ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Α4 ΜΠΑΝΟΥ ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΑΙ ΤΣΙΟΜΠΑΝΗ ΑΘΗΝΑΣΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

• Τα τείχη είναι δείγματα μνημειώδους αρχιτεκτονικής και ανυψώνονταν για να προστατεύουν τις πόλεις- κράτη από τις εχθρικές επιθέσεις, παρέχοντας εποπτεία και ασφάλεια στους αμυνομένους και στον άμαχο πληθυσμό.

• Η ακρόπολη της Θάσου

Τείχη Αμφιπόλεως Τείχη αρχαίας Περγάμου στη Μουσθένη

• Τείχος Νισύρου • Τείχος αρχαίας Στράτου στην Ακαρνανία

Κυκλώπεια τείχη

Η ακρόπολη των Μυκηνών, γνωστή ανά τον κόσμο, έχει κτιστεί σε ύψωμα ,

περίπου 280 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μεταξύ δύο

απόκρημνων λόφων. Είναι κρυμμένη από τους λόφους του Προφήτη Ηλία,

Βόρεια και της Σάρας, Νότια. Οι δύο απόκρημνες χαράδρες του Χάβου από

το Βορρά και της Κοκορέτσας ΝΑ οχυρώνουν φυσικά την ακρόπολη και δεν

επιτρέπουν την πρόσβαση παρά μόνο από τη Δυτική πλευρά. Ο μύθος

αναφέρει ότι ιδρυτής των Μυκηνών ήταν ο Περσέας. Ο Περσέας ήταν αυτός

που ανέθεσε στους Κύκλωπες, τεράστια μυθικά όντα από τη Μικρά Ασία, να

χτίσουν τα τείχη γι' αυτό και ονομάστηκαν Κυκλώπεια. Τα κυκλώπεια τείχη

υψώνονται περίτρανα στο πέρασμα του χρόνου και μας θυμίζουν την αίγλη

και το μεγαλείο του Μυκηναϊκού πολιτισμού που εξυμνεί με τις περιγραφές του

ο Όμηρος στην «Ιλιάδα».

Κυκλώπεια Τείχη• Η Πύλη των Λεόντων στις

Μυκήνες• Στοά στα Κυκλώπεια Τείχη

της Τίρυνθας

Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΑΚΡΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΣΤΗΝ

ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ Τα τείχη της Αθήνας αφηγούνται την ιστορία τηςΞεχωριστή θέση ανάμεσα στα τείχη της αρχαίας Ελλάδας

κατέχουν τα Μακρά Τείχη, που ένωναν την Αθήνα με το επίνειό της, τον Πειραιά.

Παρακολουθώντας κανείς την διαδοχή των ιστορικών εποχών και παράλληλα τις αλλαγές στους οχυρωματικούς περιβόλους, τις επεκτάσεις ή συρρικνώσεις, τις τοιχοποιίες και τα υλικά δομής τους, θα μπορούσε να έχει την αφήγηση της ιστορίας της πόλης με σκηνικό τα τείχη. Τα τείχη συμβόλιζαν ανέκαθεν την ισχύ της πόλης και η κατεδάφισή τους από τους νικητές την κατάλυση αυτής της ισχύος. Με καμβά τα κατάλοιπα των τειχών της Αθήνας και τις ιστορικές μαρτυρίες αναπλάθεται η ιστορία της πόλης και οι χρονικές στιγμές που επηρέασαν όχι μόνο τη δική της ιστορική υπόσταση αλλά και του ευρύτερου ελλαδικού χώρου . Η οχυρή μυκηναϊκή Ακρόπολη, η προστασία της πόλης-κράτους των Αθηνών και του Πειραιά με το μεγαλόπνοο σχέδιο οχύρωσής τους από τον Θεμιστοκλή, η κατασκευή των Μακρών Τειχών, η συρρίκνωση της πόλης με τον υστερορωμαϊκό περίβολο και η εκ νέου ανάδειξη της Ακρόπολης σε οχυρό, που διατηρήθηκε έως και την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον Τουρκικό ζυγό, αναδεικνύουν τη βασική ανάγκη της πόλης για προστασία από τους εξωτερικούς κινδύνους.

Τρισδιάστατος χάρτης που παρουσιάζει την πορεία των Μακρών Τειχών από τον Πειραιά στην Αθήνα

Αυτά τα τείχη της Αθήνας αντιμετώπισαν τις ορδές των βαρβάρων Περσών, κατεδαφίστηκαν με τη λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, δεν άντεξαν στη μανία του Σύλλα, στις επιθέσεις των Ερούλων, των Γότθων και Βησιγότθων, καταλήφθηκαν από τους Φράγκους, έπεσαν στα χέρια των Τούρκων, καταστράφηκαν από τον Μοροζίνι, για να επανέλθουν στους Τούρκους και τελικά παραδόθηκαν στους Έλληνες με την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Τα σωζόμενα μέχρι σήμερα κατάλοιπά τους αποτελούν τους βουβούς μάρτυρες της ιστορίας της πόλης.

Θεμιστόκλειο Τείχος

• Το λεγόμενο Θεμιστόκλειο Τείχος ήταν το τείχος που περιέκλειε την Αρχαία Αθήνα, θεωρούμενο ως το μεγαλύτερο σε μήκος οχυρωματικό έργο της πόλης. Το Θεμιστόκλειο τείχος είχε ολική περίμετρο περίπου 6.500 μ. και διέθετε τουλάχιστον 13 πύλες. Στον Κεραμεικό αποκαλύφθηκαν οι δύο από αυτές, το "Δίπυλο" και η "Ιερά Πύλη". Τα θεμέλια του Θεμιστοκλείου τείχους τέθηκαν το 479 - 478 π.Χ. κατόπιν της προτροπής του ίδιου του Θεμιστοκλή, (εκ του οποίου και έλαβε το όνομα), το οποίο έμεινε και διατηρήθηκε για 1000 περίπου χρόνια.

Τα Μακρά Τείχη ήταν αμυντικά τείχη της πόλης των Αθηνών που χτίστηκαν μεταξύ 461 π.Χ. -455 π.Χ. , τα οποία ένωναν την αρχαία Αθήνα με το λιμένα του Πειραιά. Αποτελούνταν από δύο τείχη, το «Βόρειο», (ή «Έξωθεν») και το «Μέσον» Τείχος (ή «Φαληρικό») σε παράλληλη διάταξη, μήκους 40 σταδίων (7 χλμ.), και σε μεταξύ τους απόσταση ενός σταδίου (184 μ.), που όμως φθάνοντας στον Πειραιά περιέκλειαν όλη την πόλη, το λιμάνι και την Πειραϊκή χερσόνησο, με κύριο ακριβώς στόχο να προστατευθεί η επικοινωνία της Αθήνας με το λιμάνι της. Εκτός όμως των δύο παράλληλων αυτών τειχών υπήρχε και τρίτο το «Νότιο» που από την Αθήνα κατέληγε στο σημερινό Παλαιό Φάληρο, που περιλαμβανόταν όμως στα Μακρά Τείχη. Επειδή αρχικά το Βόρειο και το Νότιο ήταν τα πρώτα που κτίσθηκαν και που περιέκλειαν τα δύο τότε επίνεια της Αθήνας, τον Πειραιά και το Φάληρο, ονομάσθηκαν Μακρά Τείχη.

Μακρά τείχη

Το Κονώνειο Τείχος 394 π.Χ.

• Το Κονώνειο τείχος αντιπροσωπεύει ένα από τα καλύτερα δείγματα της αρχαίας οχυρωματικής τέχνης στη Μεσόγειο. Όπως όλα τα ιστάμενα μνημεία της Αττικής, το τείχος μπορεί να αφηγηθεί πολλές και ενίοτε δραματικές περιπέτειες, αλλά και τις πολύχρονες προσπάθειες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για τη διάσωσή του.

• Πύργοι από το Κονώνειο Τείχος

Κωνσταντίνος Καβάφης «Τείχη»

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώμεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·

διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω. 

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης δημιουργεί εδώ ένα ιδιαίτερο ποίημα με το οποίο εκφράζει την αίσθησή του πως βρίσκεται εγκλωβισμένος από μια σειρά περιορισμών και ορίων -τείχη-, που του επιβλήθηκαν χωρίς ο ίδιος να καταλάβει το πότε και το πώς. Ο ποιητής συνειδητοποιεί πως η ελευθερία που πίστευε ότι έχει στη ζωή του, δεν είναι πια δεδομένη.

ΤΕΛΟΣΤΕΛΟΣΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΕΛΟΣΤΕΛΟΣΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ