προσχολική αγωγή και δημιουργικότητα

Πόπη Κασσωτάκη-Ψαρουδάκη, Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής

Αγωγής Ν. Χανίων

8 8 Μαϊου 2011Μαϊου 2011 Πόπη ΚασσωτάκηΠόπη Κασσωτάκη

Ο προβληματισμόςΟ προβληματισμός

Στις μέρες μας Στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος γίνεται πολύς λόγος

στο πεδίο της παιδαγωγικής, και στο πεδίο της παιδαγωγικής, και

έχει αναπτυχθεί μεγάλη σε έκταση έχει αναπτυχθεί μεγάλη σε έκταση

βιβλιογραφία, σχετικά με το θέμα βιβλιογραφία, σχετικά με το θέμα

της δημιουργικότητας, τόσο ως της δημιουργικότητας, τόσο ως

αντικείμενο της ψυχολογικής έρευνας αντικείμενο της ψυχολογικής έρευνας

όσο και ως στόχος της εκπαίδευσης.όσο και ως στόχος της εκπαίδευσης.

ΕισαγωγΕισαγωγήή



Στο πλαίσιο αυτό εγείρονται διάφορα Στο πλαίσιο αυτό εγείρονται διάφορα

ερωτήματα, όπως για παράδειγμα, το ερωτήματα, όπως για παράδειγμα, το

τι σημαίνουν οι όροι:τι σημαίνουν οι όροι:

δημιουργικότητα;δημιουργικότητα;

δημιουργικό άτομο;δημιουργικό άτομο;

δημιουργική ανάπτυξη;δημιουργική ανάπτυξη;




Πώς μπορεί να συνδεθεί Πώς μπορεί να συνδεθεί

πρακτικά η δημιουργικότητα με πρακτικά η δημιουργικότητα με

το αναλυτικό πρόγραμμα;το αναλυτικό πρόγραμμα;

πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί

να υποστηρίξουν τα παιδιά να υποστηρίξουν τα παιδιά

στην ανάπτυξη της στην ανάπτυξη της

δημιουργικότητάς τους; δημιουργικότητάς τους;



Δημιουργικότητα ?Δημιουργικότητα ?

Στην παρούσα εργασία υιοθετείται ο Στην παρούσα εργασία υιοθετείται ο

όρος δημιουργικότητα όχι ως μια όρος δημιουργικότητα όχι ως μια

μονοσήμαντη και συγκεκριμένη μονοσήμαντη και συγκεκριμένη

ικανότητα του ατόμου, αλλά ως μια ικανότητα του ατόμου, αλλά ως μια

δέσμη δεξιοτήτων και λειτουργιών, δέσμη δεξιοτήτων και λειτουργιών,

στην ανάπτυξη των οποίων στην ανάπτυξη των οποίων

συμβάλλουν διάφοροι και συμβάλλουν διάφοροι και

διαφορετικοί παράγοντες. διαφορετικοί παράγοντες.



Δημιουργικότητα ?Δημιουργικότητα ?

Κατά αυτό τον τρόπο η Κατά αυτό τον τρόπο η

δημιουργικότητα είναι αδύνατον να δημιουργικότητα είναι αδύνατον να

οριστεί με ένα γενικά αποδεκτό οριστεί με ένα γενικά αποδεκτό

ορισμό. Είναι χαρακτηριστική η άποψη ορισμό. Είναι χαρακτηριστική η άποψη

του Davis (1992): του Davis (1992):

Υπάρχουν τόσοι περίπου ορισμοί, Υπάρχουν τόσοι περίπου ορισμοί,

θεωρίες και ιδέες για τη θεωρίες και ιδέες για τη

δημιουργικότητα όσοι και οι άνθρωποι δημιουργικότητα όσοι και οι άνθρωποι

που έχουν γράψει τις ιδέες τους σε που έχουν γράψει τις ιδέες τους σε

ένα κομμάτι χαρτί.ένα κομμάτι χαρτί.



Σύμφωνα πάντως με τη Sharp (2004), πολλοί θεωρητικοί Σύμφωνα πάντως με τη Sharp (2004), πολλοί θεωρητικοί συγκλίνουν στην άποψη ότι η δημιουργικότητα συνήθως συγκλίνουν στην άποψη ότι η δημιουργικότητα συνήθως εμπεριέχει τα ακόλουθα στοιχεία: εμπεριέχει τα ακόλουθα στοιχεία:

τη φαντασία, τη φαντασία,

την πρωτοτυπία (στη σκέψη και τη συμπεριφορά), την πρωτοτυπία (στη σκέψη και τη συμπεριφορά),

την ικανότητα παραγωγής ποικίλων και διαφορετικών ιδεών με την ικανότητα παραγωγής ποικίλων και διαφορετικών ιδεών με τη βοήθεια της αποκλίνουσας σκέψης. τη βοήθεια της αποκλίνουσας σκέψης.

Την επιστράτευση της φαντασίας και των γνώσεων για την Την επιστράτευση της φαντασίας και των γνώσεων για την επίλυση προβλημάτων. επίλυση προβλημάτων.

Την ικανότητα παραγωγής ενός αξιόλογου αποτελέσματος. Την ικανότητα παραγωγής ενός αξιόλογου αποτελέσματος.



Τι σημαίνει όμως πρωτοτυπία στην παιδική και Τι σημαίνει όμως πρωτοτυπία στην παιδική και μάλιστα τη νηπιακή ηλικία;μάλιστα τη νηπιακή ηλικία;

Εδώ, θα συμφωνήσομε με την ιδέα ότι σε αυτή Εδώ, θα συμφωνήσομε με την ιδέα ότι σε αυτή την ηλικία είναι προτιμότερο να δίδεται έμφαση την ηλικία είναι προτιμότερο να δίδεται έμφαση περισσότερο στη διαδικασία από ότι στο περισσότερο στη διαδικασία από ότι στο αποτέλεσμα. Επίσης, καλό είναι η πρωτοτυπία στο αποτέλεσμα. Επίσης, καλό είναι η πρωτοτυπία στο παιδί να αξιολογείται με κριτήρια που αναφέρονται παιδί να αξιολογείται με κριτήρια που αναφέρονται στο συγκεκριμένο παιδί και τη δική του πρόοδο.στο συγκεκριμένο παιδί και τη δική του πρόοδο.



Ένα άλλο ερώτημα που έχει απασχολήσει τους ενδιαφερόμενους με το θέμα, είναι το εάν η δημιουργικότητα είναι:

έμφυτη (ελιτίστικη άποψη), ή έμφυτη (ελιτίστικη άποψη), ή

μπορεί να καλλιεργηθεί (δημοκρατική θέση). μπορεί να καλλιεργηθεί (δημοκρατική θέση).

Αυτό που μάλλον συμβαίνει είναι ότι η Δημιουργικότητα με Δ Αυτό που μάλλον συμβαίνει είναι ότι η Δημιουργικότητα με Δ μπορεί να αφορά πολύ λίγα άτομα . Ωστόσο, όλοι οι άνθρωποι μπορεί να αφορά πολύ λίγα άτομα . Ωστόσο, όλοι οι άνθρωποι σε κάποιο τομέα της δραστηριότητάς τους μπορεί να είναι σε κάποιο τομέα της δραστηριότητάς τους μπορεί να είναι δδημιουργικοί. Φτάνει, βέβαια, να υπάρχουν οι κατάλληλες ημιουργικοί. Φτάνει, βέβαια, να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, οι απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, τα συνθήκες, οι απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, τα συναισθήματα και τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά που να συναισθήματα και τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά που να τους κάνουν να διαθέτουν αυτοπεποίθηση, ανοχή στην τους κάνουν να διαθέτουν αυτοπεποίθηση, ανοχή στην αμφιβολία, περιέργεια και κίνητρα για δράση. αμφιβολία, περιέργεια και κίνητρα για δράση.


Το μαθησιακό πλαίσιο που ευνοεί την ανάδυση της δημιουργικότητας Το μαθησιακό πλαίσιο που ευνοεί την ανάδυση της δημιουργικότητας στο νηπιαγωγείο ?στο νηπιαγωγείο ?

Ο χρόνος:Ο χρόνος: Η δημιουργικότητα Η δημιουργικότητα δεν ακολουθεί το ρολόι. Τα δεν ακολουθεί το ρολόι. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για παιδιά χρειάζονται χρόνο για κάνουν τις εξερευνήσεις τους και κάνουν τις εξερευνήσεις τους και να εργαστούν ανάλογα. Είναι να εργαστούν ανάλογα. Είναι καλό οι ενήλικοι να μην τα καλό οι ενήλικοι να μην τα υποχρεώνουν να διακόπτουν μια υποχρεώνουν να διακόπτουν μια ενασχόληση που διατηρεί αμείωτο ενασχόληση που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον τους και τη το ενδιαφέρον τους και τη δημιουργική παραγωγή τους.δημιουργική παραγωγή τους.



Το μαθησιακό πλαίσιο που ευνοεί την ανάδυση της δημιουργικότητας Το μαθησιακό πλαίσιο που ευνοεί την ανάδυση της δημιουργικότητας στο νηπιαγωγείο ?στο νηπιαγωγείο ?

Χώρος:Χώρος: Τα παιδιά Τα παιδιά χρειάζονται χώρο. χρειάζονται χώρο.

Ένα χώρο, που να τα εμπνέει Ένα χώρο, που να τα εμπνέει να εκφράζονται όσο καλύτερα να εκφράζονται όσο καλύτερα μπορεί το καθένα. Άπλετο μπορεί το καθένα. Άπλετο φυσικό φως, αρμονικά φυσικό φως, αρμονικά χρώματα, προσβασιμότητα σε χρώματα, προσβασιμότητα σε ποικίλα δείγματα εργασιών. ποικίλα δείγματα εργασιών.



Τα ΥλικάΤα Υλικά

Πολλές φορές δεν είναι Πολλές φορές δεν είναι απαραίτητη μόνο η ύπαρξη απαραίτητη μόνο η ύπαρξη αρκετών χρημάτων για την αρκετών χρημάτων για την προμήθεια ελκυστικών προμήθεια ελκυστικών υλικών.υλικών.

Με την ευρηματικότητά Με την ευρηματικότητά τους οι εκπαιδευτικοί τους οι εκπαιδευτικοί μπορεί να φροντίζουν, μπορεί να φροντίζουν, ώστε στις τάξεις τους να ώστε στις τάξεις τους να υπάρχει πληθώρα υλικών υπάρχει πληθώρα υλικών που προκαλούν τη που προκαλούν τη δημιουργικότητα των δημιουργικότητα των παιδιών.παιδιών.Για παράδειγμα, κάθε είδος Για παράδειγμα, κάθε είδος

χαρτιού, άχρηστου για πολλούς χαρτιού, άχρηστου για πολλούς άλλους (κούτες διαφόρων άλλους (κούτες διαφόρων ειδών), κορδέλες, κογχύλια, ειδών), κορδέλες, κογχύλια, υλικά από μπομπονιέρες, υλικά από μπομπονιέρες, διαφημιστικά έντυπα, αφίσες, διαφημιστικά έντυπα, αφίσες, προσκλήσεις.προσκλήσεις.



Τα ΥλικάΤα Υλικά

Τα υλικά δε αυτά Τα υλικά δε αυτά χρησιμοποιούνται με πιο χρησιμοποιούνται με πιο επινοητικό και δημιουργικό επινοητικό και δημιουργικό τρόπο, όταν τα παιδιά τρόπο, όταν τα παιδιά εμπλέκονται ενεργά στη εμπλέκονται ενεργά στη συλλογή, την οργάνωση και τη συλλογή, την οργάνωση και τη φύλαξή τους.φύλαξή τους.

ΕισαγωγΕισαγωγήή ΕισαγωγΕισαγωγήή


Ευκαιρίες…… Ευκαιρίες…… Ευκαιρίες……….Ευκαιρίες…… Ευκαιρίες…… Ευκαιρίες……….

Η πιο δημιουργική εργασία των παιδιών προέρχεται από ένα Η πιο δημιουργική εργασία των παιδιών προέρχεται από ένα σκόπιμο, ή αυθόρμητα αναδυόμενο, αδιέξοδο μπροστά σε μια σκόπιμο, ή αυθόρμητα αναδυόμενο, αδιέξοδο μπροστά σε μια πρόκληση, που μπορεί να προέρχεται από τον εσωτερικό πρόκληση, που μπορεί να προέρχεται από τον εσωτερικό τους ή τον εξωτερικό κόσμο. Είναι σίγουρο βέβαια ότι οι τους ή τον εξωτερικό κόσμο. Είναι σίγουρο βέβαια ότι οι εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας μπορούν να βάζουν τα παιδιά εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας μπορούν να βάζουν τα παιδιά σε διάφορες τέτοιες περιπέτειες…… σε διάφορες τέτοιες περιπέτειες……

Ειδεμή, εκείνα περιορίζονται, και εν τέλει, βασίζονται μόνο Ειδεμή, εκείνα περιορίζονται, και εν τέλει, βασίζονται μόνο στα άμεσα εμπειρικά τους δεδομένα.στα άμεσα εμπειρικά τους δεδομένα.



Το κλίμα της τάξηςΤο κλίμα της τάξης

Η ατμόσφαιρα της τάξης θα πρέπει να αντανακλά την Η ατμόσφαιρα της τάξης θα πρέπει να αντανακλά την ενθάρρυνση των παιδιών και την αποδοχή του λάθους, ενθάρρυνση των παιδιών και την αποδοχή του λάθους, την ανάληψη ρίσκου, την καινοτομία, την πρωτοτυπία, με την ανάληψη ρίσκου, την καινοτομία, την πρωτοτυπία, με μια σχετική δόση ανακατωσούρας, θορύβου και μια σχετική δόση ανακατωσούρας, θορύβου και ελευθερίας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει:ελευθερίας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει:

ΧΑΟΣΧΑΟΣ ή ή

αυστηρό έλεγχο,αυστηρό έλεγχο,

αλλά μια ισορροπία ανάμεσα στις δύο καταστάσεις.αλλά μια ισορροπία ανάμεσα στις δύο καταστάσεις.



Στις μέρες μας, τα μέσα που Στις μέρες μας, τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την αναπαράσταση χρησιμοποιούνται για την αναπαράσταση και τη μετάδοση της πληροφορίας συνεχώς και τη μετάδοση της πληροφορίας συνεχώς αναδομούνται και μεταβάλλονται από τους αναδομούνται και μεταβάλλονται από τους χρήστες καθώς προσπαθούν να χρήστες καθώς προσπαθούν να επικοινωνήσουν σε διαφορετικά κοινωνικά επικοινωνήσουν σε διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια. Έτσι, η επικοινωνία μπορεί πλαίσια. Έτσι, η επικοινωνία μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί με πολλούς πλέον να πραγματοποιηθεί με πολλούς σημειωτικούς τρόπους, κι όχι μόνο μέσω σημειωτικούς τρόπους, κι όχι μόνο μέσω της γλώσσας. της γλώσσας.

Πολυτροπικότητα ? ΕισαγωγΕισαγωγήή


Πολυτροπικότητα ?

Οι εισηγητές του όρου της πολυτροπικότητας (Kress & van Οι εισηγητές του όρου της πολυτροπικότητας (Kress & van LeeuwenLeeuwen,, 1996) θεωρούν την πολυτροπικότητα όχι ένα 1996) θεωρούν την πολυτροπικότητα όχι ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να επισυναφθεί στην ανάλυση επιπλέον στοιχείο που πρέπει να επισυναφθεί στην ανάλυση της επικοινωνίας, αλλά ως ουσιαστική και θεμελιώδη της επικοινωνίας, αλλά ως ουσιαστική και θεμελιώδη παράμετρο κάθε κειμένου. παράμετρο κάθε κειμένου. Και αυτό, γιατί οΚαι αυτό, γιατί ο λόγος, σχεδόν λόγος, σχεδόν πάντοτε, αναπτύσσεται παράλληλα με άλλα σημειωτικά μέσα, πάντοτε, αναπτύσσεται παράλληλα με άλλα σημειωτικά μέσα, όπως όπως οιοι κινήσεις κινήσεις. Παρόμοια,. Παρόμοια, η γραφή η γραφή πάντοτε παρατάσσει πάντοτε παρατάσσει οπτικά γραφολογικά και τυπογραφικά σημειωτικά μέσαοπτικά γραφολογικά και τυπογραφικά σημειωτικά μέσα ((ΧοντολίδουΧοντολίδου, Ε.), Ε.). .


Στη βάση αυτής της λογικής, ως Στη βάση αυτής της λογικής, ως πολυτροπικότητα ορίζεται η διαδικασία πολυτροπικότητα ορίζεται η διαδικασία σχεδιασμού παραγωγής και λήψης ενός σχεδιασμού παραγωγής και λήψης ενός επικοινωνιακού προϊόντος με τη χρήση επικοινωνιακού προϊόντος με τη χρήση ποικίλων σημειωτικών τρόπων, καθώς και ποικίλων σημειωτικών τρόπων, καθώς και η διαδικασία διασύνδεσης αυτών των η διαδικασία διασύνδεσης αυτών των τρόπων μεταξύ τους. Από σημασιολογικής τρόπων μεταξύ τους. Από σημασιολογικής δε άποψης, το πολυτροπικό, σημειωτικό δε άποψης, το πολυτροπικό, σημειωτικό προϊόν δεν αποτελεί απλό άθροισμα προϊόν δεν αποτελεί απλό άθροισμα νοημάτων των συστατικών μερών, αλλά νοημάτων των συστατικών μερών, αλλά ένα νέο σημασιολογικό συμβάν ένα νέο σημασιολογικό συμβάν

(Cope & Kalatzis, 2000)

Πολυτροπικότητα ? ΕισαγωγΕισαγωγήή


Πολυτροπικά Κέιμενα

Είναι τα κείμενα, που συνδυάζουν Είναι τα κείμενα, που συνδυάζουν πολλούς σημειωτικούς τρόπους (πολλούς σημειωτικούς τρόπους (modes)modes). . ΟΟ καθένας από καθένας από αυτούςαυτούς επιτελεί έναν επιτελεί έναν ειδικό και σημαντικόειδικό και σημαντικό ρόλορόλο. Εγείρει . Εγείρει διαφορετικές αισθήσεις, σκέψεις και διαφορετικές αισθήσεις, σκέψεις και συμβολισμούς-συνειρμούς κατά τη συμβολισμούς-συνειρμούς κατά τη μετάδοση της πληροφορίας. Λέγοντας δε μετάδοση της πληροφορίας. Λέγοντας δε κείμενο, εννοούμε μια ολοκληρωμένη κείμενο, εννοούμε μια ολοκληρωμένη διαδοχή γλωσσικών μηνυμάτων που διαδοχή γλωσσικών μηνυμάτων που πραγματοποιείται στο πλαίσια μιας πραγματοποιείται στο πλαίσια μιας επικοινωνίαςεπικοινωνίας .



Πολυτροπικά Κέιμενα

Ο Kress (2000), βέβαια, εκτιμά ότι όλα τα κείμενα ότι όλα τα κείμενα είναι πολυτροπικά και διαφοροποιούνται μεταξύ τους είναι πολυτροπικά και διαφοροποιούνται μεταξύ τους ανάλογα με: ανάλογα με:

τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τηντα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την

παραγωγή αναπαραστάσεων,παραγωγή αναπαραστάσεων,

τον τρόπο διάταξης της πληροφορίας, τον τρόπο διάταξης της πληροφορίας,

τον τρόπο αναπαράστασης.τον τρόπο αναπαράστασης.



ΠολυγραμματισμοίΠολυγραμματισμοί ?

Συναφής με τον όρο πολυτροπικότητα είναι και ο Συναφής με τον όρο πολυτροπικότητα είναι και ο όρος πολυγραμματισμοί και παιδαγωγική των όρος πολυγραμματισμοί και παιδαγωγική των πολυγραμματισμών. Σύμφωνα με τους τελευταίους, πολυγραμματισμών. Σύμφωνα με τους τελευταίους, το νόημα κατασκευάζεται με μεθόδους που το νόημα κατασκευάζεται με μεθόδους που εμπλέκουν όλο και περισσότερους τρόπους. εμπλέκουν όλο και περισσότερους τρόπους.



ΠολυγραμματισμοίΠολυγραμματισμοί ?

Η διαχείριση των κειμένων, που Η διαχείριση των κειμένων, που αποτελούν και το επίκεντρο αυτής της αποτελούν και το επίκεντρο αυτής της παιδαγωγικής προσέγγισης, δεν παιδαγωγικής προσέγγισης, δεν περιορίζεται στην πρόσληψη της περιορίζεται στην πρόσληψη της γλωσσικής πληροφορίας. γλωσσικής πληροφορίας.

Αλλά στην κατανόηση των διαδικασιών Αλλά στην κατανόηση των διαδικασιών μέσα από οποίες κατασκευάζεται το μέσα από οποίες κατασκευάζεται το νόημα ενός γραπτού κειμένου με τη νόημα ενός γραπτού κειμένου με τη χρήση όλων των διαθέσιμων χρήση όλων των διαθέσιμων «τρόπων», όπως εικόνα, γράφημα, «τρόπων», όπως εικόνα, γράφημα, φωτογραφία, χρώμα, ήχος που τυχόν φωτογραφία, χρώμα, ήχος που τυχόν συνυπάρχουν σε ένα γραπτό κείμενο.συνυπάρχουν σε ένα γραπτό κείμενο.



Στη βάση των παραπάνω Στη βάση των παραπάνω χαρακτηριστικών της έννοιας της χαρακτηριστικών της έννοιας της δημιουργικότητας στην προσχολική ηλικία, δημιουργικότητας στην προσχολική ηλικία, αλλά και εκείνων ενός πολυτροπικού αλλά και εκείνων ενός πολυτροπικού κειμένου, υποθέτουμε ότι η εμπλοκή των κειμένου, υποθέτουμε ότι η εμπλοκή των παιδιών με την παραγωγή μιας αφίσας παιδιών με την παραγωγή μιας αφίσας μπορεί να τους δώσει πολλές ευκαιρίες μπορεί να τους δώσει πολλές ευκαιρίες για να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά για να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους στην προσχολική τάξη.τους στην προσχολική τάξη.

Πολυτροπικότητα και δημιουργικότητα ?

Εισαγωγή

Εισαγωγή


…….η διερεύνηση και καταγραφή δεδομένων σχετικά με τις ευκαιρίες που παρείχε στα παιδιά, για την καλλιέργεια της δημιουργικότητάς τους, η δημιουργία ενός πολυτροπικού κειμένου (αφίσα) στο πλαίσιο ενός σχεδίου εργασίας με θέμα:

Ο αγαπημένος ζωγράφος της τάξης μαςΟ αγαπημένος ζωγράφος της τάξης μας

Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στην Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στην ανακοίνωση αφορούν ανακοίνωση αφορούν μέρος μόνο τηςμέρος μόνο της υλουλοπποίησης του οίησης του σχεδίου εργασίας, το οποίο σχεδίου εργασίας, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη.βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στόχος της εργασίας ήταν.....Στόχος της εργασίας ήταν.....

Μεθοδολογ

ία

Μεθοδολογ

ία


Το κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιοΤο κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο

Το Ολοήμερο Νηπιαγωγείο, όπου Το Ολοήμερο Νηπιαγωγείο, όπου διεξάγεται το σχέδιο εργασίας, διεξάγεται το σχέδιο εργασίας, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης των βρίσκεται στο κέντρο της πόλης των Χανίων, είναι μονοθέσιο με δύο Χανίων, είναι μονοθέσιο με δύο εκπαιδευτικούς, η βάρδια των οποίων εκπαιδευτικούς, η βάρδια των οποίων εναλλάσσεται εβδομαδιαία. Στο εναλλάσσεται εβδομαδιαία. Στο μαθητικό του δυναμικό περιλαμβάνονται μαθητικό του δυναμικό περιλαμβάνονται 12 παιδιά, 5 από αυτά προέρχονται 12 παιδιά, 5 από αυτά προέρχονται από διαφορετικά γλωσσικά και από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. πολιτισμικά περιβάλλοντα.


Οι κτιριακές συνθήκες, θα λέγαμε, Οι κτιριακές συνθήκες, θα λέγαμε, ότι δεν εξυπηρετούν ικανοποιητικά ότι δεν εξυπηρετούν ικανοποιητικά τις ανάγκες των παιδιών, ιδιαίτερα τις ανάγκες των παιδιών, ιδιαίτερα στο ζήτημα της ασφαλούς, άνετης στο ζήτημα της ασφαλούς, άνετης μετακίνησης και του ελεύθερου μετακίνησης και του ελεύθερου παιγνιδιού, καθώς στεγάζεται σε ένα παιγνιδιού, καθώς στεγάζεται σε ένα μισθωμένο ημιυπόγειο χώρο, ο μισθωμένο ημιυπόγειο χώρο, ο οποίος είναι χωρισμένος σε τρία οποίος είναι χωρισμένος σε τρία μικρά δωμάτια. Η δε αυλή του είναι μικρά δωμάτια. Η δε αυλή του είναι πολύ μικρή, χωρίς καμιά ευκολία για πολύ μικρή, χωρίς καμιά ευκολία για το παιχνίδι των παιδιών. το παιχνίδι των παιδιών.

Το κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιοΤο κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο


Η συλλογή των δεδομένωνΗ συλλογή των δεδομένων

Τα δεδομένα της παρούσας μελέτης συλλέχτηκαν Τα δεδομένα της παρούσας μελέτης συλλέχτηκαν

άμεσα από τα παιδιά με την καταγραφή των άμεσα από τα παιδιά με την καταγραφή των

διαφόρων συμβάντων σε ημερολόγιο, τη διαφόρων συμβάντων σε ημερολόγιο, τη

φωτογράφηση της δράσης και των επιλογών τους, φωτογράφηση της δράσης και των επιλογών τους,

την ηχογράφηση των μεταξύ τους διαλόγων και την ηχογράφηση των μεταξύ τους διαλόγων και

συζητήσεων, καθώς και την παρατήρηση των συζητήσεων, καθώς και την παρατήρηση των

αυθεντικών ατομικών και ομαδικών τους έργων.αυθεντικών ατομικών και ομαδικών τους έργων. Ο Ο

ηλεκτρονικός υπολογιστής χρησίμευσε για την ηλεκτρονικός υπολογιστής χρησίμευσε για την

αποθήκευση, την οργάνωση, την επεξεργασία αποθήκευση, την οργάνωση, την επεξεργασία

κάποιων δεδομένων.κάποιων δεδομένων.


Ο χώρος Ο χώρος (στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήταν με το μέρος μας)(στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήταν με το μέρος μας)

Από την έναρξη του σχεδίου εργασίας, Από την έναρξη του σχεδίου εργασίας, ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στην κατάλληλη ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στην κατάλληλη διευθέτηση του χώρου και του διευθέτηση του χώρου και του εξοπλισμού του με υλικά. Παρότι στις εξοπλισμού του με υλικά. Παρότι στις δεδομένες συνθήκες τα πράγματα είναι δεδομένες συνθήκες τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, επιδίωξή μας ήταν τα πολύ δύσκολα, επιδίωξή μας ήταν τα νήπια να διευκολύνονται όσο γίνεται νήπια να διευκολύνονται όσο γίνεται περισσότερο στο παιγνίδι, την εικαστική περισσότερο στο παιγνίδι, την εικαστική και τη γραφική ενασχόλησή τους.και τη γραφική ενασχόλησή τους.


Ο περιβάλλον γραπτός λόγος…..Ο περιβάλλον γραπτός λόγος…..

……… ……….σταδιακά οργανώθηκε .σταδιακά οργανώθηκε και εμπλουτίστηκε κατάλληλα. και εμπλουτίστηκε κατάλληλα. Προκειμένου να γνωρίσουν τα παιδιά Προκειμένου να γνωρίσουν τα παιδιά τους Χανιώτες ζωγράφους και να τους Χανιώτες ζωγράφους και να διαπιστώσουν ποιος από αυτούς διαπιστώσουν ποιος από αυτούς συγκεντρώνει τις προτιμήσεις των συγκεντρώνει τις προτιμήσεις των περισσοτέρων, η διαδικασία ξεκίνησε περισσοτέρων, η διαδικασία ξεκίνησε με την προσπάθεια επίλυσης του με την προσπάθεια επίλυσης του πρώτου προβλήματος που έθεσαν τα πρώτου προβλήματος που έθεσαν τα παιδιά:παιδιά:


Πού μπορούμε να δούμε κάποια από τα Πού μπορούμε να δούμε κάποια από τα έργα των ζωγράφων της πόλης μας;έργα των ζωγράφων της πόλης μας;


........και όλοι μαζί εκπαιδευτικοί-παιδιά και και όλοι μαζί εκπαιδευτικοί-παιδιά και γονείς συμβάλλαμε, ώστε….. να βρεθούν γονείς συμβάλλαμε, ώστε….. να βρεθούν οι ζητούμενες πληροφορίες μέσα από οι ζητούμενες πληροφορίες μέσα από αφίσες εκθέσεων από τη Δημοτική αφίσες εκθέσεων από τη Δημοτική Πινακοθήκη, το Ναυτικό Μουσείο Πινακοθήκη, το Ναυτικό Μουσείο Χανίων, καταλόγουςι με έργα Χανιωτών Χανίων, καταλόγουςι με έργα Χανιωτών καλλιτεχνών, πίνακες με διευρυμένο ή καλλιτεχνών, πίνακες με διευρυμένο ή και περιορισμένο κείμενο (προσκλήσεις και περιορισμένο κείμενο (προσκλήσεις για εκθέσεις ζωγραφικής, ενημερωτικά για εκθέσεις ζωγραφικής, ενημερωτικά έντυπα, κάρτες με διευθύνσεις και έντυπα, κάρτες με διευθύνσεις και τηλέφωνα επικοινωνίας), που έφτασαν τηλέφωνα επικοινωνίας), που έφτασαν στο νηπιαγωγείο. στο νηπιαγωγείο.

Με την ενεργό συμμετοχή των παιδιών το Με την ενεργό συμμετοχή των παιδιών το πρόβλημα …..πρόβλημα …..


Έτσι,Έτσι,

Αφού συγκεντρώθηκαν αυτά τα υλικά, παρουσιάστηκαν Αφού συγκεντρώθηκαν αυτά τα υλικά, παρουσιάστηκαν από τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς στην τάξη και από τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς στην τάξη και στη συνέχεια ταξινομήθηκαν με βάση το χώρο που στη συνέχεια ταξινομήθηκαν με βάση το χώρο που αναφέρονταν.αναφέρονταν.


Τελικά,Τελικά,

Με βάση τα στοιχεία που Με βάση τα στοιχεία που

συγκεντρώθηκαν, καταλήξαμε στο συγκεντρώθηκαν, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι, στα Χανιά δύο είναι οι συμπέρασμα ότι, στα Χανιά δύο είναι οι βασικοί χώροι που μπορεί κάποιος να δει βασικοί χώροι που μπορεί κάποιος να δει πίνακες ζωγραφικής: πίνακες ζωγραφικής:

Η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, καιΗ Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, και

Το Ναυτικό Μουσείο.Το Ναυτικό Μουσείο.


Η παραπέρα αξιοποίηση του υλικούΗ παραπέρα αξιοποίηση του υλικού

Στη συνέχεια τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να Στη συνέχεια τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να χωριστούν σε μικρές ομάδες για να δουν τα χωριστούν σε μικρές ομάδες για να δουν τα βιβλία με τους πίνακες ζωγραφικής και να βιβλία με τους πίνακες ζωγραφικής και να μιλήσουν μεταξύ τους για αυτά. Τα παιδιά, μιλήσουν μεταξύ τους για αυτά. Τα παιδιά, όπως φαίνεται από τις ηχογραφημένες όπως φαίνεται από τις ηχογραφημένες συζητήσεις τους, μίλησαν για τα χρώματα, συζητήσεις τους, μίλησαν για τα χρώματα, τις φιγούρες και τα παράξενα που έβλεπαν τις φιγούρες και τα παράξενα που έβλεπαν στους πίνακες. Τέλος, μετά από συζήτηση στους πίνακες. Τέλος, μετά από συζήτηση κάθε ομάδα διάλεξε τον πίνακα που της κάθε ομάδα διάλεξε τον πίνακα που της άρεσε και τον παρουσίασε στις υπόλοιπες.άρεσε και τον παρουσίασε στις υπόλοιπες.


Τέλος, τα παιδιά ζωγράφισαν…..Τέλος, τα παιδιά ζωγράφισαν…..

….. και τα ίδια, εικόνες που και τα ίδια, εικόνες που εμπνεύστηκαν από τους πίνακες εμπνεύστηκαν από τους πίνακες που τους άρεσαν. που τους άρεσαν. Παρακινήθηκαν, επίσης, όπως οι Παρακινήθηκαν, επίσης, όπως οι ζωγράφοι, να δώσουν και εκείνα ζωγράφοι, να δώσουν και εκείνα τίτλο στα έργα τους. τίτλο στα έργα τους.

Η βασική δ

ραστηριότ

ητα


Παρακολουθώντας προσεκτικά τις ανάγκες της Παρακολουθώντας προσεκτικά τις ανάγκες της μικροκοινωνίας της τάξης μας…….μικροκοινωνίας της τάξης μας…….

Πώς μπορούμε να Πώς μπορούμε να

μεταδώσομε στους μεταδώσομε στους

΄άλλους (γονείς ΄άλλους (γονείς

και επισκέπτες και επισκέπτες

του του

νηπιαγωγείου) τις νηπιαγωγείου) τις

πληροφορίες που πληροφορίες που

πήραμε σχετικά πήραμε σχετικά

με τους χώρους με τους χώρους

Τέχνης στα Τέχνης στα

Χανιά;Χανιά;

………….αντιληφτήκαμε ότι κάποιοι από τους .αντιληφτήκαμε ότι κάποιοι από τους γονείς των νηπίων δεν ήξεραν που γονείς των νηπίων δεν ήξεραν που βρίσκονται στην πόλη μας οι χώροι Τέχνης βρίσκονται στην πόλη μας οι χώροι Τέχνης που θα μπορούσαν ενδεχομένως να που θα μπορούσαν ενδεχομένως να επισκεφτούν με τα παιδιά τους, τόσο για επισκεφτούν με τα παιδιά τους, τόσο για δικούς τους λόγους, όσο και για την δικούς τους λόγους, όσο και για την εξυπηρέτηση των αναγκών του σχεδίου εξυπηρέτηση των αναγκών του σχεδίου εργασίας που είχαμε ήδη ξεκινήσει και για εργασίας που είχαμε ήδη ξεκινήσει και για το οποίο είχαν ήδη ενημερωθεί. Και έτσι το οποίο είχαν ήδη ενημερωθεί. Και έτσι τέθηκε το θέμα το οποίο γράφτηκε σε τέθηκε το θέμα το οποίο γράφτηκε σε χαρτί:χαρτί:


Το θέμα έπεσε στα παιδιάΤο θέμα έπεσε στα παιδιά......

Με ποιο τρόπο νομίζετε ότι μπορούμε να ενημερώσουμε τους γονείς ή και κάποιους άλλους για όσα μάθαμε για τους χωρους Τέχνης που υπάρχουν στα Χανιά;Συζητείστε το με ένα φίλο σας.Συμφωνήστε σε μια πρόταση.Πείτε σε όλους μας την πρότασή σας.Όλοι μαζί θα συζητήσουμε για το ποια από όλες τις προτάσεις μπορεί να είναι η πιο κατάλληλη για να επιτύχουμε το σκοπό μας, δηλαδή να μπορέσουμε να ενημερώσουμε τους άλλους.


Μετά από αυτά,Μετά από αυτά,

…η πρόταση που έκανε η ομάδα του Γιάννη και η πρόταση που έκανε η ομάδα του Γιάννη και του Αντώνη να φτιάξομε δύο αφίσες, μια για το του Αντώνη να φτιάξομε δύο αφίσες, μια για το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης και μια για τη Δημοτική Ναυτικό Μουσείο Κρήτης και μια για τη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, κρίθηκε ως η πιο κατάλληλη Πινακοθήκη Χανίων, κρίθηκε ως η πιο κατάλληλη με βάση τα επιχειρήματα:με βάση τα επιχειρήματα:Θα έχουν όλες τις πληροφορίες με λόγια.Θα έχουν όλες τις πληροφορίες με λόγια.Θα έχουν όμως και εικόνες για όσους δεν ξέρουν Θα έχουν όμως και εικόνες για όσους δεν ξέρουν να διαβάζουν.να διαβάζουν.Θα τις βάλομε σε τέτοιο μέρος που να τις Θα τις βάλομε σε τέτοιο μέρος που να τις βλέπουν όλοι.βλέπουν όλοι.Έχομε στο νηπιαγωγείο πολλές αφίσες για να Έχομε στο νηπιαγωγείο πολλές αφίσες για να δούμε πώς είναι. δούμε πώς είναι.


Βήμα προς βήμα η κατασκευή των αφισώνΒήμα προς βήμα η κατασκευή των αφισών

Τα παιδιά χωρίστηκαν σε δυο ομάδες ανάλογα με το θέμα της αφίσας που ήθελαν να εργαστούν, ο μόνος περιορισμός που τέθηκε ήταν οι ομάδες να είναι ισομελείς. Κάθε ομάδα επέλεξε τα βασικά υλικά που της ήταν απαραίτητα (χαρτόνια, κόλες, υλικά ζωγραφικής, ψαλίδια) για τη δημιουργία της αφίσας της. Επίσης πήρε το έντυπο υλικό που είχε συγκεντρωθεί για τον κάθε χώρο και μια γνήσια αφίσα για να ανατρέχουν σε αυτή για βοήθεια. Μαζί με κάθε ομάδα ήταν και ένας εκπαιδευτικός.



Σε αυτό το σημείο τα παιδιά εργάστηκαν μόνα τους επιλέγοντας το καθένα τον τρόπο που θα ήθελε να συμβάλλει στη δημιουργία της αφίσας. Έτσι, άλλος έφτιαξε το λιμάνι των Χανίων με το Φάρο όπου βρίσκεται το Ναυτικό Μουσείο.



Άλλος το κτίριο του Ναυτικού Μουσείου. Άλλος με χαρτοδιπλωτική τα καράβια που βρίσκονται στο λιμάνι.Άλλος έκοψε εικόνες από το ενημερωτικό φυλάδιο του Μουσείου.Άλλος/η ζωγράφισε τα ιστιοπλοϊκά που βλέπει τακτικά στο Ενετικό, όπως είπε, Λιμάνι.Άλλος τον ήλιο που λάμπει όταν κάνομε βόλτα έξω από το Μουσείο



Και έφτασε η ώρα της σύνθεσης όσων είχαν παραχθεί έχοντας πάντα κατά νου το στόχο που γινόταν η αφίσα. Τα παιδιά εδώ πειραματίστηκαν για το πώς έπρεπε να μπουν όλα αυτά στο μεγάλο χαρτί. Επιλέχτηκε η βασική εικόνα. Πάνω και γύρω από αυτήν ολοκληρώθηκε το εικαστικό μέρος της αφίσας.



Νέο ερώτημα: Είναι αρκετές οι πληροφορίες, που δίνονται στον ενδιαφερόμενο για το Μουσείο, με τη αφίσα όπως είναι τώρα για το θέμα που θέλομε;



Ανατρέχοντας στις αφίσες που είχαμε στο χώρο διαπιστώθηκε ότι έπρεπε ακόμα να λέει η αφίσα το όνομα του Μουσείου, καθώς και το πού ακριβώς αυτό βρίσκεται. Τα στοιχεία αυτά συμπληρώθηκαν και έτσι η αφίσα ολοκληρώθηκε.


Ανάλογη διαδικασία ακολουθήθηκε και για την δημιουργία της αφίσας Ανάλογη διαδικασία ακολουθήθηκε και για την δημιουργία της αφίσας για την Δημοτική Πινακοθήκη Χανίωνγια την Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων

στον ενδιαφερόμενο για το Μουσείο;

Τα συμπε

ράσματα;

Τα συμπε

ράσματα;


Δικά σας……..Δικά σας……..

Να αξιοποιήσουν τις προηγούμενες Να αξιοποιήσουν τις προηγούμενες εμπειρίες τους και τα ενδιαφέροντά εμπειρίες τους και τα ενδιαφέροντά τους?τους?

Να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους Να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους έντυπο και φυσικό?έντυπο και φυσικό?

Να θέσουν προβλήματα και να Να θέσουν προβλήματα και να προσπαθήσουν για τη λύση τους?προσπαθήσουν για τη λύση τους?

Να χρησιμοποιήσουν πολλούς και Να χρησιμοποιήσουν πολλούς και διαφορετικούς τρόπους για να διαφορετικούς τρόπους για να εξυπηρετήσουν κάποιο σκοπό?εξυπηρετήσουν κάποιο σκοπό?

Να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν Να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν τις γνώσεις τις δεξιότητες τους σε τις γνώσεις τις δεξιότητες τους σε νέες καταστάσεις? νέες καταστάσεις?

Να κρίνουν και να αξιολογήσουν τα Να κρίνουν και να αξιολογήσουν τα ίδια τις παραγωγές τουςίδια τις παραγωγές τους?

Έδωσε νομίζετε Έδωσε νομίζετε τελικά η τελικά η ενασχόληση των ενασχόληση των παιδιών με την παιδιών με την παραγωγή μιας παραγωγή μιας αφίσας ευκαιρίες αφίσας ευκαιρίες στα παιδιά να στα παιδιά να αναπτύξουν τη αναπτύξουν τη δημιουργικότητά δημιουργικότητά τους στην τους στην προσχολική τάξη ?προσχολική τάξη ?


Καταλήγοντας………..Καταλήγοντας………..

Χρειάζεται προσπάθεια από όλους μας, προκειμένου να λειτουργούμε ως υποστηρικτές, καθοδηγητές, διευκολυντές και πρότυπα δημιουργικής συμπεριφοράς για τα παιδιά. Ενδεχομένως, έτσι να καταφέρουμε να διαψεύσομε τη ρήση του Sir Ken Robinson (2008), ότι, δηλαδή:

«Η εκπαίδευση σκοτώνει τη δημιουργικότητα»«Η εκπαίδευση σκοτώνει τη δημιουργικότητα»

προσχολική αγωγή και δημιουργικότητα

Documents

Transcript of προσχολική αγωγή και δημιουργικότητα