«Μόνο γιατί μ’ αγάπησες»,ποίημα της Μαρίας Πολυδούρη

από τη συλλογή «Οι τρίλιες που σβήνουν»

«Τρίλια» στη μουσική σημαίνει την πολύ γρήγορη επανάληψη δύο συνεχόμενων φθόγγων που βρίσκονται σε απόσταση τόνου ή ημίτονου. Σημαίνει ακόμα τον τρόπο κελαηδήματος, που μοιάζει με τη μουσική τρίλια.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ

Νεορομαντική σχολή (μείγμα ρομαντισμού και συμβολισμού) Λογοτεχνικό κλίμα του μεσοπολέμου με εθνική κρίση, οικονομικό

χάος, κοινωνική ρευστότητα Ανήκει στην περίοδο αναζήτησης πολιτικής σταθερότητας στην

Ελλάδα με σταθμό την Μικρασιατική καταστροφή Πηγή έμπνευσης το βιωματικό υλικό (που συνδέεται με τη ζωή της) Ρομαντική, αυθεντική, γνήσια, πρωτότυπη ποίηση Χειμαρρώδης λυρισμός, δραματικές κορυφώσεις, μουσικότητα

στίχου Εκρηκτικό πάθος ανάμεσα σε έρωτα και θάνατο Επίδραση από τον καρυωτακισμό (ποίηση του αγαπημένου της) Λυρική-ερωτική ποίηση

«Μόνο γιατί μ’αγάπησες»

Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες στα περασμένα χρόνια. Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα και σε βροχή, σε χιόνια, δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες.

Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου μια νύχτα και με φίλησες στο στόμα, μόνο γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο κ’ έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα, μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου.

Μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν με την ψυχή στο βλέμμα, περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο της ύπαρξής μου στέμμα, μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν. Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα,

γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη. Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη μένα η ζωή πληρώθη. Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα. Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες

έζησα, να πληθαίνω τα ονείρατά σου, ωραίε που βασίλεψες κ’ έτσι γλυκά πεθαίνω μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ (1ο Μέρος)

• Γνωρίζεται με τον ποιητή Κώστα Καρυωτάκη το 1922 όταν εκείνη

είναι 20 και ο ποιητής 26 ετών.

• Αγαπιούνται σφοδρά αλλά για πολύ σύντομο διάστημα που

επηρέασε για πάντα τη ζωή και το έργο της.

• Το καλοκαίρι του 1922, ο Καρυωτάκης ανακαλύπτει ότι πάσχει από

σύφιλη, μια ανίατη νόσο που αποτελούσε και κοινωνικό στίγμα.

• Της ζητάει να χωρίσουν αλλά εκείνη αντιπροτείνει να παντρευτούν

χωρίς να αποκτήσουν παιδιά, αλλά εκείνος δε δέχεται τη θυσία.

• Η Μαρία αμφιβάλει για την ειλικρίνειά του και θεωρεί ότι η ασθένεια

είναι το πρόσχημά του για να την εγκαταλείψει.

• Αρραβωνιάζεται ένα πλούσιο δικηγόρο, τον Αριστοτέλη Γεωργίου,

αλλά χωρίζει και χάνει τη δουλειά της.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ (2ο Μέρος)

• Φεύγει για το Παρίσι όπου προσβάλλεται από φυματίωση και

επιστρέφει στην Ελλάδα για να συνεχίσει τη νοσηλεία της.

• Μαθαίνει για την αυτοκτονία του πρώην εραστή της, Κώστα

Καρυωτάκη.

• Τον ίδιο χρόνο (1926) κυκλοφορεί η πρώτη της ποιητική συλλογή

«Οι τρίλιες που σβήνουν» και το 1929 η δεύτερη «Ηχώ στο χάος».

• Γράφει επίσης δύο πεζά έργα, το Ημερολόγιό της και μια νουβέλα.

• Η φυματίωση την καταβάλλει και τα ξημερώματα της 29ης Απριλίου

1930, αφήνει την τελευταία της πνοή στην κλινική του Κλινική

Χρηστομάνου.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

• ΕΙΔΟΣ: Λυρική ελεγεία για τον μεγάλο της έρωτα, τον ποιητή Κώστα

Καρυωτάκη

• ΥΦΟΣ: Απλό με εξομολογητικό χαρακτήρα, λυρικό

• ΓΛΩΣΣΑ: Ζωντανή, φυσική και άμεση δημοτική

• ΡΥΘΜΟΣ και ΤΟΝΟΣ: Μουσικός

• ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Επαναλήψεις (π.χ η λέξη ‘μόνο’), μεταφορές,

εικόνες, αντιθέσεις (‘έζησα’ - ‘πεθαίνω’)

• ΜΕΤΡΟ: Ιαμβικό χωρίς τον ίδιο αριθμό συλλαβών σε κάθε στίχο

• ΣΤΟΧΟΣ: να εκφράσει η ποιήτρια τον εσωτερικό της κόσμο και να

εκτονώσει το ερωτικό της συναίσθημα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

Χρήση Β’ ενικού προσώπου:

Προσδίδει αμεσότητα, παραστατικότητα, λυρισμό

Κάνει το ποίημα να μοιάζει με ερωτική επιστολή ή διάλογο

Το ποίημα απευθύνεται σε κάποιον

Βασικές στρατηγικές

Η έμμεση εξομολόγηση

Επανάληψη της λέξης ‘μόνο’ (7 φορές) ο έρωτας της πηγή

ολοκλήρωσης και ευτυχίας

Χρήση αορίστου πέρας ερωτικής σχέσης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ (1ο Μέρος)

• 1η στροφή (στ. 1-5)

Δεν τραγουδώ, παρά γιατί μ’αγάπησες

Ορίζεται το κίνητρο και ο στόχος του ποιήματος. Η αγάπη μετουσιώνεται σε τραγούδι και καταξιώνει την ποιητική τέχνη

• 2η στροφή (στ. 6-10)

Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα

Η αγάπη είναι ερωτική και καθορίζει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της

• 3η στροφή (στ. 11-15)

Μόνο γιατί τα μάτια σου με κοίταξαν περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο της ύπαρξής μου στέμμα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ (2ο Μέρος)

• Το ερωτικό βλέμμα ως κώδικας επικοινωνίας που καταξιώνει την ύπαρξή της και τη δικαιώνει

• 4η στροφή (16-20)

Μόνο γιατί μ’αγάπησες γεννήθηκα, γι αυτό η ζωή μου εδόθη

Η βίωση του έρωτα γίνεται αυτοσκοπός και οδηγεί στην πλήρωση

• 5η στροφή (21-25)

Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’αγάπησες έζησα… κι έτσι γλυκά πεθαίνω

Η αγάπη εξιδανικεύεται και ο έρωτας θεοποιείται. Με το θάνατο του αγαπημένου πεθαίνει και η ίδια αλλά ο θάνατος είναι ανώδυνος γιατί βίωσε το ύψιστο προνόμιο να αγαπήσει και να αγαπηθεί.

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

• Η σύνδεση της ζωής με την ποίηση με τη μεσολάβηση του έρωτα.

• Με τον έρωτα η ζωή ολοκληρώνεται και με τον έρωτα μετουσιώνεται

σε ποίηση για να υμνήσει και πάλι τον έρωτα.

• Αλληλεπίδραση ζωής και ποίησης

• Επιμονή όχι στη δική της αλλά στη δική του αγάπη προς αυτήν

Μαρία Πολυδούρη: Περί αυτοκτονίας

• ‘Ο πόνος είνε το φριχτό και το μεγάλο δώρο. Να τον δεχτής για να στραγγίσεις τη ζωή ως την τελευταία σταγόνα. Να τον δεχτής για να παλαίψης, ο αγώνας είνε η ζωή. Η αντίδρασή σου σε κάθε χτύπημα είνε μια νίκη, όσο κι αν χάνεις λίγο λίγο έδαφος, γιατί βέβαια εσύ θα εξαντληθείς όχι η ζωή’.

• ‘Στο βάθος του πόνου ολοένα, που να τελειώνουν όλα μπρος στα μάτια σου, που να σου λείπει η πνοή ,που να νιώθεις κάθε στιγμή τη λόγχη στα σπλάχνα, έτσι πέρνεται η μεγάλη γαλήνη της μορφής και το φωτοστέφανο της Zωής: ένας άξιος άνθρωπος!’

• ‘Έτσι μόνο θ’ αξιωθείς, όταν η μεγάλη στιγμή φτάση, να καταλάβεις βαθιά ότι έζησες, ότι τη Ζωή την πήρες όλη, ότι τόσο την εξάντλησες, ώστε αν κανείς σου πρότεινε ένα ξαναγύρισμα να αρνηθής με κάθε ειλικρίνεια και απλότητα’.

Τραγούδι ‘Μόνο γιατί μ’αγάπησες’

Αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά ‘Καρυωτάκης’

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΣΑΣ!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΙΩΤΗΣΤΜΗΜΑ Α4ΓΕΛ ΚΑΡΕΑ