66οο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟΑΣΚΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣΡroject Σχ. Έτος: 2012-13Έτος: 2012-13

Μέσα από την αφήγηση ιστοριών κάθε πολιτισμός γνωρίζει το παρελθόν του, την κληρονομιά του, την ταυτότητά του, αλλά και τα προβλήματα και τα αδιέξοδα που του κληροδοτούν. Από τον Όμηρο ως τον Ελύτη αναγνωρίζουμε τον τόπο και τον εαυτό μας μέσα στα έργα της λογοτεχνίας. Το θέατρο με την παραστατικότητά του δείχνει τη ζωντάνια αυτών των προβληματισμών μέσα στην καθημερινότητά μας.

Η λογοτεχνία και το θέατρο απενοχοποιούν τον άνθρωπο από το παρελθόν , του δείχνουν τα καλά του, του φανερώνουν και τα εμπόδια που θα αντιμετωπίσει στην πορεία του προς το παρόν και το μέλλον του, αν δεν αντιμετωπίσει κάποιες προκλήσεις και ερωτήματα που έχουν τη σχετικότητά τους, που άλλοτε μας αναστατώνουν κι άλλοτε μας κάνουν να φαινόμαστε κωμικοί , όμως ταυτόχρονα μας δίνουν τη δυνατότητα να βλέπουμε τον εαυτό μας. Αυτά περιγράφει η παγκόσμια λογοτεχνία και παρασταίνει το θέατρο και στο βαθμό αυτό συνεργάζονται μεταξύ τους

…και τη μέθοδό μας Α. Παρατήρηση και κριτική Β. Περιγραφή και ερμηνεία Γ. Ανάγνωση Δ. Ανάλυση Ε. Έρευνα ΣΤ. Σύνθεση

Με αυτές τις σκέψεις καθορίσαμε:το στόχο μας προσέγγιση της γλώσσας των δύο τεχνών , αναγνώριση των κοινών τεχνικών τους και διερεύνηση του ρόλου τους ως άσκηση ελευθερίας και ρωγμή στην καθημερινότητά μας.

Κάθε μαθητής εργάστηκε ατομικά αλλά και με την ομάδα του σε πέντε στάδια:

Εργασίες : Α. Παρατήρηση και κριτική. Εύρεση θεατρικών μέσων έκφρασης

μέσω ασκήσεων και σύγκρισής τους με βίντεο. Β. Συγγραφή και ερμηνεία σε ατομικά κείμενα και διάλογος μες

στην τάξη. Γ. Ανάγνωση δημιουργήματος άλλου καλλιτέχνη και ερμηνευτική

προσέγγισή του βασισμένη πάνω στο κείμενο και στη δημιουργική δυνατότητά μας.

Δ. Επιλογή μίας σκηνής μέσα από συγκεκριμένο για κάθε ομάδα λογοτεχνικό βιβλίο και περιγραφή της σημασίας της για το σύνολο της εντύπωσης του έργου.

Ε. Έρευνα μέσω ερωτηματολογίου του ρόλου της λογοτεχνίας και του θεάτρου στη ζωή της κοινωνίας μας.

ΣΤ. Σύνθεση ολιγόλεπτης παράστασης και συγκράτηση σημειώσεων και παρατηρήσεων.

Διαχωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες και δόθηκε μια αρμοδιότητα σε κάθε ομάδα:

Η μία ασχολήθηκε με το έπος , που κύριο συστατικό του είναι ο μύθος και η περιπέτεια και της δόθηκε το βιβλίο «Η ιστορία ενός αιχμαλώτου» του Στρατή Δούκα.

Η δεύτερη ασχολήθηκε με την κωμωδία και της δόθηκε « Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου, ώστε να κατανοήσουμε με ποια θέματα καταπιάνεται η λογοτεχνία μέσα από την κωμωδία.

Η τρίτη ασχολήθηκε με τη νουβέλα με κοινωνικό και ψυχογραφικό περιεχόμενο και της δόθηκε το έργο «Η Τιμή και το Χρήμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη , ώστε να κατανοήσουμε πώς η λογοτεχνία αποκαλύπτει βαθύτερες ανησυχίες του ανθρώπου.

Στην τέταρτη ομάδα δόθηκε η κατηγορία του αστυνομικού μυθιστορήματος και ένα διήγημα του ΄Εντγκαρ Άλαν Πόε: «Το διπλό έγκλημα της οδού Μοργκ» , που θεωρείται η αφετηρία του αστυνομικού μυθιστορήματος και έχει εμπνεύσει ανάλογες κινηματογραφικές ταινίες, όπου κυριαρχεί η πάλη μεταξύ του καλού και του κακού. .

περιπέτεια

κωμωδία

«Η ιστορία ενός αιχμαλώτου» « Ο κατά φαντασίαν ασθενής»

μυστήριοψυχογράφημα

«Η Τιμή και το Χρήμα» «Το διπλό έγκλημα της οδού Μοργκ»

ΣΤΟΧΟΣ Να διαβάσουμε τα βιβλία μας και να τα χρησιμοποιήσουμε όχι μόνο ως δημιουργικό ερέθισμα για τη σύνθεση ανάλογης στο είδος θεατρικής παράστασης αλλά κι ως αφορμή για να εξετάσουμε τη δομή ενός έργου και την αιτιότητά της ως προς την ερμηνεία του.

δημιουργήσαμε δικά μας κείμενα… Τα πρώτα που γράψαμε ήταν συνειρμικά . Σε

επόμενο στάδιο προσεγγίσαμε ερμηνευτικά τα κείμενά μας μέσω της παρατήρησης και της περιγραφής, μέσω της σχετικότητας

κι όχι δογμάτων ή προτύπων για την Τέχνη

Διαπιστώσαμε πως , όπως συχνά συμβαίνει και στη ζωή , « το νόημα δεν προϋπάρχει αλλά προκύπτει !»

Ερμηνεία μέσω της παρατήρησης και της περιγραφής , μέσω της σχετικότητας κι όχι δογμάτων ή

προτύπων για την Τέχνη

Η λογοτεχνία και το θέατρο σε κάθε εποχή αποτέλεσε ρωγμή στην καθημερινότητα και άσκηση ελευθερίας τόσο για τον αναγνώστη και το θεατή όσο και για το συγγραφέα και τον ηθοποιό .

Στον 8ο αιώνα π.Χ. οι άνθρωποι που άκουγαν τα ομηρικά έπη επιστράτευαν τη δημιουργική τους φαντασία με την ίδια ελευθερία που το κάνουν οι αναγνώστες αλλά και οι σκηνοθέτες των έργων του Παπαδιαμάντη όπως άλλωστε με ελευθερία οργανώνει και ο ίδιος ο δημιουργός τον κόσμο και τις ζωές των ηρώων του .

Ιδιαίτερα σε εποχές που η πραγματικότητα πιέζει με ποικίλες ανάγκες , όπως η εποχή μας , οι δύο τέχνες παρέχουν την ελευθερία στον άνθρωπο να σχεδιάσει το δικό του ταξίδι μακριά από το παρόν του αλλά και να επιστρέψει σε αυτό , εφοδιασμένος με τα βιώματα των άλλων , για να το κατανοήσει . Έτσι , αφαιρούν προσωρινά τα «δεσμά» της ύπαρξης , γιατί η τέχνη «δεσμεύει» διαφορετικά από την πραγματικότητα . Για αυτήν την αισθητική ευχαρίστηση , για την απελευθερωτική ιδιότητα της τέχνης , λέει ο Μπέρτολντ Μπρεχτ: «Το θέατρό μας πρέπει να προάγει την ευχαρίστηση, τη γνώση , τη χαρά στην αλλαγή της πραγματικότητας» .

 

Αξιοποιήσαμε τις εμπειρίες μας και στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας . Αντιμετωπίζοντάς την ως άσκηση ελευθερίας, κάναμε ένα σημαντικό βήμα στην κατανόηση της νεότερης ποίησης , η οποία λειτουργεί με τους μηχανισμούς των προεκτάσεων και των συνειρμών . Επιστρατεύσαμε περισσότερο τη δημιουργική μας φαντασία και λιγότερο τη λογική, ώστε να συλλάβουμε όχι τόσο όσα λέγονται, αλλά πιο πολύ όσα προκαλούμαστε να υπονοήσουμε ή να αισθανθούμε παρακολουθώντας το ποίημα την ώρα σχεδόν της δημιουργίας του.

Για να σταθεροποιηθεί ακόμα περισσότερο αυτό το βήμα προχωρήσαμε στην ερμηνευτική προσέγγιση δύο έργων του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, το «Μικρό βιεννέζικο βαλς» και το « Διάλογο δύο σαλιγκαριών » , κάνοντας τη δική μας σκηνοθεσία.

Λοιπόν στη Βιέννη είναι δέκα όμορφες γυναίκες.Ένας ώμος που ο θάνατος έρχεται να κλάψει,ένα κτήριο με 900 παράθυρα

Αι , αι , αι Πάρε αυτό το βαλς, πάρε αυτό το βαλς

στόχος μας… να σχηματιστεί η παράσταση στο μυαλό του θεατή , στη φαντασία του . Αυτός είναι κι ο κοινός στόχος συγγραφέα – ηθοποιού , να δώσουν παράσταση στη φαντασία του θεατή και για αυτό οι τεχνικές τους μοιάζουν σε επίπεδα.

Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

Αυτά τα δύο «είδη» ενώνουν τις δυνάμεις τους, ενώνουν τους χρόνους τους, βλέπουν τα κοινά τους , συλλέγουν το ποικιλόμορφο υλικό τους και το «πέρασμα» από το ένα στο άλλο γίνεται με μεγάλη ευκολία, ποικιλομορφία και ζωντάνια.

Στη λογοτεχνία συνήθως ο άνθρωπος αντιμετωπίζει την κληρονομιά του, το παρελθόν του κι από την άλλη αντιμετωπίζει το μέλλον, τις εξελίξεις, τους προβληματισμούς, τις προκλήσεις.Το θέατρο συνήθως αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα στο παρόν, στο εδώ και το τώρα, στις δύο ώρες που μοιραζόμαστε με το κοινό.

Το χιούμορ: μέσα από αυτό μπορούμε να δούμε την ανθρώπινη φύση και να γελάσουμε με τα πάθη της, να την αγαπήσουμε και να την αποδεχτούμε.

Η περιπέτεια: κανένα άλλο μέσο δεν μπορεί να μας συνεπάρει τόσο που να συμπάσχουμε με τον ήρωα.

Ο τρόμος: πού αλλού μπορούμε να δούμε τους φόβους μας, χωρίς να τρομάξουμε και να καταλάβουμε τη λειτουργία τους.

Η πάλη μεταξύ του καλού και του κακού: όπου το ένα μπλέκεται με το άλλο κι όσο το μυστήριο παραμένει, τόσο μεγαλώνει η αγωνία και η ανάγκη μας να καταλήξουμε στο συμπέρασμα.

Τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα για τη θέση που έχει στη ζωή της τοπικής μας κοινωνίας η λογοτεχνία και το θέατρο επιβεβαίωσαν τις αρχικές μας υποθέσεις.

Το ερωτηματολόγιο δόθηκε σε 144 μαθητές, γονείς και φίλους μας μεταξύ των ηλικιών 15-18 , 19-30 και 31 και άνω . 

Όσον αφορά στη Λογοτεχνία , είναι αξιοσημείωτο ότι τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία , ωστόσο οι απαιτήσεις του σχολείου, για τους μαθητές, και ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος με τον αγχωτικό ρυθμό ζωής, για τους μεγαλύτερους, τους αναγκάζουν να μην αφιερώνουν τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο στο διάβασμα λογοτεχνικών έργων .

Όσον αφορά στο Θέατρο , οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες απάντησαν ότι παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις , μεγάλο όμως ποσοστό δήλωσε ότι δεν πηγαίνει συχνά στο θέατρο , γεγονός που εξηγείται από τις οικονομικές δυσκολίες της εποχής μας . Έτσι , οι περισσότεροι προτιμούν να αξιοποιήσουν τον ελεύθερό τους χρόνο διαβάζοντας κάποιο βιβλίο .

Προβολή videos με τις ολιγόλεπτες σκηνές που συνέθεσαν και δραματοποίησαν οι ομάδες με τίτλους:

« Οικογενειακή κρίση!... »« Φόβος … ο χειρότερος δάσκαλος! »« Τα εν οίκω … εν δήμω »

Είδαμε έναν τρόπο να προσεγγίζουμε τα εκφραστικά μέσα της λογοτεχνίας και του

θεάτρου.Δεν είναι ο μόνος τρόπος. Το σημαντικό είναι ότι ερευνήσαμε ελάχιστα το κοινό τους μονοπάτι .Το μονοπάτι αυτό, όπως έγινε φανερό μέσα από την ατομική και

συλλογική εργασία, είναι προσωπικό, είναι μια άσκηση ελευθερίας! Ανοίγει όσο του

δίνουμε υλικό! Κρατά δροσερή την ψυχή μας, την παρηγορεί, ξεδιπλώνεται σιγά σιγά στο

συνειδητό μας κομμάτι, μας φέρνει σε επαφή με τον εαυτό μας!

Αυτή η ανακάλυψη είναι το κέρδος μας!

1η Ομάδα 2η Ομάδα

Ζέβος Ευάγγελος Αναστασίου Κων/να Κόκκοτας Κων/νος Γκάγκα Ιφιγένεια Κομπογιάννης Βασίλειος Ζαγγανάς Δημήτριος Λαΐνα Ευγενία Καρακούση Γεωργία Παπαδάς Στυλιανός Πανάκης Ιωάννης Παπανικολάου Γεώργιος Τσώλης Ιωάννης Στεργιοπούλου Ευφροσύνη 3η Ομάδα 4η

Ομάδα Ζιάκας Αναστάσης Λώλου Αικατερίνη

Καπετανάκη Ελένη Μπάτσε Οδυσσέας Μαχά Ελεάνθη Παπαλέξης Ιωάννης Σακελλαρίου Σπυριδούλα Ρίνης Βασίλειος Τσιαμασιώτη Αικατερίνη Σούλιος Ιωάννης

Φλώρου Ιωάννα