Εφηβεία και Διατροφή

<<Η εφηβεία είναι η δεύτερη γέννηση.>>J.J.ROUSSEAU

• Η εφηβεία είναι το πέρασμα από

την παιδική ηλικία στην ενήλικη

ζωή.

• Ο ρυθμός ανάπτυξης είναι έντονος και ταχύς.

• Ανάπτυξη σωματική και σεξουαλική.

• Πνευματική και ψυχοκοινωνική ωρίμανση.

Τι προκαλεί τις αλλαγές;

• Η υπόφυση, ο αδένας της ανάπτυξης απελευθερώνει χημικές ουσίες τις ορμόνες.

• Διοχετεύονται στο σώμα και μέσω της κυκλοφορίας του αίματος φτάνουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή και προκαλούν αλλαγές στην ανάπτυξη της.

• Οι πιο σημαντικές γυναικείες ορμόνες είναι τα οιστρογόνα.

• Η πιο σημαντική ανδρική ορμόνη είναι η τεστοστερόνη.

Σωματικές αλλαγές

Αγόρια Κορίτσια Αύξηση ύψους √ Αύξηση ύψους Ανάπτυξη γεννητικών √ Ανάπτυξη γεννητικών

οργάνων οργάνων Εμφάνιση τριχοφυΐας √ Εμφάνιση τριχοφυΐας Ακμή √ Ακμή Σιδεράκια √ Σιδεράκια Βραχνή φωνή √ Εμφάνιση περιόδου Αύξηση βάρους-μυς √ Αύξηση βάρους-

λίπους Είναι η περίοδος που οι έφηβοι αισθάνονται περίεργα

για το σώμα τους βλέποντας το να αλλάζει μορφή.

Αύξηση βάρους!!!!!

Αγόρια Κορίτσια Χαρά, απόκτηση Τύψεις, ενοχές, άγχος,

αυτοπεποίθησης αμηχανία, ντροπή,

άγχος, απόκτηση δύναμης ανασφάλεια-απώλεια

δύναμης. Είμαι

χοντρή!

Μπράβο μεγάλε!

Κι όμως… Τo λίπος είναι χρήσιμο!!

• Το λίπος είναι απαραίτητο για να υποστηρίξει τα κόκαλα και τους μυς που μεγαλώνουν συνεχώς μέχρι να φτάσουν στο τελικό μέγεθός τους.

• Είναι απαραίτητο για την παραγωγή οιστρογόνων.

Όταν τα αποθέματα λίπους δεν είναι αρκετά:

• Σταματάει η περίοδος ή ο κύκλος γίνεται ασταθής.

• Μειώνεται η γονιμότητα.

• Αυξάνονται οι πιθανότητες για οστεοπόρωση.

Γιατί πρέπει να τρώνε καλά οι έφηβοι;

• Για ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη.

• Έχουν φορτωμένο πρόγραμμα.

• Έχουν έντονο κοινωνικό πρόγραμμα.

• Ασχολούνται με κάποιο άθλημα

Οι διατροφικές <<ιδιαιτερότητες>> των εφήβων.

Τρώνε έξω. Θεωρούν την υγιεινή διατροφή βαρετή. Τσιμπολογάνε. Επιλέγουν φθηνά φαγητά (για να αγοράζουν ρούχα,

καλλυντικά….) Κάνουν δίαιτα (ή τουλάχιστον θέλουν να κάνουν). Πειραματίζονται με δίαιτες & ανορθόδοξες πρακτικές

απώλειας βάρους. (φυτοφαγία, νηστεία, χάπια) Ξεκινούν την κατανάλωση καφέ & αλκοολούχων ποτών.

(για να τα συνδυάσουν με το κάπνισμα)

Οι μελέτες δείχνουν, ότι ο αριθμός των γευμάτων που

αποφεύγει ο έφηβος ή καταναλώνει έξω από το σπίτι αυξάνεται προοδευτικά, από την αρχή της εφηβείας ως το τέλος, αντικατοπτρίζοντας την ανάγκη για αυτονομία και διάθεση για ελεύθερο χρόνο μακριά από την επιτήρηση των γονέων.

Η θρεπτική αξία των φαγητών που καταναλώνουν οι έφηβοι δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους. Με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται έλλειψη σε θρεπτικά συστατικά, όπως σε σίδηρο, βιταμίνη C , ασβέστιο η οποία συνδέεται με αναιμία και απώλεια οστικής μάζας.

Συναισθήματα και φαγητό

• Οι έφηβοι όταν έρχονται αντιμέτωποι με αρνητικά συναισθήματα καταφεύγουν στο φαγητό σαν λύση ή διέξοδο.

Συναισθήματα και φαγητό

Θυμός: τρώνε για να ρυθμίσουν τα συναισθήματα. Θλίψη: τρώνε γιατί δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα

προβλήματα τους. Φόβος: τρώνε για να ηρεμήσουν Άγχος: τρώνε για να νιώσουν ανακούφιση. Απόρριψη: τρώνε γιατί μισούν τον εαυτό τους

(αυτοτιμωρία). Ενοχή: τρώνε για να μπλοκάρουν ανεπιθύμητα

αισθήματα ντροπής. Απόδραση: τρώνε για να αποφύγουν τις δυσκολίες.

Σύμφωνα με μια έρευνα:

• Το 34% των εφήβων θεωρεί τον εαυτό του υπέρβαρο.

Το 40% προσπαθεί να χάσει βάρος.

• Η έντονη δυσφορία για το σώμα και η κακή διατροφή μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη των διατροφικών διαταραχών!!!!!

Οι πιο κοινές διατροφικές διαταραχές είναι:

Βουλιμία.

Ανορεξία.

Παχυσαρκία.

Νευρική ανορεξία

Η νευρική ανορεξία είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή που συνίσταται στον παράλογο φόβο του πάχους εκφράζοντας μια ψυχαναγκαστική άρνηση να δεχθεί ο έφηβος την τροφή του. Αποτελεί μια ψυχική νόσο με θνησιμότητα 20%.

Τα άτομα με ανορεξία θεωρούν τους εαυτούς τους παχύς παρά τα λίγα κιλά τους

Νευρική Βουλιμία

• Η νευρική βουλιμία χαρακτηρίζεται από συχνά βουλιμικά

επεισόδια, όπου καταναλώνονται χωρίς έλεγχο, μεγάλες ποσότητες φαγητού, σε μικρό χρονικό διάστημα με ποικιλία γεύσεων και αμέσως μετά ακολουθούν έντονες τύψεις και ενοχές. Στη συνέχεια χρησιμοποιεί συστηματικά οποιοδήποτε ακραίο μέτρο για την αύξηση του σωματικού βάρους, όπως ο αυτοπροκαλούμενος εμετός, υπερβολική γυμναστική, χρήση καθαρτικών ή διουρητικών και εντατική δίαιτα ή νηστεία.

Ποσοστά

• Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή με βάση επιδημιολογικών ερευνών νοσεί το 6% του πληθυσμού(1% από νευρική ανορεξία & 5% από νευρική βουλιμία), ενώ ένα επιπλέον 7% φέρει συμπτώματα και από τις δύο νόσους, ανεβάζοντας το συνολικό ποσοστό των πασχόντων στο 13%.

Παράγοντες που συμβάλλουν στις διατροφικές διαταραχές

Οικογένεια

• Γονίδια

• Γονείς με ιδιαίτερα διατροφικά θέματα

• Έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς

• Κακοποίηση, αμέλεια ή εγκατάλειψη στην παιδική ηλικία

• Υπερπροστασία

Παράγοντες διατροφικών διαταραχών

Προσωπικότητα

• Τελειομανείς και με υψηλές επιδόσεις.

• Υπάκουα και ενάρετα.

• Ανασφαλή & με έλλειψη αυτοπεποίθησης.

• Θέλουν να κρύψουν τους φόβους, τις ανησυχίες και τα συναισθήματα τους και καταφεύγουν στο φαγητό.

Κοινωνία

• Δίνει ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική εμφάνιση.

• Προβολή του αδύνατου ως υπόδειγμα ομορφιάς, αναγνώρισης και επιτυχίας.

• Πειράγματα των φίλων για το βάρος.

Αντιμετώπιση

• Καθοριστική η έγκαιρη διάγνωση.

• Σταδιακή υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών.

• Αποκατάσταση σωματικού βάρους.

• Ψυχοθεραπευτική θεραπεία για την τροποποίηση της αυτοπεποίθησης, των συναισθημάτων και των σκέψεων.

Παχυσαρκία

• Η παχυσαρκία αποτελεί το πιο συχνό διατροφικό πρόβλημα των εφήβων, μεταξύ των ηλικιών 12-17 ετών.

• Τα τελευταία χρόνια το27% των παιδιών & το 21% των εφήβων είναι παχύσαρκα.

• Η παχυσαρκία ορίζεται ως 20% παραπάνω από το φυσιολογικό βάρος του σώματος.

Ο παχύσαρκος έφηβος

• Συνήθως αντιπαθεί το σχολείο.

• Οδηγείται σε κοινωνική απομόνωση

• Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση

• Αποφεύγει τα ομαδικά αθλήματα, τις παρέες, εφηβικά φλερτ.

Σωστές διατροφικές επιλογές στην εφηβεία

• Απολαμβάνω το φαγητό .• Τρώω ποικιλία τροφίμων.• Καταναλώνω 5 γεύματα την

ημέρα.• Αποφεύγω τα ζαχαρούχα

ροφήματα & τα βιομηχανοποιημένα σνακ πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι και λιπαρά.

• Προτιμώ δημητριακά ολικής αλέσεως.

• Τρώω 4-5 μερίδες φρούτων & λαχανικών καθημερινά.

• Κάνω έξυπνες επιλογές στα fast-food.

Διατροφικές δεξιότητες στην εφηβεία

• Το τμήμα του εγκεφάλου που παίρνει μέρος στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων και της υπευθυνότητας είναι υπό ανάπτυξη.

• Έτσι οι έφηβοι δεν συνειδητοποιούν ότι <<παίζουν>> με την υγεία τους.

• Αν και έχουν βασικές γνώσεις σχετικά με το τι είναι υγιεινή διατροφή και γνωρίζουν ότι το ανθυγιεινό φαγητό και οι δίαιτες βλάπτουν την υγεία, α δ ι α φ ο ρ ο ύ ν.

Η ζωή είναι στο μυαλό

&

Η ομορφιά στην καρδιά

ΖΗΣΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ