1. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ

α) λεκτικά: λέγω, ἀγγέλλω, ἀπαγγέλλω, ἀποκρίνομαι, διδάσκω, βοῶ, διηγοῦμαι, κηρύττω, δηλῶ

β) γνωστικά(όσα εκφράζουν, σκέψη, συλλογισμό, γνώση): γιγνώσκω, οἶδα, ἀναμιμνῄσκομαι, μανθάνω, ἐπίσταμαι, λογίζομαι, ἐνθυμοῦμαι.

γ) αισθητικά: αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀκούω.

δ) δεικτικά: δείκνυμι, ἀποδείκνυμι, ἐπιδείκνυμι.

ε) απρόσωπα ρήματα: ἀγγέλλεται, λέγεται, ἀρκεῖ  κ.λ.π.  και

στ) απρόσωπες εκφράσεις: δῆλόν ἐστί, φανερόν ἐστί.

με τους ειδικούς συνδέσμους: ὅτι, ὡς

Με τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως1. οριστική2. δυνητική οριστική3. δυνητική ευκτική 4. μετά από ιστορικό χρόνο συνήθως με ευκτική του πλαγίου λόγου.

ως αντικείμενο των ρημάτων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α,β,γ,δ

ως υποκείμενο των ρημάτων που αναφέρονται στις περιπτώσεις ε,στ

ως επεξήγηση, όταν στην κύρια πρόταση υπάρχει δεικτική αντωνυμία

2. ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ(εκφράζουν φόβο)

ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ 1. Από ρήματα, που εκφράζουν φόβο, δισταγμό,

1. μη (=μήπως), όταν υπάρχει φόβος μήπως γίνει

1. συνήθως με υποτακτική, επειδή το φοβερό γεγονός είναι κάτι που θα συμβεί στο μέλλον και η υποτακτική είναι ως γνωστό έγκλιση του

ό,τι και ένα ουσιαστικό, δηλ. ως υποκείμενο ή

επιφύλαξη, αμφιβολία, προφύλαξη, φροντίδα και τα όμοια, όπως δέδοικα ή δέδια, φοβοῦμαι, ὀκνῶ, ὑποπτεύω, φυλάττομαι, 2.Από τα ρ. ὁρῶ(κατά κανόνα σε προστακτική: ὅρα, ὁρᾶτε), ἀθυμῶ, σκοπῶ(κατά κανόνα σε προστακτική : σκόπει, σκοπεῖτε), 3. κίνδυνος ἐστι, φόβος ἐστι, προσδοκία ἐστι, δέος ἐστι, ὑποψία ἐστι, κ.λ.

κάτι το ανεπιθύμητο (δέδοικα μή ὁ ἀσθενής τελευτήσῃ)

2. μή οὐ(=μήπως δεν, όταν υπάρχει φόβος μήπως δεν γίνει κάτι το επιθυμητό, (δέδοικα μή οὐκ ἀποθάνῃ)

προσδοκώμενου γενικά. Π.χ. ὁκνῶ, μή μάταιος ὑμῖν ἡ στρατεία γένηται(=φοβάμαι, μήπως αποβεί μάταιη η εκστρατεία)-αναφέρεται σε κάτι μελλοντικό

2. με οριστική, όταν ο φόβος παρουσιάζεται ως πραγματικό και βέβαιο γεγονός. Π.χ. Νῦν δέ φοβούμεθα, μή ἅμα ἀμφοτέρων ἡμαρτήκαμεν(=τώρα όμως φοβάμαι, μήπως συγχρόνως και στα δύο κάναμε σφάλμα)-αναφέρεται σε μια πραγματικότητα-

3. με ευκτική του πλαγίου λόγου, όταν η εξάρτηση γίνεται από ιστορικό χρόνο Π.χ ἐδεδοίκειν, μή ἐν τῷ κρατήρι φάρμακα μεμειγμένα εἴη(=φοβόμουν, μήπως στο ποτήρι υπήρχαν φάρμακα ανακατωμένα)-μετά από ιστορικό χρόνο

4. με δυνητική ευκτική, όταν ο φόβος παρουσιάζεται, ως κάτι το αβέβαιο. Π.χ δεδιότες μή καταλυθείη ἄν ὁ δῆμος(=επειδή φοβούνταν μήπως καταλυθεί η δημοκρατία)-ήταν ένας εδεχόμενος, όχι βέβαιος φόβος

5. σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εκφέρονται και με  δυνητική οριστική, όταν ο φόβος ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε.

αντικείμενο των ρημάτων από τα οποία εξαρτώνται, αλλά και ως επεξήγηση, όταν στην κύρια πρόταση υπάρχει δεικτική αντωνυμία ως αντικείμενο του ρήματος.

3. ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ

1.ἐρωτηματικά, λεκτικά, δεικτικά(δείχνω), δηλωτικά

2. σκέψης, έρευνας, γνώσης, άγνοιας, απορίας, θαυμασμού, φόβου, αμφιβολίας, αγωνίας, και τα παρόμοια

3. προπαρασκευής,

Α. 1. οι λεγόμενες ολικής άγνοιας, (αυτές δηλ. που για απάντηση επιδέχονται ένα "ναι" ή ένα "όχι" ή ως απάντηση δίνεται το ρήμα της ερώτησης), εισάγονται με το υποθετικό "εἰ"=εάν(σπανιότερα με το "ἐάν", "ἄν”). π.χ. ἠρώτων, εἰ παραδοῖεν Κορινθίοις τήν πόλιν= ρωτούσαν, αν θα παραδώσουν στους Κορινθίους την πόλη(αναμενόμενες απαντήσεις: Ναί ή όχι, θα την παραδώσουμε ή δεν θα την παραδώσουμε. Α. 2. Όταν οι παραπάνω προτάσεις έχουν δύο σκέλη(οι διμελείς λεγόμενες) εισάγονται ως εξής:α' μέρος                                      β' μέρος   εἰ...................................................ἤ

Με τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως1. οριστική2. δυνητική οριστική3. δυνητική ευκτική 4. μετά από ιστορικό χρόνο συνήθως με ευκτική του πλαγίου λόγου.

οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις είναι ονοματικές προτάσεις και επομένως χρησιμεύουν ό,τι και ένα ουσιαστικό, δηλ. ως υποκείμενο, αντικείμενο και επεξήγηση( σ’ αυτήν την

φροντίδας, προφύλαξης, προσοχής, επιμέλειας και τα παρόμοια

πότερον ή πότερα...............................ἤ  εἴτε................................................εἴτε Β. οι λεγόμενες μερικής άγνοιας, (αυτές δηλ. που, για να απαντήσει κάποιος, πρέπει να εκφράσει μια άποψη), εισάγονται με αναφορικές ή ερωτηματικές αντωνυμίες ή επιρρήματα:Αναφορικές αντων.: ὅς, ὅστις, ὁπότερος, ὅσος, ὁπόσος, οἷος(=όποιος), ὁποῖος, κ.λ.Ερωτηματικές αντων.:  τίς, πότερος, πόσος, ποῖος, κ.λ. Αναφορικά επιρρήμ.: οὗ(=όπου), ὅπου, ὅθεν(=απ’ όπου), οἷ(=όπου), ὅποι(=όπου), ᾗ(=όπου), ὅπῃ(=όπου), ὡς(=όπως), ὅπως Ερωτηματικά επιρρήμ.: ποῦ, ποῖ(=πού), πόθεν(=από πού), πῇ(=πού), πῶς

περίπτωση στην κύρια πρόταση υπάρχει δεικτική αντωνυμία ως αντικείμενο του ρ. εξάρτησης)