Η αρχαία ελληνική ιστοριογραφία (σύντομη επισκόπηση)

1ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία

Α΄ Λυκείου

Η Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία

σύντομη επισκόπηση

Ι.Π. ΑΜΠΕΛΑΣ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

2

Τι είναι Ιστοριογραφία/Ιστορία;

Ιστοριογραφία είναι η επιστήμη που καταγράφει σε χρονολογική σειρά την πορεία των γεγονότων, τα οποία αναφέρονται σ' ένα ανθρώπινο σύνολο μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. O ιστοριογράφος εφαρμόζει κριτική εξέταση και αξιολόγηση των πηγών, αναλύει και ερμηνεύει τα αίτια και τις συνθήκες των εξελίξεων και μάλιστα με δύναμη συνθετική και εκφραστική.



3

Ιστορικές καταγραφές στην Αίγυπτο και στη ΜεσοποταμίαΑιγύπτιοι,

Βαβυλώνιοι και Ασσύριοι ηγεμόνες απαθανάτιζαν τα κατορθώματά τους σε μνημειώδεις επιγραφές.

Στα αρχεία ανακτόρων και ναών: διοικητικά έγγραφα και διάφορα άλλα κείμενα για τα επιτεύγματα των βασιλέων.



4

Άλλες «ιστορικές» καταγραφές

Παλαιά ΔιαθήκηΤα «ιστορικά» βιβλία

της Παλαιάς Διαθήκης περιλαμβάνουν γεγονότα της περιόδου 1.300-400 π.Χ.

Τα κείμενα αυτά της Π.Δ. δεν έχουν ως κύριο στόχο την καταγραφή ιστορικών γεγονότων αλλά την επιλεκτική παρουσίασή τους.

ΚίναΣτην Άπω Ανατολή,

γραπτά στοιχεία για ιστορικά γεγονότα ανάγονται στις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ.

Βασικά χαρακτηριστικά:1. ευσυνείδητη καταγραφή 2. ενδιαφέρον μόνο για αξιωματούχους της Κίνας3. πρακτικές συμβουλές για τη ζωή



1. Να ξεχωρίσουν τα πραγματικά από τα φανταστικά γεγονότα και τους μύθους.

2. Να διαμορφώσουν επιστημονική μέθοδο για το έργο τους.

3. Η εξέλιξη της ελληνικής ιστοριογραφίας ήταν ραγδαία μέσα σε δύο αιώνες (6ος – 4ος αι. π.Χ.).

4. Φρόντιζαν ιδιαίτερα τη γλώσσα και την έκφραση: λογοτεχνική αξία.

Η πρωτοτυπία των Ελλήνων



6

Η Αρχαϊκή Εποχή 7ος – 6ος αι. π.Χ.

Μ. ΑσίαΟικονομικές, ΚοινωνικέςΠολιτικές, Πνευματικές

αλλαγές

Γεωγραφία: έρευνα/αυτοψία

Φιλοσοφία: ερμηνεία κόσμου

Ιστορία: καταγραφή γεγονότων σε ολοκληρωμένα έργα Ι.Π. ΑΜΠΕΛΑΣ


7

Οι λογογράφοι – Ο Εκαταίος ο Μιλήσιος: Γενεαλογίαι / Γῆς περίοδος

Βασικά χαρακτηριστικά1. καταγραφή προφορικών

παραδόσεων 2. ταξιδιωτικές περιγραφές3. μυθογραφία4. γενεαλογία5. σύνταξη καταλόγων με

ονόματα αρχόντων ή Ολυμπιονικών



8

Ηρόδοτος: ο πατέρας της Ιστορίας

485-425 π.Χ. (;)Το έργο του το

αρχαιότερο πεζό κείμενο του δυτικού πολιτισμού που σώθηκε ολόκληρο.

Κεντρική γραμμή: η συνεχής ανάπτυξη της περσικής κυριαρχίας στην Ασία, την Αφρική και στην Ευρώπη (3 εκστρατείες –Μηδικά/Περσικοί πόλεμοι)



Ἡροδότου Ἁλικαρνησσέος ἱστορίης ἀπόδεξις ἥδε, ὡς μήτε τὰ γενόμενα ἐξ ἀνθρώπων τῷ χρόνῳ ἐξίτηλα γένηται, μήτε ἔργα μεγάλα τε καὶ θωμαστά, τὰ μὲν Ἕλλησι, τὰ δὲ βαρβάροισι ἀποδεχθέντα, ἀκλεᾶ γένηται, τά τε ἄλλα καὶ δι’ ἥν αἰτίην ἐπολέμησαν ἀλλήλοισι.

Ηροδότου Ιστορία, προοίμιο

Πώς βλέπει ο Ηρόδοτος το έργο του;



10

Βασικός στόχοςΧαρακτηρίζει το έργο του «ἱστορίην» (= έρευνα) και θέτει ως στόχο του να καταγράψει «τά γενόμενα ἐξ ἀνθρώπων» για να μη λησμονηθούν «ἔργα μεγάλα τε καί θωμαστά».9 βιβλία: καταγραφή ιστορικών γεγονότων με τη γεωγραφία και την εθνογραφία



11

Θουκυδίδης: ο μεγαλύτερος ιστορικός

455-399 π.Χ. (;)Καταγραφή των γεγονότων του Πελ/κού πολέμου. Στο έργο του αποτυπώνονται :

η δόξα και η συντριβή της πατρίδας του της Αθήνας,

η ένταση του πολέμου ανάμεσα στην Αθήνα, τη Σπάρτη και τους συμμάχους τους,

και οι έντονες πνευματικές ζυμώσεις της εποχής του.



Θουκυδίδης Ἀθηναῖος ξυνέγραψε τὸν πόλεμον τῶν Πελοποννησίων καὶ Ἀθηναίων, ὡς ἐπολέμησαν πρὸς ἀλλήλους, ἀρξάμενος εὐθὺς καθισταμένου καὶ ἐλπίσας μέγαν τε ἔσεσθαι καὶ ἀξιολογώτατον τῶν προγεγενημένων, τεκμαιρόμενος ὅτι ἀκμάζοντές τε ᾖσαν ἐς αὐτὸν ἀμφότεροι παρασκευῇ τῇ πάσῃ καὶ τὸ ἄλλο Ἑλληνικὸν ὁρῶν ξυνιστάμενον πρὸς ἑκατέρους, τὸ μὲν εὐθύς, τὸ δὲ καὶ διανοούμενον. Κίνησις γὰρ αὕτη μεγίστη δὴ τοῖς Ἕλλησιν ἐγένετο καὶ μέρει τινὶ τῶν βαρβάρων, ὡς δὲ εἰπεῖν καὶ ἐπὶ πλεῖστον ἀνθρώπων.

Θουκυδίδου Ιστορίαι, προοίμιο

Πώς βλέπει ο Θουκυδίδης το έργο του;



Νέο πνεύμα και νέα μέθοδος στην ιστορική επιστήμη.

Θαυμαστή καταγραφή των αιτιάσεων των αντιπάλων και των προβλημάτων τους.

Ανάδειξη της ουσιαστικής και ανομολόγητης αιτίας του πολέμου: ο φόβος των Λακεδαιμονίων για τη συνεχή οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Αθήνας .

Βασικά χαρακτηριστικά



14

Κτῆμα ἐς ἀεὶ

Ο σκοπός της Ιστορίας

Nα δώσει στους μελλοντικούς σοβαρούς αναγνώστες του έργου του ένα «κτῆμα ἐς αἰεὶ» για να γνωρίζουν τι ακριβώς συνέβη στον Πελοποννησιακό πόλεμο και αξιοποιώντας αυτή τη γνώση να ενεργήσουν ανάλογα, όταν θα ξανασυμβούν «ὅμοια ἤ παραπλήσια», εφόσον η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει.



15

Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς

431-355 π.Χ.Φιλοδοξία του να συνεχίσει το έργο του Θουκυδίδη.Τα γεγονότα 411-404 περιλαμβάνονται στα Ἑλληνικά.

Αποδέσμευση από το μεγάλο ιστορικό γεγονός. Νέα είδη.Απομνημονευματογραφία

Ιστορικό εγκώμιο

Μυθιστορηματική Βιογραφία Ι.Π. ΑΜΠΕΛΑΣ


Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης :

καθολική (= παγκόσμια ιστορία)

Άλλοι μεταγενέστεροι ιστορικοί Διόδωρος ο

Σικελιώτης: 40 βιβλία παγκόσμια

ιστορία



Πλούταρχος Βίοι Παράλληλοι

Ρωμαϊκή εποχή

Αρριανός Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις


Η αρχαία ελληνική ιστοριογραφία (σύντομη επισκόπηση)

Education

Transcript of Η αρχαία ελληνική ιστοριογραφία (σύντομη επισκόπηση)