ΠΩ ΔΘΜΛΟΤΡΓΘΚΘΚΕ ΣΟ ΚΡΑΣΟ ΣΩΝ

ΛΑΚΕΔΑΛΜΟΝΛΩΝ

Κατά το 950 π.χ. θ Λακωνία δζχεται ζνα νζο κφμα

μεταναςτϊν, κακϊσ οι Δωριείσ ειςζρχονται ςτον

ελλαδικό χϊρο από τθν Ιπειρο και τθν Λλλυρία. Μζροσ

τουσ περνά ςτθν Αιτωλία, περνά τον κορινκιακό κόλπο,

πατά ςτθν Πελοπόννθςο και κατευκφνεται ςτθν

κοιλάδα του Ευρϊτα. Εκεί ιδρφεται θ πάρτθ. Θ περιοχι

ιταν ιδανικι κακϊσ εξαιτίασ του ποταμοφ ιταν

εφφορθ, αρδευόταν εφκολα και διζκετε περιοχζσ

κατάλλθλεσ για βοςκι. Επιπλζον επικοινωνοφςε εφκολα

με βορρά και νότο. Θ μυκικι επιςτροφή των

Ηρακλειδών ίςωσ ερμθνεφεται από τθν δωρικι ειςβολι.

Μςωσ μάλιςτα ςτθν πραγματικότθτα να μθν επρόκειτο

για βίαιθ κατάκτθςθ αλλά για μακρά αφομοίωςθ των

νζων αφίξεων ςτθν περιοχι.

Θ δωρικι πάρτθ δεν ζγινε γριγορα θ μεγάλθ δφναμθ

που γνωρίηουμε. Ανάμεςα ςτον 8ο και 7ο αιϊνα π.Χ. οι

παρτιάτεσ γνϊριςαν μια περίοδο αναρχίασ και

εςωτερικϊν ςυγκροφςεων, για τθν οποία παρακζτουν

μαρτυρίεσ τόςο ο Θρόδοτοσ, όςο και ο Κουκυδίδθσ. Ωσ

αποτζλεςμα προχϊρθςαν ςε μια ςειρά πολιτικϊν και

κοινωνικϊν μεταρρυκμίςεων τισ οποίεσ αργότερα

απζδωςαν ςε ζναν θμιμυκικό νομοκζτθ, τον Λυκοφργο.

Αυτζσ οι μεταρρυκμίςεισ ςθματοδοτοφν τθν ανατολι

τθσ κλαςικισ πάρτθσ.

Οι αιματθροί Μεςςθνιακοί Πόλεμοι που ζλαβαν χϊρα

κατά τθν αρχαϊκι περίοδο οδιγθςαν ςτθν κατάκτθςθ

τθσ γειτονικισ και εφφορθσ Μεςςθνίασ, και πρόςφεραν

ςτθ πάρτθ πλθκϊρα εργατικϊν χεριϊν, κακϊσ οι

κάτοικοι τθσ Μεςςθνίασ μετατράπθκαν ςε είλωτεσ. Ο

πρϊτοσ ζλαβε χϊρα τθν περίοδο 743 – 724 π.Χ. περίπου

με κζντρο το οχυρό φροφριο τθσ Λκϊμθσ. Ο δεφτεροσ, ο

οποίοσ ανζδειξε τον «Μεςςινιο Αχιλλζα», τον

Αριςτομζνθ, διιρκεςε από το 685 ζωσ το 668 π.Χ. και

κατζλθξε ςτθν πλιρθ υποταγι τθσ χϊρασ και τθ

μετανάςτευςθ ι υποδοφλωςθ των κατοίκων τθσ. Πλζον

θ πάρτθ είχε αναδειχκεί ςε υπολογίςιμθ δφναμθ ςτο

χϊρο τθσ νότιασ Πελοποννιςου, βριςκόταν ςτο απόγειο

τθσ δφναμισ τθσ ςε ζμψυχο δυναμικό και γριγορα

άρχιςε να δείχνει επεκτατικζσ διακζςεισ προσ το βορρά.

(Ζνασ τρίτοσ πόλεμοσ με τθ Μεςςθνία ζλαβε χϊρα πολφ

αργότερα το 464 – 454 π.Χ., όταν οι είλωτεσ

επαναςτάτθςαν μετά από ζναν καταςτροφικό ςειςμό.)

Η Δομή τησ κοινωνίασ ςτην Αρχαία

Σπάρτη

Από το τζλοσ το τζλοσ 6ου αιϊνα θ ςπαρτιατικι

κοινωνία απζκτθςε τθ γνωςτι μασ φυςιογνωμία. Θ

καλλιζργεια των τεχνϊν ςταμάτθςε, θ πόλθ ζκλειςε για

τουσ ξζνουσ , οι εμπορικζσ ςυναλλαγζσ και οι βιοτεχνίεσ

εγκαταλείφκθκαν. Οι παρτιάτεσ οργανϊκθκαν ωσ

μόνιμοσ ςτρατόσ και θ πόλθ τουσ μεταμορφϊκθκε ςε

ςτρατόπεδο χωρίσ τείχθ.

παρτιάτθσ πολίτθσ ιταν αυτόσ που γεννικθκε

αρτιμελισ και υγιισ από παρτιάτεσ γονείσ, που είχε

διανφςει με επιτυχία τα ςτάδια τθσ κακοριςμζνθσ

αγωγισ, που είχε τθ δυνατότθτα να προςφζρει μερίδιο

ςτα δθμόςια ςυςςίτια και δεν είχε διαπράξει αδίκθμα

ςυνεπαγόμενο ατιμωτικι ποινι.

Θ αγωγι των παρτιατϊν κακοριηόταν από το κράτοσ

και άρχιηε με τθν γζννθςθ τουσ, οπότε και ελζγχονταν θ

καλι υγεία και θ αρτιμζλεια τουσ. ε θλικία επτά ετϊν

το παιδί απομακρυνόταν από τθ μθτζρα του. Σότε

εγγραφόταν ςε ομάδεσ ςυνομιλικων του, ενϊ

αργότερα καταταςςόταν ςε ομάδεσ με παιδιά

διαφόρων θλικιϊν και ηοφςε ςε ςυνκικεσ αυςτθρισ

πεικαρχίασ και λιτότθτασ. Είναι χαρακτθριςτικό το ότι θ

καρτερία των αγοριϊν δοκιμαηόταν με μαςτίγωςθ ςτο

βωμό τθσ Αρτζμιδοσ Ορκιασ. Είκοςι ετϊν ο νζοσ

μποροφςε να παντρευτεί, εξακολουκοφςε όμωσ να ηει

ςτο ςτρατϊνα και να μετζχει ςτα ςυςςίτια. Από το

εικοςτό ωσ το εξθκοςτό ζτοσ άνθκε ςτθ ςτρατιωτικι

δφναμθ τθσ πόλθσ από το τριακοςτό μετείχε ςτθν

Απζλλα. Ανάλογθ ιταν και θ αγωγι των κοριτςιϊν,

ϊςτε οι παρτιάτιςςεσ να εμφανίηονται πλιρωσ

χειραφετθμζνεσ. το πρόγραμμα αγωγισ ιταν και θ

«κρυπτεία», δθλαδι θ κατ’ ζτοσ κιρυξθ εικονικοφ

πολζμου εναντίον των ειλϊτων, οπότε επιτρεπόταν

ςτουσ νζουσ ο φόνοσ, κρυφά όμωσ , οποιουδιποτε

είλωτα.

Μζλθ τθσ ανϊτερθσ βακμίδασ ςτθν Αρχαία πάρτθ,

ιταν οι Όμοιοι. Όμοιοσ ςιμαινε ίςοσ ι ευπατρίδθσ.

Αυτοί ιταν και οι νόμιμοι παρτιάτεσ πολίτεσ που

βαςικι υποχρζωςθ τουσ ιταν να ςυμμετζχουν ςτα

κοινά και να είναι καλοί πολεμιςτζσ. Τποχρζωςθ των

ομοίων ιταν να αςχολοφνται μόνο με τα ςτρατιωτικά

και να μθν αςχολοφνται με τίποτα άλλο. Σισ άλλεσ

εργαςίεσ, όπωσ θ γεωργία , θ κτθνοτροφία , θ βιοτεχνία

και το εμπόριο , τισ ζκαναν κυρίωσ οι περιοίκοι. Ενϊ τισ

βαριζσ εργαςίεσ, τισ ζκαναν οι είλωτεσ.

Οι περίοικοι ιταν μια κοινωνικι ομάδα τθν οποία

αποτελοφςαν οι οικογζνειεσ που ηοφςαν με ςχετικι

αυτονομία ςε πόλεισ θ κϊμεσ τθσ ευρφτερθσ

περιφζρειασ τθσ πόλθσ, χωρίσ ωςτόςο να διακζτουν

λόγο ςτο χειριςμό των κρατικϊν υποκζςεων.

Αςχολοφνταν με τισ παραγωγικζσ δραςτθριότθτεσ με τισ

οποίεσ δεν καταπιάνονταν οι Όμοιοι, δθλαδι αςκοφςαν

τα επαγγζλματα του τεχνίτθ, του ξυλουργοφ, του

γεωργοφ, του κτθνοτρόφου και του εμπόρου. Ιταν δε

οι μόνοι που είχαν τθν άδεια να ταξιδεφουν ςε άλλεσ

πόλεισ, αν και θ οικονομικι τουσ δραςτθριότθτα

περιοριηόταν εξαιτίασ τθσ αυςτθρισ ςπαρτιατικισ

κθδεμονίασ. Είχαν το δικαίωμα να κεςπίηουν δικοφσ

τουσ νόμουσ και να μθν ακολουκοφν τθ ςπαρτιατικι

νομοκεςία, θ οποία όμωσ ςε κάκε περίπτωςθ

υπερίςχυε. Δεν είχαν πολιτικά δικαιϊματα, οφτε

ςυμμετείχαν ςτισ ςυνελεφςεισ. Κατζβαλλαν όμωσ

φόρουσ και είχαν τθν υποχρζωςθ να υπθρετοφν ςτο

ςπαρτιατικό ςτρατό ωσ οπλίτεσ με βαρφ οπλιςμό.

Οι είλωτεσ ιταν το κατϊτερο κοινωνικό ςτρϊμα ςτθν

Αρχαία πάρτθ. Οι είλωτεσ δεν ιταν οι τυπικοί δοφλοι,

που υπιρχαν ςτθν υπόλοιπθ Αρχαία Ελλάδα, όπωσ ςτθν

Ακινα. Θ μορφι τθσ δουλείασ τουσ δεν ιταν ιδιωτικι,

αλλά ανικαν ςτο παρτιατικό κράτοσ, για το οποίο και

δοφλευαν. Θ καταγωγι των ειλϊτων δεν είναι απόλυτα

διευκρινιςμζνθ. Πιςτεφεται ότι ιταν απόγονοι των

παλαιότερων κατοίκων τθσ Αρχαίασ πάρτθσ που

υποδουλϊκθκαν με τθν άφιξθ των Δωριζων. Είναι

επίςθσ γνωςτό ότι και οι Μεςςινιοι ζγιναν είλωτεσ,

όταν υποδουλϊκθκαν από τουσ παρτιάτεσ, μετά τισ

ιττεσ τουσ ςτουσ Μεςςθνιακοφσ Πολζμουσ. Οι

παρτιάτεσ δεν μποροφςαν να τουσ πουλιςουν, οφτε να

τουσ ελευκερϊςουν, ενϊ αυτοί ζκαναν κυρίωσ τισ

γεωργικζσ εργαςίεσ ςτθ γθ των Ομοίων και ζπρεπε να

δίνουν μζροσ τθσ ςοδειάσ τουσ ςτθν πολιτεία. Ηοφςαν

με τισ οικογζνειζσ τουσ και μερικζσ φορζσ

ακολουκοφςαν ςτθ μάχθ το παρτιατικό τρατό ωσ

ελαφρά οπλιςμζνοι ςτρατιϊτεσ. Διάκριςθ ςτθ μάχθ

μποροφςε να ςθμάνει τθν απελευκζρωςθ του είλωτα

και τθσ οικογζνειάσ του.

Θ γυναίκα απολάμβανε μεγάλα προνόμια ςτθν Αρχαία

πάρτθ, πράγμα που προκαλεί εντφπωςθ, εάν

ςυγκρίνουμε τθ κζςθ τθσ γυναίκασ ςτθ πάρτθ με αυτιν

ςτθν Ακινα και ςτισ άλλεσ ελλθνικζσ πόλεισ τθσ

αρχαιότθτασ. Επειδι ο άνδρασ ζλειπε για πολφ καιρό

από το ςπίτι, θ γυναίκα ςτθ πάρτθ ιταν

χειραφετθμζνθ ςε βακμό αδιανόθτο για τθν εποχι

εκείνθ. Είχε αυξθμζνα προνόμια και αρμοδιότθτεσ ςτθ

ςπαρτιατικι κοινωνία. Γυμναηόταν όπωσ τα αγόρια και

οι άνδρεσ και ιταν γνωςτι για τισ ακλθτικζσ τθσ

ικανότθτεσ. υμμετείχε ςτθν πάλθ, γυμνι, όπωσ και οι

άνδρεσ, ενϊ εκπαιδευόταν ςτο δίςκο και ςτο ακόντιο.

Μεγάλθ ςθμαςία ζδινε και ςτουσ χοροφσ.

τθν Αρχαία πάρτθ, θ επιλογι του ςυντρόφου ιταν

κακαρά προςωπικι υπόκεςθ και όχι υπόκεςθ των

γονζων. Οι νεαρζσ παρτιάτιςςεσ ζφταναν ςε θλικία

γάμου ςτα είκοςι τουσ χρόνια και όχι ςτα δεκαπζντε,

που ιταν το ςυνθκιςμζνο ςτθν Αρχαία Ελλάδα.

Παρευρίςκονταν ςτο ςκοτάδι με τον ερωμζνο τουσ και

με αυτόν τον τρόπο τεκνοποιοφςαν. Ακόμθ, κάποιοσ

άνδρασ κα μποροφςε να ηθτιςει από μία οικογζνεια

μία γυναίκα ϊςτε να γίνει θ μθτζρα των παιδιϊν του

και αυτό αποτελοφςε ιδιαίτερθ τιμι για τθν οικογζνεια

τθσ γυναίκασ. Ο βαςικόσ ςτόχοσ του γάμου ςτθ πάρτθ

ιταν θ τεκνοποίθςθ, ϊςτε τα αρςενικά που κα

γεννιόντουςαν να γινόντουςαν οι πολεμιςτζσ τθσ

πάρτθσ. Ζνασ άνδρασ ςτθ πάρτθ κεωρείτο

"ακάνατοσ", μόνο όταν είχε αρςενικά παιδιά, γιατί

κεωροφςαν πωσ μόνο ζτςι ςυνεχίηεται θ γενιά. Οι

μθτζρεσ που ηοφςαν χωρίσ τουσ άντρεσ τουσ δεν

αντιμετϊπιηαν προβλιματα, κακϊσ ο νόμοσ τισ

αναγνϊριηε ωσ ιςάξιεσ με τισ άλλεσ γυναίκεσ.

Μποροφςαν ακόμθ να κλθρονομιςουν τθν περιουςία

των γονζων τουσ, με αποτζλεςμα πολλζσ από αυτζσ να

ιταν ανεξάρτθτεσ και ευκατάςτατεσ.

ΕΚΠΑΘΔΕΤΗ

Oι παρτιάτεσ είχαν άφκονο χρόνο ςτθ διάκεςι τουσ,

αφοφ ιταν απελευκερωμζνοι από τθν ανάγκθ τουσ για

πλουτιςμοφ, οφτε είχαν εμπόριο Ζτςι, περνοφςαν όλο

το χρόνο τουσ αφιερωμζνοι ςτθν εκπαίδευςι τουσ

ςφμφωνα με τα ςπαρτιατικά ιδεϊδθ. Ο χρόνοσ τουσ

μοιραηόταν ανάμεςα ςτθ φυςικι εξάςκθςθ, τθ

ςτρατιωτικι εκπαίδευςθ το κυνιγι τα δθμόςια

πράγματα και τισ αποκαλοφμενεσ «λζςχεσ», ςτισ οποίεσ

δεν επιτρζπονταν οι ςυηθτιςεισ για δουλειζσ .ε αυτό

το απόλυτα οργανωμζνο κράτοσ το αγόρι ζμενε ςπίτι

του ωσ τα επτά του χρόνια. Ακόμθ και τότε, όμωσ, οι

γονείσ τουσ φρόντιηαν να τα παίρνουν μαηί τουσ ςτα

φειδίτια ι φιλίτια, τισ κοινζσ τράπεηεσ των παρτιατϊν

εκεί άκουγαν κάποιεσ ςυηθτιςεισ πάνω ςε πολιτικά

κζματα , ενϊ παράλλθλα τα αγόρια ιδθ εκπαιδεφονταν

ςτον ςπαρτιατικό τρόπο ηωισ. Σα κορίτςια ζμεναν ςτο

ςπίτι και ζπαιρναν το γεφμα μαηί με τθ μθτζρα τουσ.

τα φειδίτια οι γονείσ ιταν υποχρεωμζνοι να

ςυνειςφζρουν κάκε μινα ζνα μζδιμνο κρικάρι, οκτϊ

χοζσ οίνου, πζντε μνασ τυρί και μιςι μνα ςφκα. Αν ιταν

τόςο φτωχοί, που δεν μποροφςαν να ςυνειςφζρουν,

τότε ζχαναν τα δικαιϊματά τουσ ωσ πολίτεσ και τα

παιδιά τουσ δεν ιταν δυνατόν να εκπαιδευτοφν ςτα

ςπαρτιατικό ςφςτθμα.

Γενικά, λοιπόν, τα ςπαρτιατικά ςχολεία ιταν μόνο για

τουσ ομοίουσ, δθλαδι για εκείνουσ που μποροφςαν να

πλθρϊςουν τθν εγγραφι ςε είδοσ. Ωςτόςο, γίνονταν

επίςθσ δεκτά και άλλα παιδιά, αρκεί κάποιοσ να

ςυνειςζφερε εκ μζρουσ τουσ το απαιτοφμενο τίμθμα,

προκειμζνου να ςυνοδεφουν τα παιδιά του ςτο ςχολείο.

O αρικμόσ αυτϊν των ςχολικϊν ςυνοδϊν εξαρτάτο

άμεςα από το μζγεκοσ τθσ ςυνειςφοράσ ςε είδοσ, αλλά

δε γίνονταν πολίτεσ όταν μεγάλωναν. Θ απόδοςθ τθσ

ιδιότθτασ του πολίτθ γινόταν μόνο ςε εξαιρετικζσ

περιπτϊςεισ, όταν θ αξία τουσ ι οι υπθρεςίεσ ιταν

τζτοιεσ που θ πόλθ-κράτοσ τισ αναγνϊριηε. Άλλοι

μακθτζσ παρόμοιου είδουσ ιταν οι μόκωνεσ ι μόκακεσ

και οι τρόφιμοι. Θ διαφορά με τουσ τρόφιμουσ

βρίςκεται ςτο γεγονόσ ότι ιταν παιδιά ελεφκερων

παρτιατϊν και ςυνεπϊσ είχαν πλιρθ πολιτικά

δικαιϊματα.

Μετά τα επτά τουσ χρόνια τα αγόρια απομακρφνονταν

από το ςπίτι και οργανϊνονταν ςε ζναν ιδιαίτερα

ςυςτθματικό τρόπο εκπαίδευςθσ ςε αγζλεσ ι βοφεσ.

Τποδιαιρζςεισ των αγελϊν ιταν οι ίλεσ, οι οποίεσ είχαν

δφναμθ 64 αγοριϊν. Οι αγζλεσ τρζφονταν, κοιμοφνταν

και ζπαιηαν μαηί και βρίςκονταν υπό τθν εποπτεία του

παιδονόμου, ενόσ πολίτθ που απολάμβανε του γενικοφ

ςεβαςμοφ και κατείχε υψθλι κζςθ. Βοθκοί του ιταν οι

μαςτιγοφόροι, οι οποίοι επζβαλαν τθ ςκλθρι

πεικαρχία, για τθν οποία τόςο φθμιςμζνθ ιταν θ

ςπαρτιατικι κοινωνία. Ακόμθ και όταν ζλειπε ο

παιδονόμοσ ι οι μαςτιγοφόροι, φαίνεται πωσ θ

πεικαρχία διατθρείτο ακζραια υπό τθν εποπτεία του

βουαγόρα ι αγελάρχθ, δθλαδι του περιςςότερο

καρραλζου και λογικοφ αγοριοφ ςε κάκε αγζλθ. Επίςθσ,

ςε κάκε ςχολείο τοποκετείτο ζνασ νζοσ που είχε

ςυμπλθρϊςει το 20ο ζτοσ τθσ θλικίασ του και

ονομαηόταν είρην ι ιρήν. Εκείνοσ παρακολουκοφςε

προςεκτικά τισ μάχεσ τουσ και τουσ χρθςιμοποιοφςε ωσ

υπθρζτεσ ςτο ςπίτι του για το γεφμα του. Σα

μεγαλφτερα αγόρια του ζφερναν ξφλα για τθ φωτιά,

ενϊ τα μικρότερα μάηευαν λαχανικά. Βζβαια, ο

μοναδικόσ τρόποσ για να αποκτθκοφν αυτζσ οι

προμικειεσ ιταν θ κλοπι από τουσ κιπουσ ι τισ λζςχεσ

των ανδρϊν, γεγονόσ που αφξανε τισ ικανότθτεσ των

νζων ςτθν ανίχνευςθ.

Ο είρθν, ο παιδονόμοσ, ι οποιοςδιποτε πρεςβφτεροσ

αςχολείτο με τθν εκπαίδευςθ ελεφκερα και εκελοντικά.

Σοφτο το ςφςτθμα, βζβαια, εξαιτίασ τθσ απλότθτάσ του

δεν κόςτιηε ςτθν πόλθ-κράτοσ. Επίςθσ, ιταν ζνα

ςφςτθμα απόλυτα φυςικισ εκπαίδευςθσ. τθν

πραγματικότθτα οι γραπτοί νόμοι ιταν πολφ λίγοι και

περνοφςαν από γενιά ςε γενιά μζςω τθσ προφορικισ

παράδοςθσ. Οι γυναίκεσ ζπαιρναν το γεφμα τουσ ςτο

ςπίτι, ενϊ οι άνδρεσ ςε λζςχεσ που αποκαλοφνταν

ανδρεία. τα ανδρεία ςυμμετείχαν όλα τα αρςενικά τθσ

οικογζνειασ. υνικωσ τα αγόρια δικαιοφνταν το μιςό

τθσ τροφισ των ενιλικων, εκτόσ από τα ορφανά που

δικαιοφνταν πλιρθ μερίδα ςτθ λζςχθ του νεκροφ

πατζρα τουσ

Ο ΣΡΟΠΟ ΖΩΗ

Θ εξάπλωςθ τθσ κυριαρχίασ των παρτιατϊν ςτθν Νότια

Πελοπόννθςο δθμιοφργθςε δφο κατθγορίεσ κατοίκων:

τουσ παρτιάτεσ και τουσ Λακεδαιμονίουσ. παρτιάτεσ

ονομάηονταν μόνο οι πολίτεσ του κράτουσ των

παρτιατϊν ενϊ Λακεδαιμόνιοι οι περίοικοι αλλά και οι

κάτοικοι τθσ πάρτθσ.

Οι περίοικοι είχαν δεχκεί να υπακοφουν ςτισ αποφάςεισ

των πολιτικϊν οργάνων των παρτιατϊν χωρίσ οι ίδιοι

να ζχουν δικαίωμα γνϊμθσ ςε κανζνα επίπεδο λιψεωσ

αποφάςεων. Όφειλαν να ςυμμετζχουν ςτον ςτρατό ωσ

βοθκθτικοί και να ακολουκοφν τθν εξωτερικι πολιτικι

τθσ πάρτθσ.. Οι είλωτεσ, φυςικά, αποτελοφςαν μια

τρίτθ υποδεζςτερθ ομάδα ανκρϊπων και κεωροφνταν

αιχμάλωτοι πολζμου εν εξελίξει. Κάκε χρόνο, οι Ζφοροι,

με τθν ευκαιρία τθσ αναλιψεωσ των κακθκόντων τουσ,

εξζδιδαν διακιρυξθ που παρζτεινε τον υποτικζμενο

πόλεμο και τθν κζςθ των ειλϊτων.

Για να είναι κανείσ παρτιάτθσ πολίτθσ ζπρεπε να

πλθρεί ζξι προχποκζςεισ: να ζχει γεννθκεί από

παρτιάτεσ γονείσ, να είναι αρτιμελισ και υγιισ κατά

τθν γζννθςι του, να υποςτεί τθν παρτιατικι Αγωγι, να

εκλεγεί μζλοσ τθσ ομάδασ των ςυςςιτίων, να μετζχει

ενεργά ςτισ δραςτθριότθτεσ τθσ ομάδασ και τθσ Πόλεωσ

και να μθν υποπζςει ςε παράπτωμα που

ςυνεπαγόταν τθν ςτζρθςθ των πολιτικϊν του

δικαιωμάτων. Οι παρτιάτεσ πολίτεσ, δθλαδι οι Δωριείσ

κάτοικοι, ιταν οι μόνοι που είχαν πολιτικά δικαιϊματα.

Μοναδικι τουσ απαςχόλθςθ ιταν ο πόλεμοσ και μόνιμθ

απειλι θ εξζγερςθ των ειλϊτων. Θ γυναίκα κατείχε

ςθμαντικι κζςθ ςτθν κοινωνία τουσ, ενϊ θ πολυτζλεια

και θ φιλοχρθματία κεωροφνταν ατιμωτικά

ελαττϊματα.

Οι παρτιάτεσ ιταν αναγκαςμζνοι να ςτρατικοποιιςουν

τθν κοινωνία τουσ και να βρίςκονται διαρκϊσ εν

εγρθγόρςει διότι περιβάλλονταν από Μεςςθνίουσ

είλωτεσ αλλά και ιςχυροφσ εχκροφσ όπωσ οι Σεγεάτεσ.

Δεν εργάηονταν αλλά είχαν τουσ είλωτεσ που

καλλιεργοφςαν τουσ κλιρουσ για λογαριαςμό τουσ ενϊ

οι παρτιάτεσ ιδιοκτιτεσ ζπρεπε να παραδϊςουν μζροσ

των ειςοδθμάτων τουσ ςε είδοσ ςτα ςυςςίτια. Όςοι δεν

μποροφςαν να εκπλθρϊςουν τισ υποχρεϊςεισ τουσ

ζχαναν τα πολιτικά τουσ δικαιϊματα και

κατατάςςονταν ςτθν τάξθ των υπομειόνων.

Γφρω ςτο 500 π.χ., οι εξουςίεσ και τα προνόμια των

βαςιλζων τθσ πάρτθσ είχαν περιοριςκεί και τθν

εξουςία πλζον αςκοφςαν ουςιαςτικά οι Ζφοροι και θ

Γερουςία ενϊ θ Εκκλθςία ζπαιηε μικρό ςχετικά ρόλο. Οι

βαςιλείσ ιταν κάτοχοι των βαςιλικϊν κτθμάτων

(τεμενϊν), ζπαιρναν μζροσ των λαφφρων του πολζμου

και τιμοφνταν ωσ ιρωεσ αλλά ελζγχονταν από τουσ

Εφόρουσ, οι οποίοι διόριηαν τον ζναν από τουσ δφο

αρχιςτράτθγο ςε περίπτωςθ πολζμου. Επίςθσ, ζδιναν

ζνορκθ υπόςχεςθ ςτουσ Εφόρουσ ότι κα εκτελοφςαν τα

κακικοντά τουσ ςφμφωνα με τουσ νόμουσ ενϊ οι

Ζφοροι, που κεωροφνταν οι νομοφφλακεσ τθσ

πολιτείασ, υπόςχονταν να μθν τουσ παφςουν αν δεν

παρανομιςουν. Οι βαςιλείσ και οι Γζροντεσ ιταν

ιςόβιοι ενϊ οι Ζφοροι εκλζγονταν κάκε χρόνο. Οι

Γζροντεσ ιταν μζλθ τθσ Γερουςίασ, που αποτελοφνταν

από είκοςι οκτϊ πολίτεσ άνω των εξιντα χρόνων, οι

οποίοι εκλζγονταν με κριτιριο τον ενάρετο βίο τουσ. Θ

Γερουςία, που ςυμπλθρωνόταν από τουσ δφο βαςιλείσ,

προετοίμαηε τα νομοκετιματα που υποβάλλονταν ςτθν

Εκκλθςία του διμου και εκδίκαηε ςοβαρζσ υποκζςεισ

που επζςυραν τθν ποινι του κανάτου. Θ Εκκλθςία του

διμου ι Απζλλα περιλάμβανε όλουσ τουσ άνδρεσ

πολίτεσ τθσ πάρτθσ άνω των τριάντα χρόνων. Παρ' ότι

ιταν διευρυμζνθ ςε ςχζςθ με τουσ προθγοφμενουσ

αιϊνεσ, δεν ιταν το κυρίαρχο όργανο ςτθν παρτιατικι

πολιτεία. Οι Ζφοροι είχαν αποκτιςει υπερεξουςίεσ, ςτισ

οποίεσ ςυμπεριλαμβανόταν και το δικαίωμα να καλοφν

τθν Απζλλα ςε ςυνζλευςθ ςυνικωσ μία φορά τον μινα.

τισ ςυνεδριάςεισ τθσ Απζλλασ δεν γινόταν ςυηιτθςθ

των προτεινόμενων νομοκετθμάτων αλλά οι νόμοι

ψθφίηονταν ι καταψθφίηονταν δια βοισ. Θ Απζλλα είχε

το δικαίωμα να εκλζγει τα μζλθ τθσ Γερουςίασ, τουσ

Εφόρουσ, και άλλουσ αξιωματοφχουσ ενϊ αποφάςιηε

για τθν κιρυξθ πολζμου ι τθν ςυνομολόγθςθ ειρινθσ.

Παρά το γεγονόσ ότι ολόκλθρθ θ πολιτικι διάρκρωςθ

τθσ πάρτθσ δεν διζφερε ουςιαςτικά αυτισ των άλλων

δθμοκρατικϊν Πόλεων τθσ ιδίασ περιόδου, οι

παρτιάτεσ δεν εμπιςτεφονταν πάντα τθν κρίςθ τθσ

Εκκλθςίασ του διμου. Ζτςι, εάν θ Γερουςία ι οι Ζφοροι

δεν ςυμφωνοφςαν με τισ αποφάςεισ τθσ Απζλλασ

μποροφςαν να τισ ανατρζψουν αρνοφμενοι να τισ

επικυρϊςουν και αςκϊντασ ζνα είδοσ αρνθςικυρίασ

(βζτο). Μςωσ εξαιτίασ τζτοιου είδουσ διαφορϊν με τισ

άλλεσ δθμοκρατικζσ Πόλεισ, θ πάρτθ ζχει

χαρακτθριςκεί πολλζσ φορζσ ωσ μια μθ δθμοκρατικι

πολιτεία. τθν ουςία, βζβαια, δεν διζφερε και πολφ

ςτθν πολιτικι τθσ δομι από τισ άλλεσ δθμοκρατίεσ.

Απλϊσ, φαίνεται ότι ςτθν πάρτθ λειτουργοφςε μια

ιδιότυπθ δθμοκρατία, όπου οι Ζφοροι και θ Γερουςία

είχαν μεγαλφτερθ εξουςία από τθν Εκκλθςία του

διμου, θ οποία βζβαια τουσ εξζλεγε. Επιπλζον, λόγω

του ότι θ πάρτθ ιταν περικυκλωμζνθ από εχκροφσ ι

κατ' ανάγκθν ςυμμάχουσ ζπρεπε οι αποφάςεισ που

λαμβάνονταν να είναι άμεςεσ και τάχιςτα εκτελεςτζσ.

Αποτζλεςμα των ςυνκθκϊν, λοιπόν, φαίνεται ότι ιταν θ

ιδιότυπθ ςπαρτιατικι δθμοκρατία, ςτθν οποία θ

ελευκερία των πολιτϊν δεν περιοριηόταν από τουσ

κρατοφντεσ αλλά από τουσ νόμουσ και τθν ιεραρχία ι

τον δωρικό "κόςμον" (ευταξία).

ΠΘΓΕ

1] https://sites.google.com/site

2] https://www.google.gr/search

3]https://www.vikipedia.gr/site