ενοποίηση ομάδων

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1 Πρόλογος

2 Εισαγωγή

3 Προβληματική του θέματος

4 Μεθοδολογία

5 Η Έρευνα

51 Ενότητα Πρώτη

52 Ενότητα Δεύτερη

53 Ενότητα Τρίτη

54 Ενότητα Τέταρτη

6 Συμπεράσματα

7 Βιβλιογραφία

1ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η αφορμή για την πραγματοποίηση αυτής της ερευνητικής εργασίας ήταν η αλλαγή της μορφής του εκπαιδευτικού μας συστήματος δηλαδή η ενσωμάτωση νέων μαθημάτων όπως η ερευνητική εργασία (project) Ο κύκλος στον οποίο ανήκει το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι laquoοι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμεςraquo καθώς και σε μικρότερο μέρος laquoο πολιτισμόςraquo Οι λόγοι και τα κίνητρα επιλογής του συγκεκριμένου θέματος έχουν να κάνουν με το ενδιαφέρον μας για τον κυκλαδικό πολιτισμό καθώς και με τις βιωματικές μας εμπειρίες όπως για παράδειγμα η καταγωγή μας ή οι διακοπές μας σε κάποιο από τα νησιά των ΚυκλάδωνΘα ακολουθήσει σε προσεχή τμήματα της εργασίας μας η διερεύνηση του θέματος που είναι laquoΚυκλάδες στο χθες και στο σήμεραraquo Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την καθηγήτριά μας κα Αρχανιώτη Γεωργία για την ψυχολογική και υλική εισφορά της στην προσπάθειά μας για την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης εργασίας

2ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ερευνητική εργασία με θέμα laquoΚυκλάδες το χθες και το σήμεραraquo ερευνά την ιστορία και την εξέλιξη των Κυκλάδων από το παρελθόν έως το παρόν στοχεύοντας στην απόκτηση γνώσεων γύρω από τον κυκλαδικό πολιτισμό στη συλλογή πληροφοριών που σκιαγραφούν τη σημερινή εικόνα των Κυκλάδων καθώς και στην καταγραφή των αιτιών που οδηγούν στην εγκατάλειψη και ερήμωση των νησιών Συγκεκριμένα η εργασία διακρίνεται σε τέσσερις επιμέρους τομείς Ο πρώτος ασχολείται με τη διερεύνηση της κυκλαδικής ιστορίας ο επόμενος αναλύει τα στοιχεία του πολιτισμού και του σημερινού τρόπου ζωής ο τρίτος προσεγγίζει τα προβλήματα αυτών των νησιών και τέλος ο τέταρτος προτείνει τρόπους διαφήμισης με στόχο τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής αφίσας τουριστικής προώθησηςΤέλος προτάθηκαν προς διερεύνηση ερωτήματα σχετικά με το πώς δημιουργήθηκε ο κυκλαδικός πολιτισμός ποια η αξία του ποια τα ιδιαίτερα ήθη και έθιμα ποια προβλήματα ζωτικής σημασίας αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των νησιών αλλά και ποια εντέλει είναι η ξεχωριστή ομορφιά των Κυκλάδων

3ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Με αφορμή το νέο μάθημα του Ενιαίου Λυκείου laquoΕρευνητική Εργασίαraquo-Project κληθήκαμε να ερευνήσουμε το θέμα laquoΚυκλάδεςΤο χθες και το σήμεραraquo μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες Πιο συγκεκριμένα με το παρακάτω θέμα επιδιώκεται η πραγμάτωση

γνωστικών

παιδαγωγικών

σχετικών με την τεχνολογία στόχων

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στη διεύρυνση των πνευματικών μας οριζόντων με άλλα λόγια των γνώσεων μας της κριτικής μας σκέψης και στην αλλαγή της στάσης ζωής μας

Ειδικότερα μέσα από τα διάφορα υποθέματα θα απαντηθούν διάφορα ερευνητικά ερωτήματα

θα επιδιώξουμε να αποκτήσουμε γνώσεις που σχετίζονται με την ιστορία των Κυκλάδων από το παρελθόν έως και σήμερα και θα επικεντρωθούμε σε όλους τους δυνατούς τομείς

θα γνωρίσουμε ήθη έθιμα παραδόσεις των σύγχρονων Κυκλάδων με άξονα τη μουσική τις συνήθειες των ντόπιων και διάφορα ποιητικά και λογοτεχνικά έργα

θα ερευνήσουμε τα ενδοπεριφερειακά και ενδονησιωτικά αναπτυξιακά προβλήματα των σημερινών νησιών και θα προσπαθήσουμε να βρούμε τη ρίζα τους

θα στοχεύσουμε να προωθήσουμε τις Κυκλάδες και να προσελκύσουμε επισκέπτες χρησιμοποιώντας διαφημιστικές μεθόδους (πχ δημιουργία ηλεκτρονικής αφίσας)

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Η ανάλυση των παραπάνω υποθεμάτων έχει ως σκοπό την επίτευξη κάποιων παιδαγωγικών στόχων όπως

Ανάπτυξη κλίματος συλλογικότητας και συνεργασίας καθώς και αποφυγή του ανταγωνιστικού πνεύματος με κοινό στόχο την ολοκλήρωση ενός έργου

Εμπειρία του μαθητή στην ανακάλυψη- διερεύνηση της γνώσης καθώς και ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας επιλογής των κατάλληλων πληροφοριών

Καλλιέργεια του διαλόγου και της δημοκρατικής διαδικασίας της μάθησης με καθοδηγητή το δάσκαλο και πρωταγωνιστή τους μαθητές

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Μέσω αυτού του προγράμματος επιδιώκεται ο εγγραματισμός στο τεχνολογικό περιβάλλον Με άλλα λόγια η εξοικείωση των μαθητών στη χρήση του υπολογιστή και ιδιαίτερα προγραμμάτων όπως το Power Point και το Word και η απόκτηση βασικών γνώσεων πλοήγησης στο διαδίκτυο μέσω των μηχανών αναζήτησης( πχ Google )

Επίσης συνειδητοποιούμε ότι στην εποχή μας ο υπολογιστής έχει ένα βασικό ρόλο τον οποίο θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε θετικά για την αλλαγή της διδασκαλίας αρκεί να γνωρίζουμε τον τρόπο

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι την στιγμή που η συγκεκριμένη εργασία θα έχει τελειώσει θα έχουμε αποκομίσει μία πληθώρα γνώσεων τόσο σε γνωστικό όσο και σε εκπαιδευτικό και τεχνολογικό επίπεδο

4ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Θα ακολουθηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος του project και συγκεκριμένα η οργάνωση ενός σχεδίου δράσης που θα προϋποθέτει την αποδοχή βασικών αρχών τόσο από την πλευρά του διδάσκοντος όσο και από την πλευρά των μαθητών

Ειδικότερα θα χωριστούμε σε τέσσερις υποομάδες όπου η κάθε μία θα αναλάβει διαφορετικό τομέα διερεύνησης Η πρώτη θα αναζητήσει πληροφορίες για την ιστορία των Κυκλάδων η δεύτερη θα αναφερθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των νησιών αυτών η τρίτη θα μας πληροφορήσει για τα πολιτιστικά επιτεύγματα των κυκλαδίτικων νησιών και η τέταρτη θα καλύψει τον τομέα διαφήμισης των Κυκλάδων

Για την υλοποίηση της εργασίας θα χρησιμοποιηθούν οι αίθουσες της πληροφορικής και της βιβλιοθήκης καθώς και η τάξη μας

Η αναζήτηση των πληροφοριών θα γίνει μέσω διαδικτύου εγκυκλοπαιδειών ταινιών καθώς και μέσα από φύλλα εργασίας τα οποία θα φροντίσει να μας παρέχει η καθηγήτριά μας

Τα εργαλεία που θα μας χρειαστούν εκτός από τα διδακτικά εγχειρίδια είναι κυρίως ο υπολογιστής η τηλεόραση και ο βιντεοπροβολέας

51 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

Η ονομασία

Την ονομασία Κυκλάδες χρησιμοποίησαν οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς για να χαρακτηρίσουν το πυκνό σύμπλεγμα των

μικρών νησιών στο κέντρο του Αιγαίου πελάγους τα οποία φαίνονται να σχηματίζουν έναν νοητό κύκλο γύρω από το

ιερό νησί τους και τόπο λατρείας του Απόλλωνα τη Δήλο Τα νησιά αυτά υπήρξαν το λίκνο ενός σημαντικού

πολιτισμού του λεγόμενου Κυκλαδικού πολιτισμού που άνθισε κατά την 3η χιλιετία π X

Οι λόγοι ανάπτυξης

Τρεις είναι οι λόγοι που συνέτειναν στη γένεση και στην ανάπτυξη πολιτισμού στις Κυκλάδες κατά τους αρχαιότατους

αυτούς χρόνους

Πρώτον η στρατηγική γεωγραφική τους θέση δεύτερον οι περιορισμοί του φυσικού τους περιβάλλοντος οι οποίοι

ανάγκασαν τους νησιώτες να στραφούν εξαρχής στην θάλασσα προκειμένου να προσποριστούν τα απαραίτητα για την

επιβίωσή τους και τρίτον ο ορυκτός τους πλούτος συγκεκριμένα ο οψιανός της Μήλου η σμύριδα της Νάξου

ο μόλυβδος της Σίφνου ο χαλκός της Κύθνου και της Σέριφου και τέλος η κατεξοχήν πρώτη ύλη των νησιών

το μάρμαρο

Χρονικές υποδιαιρέσεις των πολιτισμών του χαλκού στην Ελλάδα

Ο όρος κυκλαδικός πολιτισμός τον οποίο ο Χρήστος Τσούντας χρησιμοποίησε με γεωγραφική και χρονολογική

σημασία είναι συνώνυμος των όρων Πρωτοκυκλαδικός πολιτισμός ή Πρώιμη εποχή του Χαλκού ή Πρωτοχαλκή εποχή

Με τους όρους αυτούς προσδιορίζεται η πρώτη από τις τρεις περιόδους στις οποίες διακρίνεται συμβατικά η εποχή

του χαλκού στα νησιά των Κυκλάδων

Η εποχή αυτή καλύπτει περίπου δύο χιλιετίες δηλαδή το διάστημα από το 3200 έως το 1100 πΧ και διακρίνεται σε

Πρωτοκυκλαδική Μέση και Υστεροκυκλαδική Ο Κυκλαδικός πολιτισμός όμως άκμασε περισσότερο την περίοδο της

πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3000-2000)

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον βρίσκουν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης τέσσερις παράλληλοι αλλά διακριτοί αιγαιακοί

laquoπολιτισμοίraquo ο Πρωτομινωικός στην Κρήτη ο Πρωτοελλαδικός στην ηπειρωτική Ελλάδα ο Πρωτοκυκλαδικός στις

Κυκλάδες και ο πολιτισμός των νησιών του βορείου και ανατολικού Αιγαίου έντονα επηρεασμένος από τον σύγχρονο

πολιτισμό των μικρασιατικών ακτών

Οι πολιτισμοί αυτοί συνυπήρξαν αρμονικά και άκμασαν για το μεγαλύτερο διάστημα της 3η χιλιετίας Οι Κυκλάδες

λόγω της στρατηγικής τους θέσης στο κέντρο του Αιγαίου αλλά και του ορυκτού πλούτου που διέθεταν ανέλαβαν

μείζονα εμπορικό ρόλο και αναδείχθηκαν σε σταυροδρόμι πολιτισμικών επιρροών

Πρωτοκυκλαδική περίοδος (3200 - 2000 πΧ)

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται κατεξοχήν από την ανάπτυξη της μεταλλουργίας της ναυσιπλοΐας και της

επικοινωνίας

Αφθονία και ποικιλία χάλκινων εργαλείων και όπλων ευέλικτα κωπήλατα πλοία αποτυπωμένα στον πηλό (τηγανόσχημα

σκεύη) ή στο μέταλλο (μολύβδινα ομοιώματα) μαρτυρούν την ακμή στην πρώιμη αυτή εποχή των Κυκλάδων οι

οποίες στο κέντρο των θαλάσσιων δρόμων επικοινωνίας του Αιγαίου παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διακίνηση υλικών

αγαθών και ιδεών

Μέταλλα οψιανός και μάρμαρο μοναδικές πρώτες ύλες των Κυκλάδων εξαπλώνονται σε όλο το Αιγαίο

Τα μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια οι κρατήρες - γνωστοί ως laquoκαντήλεςraquo - και τα βιολόσχημα ειδώλια κατ αρχήν

γίνονται συνώνυμα του Κυκλαδικού πολιτισμού Οι κύλικες και οι laquoπαλέτεςraquo αργότερα αλλά κατεξοχήν τα ειδώλια με

τα διπλωμένα χέρια με την ευρεία διάδοσή τους γίνονται το σήμα κατατεθέν της κυκλαδικής ανάπτυξης Ενώ η

παράλληλη δημιουργία αγαλμάτων μορφών δηλαδή σε φυσικό μέγεθος και η τρισδιάστατη ανάπτυξη ορισμένων

ειδωλίων (πχ μουσικοί) δείχνουν το βαθμό της προόδου και την πρωτοπορία της Κυκλαδικής τέχνης

Μεσοκυκλαδική περίοδος (2000 - 1600 πΧ)

Η περίοδος αυτή είναι επίσης περίοδος ανάπτυξης για τις Κυκλάδες

Σημαντικά λιμάνια δημιουργούνται (Φυλακωτή Αγ Ειρήνη Ακρωτήρι) η επικοινωνία επεκτείνεται και έντονες επαφές

και ανταλλαγές αναπτύσσονται με την Κρήτη και την Ηπειρωτική Ελλάδα όπως μαρτυρεί η άφθονη εισαγμένη μινωική

κεραμική που βρέθηκε στα παραπάνω κέντρα

Η δημιουργία σε μάρμαρο υποχωρεί αλλά δημιουργούνται τώρα εντυπωσιακά σχήματα σε πηλό όπως η ραμφόστομη

πρόχους και πλούσια εικονογράφηση αναπτύσσεται σε όλες τις μορφές της κεραμικής μερικές φορές πολύχρωμη και

συχνά με εικονιστικά θέματα όπως ζώα πουλιά και το πιο ενδιαφέρον άνθρωποι

Υστεροκυκλαδική περίοδος (1600 - 1100 πΧ)

Η εποχή αυτή κυρίως στην πρώτη της φάση (1600 - 1400 πΧ) είναι μια νέα περίοδος ακμής

Τα ήδη σημαντικά λιμάνια της μεσοκυκλαδικής εποχής αναπτύσσονται περαιτέρω αρχιτεκτονικά οργανωτικά και

διοικητικά Αποκτούν ισχυρά τείχη πυκνότερη ρυμοτομημένη δόμηση κεντρικά δημόσια κτίρια και ναούς καθώς και

σύστημα καταγραφής και αρχείου στη γραμμική Α΄ γραφή

Η επιρροή της Κρήτης τώρα είναι έντονη αφομοιώνεται όμως από το ξεχωριστό κυκλαδικό πνεύμα που συνθέτει τώρα

και δημιουργεί έργα μοναδικά όπως οι περίφημες τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας αλλά και τη Φυλακωπή της

Μήλου με μοναδικές σκηνές της ζωής και της φύσης του προϊστορικού Αιγαίου

Στην τελευταία φάση της περιόδου (1400 - 1100 πΧ) τα κυκλαδικά κέντρα κάτω από Μυκηναϊκή τώρα κυριαρχία

σταθμοί στο δίκτυο επικοινωνιών και εμπορίου των Μυκηναίων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο εξακολουθούν

με έντονο τον μυκηναϊκό χαρακτήρα να παίζουν σημαντικό ρόλο μέχρι το τέλος της περιόδου

Η ανθρώπινη μορφή στην Κυκλαδική τέχνη

Ειδώλια γυναικείων μορφών

Τα ειδώλια αποτελούν τη σημαντικότερη δημιουργία της κυκλαδικής μαρμαρογλυπτικής

Στην πλειονότητά τους απεικονίζουν γυμνές γυναικείες μορφές με διπλωμένα χέρια πάνω από την κοιλιά

(το αριστερό κατά κανόνα πάνω από το δεξί) ελαφρώς λυγισμένα γόνατα και το κεφάλι

ελαφρώς ανασηκωμένο προς τα πίσω

Ο τύπος αυτός αποκαλείται από τους ειδικούς laquoκανονικόςraquo επειδή συνιστά τον κατεξοχήν τύπο ειδωλίων

της περιόδου ακμής της κυκλαδικής τέχνης (Πρωτοκυκλαδική ΙΙΙ περίοδος 2800-2300 πΧ) Στον

laquoκανονικόraquo τύπο εντάσσονται διάφορες παραλλαγές που έχουν πάρει τις ονομασίες τους από τα

τοπωνύμια των θέσεων όπου βρέθηκαν για πρώτη φορά (Κάψαλα Σπεδός Δωκαθίσματα Χαλανδριανή Κουμάσα) και

που διαφέρουν μεταξύ τους μόνο ως προς τον τρόπο απόδοσης συγκεκριμένων λεπτομερειών Τα laquoκανονικάraquo ειδώλια

ποικίλλουν από μικροσκοπικά παραδείγματα ύψους λίγων μόλις εκατοστών μέχρι γλυπτά σχεδόν φυσικού μεγέθους Τα

περισσότερα πάντως δεν ξεπερνούν τα 40 εκ σε ύψος

Κάποια πρώιμα ειδώλια που δεν παρουσιάζουν τα παραπάνω στοιχεία σε πλήρη εξέλιξη αποκαλούνται laquoπρο-κανονικάraquo

ενώ υπάρχουν δύο ακόμα τύποι της Πρωτοκυκλαδικής Ι περιόδου που έχουν πάρει τις ονομασίες του από τα

νεκροταφεία όπου εντοπίστηκαν για πρώτη φορά (Πλαστηράς Λούρος) στον τύπο Πλαστηρά η ανθρώπινη μορφή

αποδίδεται με έντονα φυσιοκρατικό τρόπο που θυμίζει νεολιθικά ειδώλια ενώ στον τύπο Λούρου επικρατεί μεγαλύτερη

σχηματοποίηση

Αντίθετα μια σειρά ύστερων ειδωλίων στα οποία παρατηρείται ένας εκφυλισμός των αυστηρών καλλιτεχνικών

συμβάσεων της Πρωτοκυκλαδικής Ι περιόδου (κυρίως ως προς τη στάση των πήχεων αλλά και ως προς το συνολικό

τρόπο απόδοσης της μορφής) αποκαλούνται laquoμετά-κανονικάraquo

Εκτός από τα αυτήν την κατηγορία ειδωλίων υπάρχει και αρκετά παραδείγματα που απεικονίζουν τη γυναικεία μορφή

με τρόπο εξαιρετικά σχηματικό Ο πιο γνωστός τύπος είναι τα laquoβιολόσχημαraquo ειδώλια της Πρωτοκυκλαδικής Ι

περιόδου που ονομάστηκαν έτσι επειδή το σχήμα τους θυμίζει βιολί Είναι κατά κανόνα μικρού μεγέθους και σπάνια

ξεπερνούν τα 15-20 εκ ύψος Σχηματικά ειδώλια κατασκευάζονταν και κατά την Πρωτοκυκλαδική ΙΙΙ περίοδο είχαν

όμως διαφορετικό σχήμα

Ειδώλια ανδρικών μορφών

Η ανδρική μορφή αναπαρίσταται σπάνια στην κυκλαδική τέχνη

Συνήθως τη συναντούμε σε καθιστά ειδώλια ειδώλια μουσικών (στις αρχές της Πρωτοκυκλαδικής

ΙΙ περιόδου) ή σε ειδώλια κυνηγώνπολεμιστών (στα τέλη της ίδιας περιόδου) Τα γνωστά

παραδείγματα ανδρικών ειδωλίων στην laquoκανονικήraquo όρθια στάση είναι ελάχιστα Υπάρχουν ωστόσο

ορισμένα όρθια ανδρικά ειδώλια του Τύπου Πλαστηρά της Πρωτοκυκλαδικής Ιπεριόδου

Ειδώλια laquoειδικού τύπουraquo

Τέλος υπάρχει και μια μικρή ομάδα ασυνήθιστων ειδωλίων που απεικονίζουν συμπλέγματα μορφών διαφόρων τύπων

(όπως πχ διπλά ειδώλια με τη μία μορφή να πατά στο κεφάλι της άλλης κά) Τα ειδώλια αυτά χρονολογούνται στην

περίοδο ακμής της κυκλαδικής τέχνης (Πρωτοκυκλαδική II περίοδος)

Οι Κυκλάδες κατά την Αρχαϊκή Κλασσική και Ελληνιστική εποχή

Με τους Περσικούς όμως πολέμους από τις αρχές του 5ου π Χ αιώνα τα νησιά βρίσκονται κυριολεκτικά μεταξύ δύο

πυρών Η εμφάνιση του περσικού Στόλου προξένησε πανικό στο Αιγαίο Οι Δήλιοι για να σωθούν καταφεύγουν στην

Τήνο ενώ οι Νάξος καταστρέφεται από τους Πέρσες Μέχρι το 480 π Χ οι Κυκλάδες παραμένουν υπό Περσική κατοχή

Στο Αρτεμίσιο όμως οι Κείοι πολεμούν στο πλευρό των Ελλήνων και στην Σαλαμίνα παίρνουν μέρος οι Κείοι Κύθνιοι

Σερίφιοι Μήλιοι Νάξιοι όπως και στις Πλαταιές Στην Δηλιακή συμμαχία που ιδρύθηκε για να συνεχίσει τον αγώνα

κατά των Περσών οι Κυκλάδες συμμετέχουν πρώτες χωρίς δισταγμό Όταν όμως η συμμαχία μετετράπη σε ηγεμονία

των Αθηνών οι πόλεις άρχισαν να δυσανασχετούν Η αποστασία της Νάξου οδήγησε στην πολιορκία και στην

καταστροφή του νησιού από τους Αθηναίους που με την πάροδο του χρόνου γίνονται διαρκώς σκληρότεροι Η

καταπίεση θα αρχίσει από το 454 πΧ οπότε το ταμείο της συμμαχίας μεταφέρεται από την Δήλο στην Αθήνα Το 444

πΧ Αθηναίοι κληρούχοι εγκαθίσταται στα πιο εύφορα μέρη της Ανδρου και της Νάξου και το 426 πΧ πολιορκείται η

Μήλος που συμμάχησε με τη Σπάρτη Τον ίδιο χρόνο γίνεται η κάθαρση της Δήλου ενώ λίγο αργότερα το 422πΧοι

Δήλιοι διώχνονται από το νησί τους που καταλαμβάνεται από τους Αθηναίους

Με την ήττα το Αθηναίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο η κατάσταση για τους νησιώτες δεν άλλαξε και πολύ αφού η

Σπαρτιατική κυριαρχία αποδείχτηκε βαρύτερη Γι αυτό όταν μετά τις νίκες των Αθηναίων ανασυστήθηκε η παλαιά

συμμαχία το 378 πΧ οι νησιώτες έλαβαν και πάλι μέρος σε αυτή

Με την εμφάνιση των Μακεδόνων η κατάσταση θα αλλάξει και στους αγώνες των Επίγονων μετά τον θάνατο του Μ

Αλεξάνδρου οι Κυκλάδες αλλάζουν συχνά κυρίαρχο ανάλογα με τον ισχυρό της κάθε περιόδου

Τα νησιά περιέρχονται τελικά στους Ρωμαίους όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα

Οι Κυκλάδες κατά τη νεότερη και σύγχρονη εποχή

Ο Χριστιανισμός πρέπει να εισήχθη καθυστερημένα στις Κυκλάδες Στη συνέχεια η άλωση της Πόλης από τους

Φράγκους το 1204μΧ θα αποδειχτεί η πιο καίρια τομή της κυκλαδικής ιστορίας Όμως οι Λατίνοι δούκες του

Αρχιπελάγους τήρησαν πολιτική συμφιλίωσης με τον γηγενή πληθυσμό και ανεξιθρησκίας

Οι Τούρκοι παραχώρησαν τις δώδεκα κυριότερες Κυκλάδες (Νάξο Πάρο Άνδρο Κέα Σίφνο Αμοργό θήρα Μήλο Σύρο

Κύθνο Σέριφο και Ίο) στον Πορτογαλλοεβραίο Ιωσήφ ΝΟΖΠ ευνοούμενο του σουλτάνου Σελίμ του Γ ο οποίος τις

κυβέρνησε μέσω τοποτηρητή του Φραγκίσκου Κορονέλου Μετά το θάνατο του Ιωσήφ ΝΟΖΠ το 1579 οι Κυκλάδες

ενσωματώθηκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία και αποτέλεσαν ξεχωριστή επαρχία (σαντάκ) που η Πόλη εκμίσθωνε

με δημοπρασία

Εξαιτίας του άγονου εδάφους της δυσμορφίας της πρόσβασης της φτώχειας γενικά των νησιών η τουρκική κυριαρχία

υπήρξε αρκετά χαλαρή και εκδηλωνόταν κυρίως με την είσπραξη ετήσιων φόρων Το μικρό ενδιαφέρον της Πόλης για

τις Κυκλάδες και η εκεί διακριτική παρουσία της οδήγησε στην ανάπτυξη σ αυτές του συστήματος της κοινοτικής

αυτοδιοίκησης Μόνο γενικότερες διεθνείς περιπλοκές (πόλεμος Ναπολέων-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

τουρκοβενετικοί πόλεμοι και κυρίως τα Ορλωφικά 1770 -1778) με αντίκτυπο στον αιγιακό χώρο ως θερμή εστία

πολεμικών επιχειρήσεων καθιστούσαν εντονότερη και καταπιεστή κοφτερή συχνά μέχρι αγριότητας την εκδήλωση

της οθωμανικής κυριαρχίας Αλλά οι Τούρκοι δεν ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους Κυκλαδίτες Οι επιδρομές των

πειρατών (Μουσουλμάνων Λατίνων και Ελλήνων) που λυμαίνονταν Αιγαίο και οι συχνές θανατηφόρες επιδημίες

έκαναν αιρετικά βασανιστική και δύσκολη τη Ζωή τους

Η έκρηξη της επανάστασης του 1821 παρέσυρε γρήγορα και τις Κυκλάδες στον επαναστατικό πυρετό Με μοναδική

εξαίρεση τη Σύρο που εξαιτίας της γαλλικής προστασίας παρέμεινε τυπικά μεν ουδέτερη αλλά πρόσφερε στον αγώνα

πολύ ουσιαστικότερες υπηρεσίες λειτουργώντας ως άντρο ασφαλούς υποδοχής προσφύγων και αμάχων και

ως ελεύθερο λιμάνι Κορυφαίες κυκλαδικές μορφές της επανάστασης ο ηγέτης της επαναστατημένης Άνδρου Θεόφιλος

Μαίρης (1784 -1853) και η αρχόντισσα από τη Μύκονο Μαντώ Μαυρογένους (1796 -1840) που ξόδεψε την περιουσία

της για τον εξοπλισμό επαναστατικών τμημάτων και ηγήθηκε προσωπικά στην επίθεση του τουρκικού στόλου κατά του

νησιού της

Αλλά την επιστροφή ύστερα από πολλές χιλιετίες των Κυκλάδων στο ελλαδικό ιστορικό προσκήνιο προσφέρουν στα

νησιά οι ισοδύναμες των υπόλοιπων Ελλήνων δόξες και θυσίες τους στα πεδία των επαναστατικών μαχών Ήδη πριν

από τη λήξη των επιχειρήσεων η μικρή Σύρο έχει εξελιχθεί σ ένα διεθνούς κλίμακας εμπορικό κέντρο που αποτελεί τη

βασική πηγή εσόδων του υπό σύσταση νέου ελληνικού κράτους Η επίσημη ανακήρυξη του θα βρει τις Κυκλάδες εντός

των μάλλον στενών ορίων και τη Σύρο υποψήφια για πρωτεύουσα του Η ήττα της από την Αθήνα στην laquoκούρσαraquo αυτή

δε θ αποτελέσει φραγμό στην περαιτέρω ανάπτυξη κι ακμή της και στην ταχεία ανάδειξη της στο πρώτο και ίσως

μοναδικό έκτοτε από κοινωνικής και πολιτιστικής απόψεως ευρωπαΐζον αστικό κέντρο του ελεύθερου ελληνισμού Η

ακμή αυτή θα διατηρηθεί σχεδόν σrsquo όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα Μόνο η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου θα

μεταθέσει δυτικότερα προς τον Πειραιά το laquoσταυροδρόμι της ανατολικής Μεσογείουraquo Αλλά η Σύρος αντιδρά

εγκαίρως με στροφή προς τη βιομηχανία Και στο νησί γεννιέται το 1879 το ελληνικό εργατικό κίνημα

Οι Κυκλάδες θα συνδράμουν με κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες (Π Πρωτοπαπαδάκης Α Τιμάν Εμμ

Λαδόπουλος Π Ράλλης Κ Μακρουλής Π Ευριπαίος Α Πρωτοπαπαδάκης) την μετά εμποδίων πορεία του ελλαδικού

κράτους Η Βενιζελική εξόρμηση 1910-1920 θα τις βρει (με εξαίρεση την αιματηρή καταστολή της αντίστασης της

Απειράνθου Νάξου στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας το 1917) συμμάχους του ηγέτη της Άλλωστε στο ιστορικό

Γυμνάσιο της Σύρου έχει μαθητεύσει ο Βενιζέλος

Στα νερά των Κυκλάδων στην Τήνο θα κάνει τη γενική δοκιμή της ιταμότητάς του ο ιταλικός φασισμός τορπιλίζοντας

την laquoΈλληraquo τον Αύγουστο του 1940 και η γερμανοϊταλική κατοχή θα οδηγήσει στη λιμοκτονία μεγάλου μέρους του

πληθυσμού τους Η γεωγραφική ιδιομορφία των Κυκλάδων δεν αποτρέπει την εκδήλωση ουσιαστικής αν κι όχι μαζικής

εθνικής αντίστασης

Στον εμφύλιο πόλεμο 1946 -1949 οι Κυκλάδες μένουν μακριά από την αγριότητα και το φανατισμό των εσωτερικών

συγκρούσεων και παθών Οι ανεπούλωτες πληγές του πολέμου και της κατοχής διώχνουν τους Κυκλαδίτες μακριά από

τα νησιά τους Το ρεύμα της εσωτερικής μετανάστευσης θ ανακοπεί μόνο όταν αρχίσει κι αργότερα γενικευτεί η

τουριστική ανάπτυξη Ο συνδυασμός της ανάπτυξης αυτής με τον παραδοσιακό τρόπο Ζωής είναι σήμερα η

σημαντικότερη πρόκληση για τις Κυκλάδες

52 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Περιγραφή Ο κυκλαδικός πολιτισμός αποτελούσε ανέκαθεν έναν από τους πιο ιδιαίτερους και

σημαντικούς πολιτισμούς στον ελλαδικό χώρο Το μεγάλο εύρος ηθών και εθίμων η πλούσια και

συγχρόνως περιγραφική λογοτεχνία που αποπνέει το μαγευτικό περιβάλλον και γενικότερα τα

μοναδικά του πολιτιστικά στοιχεία τον διαφοροποιούν σχηματίζοντας έτσι την πολύπλευρη

φυσιογνωμία του

Το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας το άσπρο χρώμα των σπιτιών και το φώς του ήλιου που χαϊδεύει

τις χρυσές αμμουδιές συνθέτουν μια ανεπανάληπτη παλέτα χρωμάτων

αφεθείτε λοιπόν και ταξιδέψτε μαζί μας στη μαγεία των Κυκλάδων

1Τέχνη

Οι Κυκλαδίτες ήταν σπουδαίοι τεχνίτες

αλλά και αξιοθαύμαστοι καλλιτέχνες Ασχολούμενοι αρχικά με την κατασκευή χρηστικών και καθημερινών

αντικειμένων χρησιμοποίησαν διαφορά υλικά μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και ο οψιανός μια μαύρη και

πολύ σκληρή πέτρα από τη Μήλο Από τη στιγμή που άρχισαν όμως να χρησιμοποιούν το χαλκό έφτιαξαν πιο

αποτελεσματικά εργαλεία (μαχαίρια πριόνια σφυριά και σμίλες) τα οποία τους επέτρεψαν μια λεπτομερέστερη

κατασκευή αγγείων

Τα σπουδαιότερα έργα τους ήταν τα μικρά αγάλματα φτιαγμένα από λευκό μάρμαρο τα ειδώλια τα οποία

διακρίνονται σε ανδρικά και γυναικεία Τα γυναικεία απεικόνιζαν γυμνές γυναίκες θέες ή νύμφες με τα χέρια τους

διπλωμένα στο στήθος ενώ τα ανδρικά παρίσταναν κυνηγούς μουσικούς αλλά και ανθρώπους που γλεντούσαν

κυρίως σε καθιστή στάση

Μάλιστα οι Κυκλαδίτες γνώρισαν και επηρεάστηκαν σημαντικά από το μινωικό πολιτισμό κάτι το οποίο φαίνεται από

τις θαυμαστές τοιχογραφίες στην πόλη του ακρωτηρίου της Θήρας οι οποίες απεικονίζουν σκηνές από τη φύση και

την καθημερινή ζωή των ανθρώπων

όπως λχ λουλούδια και ζώα σκηνές που χρησιμοποιούσαν κυρίως οι Μινωίτες

2 Η ζωή των αρχαίων Κυκλαδιτών

Η γεωγραφική θέση των Κυκλάδων το γεγονός δηλαδή ότι τα νησιά αυτά περιβρέχονται από θάλασσα τους εξέθετε

στις συχνές επιδρομές των πειρατών τις οποίες και αντιμετώπιζαν με ισχυρή οχύρωση των πόλεων τους Ωστόσο

ευνόησε την ανάπτυξη του εμπορίου και της αλιείας Συγκεκριμένα οι Κυκλαδίτες ως δεινοί ψαράδες και ναυτικοί

ταξίδευαν σε ολόκληρο το Αιγαίο όπου διακινούσαν τα προϊόντα τους και έρχονταν σε επαφή με νέους πολιτισμούς

Συγχρόνως όμως ήταν κτηνοτρόφοι κυνηγοί και γεωργοί

Τα σπίτια τους ήταν κυρίως φτιαγμένα από πέτρες και λάσπη και αποτελούνταν από ένα ή δυο δωμάτια

Τρέφονταν υγιεινά και κυρίως κατανάλωναν ψάρια θαλασσινά όσπρια λαχανικά και κρέας ενώ έπιναν άφθονο κρασί

και γάλα

Όντας ειρηνικός λαός αγαπούσαν τη ζωή και φρόντιζαν να διασκεδάζουν την κάθε στιγμή τραγουδώντας παίζοντας

μουσική και κάνοντας αθλήματα

Σε περίπτωση που κάποιος πέθαινε τον έθαβαν έξω από την πόλη μαζί με τα αγαπημένα του αντικείμενα τα

κτερίσματα τα οποία θεωρούσαν πως θα του ήταν χρήσιμα στη μεταθανάτιο ζωή

Όλες τις πληροφορίες για την ζωή τους τις αντλούμε από τα αγγεία τα όπλα τα εργαλεία και τα μικρά τους

αγάλματα που βρίσκουμε από ανασκαφές Αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχουν γραπτά κείμενα κάτι που υποδηλώνει

πως οι άνθρωποι τότε δεν ήξεραν να γράφουν

3 Η ζωή των Κυκλαδιτών σήμερα

Η καθημερινότητα των Κυκλαδιτών

Η σημερινή ζωή των Κυκλαδιτών όσον αφορά τον εμπορικό και τον αγροτικό τομέα δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά

συγκριτικά με την καθημερινότητα τους κατά τα αρχαία χρόνια Αυτό σημαίνει πως ακόμα και σήμερα οι Κυκλαδίτες

ασχολούνται με το εμπόριο την αλιεία και σε μικρότερο βαθμό με τη γεωργία Είναι δηλαδή ψαράδες και αγρότες

απλώς όπως είναι φυσικό η καθημερινότητα τους πόσο μάλιστα η ζωή τους έχει διευκολυνθεί σε όλους τους τομείς

από την ανάπτυξη της τεχνολογίας Ως αποτέλεσμα δε χρειάζεται πλέον να φέρουν μόνοι τους εις πέρας όλες τις

βαριές και επικίνδυνες δουλειές που έκαναν τα προηγούμενα χρόνια Κάποια μάλιστα επαγγέλματα λόγω αυτής της

τεχνολογικής ανάπτυξης όπως πχ η ναυσιπλοΐα εξαφανίστηκαν

Η σημαντικότερη ωστόσο πηγή εισοδήματος των κατοίκων των νησιών αυτών δεν είναι σήμερα τόσο η αλιεία και η

γεωργία όσο ο τουρισμός Γι αυτό το λόγο η οικονομία των Κυκλάδων στηρίζεται κατrsquo επέκταση σε αυτόν τον τομέα

Διαφημίζοντας τα αξιοθέατα και τη φυσική ομορφιά των νησιών τους οι Κυκλαδίτες αφενός προβάλλουν το κάλλος

των περιοχών τους και αφετέρου μετατρέπουν τα κυκλαδίτικα νησιά σε έναν πολυπόθητο προορισμό διακοπών όχι

μόνο για τους Έλληνες αλλά και για τους ξένους πληθυσμούς Τέλος το μόνο μειονέκτημα που

παρουσιάζει η ζωή τους σήμερα σε σχέση με τα προηγούμενα-αρχαία χρόνια είναι η έλλειψη ενασχόλησης με τις

τέχνες Στις καθημερινές τους δηλαδή δραστηριότητες δεν κατέχει πια σημαντικό ρόλο κάποιο είδος τέχνης παρόλο

που μέχρι πρότινος η τέχνη αποτελούσε το σπουδαιότερο κομμάτι του κυκλαδικού πολιτισμού

ΣΥΝΤΑΓΕΣ

1 Μελομακάρονα

Υλικά

640γρ ελαιόλαδο

1 ποτήρι του κρασιού αλισίβα

1 ποτήρι του κρασιού κονιάκ

2 πορτοκάλια (ξύσμα και χυμός)

1 λεμόνι (ξύσμα και χυμός)

1 κουταλάκι του γλυκού σόδα

1 κουταλάκι του γλυκού μπέικιν πάουντερ

1 κουταλιά της σούπας κανελογαρίφαλα

1 φλιτζάνι του τσαγιού ζάχαρη

1 φλιτζάνι του τσαγιού σιμιγδάλι ψιλό

1 κιλό αλεύρι

Λίγα καρύδια ψιλοκομμένα

Για το σιρόπι

400γρ μέλι

Εκτέλεση

Χτυπάμε το λάδι με τη ζάχαρη προσθέτουμε το χυμό και

το ξύσμα του λεμονιού και των πορτοκαλιών την

αλισίβα το κονιάκ τα κανελογαρίφαλα το σιμιγδάλι και

σιγά σιγά το αλεύρι Δεν ζυμώνουμε πολύ το μείγμα για

να μείνει αφράτο Πλάθουμε τα μελομακάρονα τα

πιέζουμε λίγο στον τρίφτη για να γίνει το σχέδιο με τις

τρύπες και τα βάζουμε σε λαδωμένο ταψί Τα ψήνουμε

σε μέτριο φούρνο για 15 έως 20 λεπτά

Από την προηγούμενη το βράδυ έχουμε ετοιμάσει το

σιρόπι το οποίο ρίχνουμε στα ζεστά μελομακάρονα Τα

βάζουμε σε πιατέλα και τα γαρνίρουμε με καρύδια

4 ποτήρια ζάχαρη

4 ποτήρια νερό

2 Πατατοκεφτέδες

Υλικά

1 κιλό πατάτες

4 αυγά

1 φλυτζάνι τυρί (ρεγγάτο) τριμμένο

4 φρυγανιές τριμμένες

1 κρεμμύδι τριμμένο

αλάτι πιπέρι αλεύρι

Εκτέλεση

Βράζουμε τις πατάτες και τις λιώνουμε Προσθέτουμε όλα τα υλικά και ανακατεύουμε καλά Όταν το μίγμα κρυώσει

πλάθουμε τους κεφτέδες αλευρώνοντας τους και τους τηγανίζουμε σε αρκετό και καυτό λάδι

3Χορτοκεφτέδες

Υλικά

1 μερίδα χόρτα του βουνού (αλεντρίδες καρύδες κά)

3-4 πατάτες βραστές

1 κούπα τυρί τριμμένο (ρεγγάτο)

3 αυγά


Εκτέλεση

Βράζουμε τα χόρτα και τα λιώνουμε με ένα πιρούνι Με το ίδιο όργανο λιώνετε τις βρασμένες πατάτες και προσθέτετε

το τυρί τα αυγά και το ανάλογο αλάτι και πιπέρι Με τη βοήθεια εντός κουταλιού κάνετε μπαλάκια τα αλευρώνετε

καλά και τα τηγανίζετε σε αρκετό και καυτό λάδι

4Καλαμαράκια γεμιστά

Υλικά

12 κιλό μέτρια καλαμαράκια κατεψυγμένα

2 μεγάλες φρυγανιές

λίγο γάλα

αλάτι πιπέρι

1 αυγό

1 φλυτζάνι τσαγιού κεφαλογραβιέρα τριμμένη

1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο

ελάχιστη ζάχαρη

1 καρότο ψιλοκομμένο

1 κιλό ντομάτες

λίγο μαϊντανό

1 φλυτζάνι ελαιόλαδο

Εκτέλεση

Πλένουμε τα καλαμαράκια πολλά νερά και τα αφήνουμε να στραγγίσουν Mε δυο μαχαίρια κόβουμε τα πλοκάμια και τα

κεφάλια σε μικρά κομματάκια Προσθέτουμε αφού τις μουσκέψουμε με λίγο γάλα τις φρυγανιές την κεφαλογραβιέρα

τριμμένη τον μαϊντανό ψιλοκομμένα το αυγό χτυπημένο και το αλατοπίπερο Γεμίζουμε με το μίγμα τα καλαμαράκια

και ράβουμε το άνοιγμα Tα ροδίζουμε στο τηγάνι με το μισό λάδι και τα βάζουμε σε γιουβετσάκια (πήλινα σκεύη)

Mαραίνουμε στο υπόλοιπο λάδι το κρεμμύδι το καρότο και το σέλινο ψιλοκομμένα Προσθέτουμε τις ντομάτες σε

φέτες λίγο αλατοπίπερο και ελάχιστη ζάχαρη Bράζουμε τη σάλτσα επί 10 λεπτά σε σιγανή φωτιά την περνάμε από

μύλο και την προσθέτουμε στα καλαμαράκια Bάζουμε στο φούρνο τα καλαμαράκια σκεπασμένα και τα αφήνουμε να

σιγοψηθούν Σερβίρονται ζεστά

5 Πηχτή

Υλικά

1 κεφαλάκι χοίρου

ποδαράκια χοίρου

1 σκόρδο

1 φακελάκι ζελατίνα

Λεμόνια δάφνη

πιπέρι σε κόκκους

αλάτι

μπαχάρι σε κόκκους

ξύδι

Εκτέλεση

Πλένουμε τα υλικά και αφήνουμε το κρέας μερικές ώρες στο νερό για να φύγει το αίμα Bράζουμε καλά το κεφάλι και

τα ποδαράκια σε μεγάλη κατσαρόλα Κατεβάζουμε από τη φωτιά και καθαρίζουμε το κρέας από τα κόκαλα Κατόπιν το

κόβουμε σε μικρά κομματάκια μέσα σ ένα σκεύος Περνάμε το ζωμό από σουρωτήρι για να αποφύγουμε τυχόν κόκαλα

που έχουν απομείνει Ρίχνουμε ξανά στην κατσαρόλα και προσθέτουμε το κομματιασμένο κρέας το σκόρδο τη δάφνη

αλάτι πιπέρι μπαχάρι και ξύδι δοκιμάζοντας και ελέγχοντας τις ποσότητες ανάλογα με τη γεύση Kαλό είναι τα

μπαχαρικά να δεθούν σε τούλι ώστε να αφαιρεθούν αργότερα Στη συνέχεια αφαιρούμε λίγο ζεστό ζουμί σε μικρό

σκεύος και εκεί διαλύουμε τη ζελατίνα Αφού προσθέσουμε όσο λεμόνι θέλουμε ρίχνουμε στην κατσαρόλα και

συνεχίζουμε για λίγο ακόμα το βράσιμο έχοντας ανακατέψει καλά Κατεβάζουμε από τη φωτιά και βάζουμε σε

μπολάκια Όταν η πηχτή κρυώσει καλά βάζουμε τα μπολάκια στο ψυγείο

6 Μυγδαλωτά ένα από τα παραδοσιακά γλυκά του Αιγαίου Φτωχό σε υλικά γλυκό αλλά πλούσιο σε γεύση

Δημιούργημα των νησιωτών του Αιγαίου που δεν είχαν εύφορα εδάφη αλλά είχαν λεπτή αισθητική

Αυτό ακριβώς είναι το αμυγδαλωτό - απλό αλλά φίνο και γεμάτο

αρώματα

Υλικά ζύμης

300 γρ αλεύρι

150 γρ βούτυρο

150 γρ ζάχαρη

2 κρόκοι αβγών

ξύσμα λεμονιού

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά της ζύμης σε μια λεκάνη αφού κοσκινίσουμε το αλεύρι και λιώσουμε το βούτυρο

Ζυμώνουμε καλά δημιουργώντας μια μαλακή ζύμη

Σε ένα άλλο σκεύος ανακατεύουμε τα υλικά της γέμισης

Βάζουμε τη ζύμη σε φορμάκια και προσθέτουμε τη γέμιση η οποία πρέπει να φτάνει μέχρι λίγο πιο κάτω από το χείλος

της φόρμας επειδή θα φουσκώσει κατά το ψήσιμο Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο μέχρι να ροδίσουν

ζύμη

4ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Οι Κυκλάδες αυτό το σύμπλεγμα νησιών στο κέντρο του Αιγαίου πελάγους που σχηματίζει έναν νοητό κύκλο γύρω

από το ιερό νησί και τόπο λατρείας του Απόλλωνα τη Δήλο ξεχωρίζει τόσο για τον πολιτισμό της όσο και για τα

ιδιαίτερα έθιμα της

ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ

Η περίοδος του Πάσχα έχει μια ξεχωριστή γοητεία στα κυκλαδονήσια Η Μεγάλη εβδομάδα είναι και για τις Κυκλάδες

εποχή πένθους με κυρίαρχο το έθιμο της νηστείας και της κατάνυξης στις εκκλησιαστικές ακολουθίες Την Μ Πέμπτη

σε όλα τα νησιά υπάρχουν έθιμα που σχετίζονται με το ζύμωμα κουλουριών και την βαφή των κόκκινων αυγών ενώ την

Μ Παρασκευή γίνεται με τη λιτή μεγαλοπρέπεια η περιφορά του επιταφίου στα φρεσκοασπρισμένα δρομάκια και τα

γλέντια και τους χορούς όλη την εβδομάδα που ακολουθεί Σε πολλά νησιά το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα οι

κάτοικοι συγκεντρώνονται στην πλατεία και παίζουν laquoμπίλιουςraquo laquoμπάλεςraquo ή laquoτσούνιαraquo ένα παραδοσιακό παιχνίδι που

θυμίζει μπόουλινγκ το οποίο αποτελείται από εννέα τσούνια (=κορίνες) και μια ξύλινη μπάλα

Στην Πάρο ο ταξιδιώτης θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει το πανελλαδικά μοναδικό έθιμο της αναπαράστασης

των Παθών κατά την περιφορά του Επιταφίου στην Μάρπησσα Μάρμαρα Πρόδρομο Λεύκες και Άσπρο Χωριό καθώς

κατά την διάρκειά της γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις ζωντανές εικόνες των Παθών Σε κάθε στάση φωτίζεται

και ένα σημείο του βουνού όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού αναπαριστούν σκηνές

από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα την προσευχή στο Όρος των Ελαιών τον laquoΜυστικό Δείπνοraquo το Μαρτύριο της

Σταύρωσης και τα μεσάνυκτα του Μ Σαββάτου το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων

πυροτεχνημάτων καθώς γίνεται αναπαράσταση της Ανάστασης Την Κυριακή του Πάσχα επικρατεί το έθιμο laquoτο κάψιμο

του Εβραίουraquo και laquoτο Πάσχα της Αγάπηςraquo όπου σε πολλά σημεία γίνονται εκδηλώσεις με προσφορά κρασιού και

φαγητού Και εδώ υπάρχει το έθιμο και τα τραγούδια της umlΚούνιαςraquo

Στη Φολέγανδρο το Πάσχα γιορτάζεται με την τριήμερη περιφορά της εικόνας της Παναγίας όπου κάθε σπίτι

υποδέχεται την πομπή με κεράσματα και τα βράδια στήνονται γλέντια και χοροί

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Στις Κυκλάδες οι εορτασμοί του laquoΔωδεκαημέρουraquo (Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά Θεοφάνεια) έχουν έναν μοναδικό

ιδιαίτερο χαρακτήρα ο οποίος ποικίλλει ευχάριστα από νησί σε νησί

Γενικά στα Κυκλαδονήσια οι κάτοικοι θεωρούν ως καλό οιωνό αν την Πρωτοχρονιά φυσάει βοριάς ή αν έρθει στην αυλή

του σπιτιού ένα περιστέρι Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό κοράκι φοβούνται μήπως συμβούν ατυχίες Σε

ορισμένα χωριά των Κυκλάδων όταν οι άνθρωποι πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ

ένα κομμάτι σίδερο για να είναι όλο το χρόνο υγιείς (laquoσιδερένιοιraquo)

Στην Αμοργό ανήμερα τη Πρωτοχρονιά σερβίρουν τον laquoκοφτόraquo ένα έδεσμα από σιτάρι κρεμμύδι τυρί τριμμένο λάδι

και νερό για να πάει καλά η σοδειά

Τα Χριστούγεννα τα στενά δρομάκια της Μυκόνου μοσχοβολούν από τις δίπλες τα φοινίκια τους κουραμπιέδες και τα

Χριστόψωμα που ψήνονται στο φούρνο Στα χωριά ζυμώνουν και ψήνουν ένα επιπλέον Χριστόψωμο το οποίο μοιράζουν

στα ζώα του σπιτιού Εκτός από τα γλυκίσματα οι νοικοκυρές μαγειρεύουν λαρδί χοιρινό με χόρτα ή λάχανο το οποίο

συμβολίζει την αφθονία κρέας ψητό στον φούρνο κρεμμυδόπιτα με ντόπια laquoτυροβολιάraquo και μελόπιτα με τυροβολιά

μέλι και κανέλα Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ομάδα laquoκαλαντιστάδωνraquo του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου

Γυναικών Μυκόνου με την παραδοσιακή laquoκαράβαraquo και το φαναράκι στα χέρια περιφέρεται στην Χώρα ψάλλοντας τα

Μυκονιάτικα και τα παραδοσιακά Δηλιανά Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα

laquoΆγιος Βασίλης έρχεται από τις Κάτω Δήλες

βαστά το καλαθάκι του γεμάτο πεταλίδες

Τις πεταλίδες ήφαε ξινόγαλο γυρεύει

του δίνουμε Χριστόψωμο και ανεπετά και φεύγει

Άγιος Βασίλης έρχεται και στο ντουλάπι πάει

να βρει τα ξεροτήγανα και να κάτσει να τα φάει

Τα ξεροτήγανα ήφαε και λούζα μας γυρεύει

του δίνουμε γλυκό κρασί και σηκώνεται και φεύγει

Για σφάξτε μας τον πετεινό για σφάξτε μας την κότα

για δώστε μας το τάλιρο να πάμε σ άλλη πόρταraquo

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

1Για τον καιρό και την σοδειά

-Κάλιο χίλια κάρβουνα μπερί χίλια πρόβατα (Το χειμώνα καλύτερα να έχεις κάρβουνα παρά πρόβατα)

-Χιόνι του Δεκεμβρίου χρυσάφι του καλοκαιριού (Τα χιονιά του Δεκέμβρη βοηθούν στην καλή σοδειά)

-Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει μηδέ τσοπάνης στα βουνά μηδέ ζευγάς στον κάμπο

2Για την αγάπη τον έρωτα το ταίριασμα και το γάμο

-Όπου δεις πολλή αγάπη βλέπε και μεγάλη αμάχη

-Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι

3Για τη φτώχεια και την τεμπελιά

-Του τεμπέλη το καρβέλι είναι διπλό

-Ακαμάτης νέος γέρος διακονιάρης

5 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΕΛΥΤΗ

ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ

Κοιμήθηκα κοιμήθηκα

στου γιασεμιού την ευωδιά

Στων φύλλων το μουρμουρητό

στων άστρων τον χρυσό γιαλό

Οι άνθρωποι μ αρνήθηκαν

κανείς δε μου σιμώνει

Μόνο μου κάνει συντροφιά

της νύχτας το τριζόνι

-Έννοια σου λέει έννοια σου

κι εγώ είμαι δω κοντά σου

Για συντροφιά στην έγνοια σου

και για παρηγοριά σου

Τρι και τρι τρι και τρι

τι πικρή που ναι η ζωή

Τι γλυκιά και τι πικρή

τρι και τρι και τρι και τρι


στων Αρχαγγέλων τη σκιά

Στην ερημιά του φεγγαριού

στο κυματάκι του γιαλού

Τι να φταιξα της μοίρας μου

κι έτσι με φαρμακώνει

Μονάχα μου αποκρίνεται


-Είμαι μικρό πολύ μικρό

μα ναι ο Θεός μεγάλος

Αυτό ποτέ δε θα σ το πω

μήτε κανένας άλλος





ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΥΡΟ ΚΑΙ ΤΖΙΑ

Ανάμεσα Σύρο και Τζια μικρή φυτρώνει νεραντζιά

η μικρή μου η κοπελιά

Πόχει τις ρίζες στο βυθό

και τα κλαδιά στον ουρανό

το κορίτσι που αγαπώ

Πλάσμα δεν είναι ανθρωπινό

δεν είναι μήτε ξωτικό


Μα χει τον ήλιο φορεσιά

τα κύματα περπατηξιά

η μικρή μου η Παναγιά

Χάιντε νύφη της θαλάσσης

τι φαμίλιες θα χαλάσεις

Νύφη μέσα στα μπουγάζια

με τα πέπλα τα γαλάζια

Άνεμος να μη σε πιάσει

λούλουδο μη σου χαλάσει

Κι αν γενεί ποτέ το θάμα

κι αγαπήσεις κάνω τάμα

Να σου στείλω μια μπρατσέρα

με τον Πολικόν Αστέρα

ΤΟ ΤΡΕΛΟΒΑΠΟΡΟ

Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά

κι αρχίζει τις μανούβρες βίρα μάινα

Την άγκυρα φουντάρει στις

κουκουναριές

φορτώνει φρέσκο αέρα κι απ τις δυό

μεριές

Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι απ

όνειρο

κι έχει λόστρομο αθώο ναύτη πονειρό

Από τα βάθη φτάνει τους παλιούς

καιρούς

βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς

Ελα Χριστέ και Κύριε λέω κι απορώ

τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο

Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε

χίλιους καπετνάους τους αλλάξαμε

Κατακλεισμούς ποτέ δε λογαριάσαμε

μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε

Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα

παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα

(από το βιβλίο Oδυσσέας Eλύτης

Ο ήλιος ο ηλιάτορας Ίκαρος 197

53 ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

Στη σημερινή εποχή οι άνθρωποι βλέπουν τα νησιά από μια λανθασμένη οπτική γωνία Τα μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε

συνεργασία με τα τουριστικά πρακτορεία έχουν συμβάλλει σε αυτό αφού τείνουν να παρουσιάζουν τα νησιά σαν

τόπους ψυχαγωγίας και καλοπέρασης με γαλαζοπράσινες παραλίες και χρυσαφένιες αμμουδιές Η παραδεισένια όμως

αυτή εικόνα είναι παροδική και διαρκεί μόνο τους μήνες της τουριστικής περιόδου

Εμείς ερχόμαστε να παρουσιάσουμε μια άλλη πλευρά των Κυκλάδων τελείως διαφορετική από αυτή που προωθείται

στη σημερινή εποχή Όταν οι τουρίστες και οι επιχειρηματίες φύγουν τότε η παραδεισένια αυτή εικόνα μετατρέπεται

σε μια απαράδεκτη και οι ελάχιστοι ηλικιωμένοι ντόπιοι αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν τα χαλάσματα που άφησαν

πίσω τους οι ασυνείδητοι τουρίστες Κερδοσκοπία έλλειψη κρατικού σχεδιασμού πόσιμου νερού ανεργία απομόνωση

άνιση κατανομή κάλυψης των αναγκών ιατρικής περίθαλψης και φροντίδας είναι τα βασικά προβλήματα που

ταλανίζουν τα νησιά των Κυκλάδων

Βάση ερευνών που έχουν διεξαχθεί τα νησιά του Αιγαίου αντιμετωπίζουν σημαντικά αναπτυξιακά προβλήματα

Αναλυτικότερα

1 Έντονες οικονομικές ενδοπεριφερειακές ενδονησιωτικές ανισότητες μεταξύ των οποίων και η

ανισοκατανομή ανθρώπινων και φυσικών πόρων και υποδομών

Τις τελευταίες δεκαετίες το ενδιαφέρον των κατοίκων των νησιών μας στράφηκε προς τον τουρισμό δραστηριότητα

που πραγματικά προσφέρει ικανοποιητικό αριθμό θέσεων εργασίας για τους μικροεπαγγελματίες για τους μισθωτούς

και εν μέρει και για τους αγρότες Το μειονέκτημα είναι ότι η τουριστική περίοδος για τα μικρά νησιά κυρίως είναι

πολύ μικρή από 1 frac12 έως 2 μήνες ετησίως

Παρά το γεγονός ότι οι Κυκλάδες ως τουριστικός προορισμός διατηρούν τη σχέση τους με τους επισκέπτες οι οποίοι

τείνουν να πραγματοποιούν επαναληπτικές επισκέψεις στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η τουριστική ανάπτυξη των

Κυκλάδων χρήζει περαιτέρω αναβάθμισης καθώς σύμφωνα με έρευνες παρουσιάζει σημάδια φθίνουσας πορείας

Οι δυσκολίες για πραγματική ανάπτυξη του αγροτοτουρισμού στα μικρά Κυκλαδονήσια και για την παράταση της

τουριστικής περιόδου οφείλονται εκτός άλλων και στην ατελή ύδρευση στο ανύπαρκτο αποχετευτικό δίκτυο και στα

σκουπίδια

Τα νησιά του νομού Κυκλάδων χαρακτηρίζονται από ανομοιογενή οικονομική δημογραφική γεωγραφική πορείας μέσα

στο χρόνο για αυτό παρατηρείται ερήμωση και αποδυνάμωση κάποιων ενώ δυσανάλογα σε ελάχιστα παρατηρούμε

αύξηση του προϊόντος της απασχόλησης και του πληθυσμού

Επίσης είναι φανερό ότι τα μικρά νησιά δεν έχουν δυνατότητες να κρατήσουν τον νεότερο σε ηλικία πληθυσμό τους

γιατί δύσκολα βρίσκονται θέσεις εργασίας και ικανές συνθήκες διαβίωσης έτσι αντικειμενικά ο ενεργός αυτός

πληθυσμός αναζητεί την βελτίωση της ζωής του σε άλλους τόπους

Τσιμεντένια υπόστεγα και λαμαρίνες σκουριασμένες πλαισιώνουν τους χώρους αναμονής των επιβατών στα μικρότερα

λιμάνια μια απαράδεκτη κατάσταση που σίγουρα δεν είναι η ιδανική για τα νησιά των Κυκλάδων τα οποία προσδοκούν

να γίνουν οι δημοφιλέστεροι τουριστικοί προορισμοί προκαλώντας συνθήκες ταλαιπωρίας και αγανάκτηση πολλές

φορές στους επίδοξους ντόπιους και ξένους ταξιδιώτες και μετακίνησης τους σε άλλους τουριστικούς προορισμούς

πλήττοντας την οικονομική ανάπτυξη των Κυκλάδων

Οι απαντήσεις στην κρίση πρέπει να αναζητηθούν στον εκσυγχρονισμό του τουριστικού προϊόντος τόσο υλικοτεχνικά

(λιμενικές εγκαταστάσεις δρόμους μέσα μαζικής μεταφοράς) όσο και εμπορικά με τη διαμόρφωση εναλλακτικών

μεικτών προτάσεων για τον επισκέπτη (αγροτουρισμός γαστρονομικός τουρισμός οινοτουρισμός συνεδριακός

τουρισμός βιομηχανικός τουρισμός) καθώς και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των τοπικών επιχειρήσεων

καθώς και την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος των Κυκλάδων

2 Νησιωτική απομόνωση και δυσχέρεια στη σύνδεση των περιφερειών του Αιγαίου με την υπόλοιπη

χώρα

Οι ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες αποτελούν γέφυρες ζωής και ανάπτυξης για τα ελληνικά νησιά (πιο συγκεκριμένα για τις 35 άγονες γραμμές) των

οποίων η ανάπτυξη και η επιβίωση των φτωχών κατοίκων κυριολεκτικά εξαρτάται από τις καθημερινές προσεγγίσεις των πλοίων της γραμμής Τα

πολύπαθα Κυκλαδονήσια απειλούνται πλέον ανοιχτά με πρωτόγνωρη απομόνωση επειδή το αρμόδιο υπουργείο δείχνει αδυναμία να επιλύσει άμεσα

σοβαρά προβλήματα διάθεσης των απαραίτητων πιστώσεων και επιδοτήσεων στις άγονες γραμμές πλοίων με συνέπεια αδυναμία πρόσβασης πλοίων

στα νησιά του Αιγαίου και παράλληλα οικονομική ασφυξία στις τοπικές οικονομίες και μάλιστα σε μια δύσκολη οικονομικά περίοδο

Στον αέρα βρίσκεται η ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών της άγονης γραμμής και όχι μόνο για την νέα περίοδο

Νοέμβριος 2011 - Οκτώβριος 2012 καθώς οι εταιρείες επίσημα διαμαρτύρονται πως το ύψος των επιδοτήσεων δεν

καλύπτουν πλέον το ημερήσιο λειτουργικό κόστος των πλοίων

Ο συντονισμός και η ευθύνη για την αποτελεσματική ακτοπλοϊκή συγκοινωνία των νησιών αποτελεί υποχρέωση της

Πολιτείας Σημαντική έλλειψη σε οργανωμένες μαρίνες και

λιμενικών υποδομές τόσο από άποψη ποιότητας αλλά και ασφαλείας που δυσκολεύουν τόσο την αλιεία όσο και

περιορίζουν τα οφέλη από τον θαλάσσιο τουρισμό (όπως τις κρουαζιέρες)

Τα περισσότερα λιμάνια δεν πληρούν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφάλειας έχουν μηδαμινή φωτοσήμανση του

θαλάσσιου διαύλου καθώς και ναυτιλιακών εμποδίων δεν υπάρχει επαρκής απόσταση δεσίματος μεταξύ δύο πλοίων

υπάρχουν περιστατικά παρεμπόδισης πλοίων της ακτοπλοΐας από άλλα σκάφη και υπάρχει πρόβλημα με την ποιότητα

του πυθμένα στα λιμάνια Η πλειοψηφία των λιμανιών δεν έχουν δυνατότητα να εξυπηρετήσουν νέου τύπου γιγαντιαία

κρουαζιερόπλοια και πλοία νέας τεχνολογίας έχουν πρόβλημα με τα εκδοτήρια εισιτηρίων με αποτέλεσμα οι επιβάτες

της τελευταίας στιγμής να αναγκάζονται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις Μόνο λίγα διαθέτουν ηλεκτρονικό πίνακα

ενημέρωσης

3 Προβλήματα με τις υπηρεσίες ασφάλειας και υγείας λόγω του νησιωτικού και απομονωμένου

χαρακτήρα

Οι κάτοικοι των Κυκλάδων δικαιούνται να αποκτήσουν αντίστοιχα με τους υπόλοιπους Έλληνες πρόσβαση σε

κατάλληλες υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας Με τις υπάρχουσες ελλιπείς υποδομές δημόσιας υγείας των νησιών που

δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις ανάγκες του μόνιμου πληθυσμού είναι αδύνατο να καλυφθεί η ιδιαίτερης σημασίας

τουριστική περίοδος με αποτέλεσμα ανυπολόγιστη δυσφήμηση

Αποτελεί πραγματική πρόκληση για τους νησιώτες αλλά και τους χιλιάδες καλοκαιρινούς παραθεριστές η εικόνα των

απελπιστικά υποστελεχωμένων Κέντρων Υγείας η μεταφορά ασθενών με ψαροκάικα και αγροτικά φορτηγά οι

υπέρογκες δαπάνες για μετάβαση στο κεντρικό νησιωτικό νοσοκομείο αλλά και το φαινόμενο του να ξεφυτρώνουν όλο

και πιο συχνά ιδιωτικά παραμάγαζα υγείας ελληνικών και ξένων συμφερόντων με περίεργες διαδικασίες

αδειοδότησης ltπατώνταςgt πάνω στις δραματικές ελλείψεις του δημόσιου συστήματος

Κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας αναγκάζονται να ταξιδεύουν στη Αθήνα πολλές φορές Το κόστος το οποίο

περιλαμβάνει έξοδα ταξιδιού παραμονής κόστος εξετάσεων και νοσήλια βαραίνει στις περισσότερες περιπτώσεις

τους ίδιους Τα επείγοντα περιστατικά διακομίζονται σε νοσοκομεία της ηπειρωτικής χώρας είτε με πλοίο είτε με

αεροπλάνο ανάλογα βέβαια με την κρισιμότητας του περιστατικού και τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες

Παρατηρείται δέ αρκετά συχνά το φαινόμενο ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες τα νησιά αυτά να παραμένουν

αποκλεισμένα λόγω καιρού για διαστήματα που φτάνουν και τη μία εβδομάδα Για παράδειγμα ο αποκλεισμός από

θαλάσσης των νησιών Νάξου και Μυκόνου κατά τους χειμερινούς μήνες φτάνει κατά μέσο όρο τις 24 ημέρες

Στο χώμα ο τουρίστας για μία ώρα

Άρθρα από τοπικές εφημερίδες και καταγγελίες συμπολιτών αναφέρουν ενδεικτικά

Αμοργός τρεις επιστήμονες για 10000 ανθρώπους το καλοκαίρι

Μύκονος γίνονται 20 τροχαία την ημέρα και δεν υπάρχει ορθοπεδικός

Άνδρος λείπουν μικροβιολόγος γάζες σύριγγες επίδεσμοι γύψος

Τήνος έχουν χαθεί πολλές ζωές μέχρι να έρθει το ελικόπτερο

Μήλος κλιματιστικό από δωρεά και σεντόνια από ξενοδοχεία

Κέα χωρίς ακτινολογικό η διάγνωση γίνεται με το μάτι

Σαντορίνη πολυτέλεια ο καρδιολόγος ο ορθοπεδικός ο οδοντίατρος

Σίφνος αναγκαίοι τουλάχιστον άλλοι δύο ειδικευμένο

Για τις ανάγκες των Κυκλάδων σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής μεταξύ των Κέντρων Υγείας

των νήσων και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου κα στην Αθήνα

Οι Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής που εισάγονται σε αυτό το πρόγραμμα έχουν σαν στόχο την παροχή βοήθειας στους

τοπικούς ιατρούς ( άπειροι και ειδικευόμενοι πολλές φορές) να αντιμετωπίσουν δύσκολα στη διάγνωση ή επείγοντα

περιστατικά καθώς και την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών παρακολούθησης και ιατρικών εξετάσεων στο τοπικό

πληθυσμό αλλά τώρα με την ανάλγητη πολιτική των μνημονίων του μεσοπρόθεσμου των συγχωνεύσεων κλπ

οδεύουμε βαθμιαία στη διάλυση του δημόσιου συστήματος υγείας και στην ανάθεση των υγειονομικών υπηρεσιών στον

ιδιωτικό τομέα

Είδη εν ανεπάρκεια είναι οι αστυνομικοί σε νησιά όπου ο

πληθυσμός υπερδιπλασιάζεται τους καλοκαιρινούς μήνες και τα

προβλήματα πολλαπλασιάζονται

Στο ελληνικό φιλότιμο βασίζεται και η αστυνόμευση των Κυκλαδικών περιοχών καθώς πολλές υπηρεσίες λειτουργούν

με μεγάλες ελλείψεις Τα κενά laquoκαλύπτονταιraquo με δόκιμους ή ιδιωτικούς αστυνομικούς χωρίς οπλισμό και δυνατότητα

παρεμβάσεων ενώ όπως καταγγέλλουν συνδικαλιστές εκπρόσωποι των αστυνομικών υπάλληλων σε μικρότερα νησιά

τα βράδια τα τηλέφωνα λειτουργούν με εκτροπή στο τμήμα γειτονικών νησιών

Οι εκκλήσεις των δημάρχων και περιφερειαρχών για περισσότερη ποιοτική αστυνόμευση αυξάνονται δραματικά τον

τελευταίο καιρό την ώρα μάλιστα που οι συμμορίες κακοποιών έχουν laquoμετακομίσειraquo στα νησιά εντείνοντας την

αύξηση της εγκληματικότητας

Στόχος των συμμοριών είναι τα ενοικιαζόμενα δωμάτια των παραθεριστών τα ξενοδοχεία και τα κοσμηματοπωλεία

κυρίως σε μεγάλες τουριστικές πόλεις Πεδίο δράσης αποτελούν και οι παραλίες όπου εκμεταλλευόμενοι το

συνωστισμό αφαιρούν πορτοφόλια ρολόγια κοσμήματα πιστωτικές κάρτες κινητά ακόμα και τα αυτοκίνητα των

λουόμενων

4 Προβλήματα που δημιουργεί η μη επίλυση των θεμάτων που σχετίζονται με την διαχείριση της

ύδρευσης άρδευσης των αποχετεύσεων και της ανακύκλωσης

Τα νησιά των Κυκλάδων αντιμετωπίζουν κρίση επάρκειας υδάτινων πόρων Τα προβλήματα που δημιουργεί η μη

επίλυση των θεμάτων που σχετίζονται με την διαχείριση της ύδρευσης των αποχετεύσεων και της βιολογικής

ανακύκλωσης σκουπιδιών και λυμάτων είναι laquoκαθοριστικής σημασίαςraquo και για τα μεγάλα νησιά αλλά πολύ

περισσότερο για τα μικρότερα τις επονομαζόμενες Μικρές Κυκλάδες Είναι πασιφανές σε όλους ότι οι μικροί

νησιωτικοί τόποι είναι ασύγκριτα πιο ευάλωτοι σε περιβαλλοντικές παρεμβάσεις

Η αντιμετώπιση του προβλήματος περιορίζεται σε αποσπασματικές και βραχύβιες επεμβάσεις χωρίς ουσία και

περιθώριο βελτίωσης Επιπλέον λόγω της μεγάλης ανάπτυξης του τουριστικού τομέα παρατηρείται σήμερα

περισσότερο από ποτέ άλλοτε ανταγωνισμός μεταξύ των χρήσεων νερού Μεγάλος αριθμός έργων που έγιναν με

στόχο την αγροτική ανάπτυξη έχουν δεσμευθεί για την αστική ύδρευση καθώς αυτή έχει προτεραιότητα τόσο

νομοθετικά όσο και κοινωνικά

Η έλλειψη του πόσιμου νερού είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα και αυτό οφείλεται

α) στις περιορισμένες βροχοπτώσεις των τελευταίων χρόνων

β) στην αυξημένη κατανάλωση ο καθένας από εμάς χρειάζεται πάνω από 250 λίτρα νερού ημερησίως οι επισκέπτες

των πολυτελών ξενοδοχείων καταναλώνουν 400 λίτρα

γ) στις πυρκαγιές που είχαμε τελευταία

δ) στις διαρροές των παλιών δικτύων ύδρευσης αλλά και των φραγμάτων στην κατάργηση των οικιακών

υδατοσυλλεκτών και

ε) στην υπερκατανάλωση από την υπεράντληση νερού για τις υδροβόρες καλλιέργειες Μεγάλη κατανάλωση

παρατηρείται από ιδιωτικές τουριστικές επιχειρήσεις για τους κήπους τα γκαζόν και τις παράνομες πολλές φορές

πισίνες τους

Το υδατικό έλλειμμα στις Κυκλάδες υπολογίζεται ότι θα αγγίξει το 13 εκατ κυβικά μέτρα Σε έρημα νησιά κινδυνεύουν

να μετατραπούν τα επόμενα 12 χρόνια τα νησιά των Κυκλάδων εξαιτίας της έλλειψης νερού και της αύξησης

κατανάλωσης του το καλοκαίρι

Σύμφωνα με μελέτη του Πολυτεχνείου τα νησιά που θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα είναι η Κίμωλος η Τήνος

η Μήλος η Αμοργός η Φολέγανδρος η Σίκινος η Δονούσα η Σχοινούσα η Ηρακλειά τα Κουφονήσια και η Θηρασιά

Η ανεπαρκής τροφοδότηση των πληθυσμών με (πόσιμο ή και οικιακής χρήσης) νερό συνεπάγεται υποβάθμιση της

ποιότητας ζωής και τελικά τη ανάσχεση τουριστικών δραστηριοτήτων Η έλλειψη νερού άρδευσης και η

στρεβλήμονομερής ανάπτυξη συντείνει στην εγκατάλειψη του αγροτικού τομέα πηγή σοβαρού εισοδήματος για τους

ντόπιους

Το πρόβλημα εκδηλώνεται με αυξανόμενη οξύτητα τα τελευταία χρόνια και η διαφαινόμενη τάση είναι να αυξηθεί

καθώς 1048713 Τα δημογραφικά μεγέθη (του

μόνιμου και κυρίως του εποχιακού πληθυσμού) ακολουθούν μεγάλους θετικούς ρυθμούς μεταβολής

1048713 Δεν έχει χαραχθεί πολιτικός σχεδιασμός πρόβλεψης και πρόληψης των επιπτώσεων από την αυξανόμενη ζήτηση

υπηρεσιών ύδρευσης αποχέτευσης

1048713 Η διαχείριση του υδατικού δυναμικού των νησιών των Κυκλάδων που περιλαμβάνει σειρά μέτρων και διατάξεων τα οποία αποσκοπούν στην

ανάσχεση ή προσωρινή ρύθμιση σχετικών προβλημάτων δεν υποστηρίζεται από επαρκή μέσα και ανθρώπινο δυναμικό

Η επίλυση του προβλήματος της ανεπαρκούς υδροδότησης του πληθυσμού θα πρέπει να βασιστεί στην ορθολογική και

βιώσιμη διαχείριση του υδατικού δυναμικού και την ταυτόχρονη παροχή ικανοποιητικών υπηρεσιών στους χρήστες

καταναλωτές σε τιμές εύλογες και προσιτές εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την κοινωνική και οικονομική

ανάπτυξη των νησιών και την ευημερία των κατοίκων τους Από την αναγνώριση και αξιοποίηση ενός υδατικού πόρου

ως τη διάθεση της αναγκαίας ποσότητας και ποιότητας νερού στον τελικό χρήστη απαιτείται ένα σύνολο δράσεων

στις οποίες εμπλέκονται θεσμικά όργανα φορείς επιχειρήσεις δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου σε ρόλους διοίκησης

οικονομικής διαχείρισης και κοινωνικού ελέγχου Οι φορείς της περιφερειακής διοίκησης και ειδικότερα η τοπική

αυτοδιοίκηση αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της οργάνωσης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε επίπεδο

δήμου ή διαδημοτικών συνεργασιών

Οι φορείς αυτοί καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο θεμελιώδεις οργανωτικές μορφές που ορίζει η οικονομική των

επιχειρήσεων στους τομείς κοινής ωφέλειας

1048713 Την άμεση διαχείριση

1048713 Την εκχώρησή της σε τρίτους

Η επιλογή πρέπει να γίνει με κριτήρια γενικού κοινωνικού οφέλους (πρωταρχικά) και οικονομοτεχνικής ορθολογικότητας και αποτελεσματικότητας

Η αφαλάτωση μπορεί να παράσχει επαρκείς ποσότητες νερού καλής ποιότητας

και με χαμηλό κόστος 1 έως 2 ευρώ ανά κυβικό μέτρο είναι μια καλή προοπτική

για τα νησιά του Αιγαίου η οποία όμως σκοντάφτει στην έλλειψη στρατηγικού

σχεδιασμού Για τα νησιά μας πάντως και τις περιοχές που πλήττει περισσότερο

η λειψυδρία καλό θα ήταν να υπάρχουν και ομβροδεξαμενές ή αποταμιευτήρες ή

μικρά φράγματα συγκράτησης ώστε το βρόχινο νεράκι να μην πηγαίνει χαμένο

Την εικόνα των ωραίων κυκλαδίτικων νησιών εξακολουθούν να αμαυρώνουν οι χωματερές που λειτουργούν ακόμα

αλλά κι εκείνες οι οποίες έκλεισαν και δεν έχουν αποκατασταθεί Το παράδοξο είναι ότι ενώ τα μικρά νησιά διαθέτουν

ΧΥΤΑ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) τα μεγαλύτερα των Κυκλάδων (πχ Νάξος Άνδρος κά) δεν έχουν

Έτσι από τους 22 ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων) που υπήρχαν στις Κυκλάδες οι τρεις έχουν

κλείσει και αποκατασταθεί ολοκληρωτικά ενώ τουλάχιστον δέκα-δώδεκα έχουν σταματήσει να λειτουργούν αλλά δεν

έχουν αποκατασταθεί ακόμα

Το πρόβλημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων (απορριμμάτων- μπάζα ) έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις

επειδή οι Δήμοι των Κυκλάδων απέτυχαν μέχρι σήμερα να υιοθετήσουν κάποια βιώσιμη και φιλική οικολογικά μέθοδο

διαχείρισης των απορριμμάτων εκτός της απόρριψης των σε laquoανοιχτές χωματερέςraquo ή στην καλύτερη περίπτωσης σε

ΧΥΤΑ Εξάλλου η αύξηση του όγκου των απορριμμάτων αποδεικνύει την αποτυχία της οικονομίας μας αφού πρώτες

ύλες και χρήσιμα υλικά μετατρέπονται σε σκουπίδια ενώ θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν

Προβλήματα επίσης αντιμετωπίζουν ολόκληρες οι Κυκλάδες στο θέμα της

διάθεσης των υγρών αστικών αποβλήτων με συνέπεια την μόλυνση των

υδροφόρων οριζόντων και των ρεμάτων της θάλασσας Οι λίγοι βιολογικοί

σταθμοί των πόλεων λειτουργούν στα όρια τους λόγω της υπερφόρτωσης τους

είτε δεν υπάρχουν καθόλου Υπάρχει για αυτό το λόγω μεγάλη οικονομική

επιβάρυνση λόγω ότι οι μικρές ατομικές βιολογικές μονάδες δεν είναι

επιδοτούμενες

5 Θαλάσσια ρύπανση

Θαλάσσια ρύπανση ορίζετε ως την εισαγωγή από τον άνθρωπο στο θαλάσσιο περιβάλλον

ουσιών ή ενέργειας άμεσα η έμμεσα με αποτέλεσμα δηλητηριώδεις συνέπειες όπως βλάβες σε έμβιους οργανισμούς

κίνδυνους για την ανθρώπινη υγεία παρεμπόδιση θαλάσσιων δραστηριοτήτων συμπεριλαμβανομένης της αλιείας

μείωση της ποιότητας για τη χρήση του θαλασσινού νερού Η απλή εισαγωγή κάποιας ουσίας από τον άνθρωπο στη

θάλασσα σε τιμές πάνω από το φυσικό επίπεδο αλλά χωρίς πρόκληση δυσμενών αποτελεσμάτων δεν θεωρείται

ρύπανση αλλά απλή μόλυνση της θάλασσας

Αιτίες Μόλυνσης- Ρύπανσης πού εντοπίζονται στις Κυκλάδες κυρίως

Α) Τα απόβλητα που περιλαμβάνουν τις οικιακές αποχετεύσεις και τα βιομηχανικά απόβλητα που αναμιγνύονται στο

δίκτυο αποχετεύσεως και αποβάλλονται στη θάλασσα Μια άλλη πηγή θαλάσσιας ρύπανσης είναι η απόθεση λάσπης που

δημιουργείται από την επεξεργασία καθαρισμού των αστικών λυμάτων και τα βοθρολύματα που τα επεξεργάζονται σε

μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων τα αστικά υγρά απόβλητα από περιοχές και τουριστικές δραστηριότητες

χωρίς βιολογικούς καθαρισμούς τα απόβλητα των ελαιουργείων και τα απόβλητα από βιομηχανικές δραστηριότητες

Τα πλαστικά είναι εκείνη η κατηγορία υλικών που προκαλεί διαρκώς αυξανόμενη ανησυχία για την όξυνση του

προβλήματος της θαλάσσιας ρύπανσης

Β) Λιπάσματα-Γεωργικά Απόβλητα

Δρουν στο θαλάσσιο περιβάλλον με τον ίδιο τρόπο που δρουν και στη ξηρά ενισχύοντας την ανάπτυξη της θαλάσσιας

χλωρίδας και κυρίως των φυκιών οδηγώντας σε υπερβολική ανάπτυξη μακροφύτων στις ακτές και ένα μη συνηθισμένο

στρώμα πλαγκτόν στα ρηχά νερά φαινόμενο γνωστό σαν ευτροφισμός

Γ) Ρύπανση από υπολείμματα εμμενόντων πετρελαιοειδών από πλοία ψαροκάικα και

πετρελαιοκηλίδες από ατυχήματα πλοίων

Η χρονική διάρκεια της ρύπανσης εξαρτάται σημαντικά από τον τρόπο

αποικοδόμησης του ρύπου Τρόποι αποικοδόμησης είναι οι ακόλουθοι

Εξάτμιση αραίωση διάχυση διασπορά γαλακτωματοποίηση οξείδωση

βιοαποικοδόμηση

προσρόφηση σε σωματίδια κατάποση από το ζωοπλαγκτόν ιζηματοποίηση

Αντίστοιχα η έκταση της ρύπανσης εξαρτάται από τους ακόλουθους παράγοντες

είδος του ρύπου και ποσότητά του ταχύτητα και διάρκεια εκροής ταχύτητα και

κατεύθυνση αέρα κυμάτων ρευμάτων συγκέντρωση κατά την εκροή βάθος απόρριψης

τοπογραφία και σύσταση πυθμένα

Ακόμη φυτά και ζώα του βυθού τείνουν να εξαφανιστούν καθώς οι συνθήκες στις οποίες ζουν είναι ακατάλληλες Το

σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι κινδυνεύει η δημόσια υγεία των ενηλίκων και των παιδιών από ασθένειες όπως

δερματικά και γυναικολογικά προβλήματα νεοπλασίες και δερματίτιδες αλλά και καρκινογένεση που η επιστήμη

αδυνατεί ως τώρα να αντιμετωπίσει

6 Εμπόριο ndashΤουρισμός

Oι ελληνικοί τουριστικοί προορισμοί στα νησιά και στην υπόλοιπη χώρα υπεραναπτύχθηκαν οικιστικά μάλλον με

στρεβλό τρόπο τα τελευταία χρόνια Με απόντα όμως τον κρατικό σχεδιασμό η οικιστική ανάπτυξη στηρίχθηκε

αποκλειστικά στις πρωτοβουλίες των εργολάβων και προηγήθηκε των τεχνικών υποδομών (οδικό δίκτυο αποχέτευση

ύδρευση κτλ) προκαλώντας εξ αρχής πολεοδομικές και περιβαλλοντικές δυσλειτουργίες

Η ανάπτυξη αυτή χαρακτηρίστηκε από χαμηλή αισθητική υποτίμηση της αρχιτεκτονικής και ανύποπτους χειρισμούς

ως προς τη σημασία των εννοιών της αστικότητας και βιωσιμότητας των δημοσίων χώρων

Έτσι η ποιότητα ζωής στα νησιά και στους τουριστικούς οικισμούς γενικότερα κινδυνεύει να γίνει πιο επώδυνη και

καταπιεστική από την καθημερινότητα στις μεγαλουπόλεις Τα περισσότερα νησιά πνίγονται μέσα σε ένα πρωτοφανές

κυκλοφοριακό κομφούζιο με θόρυβο ρύπανση και παραμελημένη πολεοδομική αισθητική Ο καθείς και περισσότερο οι

ξένοι επισκέπτες νομιμοποιούνται να αναρωτηθούν εάν οι διακοπές τους νοηματοδοτούν πλέον τους βασικούς

σκοπούς την ξεκούραση την ανανέωση και την ψυχαγωγία

Δεν υπάρχει ένα ενιαίο επιχειρησιακό πρόγραμμα με πεζοδρομήσεις απαγόρευση εισόδου ΙΧ αυτοκινήτων δημιουργίας

χώρων στάθμευσης εκτός οικισμών κατασκευή ποδηλατοδρόμων και πυκνή δημοτική και διαδημοτική συγκοινωνία

Η υπέρμετρη δόμηση σε τουριστικούς προορισμούς λειτουργεί εις βάρος της ανταγωνιστικότητας τους Η υποβάθμιση

του τοπίου απογοητεύει τους ευαισθητοποιημένους επισκέπτες και έτσι τείνει να μειώσει τη δαπάνη είσπραξη ανά

επισκέπτη

Οι πυρκαγιές είναι μία βασική απειλή για τα νησιά και ιδίως για αυτά με τουριστικά ενδιαφέροντα Υπάρχει έλλειψη

ειδικών σχεδίων αντιμετώπισης ειδικά για τις τουριστικές περιοχές Οι πυρκαγιές στα νησιά έχουν την τάση να

τραβάνε το ενδιαφέρων των ΜΜΕ προκαλώντας έτσι τη μείωση του αριθμού των επισκεπτών κατά την τρέχουσα

τουριστική περίοδο και συχνά και για τα χρόνια που ακολουθούν (εξαρτάται από το μέγεθος της καταστροφής) Το

γεγονός μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην τοπική οικονομία

Καλοκαιρινή κερδοσκοπία με τις τιμές της βενζίνης και τα εισιτήρια πλοίων μαστίζουν τα νησιά τόσο ως τουριστική

βιομηχανία όσο και ως τοπική κοινωνία Το πρόβλημα συνοψίζεται λοιπόν στην περιθωριοποίηση του νησιωτικού χώρου

μέσα από τις νεώτερες γεωπολιτικές εξελίξεις και την αθηναϊκή συγκέντρωση Σε κάθε περίπτωση οι συνέπειες αυτής

της κατάστασης αποβαίνουν καταστρεπτικές για τα νησιά καθώς μέσα στο πλαίσιο αυτό φθίνουν σταδιακά οι

παραδοσιακοί χαρακτήρες και η αξία του τουριστικού πακέτου διακοπών

Η μεγαλύτερη τουριστικοποίηση συχνά κορεσμένων τουριστικών περιοχών ενώ δεν κάνει καμία αναφορά στην

φέρουσα ικανότητά τους η οποία θεωρείται ανεξάντλητη Εξίσου ανεξάντλητοι θεωρούνται και οι φυσικοί πόροι

καθώς μικρά νησιά όπως η Αντίπαρος και η εντελώς άνυδρη Φολέγανδρος βρίσκονται στην ίδια κατηγορία με νησιά

όπως η Ρόδος και η Κέρκυρα πλήττει τους επαγγελματίες του τουρισμού

Το παραεμπόριο για τα πολυκαταστήματα που το τελευταίο χρονικό διάστημα ανοίγει το ένα μετά το άλλο στις

Κυκλάδες το ακτοπλοϊκό τα προβλήματα γνωστά με πλοία που τους χειμερινούς μήνες laquoεξαφανίζονταιraquo αλλά και για

πρόβλημα με τη μεταφορά των εμπορευμάτων τους καλοκαιρινούς μήνες για την εξυπηρέτηση των εμπόρων η μείωση

του ΦΠΑ μεταφορών είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα της εμπορικής δραστηριότητας

Οι ακριβοί ναύλοι των εμπορευμάτων από και προς τα νησιά σε βάρος της ανταγωνιστικότητας των νησιωτικών

επιχειρήσεων

Το εμπόριο στις Κυκλάδες αντιμετωπίζει κρίση λόγω μη επιστροφής του ανθρώπινου δυναμικού στα νησιά μας για

να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης μη διατήρηση των ΔΟΥ στα νησιά μας μη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών μη

επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και άμβλυνση του φαινομένου της

εποχικής απασχόλησης μη ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού πχ πολιτιστικός θρησκευτικός οικολογικός

αγροτουρισμός μη διατήρησης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά μη επανίδρυση του Υπουργείου

Ναυτιλίας και της αύξηση δαπανών για την υγεία και στελέχωση προσωπικού (ιατρικού και νοσηλευτικού) των

Κέντρων Υγείας των νησιών

54 laquoΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝraquo

Η διαφήμιση χρησιμοποιεί την πειθώ Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι τρόποι για να πείσει κανείς Χρησιμοποιώντας το

συναίσθημα τη λογική την αυθεντία και τέλος σύμβολα και αρχέτυπα που μιλούν κατευθείαν στα ενδόμυχα μας

Η ομάδα μας αποτελείται από 5 άτομα και σκοπός της είναι η διαφημιστική προβολή των κυκλαδίτικων νησιών

Καθ΄όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της έρευνας μας δεθήκαμε πολύ δουλέψαμε δημιουργικά αλλά όπως και σε όλα

τα πράγματα της ζωής μας ήρθαμε αντιμέτωποι με προβληματισμούς όσον αφορά τους ποικίλους τρόπους με τους

οποίους θα μπορούσαμε να διαφημίσουμε τις Κυκλάδες Μερικοί από αυτούς είναι

Δημιουργία κολλάζ

Πρόσκληση από την ομάδα μας ατόμων που κατοικούν στις Κυκλάδες

Μέσω διαδικτύου

Μέσω power point και άλλα

Μετά από ομόφωνη συμφωνία της ομάδας μας καταλήξαμε στον τρόπο διαφήμισης των Κυκλάδων που σκοπό έχει να

εξετάσει να διερευνήσει και να παρουσιάσει συστηματικά και μεθοδικά το θέμα μας γι αυτό και επιλέξαμε στην

παρουσίαση με power point το οποίο θα παρέχει εικόνες και πληροφορίες των νησιών και λόγους

επίσκεψης των νησιών αυτών

Είκοσι τέσσερα νησιά των κυκλάδων παρουσιάζονται μπροστά σας με τις κυριότερες ομορφιές τους

helliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Για παράδειγμα

η Τήνος είναι το νησί το οποίο έχει συνδεθεί με το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων

η Άνδρος είναι η πατρίδα φημισμένων εφοπλιστών και καπεταναίων η αρχόντισσα του Αιγαίου στο ανατολικό

τμήμα του νησιού διατηρεί ανέπαφη την αίγλη που τις χάρισαν τα άξια τέκνα της

Η Σαντορίνη είναι κατάλοιπο ενός μεγάλου νησιού (Στρογγυλής)που βυθίστηκε εν μέρει ύστερα από μεγάλη

ηφαιστειακή έκρηξη κατά τους Προϊστορικούς χρόνους Φημίζεται για το ηφαίστειο της και τα απότομα βράχια

Η Αμοργός φημίζεται για τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους τις βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες

τα παλαιά ξωκλήσια που μαρτυρούν τη μακρόχρονη ιστορία της

Η Σίφνος γοητεύει τον επισκέπτη με τα ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία τα κάτασπρα σπίτια και αρχοντικά

τα πλακόστρωτα σοκάκια τις παλαιές εκκλησίες τα εργαστήρια κεραμικής και τις παραδοσιακές ταβέρνες

Η Νάξος έπαιξε σημαντικό ρόλο στον κυκλαδικό πολιτισμό Έχουν βρεθεί πολλά κυκλαδικά ειδώλια καθώς και άλλα

ευρήματα της περιόδου του κυκλαδικού πολιτισμού (σκεύη εγχάρακτες παραστάσεις) τα οποία εκτίθενται στο

Αρχαιολογικό μουσείο Νάξου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα καθώς επίσης και ένας μικρός αριθμός

αυτών στο αρχαιολογικό μουσείο στην Απείρανθο Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου διαθετει τη δεύτερη

μεγαλύτερη συλλογή σε κυκλαδικά ευρήματα μετά το αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας

Η Δήλος ανακηρύχθηκε το 1990 μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO

Η Μήλος είναι ηφαιστειακό νησί του Αιγαίου Πελάγους Το γνωστό άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου το οποίο

σήμερα βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου (Παρίσι) βρέθηκε στη Μήλο το 1820 ενώ το αντίγραφο βρίσκεται στο

αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου στην Πλάκα

Η Φολέγανδρος είναι το νησί των αντιθέσεων και ταυτόχρονα του μέτρου άγρια αλλά φιλόξενη βραχώδης αλλά

όμορφη τουριστικά αναπτυγμένη αλλά διατηρώντας αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία της Είναι τόσο μικρή κι όμως

χωράει αμέτρητες ομορφιές στα μόλις 32 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης της μεταξύ της Σικίνου και της Μήλου στις

νοτιοδυτικές Κυκλάδες

Η Σέριφος είναι ένα νησί των Κυκλάδων που φημίζεται για το εξαιρετικό φαγητό και την χαλαρή της ατμόσφαιρα

Πρόκειται για ένα από τα πιο δημοφιλή θέρετρα για διακοπές μεταξύ των Ελλήνων χωρίς να έχει χαλάσει από το

μαζικό τουρισμό που δεν έχει φθάσει σε αυτό το μικρό μαργαριτάρι ακόμα

Δέκα λόγοι για τους οποίους επιλέγει κάποιος τις Κυκλάδες για τις διακοπές του

1 Γιατί συνδυάζει ζωντάνια όμορφη νυχτερινή ζωή παραδοσιακό φαΐ και ελληνική φιλοξενία

2 Γιατί ξέρεις ότι θα πας εκεί και θα δεις φίλους και γνωστούς χρόνια λάτρεις των νησιών

3 Για τους μοναδικούς λουκουμάδες με μέλι ή σοκολάτα στη Νάουσα στα Φηρά στην Τήνο

4 Για τα παραδοσιακά προϊόντα τα καλύτερα στην Ελλάδα (πατάτες Νάξου)

5 Για το μοναδικό θέαμα των surfers που δαμάζουν τα κύματα στη Santa Maria ή στη Χρυσή Ακτή

6 Για το μαγικό κυκλαδίτικο συνδυασμό του λευκού γαλάζιου και ξηρού τοπίου

7 Για τα αυγουστιάτικα μελτέμια που μας ταξιδεύουν με το βουητό τους

8 Για τον πολιτισμό των νησιών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

9 Για τις ατελείωτες παραλίες με τα καταγάλανα νερά

10 Μα για τι άλλο γιατί μυρίζει Ελλάδα Αυθεντική Ελλάδα

6ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ύστερα από τη διερεύνηση του θέματος που αφορούσε τις Κυκλάδες όλοι μας κρατήσαμε κάτι ξεχωριστό από

αυτά τα υπέροχα νησιά Άλλοι εντυπωσιαστήκαμε από τον Κυκλαδικό πολιτισμό και ειδικότερα από τα ειδώλια

που αποτελούν κυρίαρχο σήμα αναφοράς του άλλοι μαγευτήκαμε από τις φυσικές ομορφιές των νησιών και άλλοι

προβληματιστήκαμε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτά τα νησιά και βρήκαμε τρόπους επίλυσης τους

Όλοι όμως συνειδητοποιήσαμε τη σπουδαιότητα της έρευνας στη ζωή μας προκειμένου να διευρύνουμε τους

ορίζοντες μας

Αρχικά μάθαμε και εκτιμήσαμε τον πολιτισμό την τέχνη και γενικά την ιστορία των Κυκλάδων που θεωρείται

ένας από τους σημαντικότερους πολιτισμούς που πέρασαν από την ελληνική ιστορία Ο ζεστός ήλιος και η

θάλασσα δημιούργησαν ανάλογα και τον χαρακτήρα των ανθρώπων που ζουν στις Κυκλάδες Θερμοί άνθρωποι με

ιδιαίτερες παραδόσεις έθιμα και τρόπο ζωής που ελκύει χιλιάδες τουρίστες Αυτά τα στοιχεία ενέπνευσαν

συγγραφείς και λογοτέχνες όπως ο Ελύτης Όπως κάθε νόμισμα όμως έχει δύο όψεις έτσι και σε αυτό το θέμα

ήρθαμε σε επαφή με τα προβλήματα των νησιών αυτών και με μεγάλη μας θλίψη διαπιστώσαμε ότι η πολιτεία θα

πρέπει να συνδράμει ουσιαστικά για την επίλυση τους με αποτελεσματικά μέτρα και όχι με κούφιες υποσχέσεις

Το θέμα αυτό όμως λόγω της ευρύτητας του δεν μας επέτρεψε να ασχοληθούμε με επιμέρους πτυχές που

αναδύθηκαν μέσα από τη γενική αυτή έρευνα Θα μπορούσαμε σε μία άλλη ερευνητική εργασία να ασχοληθούμε

με τον πολιτισμό της χαμένης Ατλαντίδος με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των νησιών (πχ ηφαίστειο

της Σαντορίνης και σημερινή κατάστασή του) με την αρχιτεκτονική των νησιών κτλ

Καταλάβαμε όμως ότι αυτή είναι και η σπουδαιότητα κάθε ερευνητικής εργασίας Να αφήνει αναπάντητα

ερωτήματα για να μπορεί ο μαθητής να συνεχίζει την έρευνα και να ανακαλύπτει νέες γνώσεις για θέματα που

μέχρι εκείνη τη στιγμή μπορεί να τον άφηναν αδιάφορο

7ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

http www slideshare net daskalogiannis ss -

http www nad gr arthro aspx a

http 3 galactica wikispaces com

http www kykladesnews gr ellada 46- importantinfocategory 59496-7-10- html

http old eyploia gr modules php name = News amp file = print amp sid =1043

http www kykladesnews gr perivallon 41- environmentcategory 46945-2010-01-292008-37-19 html

http www watersave gr site content view

http archive enet gr online online _ text c =112 dt =15042007 id =35342804

http www cycladesnews net gr perivallon 41- environmentcategory 58888- a - o - html


http www e - kyklades gr

http wwwparianostyposgr

httpwwwcycladicgr

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΟΜΑΔΑ Α΄ Γεροχρήστου Ουρανία Μερτζανίδης Γεώργιος

Μπιτούνης Νικόλαος

Ντουραμάκος Δημήτριος

Παγκάκης Δημήτριος

ΟΜΑΔΑ Β Κριτσιμά Στεφανία

Λαγκαδινού Αθηναΐς

Μαυρουδή Δέσποινα

Μπακαλάκη Χριστίνα

ΟΜΑΔΑ Γrsquo Κάραβος Σταύρος

Καρβελά Γεωργία

Κέζιου Παναγιώτα

Κολοβός Θεοδόσης

ΟΜΑΔΑ Δrsquo Κοντοέ Αγγελική

Κουρκουμέλης Γεράσιμος

Κρέτση Σταματία

Ταξιαρχιώτης Ανδρέας

Τσιριμιάγκος Κωνσταντίνος

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Αρχανιώτη Γεωργία - Φιλόλογος



Η διαφήμιση χρησιμοποιεί την πειθώ Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι τρόποι για να πείσει κανείς Χρησιμοποιώντας το συναίσθημα τη λογική την αυθεντία και τέλος σύμβολα και αρχέτυπα που μιλούν κατευθείαν στα ενδόμυχα μας

1ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η αφορμή για την πραγματοποίηση αυτής της ερευνητικής εργασίας ήταν η αλλαγή της μορφής του εκπαιδευτικού μας συστήματος δηλαδή η ενσωμάτωση νέων μαθημάτων όπως η ερευνητική εργασία (project) Ο κύκλος στον οποίο ανήκει το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι laquoοι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμεςraquo καθώς και σε μικρότερο μέρος laquoο πολιτισμόςraquo Οι λόγοι και τα κίνητρα επιλογής του συγκεκριμένου θέματος έχουν να κάνουν με το ενδιαφέρον μας για τον κυκλαδικό πολιτισμό καθώς και με τις βιωματικές μας εμπειρίες όπως για παράδειγμα η καταγωγή μας ή οι διακοπές μας σε κάποιο από τα νησιά των ΚυκλάδωνΘα ακολουθήσει σε προσεχή τμήματα της εργασίας μας η διερεύνηση του θέματος που είναι laquoΚυκλάδες στο χθες και στο σήμεραraquo Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την καθηγήτριά μας κα Αρχανιώτη Γεωργία για την ψυχολογική και υλική εισφορά της στην προσπάθειά μας για την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης εργασίας

2ΕΙΣΑΓΩΓΗ




γνωστικών


























Η ονομασία












το μάρμαρο































































































































νησιού της


































1Τέχνη























και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr


























γνωστικών


























Η ονομασία












το μάρμαρο































































































































νησιού της


































1Τέχνη























και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr






































Η ονομασία












το μάρμαρο































































































































νησιού της


































1Τέχνη























και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr


















































































































































νησιού της


































1Τέχνη























και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr














































1Τέχνη























και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr







































και γάλα

























ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr










































ΣΥΝΤΑΓΕΣ


Υλικά














400γρ μέλι

Εκτέλεση















Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr























Υλικά


4 αυγά





Εκτέλεση




Υλικά




3 αυγά


Εκτέλεση





Υλικά



λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr

























λίγο γάλα


1 αυγό








Εκτέλεση









5 Πηχτή

Υλικά



1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr

























1 σκόρδο




αλάτι


ξύδι

Εκτέλεση













αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr
























αρώματα







Εκτέλεση






ζύμη





ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr
























ΕΘΙΜΑ

ΠΑΣΧΑ













































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr
















































ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ












ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr


































ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ





























































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr


















































































μεριές


όνειρο



καιρούς




































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr






































σκουπίδια


















χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr


































χώρα





















χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr








































χαρακτήρα
















































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr
























































λουόμενων































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr





















































ντόπιους
































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr















































































































επισκέπτη




















































































































httpwwwcycladicgr






























































































































httpwwwcycladicgr























ενοποίηση ομάδων

Education

Transcript of ενοποίηση ομάδων