ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΠασχαλίδου ΑλεξίαΤμήμα:Β2Σχολικό έτος:2013-2014Μάθημα: ΓεωγραφίαΥπεύθυνη καθηγήτρια: Δοβρίδου Κυριακή

OΗ λίμνη Βιστωνίδα βρίσκεται στη μέση μιας γόνιμης πεδιάδας ανάμεσα στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης και ανήκει διοικητικά και στους δύο νομούς.

ΓενικάO Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της 

Ελλάδας, συνολικής έκτασης 45 τ.χλμ. Έχει σχήμα παραλληλογράμμου με μέγιστο μήκος πλευράς 10 χμ. Η μέγιστη καλυπτόμενη επιφάνεια της υπολογίζεται σε 54.000 στρ. και το μέσο βάθος της στα 2,8μ..

O Στη λίμνη αυτή εκβάλουν τρεις μικροί ποταμοί που την τροφοδοτούν με νερό. Οι χείμαρροι Κόσυνθος, Κομψάτος και Τραύος.

ΟνομασίαO Σύμφωνα με τη μυθολογία το όνομα της το οφείλει στους Βίστονες που ήταν αρχαία θρακική φυλή και οι οποίοι κατοικούσαν στην περιοχή. Ο μυθικός βασιλιάς των Βιστόνων Διομήδης είχε ανθρωπόφαγα άλογα τα οποία συνέλαβε ο Ηρακλής, και σύμφωνα με την εντολή του Ευρυσθέα, τα έφερε στις Μυκήνες.

O Το παλαιότερο όνομα της λίμνης είναι Μπουρού και το οφείλει - κατά παραφθορά - στη βυζαντινή πόλη Πόροι ερείπια της οποίας εντοπίστηκαν από τους αρχαιολόγους στα νότια της λίμνης στην νησίδα Μπουρού.

Το νερό της Βιστωνίδας

O Η Βιστωνίδα ενώνεται με φυσικούς και τεχνητούς διαύλους με τη θάλασσα με αποτέλεσμα το νερό της να είναι υφάλμυρο.

O Σήμερα, η Βιστωνίδα είναι γνωστή κυρίως για τα πουλιά που φιλοξενεί στις παρόχθιες εκτάσεις της. Από τα 260 είδη πουλιών που εντοπίζονται εδώ, τουλάχιστον 9 είναι σπάνια ή απειλούμενα σε διεθνές επίπεδο. Σε αυτά περιλαμβάνονται η κοκκινόχηνα και η νανόχηνα, η βαλτόπαπια, αετοί όπως ο βασιλαετός και ο στικταετός, το κιρκινέζι και ο αργυροπελεκάνοςκ.α. Το Λάγος αποτελεί ένα άριστο καταφύγιο για πολλά είδη πουλιών. Σ’ αυτό συντελεί η μορφολογία της περιοχής. Αβαθή νερά, απομονωμένες νησίδες με πλούσια βλάστηση, πλημμυρισμένες εκτάσεις την Άνοιξη, αναχώματα από άμμο κ.λπ.

Πτηνά

O Στις αλυκές που βρίσκονται δυτικά του Πόρτο - Λάγος, φωλιάζουν η Αβοκέτα, ο Καλαμοκάνας, στολίζοντας τις πλημμυρισμένες περιοχές την άνοιξη με την παρουσία τους. Είδη σπάνια που χρόνο με το χρόνο οι αριθμοί τους μειώνονται σταθερά και που ένα από τα τελευταία τους καταφύγια σ’ ολόκληρη την Ευρώπη είναι η Βιστωνίδα.

ΑΛΥΚΕΣ

O Στο πευκοδάσος του Πόρτο Λάγος μια σημαντική αποικία ερωδιών, σταχτοτσικνιάδες και οι κάτασπρες εγγρέτες (λευκοτσικνιάς), έχουν φωλιάσει τα τελευταία χρόνια.

Σταχτοτσικνιάς

O Ο πελεκάνος, το μεγαλύτερο πουλί της Ευρώπης, με το τεράστιο σαν χωνί ράμφος και τις μακριές φτερούγες, σίγουρα είναι το πιο επιβλητικό πουλί της λιμνοθάλασσας. Οι πελεκάνοι χρειάζονται από ένα μέχρι ενάμιση κιλό ψάρια την ημέρα για να τραφούν και αυτό τους κάνει ανεπιθύμητους στους ψαράδες.

O Από την Άνοιξη του 1983., στη Θράκη και ειδικά στην περιοχή του Πόρτο - Λάγος εμφανίστηκαν τα Φοινικόπτερα ή Φλαμίγκος (Phoenicopterus ruber). Τα φοινικόπτερα είναι πουλιά γεμάτα χάρη και φινέτσα που δίνουν χρώμα στη λιμνοθάλασσα!

ΨάριαO  Ένα από τα δυνατά σημεία όμως της

περιοχής αποτελεί η ιχθυοποικιλότητα. Στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης έχουν καταγραφεί 61 διαφορετικά είδη ψαριών. Η περιοχή κατατάσσεται μεταξύ των πρώτων λιμνών και λιμνοθαλασσών της χώρας σε ιχθυοπαραγωγή. Η ιχθυοπανίδα της Βιστωνίδας αποτελείται από είδη όπως: Φρίσσα, Λιπαριά, Χέλι, Μουστακάς, Πετρόψαρο, Φιδόψαρο, Κουνουπόψαρο, Αγκαθόψαρο, Μουρούνα.

O Τα τελευταία χρόνια ο συνεταιρισμός των ψαράδων που εκμεταλλεύεται την ιχθυοπαραγωγή της λίμνης αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Τα ψάρια μειώνονται συνέχεια και αρρωσταίνουν.

ΑμφίβιαO Τα αμφίβια

που υπάρχουν στην περιοχή της Βιστωνίδας είναι ο Τρίτωνας, η Βομβίνη, ο Φρύνος, ο Πρασινόφρυνος, ο Δενδρο-βάτραχος, και οι βάτραχοι (Rana dalmatina και Rana ridibunda).

O Στα νερά των υγροτόπων της περιοχής υπάρχουν καλοί πληθυσμοί από Νεροχελώνες και από Νερόφιδα. Στα γύρω μέρη ζουν πολλές Χερσοχελώνες.

O Άλλα είδη ερπετών: Οχιές, Σπιτόφιδα, Λαφιάτες, Σαΐτες, Κοιλοπέλτες και διάφορες σαύρες όπως η Πρασινόσαυρα και η Τρανόσαυρα.

ΕΡΠΕΤΑ

O Τα δάση που υπάρχουν στα Δέλτα των ποταμών Κομψάτου και Κόσυνθου χρησιμοποιούνται σαν καταφύγια για τη βίδρα (Lutra lutra), τον Αγριόγατο, τον Ασβό, την Αλεπού, το Τσακάλι, την Στοϊκτίδα, τον Δασομυωξό κ.α.

O Σε μικρούς πληθυσμούς υπάρχουν επίσης στην περιοχή, το Ζαρκάδι, ο Λύκος, το Αγριογούρουνο, οι Λαγοί κ.α.

O Στις ελώδεις εκτάσεις της περιοχής βόσκει μια αγέλη από Βουβάλια. Είναι ότι έχει απομείνει από τα πλήθη των Βουβαλιών που υπήρχαν

άλλοτε στη Θράκη και χρησιμοποιούνταν σαν ζώα έλξης και στο όργωμα των χωραφιών.

Θηλαστικά

Οικολογία

O Η περιοχή έχει ενταχθεί στις προστατευόμενες από τη συνθήκη Ramsar (τα όρια δεν έχουν επακριβώς καθοριστεί), Περιοχή Ειδικής Προστασίας (10.000 εκτάρια) και Ειδικά Προστατευόμενη Μεσογειακή Περιοχή. Το κυνήγι απαγορεύεται μερικώς (6.600 εκτάρια) ενώ προστατεύεται η αποικία των ερωδιών στο Πόρτο Λάγος. Η δόμηση και η εμπορική αλιεία ελέγχονται με ειδικά μέτρα.

Ο Δεκέμβριος είναι ο θεαματικότερος μήνας στη λίμνη Βιστωνίδα.

O Εάν μάλιστα τύχει να επικρατεί ηλιοφάνεια, το τοπίο μοιάζει μαγικό. Η λίμνη κατακλύζεται από μεγάλα μεταναστευτικά πουλιά και κυρίως πελεκάνους,

O ενώ το ροζ χώμα των πτηνών φλαμίνγκο κυριαρχεί στις ξέρες,  προσφέροντας ένα εντυπωσιακό φόντο.

O Στην  βορεινή πλευρά της εθνικής οδού βρίσκονται ως «μόνιμοι θαμώνες» οι κύκνοι και οι χαλκόκοτες, που βρίσκονται σκυμμένοι να αναζητούν τροφή. Στην νότια πλευρά του ασφαλτόδρομου υπάρχουν  οι φωλιές πτηνών και κυρίως των πελεκάνων. Αρκετές φορές εποπτεύουν τον αέρα γεράκια, σαΐνια και γλαροπούλια, ενώ συχνά περάσματα από το ένα σημείο στο άλλο κάνουν πάπιες όλων των ειδών. Οι λαγγόνες καταλαμβάνουν τους ξύλινους πασσάλους που υπάρχουν, ανοίγοντας χαρακτηριστικά να στεγνώσουν τα φτερά τους.  Η αποικία των ροζ φλαμίνγκο βρίσκεται στους εποχιακούς νερόλακκους ανάμεσα στην εθνική οδό και τον επαρχιακό δρόμο προς Φανάρι. Τα πουλιά Κεφαλούδια έρχονται στη λίμνη από τις λιμνοθάλασσες του Καζακστάν, ενώ άλλα είδη καταφθάνουν μέχρι από την Βαλτική θάλασσα

Οι κίνδυνοιO Μια μόνιμη απειλή για τα πουλιά είναι τα

καλώδια της ΔΕΗ και του ΟΤΕ που υπάρχουν κατά μήκος του δρόμου Ξάνθης - Κομοτηνής και που περνούν δίπλα από τη λίμνη.

O Οι κίνδυνοι που έχουν επισημανθεί και αντιμετωπίζονται στο συγκεκριμένο υγρότοπο είναι η ανεξέλεγκτη άντληση νερού για άρδευση και η ρύπανση από γεωργικά απόβλητα που μεταφέρουν οι ποταμοί στη Λίμνη. Σήμερα, τα λήμματα από τα δημοτικά σφαγεία της Ξάνθης χύνονται κατευθείαν μέσα στον Κόσυνθο.

Οι κίνδυνοιO Παράλληλα με την ρύπανση της λίμνης η καταστροφή

του σπάνιου αυτού βιότοπου γίνεται και με άλλους τρόπους. Το κάψιμο των καλαμιών και των θάμνων από τους ψαράδες και τους βοσκούς, έχει σαν συνέπεια την μείωση των χώρων αναπαραγωγής για χιλιάδες πουλιά. Τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα έχει και η βόσκηση των κοπαδιών στις όχθες της λίμνης για το φώλιασμα των πουλιών, όπως τα νεροχελίδονα και οι αγκαθοκαλημάνες.

O Σήμερα, που σε όλη την Ευρώπη το κυνήγι με το όπλο παραγκωνίζεται από το «κυνήγι» στην φύση με την φωτογραφική μηχανή ή τα κιάλια, και που οι υγροβιότοποι αναγνωρίζονται σαν απαραίτητο στοιχείο στην καλή υγεία των οικοσυστημάτων, είναι απαράδεκτο στην Ελλάδα να αφήνονται οι υγροβιότοποι στην τύχη τους.

ΒλάστησηO Ακόμη, πολύ πλούσια είναι και η

χλωρίδα που συναντά ο επισκέπτης στα παραλίμνια ή παραποτάμια δάση με είδη όπως:

O η Λεύκα, O η Ιτιά, O η Φτελιά, O το Πλατάνι

ΒΛΑΣΤΗΣΗO Στα παράλια του Πόρτο - Λάγος, η βλάστηση που επικρατεί

σχηματίζεται από διάφορα αμμόφιλα είδη όπως θαλάσσιος κρίνος.O Μπροστά ακριβώς στο λιμάνι του Πόρτο - Λάγος, υπάρχει άλσος με

παραθαλάσσια πεύκα, προερχόμενα από αναδάσωση.O Στα αλμυρά τέλματα φυτρώνουν τα Αρμυρίκια.O Στη Βιστωνίδα η επιπλέουσα βλάστηση ανήκει στα γένη Trapa, Lemna,

Myriophyllum και Potamogeton.

O Στα μικρά νησιά που βρίσκονται μέσα στη Βιστωνίδα και στα παρόχθια οικοσυστήματα, υπάρχουν εκτεταμένοι καλαμιώνες που αποτελούνται από καλάμια, Σάζια και Αγριοκάλαμα.

O Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη παρουσιάζει το Κέντρο Πληροφόρησης της Λίμνης Βιστωνίδας και της Λίμνης Ισμαρίδας, το οποίο βρίσκεται κοντά στον οικισμό του Πόρτο Λαγός, όπου υπάρχει η δυνατότητα παρατήρησης πουλιών.

ΜνημείαO Αναστασιούπολ

ις- αρχαία πόλη και λιμάνι. Βρίσκεται βορείως της λίμνης, νοτιοανατολικά του χωριού Αμαξάδες.

ΜνημείαO Τεκές Κιουτουκλού Μπαμπά -

οθωμανικό μνημείο (μπεκτασσικός τεκκές 15ου-16ου αιώνα) δυτικά της λίμνης, βορειοδυτικά

του χωριού Σέλινο.O Ο Άγιος Νικόλας (Μετόχι Μονής

Βατοπεδίου) νοτίως μέσα στη λίμνη.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!