τπε στη γλωσσα

28
2.2 Ζ έληνλε επηζηεκνληθή δύκσζε ζηηο δεθαεηίεο ηνπ 1970 θαη 1980 θαη νη ζπλέπεηεο ηεο ζηελ αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΔ ΖΠΑ - Γπηηθόο Θόζκνο - Νένπ ηύπνπ νηθνλνκία, κεηαβηνκεραληθό ζηάδην = νη θαιιηεξγνύκελεο δεμηόηεηεο (βαζηθά- basics) δελ αξθνύλ γηα ηε λέα νηθνλνκία θαη θνηλσλία - Απαηηνύληαη πεξηζζόηεξν ζθεπηόκελνη άλζξσπνη θαη ιηγόηεξν απινί εθηειεζηέο εληνιώλ - Αλάγθε θαη από λέεο ζεσξίεο. - Αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΔ Θδηαίηεξε βαξύηεηα ζηε γισζζνινγία Απόξξηςε ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνύ Chomsky (1959) Ενδιαθέπον ζηε γλωσσική ικανότητα, ζηελ αλάπηπμε λέσλ θιάδσλ ηεο γισζζνινγίαο ζηε γισζζηθή πνηθηιόηεηα (θνηλσληνγισζζνινγία) ζηε κειέηε επξύηεξσλ γισζζηθώλ κνλάδσλ (θείκελν – θεηκελνγισζζνινγία) θαη ζηελ πξνζέγγηζε ηεο γιώζζαο ζε επίπεδν ιόγνπ (πξαγκαηνινγία, αλάιπζε ιόγνπ). Έμθαζη ζην θείκελν ζην ζπγθείκελν (context) ζηελ πεξίζηαζε επηθνηλσλίαο Οιηζηηθέο αληηιήςεηο ζηε δηδαζθαιία ηεο γιώζζαο Halliday Hymes Ρηδηθή αλαηξνπή ησλ σο ηόηε αληηιήςεσλ

Transcript of τπε στη γλωσσα

Page 1: τπε στη γλωσσα

2.2 Ζ έληνλε επηζηεκνληθή δύκσζε ζηηο δεθαεηίεο ηνπ 1970 θαη1980 θαη νη ζπλέπεηεο ηεο ζηελ αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΔ

ΖΠΑ - Γπηηθόο Θόζκνο- Νένπ ηύπνπ νηθνλνκία, κεηαβηνκεραληθό ζηάδην = νη θαιιηεξγνύκελεο δεμηόηεηεο (βαζηθά- basics) δελ αξθνύλ γηα ηε λέα νηθνλνκία θαη θνηλσλία

- Απαηηνύληαη πεξηζζόηεξν ζθεπηόκελνη άλζξσπνη θαη

ιηγόηεξν απινί εθηειεζηέο εληνιώλ - Αλάγθε θαη από λέεο ζεσξίεο. - Αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΔ

• Θδηαίηεξε βαξύηεηα ζηε γισζζνινγία

• Απόξξηςε ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνύ Chomsky (1959)

• Ενδιαθέπον

ζηε γλωσσική ικανότητα,

ζηελ αλάπηπμε λέσλ θιάδσλ ηεο

γισζζνινγίαο

ζηε γισζζηθή πνηθηιόηεηα

(θνηλσληνγισζζνινγία)

ζηε κειέηε επξύηεξσλ γισζζηθώλ κνλάδσλ

(θείκελν – θεηκελνγισζζνινγία)

θαη ζηελ πξνζέγγηζε ηεο γιώζζαο ζε επίπεδν ιόγνπ

(πξαγκαηνινγία, αλάιπζε ιόγνπ).

Έμθαζη

ζην θείκελν

ζην ζπγθείκελν (context)

ζηελ πεξίζηαζε

επηθνηλσλίαοΟιηζηηθέο αληηιήςεηο ζηε δηδαζθαιία ηεο γιώζζαο

Halliday

Hymes

Ρηδηθή αλαηξνπή ησλ σο ηόηε αληηιήςεσλ

Page 2: τπε στη γλωσσα

1960 M.A.K. Halliday

Κ. Βξεηαλία

Η θεηκεληθή δηάζηαζε ζηε

δηδαζθαιία ηεο γιώζζαο

Γηδαζθαιία κε βάζε

ηα θεηκεληθά είδε

Τν ζπγθείκελν(context)

Αλάδεημε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ

ηνπ ζρνιηθνύ ιόγνπ Η ρξήζε ηεο γιώζζαο επεξεάδεηαη θαη από καηαζηαζιακέρ

και εξυγλυζζικέρ κοινυνικο – πολιηιζμικέρ παξακέηξνπο

Έκθαζε ζηε δνκή ηεο γιώζζαο ζηνλ ομιληηή υρ παπαγυγό λόγος

εκαληηθόο ν ξόινο ηνπ εθάζηνηε επικοινυνιακού πλαιζίος

Έκθαζε όρη ζηε κειέηε γισζζηθώλ ηύπσλ θαη δνκώλ αιιά

ζηε σπήζη ηηρ γλώζζαρ ζε αςθενηικά επικοινυνιακά πλαίζια

1971 Hymes:

Δπηθνηλσληαθή Ηθαλόηεηα =

Η ζπλνιηθή ηθαλόηεηα ησλ νκηιεηώλ

λα παξάγνπλ, λα θαηαλννύλ γξακκαηηθά

νξζό – απνδεθηό ιόγν θαη λα ηνλ

πξνζαξκόδνπλ θαηάιιεια ζηελ εθάζηνηε

πεξίζηαζε επηθνηλσλίαο.

Δκπεξηθιείεη ηε γλωζζική ικανόηηηα

Chomsky

1965

Hymes

Page 3: τπε στη γλωσσα

1960: Bernstein Σηελή ε ζρέζε ηεο πξσηνγελνύο γισζζηθήο

θνηλσληθνπνίεζεο κε ηε ζρνιηθή πνξεία ησλ παηδηώλ

1970: Αλαδήηεζε ηεο ζρέζεο ηνπ ζρνιηθώλ κε ηηο εμσζρνιηθέο

γισζζηθέο πξαθηηθέο γξακκαηηζκνύ

Μειέηε ησλ εμσζρνιηθώλ γισζζηθώλ πξαθηηθώλ ησλ παηδηώλ

1983: Heath Σεκαληηθόο ν ξόινο ηεο πξσηνγελνύο γισζζηθήο

θνηλσληθνπνίεζεο

1978:Vygotsky. ‘Γιώζζα θαη ζθέςε - Εώλε Δπηθείκελεο Αλάπηπμεο

-εθπαίδεπζεο

Bruner :Σθαισζηά

Page 4: τπε στη γλωσσα

Whole Language’ και ‘Process Writing’

Γύν Θηλήκαηα πξννδεπηηθήο γισζζνδηδαθηηθήο

Δεκαεηίερ ’70 και ’80 - Σηαδιακά ζςγσωνεύονηαι

• Νέα δεδνκέλα ζηε δηδαζθαιία ηνπ γισζζηθνύ καζήκαηνο

• «Φηιειεύζεξεο» ινγηθήο ελίζρπζε ηεο δηαθνξεηηθόηεηαο ζην

πιαίζην ηνπ παηδνθεληξηθνύ πξννδεπηηζκνύ

• Βαξύηεηα ζηε ρξήζε ηεο γιώζζαο θαη ζηελ ελίζρπζε ησλ

παηδηώλ λα αλαθαιύςνπλ ηε δηθή ηνπο «απζεληηθή έθθξαζε»

θαη «δεκηνπξγηθόηεηα»

Page 5: τπε στη γλωσσα

Whole Language Η γλώσσα ως όλο Νέα Ζειαλδία ηέιε δεθαεηίαο 1960

Πνιύ μεγάλη διάδοζη ζηιρ αγγλόθυνερ σώπερ κέρξη ζήκεξα

Η γλώζζα υρ αππαγέρ ζύνολο θαη όρη λα θαηαθεξκαηίδεηαη

Ανηιηίθεηαι ζηον ζςμπεπιθοπιζμό θαη ηηο δνκηζηηθέο γισζζνδηδαθηηθέο αληηιήςεηο, πνπ

έδηλαλ βαξύηεηα ζηε δηδαζθαιία απνκνλσκέλσλ δεμηνηήησλ κε κεραληζηηθό ηξόπν

Έκθαζε ζηε διδαζκαλία αποπλαιζιυμένυν από ηε ρξήζε παξαδεηγκάησλ

Υηνζεηνύληαη

νη κονζηποςκηιβιζηικέρ απόςεηο ηνπ Piaget

ε κάζεζε κέζσ ζπκκεηνρήο (learning by doing ηνπ Dewey )

Η κοινυνική θευπία ηνπ Vygotsky σο πξνο ηε κάζεζε

Αλάιπζε ησλ επικοινυνιακών ζςμβάνηυν

(ποιορ γπάθει ή μιλάει ζε ποιον, πού, πόηε και γιαηί)

Ανηίδπαζη ζηην παπαδοζιακή ανηίλητη ηηρ διδαζκαλίαρ ηηρ γπαμμαηικήρ

καηά ηο ππόηςπο ηηρ διδαζκαλίαρ ηυν νεκπών γλυζζών

Page 6: τπε στη γλωσσα

Δπίθιεζε ζηνλ Halliday

..θ μάκθςθ/ κατάκτθςθ τθσ ανάγνωςθσ και τθσ γραφισ ωσ προζκταςθ τθσλειτουργικισ δυνατότθτασ τθσ γλϊςςασ και ςτον κόςμο του γραπτοφ λόγου -Φυςικι διάςταςθ - κα πρζπει να ςυνεχίηεται ςτο ςχολείο και με τθν κατάκτθςθτου γραπτοφ λόγου και να μθ αποκόπτεται βίαια με τθν είςοδο του παιδιοφ ςτοςχολείο

Page 7: τπε στη γλωσσα

’.

Οι απόψεισ αυτζσ επθρζαςαν μετά το δεφτερο μιςό του 1980 τον τρόπο αξιοποίθςθσ των ΤΠΕ ςτθ διδαςκαλία

Η «γνωςιακι αντίλθψθ» για το γράψιμο ςτον αγγλοςαξωνικό κόςμο μζςω του κινιματοσ το ‘γράψιμο ωσ διαδικαςία

Page 8: τπε στη γλωσσα

Γλσζηαθέο αληηιήςεηο ζηε δηδαζθαιία ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ

θαη ην γξάςηκν σο δηαδηθαζία

Θίλεκα πνπ επεξέαζε αξθεηά ηηο απόςεηο γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ θαη ηνλ αληίζηνηρν ζρεδηαζκό ησλ Πξνγξακκάησλ Σπνπδώλ

Αξρέο δεθαεηίαο '70 θαη δεθαεηία ΄80

Μεηάβαζε από ην ζπκπεξηθνξηζκό ζηε γλσζηαθή ςπρνινγία

Δπηζηεκνληθό ελδηαθέξνλ όρη γηα ην ηειηθό γξαπηό πξντόλ αιιάγηα ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπ

Έκθαζε όρη ζην ηη δηδάζθεη ν εθπαηδεπηηθόο αιιά

ζην ηη ζπκβαίλεη θαηά ηε δηάξθεηα παξαγσγήο ιόγνπ ζηνπο καζεηέο

Πώο γξάθνπλ; Πνηεο δπζθνιίεο αληηκεησπίδνπλ θαη γηαηί;

Πώο είλαη δπλαηό λα βνεζεζνύλ απνηειεζκαηηθόηεξα;Πώο παξάγνπλ θείκελα νη «ηθαλνί» θαη νη «ιηγόηεξν ηθαλνί»;

Page 9: τπε στη γλωσσα

• Οη καζεηέο, ελώ κπνξεί λα έρνπλ αξθεηέο πιεξνθνξίεο ζε ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε (longterm memory)

έρνπλ πξόβιεκα λα ηηο επαλαθέξνπλ ζηελ ελεξγό κλήκε (shortterm memory)λα βξνπλ λέεο θαη λα ηηο ρεηξηζηνύλ θαηάιιειαώζηε λα γξάςνπλ έλα νινθιεξσκέλν θείκελν

• Αλεμάξηεηα από ηηο αληηξξήζεηο σο πξνο ηελ εγθπξόηεηα απηώλ ησλ κνληέισλ

ζεκαζία έρεη όηη άξρηζε λα απαζρνιεί ηελ επηζηεκνληθή θνηλόηεηα ν καζεηήο σο γξάθσλ, νη ηδηαηηεξόηεηεο θαη νη δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδεη.

• Τν γξάςηκν δελ είλαη κηα γξακκηθή δηαδηθαζία. • Ιάζνο ε θιαζηθή αληίιεςε

γηα ηα 3 ζηάδηα ηεο παξαγσγήο γξαπηνύ ιόγνπ :Σρεδηαζκόο, Γξαθή ησλ ζθέςεσλ κε βάζε ην ζρεδηάγξακκα θαη

Γηόξζσζε, κςπίωρ ζε επίπεδο μικποδομήρ (ζηίξη, οπθογπαθία κλπ.)

Page 10: τπε στη γλωσσα
Page 11: τπε στη γλωσσα

• Τν γξάςηκν δελ νινθιεξώλεηαη δηα κηαο• Τα 3 ζηάδηα δελ πινπνηνύληαη θαηά δηαδνρηθή ρξνληθή αθνινπζία

Πξνθύπηεη έλα είδνο αιιεινεγθηβσηηζκνύ ηνπο Τν έλα ελππάξρεη ζην άιιν θαη επαλέξρνληαη πνιιέο θνξέο

• Πνιιέο θνξέο ζηακαηάεη λα ειέγμεη ό,ηη έρεη γξάςεη

• Αλ δηαπηζηώζεη πσο δελ εμππεξεηείηαη ν αξρηθόο ζηόρνο ηόηε κπνξεί, αλ ε απόθιηζε είλαη κηθξή, λα ηα βειηηώζεηελώ αλ είλαη κεγάιε, λα μαλαζρεδηάζεη ζε κηθξό ή κεγάιν

επίπεδν ην ζύλνιν ηνπ θεηκέλνπ ηνπ

• Η δηαδηθαζία είλαη αξθεηά δύζθνιν λα νινθιεξσζεί κε επηηπρία από όινπο ηνπο καζεηέο δηόηη δελ έρνπλ αλαπηύμεη δεμηόηεηεο θαη θξηηήξηα ειέγρνπ ηνπ θεηκέλνπ

• Γηαβάδνληαο ην θείκελό ηνπο, δελ κπνξνύλ λα εληνπίζνπλ εύθνια αλ απηό πιεξνί ή όρη ηνπο ζηόρνπο θαη ηηο απαηηήζεηο

• Αλάγθε γηα ζπζηεκαηηθή βνήζεηα γηα λα αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο πην ζύλζεηεο (κεηα-γλσζηηθέο) θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δπζθνιίαο δει. ηεο παξαγσγήο ιόγνπ

θαηά ηε δηάξθεηα δειαδή ηνπ γξαςίκαηνο, θαη όρη κόλν εθ ησλ πζηέξσλ

Page 12: τπε στη γλωσσα

Αλαζεσξήζεθε ε ηζρύνπζα αληίιεςε : δηόξζσζε θαη επηζηξνθή ησλ θεηκέλσλ. ΟΙ καζεηέο βειηηώλνπλ ηα θείκελά ηνπο κέζα από δηδαθηηθή κεζόδεπζε δηόξζσζεογηα λα γλσξίδνπλ ηη ζα βειηηώζνπλ θαη γηαηί. Τν γξάςηκν σο κνξθή κηαο δπλακηθήο θαη όρη ζηαηηθήο δηαδηθαζίαο

Σηελ Διιάδα ηα θηλήκαηα πξννδεπηηθήο παηδαγσγηθήο εθθξάζηεθαλ κέζσ ηεο γλσζηήο σο επηθνηλσληαθήο αληίιεςεοΗ ειιεληθή εθδνρή δελ έδσζε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο γξαπηνύ ιόγνπ θαη ζην γξάςηκν σο δηαδηθαζία, όζν ζηελ θαιιηέξγεηα ηεο γισζζηθήο πνηθηιόηεηαο ζην πιαίζην ηεο επηθνηλσληαθήο δηάζηαζεο ηεο γιώζζαο

Η αληίιεςε απηή έρεη ηδηαίηεξε δηάδνζε θπξίσο θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, θαη είλαη εκθαλήο ε επηξξνή ηεο ζηα Πξνγξάκκαηα Σπνπδώλ θαη δηδαθηηθά εγρεηξίδηα ηόζν ηνπ Γεκνηηθνύ όζν θαη ηνπ Γπκλαζίνπ.

Page 13: τπε στη γλωσσα

2.3. Οι νζεσ κεωρθτικζσ αναηθτιςεισ και ο υπολογιςτισ ωσ περιβάλλον εργαςίασ

Page 14: τπε στη γλωσσα

2.3. Οη λέεο ζεσξεηηθέο αλαδεηήζεηο θαη ν ππνινγηζηήο σο πεξηβάιινλ εξγαζίαο

Computers and Composition, αξρέο δεθαεηίαο 1980 Ζ.Π.Α

Σηξνθή από ηα θιεηζηά ζηα αλνηθηά ζπζηήκαηα δηδαζθαιίαο

Δπηθξάηεζε ησλ ςπρνινγηθώλ αληηιήςεσλ (process writing) ζηε δηδαζθαιία ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ

Αλάδεημε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο γιώζζαο

Ο ππνινγηζηήο όρη σο δηδάζθσλ αιιά σο κέζν θαη σο πεξηβάιινλ εξγαζίαο πνπ δηεπθνιύλεη ηελ αλαδήηεζεηνλ πεηξακαηηζκό θαηά ην γξάςηκνηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε ηελ απνηειεζκαηηθόηεξε ζπλεξγαζία κεηαμύ καζεηώλ – δαζθάινπ ηε δεκηνπξγία πξαγκαηηθώλ πεξηζηάζεσλ επηθνηλσλίαο εληόο θαη εθηόο ζρνιείνπ ζην πιαίζην ηεο πξνώζεζεο ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο κάζεζεο θαη ηεο γιώζζαο

Page 15: τπε στη γλωσσα

Έξεπλα θαη πξνβιεκαηηζκόο γηα ηε ρξεζηκόηεηαησλ πξνγξακκάησλ επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ ησλ ηνπηθώλ δηθηύσλ επηθνηλσλίαο Αλνηρηά πεξηβάιινληαηνπ ππεξθεηκέλνπ γηα λα δηεπθνιπλζεί ε ηνπ δηαδηθηύνπ αιιεινεπηθνηλσλία

Η ηάμε: ρώξνο θνηλσληθνύ πξνβιεκαηηζκνύ, αληαιιαγήο απόςεσλ, αμηνπνίεζεο ηνπ δηαδηθηύνπ αιιά θαη άληιεζεο θαη αμηνπνίεζε πνηθίινπ απζεληηθνύ πιηθνύ

Λένπ ηύπνπ ινγηζκηθά

- σο πεξηβάιινληα εξγαζίαο ππνζηεξηθηηθά ηνπ γξάθνληα καζεηή - σο πξνο ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο γξαπηνύ ιόγνπ (writing process)

θαη όρη σο κέζα θαζνδεγνύκελεο δηδαζθαιίαο (π.ρ.εμάζθεζεο θαη πξαθηηθήο)

Πξνγξάκκαηα πξνζνκνίσζεο π.ρ. ξόινη δεκνζηνγξάθνπ, αξραην-Λόγνπ θ.α γηα εμνηθείσζε κε ηελ αληίζηνηρε επηζηεκνληθή νξνινγία θαη γηα ρξήζε απζεληηθνύ γισζζη-θνύ πιηθνύ κε αμηνπνίεζε ζσκάησλ θεηκέλσλθαη ειεθηξνληθώλ ιεμηθώλ

- Αλνηρηά αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα ή πξνγξάκκαηα ηύπνπ κηθξώλ εξγαζηώλ (project)

Χσξίο ζπγθεθξηκέλε θαη απζηεξά πξνθαζνξηζκέλε ύιε - Απαηηείηαη απμεκέλε πξσηνβνπιία, εκπεηξία θαη θαιό ζεσξεηηθό ππόβαζξν

Page 16: τπε στη γλωσσα

2.4 Πξόζθαηεο επηζηεκνληθέο αλαδεηήζεηο

Ζντονθ κριτικι ςτα κινιματα «προοδευτικισ παιδαγωγικισ» ( Whole Language / Process Writing) Κατηγορήθηκαν ότι :

υποβάκμιηαν τθν εναςχόλθςθ με τθν ίδια τθ γλϊςςα οδιγθςαν ςτο να μθν αποκτοφν οι μακθτζσ γνϊςεισ για τθ γλϊςςα ωσ ςφςτθμα και ωσ κοινωνικό φαινόμενο

Αποφοίτθςαν από τα πανεπιςτιμια γενιζσ εκπαιδευτικϊν με παντελι άγνοια των κεμάτων αυτϊν(Carter 1995, 84• Halliday 2000• Μπουτουλοφςθ 2001)

Η κατάκτθςθ τθσ γλϊςςασ μπορεί να επιτευχκεί αποτελεςματικότερα με τθν καλφτερθ γνϊςθ τθσ γλϊςςασ ωσ ςυςτιματοσ και ωσ μζςου επικοινωνίασ

Τζλθ δεκαετίασ 1990 κ.εξ.εςτίαςθ ςτθ διδαςκαλία των κειμενικϊν ειδϊν

κριτικι οπτικι κίνθμα πολυγραμματιςμϊν

αλλά και τελευταία ζντονθ προςπάκεια γιαεπιςτροφι ςε μορφζσ και περιεχόμενα διδαςκαλίασ που επικρατοφςαν

πριν από τθ δεκαετία του 1950 (back to basics)

Page 17: τπε στη γλωσσα

Η ςυνειδθτι κατάκτθςθ των κυριότερωνκειμενικϊν ειδϊν (genres)

και των ιδιαίτερων δομικϊν, οργανωτικϊν και λεξικογραμματικϊν τουσ χαρακτθριςτικϊν

ςυμβάλλει ςτθν απόκτθςθ των απαραίτθτων ςθμειωτικϊν

πόρων για τθν επιτυχία των μακθτϊν εντόσ και εκτόσ ςχολείου

Page 18: τπε στη γλωσσα

Επικοινωνιακι - Κειμενοκεντρικι ςφγκρουςθκαι ςταδιακι αλλθλοαποδοχιΈμφαςη λόγο

περίςταςθ επικοινωνίασ κείμενο

( κειμενικι ποικιλότθτα)

Αυςτραλία : «Μοντζλο του τροχοφ»,

• Αποτφπωςθ των ιδιαιτεροτιτων του ςχολικοφ λόγου (ςε όλα τα διδακτικά αντικείμενα)

• Καταγραφι κειμενικϊν ειδϊν και κειμενικϊν τφπων (θ βάςθ τθσ διδαςκαλίασ του κάκε διδακτικοφ αντικειμζνου)

• Χρθςιμοποιικθκαν οριςμζνα κειμενικά πρότυπα τα οποία αποδομοφςαν οι μακθτζσ με τθ βοικεια του εκπ/κοφ, ϊςτε να βρουν τα δομικά τουσ χαρακτθριςτικά

Page 19: τπε στη γλωσσα

Προβλιματα - Κριτικι - Η Σχολι του Σίδνεχ

Η καταγραφι και αποτφπωςθ των ιςχυόντων κειμενικϊν ειδϊν ςτο ςχολείο και θ δόμθςθ τθσ διδαςκαλίασ φυςικοποιεί τθν ιςχφουςα ςχολικι πραγματικότθτα που δεν είναι ουδζτερθ (Luke 1997)

Εςτίαςθ ςτο κειμενικό είδοσ ωσ κάτι ςτακερό, γφρω από το οποίο δομείται θ διδαςκαλία

Κφριο χαρακτθριςτικό τθσ εποχισ μασ είναι θ αποςτακε-ροποίθςθ των κειμενικϊν ειδϊν

Η διδαςκαλία αυτι μπορεί να αποβεί ρυκμιςτικι, αν ακολου-κιςει αυςτθρά τθν αρχι ςτθν οποία ςτθρίηεται

Η Σχολι τθσ Αυςτραλίασ ανακεϊρθςε τθν αρχικι εμμονι ςτθ διδαςκαλία με άξονα το κειμενικό είδοσ ωσ ςτακερι μονάδα

Οι Η/Υ – ΤΠΕ αναδεικνφουν νζεσ μορφζσ κειμενικότθτασ που δεν μποροφν να αναδείξουν τα κείμενα του ζντυπου ςχολικοφ λόγου(υπερκείμενο,ποικίλεσ μορφζσ ιςτοςελίδων,τα αποτελζςματατων μθχανϊν αναηιτθςθσ, τα ιςτολογία (blogs) κτλ.)

Η ανάδειξι τουσ όμωσ και μόνο = πολφ γόνιμθ και ςτθν αξιοποίθςθ των ΤΠΕ

Page 20: τπε στη γλωσσα

2.4.2 Η κριτικι γλωςςολογία

Kριτικι γλωςςολογία: Η γλϊςςα δεν αντανακλά πακθτικά τθν πραγματικότθτα αλλά τθ δθμιουργείΗ λεξικογραμματικι ςυμβάλλει ςθμαντικά ςτθ δθμιουργία αυτισ τθσ πραγματικότθτασ (Halliday 1993, 2000)

Εκπαίδευςθ Κριτικόσμε βάςθ Γραμματιςμόσ

τα κειμενικά είδθ

Η γραμματικι, οι γνϊςεισ ευρφτερα για τθ γλϊςςα, αξιοποιοφνται ωσ εργαλεία για τθν αποκάλυψθ και ςυηιτθςθ τθσ βακφτερθσ ιδεολογίασ που διαπερνά το κείμενο και κατά προζκταςθ, και τον κοινωνικό περίγυρο. Η επικοινωνία και τα κείμενα δε κεωροφνται ουδζτερα, αλλά μζροσ τθσ ςφνκετθσ ιεραρχικά και ιδεολογικά δομθμζνθσ πραγματικότθτασ

Στόχοσ του ςχολείου θ καλλιζργεια τθσ επικοινωνιακισκαι τθσ κριτικισ ικανότθτασ

Η αξιοποίθςθ τθσ λεξικογραμματικισγια να αντιλαμβάνονται τθ ςφνκετθ επικοινωνιακι πραγματικότθτα

Στοιχεία του πνεφματοσ τθσ ευρφτερθσ αυτισ παράδοςθσ αξιοποιεί και θ πολυςυηθτθμζνθ πρόταςθ των

Πολυγραμματιςμϊν (Multiliteracies)

Σθμαντικότατθ θ καλλιζργεια τθσ κριτικισ ικανότθτασ για τθν αναηιτθςθ και αξιοποίθςθ των πθγϊν από το διαδίκτυο

Page 21: τπε στη γλωσσα

2.4.3 Πίςω ςτα βαςικά (back to basics)

Τελευταίεσ δεκαετίεσ : ζντονθ προςπάκεια

• Επιςτροφι ςε μορφζσ και περιεχόμενα διδαςκαλίασ πριν τθ δεκαετία του 1950

• «Επάνοδοσ ςτθ διδαςκαλία των βαςικϊν» (back to basics):

• Παραδοςιακι γραμματικι - ορκογραφία με παραδοςιακό φορμαλιςτικότρόπο- επίςθμθ γλϊςςα χωρίσ αποκλίςεισ- μετάδοςθ των ςτακερϊν πολιτιςμικϊν αξιϊν κάκε ζκνουσ ι εκνότθτασ - μεταφορά του κζντρου βάρουσ ςτθν εφκολα μετριςιμθ γνϊςθ (τεςτ αξιολόγθςθσ, αποτίμθςθ των επιδόςεων κτλ.)

Ανφπαρκτο επιςτθμονικό υπόβακροΖντονα ςυντθρθτικόσ πολιτικόσ χαρακτιρασ

Το κίνθμα αποτελεί πολιτικι άποψθ- φυγι προσ πίςω (ςτισ προ του 20ου αιϊνα χαμζνεσ αξίεσ και ικθ) ωσ απάντθςθ ςτα πολφπλοκα προβλιματα του ςθμερινοφ κόςμου

- Ο υπολογιςτισ ωσ δάςκαλοσ

- Ζμφαςθ ςτα «βαςικά »

- Αξιοποίθςθ των Η/Υ ςτο ςχολείο ωσ μζςων καταγραφισ τθσ επίδοςθσ και ταξινόμθςθσ

- Λογικι αρκετά ξεπεραςμζνθ επιςτθμονικά

- Επάνοδοσ ςε τζτοιου είδουσ πρακτικζσ = φυγι από τθν πραγματικότθτα και ςθμαντικι ςυντθρθτικι ςτροφι

Page 22: τπε στη γλωσσα

2.5 Ο υπολογιςτισ ωσ μζςο πρακτικισ νραμματιςμοφ και οι πολυνραμματιςμοί 92

Μεταβάλλει κεαματικά τθν επικοινωνίαΠροχποκζτει νζα κειμενικά και επικοινωνιακά δεδομζναΤΠΕ - Γραμματιςμόσ – Κίνθμα Πολυγραμματιςμϊν

Το ζντονο επιςτθμονικό ενδιαφζρον αντανακλά τισ βακφτερεσ οικονομικζσ, κοινωνικοπολιτιςμικζσ διεργαςίεσ και μεταβολζσ, ςε τοπικό και παγκόςμιο περιβάλλον

ωσ μζςα παραγωγισ ( αλλαγζσ ςτον εργαςιακό χὠρο)ωσ μζςα πρακτικισ γραμματιςμοφ, ( αλλαγι του επικοινωνιακοφ τοπίου και

ανάδειξθ «νζασ επικοινωνιακισ τάξθσ πραγμάτων»

Η/Υ

ΤΠΕ

Τι ςυνεπάγεται αυτό για τθ γλωςςικι εκπαίδευςθ;

Η μθ ενςωμάτωςθ τθσ νζασ επικοινωνιακισ πραγμα-τικότθτασ ςτα γλωςςικά Π.Σ. ςυνιςτά αναχρονιςμό

Όχι ςτθ λογικι τθσ αξιοποίθςθσ του υπολογιςτι ωσ διδακτικισ μθχανισ

Όχι ςτθν καλλιζργεια περιοριςμζνου γραμματιςμοφ

Όχι ςτο ςχολείο που δε ςυμβαδίηει με τθ νζα εξωςχολικι επικοινωνιακι πραγματικότθτα

Aνάγκθ καλλιζργειασ του νζου , ψθφιακοφκαι του κριτικοφ γραμματιςμοφ.

Page 23: τπε στη γλωσσα

Ναι ςτθ λογικι τθσ αμφιςβιτθςθσ και απομυκοποίθςθσ των υπολογιςτϊν ωσ ουδζτερων τεχνολογικϊν μζςων πρακτικισ γραμματιςμοφ

Ναι ςτθν προςπάκεια ςυνειδθτισ ςφνδεςθσ τουσ με τθ ςυγκεκριμζνθ οικονομικι και κοινωνικιπραγματικότθτα που τουσ δθμιουργεί

Ναι ςτθ διερεφνθςθ ςε βάκοσ τθσ νζασ επικοινωνιακισ πραγματικότθτασ

Page 24: τπε στη γλωσσα

2.5.1 Η νζα κειμενικι πραγματικότθτα και α) Διαδίκτυο 94

Δυναμικζσ ζρευνεσ αναπτφςςονται ςχετικά με τθν αυξανόμενθ κοινωνικι διάδοςθ των ΤΠΕ και τισ ςυνεπαγόμενεσ ςθμαντικζσ αλλαγζσ ςτθν επικοινωνία3 ενδεικτικά παραδείγματα : 1) Υπερκείμενο 2) Δικτυογλϊςςα 3) Αλλαγζσ ςτθ

ςφνκεςθ κειμζνου

1) Υ π ε ρ κ ε ί μ ε ν ο ( H y p e r t e x t )

Ευρφτατθ διάδοςθ - Νζα δεδομζνα Αμφιςβθτοφνται οι ωσ τϊρα βαςικζσ αρχζσ τθσ κειμενικότθτασ

Μζχρι τϊρα γνωρίηαμε ότι το κείμενο που ςτθριηόταν εν πολλοίσ ςτισ αρχζσ τθσ αριςτοτελικισ «τάξεωσ», ζχει

Ενότθτα (αρχι, μζςθ και τζλοσ)

Γραμμικότθτα (οι ςκζψεισ ξεδιπλϊνονται και ολοκλθρϊνονται ςταδιακά)

Συνεκτικότθτα (υπάρχει νοθματικι ςυνάφεια μεταξφ των διάφορων μερϊν του)

Το υπερκείμενο διαφζρει αιςκθτά Βαςικά του χαρακτθριςτικά

-Πολυτροπικότητα (multimodality), - Χριςθ πολιτιςμικοφ ςυμβολικοφ κϊδικα ωσ περιβάλλοντοσ διεπαφισ (π.χ. διάφορα εικονίδια κτλ.) και- Οργάνωςθ του κατά επίπεδα. Δε διαβάηεται με γραμμικό τρόπο αλλά επιλεκτικά και κατά επίπεδα- Αντί για διάβαςμα χρθςιμοποιείται ο όροσ browsing = διάβαςμα ςτα πεταχτά ι ωσ ξεφφλλιςμα

Συνοχι (ςφνδεςθ όλων των γλωςςικϊν μερϊν κατά τρόπο αποτελεςματικό)

Page 25: τπε στη γλωσσα

GreeklishΑρκετζσ μελζτεσ Αναφζρεται ότι :… θ χριςθ των greeklish από τα παιδιά επιφζρει πολλζσ «καταςτροφικζσ» ςυνικειεσ όπωσ είναι ανορκογραφία, «λεξιπενία» κτλΠρόκειται για κινδυνολογία και αντιλιψεισ από τθ ρυκμιςτικι παράδοςθ των «κακαριςτϊν»: οι όποιεσ γλωςςικζσ αλλαγζσ αποτελοφν κίνδυνο για το μζλλον τησ γλώςςασ.- Απόψεισ πεπαλαιωμζνεσ και ςε απόςταςθ από τισ ςφγχρονεσ αντιλιψεισ τθσ γλωςςολογίασ που κεωροφν τθ γλωςςικι αλλαγι όχι ωσ φκορά αλλά ωσ εξζλιξθ(Koutsogiannis & Mitsikopoulou 2003)

ΔικτυογλϊςςαΗ νζα γλϊςςα που αναδφεται ςτα ςφγχρονα και αςφγχρονα περιβάλλονταΕπικοινωνίασDavid Crystal (2001 - δικτυογλϊςςα -netlish), κάτι μεταξφ προφορικοφ και γραπτοφ λόγου

Page 26: τπε στη γλωσσα

Η ρευςτότθτα του κειμζνουΑλλαγζσ ςτη διαδικαςία ςφνδεςησ, παραγωγήσ και δημοςίευςησ

Αλλαγζσ

Page 27: τπε στη γλωσσα

Όλα τα παραπάνω, επιςημαίνονται ςτη ςφγχρονη βιβλιογραφία,

και αποτελοφν μζροσ του βαςικοφ κορμοφςτην «εκπαίδευςη ςτον γραμματιςμό του 21ου αιώνα»

Λείπει όμωσ ο κριτικόσ προςανατολιςμόσ

Γι αυτό απαιτείται ςυςτηματική κριτική διερεφνηςητων ςυνεπειών και των διαςτάςεων τησ διείςδυςησ των νζων τεχνολογιών

ςτο περιεχόμενο και ςτην παιδαγωγική του γραμματιςμοφ

Page 28: τπε στη γλωσσα

2.5.1 Η νζα κειμενικι πραγματικότθτα και β) Πολυτροπικότητα

• ωσ μζςα παραγωγισ = αλλαγι του εργαςιακοφ τοπίου

• ωσ μζςα πρακτικισ γραμματιςμοφ = αλλαγι του επικοινωνιακοφ τοπίου

• «Νζα επικοινωνιακι τάξθ πραγμάτων» (new communicative order)

Τι ςυνεπάγεται αυτό για τη γλωςςική εκπαίδευςη;= Καλφτερη προετοιμαςία των νζωνγια το νζο κόςμο που τουσ περιβάλλει Νέα ερευνητικά ζητούμενα

και ςτον οποίο θα κληθοφν ωσ πολίτεσ να λειτουργήςουν

Στα νζα γλωςςικά ΠΣ επιβάλλεται να ενςωματϊνεται θ νζα επικοινωνιακι πραγματικότθτα

• Ανάγκθ καλλιζργειασ του νζου ψθφιακοφ και του κριτικοφ γραμματιςμοφ• Όχι ςτθν αναχρονιςτικι παιδαγωγικοφ τφπου οπτικι

(αξιοποίθςθ του Η/Υ ωσ διδακτικισ μθχανισ) - Η μαηικι ειςαγωγι Η/Υ ςτα ςχολεία καλλιζργθςε ζναν περιοριςμζνο γραμματιςμό, και ζνα ςχολείο που δε ςυμβαδίηει με τθ νζα εξωςχολικι επικοινωνιακι πραγματικότθτα

Μετάδοςθ νοιματοσ όχι με ζνα μόνο τρόπο (mode), ζνα ςθμειωτικό ςφςτθμα επικοινωνίασ, αλλά με ςυνδυαςμό ΤΠΕ : μίξθ πολλϊν ςθμειωτικϊν ςυςτθμάτων (γλϊςςασ, εικόνασ, ιχου κτλ.) = εφκολθ δθμιουργία και ευρεία χριςθ υβριδικϊν κειμζνων ( π.χ. πολυμζςα, ιςτοςελίδεσ)