλον μέσα από το οποίο θα πρέπει να τεθούν τα πρώτα όρια χρήσης

του υπολογιστή, όσον αφορά τον χρόνο αλλά και το είδος της χρήσης του.

- Το σχολείο μέσα από το οποίο ενημερωμένοι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν την

πληροφόρηση μαθητών και γονέων σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου. Προτείνουν

19

μέτρα πρόληψης άλλα και με τη συνδρομή ψυχολόγων αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις

εκείνες που χρήζουν άμεσης βοήθειας. Επιπλέον οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να παρακινούν

τους μαθητές ώστε να πραγματοποιούν τις σχολικές εργασίες μέσω του υπολογιστή και του

διαδικτύου για να γίνουν αντιληπτές και οι θετικές πλευρές της χρήσης τους.

- Το κοινωνικό περιβάλλον οπού θα πρέπει να συζητηθεί εάν χρειάζεται όριο ηλικίας για την

είσοδο σε internet cafes αλλά και Φίλτρα και όριο χρόνου χρήσης (π.χ. 3 ώρες σε ημερήσια

επίσκεψη). Επιπλέον με ενημέρωση γονέων και παιδιών με σχετικές καταχωρήσεις σε Μέσα

Μαζικής Ενημέρωσης για το φαινόμενο, τις μονάδες ενημέρωσης και αντιμετώπισης, τις

συμβουλευτικές τηλεφωνικές γραμμές κ.α. Τέλος με παροχή πληροφορίας για την ασφαλή

χρήση διαδικτύου με έντυπο υλικό σε μέρη που συχνάζουν οι έφηβοι (σινεμά, ταχυφαγεία,

βίντεο/club), καθώς και μέσα από ιστοσελίδες που επισκέπτονται.

- Οι υπηρεσίες υγείας με ενημέρωση των ιατρών, ειδικευομένων και φοιτητών για την

υπερβολική χρήση διαδικτύου. Το θέμα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται σε συνέδρια και

ημερίδες, ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι ειδικοί υγείας που θα έρθουν αντιμέτωποι με τα

προβλήματα (παιδίατροι, παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι κ.α.).

- Το κράτος που θα πρέπει να αναλάβει την ενημέρωση του κοινού (έφηβοι και γονείς) την

εφαρμογή των μέτρων για το σχολικό περιβάλλον και την Νομοθεσία για την λειτουργία των

internet cafe.

Ιδιαίτερα για τους γονείς προτείνουμε τον ορισμό οικογενειακών κανόνων χρήσης του

υπολογιστή και του διαδικτύου, κανόνες που αφορούν και τους ίδιους τους γονείς.

Σημαντικές στην ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων είναι η ώθηση σε κοινωνικές και

20

αθλητικές δραστηριότητες και η καθιέρωση οικογενειακών δραστηριοτήτων που δεν

εμπεριέχουν τη χρήση υπολογιστή και διαδικτύου. Ο υπολογιστής θα πρέπει να τοποθετείται

σε δωμάτιο κοινής χρήσης από την οικογένεια και όχι στο δωμάτιο των παιδιών. Μπορείτε να

εγκαταστήσετε και να χρησιμοποιήσετε προγράμματα ελέγχου της πρόσβασης σε

συγκεκριμένες ιστοσελίδες αλλά και του χρόνου παραμονής στο ιστό. Ωστόσο, επιτρέψτε την

πρόσβαση στο ίντερνετ διότι συχνά ο αποκλεισμός οδηγεί στη μυθοποίηση, μας ενδιαφέρει ο

σωστός έλεγχος και όχι η απόρριψη του διαδικτύου. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς πανικό και

ενοχές, μπορείτε να έρθετε σε επαφή με ειδικούς για παροχή βοήθειας και συμβουλές ώστε

να προλάβουμε ή να αντιμετωπίσουμε σχετικά προβλήματα.

Θεραπεία

Η θεραπευτική επιλογή που έχουμε στο πρόβλημα της υπερβολικής ενασχόλησης ή εθισμού

με το διαδίκτυο είναι η ψυχοθεραπεία ώστε να διερευνηθούν τα αίτια που οδήγησαν τον

έφηβο σε αυτή τη στάση, στοχεύοντας στο να ξαναβρεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και

στη ζωή. Καμιά φορά, αν υποκρύπτεται και άλλη διαταραχή, μπορεί συνοδευτικά με την

ψυχοθεραπεία να χρειαστεί και φαρμακευτική υποστήριξη. Να αναφέρουμε ότι στην Ευρώπη

υπάρχουν κλινικές απεξάρτησης από το διαδίκτυο (Γερμανία, Ολλανδία). Οι στόχοι τους

είναι να αποδείξουν στους έφηβους ότι η αληθινή περιπέτεια είναι πολύ πιο συναρπαστική

από την εικονική. Έτσι θα τους βοηθήσουν ώστε να βελτιώσουν την αυτοεκτίμησή τους.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δε διακόπτεται η χρήση, αλλά ο έφηβος μαθαίνει να θέτει

όρια στη χρήση και να αρχίσει και πάλι την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες. Όλο και

περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από αυτού του είδους την εξάρτηση και την εκλογικεύουν

με τη σκέψη ότι το internet αποτελεί απλά ένα μέσο διασκέδασης και ψυχαγωγίας που το

χρησιμοποιούν αρκετοί.

Τι να κάνω, πού να απευθυνθώ;

Αν αισθάνεστε ότι εσείς ή κάποιος δικός σας είναι σε κίνδυνο, είναι καλό να απευθυνθείτε

στο πλησιέστερο σε σας, κέντρο πρόληψης. Επιπλέον είναι σημαντικό να γνωρίζετε, ότι στη

θεραπεία των εξαρτήσεων γενικότερα και της εξάρτησης από το διαδίκτυο ειδικότερα, η

επιτυχία της θεραπείας είναι υψηλότερη σε οργανωμένα πλαίσια, που περιλαμβάνουν και

21

ομαδικές δραστηριότητες. Τα άτομα που κάνουν κατάχρηση, συχνά δεν συνειδητοποιούν το

πρόβλημα ή το αρνούνται. Για το λόγο αυτό και επειδή κάθε προσωπικότητα ανταποκρίνεται

καλύτερα σε διαφορετική προσέγγιση, είναι καλό να συμβουλευετείτε ειδικό, για να

σχεδιάσετε την καταλληλότερη παρέμβαση.

ΑΘΗΝΑ

Μονάδα εφηβικής υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄παιδιατρικής κλινικής του πανεπιστημίου Αθηνών

στο νοσοκομείο παίδων "Π & Α ΚΥΡΙΑΚΟΥ". 10π.μ-2μ.μ. τηλ.: 210 7710824.

Δέχεται παιδιά και Έφηβους μέχρι 18 ετών.

Τμήμα Παθολογικής χρήσης διαδικτύου ενηλίκων Μονάδα απεξάρτησης 18 Άνω ΨΝΑ.

9.00π.μ-8.00μμ Βουρνάζου 37 Αμπελόκηποι τηλ.: 210 6448003,2106448980,

email : net18ano@gmail.com

Δέχεται ενηλικές, όριο ηλικίας αποδοχής τα 18 έτη

ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ Τμήμα Συμβουλευτικής για εφήβους και νεαρούς ενήλικες για τη

προβληματική χρήση του διαδικτύου.

Mαγνησίας 25 τηλ.:2108218883 9.00πμ-5μμ info@kethea-plefsi.gr

Δέχεται εφήβους και αναδυόμενους ενήλικες, όχι μεγαλύτερους των 24 ετών

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ειδικό ιατρείο, Ψυχιατρική Κλινική Παιδιών και Εφήβων.

Πέμπτη 9 π.μ.- 2 μμ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης 2310 892.417.

Δέχεται παιδιά και Έφηβους μέχρι 18 ετών.

22

ΣΕΡΡΕΣ

Το Κέντρο Πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών Ν. Σερρών '' ΟΑΣΙΣ '', τηλ. 2321053222

Επίλογος

Ανακεφαλαιώνοντας το διαδίκτυο αν και προσφέρει πολλά θετικά στην ζωή του ανθρώπου,

τις περισσότερες φορές οδηγεί τους νέους σε εθισμό. Οι επιπτώσεις του εθισμού είναι

συχνά σοβαρές και επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν για το καλό του εξαρτημένου

ατόμου. Λύσεις υπάρχουν, αλλά απαιτείται μεγάλη προσπάθεια του ίδιου του εθισμένου

αλλά και των γύρω του.

23

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Καταγράφοντας τις στατιστικές από τις έρευνες με τα ερωτηματολόγια τα οποία δώθηκαν σε 30 κορίτσια και 30 αγόρια καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα:

Διαπιστώνουμε ότι το 1/3 χρησιμοποιούν λιγότερο από 1 ώρα το διαδίκτυο. Το άλλο 1/3 απασχολείται με το διαδίκτυο από 1 έως 2 ώρες και το υπόλοιπο ποσοστό από 2 με 3 ώρες.

Στις απαντήσεις των αγοριών για τις ώρες ενασχόλησης με το διαδίκτυο καταλήξαμε πως οι 3 στους 30 το χρησιμοποιούν λιγότερο από 1 ώρα. Οι 10 στους 30 από 1 έως 2 ώρες, οι 11 στους 30 από 2 έως 3 ώρες και οι 5 στους 30 πάνω από 3 ώρες.

Στην ερώτηση «Σε ποια ηλικία άρχισες να εθίζεσαι στο διαδίκτυο» από τα 30 κορίτσια τα 2 ξεκίνησαν από την παιδική ηλικία τα 24 από την εφηβική ηλικία και 3 κορίτσια διατύπωσαν την άποψη ότι δεν έχουν εθιστεί.Στα 30 αγόρια, οι 11 ξεκίνησαν από την παιδική ηλικία ενώ οι 19 από την εφηβική ηλικία.

Στην ερώτηση «Αν θεωρούν τον εαυτό τους εξαρτημένο από το διαδίκτυο» οι έφηβοι απάντησαν: τα 19 αγόρια είπαν όχι ενώ τα 11 ναι. Τα 20 κορίτσια είπαν ναι ενώ τα άλλα 10 όχι.

Στην ερώτηση «Αν επηρεάζει η πολύωρη απασχόληση με το διαδίκτυο την απόδοση στο σχολείο» από τα κορίτσια τα 10 επηρεάζονται λίγο, τα 7 πολύ και τα 13 δεν επηρεάζονται καθόλου.Από τα αγόρια τα 15 επηρεάζονται λίγο , τα 4 πολύ και τα 11 καθόλου.

Στην ερώτηση « Αν ο εθισμός στο διαδίκτυο έχει συνέπειες στην κοινωνική ζωή» από τα κορίτσια τα 24 απάντησαν όχι και τα 6 ναι. Από τα αγόρια τα 26 απάντησαν όχι και τα 4 ναι.

Στην ερώτηση «Αν αντιγράφουν πρότυπα που βλέπουν στο διαδίκτυο» από τα κορίτσια τα 19 απάντησαν πως δεν αντιγράφουν ενώ τα άλλα 11 ότι το κάνουν μερικές φορές. Κανένα κορίτσι δεν απάντησε πως αντιγράφει πρότυπα συνέχεια.Από τα αγόρια τα 19 απάντησαν ότι αντιγράφουν μερικές φορές , τα 2 συνέχεια και τα 9 ποτέ.

Στην ερώτηση «Αν οι γονείς φέρνουν αντιρρήσεις στην έντονη ενασχόληση με το διαδίκτυο» από τα κορίτσια τα 19 απάντησαν ναι και τα 11 όχι.Από τα αγόρια τα 20 είπαν ναι και τα 10 είπαν όχι.

Στην ερώτηση «Αν μπορούν να αντέξουν χωρίς το διαδίκτυο» από τα κορίτσια τα 25 δεν αντέχουν ενώ τα 5 μπορούν.Από τα αγόρια τα 28 δεν αντέχουν χωρίς διαδίκτυο ενώ τα 2 αντέχουν.

Στην ερώτηση «Αν έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο» από τα κορίτσια τα 26 έχουν πρόσβαση ενώ τα 4 δεν έχουν.Από τα αγόρια τα 27 έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο ενώ τα 3 όχι.

24

Στην ερώτηση «Πόσους υπολογιστές διαθέτει το σπίτι» από τα κορίτσια τα 16 απάντησαν ότι έχουν έναν, τα 10 έχουν δύο και τα 4 έχουν τρεις.Από τα αγόρια τα 14 διαθέτουν έναν υπολογιστή, τα 11 δύο, τα 4 τρεις και ένας έχει πάνω από τρεις υπολογιστές. Αυτές ήταν οι εκβάσεις των ερωτηματολογίων. Παρακάτω εμφανίζονται τα αποτελέσματα από της έρευνάς μας από τα ερωτηματολόγια σε μορφή γραφήματος:

25

26

27

Ψυχολόγος

Στην εργασία μας σπουδαίο ρόλο έπαιξε η ενημέρωση από την ψυχολόγο του ΝΗΡΕΑ. Μας

πληροφόρησε σχετικά με το διαδίκτυο , τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του καθώς και για

τον εθισμό σ΄ αυτό.Στην αρχή μας έκανε καποιες ερωτήσεις και στη συνέχεια, όπως φαίνεται

από την παρακάτω εικόνα, έγραψε κάθε ομάδα τη γνώμη της για τις ερωτήσεις που αφορούν

το διαδίκτυο.

28

Αντλήσαμε σημαντικές πληροφορίες από αυτή την συνάντηση με την ψυχολόγο τις οποίες

ενσωματώσαμε στην εργασία μας.Γενικά οι απαντήσεις της στα θέματα του εθισμού, μας

ήταν χρήσιμες και ο διάλογος με αυτή μας έκανε να σκεφτούμε καλύτερα το θέμα το οποίο

αφορά τους ίδιους μας, μιας και είμαστε στην εφηβική ηλικία και οι περισσότεροι

εξαρτημένοι από το διαδίκτυο.

29

Βιβλιογραφία

Οι περισσότερες πληροφορίες ήταν από τη Βικιπαίδια, αρκετές από το Google και ελάχιστες από την Εγκυκλοπαίδια.Συγκεκριμένα στα στοιχεία που αφορούν τον εθισμό στο διαδίκτυο πάρθηκαν από τις παρακάτω πηγές:

1. Beard KW, Wolf EM. Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking. 2001;4(3):377-83.

2. Goldberg (1998). Technological addictions. Clinical psychology Forum, 76, 14-19.

30

3. Konstantinos Siomos, Georgios Floros, Virginia Fisoun, Dafouli Evaggelia, Nikiforos Farkonas, Elena Sergentani, Maria Lamprou, Dimitrios Geroukalis. Evolution of Internet addiction in Greek adolescent students over a two-year period; the impact of parental bonding. European Child & Adolescent Psychiatry 2012, 21(4):211-219

4. Mitchell (2000). Internet addiction: genuine diagnosis or not. Lancet, 355(9204), 632.5. Widyanto, & Griffiths (2006). ‘Internet addiction’: A critical review. International

Journal of Mental Health and Addiction, 4(1), 31-51.6. Young, KS. "Internet Addiction: The Emergence of a New Clinical Disorder."

Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking 1996;1(3): 237-244.7. Σφακιανάκης Εμμανουήλ, Σιώμος Κωνσταντίνος, Φλώρος Γεώργιος. "Εθισμός στο

διαδίκτυο και άλλες διαδικτυακές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου". Εκδόσεις Λιβάνης (2012). ISBN: 978-960-14-2501-6

8. Σιώμος Κωνσταντίνος, Φλώρος Γεώργιος (επιμέλεια). "Έρευνα, Πρόληψη, Αντιμετώπιση των κινδύνων στη χρήση του Διαδικτύου". Τόμος Πρακτικών 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο. ISBN:978-960-99806-0-9

9. Σιώμος Κωνσταντίνος, Φλώρος Γεώργιος (επιμέλεια). "Οφέλη και κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου". Τόμος Πρακτικών 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο. ISBN:978-960-99806-1-6

10.Katerelos, I., Tsekeris, C., Lavdas, M. and Dimitriou, K. (2011) A psychosocial approach to the use of the internet and Massive Online Role Playing Games. FACTA UNIVERSITATIS. Series: Philosophy, Sociology, Psychology and History, Vol. 10, No 1, pp. 73-88.

11.Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου

Tα στοιχεία για το διαδίκτυο γενικότερα από τα εξής:

• Robins, Kevin & Frank Webster. (1999). Times of the Technoculture: From the Information

Society to the Virtual Life, London: Routledge.

• Hauben, M. (1994) 'Netizens an Anthology'

• Παναγιωτοπούλου, Ρ. (2003. Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: ΜΜΕ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

ΤΥΠΟΘΗΤΩ• Graham, G. (2001. Το Ίντερνετ: μία κοινωνιολογική προσέγγιση. Αθήνα: Περίπλους

ΤΕΛΟΣ

Τα μέλη της ομάδας ασχολήθηκαν το καθένα ξεχωριστά με τα εξής:

Kαλαιτζίδου Κυριακή : παρουσίαση, βιβλιογραφία, ψυχολόγος, γραπτή εργασία Ιωαννίδου Άννα : γραπτή εργασία, παρουσίαση, εξώφυλλοΚιόση Άννα : πίτες , βρήκε τις πληροφορίεςΓκάζου Κωνσταντίνα : πρόλογος , πίτες , παρουσίασηΑμπράζη Δήμητρα : περιεχόμενα, φωτογραφία

31