Πρακτικά Ημερίδας "Η Πληροφορική στην εποχή του Νέου...

ΠΑΚΔ Κ. ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ

2

Θ Ρλθροωορικι ςτθν εποχι του Νζου Σχολείου

3

Θμερίδα Πλθροφορικισ

«Θ πλθροφορικι ςτθν εποχι

του Νζου χολείου»

Πρακτικά Θμερίδασ

Κεςςαλονίκθ, 27 Μαρτίου 2012

ΠΑΚΕ Κεντρικισ Μακεδονίασ

Επιμζλεια: Βαςίλειοσ Δαγδιλζλθσ Αναπλθρωτισ Κακθγθτισ, Τμιμα ΕΚΡ

Ρανεπιςτιμιο Μακεδονίασ


4

Πρακτικά θμερίδασ πλθροφορικισ «Θ Πλθροφορικι ςτθν εποχι του Νζου χολείου» http://users.uom.gr/~pake1920/

Επιμζλεια Ζκδοςθσ: Βαςίλειοσ Δαγδιλζλθσ Αναπλθρωτισ Κακθγθτισ, Τμιμα ΕΚΡ Ρανεπιςτιμιο Μακεδονίασ

http://users.uom.gr/~pake1920/


5

Θμερίδα Πλθροφορικισ

«Θ Πλθροφορικι ςτθν εποχι του Νζου χολείου»

Κεςςαλονίκθ, 27 Μαρτίου 2012

Οργάνωςθ

ΠΑΚΕ Κεντρικισ Μακεδονίασ

Πανεπιςτιμιο Μακεδονίασ


6

ΟΡΓΑΝΩΘ ΘΜΕΡΛΔΑ – ΕΠΛΣΡΟΠΕ

Σςνηονιζηική Επιηποπή Βαζίιεηος Δαγδηιέιες, Παλεπ. Μαθεδολίας Θεόδωρος Καρηζηώηες, Περηθερεηαθός Δηεσζσληής Εθπαίδεσζες Κεληρηθής Μαθεδολίας ησιηαλός Ξσλόγαιος, Παλεπ. Μαθεδολίας Επιζηημονική Επιηποπή Βαζίιεηος Δαγδηιέιες, Παλεπ. Μαθεδολίας Βαζίιεηος Εθόποσιος, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Ιζαβέιια Κοηίλε, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Χρήζηος Μαιιηαράθες, Εθπαηδεσηηθός Πιεροθορηθής Ζαταρίας Μαλοσζαρίδες, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής ησιηαλός Ξσλόγαιος, Παλεπ. Μαθεδολίας οθία Σδειέπε, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Οπγανωηική Επιηποπή Βαζίιεηος Δαγδηιέιες, Παλεπ. Μαθεδολίας Βαζίιεηος Εθόποσιος, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Ιζαβέιια Κοηίλε, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Χρήζηος Μαιιηαράθες, Εθπαηδεσηηθός Πιεροθορηθής Ζαταρίας Μαλοσζαρίδες, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής ησιηαλός Ξσλόγαιος, Παλεπ. Μαθεδολίας Ειέλε Ρώζζηοσ, Εθπαηδεσηηθός Πιεροθορηθής οθία Σδειέπε, τοι. ύκβοσιος Πιεροθορηθής Εσζηράηηος Χαηδεγεωργηάδες, Πιεροθορηθός

Υπεύθςνορ για ηην Ιζηοζελίδα Χρήζηος Μαιιηαράθες Τεσνική και Διοικηηική ζηήπιξη Εσζηράηηος Χαηδεγεωργηάδες


7

ΡΟΛΟΓΟΣ

Οη εξγαζίεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηελ εκεξίδα Γηάρπζεο (ζηηο 27 Μαξηίνπ 2012), ησλ

απνηειεζκάησλ ηεο Δπηκόξθσζεο ζην ΠΑΚΔ Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Μαθεδνλίαο από ηνπο

επηκνξθνύκελνπο Β’ επηπέδνπ ζηελ Πιεξνθνξηθή, δηαθξίζεθαλ γηα ηελ πνηόηεηά ηνπο.

Έηζη, θξίζεθε ζθόπηκν λα δεκνζηνπνηεζνύλ θαη ζε κνξθή γξαπηή, ώζηε λα είλαη

πξνζβάζηκεο από όινπο όζνη ζα ελδηαθεξόηαλ λα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ ή λα ηηο κειεηήζνπλ.

ην πιαίζην απηό, πξνεηνηκάζηεθαλ νη ζρεηηθέο εξγαζίεο γηα ηελ έθδνζε ηνπο ζε κηα κνξθή

ςεθηαθώλ πξαθηηθώλ . Ζ ςεθηαθή κνξθή πξνηηκήζεθε γηα πξνθαλείο ιόγνπο: ε έληππε

έθδνζε ηνπο απαηηεί πνιύ κεγαιύηεξνπο πόξνπο, νηθνλνκηθνύο θαη αλζξώπηλνπο.

Ζ πξόζβαζε ζηα ςεθηαθά πξαθηηθά είλαη αλνηρηή, κε ηελ απηνλόεηε πξνϋπόζεζε όηη νη

ρξήζηεο ζα θάλνπλ ηηο ζρεηηθέο αλαθνξέο ζην θείκελν ησλ ςεθηαθώλ πξαθηηθώλ.

Δίλαη βέβαην όηη όινη όζνη δηδάζθνπλ Πιεξνθνξηθή ζηελ πξσηνβάζκηα ή δεπηεξνβάζκηα

εθπαίδεπζε, ζα βξνπλ ζηηο εξγαζίεο απηέο κηα βνήζεηα πνιύηηκε γηα ην δηδαθηηθό ηνπο έξγν.

Ο ππεύζπλνο γηα ηελ Δπηκόξθσζε ζηελ Πιεξνθνξηθή

Βαζίιεο Γαγδηιέιεο

Καζεγεηήο

Παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο


8

ΡΕΛΕΧΟΜΕΝΑ

«Ρρογραμματιςμόσ παιχνιδιοφ ςτο Scratch», Αλεξοφδα Γεωργία………………………………………....ςελ. 9

«Δυαδικό ςφςτθμα με αξιοποίθςθ του λογιςμικοφ ΔΕΛΥΣ», Δομουχτςισ Κωνςταντίνοσ……..ςελ.20

«Θ Ρλθροωορικι ςτα «Projects» ι τα Projects ςτθ Ρλθροωορικι», Ευαγγζλου Ακανάςιοσ……ςελ.38

«Γνωρίηουμε τθ δφναμθ, τθ λεπτότθτα και τθν ευελιξία τθσ αναδρομισ με εργαλείο τον

χελωνόκοςμο», Καλαιτηίδου Ελζνθ………………………………………………………………………………..……….ςελ.45

«Ραίηοντασ με τον Ζλμερ !» : Ζνα διδακτικό ςενάριο με τθν αξιοποίθςθ του διαδραςτικοφ πίνακα

για τθν προςχολικι και πρωτοςχολικι θλικία, Καπανιάρθσ Αλζξανδροσ…………………………....ςελ.105

«Δομθμζνοσ Ρρογραμματιςμόσ με το ομπότ Karel Δομι Επιλογισ», Κοτίνθ Λςαβελα….…….ςελ.120

«Μακαίνω προγραμματιςμό με το Game Maker, δθμιουργϊντασ ζνα θλεκτρονικό παιχνίδι.

Μάντεψε τον αρικμό! Εκπαιδευτικό ςενάριο Θ δομι επανάλθψθσ υπό ςυνκικθ ςτο

προγραμματιςτικό περιβάλλον Scratch», Κυριακοφ Γρθγόρθσ……………………………………………..ςελ.131

Διδακτικό Σενάριο: «Λογικζσ Εκωράςεισ και Δομι Επιλογισ», Μακρισ Γεϊργιοσ…………………ςελ.154

«Μακαίνω προγραμματιςμό με το Game Maker, δθμιουργϊντασ ζνα θλεκτρονικό παιχνίδι»,

Μαυροχαλιβίδθσ Γεϊργιοσ…………………………………………………………………………………………………...ςελ.168

Το Υλικό του Υπολογιςτι ςτθν Ρρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ «ζνα προτεινόμενο ςενάριο διδαςκαλίασ

για τισ τάξεισ Γ’ & Δ’ Δθμοτικοφ», Μπζκοσ Νικόλαοσ…………………………………………………………..ςελ.191

«Ανάλυςθ-Σχεδίαςθ τθσ αλγορικμικισ Λφςθσ του Ρροβλιματοσ με το περιβάλλον Scratch»,

Μυρϊνθ Βικτωρία…………………………………………………………………………………………………………………ςελ.203

«Digital Natives ... are changed: To LAMS ςτθν εποχι του Νζου Σχολείου», ϊςςιου Ελζνθ…ςελ.215

«Χριςθ Εννοιολογικϊν Χαρτϊν για τθν Διδαςκαλία τθσ Κεματικισ Ενότθτασ Δίκτυα Θ/Υ τθσ Β’

Γυμναςίου», Τηελζπθ Σοωία………………………………………………………………………………………………….ςελ.227

«Ειςαγωγι ςτον Ρρογραμματιςμό με το Kodu», Χατηθωωτεινοφ Αικατερίνθ ………………………ςελ.245


9

Προγραμματιςμόσ παιχνιδιοφ ςτο Scratch

Δρ Γεωργία Αλεξοφδα

[email protected]

Κακθγιτρια Ρλθροωορικισ Ρρότυπου Ρειραματικοφ Σχολείου Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ

Περίλθψθ

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται μια διδακτικι πρόταςθ που εντάςςεται ςτθ κεματικι ενότθτα

«Ρρογραμματιςμόσ υπολογιςτϊν» του νζου προγράμματοσ ςπουδϊν για τον πλθροωοριακό γραμματιςμό

του Γυμναςίου. Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο ακολουκεί τθν εποικοδομιςτικι προςζγγιςθ και

επιδιϊκει να μυιςει τουσ μακθτζσ ςτον προγραμματιςμό με ζναν ελκυςτικό τρόπο μζςω του

προγραμματιςμοφ ενόσ παιχνιδιοφ ςτο Scratch. Ραρουςιάηεται αναλυτικά το ωφλλο εργαςτθριακισ

δραςτθριότθτασ, το οποίο δίνει ςτουσ μακθτζσ τθ δυνατότθτα να υλοποιιςουν μια κακοδθγοφμενθ

διερεφνθςθ. Σε επόμενο ςτάδιο μπορεί να υλοποιθκεί ζνα ςχζδιο ζρευνασ, ςτο οποίο οι μακθτζσ κα

κλθκοφν να αναπτφξουν και να προγραμματίςουν το δικό τουσ παιχνίδι. Θ ςυγκεκριμζνθ διδακτικι πρόταςθ

υλοποιικθκε ςτθ B’ τάξθ του Γυμναςίου του Ρρότυπου Ρειραματικοφ Σχολείου του Ρανεπιςτθμίου

Κεςςαλονίκθσ, ςτο όποιο το ςχολικό ζτοσ 2011-12 υλοποιείται πιλοτικά το νζο πρόγραμμα ςπουδϊν του

Γυμναςίου. Τα αποτελζςματα τθσ υλοποίθςθσ ιταν πολφ ενκαρρυντικά.

Λζξεισ κλειδιά: Προγραμματιςμόσ, Scratch, νζο πρόγραμμα ςπουδϊν

Abstract

In this paper a didactic proposal is presented encompassing the thematic unit “computer programming” in

computer literacy for the new curriculum of Middle School (Junior-High). The proposed didactic scenario

follows the constructivist approach and it seeks to initiate students into computer programming in an

enticing and compelling way via computer game programming in Scratch. We present the laboratory activity

sheet whose purpose is to give students a chance to implement a guided investigation. In a subsequent step a

project can unfold in which students will be called to develop and program their own computer game. The

particular didactic proposal materialised in eighth grade (middle school) of the Experimental School of the

Aristotle University of Thessaloniki. During school year 2011-12 we apply a new pilot program of study for the

new curriculum in the middle school. The results of the implementation were very encouraging.

Keywords: Programming, Scratch, new curriculum for Middle School

Ειςαγωγι

φμφωνα με το νζο Πρόγραμμα πουδϊν για τισ ΣΠΕ ςτθν Πρωτοβάκμια εκπαίδευςθ

(http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Πλθροφορικι και Νζεσ Σεχνολογίεσ/ΣΠΕ

Δθμοτικό.pdf) ο προγραμματιςμόσ διδάςκεται ςτθν Ε’ και ςτθν Σϋ τάξθ του Δθμοτικοφ. Επίςθσ

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Πληροφορική%20και%20Νέες%20Τεχνολογίες/ΤΠΕ%20Δημοτικό.pdf



10

ςφμφωνα με το νζο Πρόγραμμα πουδϊν για τον Πλθροφορικό Γραμματιςμό ςτο Γυμνάςιο

(http://digitalschool. minedu.gov.gr/info/newps/Πλθροφορικι και Νζεσ Σεχνολογίεσ/ΣΠΕ

Γυμνάςιο.pdf) ο προγραμματιςμόσ διδάςκεται ςε όλεσ τισ τάξεισ του Γυμναςίου. Σο Scratch είναι

ζνα από τα προτεινόμενα προγραμματιςτικά περιβάλλοντα για όλεσ τισ προαναφερκείςεσ τάξεισ.

To Scratch αναπτφχκθκε ςτο MIT. Ρρόκειται για μια logo - like γλϊςςα προγραμματιςμοφ που

ςχεδιάςτθκε για τθν εκπαίδευςθ, διανζμεται δωρεάν και δεν ζχει υψθλζσ απαιτιςεισ υλικοφ.

Ακολουκεί τισ αρχζσ του εποικοδομιςμοφ τθσ Logo (Papert, 1980). Δίνει τθ δυνατότθτα ςτουσ

μακθτζσ να μυθκοφν ςτον προγραμματιςμό με ζναν εφκολο και ευχάριςτο τρόπο. Ο

προγραμματιςμόσ γίνεται με οπτικό τρόπο αποωεφγοντασ τα ςυντακτικά λάκθ και τθν

αποκάρρυνςθ που τα ςυνοδεφει. Οι μακθτζσ μποροφν εφκολα να προγραμματίςουν τισ δικζσ τουσ

ιςτορίεσ και να αξιοποιιςουν τα πολυμζςα (http://scratch.mit.edu). Επίςθσ με το Scratch μποροφν

να δθμιουργιςουν τα δικά τουσ παιχνίδια (http://www.scratchplay.gr/). Σε πανελλινια ςυνζδρια

διδακτικισ τθσ Ρλθροωορικισ παρουςιάςτθκαν διδακτικζσ προτάςεισ που αξιοποιοφν το Scratch

ςτο Δθμοτικό (Κοςμοποφλου, κ.α. 2010, ), ςτο Γυμνάςιο (Αράπογλου, 2010, Μαυρουδι, 2010) και

ςτο Λφκειο (Χαςανίδθσ & Μπράτιτςθσ, 2010α, Χαςανίδθσ & Μπράτιτςθσ, 2010β).

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται μια διδακτικι πρόταςθ για το Γυμνάςιο, θ οποία αωορά τον

προγραμματιςμό ενόσ παιχνιδιοφ ςτο Scratch. Μετά τθν υλοποίθςθ τθσ παροφςασ διδακτικισ

πρόταςθσ μπορεί να ακολουκιςει θ υλοποίθςθ ενόσ ςχεδίου εργαςίασ, ςτο πλαίςιο του οποίου οι

μακθτζσ κα δθμιουργιςουν τα δικά τουσ παιχνίδια. Το νζο πρόγραμμα ςπουδϊν προβλζπει τθν

εκπόνθςθ ςχεδίων ζρευνασ ςε όλεσ τισ τάξεισ του Γυμναςίου. Στθ ςυγκεκριμζνθ διδακτικι

πρόταςθ επιδιϊκεται θ μφθςθ των μακθτϊν ςτον προγραμματιςμό με το ςυγκεκριμζνο τρόπο,

επειδι είναι ελκυςτικόσ για πολλοφσ μακθτζσ και ζμμεςα κάνει τουσ μακθτζσ πιο προςεκτικοφσ

κριτζσ των παιχνιδιϊν. Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο ακολουκεί τθν εποικοδομιςτικι

προςζγγιςθ και το ωφλλο εργαςτθριακισ δραςτθριότθτασ (ΦΕΔ) που το ςυνοδεφει δίνει ςτουσ

μακθτζσ τθ δυνατότθτα να υλοποιιςουν μια κακοδθγοφμενθ διερεφνθςθ.

Θ προθγοφμενθ εμπειρία τθσ ςυγγραωζασ τθσ παροφςασ εργαςίασ με τον προγραμματιςμό

παιχνιδιϊν από τουσ μακθτζσ ιταν πολφ κετικι. Ρολλοί μακθτζσ προγραμμάτιςαν δικά τουσ

παιχνίδια ςτο πλαίςιο του μακιματοσ τθσ και αρκετά από αυτά παρουςιάςτθκαν ςε μακθτικά

ςυνζδρια. Μερικά από αυτά αναπτφχκθκαν ςτθ περιβάλλον τθσ ΓΛΩΣΣΑΣ (Νακαναθλίδου, κ.α.,

2011. ωςςικόπουλοσ & Τηιτηι, 2011, ), αρκετά ςτο Microworlds Pro (Καραμόςχου & Μυκονιάτθ,

2011, Λειβαδίτθσ, Μπαργιϊτα, Ραπαδόπουλοσ, 2011, Φωτιάδου, κ.α. 2011, Ακαναςά, κ.α. 2012)

και κάποια ςτο Scratch (Αλεξίκοσ, κ.α., 2012, Δόντςιοσ, κ.α., 2012).

2. Η διδακτικι πρόταςθ

Ακολουκεί θ παρουςίαςθ των βαςικϊν ςτοιχείων τθσ διδακτικισ πρόταςθσ.

Σίτλοσ ςεναρίου

Ρρογραμματιςμόσ παιχνιδιοφ ςτο Scratch

http://scratch.mit.edu/

http://www.scratchplay.gr/


11

Εκτιμϊμενθ διάρκεια: 2 διδακτικζσ ϊρεσ (κατά προτίμθςθ ςε ςυνεχόμενο διϊρο όπωσ προτείνει το

νζο πρόγραμμα ςπουδϊν)

Πρότερεσ γνϊςεισ και αναπαραςτάςεισ

Οι μακθτζσ εξοικειϊκθκαν ςε προθγοφμενο μάκθμα με τθν ζννοια του προγράμματοσ και τθ

διάκριςθ του ρόλου του χριςτθ ενόσ προγράμματοσ και του προγραμματιςτι. Μερικοί μακθτζσ

μπορεί να δυςκολεφονται με τισ ςυντεταγμζνεσ και να μεταωζρουν τυχόν δυςκολίεσ τουσ από το

μάκθμα τθσ Γεωμετρίασ.

κοποί και ςτόχοι

Γενικόσ διδακτικόσ ςκοπόσ του μακιματοσ

Να μυθκοφν οι μακθτζσ ςτα βαςικά ςτοιχεία του προγραμματιςμοφ μζςω του προγραμματιςμοφ

ενόσ απλοφ παιχνιδιοφ ςτο Scratch.

Ειδικοί ςτόχοι του μακιματοσ

Μετά το τζλοσ του μακιματοσ οι μακθτζσ κα πρζπει να είναι ικανοί ςτο περιβάλλον του Scratch :

Να διαχειρίηονται μορωζσ και ενδυμαςίεσ.

Να μποροφν να εξθγοφν τι κάνουν απλά ςενάρια με εντολζσ όπωσ: πεσ __ για__δευτερόλεπτα, όταν το πλικτρο __ πατθκεί, άλλαξε x κατά __, άλλαξε y κατά__, πιγαινε ςτο x: __ y:___, εμφάνιςθ, απόκρυψθ, για πάντα, εάν, αγγίηει.

Να μποροφν να δθμιουργοφν απλά ςενάρια με εντολζσ όπωσ: πεσ __ για__δευτερόλεπτα, όταν το πλικτρο __ πατθκεί, άλλαξε x κατά __, άλλαξε y κατά__, πιγαινε ςτο x: __ y:___, εμφάνιςθ, απόκρυψθ.

Να μποροφν να χρθςιμοποιοφν τισ εντολζσ για πάντα, εάν, αγγίηει. ( ο ςτόχοσ αυτόσ αωορά κυρίωσ τθν επζκταςθ του ςεναρίου)

υςχετιςμόσ με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το παρόν διδακτικό ςενάριο είναι ςυμβατό με το νζο πρόγραμμα ςπουδϊν για τον πλθροωορικό

γραμματιςμό τθσ Βϋ Γυμναςίου, το οποίο εωαρμόηεται ωζτοσ πιλοτικά ςε 68 Γυμνάςια (μεταξφ των

οποίων και το ςχολείο ςτο οποίο υλοποιικθκε).

Διδακτικό υλικό και απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι για το ςενάριο

Θ/Υ, βιντεοπροβολζασ, προγραμματιςτικό περιβάλλον του Scratch, ΦΕΔ.

Οργάνωςθ τάξθσ

Το μάκθμα υλοποιείται ςτο εργαςτιριο Ρλθροωορικισ. Σχεδόν ςε κάκε μακθτι αναλογεί ζνασ

υπολογιςτισ. Αξιοποιείται το προγραμματιςτικό περιβάλλον Scratch. Αρχικά ο εκπαιδευτικόσ

απευκφνεται ςτθν ολομζλεια. Κατά τθν εκπόνθςθ τθσ δραςτθριότθτασ οι μακθτζσ εργάηονται ςε

δυάδεσ. Ανταλλάςουν απόψεισ και ςχεδιάηουν από κοινοφ τον τρόπο διαχείριςθσ των ηθτθμάτων

τθσ δραςτθριότθτασ. Ο κακζνασ υλοποιεί τθ δραςτθριότθτα ςτον υπολογιςτι του. Αν οι

υπολογιςτζσ δεν επαρκοφν, θ δυάδα υλοποιεί μαηί τθ δραςτθριότθτα ςτον υπολογιςτι. Ο ρόλοσ

του εκπαιδευτικοφ είναι υποςτθρικτικόσ. Πποτε χρειάηεται, ο εκπαιδευτικόσ υποςτθρίηει και

κακοδθγεί τισ δυάδεσ. Πταν κρίνεται απαραίτθτο, διακόπτεται θ εργαςία ςε δυάδεσ και ςτθν


12

ολομζλεια τθσ τάξθσ δίνονται οδθγίεσ, διευκρινιςεισ και επιλφονται απορίεσ με τθ βοικεια τθσ

τεχνικισ τθσ επίδειξθσ με τθ χριςθ του βιντεοπροβολζα.

Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ/ κεωρίεσ μάκθςθσ

Ο ςχεδιαςμόσ του μακιματοσ ςτθρίχτθκε ςτθν προςζγγιςθ του εποικοδομιςμοφ. Ακολουκικθκε θ

κακοδθγοφμενθ διερευνθτικι προςζγγιςθ. Στθρίχτθκε ςτθ ωκίνουςα κακοδιγθςθ. Επειδι το

μάκθμα είναι ειςαγωγικό με βάςθ τθν αρχι τθσ ωκίνουςασ κακοδιγθςθσ προθγικθκε μια

κατατοπιςτικι επίδειξθ για να μθ «χακοφν» οι μακθτζσ. Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ είναι

υποςτθρικτικόσ.

Στο διδακτικό ςυμβόλαιο λαμβάνονται υπόψθ κζματα ςυντονιςμοφ κακϊσ και ο ιδιαίτεροσ ρόλο

του υπολογιςτι. Οι μακθτζσ καλοφνται να λειτουργιςουν με βάςθ το ΦΕΔ. Σε ςθμαντικό βακμό ο

ζλεγχοσ ορκότθτασ γίνεται από τον υπολογιςτι. Οι δυάδεσ ςυνομιλοφν χαμθλόωωνα και μποροφν

να ακολουκοφν το ρυκμό τουσ. Πταν ςυναντάν δυςκολίεσ που δεν μποροφν να υπερβοφν οι ίδιοι,

καλοφν τον εκπαιδευτικό. Ο εκπαιδευτικόσ παρζχει υποςτιριξθ ςε κάκε δυάδα. Πταν ο

εκπαιδευτικόσ το κρίνει απαραίτθτο, διακόπτεται θ εργαςία ςε ομάδεσ, γίνεται ςυντονιςμζνοσ

διάλογοσ ςτθν ολομζλεια για τθν επίλυςθ αποριϊν και αξιοποιείται θ τεχνικι τθσ επίδειξθσ με τθ

χριςθ του βιντεοπροβολζα. Είναι ςθμαντικό οι μακθτζσ να κατανοοφν πϊσ λειτουργοφν όταν

εργάηονται ςτθ δυάδα και πϊσ λειτουργοφν όταν διακόπτεται θ εργαςία ςτθ δυάδα και λειτουργεί

θ ολομζλεια τθσ τάξθσ (π.χ. αωινουν τον υπολογιςτι, διακόπτουν τθ μεταξφ τουσ ςυηιτθςθ,

παρακολουκοφν τθ ςυηιτθςθ, παρακολουκοφν τθν επίδειξθ με το βιντεοπροβολζα).

Περιγραφι του ςεναρίου

Αρχικά γίνεται ςυηιτθςθ για τα θλεκτρονικά παιχνίδια, το ρόλο του χριςτθ ενόσ προγράμματοσ (π.χ. παιχνιδιοφ, επεξεργαςτι κειμζνου) και του προγραμματιςτι.

Στθ ςυνζχεια γίνεται με τθ βοικεια του βιντεοπροβολζα θ επίδειξθ τθσ εκτζλεςθσ του παιχνιδιοφ που κα κλθκοφν να προγραμματίςουν ςτο Scratch. Ρροκειμζνου να κινθτοποιθκεί το ενδιαωζρον των μακθτϊν τίκεται το ερϊτθμα: «Είδαμε πϊσ εκτελείται το παιχνίδι αυτό. Πμωσ πϊσ δθμιουργικθκε το παιχνίδι αυτό;»

Ο εκπαιδευτικόσ κάνει μια επίδειξθ με τθ βοικεια του βιντεοπροβολζα του περιβάλλοντοσ του Scratch και του πϊσ: - Αλλάηει θ ενδυμαςία μιασ μορωισ. Ρ.χ. Ειςαγωγι τθσ ενδυμαςίασ mouse1. - Αλλάηει το όνομα μιασ μορωισ. Ρ.χ. από μορφι1 ςε ποντίκι. - Ειςάγεται μια νζα μορωι π.χ. μορφι2 και μετονομάηεται π.χ. ςε γάτα. - Μπορεί να ειςαχκεί ςτισ ενδυμαςίεσ μια εικόνα από το Διαδίκτυο. Ρ.χ. θ μορωι cheese

του ΦΕΔ - Ειςάγεται μια νζα μορωι με τθν ενδυμαςία cheese. - Δθμιουργείται και εκτελείται ζνα πολφ ςφντομο ςενάριο.

Στθ ςυνζχεια ο εκπαιδευτικόσ καλεί τουσ μακθτζσ να εργαςτοφν με το ΦΕΔ.

Περιγραφι δραςτθριοτιτων ςεναρίου

Οι μακθτζσ εργάηονται ςε δυάδεσ με τθ βοικεια του ΦΕΔ, το οποίο παρατίκεται ςτο παράρτθμα.

Θ εργαςτθριακι δραςτθριότθτα καλεί τουσ μακθτζσ να προγραμματίςουν ζνα παιχνίδι με αρχικά

δφο μορωζσ και ςτθν επζκταςθ προςτίκεται και θ μορωι γάτα. Συγκεκριμζνα, το παιχνίδι

περιλαμβάνει τισ εξισ μορωζσ με τισ εξισ ενδυμαςίεσ:


13

Μορφζσ Ενδυμαςίεσ

Ροντίκι

Τυρί

Γάτα

Ο χριςτθσ μετακινεί το ποντίκι με τα βελάκια. Ο ςτόχοσ είναι το ποντίκι να οδθγθκεί ςτο τυρί για

να το ωάει. Θ δυςκολία ζγκειται ςτο γεγονόσ πωσ θ γάτα πθγαινοζρχεται και «παραμονεφει». Αν

το ποντίκι «πζςει» πάνω ςτθ γάτα, θ γάτα το τρϊει. Στθν εικόνα 1 βλζπετε το γραωικό περιβάλλον

του παιχνιδιοφ.

Αρχικά οι μακθτζσ καλοφνται να εργαςτοφν με τισ μορωζσ ποντίκι και τυρί. Στθν επζκταςθ του

ςεναρίου ειςάγεται θ μορωι γάτα.

Εικόνα 1: Το γραωικό περιβάλλον του παιχνιδιοφ.

Ακολουκεί θ περιγραωι των δραςτθριοτιτων του ςεναρίου ςε βιματα.

Βιμα 1ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να ειςάγουν μια νζα μορωι mouse1, να τθσ δϊςουν το όνομα ποντίκι, να τθσ αλλάξουν κατάλλθλα το μζγεκοσ και να τθ μετακινιςουν ςτθν πάνω αριςτερι γωνία παρατθρϊντασ τθ μεταβολι των τιμϊν των ςυντεταγμζνων x και y.


14

Βιμα 2ο: Στουσ μακθτζσ δίνεται ζνα απλό ςενάριο εμωάνιςθσ ενόσ μθνφματοσ, το οποία καλοφνται να ειςάγουν, να εκτελζςουν και να παρατθριςουν τι κάνει.

Βιμα 3ο: Δίνεται ςτουσ μακθτζσ μια αλλθλουχία εντολϊν, θ οποία όταν πατθκεί το πλικτρο δεξί βζλοσ, μετακινεί τθ μορωι ποντίκι προσ τα μπροσ κατά ζνα ςυγκεκριμζνο αρικμό εικονοςτοιχείων. Οι μακθτζσ καλοφνται να ειςάγουν τθ ςυγκεκριμζνθ αλλθλουχία εντολϊν, να τθν εκτελζςουν, να παρατθριςουν τι κάνει, να πειραματιςτοφν με μεταβολζσ του αρικμοφ των εικονοςτοιχείων και να παρατθριςουν τισ αλλαγζσ κατά τθν εκτζλεςθ. Στθ ςυνζχεια καλοφνται να ειςάγουν τθν κατάλλθλθ αλλθλουχία εντολϊν, θ οποία όταν πατθκεί το πλικτρο αριςτερό βζλοσ, μετακινεί τθ μορωι ποντίκι προσ τα πίςω κατά ζνα ςυγκεκριμζνο αρικμό εικονοςτοιχείων.

Βιμα 4ο: Δίνεται ςτουσ μακθτζσ μια αλλθλουχία εντολϊν, θ οποία όταν πατθκεί το πλικτρο πάνω βζλοσ, μετακινεί τθ μορωι ποντίκι προσ τα πάνω κατά ζνα ςυγκεκριμζνο αρικμό εικονοςτοιχείων. Οι μακθτζσ καλοφνται να ειςάγουν τθ ςυγκεκριμζνθ αλλθλουχία εντολϊν, να τθν εκτελζςουν, να παρατθριςουν τι κάνει, να πειραματιςτοφν με μεταβολζσ του αρικμοφ των εικονοςτοιχείων και να παρατθριςουν τισ αλλαγζσ κατά τθν εκτζλεςθ. Στθ ςυνζχεια καλοφνται να ειςάγουν τθν κατάλλθλθ αλλθλουχία εντολϊν, θ οποία όταν πατθκεί το πλικτρο κάτω βζλοσ, μετακινεί τθ μορωι ποντίκι προσ τα κάτω κατά ζνα ςυγκεκριμζνο αρικμό εικονοςτοιχείων.

Βιμα 5ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να αναηθτιςουν μια εικόνα τυριοφ ςτο Διαδίκτυο, να τθν αποκθκεφςουν ςτο ωάκελό τουσ με το όνομα cheese και ςτθ ςυνζχεια να ειςάγουν τθ μορωι cheese από το ωάκελό τουσ και να τθν ονομάςουν τυρί. Τουσ δίνεται μια αλλθλουχία εντολϊν, θ οποία όταν το ποντίκι αγγίηει το τυρί, εξαωανίηει το τυρί. Οι μακθτζσ καλοφνται να ειςάγουν τθ ςυγκεκριμζνθ αλλθλουχία εντολϊν, να τθν εκτελζςουν, να παρατθριςουν τι κάνει και να μελετιςουν τισ εντολζσ. Οι μακθτζσ καλοφνται να εκτελζςουν και πάλι το ςενάριο, ϊςτε να διαπιςτϊςουν πωσ τϊρα θ μορωι τυρί δεν εμωανίηεται. Στο ςθμείο αυτό αναδεικνφεται θ ανάγκθ τθσ αρχικοποίθςθσ. Οι μακθτζσ καλοφνται να χρθςιμοποιιςουν τθν κατάλλθλθ εντολι, ϊςτε κάκε ωορά που κα εκτελοφν εκ νζου το ςενάριο, να εμωανίηεται θ μορωι τυρί.

Βιμα 6ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να βελτιϊςουν το παιχνίδι προςκζτοντασ εντολζσ εμωάνιςθσ κάποιων επιπλζον μθνυμάτων. Επίςθσ οι μακθτζσ καλοφνται να χρθςιμοποιιςουν τθν κατάλλθλθ εντολι προκειμζνου ςε κάκε νζα εκτζλεςθ του ςεναρίου το ποντίκι να λαμβάνει τθν αρχικι του κζςθ.

Αξιολόγθςθ των μακθτϊν

Για τθν αξιολόγθςθ των μακθτϊν αξιοποιείται θ παρατιρθςθ κατά τθ διάρκεια εκπόνθςθσ των

δραςτθριοτιτων, το ςυμπλθρωμζνο ΦΕΔ κακϊσ και το αρχείο που δθμιουργοφν ςτο Scratch.

Αξιολόγθςθ του ςεναρίου

Για τθν αξιολόγθςθ του ςεναρίου αξιοποιοφνται τα ςτοιχεία τθσ παρατιρθςθσ που καλοφνται να

απαντιςουν ςε ερωτιματα, όπωσ: «Ρόςο ενδιαωζρον ζδειξαν οι μακθτζσ», «Σε ποιο βακμό

μπόρεςαν οι μακθτζσ να ανταποκρικοφν;», «Ρόςο αποτελεςματικι ιταν θ λειτουργία των

ομάδων;», «Ρϊσ αντιμετωπίςτθκαν οι διαωορζσ ςτθν επίδοςθ και τθν ταχφτθτα των μακθτϊν;».

Επίςθσ αξιοποιοφνται τα ςυμπλθρωμζνα ΦΕΔ και τα αρχεία του Scratch των μακθτϊν.

Επεκτάςεισ του ςεναρίου και διαςφνδεςθ με άλλεσ ζννοιεσ

Θ εργαςτθριακι δραςτθριότθτα μπορεί να επεκτακεί και να ςυνεχιςτεί ςε επόμενθ διδακτικι

ενότθτα, ωσ εξισ: Να ειςαχκεί θ μορωι γάτα, θ οποία κα πθγαινοζρχεται και αν πζςει πάνω ςτο

ποντίκι ο παίκτθσ κα χάνει. Επίςθσ μποροφν να προςτεκοφν κατάλλθλα μθνφματα και άλλεσ

ενζργειεσ που κα εμπλουτίςουν παραπζρα τα παιχνίδι. Σφντομα οι μακθτζσ διαπιςτϊνουν τθν


15

ανάγκθ τθσ αρχικοποίθςθσ. Ανάλογα με τθν ταχφτθτα των μακθτϊν ζνα μζροσ των επεκτάςεων

μπορεί να υλοποιθκεί ςτο δίωρο του μακιματοσ και να ςυνεχιςτεί ςτο επόμενο μάκθμα.

3. Τλοποίθςθ - υμπεράςματα

Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο υλοποιικθκε ςε δφο τμιματα 12 μακθτϊν του Ρρότυπου

Ρειραματικοφ Σχολείου του Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, ςτο οποίο το ςχολικό ζτοσ 2011-12

εωαρμόηεται πιλοτικά το νζο Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τον Ρλθροωορικό Γραμματιςμό ςτο

Γυμνάςιο. Σφμωωνα με το νζο πρόγραμμα ςπουδϊν, το μάκθμα διδάςκεται δφο ϊρεσ τθν

εβδομάδα και προτείνεται να υλοποιείται ςε ςυνεχόμενο δίωρο. Το προτεινόμενο διδακτικό

ςενάριο υλοποιικθκε ςε ςυνεχόμενο δίωρο όπωσ προτείνεται από το νζο πρόγραμμα ςπουδϊν.

Το ςυνεχόμενο δίωρο βοικθςε πολφ, ϊςτε να μθν υπάρξει απϊλεια χρόνου. Υλοποιικθκαν και οι

επεκτάςεισ του ςεναρίου. Οι μακθτζσ που εκτζλεςαν τθ δραςτθριότθτα γριγορα, προχϊρθςαν

ςτισ επεκτάςεισ από το πρϊτο δίωρο. Οι επεκτάςεισ ολοκλθρϊκθκαν ςε επόμενο μάκθμα. Με το

πζραςμα των ετϊν και τθν εωαρμογι του νζου προγράμματοσ ςπουδϊν οι μακθτζσ τθσ Βϋ

Γυμναςίου ςτο μζλλον πικανόν να ζχουν προθγοφμενθ εμπειρία με το Scratch. Είναι προωανζσ

πωσ ο παράγοντασ αυτόσ κα πρζπει να λθωκεί υπόψθ ςτθ μελλοντικι εωαρμογι του

προτεινόμενου διδακτικοφ ςεναρίου. Θ υλικοτεχνικι υποδομι ιταν επαρκισ για τθν υλοποίθςθ

του ςεναρίου.

Θ υλοποίθςθ του ςεναρίου ιταν ςφμωωνθ με το ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του, οι οποίοι και

επετεφχκθςαν. Οι περιςςότεροι μακθτζσ δεν ζδειξαν να ζχουν ιδιαίτερεσ δυςκολίεσ με τισ

ςυντεταγμζνεσ. Οι δυςκολίεσ τουσ ςχετίηονταν περιςςότερο με το ςθμείο, ςτο οποίο πρζπει να

ειςαχκοφν οι πρόςκετεσ εντολζσ.

Το ενδιαωζρον των μακθτϊν ςφμωωνα με τθν παρατιρθςθ και τισ δθλϊςεισ των ίδιων ιταν πολφ

μεγάλο. Θ ςκζψθ ότι κα μάκουν να δθμιουργοφν τα δικά τουσ παιχνίδια ζδειξε να τουσ

ενκουςιάηει. Συμμετείχαν πολφ ενεργά όπωσ ωάνθκε κατά τθν παρατιρθςθ τθσ υλοποίθςθσ των

δραςτθριοτιτων κακϊσ και από το ςυμπλθρωμζνο ΦΕΔ και τα αρχεία τουσ. Στο ζνα τμιμα το

ενδιαωζρον των μακθτϊν ιταν πάρα πολφ ιςχυρό και επζλεξαν να υλοποιιςουν ςχζδια ζρευνασ

με αντικείμενο τον προγραμματιςμό των δικϊν τουσ παιχνιδιϊν. Δφο από τα παιχνίδια αυτά

παρουςιάςτθκαν ιδθ ςτο μακθτικό προςυνζδριο τθσ Ανατολικισ Κεςςαλονικισ (Δόντςιοσ, κ.α.

2012).

Σφμωωνα με τθν παρατιρθςθ θ ςυνεργαςία ςε δυάδεσ ιταν ομαλι, αποτελεςματικι και

ικανοποίθςε τουσ μακθτζσ. Σφμωωνα με τα λεγόμενα των μακθτϊν βοθκικθκαν αρκετά από τθ

ςυνεργαςία.

Βιβλιογραφία- Δικτυογραφία

Ακαναςά, Δ., Αντωνίου, Α., Ανανιάδθσ, Ν., Βουλκίδου, Μ. (2012), Προγραμματιςμόσ παιχνιδιοφ

γνϊςεων «Φιδάκι», Επιβλζπουςα κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου

Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό Ρροςυνζδριο Ανατολικισ Κεςςαλονίκθσ, 20 Μαρτίου 2012,

Κεςςαλονίκθ.


16

Αλεξίκοσ, Ρ., Αςλανίδθσ, Λ., Γκάκοσ, Γ., Γιαϊτηοποφλου, Α. , Ηεργιϊτθ, Μ., Καηάρα, Μ. (2012),

Saferinternet: Παιχνίδι, χορευτικζσ ςκθνζσ και ιςτορίεσ ςτο Scratch, Επιβλζπουςα κακθγιτρια:

Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό Ρροςυνζδριο

Ανατολικισ Κεςςαλονίκθσ, 20 Μαρτίου 2012, Κεςςαλονίκθ.

Αράπογλου, Α. (2010). Ρρόταςθ Εκπαιδευτικοφ Σεναρίου για τθν Ραιδαγωγικι Αξιοποίθςθ του

Ρρογραμματιςτικοφ Ρεριβάλλοντοσ Scratch Δθμιουργία κόμικσ με κζμα: Κακθμερινι ηωι και

Αλγορικμικι «Θ Αλγορικμικι ςτο Μετρό». το Γρθγοριάδου Μ. (επιμ.) Πρακτικά του 5ου

Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ, Ακινα. (Διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι

διεφκυνςθ: http://www.etpe.gr/extras/view_proceedings.php?conf_id=25)

Δόντςιοσ, Σ., Κεοωάνουσ, Ρ., Καραμάνθσ, Δ. , Καρφδα, Ε., Λιάμθσ, Β. (2012) Προγραμματιςμόσ ςτο

Scratch εφαρμογϊν με κζμα «Σαξίδια ςτθν γνϊςθ», Επιβλζπουςα κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ.,

Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό Ρροςυνζδριο Ανατολικισ

Κεςςαλονίκθσ, 20 Μαρτίου 2012, Κεςςαλονίκθ.

Θ επίςθμθ ιςτοςελίδα του Scratch - http://scratch.mit.edu

Θ ιςτοςελίδα «Δθμιουργϊ παιχνίδια ςτο SCRATCH» - http://www.scratchplay.gr/

Καραμόςχου, Ε., Μυκονιάτθ, Ε. (2011), Προγραμματιςμόσ του παιχνιδιοφ ΧΡΩΜΑΣΙΣΟ ΠΙΑΝΟ,

Επιβλζπουςα κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ,

Μακθτικό Ρροςυνζδριο Ανατολικισ Κεςςαλονίκθσ, 5 Απριλίου 2011 και 3ο Μακθτικό Συνζδριο

Ρλθροωορικισ Κεντρικισ Μακεδονίασ, 4-5 Μαΐου 2011, Κεςςαλονίκθ.

Κοςμοποφλου, Λ., Φλϊρου, Χ., Μπαγιάτθ, Α., Χοφςτθσ, Θ. (2010α). Ανάπτυξθ Διαδραςτικισ

Εωαρμογισ για τθ Διδαςκαλία του Ρρογραμματιςμοφ ςτο Δθμοτικό με Χριςθ του

Ρρογράμματοσ Scratch, βαςιςμζνθ ςε Rubrics Αξιολόγθςθσ και Αυτο-αξιολόγθςθσ. το

Γρθγοριάδου Μ. (επιμ.) Πρακτικά του 5ου Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ,

Ακινα. (Διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι διεφκυνςθ:

http://www.etpe.gr/extras/view_proceedings.php?conf_id=25)

Κοςμοποφλου, Λ., Φλϊρου, Χ., Μπαγιάτθ, Α., Χοφςτθσ, Θ. (2010β). Εωαρμογι του διδακτικοφ

μικρόκοςμου Scratch ςε μακθτζσ Γϋ Τάξθσ Δθμοτικοφ. το Γρθγοριάδου Μ. (επιμ.) Πρακτικά του

5ου Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ, Ακινα. (Διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι


Λειβαδίτθσ, Ν., Μπαργιϊτα, Ε., Ραπαδόπουλοσ, Γ. (2011), Προγραμματιςμόσ του παιχνιδιοφ

ΚΙΒΩΣΟ, Επιβλζπουςα κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου

Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό Ρροςυνζδριο Ανατολικισ Κεςςαλονίκθσ, 5 Απριλίου 2011 και 3ο

Μακθτικό Συνζδριο Ρλθροωορικισ Κεντρικθσ Μακεδονίασ, 4-5 Μαΐου 2011, Κεςςαλονίκθ.

Μαυρουδι, Ε. (2010). Αξιοποίθςθ του Scratch ςτο πλαίςιο τθσ εκπόνθςθσ ομαδικϊν εργαςιϊν ςτο

μάκθμα τθσ Ρλθροωορικισ τθσ Γ' Γυμναςίου. το Γρθγοριάδου Μ. (επιμ.) Πρακτικά του 5ου

Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ, Ακινα. (Διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι


Νακαναθλίδου, Ε., Ραραςκευάσ, Γ., Ρλιάκθσ, Α., Τρικάλθσ, Τ. (2011), Προγραμματιςμόσ του

παιχνιδιοφ «Νομίηεισ πωσ τα ξζρεισ όλα; Απόδειξε το!», Επιβλζπουςα κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ.,

Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό Ρροςυνζδριο Ανατολικισ

http://www.etpe.gr/extras/view_proceedings.php?conf_id=25

http://scratch.mit.edu/

http://www.scratchplay.gr/





17

Κεςςαλονίκθσ, 5 Απριλίου 2011 και 3ο Μακθτικό Συνζδριο Ρλθροωορικισ Κεντρικισ

Μακεδονίασ, 4-5 Μαΐου 2011, Κεςςαλονίκθ.

Papert, S. (1980). Mindstorms, Children, Computers and Powerful Ideas, New York: Basic Books.

(Ελλθνικι μετάωραςθ: Νοθτικζσ Κφελλεσ, Ραιδιά, Θλεκτρονικοί Υπολογιςτζσ και Δυναμικζσ

Λδζεσ, τα πάντα γφρω από τθ Logo, ΟΔΥΣΣΕΑΣ, 1991).

Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τισ ΤΡΕ ςτθν Ρρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ -

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Ρλθροωορικι και Νζεσ Τεχνολογίεσ/ΤΡΕ

Δθμοτικό.pdf

Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τον Ρλθροωορικό Γραμματιςμό -

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Ρλθροωορικι και Νζεσ Τεχνολογίεσ/ΤΡΕ

Γυμνάςιο.pdf

ωςςικόπουλοσ, Α.& Τηιτηι, Ε. (2010). Προγραμματίηοντασ ζνα παιχνίδι γνϊςεων, Επιβλζπουςα

κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, 2ο Μακθτικό

Συνζδριο Ρλθροωορικισ Κεςςαλονίκθσ, 17-18 Μαρτίου 2010, Κεςςαλονίκθ.

Φωτιάδου, Ε. Α., Χατηθαγοράκθ, Ε., Χρυςίδου, Α. & Χρυςοποφλου, Α. Μ. (2011), Ανάπτυξθ

προγράμματοσ θλεκτρονικισ μορφισ του επιτραπζηιου παιχνιδιοφ Trivial Pursuit, Επιβλζπουςα

κακθγιτρια: Αλεξοφδα Γ., Ρειραματικό Σχολείο Ρανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ, Μακθτικό

Ρροςυνζδριο Ανατολικισ Κεςςαλονίκθσ, 5 Απριλίου 2011, Κεςςαλονίκθ.

Χαςανίδθσ, Δ. & Μπράτιτςθσ, Κ. (2010α). Μακιματα αλγορικμικισ ςκζψθσ ςτθ Γϋ Λυκείου, με

χριςθ του Scratch: Μια πρόταςθ για τθ διδαςκαλία τθσ δομισ επιλογισ. το Γρθγοριάδου Μ.

(επιμ.) Πρακτικά του 5ου Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ, Ακινα.

(Διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι διεφκυνςθ:

http://www.etpe.gr/extras/view_proceedings.php?conf_id=25)

Χαςανίδθσ, Δ. & Μπράτιτςθσ, Κ. (2010β). Σχζδιο μακιματοσ για διδαςκαλία τθσ δομισ «Πςο» και

τθσ ζννοιασ του Ατζρμονοσ Βρόχου με χριςθ του Scratch. το Γρθγοριάδου Μ. (επιμ.) Πρακτικά

του 5ου Πανελλθνίου υνεδρίου Διδακτικισ τθσ Πλθροφορικισ, Ακινα. (Διακζςιμο ςτθν

θλεκτρονικι διεφκυνςθ: http://www.etpe.gr/extras/view_proceedings.php?conf_id=25)

Παράρτθμα: Φφλλο Εργαςτθριακισ Δραςτθριότθτασ

Αποκθκεφςτε το αρχείο τθσ δραςτθριότθτασ ςτο ωάκελό ςασ με το όνομα παιχνίδι.

1ο βιμα

Ειςάγετε μια νζα μορωι mouse1 και δϊςτε τθσ το όνομα ποντίκι. Δθλαδι πρζπει να καταλιξετε να

ζχετε τθν παρακάτω μορωι.

Αλλάξτε κατάλλθλα το μζγεκοσ τθσ μορωισ και μετακινιςτε τθν ςτθν πάνω αριςτερι γωνία.

Κακϊσ μετακινείτε τθ μορωι, προςζξτε πϊσ μεταβάλλονται οι τιμζσ των ςυντεταγμζνων x και y.

2ο βιμα



http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Πληροφορική%20και%20Νέες%20Τεχνολογίες/ΤΠΕ%20Γυμνάσιο.pdf

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps/Πληροφορική%20και%20Νέες%20Τεχνολογίες/ΤΠΕ%20Γυμνάσιο.pdf




18

Ειςάγετε και εκτελζςτε το εξισ ςενάριο τθσ μορωισ ποντίκι.

Ρεριγράψτε τι κάνει το παραπάνω ςενάριο.

3ο βιμα

Α) Ειςάγετε και εκτελζςτε το εξισ ςενάριο τθσ μορωισ ποντίκι.

Ρατιςτε το πλικτρο δεξί βζλοσ και παρατθριςτε τι γίνεται. Ρροςζξτε τθ μεταβολι των

ςυντεταγμζνων. Αντικαταςτιςτε τον αρικμό 15 με 5 και παρατθριςτε τι γίνεται όταν πατάτε το

πλικτρο δεξί βζλοσ. Ρεριγράψτε τι κάνει το παραπάνω ςενάριο.

Β) Ειςάγετε τισ κατάλλθλεσ εντολζσ, ζτςι ϊςτε όταν ο χριςτθσ πατά το πλικτρο αριςτερό βζλοσ, το

ποντίκι να μετακινείται προσ τα αριςτερά κατά 5 εικονοςτοιχεία.

4ο βιμα

Α) Ειςάγετε και εκτελζςτε το εξισ ςενάριο τθσ μορωισ ποντίκι.

Ρατιςτε το πλικτρο πάνω βζλοσ και παρατθριςτε τι γίνεται. Αντικαταςτιςτε τον αρικμό 15 με 5

και παρατθριςτε τι γίνεται όταν πατάτε το πλικτρο πάνω βζλοσ. Ρεριγράψτε τι κάνει το

παραπάνω ςενάριο.

Β) Ειςάγετε τισ κατάλλθλεσ εντολζσ, ζτςι ϊςτε όταν ο χριςτθσ πατά το πλικτρο κάτω βζλοσ, το

ποντίκι να μετακινείται προσ τα κάτω κατά 5 εικονοςτοιχεία.

5ο βιμα

Α) Αναηθτιςτε τθν εικόνα ςτο Διαδίκτυο δίνοντασ ςτθ μθχανι αναηιτθςθσ google τθ λζξθ

– κλειδί cheese. Αποκθκεφςτε τθ ςυγκεκριμζνθ εικόνα ςτο ωάκελό ςασ με το όνομα cheese. Κάντε

κλικ ςτο εργαλείο προκειμζνου να ειςάγετε μια νζα μορωι. Ειςάγετε τθ μορωι cheese

από το ωάκελό ςασ και ονομάςτε τθν τυρί.

Β) Ειςάγετε τθν εξισ αλλθλουχία εντολϊν ςτα ςενάρια τθσ μορωισ τυρί.


19

Κάντε κλικ ςτο κουμπί και οδθγιςτε το ποντίκι ςτο τυρί. Τι γίνεται μόλισ το ποντίκι και το τυρί

ζρχονται ςε επαωι;

Απάντθςθ:

Ρεριγράψτε τι νομίηετε ότι κάνει θ παραπάνω αλλθλουχία εντολϊν;

Απάντθςθ:

Ρατιςτε και πάλι το κουμπί . Ππωσ βλζπετε το τυρί δεν εμωανίηεται. Χρθςιμοποιιςτε τθν

εντολι προκειμζνου να εμωανίηεται το τυρί όποτε κάνετε κλικ ςτο κουμπί .

Ρροςζξτε ςε ποιο ςθμείο κα βάλετε τθν εντολι.

6ο βιμα

Α) Ρροςκζςτε τθν κατάλλθλθ εντολι, ζτςι ϊςτε όταν πατάτε το κουμπί , το ποντίκι μετά το

μινυμα «Καλθμζρα!» να λζει τθ ωράςθ «Χρθςιμοποιϊντασ τα βελάκια μπορείσ να με οδθγιςεισ

όπου κζλεισ».

Β) Χρθςιμοποιιςτε τθν εντολι , ζτςι ϊςτε όταν πατάτε το κουμπί

το ποντίκι να εμωανίηεται ςτο πάνω αριςτερό μζροσ.


20

«Δυαδικό ςφςτθμα με αξιοποίθςθ του λογιςμικοφ ΔΕΛΤ»

Κ. Δομουχτςισ1

[email protected]

1Διευκυντισ ΕΡΑ.Λ. Νζασ Ηίχνθσ Σερρϊν

Περίλθψθ

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ςενάριο διδαςκαλίασ των αρικμθτικϊν Συςτθμάτων (Δυαδικοφ –

Δεκαδικοφ) ςτθ Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ και ςυγκεκριμζνα ςτο ΕΡΑ.Λ. και το Ενιαίο Λφκειο. Το ςενάριο

που παρουςιάηεται ςτοχεφει ςτθν αξιοποίθςθ των δυνατοτιτων που παρζχουν οι Τεχνολογίεσ τθσ

Ρλθροωορίασ και τθσ Επικοινωνίασ ςτθν Εκπαίδευςθ ςε ςυνδυαςμό με τθν πολφτιμθ διδακτικι γνϊςθ που

ζχει ςυςςωρευτεί από τθ διδαςκαλία των αρικμθτικϊν Συςτθμάτων ςτα πλαίςια του μακιματοσ Βαςικζσ

Αρχζσ Ψθωιακισ Τεχνολογίασ ςτθν τάξθ. Στόχοσ μασ είναι θ παρουςίαςθ και ο ςχολιαςμόσ πρόταςθσ που

μπορεί να προςαρμοςτεί κατάλλθλα και να χρθςιμοποιθκεί από τουσ εκπαιδευτικοφσ για τθν

αποτελεςματικότερθ διδαςκαλία των Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων.

Λζξεισ κλειδιά: Εκπαιδευτικό Λογιςµικό, Λογιςµικό ∆ΕΛΤ, Κωδικοποίθςθ, Δυαδικό-Δεκαδικό φςτθμα

αρίκμθςθσ.

1. Ειςαγωγι

Θ διδαςκαλία των Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων είναι γνωςτό ότι παρουςιάηει αρκετζσ δυςκολίεσ. Το

γεγονόσ αυτό ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν μθ κατανόθςθ από τουσ μακθτζσ των αρικμθτικϊν

παραςτάςεων ςτο δυαδικό Σφςτθμα κακϊσ και αδυναμία από μζρουσ τουσ να μετατρζπουν

αρικμοφσ από το Δεκαδικό Σφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο Δυαδικό και αντίςτροωα. Επιπλζον, τα

προβλιματα που καλοφνται να λφςουν οι μακθτζσ δεν προκαλοφν το ενδιαωζρον τουσ, μιασ και

αωοροφν τθν επεξεργαςία αρικμϊν και ςυμβόλων. Κρίνεται επιτακτικι θ ανάγκθ τθσ παρουςίαςθσ

ςτουσ μακθτζσ των Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων με ζναν νζο τρόπο πιο προςιτό ςε αυτοφσ

εκμεταλλευόμενοι τισ παραςτάςεισ που ζχουν ιδθ από τθν κακθμερινι τουσ εμπειρία.

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ςενάριο διδαςκαλίασ των Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων ςτθ

Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ, το οποίο βαςίηεται ςτθν υπάρχουςα διδακτικι γνϊςθ - τθ γνϊςθ

δθλαδι που ζχει ςυςςωρευτεί από τθν εκτεταμζνθ ζρευνα που διεξιχκθ τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ

για τθ διδαςκαλία των Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων και τισ εμπειρίεσ των διδαςκόντων - και τισ

δυνατότθτεσ που παρζχουν οι ΤΡΕ. Αρχικά γίνεται μια ςφντομθ αναωορά ςτουσ διδακτικοφσ

ςτόχουσ των αντίςτοιχων διδακτικϊν ενοτιτων, ζτςι όπωσ παρουςιάηονται ςτο Ενιαίο Ρλαίςιο

Ρρογράμματοσ Σπουδϊν Ρλθροωορικισ. Στθ ςυνζχεια αναλφονται οι εναλλακτικζσ αντιλιψεισ των

μακθτϊν ςχετικά με τισ αρικμθτικζσ αναπαραςτάςεισ ςτο δυαδικό ςφςτθμα (ρυκμίςεισ τθσ

οκόνθσ, το βάκοσ χρϊματοσ, εκτελζςιμα αρχεία κ.λ.π.) και αωοφ κακοριςτεί ο ςυνεργατικόσ

τρόποσ οργάνωςθσ τθσ τάξθσ, δίνονται οι Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ. Τζλοσ,


21

παρουςιάηεται αναλυτικά το ςενάριο το οποίο ςυμπλθρϊνεται ςτο τζλοσ με τα αντίςτοιχα ωφλλα

εργαςίασ και τισ βιβλιογραωικζσ αναωορζσ. Το ςενάρια αυτό, όπωσ ιδθ αναωζραμε, επιδιϊκει να

αξιοποιιςει τθ διδακτικι γνϊςθ και τισ εμπειρίεσ που ζχουν ςυςςωρευτεί από τθ διδαςκαλία των

Αρικμθτικϊν Συςτθμάτων τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ ςε ςυνδυαςμό με τισ δυνατότθτεσ που

παρζχουν οι ΤΡΕ. Στο παράρτθμα παράλλθλα μπορεί κανείσ να δει τον αναςτοχαςμό και τα

ςυμπεράςματα τα οποία εξιχκθςαν μετά τθν υποδειγματικι αυτι διδαςκαλία που πραγματοποιικθκε ςτο

ΕΡΑΛ Νζασ Ηίχνθσ Σερρϊν.

2. Διδακτικό ενάριο

2.1 Σίτλοσ ςεναρίου

«Δυαδικό ςφςτθμα» με αξιοποίθςθ του λογιςμικοφ ΔΕΛΥΣ. Μετατροπι αρικμϊν από το Δεκαδικό

ςφςτθμα ςτο Δυαδικό και αντίςτροωα.

2.2 Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ

Το γνωςτικό αντικείμενο είναι το «Δυαδικό ςφςτθμα» κακϊσ και θ μετατροπι αρικμϊν από το

Δεκαδικό ςφςτθμα ςτο Δυαδικό και αντίςτροωα. Είναι προωανζσ ότι από τθ ωφςθ του το γνωςτικό

αντικείμενο είναι διακεματικό μια που εμπλζκονται και τα μακθματικά και ειδικότερα εκείνο το

κομμάτι των μακθματικϊν που ζχει να κάνει με τα Αρικμθτικά Συςτιματα. Ραράλλθλα για τθν

υλοποίθςθ των μετατροπϊν απαιτοφνται θ καλι γνϊςθ των τεςςάρων βαςικϊν αρικμθτικϊν

πράξεων δθλαδι τθσ πρόςκεςθσ, αωαίρεςθσ, του πολλαπλαςιαςμοφ και τθσ διαίρεςθσ.

2.3 Προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν

Το κεωάλαιο αυτό είναι ειςαγωγικό ςτο μάκθμα Βαςικζσ Αρχζσ Ψθωιακισ τεχνολογίασ. Επομζνωσ

από πλευράσ Ρλθροωορικισ δεν προαπαιτοφνται ιδιαίτερεσ γνϊςεισ. Ρροχποκζτει όμωσ όπωσ ιδθ

αναωζραμε τθν πολλι καλι γνϊςθ των τεςςάρων βαςικϊν αρικμθτικϊν πράξεων δθλαδι τθσ

πρόςκεςθσ, αωαίρεςθσ, του πολλαπλαςιαςμοφ και τθσ διαίρεςθσ.

2.4 τόχοι

Σε επίπεδο γνϊςεων:

Οι εκπαιδευόμενοι:

Να μποροφν να διακρίνουν τθ διαωορά μεταξφ δεδομζνων και πλθροωορίασ

Να κατανοιςουν τθν ζννοια τθσ κωδικοποίθςθσ ςτο δυαδικό ςφςτθμα και τθν αναπαράςταςθ αρικμθτικϊν δεδομζνων και χαρακτιρων

Να είναι ςε κζςθ να αναγνωρίηουν τουσ δυαδικοφσ αρικμοφσ ςτα πλαίςια του προγραμματιςμοφ κ.λ.π.

Σε επίπεδο ικανοτιτων:

Να χειρίηονται και να μετατρζπουν αρικμοφσ από το δεκαδικό ςφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο δυαδικό ςφςτθμα (και αντίςτροωα).

Να χρθςιμοποιοφν τθ ςυγκεκριμζνθ εωαρμογι του ΔΕΛΥΣ που βοθκά τουσ μακθτζσ να κάνουν τισ μετατροπζσ από δεκαδικό ςφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο δυαδικό ςφςτθμα (και αντίςτροωα).

εκτελοφν απλζσ πράξεισ ςτο δυαδικό ςφςτθμα


22

Σε επίπεδο ςτάςεων:

Να αιςκανκοφν αυτοπεποίκθςθ ςε ότι αωορά τθν δυνατότθτά τουσ να μετατρζπουν αρικμοφσ από το Δεκαδικό ςφςτθμα ςτο Δυαδικό και αντίςτροωα.

Να αναγνωρίηουν τθν χρθςιμότθτα τθσ δυαδικισ κωδικοποίθςθσ (ςε ςυγκεκριμζνεσ περιπτϊςεισ όπωσ ανάλυςθ οκόνθσ βάκοσ χρϊματοσ κ.λ.π.)

2.5 Απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι

Θ πρότυπθ διδαςκαλία κα πραγματοποιθκεί ςε εργαςτιριο υπολογιςτϊν.

Οι υπολογιςτζσ κα είναι ςυνδεδεμζνοι ςε τοπικό δίκτυο κακϊσ απαραίτθτθ κρίνεται και θ πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο..

Απαιτοφνται: ζνασ Θ/Υ για τον εκπαιδευτι ςυνδεδεμζνοσ με βιντεοπροβολζα.

Υλικό (Hardware). Ζνασ ςτακμόσ εργαςίασ ανά ομάδα μακθτϊν είναι απαραίτθτοσ.

Σε κάκε υπολογιςτι κα είναι εγκατεςτθμζνο το πρόγραμμα ΔΕΛΥΣ. Απαραίτθτθ είναι θ δυνατότθτα χριςθσ θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου.

2.6 Διάρκεια

Το ςενάριο κα υλοποιθκεί ςφμωωνα και με το Αναλυτικό πρόγραμμα ςπουδϊν ςε δφο διδακτικζσ

ϊρεσ.

2.7 Ανάλυςθ του περιεχόμενου

Οι κυριότερεσ νζεσ γνϊςεισ που κα διδαχκοφν οι μακθτζσ είναι οι αρχζσ τθσ ψθωιακισ

αναπαράςταςθσ δεδομζνων και τα χαρακτθριςτικά των αρικμθτικϊν ςυςτθμάτων. Ηθτοφμενο

είναι από τουσ μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να χειρίηονται και να μετατρζπουν αρικμθτικά δεδομζνα

ςτα διάωορα αρικμθτικά ςυςτιματα

2.8 Εναλλακτικζσ αντιλιψεισ των μακθτϊν

Οι μακθτζσ ςπανίωσ ζρχονται ςε επαωι με το Δυαδικό Σφςτθμα Αρίκμθςθσ. Κάποιεσ

αναπαραςτάςεισ ζχουν από τισ ρυκμίςεισ τθσ ανάλυςθσ τθσ οκόνθσ του υπολογιςτι τουσ κακϊσ

και του βάκουσ του χρϊματοσ. Επίςθσ ςτθν προςπάκεια τουσ κάποιεσ ωορζσ να ανοίξουν

εκτελζςιμα αρχεία (*.exe) με το ςθμειωματάριο ζρχονται ςε επαωι με το ακαταλαβίςτικο γι

αυτοφσ δυαδικό ςφςτθμα. Ραίρνοντασ και αωορμι από τισ ρυκμίςεισ τθσ οκόνθσ και το βάκοσ

χρϊματοσ μπορεί ο επιμορωωτισ να αξιοποιιςει τισ αναπαραςτάςεισ τουσ αυτζσ για να τουσ

ειςάγει ςτον χϊρο του Δυαδικοφ Συςτιματοσ αρίκμθςθσ.

2.9 υςχετιςμόσ με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το ςενάριο κα υλοποιθκεί ςφμωωνα και με το Αναλυτικό πρόγραμμα ςπουδϊν το οποίο

προβλζπει ακριβϊσ:


23

Πίνακασ 1: Αναλυτικό πρόγραμμα ςπουδϊν

Ενότθτα Περιεχόμενο Γνϊςεισ που αποκτάει

ο μακθτισ

Λκανότθτεσ που

αποκτάει ο

μακθτισ

1. Αναπαράςταςθ Δεδομζνων

Δεδομζνα-Ρλθροωορία

Αρικμθτικά ςυςτιματα

Ραράςταςθ ακεραίων

Ραράςταςθ Αρικμϊν κινθτισ υποδιαςτολισ

Κωδικοποίθςθ χαρακτιρων

Διδακτικζσ ϊρεσ: 6

βαςικζσ ζννοιεσ (δεδομζνα, πλθροωορία, κωδικοποίθςθ)

αρικμθτικά ςυςτιματα

αρικμοί κινθτισ υποδιαςτολισ

αναπαράςταςθ αρικμθτικϊν δεδομζνων και χαρακτιρων

χειρίηεται και μετατρζπει αρικμθτικά δεδομζνα ςτα διάωορα αρικμθτικά ςυςτιματα

εκτελεί απλζσ πράξεισ ςτο δυαδικό ςφςτθμα

Ζτςι το ςυγκεκριμζνο ςενάριο αωορά τισ 2 από τισ παραπάνω 6 διδακτικζσ ϊρεσ για να καλφψει ωσ

περιεχόμενο τα:

Δεδομζνα-Ρλθροωορία και τα

Αρικμθτικά ςυςτιματα

Ζτςι ςυνοψίηοντασ τα παραπάνω αναωζρουμε ότι το ςενάριό μασ αναωζρεται ςυγκεκριμζνα ςε:

Πίνακασ 2: υνοπτικόσ Πίνακασ Αναφοράσ εναρίου

2.10

Οργάνωςθ τάξθσ

Το ςενάριο περιλαμβάνει τθ ςυνεργαςία των μελϊν μιασ ομάδασ μακθτϊν. Κάκε ςυνεργαηόμενθ

ομάδα αποτελείται από τζςςερισ μακθτζσ οι οποίοι εργάηονται ανά δφο ςτον ίδιο υπολογιςτι. Τα

ηεφγθ τθσ ίδιασ ομάδασ ςυνεργάηονται μζςω του τοπικοφ δικτφου με χριςθ του περιβάλλοντοσ

ΔΕΛΥΣ.

Ρόλοσ Κακθγθτι

Ο κακθγθτισ κακορίηει τθ ςφνκεςθ των ομάδων

Τάξθ: Β’ ΕΠΑ.Λ.

Τομζασ: ΣΟΜΕΑ ΠΛΘΡΟΦΟΡΛΚΘ-ΔΛΚΣΤΩΝ Θ/Τ

Ειδικότθτα: Πλθροφορικισ

Μάκθμα: Βαςικζσ Αρχζσ Ψθφιακισ τεχνολογίασ

Διδακτικι Ενότθτα: Κεφάλαιο 1ο

Αρικμθτικά υςτιματα (Αναπαράςταςθ Δεδομζνων) Διδακτικζσ Ϊρεσ: 2


24

Ραρουςιάηει το περιβάλλον ςφγχρονθσ ςυνεργαςίασ που κα χρθςιμοποιθκεί για τθν πρότυπθ διδαςκαλία

Ανακεωαλαιϊνει τισ βαςικζσ ζννοιεσ των αρικμθτικϊν ςυςτθμάτων

Ρεριγράωει το ζργο που ανατίκεται ςτουσ μακθτζσ

Ηθτά από κάκε ομάδα να χωριςτεί ςε υπο-ομάδεσ των δφο μακθτϊν

Κατά τθν πραγματοποίθςθ τθσ πρότυπθσ διδαςκαλίασ βοθκά τουσ μακθτζσ ςε ενδεχόμενεσ απορίεσ πάνω ςε κζματα που αωοροφν τθν μετατροπι αρικμϊν από το Δεκαδικό ςφςτθμα ςτο Δυαδικό.

Περιοριςμοί: Ο κακθγθτισ ωροντίηει να οριςτοφν ομάδεσ ίδιασ δυναμικότθτασ, να ενκαρρφνει τθν

επικοινωνία μεταξφ των μελϊν τθσ ομάδασ.

Ρόλοσ Μακθτϊν

Οι μακθτζσ χωρίηονται ςε τετραμελείσ ομάδεσ. Κάκε ομάδα κα μετατρζψει αρικμοφσ από το

Δεκαδικό ςφςτθμα ςτο Δυαδικό.

Ρόλοσ ομάδασ μακθτϊν

Ο τρόποσ εργαςίασ τθσ ομάδασ περιγράωεται ςτθ ςυνζχεια.

Ρόλοσ μελϊν κάκε ομάδασ

Οι μακθτζσ που αποτελοφν μία ομάδα αναλαμβάνουν ςυγκεκριμζνουσ ρόλουσ. Εργάηονται ανά

δφο ςτον ίδιο υπολογιςτι. Ο ζνασ μακθτισ χειρίηεται τον υπολογιςτι ενϊ ο άλλοσ επιβλζπει τθν

εργαςία και παρεμβαίνει ςυνεχϊσ. Σε τακτά χρονικά διαςτιματα εναλλάςςονται ςτουσ ρόλουσ

αυτοφσ. Κάκε ζνα από τα δφο ηεφγθ μακθτϊν μιασ ομάδασ αναλαμβάνει ζνα τμιμα τθσ ςχεδίαςθσ

ωσ εξισ:

Περιοριςμοί: Ο μακθτισ που κάκε ωορά χειρίηεται τον υπολογιςτι, ζχει αυξθμζνεσ αρμοδιότθτεσ

ςε ςχζςθ με τον άλλο, ϊςτε να μπορεί να δϊςει λφςεισ ςε τυχόν προβλιματα που προκφπτουν

μζςα ςτθν ομάδα.

2.11 Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ

Εκπαιδευτικζσ τεχνικζσ που κα χρθςιμοποιθκοφν (με ποια διαδοχικι ςειρά και πόςα λεπτά κα

διαρκζςει κακεμία):

Πίνακασ 3: Εκπαιδευτικζσ τεχνικζσ

Κζματα (Τποενότθτεσ) Διάρκεια

κάκε κζματοσ (ςε λεπτά)

Εκπαιδευτικζσ τεχνικζσ για κάκε

Κζμα

Εκπαιδευτικά Μζςα για κάκε

Κζμα

Ειςαγωγι (Ραρουςίαςθ των ςτόχων,

ςφνδεςθ με τα προθγοφμενα ενεργοποίθςθ του

ενδιαωζροντοσ για όςα κα ακολουκιςουν)

5' Ειςιγθςθ Χριςθ

διαωανειϊν και video projector

Ρροβολι μικροφ αποςπάςματοσ 5' Ραρουςίαςθ Χριςθ video


25

από τθν ταινία ο μπακαλόγατοσ projector χριςθ Θ/Υ

Ερϊτθςθ: Ροιοι εκπαιδευόμενοι γνωρίηουν τον τρόπο λειτουργίασ

τθσ ηυγαριάσ που χρθςιμοποιοφςε ο μπακάλθσ τθσ

γειτονιάσ;

5' Ερωτιςεισ-απαντιςεισ

Ερϊτθςθ: Ροιοσ από ςασ μπορεί ςφντομα να μασ το

εξθγιςει;

5' Καταιγιςμόσ ιδεϊν

Χωριςμόσ των εκπαιδευόμενων ςε ομάδεσ και εξερεφνθςθ του περιβάλλοντοσ τθσ εικονικισ

ηυγαριάσ.

15' Άςκθςθ χριςθ Θ/Υ

Ερϊτθςθ: Ροιοσ από ςασ μπορεί ςφντομα να μασ εξθγιςει τον

τρόπο λειτουργίασ τθσ; 10'

Καταιγιςμόσ ιδεϊν

Εκτελζςτε τθν δραςτθριότθτα 1 10' Άςκθςθ χριςθ Θ/Υ

Εκτελζςτε τθν δραςτθριότθτα 2 10' Άςκθςθ χριςθ Θ/Υ

Αξιολόγθςθ: Εκτελζςτε τθν δραςτθριότθτα 3

10' Άςκθςθ χριςθ Θ/Υ

Ανακεωαλαίωςθ: 10' Ειςιγθςθ χριςθ διαωανειϊν και video projector

2.12 Περιγραφι ςεναρίου

τάδιο 1ο: Προετοιμαςία

Ο κακθγθτισ πρζπει να ωροντίςει ϊςτε το ΔΕΛΥΣ να είναι εγκατεςτθμζνο ςε κάκε υπολογιςτι ςτο

τοπικό δίκτυο του εργαςτθρίου. Επιπλζον, θ βοικεια του λογιςμικοφ περιγράωει αναλυτικά τθ

χριςθ και τισ δυνατότθτεσ του εργαλείου.

Ο κακθγθτισ κάνει μια ειςαγωγι ςτθ δραςτθριότθτα, αποςαωθνίηοντασ τουσ διδακτικοφσ τθσ

ςτόχουσ και εξθγϊντασ τθν προςζγγιςθ που ακολουκείται ςτο μάκθμα.

Περιοριςμοί: Μζςω του ςταδίου τθσ προετοιμαςίασ επιδιϊκεται θ εξοικείωςθ των μακθτϊν με

τον τρόπο λειτουργίασ του περιβάλλοντοσ του ΔΕΛΥΣ «ΕΛΚΟΝΛΚΘ ΗΥΓΑΛΑ» για τθν μετατροπι

αρικμϊν από το Δεκαδικό Σφςτθμα Αρίκμθςθσ ςτο Δυαδικό και αντίςτροωα.


26

Εικόνα 1: Περιβάλλον ΔΕΛΤ Εικονικισ Ηυγαριάσ

τάδιο 2ο: Παρουςίαςθ (Μοιράηεται ςτουσ μακθτζσ το Φφλλο εργαςίασ 1)

Ρροςκζςτε βάρθ ςτουσ δυο δίςκουσ, παρατθριςτε τισ ενδείξεισ τθσ ηυγαριάσ. Τι δείχνουν οι αρικμοί ςτθ ηυγαριά;

Τοποκετιςτε ςτον αριςτερό δίςκο βάρθ που να αντιςτοιχοφν ςτο 111. Τι παρατθρείτε ςτθ ηυγαριά; Τοποκετιςτε και ςτο δεξί τα βάρθ 64, 32, 8, 4,2, 1. Τι παρατθρείτε ςτθ ηυγαριά; Σθμειϊςτε τθν ζνδειξθ ςτθν δεξιά οκόνθ. Τι νομίηετε ότι δείχνει;

Βάλτε ςτον αριςτερό δίςκο ζνα τυχαίο βάροσ. Μπορείτε να βρείτε τα βάρθ που χρειάηεται να τοποκετθκοφν ςτο δεξί δίςκο ϊςτε να ιςορροπιςει θ ηυγαριά;

Σθμειϊςτε τισ ενδείξεισ τθσ ηυγαριάσ.

Επαναλάβετε τθν άςκθςθ για άλλο βάροσ ςτον αριςτερό δίςκο. Υπολογίςτε τα απαραίτθτα βάρθ για το δεξιό δίςκο. Δοκιμάςτε τα βάρθ που υπολογίςατε.

Λςορροπεί θ ηυγαριά; Αν όχι τότε διορκϊςτε τα βάρθ.

Εξετάςτε αν μπορεί για κάκε βάροσ το οποίο τοποκετείτε ςτον ζνα δίςκο να βρεκεί το ιςοδφναμο για τον άλλο δίςκο.

τάδιο 3ο: Εφαρμογι (Μοιράηεται ςτουσ μακθτζσ το Φφλλο εργαςίασ 2)

Κατά το ςτάδιο τθσ εωαρμογισ διανζμεται ςτουσ μακθτζσ το Φφλλο εργαςίασ 2 και οι μακθτζσ

ςυνεργατικά προςπακοφν αωοφ ιδθ ζχουν κατανοιςει το περιβάλλον τθσ εικονικισ ηυγαριάσ κατά

το ςτάδιο τθσ παρουςίαςθσ – εξερεφνθςθσ να επιτφχουν τισ μετατροπζσ των αρικμϊν από ζνα

ςφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο άλλο και αντίςτροωα.

τάδιο 4ο: Ανακεφαλαίωςθ

Κατά το ςτάδιο αυτό ο κακθγθτισ ανακεωαλαιϊνει τισ γνϊςεισ που αποκτικθκαν κατά τθν

διάρκεια υλοποίθςθσ του ςεναρίου εκμαιεφοντασ τισ απαντιςεισ από τουσ μακθτζσ


27

3. Βιβλιογραφία

Dagdilelis, V., Evangelidis, G., Satratzemi, M., Efopoulos, V. & Zagouras, C. (2003), DELYS: a novel

microworld-based educational software for teaching computer science subjects, Computers &

Education 40 (2003), 307-325, Elsevier Publishers

Ergazaki, M., Komis, V., & Zogza, V. (2005). High-school Students’ Reasoning while Constructing

Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment. International Journal of

Science Education, 27(2), 909-933.

Kordaki M. (2001), Special characteristics of computer science; effects on teaching and learning:

Views of teachers, 8th Panellenic Conference of Greek Computer Society, Nicosia, Cyprus

Panselinas, Τ., Komis, V., & Politis, P. (2005). Modelling activities with educational software with

regard to computer’s operation. In HSci2005 - 2nd International Conference «Hands-on Science:

Science in a changing Education», Rethymno, Greece, 13-16 July 2005, pp. 70-75.

Βακάλθσ A., Γιαννόπουλοσ Θ., Λωαννίδθσ Ν., Κοίλιασ Χ., Μάλαμασ Κ., Μανωλόπουλοσ Λ. & Ρολίτθσ

Ρ. (1999), Ανάπτυξθ Εφαρμογϊν ςε Προγραμματιςτικό Περιβάλλον, Βιβλίο Μακθτι και

Κακθγθτι, Ακινα

Γρθγοριάδου Μ. (2000), χεδιαςμόσ Εκπαιδευτικοφ Λογιςμικοφ, Ρανεπιςτθμιακζσ Σθμειϊςεισ,

Τμιμα Ρλθροωορικισ, ΕΚΡΑ

Δαμιανάκθσ Α., Μαβόγλου Χ., Τηαβάρασ Α. & Νταντοφρθσ Κ. (2000), Πλθροφορικι Γυμναςίου,

Βιβλίο Μακθτι και Κακθγθτι, Ακινα

Ζνωςθ Ρλθροωορικϊν Ελλάδοσ (2006) Μελζτθ Επιςκόπθςθσ τθσ Ρλθροωορικισ ςτθν Ελλάδα

Κόμθσ, B., άπτθσ, Α., Ρολίτθσ, Ρ., & Δθμθτρακοποφλου, Α. (2004). Το εκπαιδευτικό λογιςμικό

μοντελοποίθςθσ ςτθ διδακτικι των κετικϊν επιςτθμϊν. Στο Κεκκζσ Λ. (επιμζλεια), Νζεσ

Τεχνολογίεσ ςτθν Εκπαίδευςθ, Ηθτιματα Σχεδιαςμοφ και Εωαρμογϊν (ςελ.111-134). Ακινα:

Ατραπόσ.

Κόμθσ, Β. (2001), Μελζτθ Βαςικϊν Εννοιϊν του Προγραμματιςμοφ ςτο Πλαίςιο μιασ

Οικοδομιςτικισ Διδακτικισ Προςζγγιςθσ, ΚΕΜΑΤΑ ςτθν Εκπαίδευςθ, 2(2-3), 243270

Λοφβρθσ Α. & Νιάρρου Β. (2003), Ζνα διαφανζσ διδακτικό ςυμβόλαιο ςτο μάκθμα Μετάδοςθ

Δεδομζνων και Δίκτυα Θ/Τ, Ρρακτικά 2ου Ρανελλινιου Συνεδρίου των Εκπαιδευτικϊν για τισ

ΤΡΕ «Αξιοποίθςθ των ΤΡΕ ςτθ Διδακτικι Ρράξθ», Τόμοσ Α’, 805-818, Σφροσ

Ραιδαγωγικό Λνςτιτοφτο (1998) Θ Ρλθροωορικι ςτο ςχολείο

Ραιδαγωγικό Λνςτιτοφτο (2001) Εκπαιδευτικό Λογιςμικό (Οδθγόσ για τουσ Επιμορωωτζσ) Ελλθνικά

Σχολεία ςτθν κοινωνία τθσ Ρλθροωορίασ

Ραπακωνςταντίνου Γ., Τςανάκασ Ρ., Κοηφρθσ Ν., Μανουςοποφλου Α. & Ματηάκοσ Ρ. (1999),

Σεχνολογία Τπολογιςτικϊν υςτθμάτων και Λειτουργικά υςτιματα, Βιβλίο Μακθτι, Ακινα


28

Ρρογράμματα Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ & Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ για τθν Ριλοτικι τουσ

Εωαρμογι του διδακτικοφ πεδίου Τεχνολογίεσ Ρλθροωορίασ και Επικοινωνιϊν

Σατρατηζμθ, Μ., Χατηθακαναςίου, Κ. & Δαγδιλζλθσ, Β. (2000), AnimPascal: Ζνα Εκπαιδευτικό

Ρεριβάλλον για τθ Στιριξθ Ειςαγωγικϊν Μακθμάτων Ρρογραμματιςμοφ, Ρρακτικά 2ου

Ρανελλινιου Συνεδρίου με Διεκνι Συμμετοχι – οι Τεχνολογίεσ τθσ Ρλθροωορίασ και τθσ

Επικοινωνίασ ςτθν Εκπαίδευςθ, 125-135, Ράτρα, Οκτϊβριοσ 2000

Σιδερίδθσ Α., Στακόπουλοσ Κ., Γιαλοφρθσ Κ. & Ραπαδόπουλοσ Α. (2000), Βαςικζσ Αρχζσ Ψθφιακισ

Σεχνολογίασ, Βιβλίο Μακθτι, Ακινα

Συγγραωικι ομάδα Δ.Ε.Λ.Υ.Σ. (2000), Εγχειρίδιο Κακθγθτι

Συγγραωικι ομάδα Δ.Ε.Λ.Υ.Σ. (2000), Εγχειρίδιο Μακθτι

Συγγραωικι ομάδα Δ.Ε.Λ.Υ.Σ. (2000), Εγχειρίδιο Χριςθσ

Τηιμογιάννθσ Α. (2001), τάςεισ και απόψεισ κακθγθτϊν Πλθροφορικισ ςχετικά με τθ διδαςκαλία

του αντικειμζνου ςτο Ενιαίο Λφκειο, Ρρακτικά 5ου Ρανελλινιου Συνεδρίου με Διεκνι Συμμετοχι

«Διδακτικι των Μακθματικϊν & Ρλθροωορικι ςτθν Εκπαίδευςθ», 389-397, Κεςςαλονίκθ

Τηιμογιάννθσ Α. (2002), Θ οριοκζτθςθ του διδακτικοφ ςυμβολαίου ςτθν Πλθροφορικι. Μια

διερεφνθςθ ςτο πλαίςιο του Ενιαίου Λυκείου, Ρρακτικά 3ου Ρανελλινιου Συνεδρίου Διδακτικισ

Φυςικϊν Επιςτθμϊν και Εωαρμογισ των Νζων Τεχνολογιϊν ςτθν Εκπαίδευςθ, ζκυμνο

Ιςτοςελίδεσ Διαδικτφου

http://www.pi-schools.gr/download/lessons/tee/computer/PS/BASIC-INFORMATICS-CONCEPT.ZIP

http://users.uom.gr/~delys/

http://www.e-yliko.gr/htmls/diktya/first/swr1.htm

http://pshfiakh-texnologia-epal-b.ggia.info/

Παράρτθμα

4.1 Φφλλα εργαςίασ

ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΛΑ 1

http://www.pi-schools.gr/download/lessons/tee/computer/PS/BASIC-INFORMATICS-CONCEPT.ZIP


http://pshfiakh-texnologia-epal-b.ggia.info/


29

Εξερευνιςτε το περιβάλλον τθσ εικονικισ ηυγαριάσ. Ρωσ μποροφμε να προςκζςουμε βάρθ ςτουσ

δίςκουσ;

Τι είδουσ βάρθ μποροφμε να προςκζςουμε ςτον αριςτερό δίςκο και τι ςτο δεξί;

Ρροςκζςτε βάρθ ςτουσ δφο δίςκουσ, παρατθριςτε τισ ενδείξεισ τθσ ηυγαριάσ. Τι δείχνουν οι

αρικμοί ςτθ ηυγαριά;

Οι δίςκοι τθσ ηυγαριάσ κινοφνται και αν ναι πϊσ;

Τι χρειάηεται για να ιςορροπιςει θ ηυγαριά;

Ρωσ μποροφμε να αωαιρζςουμε τα βάρθ από τθ ηυγαριά;


30

Βάλτε ςτον αριςτερό δίςκο ζνα τυχαίο βάροσ. Μπορείτε να βρείτε τα βάρθ που χρειάηεται να

τοποκετθκοφν ςτο δεξί δίςκο ϊςτε να ιςορροπιςει θ ηυγαριά;

Πταν θ ηυγαριά ιςορροπεί άρα τα βάρθ ςτουσ δφο δίςκουσ είναι ιςοδφναμα γιατί οι ενδείξεισ τθσ

ηυγαριάσ είναι διαωορετικζσ; Σε τι αντιςτοιχεί θ αριςτερι ζνδειξθ και ςε τι θ δεξιά;


1. Με τθ βοικεια τθσ εικονικισ ηυγαριάσ μετατρζψτε

τουσ παρακάτω αρικμοφσ από το Δεκαδικό Σφςτθμα

αρίκμθςθσ ςτο Δυαδικό:

Δεκαδικό Σφςτθμα Δυαδικό Σφςτθμα

97

159

223

149

205

240

Δυαδικό Σφςτθμα Δεκαδικό Σφςτθμα

01110111

11101111


31

2. Με τθ βοικεια τθσ εικονικισ ηυγαριάσ μετατρζψτε

τουσ παρακάτω αρικμοφσ από το Δυαδικό Σφςτθμα

αρίκμθςθσ ςτο Δεκαδικό:

4.2 Αξιολόγθςθ των μακθτϊν

Στο ςτάδιο τθσ αξιολόγθςθσ μασ ενδιαωζρει όχι μόνο θ επίτευξθ των ςυγκεκριμζνων ςτόχων που

είχαμε κζςει ςε επίπεδο γνϊςεων ικανοτιτων και ςτάςεων αλλά και θ μεταγνϊςθ δθλαδι θ

γνϊςθ πάνω ςτθν γνϊςθ (ζνα βιμα πιο πζρα). Ζτςι ενϊ με το Φφλλο εργαςίασ 2 αξιολογοφμε τθν

επίτευξθ των μακθςιακϊν ςτόχων, με τθ απάντθςθ των μακθτϊν ςτο παρακάτω ερϊτθμα

αξιολογοφμε τθ κριτικι ικανότθτά τουσ πάνω ςτισ γνϊςεισ που ιδθ απζκτθςαν.

Ροιο είναι το μζγιςτο βάροσ που μποροφμε να τοποκετιςουμε ςτον αριςτερό δίςκο και ποιο ςτο

δεξί και γιατί;

Ταυτόχρονα για τθν αξιολόγθςθ των μακθτϊν χρθςιμοποιοφμαι το Φφλλο εργαςίασ 3 όπου

χρθςιμοποιείται επικουρικά το περιβάλλον του ΔΕΛΥΣ: επεξεργαςία δεδομζνων και ςυγκεκριμζνα

θ υποενότθτα Δυαδικι παράςταςθ αρικμϊν.


Ρθγαίνετε ςτθν ενότθτα επεξεργαςία δεδομζνων και ςυγκεκριμζνα ςτθν υποενότθτα «Δυαδικι

παράςταςθ αρικμϊν».

10101010

01010101

11011101

11111111


32

Εικόνα 2: Περιβάλλον ΔΕΛΤ Επεξεργαςία Δεδομζνων

Εξερευνιςτε τθν οκόνθ. Γράψτε τον αρικμό 111 και επιλζξτε εκτζλεςθ. Ραρακολουκιςτε τθν μετατροπι του ςε δυαδικό. Συγκρίνετε τον δυαδικό αρικμό με τθν ζνδειξθ τθσ ηυγαριάσ ςτθν προθγοφμενθ δραςτθριότθτα.

Δϊςτε ζνα δεκαδικό αρικμό και ηθτείςτε τθ βθματικι του μετατροπι. Μελετιςτε τα διάωορα βιματα.

Δϊςτε ζνα δεκαδικό αρικμό. Ρροςπακιςτε να το μετατρζψετε ςτον αντίςτοιχο δυαδικό (χρθςιμοποιείςτε τισ υποδείξεισ του προγράμματοσ με το κουμπί ιδζα).

Γράψτε ςτο χαρτί ζνα δεκαδικό αρικμό. Ρροςπακιςτε να το μετατρζψετε ςτο χαρτί ςτον αντίςτοιχο δυαδικό. Μετατρζψτε το με τθ βοικεια του ΔΕΛΥΣ. Είναι οι δφο δυαδικοί αρικμοί ίδιοι; Αν όχι ποιο είναι το λάκοσ ςασ; Ρροςπακιςτε να το διορκϊςετε.

Απαντιςτε ςτισ ερωτιςεισ που αντιςτοιχοφν ςε αυτιν τθν ενότθτα από τθν αίκουςα αςκιςεων του ΔΕΛΥΣ. Οι απαντιςεισ κα αποςταλοφν ςτον εκπαιδευτι.

Θ αξιολόγθςθ των εκπαιδευόμενων κα γίνει μζςω παρατιρθςθσ κατά τθ διάρκεια των

δραςτθριοτιτων αλλά και με διόρκωςθ των αςκιςεων που κα υποβάλλουν ςτον εκπαιδευτι.

4.3 Προβλζπεται εργαςία ςτο ςπίτι;


Επιςκεωκείτε ςτο ςπίτι ςασ τον ιςτότοπο:


και προςπακιςτε να κάνετε τισ παρακάτω μετατροπζσ:

Δεκαδικό

Σφςτθμα

Δυαδικό

Σφςτθμα

97

159



33

1. Με τθ βοικεια τθσ εικονικισ ηυγαριάσ μετατρζψτε τουσ

παρακάτω αρικμοφσ από το Δεκαδικό Σφςτθμα αρίκμθςθσ

ςτο Δυαδικό:

2. Με τθ βοικεια τθσ εικονικισ ηυγαριάσ μετατρζψτε τουσ

παρακάτω αρικμοφσ από το Δυαδικό Σφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο

Δεκαδικό:

Οι μακθτζσ ζχοντασ οι περιςςότεροι τθν δυνατότθτα

πρόςβαςθσ ςτο διαδίκτυο μποροφν να εμπεδϊςουν τισ

γνϊςεισ που απζκτθςαν και να εξαςκιςουν τισ αντίςτοιχεσ

δεξιότθτεσ ςε ζνα περιβάλλον ωιλικό και εφχρθςτο.

5. Αναςτοχαςμόσ

5.1 Τλοποιικθκε το ςενάριο ςφμφωνα με το ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του; Πιο ςυγκεκριμζνα,

για παράδειγμα, ο διδακτικόσ χρόνοσ ιταν επαρκισ (και θ κατανομι του: 2 ϊρεσ ςυνεχόμενεσ

κλπ); Η υλικοτεχνικι υποδομι (εργαςτιριο Η.Τ., λογιςμικά, δίκτυα κλπ); Οι ςτόχοι του

μακιματοσ ιταν ςυγκεκριμζνοι; Επετεφχκθςαν; Τπιρξε κάποιου είδουσ «διδακτικόσ κόρυβοσ»;

Σε γενικζσ γραμμζσ κα μποροφςαμε να ποφμε ότι το ςενάριο υλοποιικθκε ςφμωωνα με το

ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του. Βζβαια για να μπορζςει να υλοποιθκεί απρόςκοπτα και χωρίσ

προβλιματα, προθγικθκε πολφωρθ προετοιμαςία του εργαςτθρίου από τον εκπαιδευτικό από τισ

προθγοφμενεσ θμζρεσ.

223

149

205

240

Δυαδικό Σφςτθμα Δεκαδικό

Σφςτθμα

01110111

11101111

10101010

01010101

11011101

11111111


34

Ζτςι αρχικά εγκαταςτάκθκε το Λογιςμικό ΔΕΛΥΣ ςε όλουσ τουσ υπολογιςτζσ, ζγινε αναβάκμιςθ του

Shockwave player από το site τθσ Adobe: http://www.adobe.com/

κακϊσ και του QuickTime player για να μποροφν να εκτελοφνται τα βίντεο τθσ εωαρμογισ.

Στθ ςυνζχεια το όλο περιβάλλον του ΔΕΛΥΣ δοκιμάςτθκε, κάνοντασ login όχι ωσ administrator αλλά

ωσ απλόσ user, ζτςι ϊςτε να δοκιμαςτεί και να μθν προκφψουν προβλιματα λόγω δικαιωμάτων.

Εξαςωαλίηοντασ λοιπόν κατά το δυνατό τισ τυχόν αςτοχίεσ από πλευράσ λογιςμικοφ, ετοιμάςτθκε

όλο το υπόλοιπο υλικό από τισ προθγοφμενεσ μζρεσ που προοριηόταν για να διανεμθκεί ςτουσ

μακθτζσ, όπωσ Φφλλα εργαςίασ, DVD με το λογιςμικό για εξάςκθςθ ςτο ςπίτι κ.λ.π.

Ο εκπαιδευτισ ανζμενε κεωρθτικά τουλάχιςτον να μθν προκφψουν προβλιματα. Πμωσ παρόλεσ

τισ ετοιμαςίεσ ζνα μικρό πρόβλθμα που παρουςιάςτθκε ιταν το γεγονόσ ότι οριςμζνοι μακθτζσ

ανεβαίνοντασ από τθν αίκουςα κεωρίασ ςτθν αίκουςα του εργαςτθρίου, δεν πιραν μαηί τουσ

ςτυλό που ιταν απαραίτθτο για τθ ςυμπλιρωςθ των ωφλλων εργαςίασ. Ευτυχϊσ που το πρόβλθμα

αντιμετωπίςτθκε άμεςα από άλλουσ ςυμμακθτζσ τουσ και από τον διδάςκοντα. Σε διαωορετικι

περίπτωςθ κα ζπρεπε οι μακθτζσ αυτοί να ξανακατζβουν ςτθν αίκουςα κεωρίασ για να ωζρουν

μαηί τουσ το ςτυλό και ζτςι να χακεί πολφτιμοσ χρόνοσ.

Ζτςι μζςα ςτα πλαίςια των δφο διδακτικϊν ωρϊν το ςενάριο υλοποιικθκε ομαλά και χωρίσ

ιδιαίτερα προβλιματα. Βζβαια το εβδομαδιαίο πρόγραμμα ςπουδϊν, επειδι το μάκθμα είναι

κεωρθτικό δεν προζβλεπε ςυνεχόμενο δίωρο, αλλά μετά από κατάλλθλθ ςυνεννόθςθ με τουσ

υπόλοιπουσ κακθγθτζσ, από τθν προθγοφμενθ εβδομάδα, είχε γίνει τροποποίθςθ του

προγράμματοσ για να εξαςωαλιςκεί το ςυνεχόμενο δίωρο.

Οι ςτόχοι του μακιματοσ ιταν ςυγκεκριμζνοι, και τα Φφλλα εργαςίασ ιταν κατάλλθλα

καταςκευαςμζνα ζτςι ϊςτε μζςα από αυτά ο επιμορωωτισ να αξιολογιςει τθν επίτευξθ ι μθ των

ςτόχων. Ο επιμορωωτισ τόςο από τθν πορεία τθσ διδαςκαλίασ όςο και από τθν αξιολόγθςθ των

μακθτϊν διαπίςτωςε, ότι οι ςτόχοι επετεφχκθςαν ςε πολφ μεγάλο βακμό και παράλλθλα

ςυγκρίνοντασ με τον παλιότερο τρόπο διδαςκαλίασ του ίδιου αντικειμζνου ςε αίκουςα

διδαςκαλίασ χωρίσ τθν χριςθ των ΤΡΕ, οι μακθτζσ τϊρα ιταν πολφ αποδοτικότεροι!

5.2 Προκάλεςε το ενδιαφζρον των μακθτϊν; υμμετείχαν οι μακθτζσ ενεργθτικά ςτθ διδακτικι

διαδικαςία;

Το ενδιαωζρον των μακθτϊν ιταν ζντονο από τθ πρϊτθ ςτιγμι που ο εκπαιδευτισ τουσ

παρουςίαςε ζνα dvd με εκπαιδευτικά παιχνίδια ωσ ζπακλο για αυτοφσ που κα αναγνωρίςουν από

πια ταινία ιταν το απόςπαςμα βίντεο που τουσ προβλικθκε. Ξεκινϊντασ ο εκπαιδευτισ από το

βίντεο αυτό ωσ αωόρμθςθ (ο μπακαλόγατοσ ι αλλιϊσ τθσ κακομοίρασ), πιρε τθν αωορμι για να

ςυςχετίςει τθν ταινία με τθν ηυγαριά που ηφγιηε παλιά ο μπακάλθσ και ςτθν ςυνζχεια με τθν

εικονικι ηυγαριά του περιβάλλοντοσ του ΔΕΛΥΣ. Λόγω τθσ θλικίασ των μακθτϊν, οι περιςςότεροι

από αυτοφσ δεν είχαν ιδιαίτερεσ εμπειρίεσ του παλιότερου τρόπου ηυγίςματοσ παρά μόνο μζςα

από τον κινθματογράωο. Ταυτόχρονα ο εκπαιδευτισ δεν παρουςίαςε μετωπικά τον τρόπο

λειτουργίασ τθσ εικονικισ ηυγαριάσ αλλά τουσ άωθςε ανακαλυπτικά να προςπακιςουν να τθν

εξερευνιςουν μόνοι τουσ. Ζτςι εποικοδομθτικά οι μακθτζσ προςπάκθςαν να κατανοιςουν τθν

http://www.adobe.com/


35

λειτουργία τουσ και αυτό απζδωςε τα μζγιςτα όταν κλικθκαν μζςα από τα ωφλλα εργαςίασ να

κάνουν ςυγκεκριμζνεσ μετατροπζσ από το Δεκαδικό Σφςτθμα αρίκμθςθσ ςτο Δυαδικό και

αντίςτροωα.

Το αξιοςθμείωτο είναι το γεγονόσ ότι οι αδφνατοι μακθτζσ που δεν ςυμμετείχαν ενεργθτικά ςτθν

κεωρθτικι διδαςκαλία του μακιματοσ ςτθν αίκουςα όπωσ και δφο μακθτζσ με διεγνωςμζνο

πρόβλθμα δυςλεξίασ από το ΚΕΔΔΥ ιταν πολφ καλφτεροι και αποδοτικότεροι ωζρνοντασ καλυτζρα

αποτελζςματα όταν το μάκθμα ζγινε εργαςτθριακά.

Οι μακθτζσ ςυμμετείχαν ενεργθτικά ςτθ διδακτικι διαδικαςία κακόλθ τθν διάρκειά τθσ, ηθτϊντασ

επιμόνωσ το μάκθμα να πραγματοποιείται και άλλεσ ωορζσ μζςα ςτον εργαςτθριακό χϊρο.

Επιπροςκζτωσ ηθτοφςαν το λογιςμικό αυτό αν γινόταν, να μπορζςουν να το πάρουν και αυτοί για

να μποροφν να το χρθςιμοποιοφν και ςτο ςπίτι τουσ, πράγμα για το οποίο ιδθ είχε ωροντίςει ο

εκπαιδευτισ.

5.3 υνεργάςτθκαν ικανοποιθτικά (αν ςυνεργαηόταν ςτθ διάρκεια τθσ διδαςκαλίασ);

Οι ομάδεσ δοφλεψαν πολφ καλά, μια που ο επιμορωωτισ ωρόντιςε χωρίσ να γίνει καταπιεςτικόσ

να γίνει μια ςωςτι κατανομι των μακθτϊν ςτισ ομάδεσ, να διευκρινιςτοφν από τθν αρχι οι ρόλοι,

οι οποίοι κα μποροφςαν και να εναλλάςςονται κατά τθν πορεία του μακιματοσ.

Διακριτικά λοιπόν ωρόντιςε ο εκπαιδευτισ κατά τον χωριςμό ςε ομάδεσ, τα κριτιρια να μθν είναι

οφτε το ωφλο, οφτε οι τυχόν ωιλίεσ. Το κριτιριο ιταν, να είναι κατά το δυνατόν οι ομάδεσ

ανομοιογενείσ ωσ προσ τισ δυνατότθτεσ, ζτςι ϊςτε να μθν γίνουν ομάδεσ μόνο με «καλοφσ» ι μόνο

με «αδφνατουσ» μακθτζσ και ζτςι να υπάρχει μια ιςορροπία δυναμικότθτασ μεταξφ των ομάδων.

Ταυτόχρονα μζςα ςτα πλαίςια τθσ ίδιασ ομάδασ υπιρχε θ δυνατότθτα να βοθκοφνται οι αδφνατοι

μακθτζσ από αυτοφσ των πιο πολλϊν δυνατοτιτων.

Ππωσ αναωζρκθκε και κατά τον ςχεδιαςμό του ςεναρίου οι μακθτζσ που αποτελοφν μία ομάδα

αναλαμβάνουν ςυγκεκριμζνουσ ρόλουσ. Εργάηονται ανά δφο ςτον ίδιο υπολογιςτι. Ο ζνασ

μακθτισ χειρίηεται τον υπολογιςτι ενϊ ο άλλοσ επιβλζπει τθν εργαςία και παρεμβαίνει ςυνεχϊσ.

Ο μακθτισ που κάκε ωορά χειρίηεται τον υπολογιςτι, ζχει αυξθμζνεσ αρμοδιότθτεσ ςε ςχζςθ με

τον άλλο, ϊςτε να μπορεί να δϊςει λφςεισ ςε τυχόν προβλιματα που προκφπτουν μζςα ςτθν

ομάδα. Σε τακτά χρονικά διαςτιματα εναλλάςςονται ςτουσ ρόλουσ αυτοφσ.

Θ ςυνεργαςία μεταξφ των μακθτϊν ιταν υποδειγματικι ςε όλθ τθ διάρκεια τθσ διδαςκαλίασ χωρίσ

προβλιματα, μια που οι ρόλοι ςτα πλαίςια τθσ ομάδασ εναλλάςςονταν αρμονικά. Βζβαια

παρατθρικθκε το ωαινόμενο οι μακθτζσ που αιςκάνονταν ικανότεροι, να κζλουν πρϊτοι να

πάρουν τον ρόλο του χειριςτι του Θλεκτρονικοφ Υπολογιςτι. Αυτό βζβαια είχε και τθν κετικι του

πλευρά γιατί το άλλο μζλοσ τθσ ομάδασ παρατθροφςε τθν όλθ διαδικαςία επεμβαίνοντασ όπου

μποροφςε και ςτθ ςυνζχεια με μεγαλφτερθ αυτοπεποίκθςθ αναλάμβανε και αυτό τον ρόλο του

χειριςτι.

Ο εκπαιδευτισ ωρόντιηε κατά τθν διαδικαςία, να αποωευχκοφν τυχόν μεταξφ τουσ διενζξεισ, ι

προςπάκεια παραμεριςμοφ των «αδυνάτων» από του «ικανότερουσ».

5.4 Ποιεσ δυςκολίεσ παρουςιάςκθκαν ςτουσ μακθτζσ – δεξιότθτεσ, γνϊςεισ, αντιλιψεισ;


36

Στθ ςυγκεκριμζνθ διδακτικι ενότθτα μια δυςκολία τθν οποία παρουςιάηουν οι μακθτζσ είναι ότι

δεν κατανοοφν επαρκϊσ, ότι θ ίδια ποςότθτα (=) περιγράωεται διαωορετικά, ανάλογα με το

ςφςτθμα αρίκμθςθσ. Βλζποντασ τθν ηυγαριά να ιςορροπεί ςτο ίδιο βάροσ, ζχοντασ όμωσ

διαωορετικι ζνδειξθ ςτθν κάκε πλευρά (Δεκαδικό – Δυαδικό ςφςτθμα) δυςκολεφονται να το

κατανοιςουν.

Στθν κατανόθςθ ςε βάκοσ τθσ παραπάνω πραγματικότθτασ (παρανόθςθσ) αποςκοποφςε εξάλλου

θ τελευταία ερϊτθςθ του 1ου Φφλλου εργαςίασ:

«Πταν θ ηυγαριά ιςορροπεί άρα τα βάρθ ςτουσ δφο δίςκουσ είναι ιςοδφναμα γιατί οι ενδείξεισ τθσ

ηυγαριάσ είναι διαωορετικζσ; Σε τι αντιςτοιχεί θ αριςτερι ζνδειξθ και ςε τι θ δεξιά;»

Κα μποροφςε ακόμα να χρθςιμοποιθκεί από τον εκπαιδευτικό υποβοθκθτικά, το παράδειγμα τθσ

διαωορετικισ αρίκμθςθσ, που τουσ είναι γνωςτι τόςο από τα μακθματικά τουσ, όςο και από τα

πρόχειρα διαγωνίςματα. Άλλοτε χρθςιμοποιείται θ αρίκμθςθ με τα αρικμθτικά ψθωία 1,2,3,

άλλοτε γίνεται χριςθ των ελλθνικϊν γραμμάτων α,β,γ, και άλλοτε θ Λατινικι αρίκμθςθ Λ,ΛΛ,ΛΛΛ, για

να περιγραωεί ακριβϊσ θ ίδια ποςότθτα με διαωορετικό τρόπο.

Κάποια άλλθ ιδζα που κα μποροφςε να αξιοποιθκεί, γνωςτι από τθν κακθμερινι εμπειρία των

μακθτϊν, είναι ο διαωορετικόσ τρόποσ με τον οποίο χαρακτθρίηονται τα μεγζκθ των ροφχων τα

οποίων ωοράνε. Ζτςι άλλεσ ωορζσ βλζπουν να αναπαριςτοφνται τα μεγζκθ με τα γράμματα M,L,XL

και άλλοτε με αρικμοφσ 42,44,46 κ.λ.π.

5.5 Αν ςχεδιάηατε πάλι το ςενάριο κα το αλλάηατε όλο θ επί μζρουσ ςτοιχεία του και ποια;

Αιτιολογείςτε και γράψτε τα αναλυτικά.

Δεν νομίηω πωσ χρειάηεται κάποια ιδιαίτερθ αλλαγι. Ο διδακτικόσ χρόνοσ ιταν επαρκισ και οι

επιμζρουσ ςτόχοι επετεφχκθςαν. Αυτό το οποίο μπορεί να επιτφχει ο εκπαιδευτικόσ μζςα από τθν

κακ’ ζτοσ διδαςκαλία του αντικειμζνου είναι, μζςα από τθν πολφτιμθ πείρα που αποκτά, να κάνει

κάκε ωορά μικρζσ διορκωτικζσ κινιςεισ ςτα επιμζρουσ, όπωσ των χειριςμό των ομάδων, τθν

ανάκεςθ ρόλων, τθν ορκι χριςθ του χρόνου κ.λ.π.

Ζτςι ο διαχωριςμόσ ςε ομάδεσ κα μποροφςε να γίνεται για παράδειγμα με κλιρωςθ, ι και με

άλλουσ τρόπουσ που κα εξαςωαλίηουν καλφτερα τθν ανομοιογζνεια, όπωσ ζνα προκαταρτικό τζςτ

για να διαγνωςτεί το επίπεδο των μακθτϊν, ςε ςχζςθ με το υπό διαπραγμάτευςθ γνωςτικό

αντικείμενο.

Οι ανακζςεισ ρόλων ςτα πλαίςια των ομάδων, μπορεί να αποωαςίηεται ςτα πλαίςια τθσ ομάδασ,

κάτι όμωσ που απαιτεί λίγο περιςςότερο χρόνο γιατί κα χρειαςτεί θ ομάδα να «ςυνεδριάςει»,

ζςτω και για λίγο για να πάρει τισ αποωάςεισ τθσ. Ζτςι όμωσ θ ομάδα κα αιςκάνεται μεγαλφτερθ

αυτονομία και κα λειτουργεί καλφτερα και αποδοτικότερα.

Σε ςχζςθ με τθν ορκι διαχείρθςθ του χρόνου, μετά τθν πραγματοποίθςθ του ςεναρίου, ο

εκπαιδευτισ βλζποντασ τισ αποκλίςεισ ςτον χρόνο, «από τον ςχεδιαςμό ςτθν πράξθ», μπορεί να

επανακακορίςει καλφτερα τθν διάρκεια του κάκε επιμζρουσ τμιματοσ τθσ διδακτικισ διαδικαςίασ,

κακϊσ και τθν καλφτερθ ανακατανομι του χρόνου.


37

5.6 ε τι ςασ ωφζλθςε ωσ εκπαιδευτικό ο ςχεδιαςμόσ, θ υλοποίθςθ και ο αναςτοχαςμόσ ςτο

ςενάριο;

Σφμωωνα και με τισ παραπάνω παρατθριςεισ ο εκπαιδευτικόσ κάκε ωορά που διδάςκει το ίδιο

αντικείμενο ζχει τθν δυνατότθτα να το προςωζρει με καλφτερο και αποδοτικότερο τρόπο.

Ο ςχεδιαςμόσ ακόμα και αν δεν υλοποιείται ςτο 100%, βοθκά τον εκπαιδευτικό να είναι

κατάλλθλα προετοιμαςμζνοσ, χωρίσ να αυτοςχεδιάηει κατά τθν διάρκεια τθσ εκπαιδευτικισ

διαδικαςίασ. Αυτό αυξάνει τθν αυτοπεποίκθςι του, αλλά αναγνωρίηεται και από τουσ μακθτζσ

βλζποντασ ζναν εκπαιδευτικό ςυνεπι με ςυναίςκθςθ του ρόλου του.

Θ υλοποίθςθ του ςεναρίου δίνει τθν δυνατότθτα ςτον εκπαιδευτικό να επιβεβαιϊςει ι να

διαψεφςει τισ προςδοκίεσ του ςε ςχζςθ με τουσ εκπαιδευτικοφσ ςτόχουσ που ζχει κζςει, να δει τα

τυχόν λάκθ και τισ παραλείψεισ του, και γενικότερα να βελτιϊνεται ςυνεχϊσ ωσ εκπαιδευτικόσ.

Ζτςι μζςω τθσ ανατροωοδότθςθσ ζχει τθν δυνατότθτα να βελτιϊνει τον ςχεδιαςμό του και να

πετυχαίνει καλφτερθ υλοποίθςθ του διδακτικοφ ςεναρίου.

Αξιολογεί τουσ μακθτζσ, αλλά ταυτόχρονα αξιολογεί και επιβεβαιϊνει τθν επίτευξθ ι μθ των

εκπαιδευτικϊν ςτόχων που ο ίδιοσ ζκεςε. Το ςενάριο που υλοποίθςε, λόγω τθσ διδακτικισ

διαδικαςίασ, επαναλαμβάνεται ςε κάκε εκπαιδευτικό ζτοσ και αυτό δίνει τθν δυνατότθτα ςτον

εκπαιδευτικό να βελτιϊνεται από χρόνο ςε χρόνο μζςω τθσ αζναθσ διαδικαςίασ ςχεδιαςμόσ –

υλοποίθςθ – ανατροωοδότθςθ.

Είναι ςθμαντικό για τον εκπαιδευτικό να κζτει ςυγκεκριμζνουσ ςτόχουσ ςτθν μακθςιακι

διαδικαςία και από τθν υλοποίθςι τουσ ι μθ, να επιβεβαιϊνεται ι να βελτιϊνεται ςυνεχϊσ ςε μια

διαρκι πορεία που κεντρικό άξονα ζχει τθν επίτευξθ τθσ μάκθςθσ από τουσ μακθτζσ.

Τλοποίθςθ

Ανατροφοδότ

θςθ

χεδιαςμόσ


38

Θ Πλθροφορικι ςτα «Projects» ι τα Projects ςτθ Πλθροφορικι

Α. Ευαγγζλου,

[email protected]

ΚΕΡΛΘΝΕΤ Καςτοριάσ

Περίλθψθ

Στθν παροφςα εργαςία τίκεται το ερϊτθμα «ποιοσ ο ρόλοσ τθσ εκπαιδευτικοφ Ρλθροωορικισ ςτο ςφγχρονο

ςχολείο». Θ απάντθςθ ςτο ερϊτθμα «ζρχεται» μζςα από δραςτθριότθτεσ και εργαςίεσ που υλοποιικθκαν

ςτθν Επιμόρωωςθ Επιμορωωτϊν Ρλθροωορικισ ςτο ΡΑΚΕ Κ. Μακεδονίασ. Οι δφο βαςικοί άξονεσ που

διερευνοφνται είναι, θ Ρλθροωορικι ωσ γνωςτικό αντικείμενο και θ Ρλθροωορικι ωσ οριηόντιο εργαλείο

ενίςχυςθσ ζμμεςα άλλων μακθμάτων.

Λζξεισ κλειδιά: Ρόλοσ Πλθροφορικοφ, Σεχνικζσ διδαςκαλίασ, Projects, ΠΑΚΕ Κ. Μακεδονίασ

1. Ειςαγωγι

Στο εκπαιδευτικό μασ ςφςτθμα, ςε επίπεδο Δευτεροβάκμιασ και Ρρωτοβάκμιασ Εκπαίδευςθσ,

αλλά και ςτα πλαίςια τθσ δθμιουργίασ του ψθωιακοφ ςχολείου, υπάρχει ζντονοσ προβλθματιςμόσ

για τθ διατφπωςθ κατάλλθλων αναλυτικϊν προγραμμάτων ςτθ διδαςκαλία τθσ πλθροωορικισ τα

οποία να δίνουν ζμωαςθ ςτα ουςιϊδθ, βαςικά και διαχρονικά ςτοιχεία αλλά και ςτθν εξζλιξθ του

ςυγκεκριμζνου αντικειμζνου (Κορδάκθ & Γρθγοριάδου, 2004, Μουταωίδου κ.α, 2011).

Από τθν πλευρά του εκπαιδευτικοφ πλθροωορικοφ τίκεται λοιπόν το ερϊτθμα: Θ διδαςκαλία τθσ

πλθροωορικισ «κινείται» ςε δφο βαςικοφσ άξονεσ;

ςαν αυτόνομο γνωςτικό αντικείμενο,

ςαν οριηόντιο εργαλείο ενίςχυςθσ τθσ διδακτικισ όλων των άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων ςυμπεριλαμβανομζνων και των ερευνθτικϊν εργαςιϊν – projects,

κακϊσ επίςθσ «ποιεσ εκπαιδευτικζσ μζκοδοι και τεχνικζσ διδαςκαλίασ μποροφν να

χρθςιμοποιθκοφν αποδοτικά ςτθν αίκουςα πλθροωορικισ;» (Χριςτακοφδθσ & Ρανοφτςου, 2005).

Στθ ςυνζχεια και με αωορμι δραςτθριότθτεσ και εργαςίεσ που προζκυψαν κατά τθν Επιμόρωωςθ

Επιμορωωτϊν Ρλθροωορικισ ςτο ΡΑΚΕ Κεντρικισ Μακεδονίασ κα γίνει μια προςπάκεια να

διερευνθκεί ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ Ρλθροωορικοφ ςτο ςφγχρονο ςχολείο ςτουσ δφο βαςικοφσ

άξονεσ:

πλθροωορικι και οριηόντια αξιοποίθςισ τθσ – «Projects»,

πλθροωορικι ωσ γνωςτικό αντικείμενο.

2. Η Πλθροφορικι ςτα «Projects»

Εκπαιδευτικοί Ρλθροωορικισ υπάρχουν πλζον ςε όλεσ τισ βακμίδεσ εκπαίδευςθσ. Ωσ τεχνικοί που

ενιςχφουν τισ εκπαιδευτικζσ δομζσ με υπθρεςίεσ και λειτουργίεσ που ςτθρίηονται ςε κατάλλθλθ

ψθωιακι υποδομι, ωσ υπεφκυνοι εργαςτθρίων Θ/Υ και πάςθσ ωφςθσ «νζων τεχνολογιϊν» ςτθ

ςχολικι μονάδα, ωσ ωορείσ τεχνογνωςίασ άλλων ειδικοτιτων που ςτθρίηουν με επιμορωϊςεισ,


39

εκπαιδευτικό υλικό, ιδζεσ και λφςεισ για τθν ανανζωςθ τθσ διδαςκαλίασ, ωσ «άτυποι» διευκυντζσ

ςχολικϊν μονάδων που διεκπεραιϊνουν και δίνουν λφςεισ ςε κακθμερινζσ διοικθτικζσ και

εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ (e-mail, e-school, ιςτοςελίδα, blog, ΕΡΑΦΟΣ, κ.ο.κ.), ωσ εκπαιδευτικοί των

μακθμάτων πλθροωορικισ με βαςικό ςτόχο τον «πλθροωορικό αλωαβθτιςμό», οι εκπαιδευτικοί

Ρλθροωορικοί ζχουν ςυμβάλει ςτθν αναβάκμιςθ και εκςυγχρονιςμό του εκπαιδευτικοφ

ςυςτιματοσ.

Εφλογο είναι το ερϊτθμα «ποιοσ ο ρόλοσ του κακθγθτι Ρλθροωορικισ ςτο ςφγχρονο ςχολείο;»

είναι επιςτιμονασ τθσ πλθροωορικισ που αςχολείται και εξετάηει μόνο ζννοιεσ τθσ πλθροωορικισ;

είναι δάςκαλοσ και κακθγθτισ μαηί;

είναι προγραμματιςτισ ι τεχνικόσ;

είναι επιμορωωτισ των ΤΡΕ;

είναι ωορζασ τεχνογνωςίασ; και αν ςυνδυαςτοφν τα παραπάνω, ςε τι βακμό πρζπει να γίνει αυτό;

Θ απάντθςθ ςτο παραπάνω ερϊτθμα προκφπτει από τθν ζμωυτθ ανάγκθ του ανκρϊπου να

επικοινωνεί με γραπτό ι προωορικό λόγο. Ππωσ θ "γραωι και ανάγνωςθ" αποτελεί για

εκατοντάδεσ χρόνια οριηόντιο αντικείμενο ςτθν εκπαίδευςθ, ζτςι και θ Ρλθροωορικι παίηει ι

πρζπει να παίηει τον «οριηόντιο» ρόλο τθσ ςτο ςχολείο του 21ου αιϊνα αωοφ αποτελεί το ςφγχρονο

εργαλείο για «να κυμόμαςτε, να επεξεργαηόμαςτε πλθροωορίεσ, να εκωραηόμαςτε και να

επικοινωνοφμε» (Crook, 1994).

Το ρόλο λοιπόν του εκπαιδευτικοφ που κα ςτθρίξει τον «πλθροωορικό αλωαβθτιςμό» για μακθτζσ

και εκπαιδευτικοφσ, αλλά και τθν οριηόντια διάχυςθ των ΤΡΕ ςτθν εκπαιδευτικι λειτουργία του

ςχολείου καλείται να διαδραματίςει ζνασ ουςιαςτικά επιμορωωμζνοσ εκπαιδευτικόσ

Ρλθροωορικισ.

Θ Επιμόρωωςθ Επιμορωωτϊν Ρλθροωορικισ αποτελεί μζροσ μιασ τζτοιασ πράξθσ που θ ςυνζχεια

τθσ κα είναι θ επιμόρωωςθ εκπαιδευτικϊν Ρλθροωορικισ ςτθ χριςθ και αξιοποίθςθ των ΤΡΕ ςτθν

εκπαιδευτικι διδακτικι διαδικαςία.

Δραςτθριότθτεσ και εργαςίεσ που προζκυψαν κατά τθ διαδικαςία Επιμόρωωςθσ Επιμορωωτϊν

Ρλθροωορικισ ςτο ΡΑΚΕ Κεντρικισ Μακεδονίασ αποδεικνφουν το ςθμαντικό οριηόντιο ρόλο που

μπορεί να «παίξει» θ πλθροωορικι ςτο ςφγχρονο ςχολείο. Ενδεικτικά αναωζρουμε:

Οδθγίεσ εγκατάςταςθσ του Joomla και Moodle ςτο Ρανελλινιο Σχολικό Δίκτυο (http://plinet.kas.sch.gr/)

Καταςκευι Λςτοτόπου Σχολικισ Μονάδασ με τθ βοικεια προκαταςκευαςμζνου προτφπου Joomla (http://plinet.kas.sch.gr/)

Καταςκευι ιςτότοπου με δυνατότθτα ανάρτθςθσ των ερευνθτικϊν εργαςιϊν (projects) των ςχολικϊν μονάδων τθσ Ρεριωζρειασ Δυτ. Μακεδονίασ (http://plinet.kas.sch.gr/project/)

3. Η Πλθροφορικι ωσ Γνωςτικό Αντικείμενο

Ππωσ τα παιδιά μακαίνουν να γράωουν, να διαβάηουν, να αξιοποιοφν δθμιουργικά και

αποτελεςματικά τθν τεχνολογία τθσ "γραωισ και ανάγνωςθσ" και ςε ξεχωριςτά μακιματα ςε όλεσ

τισ βακμίδεσ τθσ εκπαίδευςθσ, π.χ. «Νεοελλθνικι Γλϊςςα», είναι απαραίτθτο να ςυμβαίνει το ίδιο

και με τον «πλθροωορικό αλωαβθτιςμό» (Ρανςελθνάσ, 2011).

http://plinet.kas.sch.gr/


http://plinet.kas.sch.gr/project/


40

Ραρόλαυτα ςτο πλαίςιο τθσ διδαςκαλίασ του γνωςτικοφ αντικειμζνου τθσ πλθροωορικισ

παρατθρείται μια ωαινομενικι απουςία επιςτθμολογικισ κεϊρθςθσ που αντικατοπτρίηεται ςτο

διακζςιμο διδακτικό υλικό κακϊσ και ςτα εργαλεία - τεχνικζσ μάκθςθσ που εωαρμόηονται. Θ

διδαςκαλία τθσ πλθροωορικισ πρζπει να διαπραγματεφεται ταυτόχρονα κεωρθτικζσ,

πειραματικζσ και τεχνικζσ δεξιότθτεσ που ςτοχεφουν ςτθν αντιμετϊπιςθ προβλθμάτων. (Κορδάκθ

& Γρθγοριάδου 2004, Χριςτακοφδθσ & Ρανοφτςου, 2005).

Θ μάκθςθ που βαςίηεται ςε προβλιματα (problem-based learning) (PbL, 2011) αποτελεί μια

εκπαιδευτικι μζκοδο που ςτόχο ζχει να ενεργοποιιςει τουσ μακθτζσ να αναλάβουν ρόλουσ και να

ςυνεργαςτοφν. Σε ζνα μάκθμα που βαςίηεται ςε αυτι τθ μζκοδο, θ πλθροωορία αποτελεί το

πρωτογενζσ υλικό προσ επεξεργαςία και οικοδόμθςθ γνϊςθσ (Ραπανικολάου κ.ά., 2002).

Στα πλαίςια μακθμάτων αυτισ τθ μορωισ το Διαδίκτυο «παίηει» ςθμαντικό ρόλο και μπορεί να

χρθςιμοποιθκεί ωσ βαςικι πθγι πλθροωόρθςθσ (Stepien et al., 2000). Το Διαδίκτυο όμωσ

ςυγκροτεί ζνα «χαοτικό» μζςο, κφριο χαρακτθριςτικό του οποίου είναι οι πολλαπλζσ υπθρεςίεσ

που παρζχει, θ υπερμεςικι του δομι κακϊσ και θ αλλθλοεπιδραςτικότθτα με το χριςτθ

(Ραπανικολάου κ.ά., 2002, Νικολαίδου & Γιακουμάτου, 2001). Θ διαωορά του Διαδικτφου από τα

παραδοςιακά μζςα επικοινωνίασ ςυνίςταται ςτθ δυνατότθτα διανομισ τθσ πλθροωορίασ ςε

όποιον ζχει τθ δυνατότθτα πρόςβαςθσ ςε αυτό (Κουωόπουλοσ & Μοφκα, 2004). Ωσ μζςο λοιπόν το

Διαδίκτυο είναι ζνα αντίβαρο ςτο μονοπωλιακό κακεςτϊσ των παραδοςιακϊν μζςων

διδαςκαλίασ. Ελλοχεφει όμωσ το πρόβλθμα τθσ μετουςίωςθσ τθσ πλθροωορίασ ςε γνϊςθ, αωοφ θ

υπερπροςωορά τθσ δθμιουργεί εκτόσ από τθν ανάγκθ φπαρξθσ νοθτικϊν και τεχνικϊν εργαλείων

για τθν ανάδυςθ, αξιολόγθςθ και αξιοποίθςθ τθσ πλθροωορίασ, μια ςειρά παράπλευρων

ςυμπτωμάτων που εκωράηονται ωσ αίςκθςθ ανικανοποίθτου, αδυναμία ςυγκζντρωςθσ, ζλλειψθ

ενδιαωζροντοσ, αποςτροωι για το διάβαςμα, επιωανειακι γνϊςθ (Cebrian, 2000, Κουωόπουλοσ &

Μοφκα, 2004).

Παράδειγμα: Λςτοεξερεφνθςθσ

Εςτιάηοντασ ςτο Διαδίκτυο ωσ πθγι πλθροωορίασ που μπορεί να αξιοποιθκεί από τουσ μακθτζσ

ςτθν διάρκεια του μακιματοσ, κα πρζπει να παρατθριςουμε ότι ζνα πρόβλθμα που προκφπτει

είναι ότι θ αναηιτθςθ των μακθτϊν ςυχνά καταλιγει ςε γνωςτικι υπερωόρτιςθ και

αποπροςανατολιςμό τουσ. Είναι ςυνεπϊσ αμωίβολο εάν θ ελεφκερθ πλοιγθςθ και αναηιτθςθ

αρκεί για να οδθγιςει ςτθ μάκθςθ (Hammond & Allison, 1989, Jonassen, 1991), και ςτθν επίτευξθ

των διδακτικϊν ςτόχων ενόσ μακιματοσ (Romiszowski, 1990).

Επομζνωσ, ζνα ςθμαντικό ερϊτθμα που αξίηει να διερευνθκεί είναι με ποιουσ τρόπουσ μποροφμε

να οργανϊςουμε και να κατευκφνουμε τθ δραςτθριότθτα των μακθτϊν ςτθ διάρκεια αναηιτθςθσ

υλικοφ ςτο Διαδίκτυο με βάςθ ςυγκεκριμζνουσ διδακτικοφσ ςτόχουσ (Ραπανικολάου κ.ά., 2002,

Dodge, 1997). Σε αυτιν τθν κατεφκυνςθ, τα τελευταία χρόνια ζχουν αναπτυχκεί διάωορεσ

προςεγγίςεισ οργάνωςθσ μακθμάτων με τθ βοικεια νζων εργαλείων όπωσ WebQuest, Wiki,

Moodle, κ.α

Στθ πλαίςια τθσ Επιμόρωωςθσ Επιμορωωτϊν μελετικθκαν υωιςτάμενεσ διδακτικζσ προτάςεισ,

ςχετικζσ με τθν Ρλθροωορικι ςτθν Ρρωτοβάκμια και Δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ, αυτοφ του

τφπου (http://users.sch.gr/evagel/webquest/). Ακολοφκωσ ςχεδιάςτθκε μία ιςτοεξερεφνθςθ με

κζμα «Το εςωτερικό του υπολογιςτι και όχι μόνο», που αωορά ςτθ διδαςκαλία τθσ πλθροωορικισ

και εςτιάηει ςτα βαςικά μζρθ του υπολογιςτι, ςτο εςωτερικό του και τισ περιωερειακζσ ςυςκευζσ.

http://users.sch.gr/evagel/webquest/


41

Βαςίηεται κυρίωσ ςτθν ομαδοςυνεργατικι μάκθςθ αωοφ οι μακθτζσ καλοφνται να ςυνεργαςτοφν

ςε μικρζσ ομάδεσ και να αναηθτιςουν πλθροωορίεσ ςτο διαδίκτυο, να τισ διερευνιςουν, να τισ

αξιολογιςουν, και ςτθ ςυνζχεια να ςχεδιάςουν ι να ςυνκζςουν υπολογιςτικά ςυςτιματα. Στο

τζλοσ καλοφνται να παρουςιάςουν και να αυτοξιολογιςουν τα ζργο τουσ.

Θ προτεινόμενθ ιςτοεξερεφνθςθ μπορεί να εωαρμοςτεί ςτθν Β’ Γυμναςίου ςτθν Ενότθτα 1:

Γνωρίηω τον υπολογιςτι ωσ ενιαίο ςφςτθμα (Κεω. 2: Το Εςωτερικό του Υπολογιςτι).

Ο πλιρθσ ςχεδιαςμόσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ ιςτοεξερεφνθςθσ είναι διακζςιμοσ ςτθν θλεκτρονικι

διεφκυνςθ, http://www.zunal.com/webquest.php?w=119082

Θ προτεινόμενθ ιςτοεξερεφνθςθ εωαρμόςτθκε ςτθ Β’ τάξθ του 1ου και 2ου Γυμναςίου Καςτοριάσ ςε

ςφνολο 58 μακθτϊν και τα ςυμπεράςματα που προζκυψαν παρατίκενται παρακάτω (Ευαγγζλου,

Μπράτιτςθσ, 2012).

Ο ςχεδιαςμόσ και τα ξεκάκαρα βιματα τθσ ιςτοεξερεφνθςθσ ιταν πλοθγόσ ςε όλθ τθ διάρκεια τθσ

διδαςκαλίασ. Αποδείχκθκε ότι ζνα καλά οργανωμζνο εκπαιδευτικό ςενάριο βαςιςμζνο ςτθν

ιςτοεξερεφνθςθ μπορεί να βοθκιςει κακοριςτικά ςτθ διαδικαςία τθσ διδαςκαλίασ, ςτον

εντοπιςμό λανκαςμζνων αντιλιψεων των μακθτϊν αλλά και ςτθν ενεργό ςυμμετοχι τουσ.

Στο προτεινόμενο ςενάριο οι διδακτικοί ςτόχοι επιτεφχκθκαν ςε μεγάλο βακμό από τθ

πλειοψθωία των μακθτϊν, παρόλο που το περιβάλλον εργαςίασ ιταν πρωτόγνωρο γι’ αυτοφσ και

είχαν ελλείψεισ ςε προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ. Θ εωαρμογι του ζδειξε ότι θ αναηιτθςθ

πλθροωορίασ από τουσ μακθτζσ πρζπει να περιορίηεται αρχικά ςε ςυγκεκριμζνεσ πθγζσ, όπωσ

δικτυακοφσ τόπουσ που ζχουν εντοπιςτεί και αξιολογθκεί από τον εκπαιδευτικό και ςτθ ςυνζχεια,

ανάλογα με τισ δεξιότθτεσ του μακθτι και τουσ ςτόχουσ τθσ δραςτθριότθτασ, θ αναηιτθςθ να

επεκτείνεται ςταδιακά ςε άλλεσ πθγζσ ςτο διαδίκτυο. Ο εκπαιδευτικόσ πρζπει να εξιςορροπεί τθν

απαραίτθτθ ελευκερία που διεκδικοφν οι μακθτζσ κατά τθν εκτζλεςθ των δραςτθριοτιτων με τθν

ιδιαίτερθ δόμθςθ που πρζπει να ζχει το μάκθμα, προκειμζνου να παραχκεί μακθςιακό

αποτζλεςμα. Αγνοϊντασ το δεφτερο κινδυνεφει θ δραςτθριότθτα να εξελιχκεί ςε ζνα απλό

παιχνίδι με τουσ υπολογιςτζσ, ενϊ υπερτονίηοντάσ το μπορεί οι μακθτζσ να εκτελοφν μθχανικά

ενζργειεσ που δεν τισ καταλαβαίνουν.

Το γεγονόσ ότι οι μακθτζσ ςτο ςφνολο τουσ ηιτθςαν να επαναλθωκεί και ςε άλλεσ ενότθτεσ

ανάλογθ διδακτικι διαδικαςία ςθμαίνει ότι επιηθτοφν εναλλακτικζσ διδακτικζσ εμπειρίεσ αωοφ θ

εωαρμογι αποκλειςτικά των παραδοςιακϊν μεκόδων τουσ κουράηει και δεν τουσ ενεργοποιεί.

Παράδειγμα: Παιχνίδι Ρόλων

Σφμωωνα με τα ςτοιχεία ζρευνασ του Ραρατθρθτθρίου για τθν Κοινωνία τθσ Ρλθροωορίασ, οι

μακθτζσ εμωανίηονται όλο και πιο εξοικειωμζνοι με τθ χριςθ του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι και

του Διαδικτφου (Μπράτιτςθσ 2010, Ρ-ΚτΡ 2009). Ραρόλ’ αυτά θ διδακτικι εμπειρία δείχνει ότι,

ενϊ οι μακθτζσ χρθςιμοποιοφν ευρζωσ υπολογιςτι (κυρίωσ παιγνίδια και διαδίκτυο),

αντιμετωπίηουν όμωσ ςθμαντικζσ δυςκολίεσ ςτθν κατανόθςθ του ρόλου των βαςικϊν μονάδων και

περιωερειακϊν ςυςκευϊν του (Κόμθσ & Τηιμογιάννθσ, 2003).

Μζςα ςε αυτό το πλαίςιο και με ςκοπό τθν καλφτερθ εμπζδωςθ και κατανόθςθ των βαςικϊν

ςτοιχείων και μονάδων ενόσ υπολογιςτι, αναπτφχκθκε ζνα εκπαιδευτικό ςενάριο με κζμα «Το

Υλικό του Υπολογιςτι (Το εςωτερικό του και οι περιωερειακζσ ςυςκευζσ)». Στο ςενάριο αυτό

http://www.zunal.com/webquest.php?w=119082


42

εωαρμόςτθκαν τεχνικζσ όπωσ καταιγιςμόσ ιδεϊν, ομάδεσ εργαςίασ, παιχνίδι ρόλων και είναι

διακζςιμο ςτθν θλεκτρονικι διζυκυνςθ, http://plinet.kas.sch.gr.

Το εκπαιδευτικό ςενάριο μπορεί να εωαρμοςτεί ςτα πλαίςια του μακιματοσ Ρλθροωορικισ τθσ Α’

Γυμναςίου ςτθν Εν. 1 «Το Υλικό Υπολογιςτι» ι τθσ Β’ Γυμναςίου ςτθν Εν. 1 «Το εςωτερικό του

Υπολογιςτι». Επιπλζον κα μποροφςε να εωαρμοςτεί ςτθν Ε’ & ΣΤ’ τάξθ του Δθμοτικοφ.

Το ςυγκεκριμζνο εκπαιδευτικό ςενάριο εωαρμόςτθκε ςτα πλαίςια τθσ Ρρακτικισ Άςκθςθσ ςτθν

Επιμόρωωςθ Ρλθροωορικϊν του Ρρογράμματοσ «Εκπαίδευςθ Επιμορωωτϊν Β’ Επιπζδου», ςτθν

ΣΤϋ Δθμοτικοφ του 5ου Δθμοτικοφ Σχολείου Καςτοριάσ, ςτθν Α’ Γυμναςίου του 1ο Γυμνάςιο

Καςτοριάσ, του 4ου Γυμνάςιο Σερρϊν και με κάποιεσ παραλλαγζσ ςτο Ρειραματικό Γυμνάςιο Ραν.

Μακεδονίασ.

Μετά τθν εωαρμογι του ςυγκεκριμζνου εκπαιδευτικοφ ςεναρίου ςε Δθμοτικό και Γυμνάςιο και

τθν επεξεργαςία των ωφλλων εργαςίασ (αξιολόγθςθσ) τουσ κα μποροφςαμε να ποφμε ότι οι

αρχικοί ςτόχοι επιτεφχκθκαν πλιρωσ αωοφ όλοι οι μακθτζσ ςυμμετείχαν ενεργά. Επιβεβαιϊκθκε

ότι το παιχνίδι ρόλων ςαν τεχνικι διδαςκαλίασ ςυνδυάηει τθν ενεργθτικι ςυμμετοχι των μακθτϊν

με τθ ςυνεργατικι και βιωματικι μάκθςθ ςτα πλαίςια μιασ εκπαιδευτικισ δραςτθριότθτασ που

απεικονίηει μια πραγματικι κατάςταςθ που ςτθν προκειμζνθ περίπτωςθ είναι θ λειτουργία του

υπολογιςτικοφ ςυςτιματοσ. Ειδικότερα θ ανάλυςθ του 2ου ωφλλου εργαςίασ ζδειξε ότι θ

ςυντριπτικι πλειοψθωία των μακθτϊν κατανόθςε το ρόλο των περιςςότερων εξαρτθμάτων του

υπολογιςτι αλλά και τον τρόπο λειτουργίασ τουσ. Λδιαίτερα εντυπωςιακά και μθ αναμενόμενα

ιταν τα αποτελζςματα ςτο Δθμοτικό αωοφ οι μακθτζσ δεν δυςκολεφτθκαν κακόλου να

κατανοιςουν τισ εςωτερικζσ μονάδεσ του υπολογιςτι και τα εξειδικευμζνα «προχωρθμζνα»

εξαρτιματά του (Ευαγγζλου, Κοτίνθ, 2012).

Αναλυτικζσ παρατθριςεισ και ςυμπεράςματα από τθν πρακτικι των δφο παραπάνω

εκπαιδευτικϊν ςεναρίων κα παρουςιαςτοφν ςτο 6ο Ρανελλινιο Συνζδριο «Διδακτικισ τθσ

Ρλθροωορικισ».

4. Tα Projects ςτθν Πλθροφορικι

Στα πλαίςια των ερευνθτικϊν εργαςιϊν – projects που εωαρμόηονται ςτθν Α’ Λυκείου υλοποιείται

ςτο ΓΕΛ Μεςοποταμίασ Καςτοριάσ κατά το τρζχων Β’ τετράμθνο ερευνθτικι εργαςία με κζμα το

«Το Υλικό του Υπολογιςτι με τθ βοικεια του Web2.0». Στθν ερευνθτικι αυτι εργαςία γίνεται μια

προςπάκεια ςυνδυαςμοφ διάωορων τεχνικϊν διδαςκαλίασ και χριςθ νζων ςφγχρονων

διαδικτυακϊν εργαλείων.

Θ υλοποίθςθ του project βαςίηεται ςε ζνα οργανόγραμμα με «επειςόδια» (Ρίνακασ 1), ερωτιςεισ

κλειδιά, προτάςεισ με πικανζσ δραςτθριότθτεσ, οδθγίεσ οργάνωςθσ, ςυγκεκριμζνουσ ςτόχουσ για

κάκε «επειςόδιο», προτεινόμενεσ πθγζσ – υλικά - βοθκθτικά εργαλεία (Wiki, Webquest,

Googledocs, Dropbox, Elmodo, Blogs, κ.ά.)

Ρεριςςότερεσ πλθροωορίεσ ςτθν διεφκυνςθ: http://project-hardware.wikispaces.com


http://project-hardware.wikispaces.com/


43

Πίνακασ 1: υνοπτικό Οργανόγραμμα

1ο Επειςόδιο: Αωόρμθςθ - Διερεφνθςθ εναλλακτικϊν αντιλιψεων

Ζναρξθ

Καταιγιςμόσ Λδεϊν

2ο Επειςόδιο: Γνωριμία με τισ ςυςκευζσ και τα εξαρτιματα του υπολογιςτι

Χωριςμόσ ςε ομάδεσ

Οι ρόλοι των μακθτϊν

3ο

Επειςόδιο: Λειτουργίεσ του υπολογιςτι

Ραιχνίδι ρόλων

4ο Επειςόδιο: Φτιάχνω τον υπολογιςτι τθσ ομάδασ μου

Χωριςμόσ ςε ομάδεσ

Ομαδικι εργαςία

5ο

Επειςόδιο: Κάτι ζπακε ο υπολογιςτι μου

Κρίςιμο ςυμβάν

6ο Επειςόδιο: Ο υπολογιςτισ του μζλλοντοσ

Ομαδικι Εργαςία

7ο Επειςόδιο: Ραρουςίαςθ – Αξιολόγθςθ – Αυτοαξιολόγθςθ

5. υμπεράςματα

Φαίνεται λοιπόν ότι είναι επιτακτικι θ ανάγκθ ενςωμάτωςθσ νζων εργαλείων και τεχνικϊν

διδαςκαλίασ ςτο μάκθμα τθσ πλθροωορικισ, το οποίο διαπραγματεφεται ηθτιματα που

εξελίςςονται ςυνεχϊσ. Επιπλζον, διαωαίνεται και θ ανάγκθ επιμόρωωςθσ των εκπαιδευτικϊν

πλθροωορικισ ςε νζουσ τρόπουσ διδαςκαλίασ, ςε νζεσ τεχνικζσ που προωκοφν τθν

ομαδοςυνεργατικότθτα, και εκμεταλλεφονται ςειρά ςφγχρονων εργαλείων και υπθρεςιϊν του

διαδικτφου.

Μςωσ θ νεοειςερχόμενθ διαδικαςία των ερευνθτικϊν εργαςιϊν πρζπει να γίνει θ αωορμι για τθν

αναμόρωωςθ των αναλυτικϊν προγραμμάτων ϊςτε το μάκθμα τθ Ρλθροωορικισ να γίνεται υπό

μορωι project ςε κάκε τετράμθνο με ςυγκεκριμζνθ κεματολογία.

Θ πλοφςια κεματολογία (Υλικό, Διαδίκτυο, Αςωάλεια, Ρολυμζςα, Λειτουργικά Συςτιματα,

Ρρογραμματιςμόσ, Αλγόρικμοι, Ανοιχτό Λογιςμικό κ.ά.) ςε ςυνδυαςμό με νζα διαδικτυακά

εργαλεία Web 2.0 (Wiki, Moodle, Mahara, Joomla, Blogs, Googledocs, Dropbox, Elmodo, Gloster

Edu, Photo edit online, Voki, Prezi, Animoto, Diigo, Google Earth, Tagxedo, Scratch, Kodu κ.ά.) μασ

οδθγοφν προσ τθν κατεφκυνςθ αυτι.

Ευχαριςτίεσ

Ευχαριςτϊ όλουσ τουσ ςυναδζλωουσ μου επιμορωοφμενουσ του ΡΑΚΕ Κεντρικισ Μακεδονίασ και

τουσ επιμορωωτζσ μου, ακόμα και αυτοφσ που εν αγνοία τουσ με βοικθςαν να μάκω τι δεν πρζπει

να κάνω ςτθν επιμόρωωςθ των εκπαιδευτικϊν Ρλθροωορικισ που κα ακολουκιςει.


44

Βιβλιογραφία

Cebrian, J.L., (2000). Σο Ίντερνετ και τα νζα μζςα επικοινωνίασ. Εκδόςεισ Στάχυ.

Crook C. (1994). Computers and the collaborative experience of learning. International Library of Psychology. ISBN-0-415-

05360-9

Dodge, B., (2001). Five Rules for Writing a Great WebQuest. Learning & Leading with Technology, v.28, n.8, pp.6-9 & 58

Hammond, N. and Allison, L. (1989), Extending hypertext for learning: An investigation of access and guidance tools, In: A.

Sutcliffe and L.Macaulay (eds.) People and Computers V, Cambridge University Press, 293-304.

Jonassen, D. (1991), Evaluating constructivistic learning, Educational Technology, 9.

Romiszowski, A.J. (1990), The hypertext/hypermedia solution-But what exactly is the problem? In: D. H. Jonassen, and H.

Mandl (eds) Designing hypermedia for learning, Nato ASI SeriesF, Vol. 67, Berlin: Springer Verlag.

PbL: Problem-based learning [Online], - University of Delaware. (τελευταία ανάκτθςθ, 15-11-2011)

http://www.udel.edu/pbl/.

Stepien, W.J., Senn, P.R. and Stepien, W.C. (2000). The Internet and Problem-based Learning. Developing Solutions

through the Web. Zephyr Press. Tucson

Ευαγγζλου, Α., Κοτίνθ, Λ., (2012), Εκπαιδευτικό Σενάριο με Ραιχνίδια όλων: Το Υλικό του Υπολογιςτι, 6ο Πανελλινιο

υνζδριο «Διδακτικι τθσ πλθροφορικισ», 20-22 Απριλίου, Φλϊρινα

Ευαγγζλου, Α., Μπράτιτςθσ, Κ., (2012), Λςτοεξερεφνθςθ: Το εςωτερικό του υπολογιςτι και όχι μόνο, 6ο Πανελλινιο

υνζδριο «Διδακτικι τθσ πλθροφορικισ», 20-22 Απριλίου, Φλϊρινα

Κορδάκθ, Μ., Γρθγοριάδου, Μ. (2004), Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και εκπαιδευτικό λογιςμικό Ρλθροωορικισ

(προβλθματικι ςυνεδρίασ), Πρακτικά 4ου Πανελλινιου υνεδρίου με Διεκνι υμμετοχι «Οι Σεχνολογίεσ τθσ

Πλθροφορίασ και τθσ Επικοινωνίασ ςτθν Εκπαίδευςθ», Τόμοσ Β’, 523-525, Ακινα

Κουωόπουλοσ, Λ., Μοφκα, Γ. (2004). Ζνασ νζοσ τφποσ εκπαιδευτικισ δραςτθριότθτασ που εντάςςει και αξιοποιεί το

διαδίκτυο ωσ πθγι πλθροωοριϊν και δραςτθριοτιτων. Πρακτικά 4ου υνεδρίου ΕΣΠΕ, 591 – 596, Ακινα.

Μουταωίδου, Α., Μζλλιου, Κ., Μπράτιςτθσ, Κ. (2011). Ζχουν εωαρμογι οι ιςτοεξερευνιςεισ ςτο Νθπιαγωγείο; Ζνα

παράδειγμα με κζμα «Τα ηϊα υπό εξαωάνιςθ», Περιοδικό i-teacher.gr, 2ο Σεφχοσ, Λανουάριοσ 2011

Ραπανικολάου, K.A., Τςαγκάνου, Γ., Γρθγοριάδου, Μ., (2002). Αξιοποιϊντασ το διαδίκτυο και το λογιςμικό γενικισ

χριςθσ ωσ διδακτικά και μακθςιακά εργαλεία. Στο: Χ.Κυνθγόσ και Ε.Β.Δθμαράκθ (επιμ.): “Νοθτικά Εργαλεία και

Πλθροφοριακά Μζςα: Παιδαγωγικι Αξιοποίθςθ τθσ φγχρονθσ Σεχνολογίασ για τθ Μετεξζλιξθ τθσ Εκπαιδευτικισ

Πρακτικισ”, Εκδόςεισ Καςτανιϊτθ, 119-160.

Χριςτακοφδθσ, Χ, Ρανοφτςου, Α. (2005). Λςτοεξερεφνθςθ για τθ Διδαςκαλία τθσ Ενότθτασ «Ο Υπολογιςτισ ςτθ Ηωι μασ».

Πρακτικά 3ου Πανελλινιου υνεδρίου «Διδακτικι τθσ Πλθροφορικισ», 7-9 Οκτωβρίου, Κόρινκοσ

Μπράτιτςθσ, Κ, (2010) Οι Τεχνολογίεσ τθσ Ρλθροωορίασ και των Επικοινωνιϊν ςτθν Ρρωτοβάκμια εκπαίδευςθ:

Διείςδυςθ, αποδοχι και προβλθματιςμοί. 5ο Πανελλινιο υνζδριο «Διδακτικι τθσ Πλθροφορικισ», Απρίλιοσ 2010,

Ακινα.

Ρ-ΚτΡ (2009). Ζκκεςθ αναωοράσ αποτελεςμάτων ζρευνασ χριςθσ των Νζων Τεχνολογιϊν ςτα Σχολεία. Παρατθρθτιριο

για τθν Κοινωνία τθσ Πλθροφορίασ. Διακζςιμο ςτθ διεφκυνςθ (τελευταία προςπζλαςθ 15/10/2011)

http://www.observatory.gr/page/default.asp?la=1&id=2101&pk=428&return=183

Τηιμογιάννθσ Α, Κόμθσ Β, (2003). Μελζτθ των αναπαραςτάςεων μακθτϊν του Ενιαίου Λυκείου για τθ ροι δεδομζνων και

το ρόλο των βαςικϊν μονάδων του υπολογιςτι. 2θ Πανελλινια Διθμερίδα με διεκνι ςυμμετοχι «Διδακτικι τθσ

Πλθροφορικισ», Βόλοσ, Οκτϊβριοσ 2003.

http://www.observatory.gr/page/default.asp?la=1&id=2101&pk=428&return=183


45

Γνωρίηουμε τθ δφναμθ, τθ λεπτότθτα και τθν ευελιξία τθσ

αναδρομισ με εργαλείο τον χελωνόκοςμο

Ε. Καλαϊτηίδου

[email protected]

Κακθγιτρια Ρλθροωορικισ ΡΕ19, 6ο Εςπερινό ΕΡΑΛ Κεςςαλονίκθσ

Περίλθψθ

Θ αναδρομικι ζκωραςθ ςυναντάται ςτθ ωφςθ, ςτθν τζχνθ, ςτθ γραωιςτικι κ.α. Νοείται ωσ μζςω μιασ

επαναλαμβανόμενθσ πορείασ λογικισ, μακθματικισ, ι λειτουργικισ.

Θ ζννοια τθσ αναδρομισ παρουςιάηει ωςτόςο δυςκολίεσ και ωσ προσ τθν κατανόθςι τθσ από τουσ μακθτζσ

αλλά και ωσ προσ τθν εωαρμογι τθσ ςτθν επίλυςθ προβλθμάτων. Το ςενάριο παρουςιάηει μια διδακτικι

προςζγγιςθ τθσ ζννοιασ τθσ αναδρομισ ςτον προγραμματιςμό, ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου, ςτοχεφοντασ ςτισ

μακθςιακζσ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηουν. Ο χελωνόκοςμοσ, ζνα εργαλείο ευνοϊκό για διερευνθτικι

μάκθςθ, χρθςιμοποιικθκε για το ςκοπό αυτό.

Λζξεισ κλειδιά: αναδρομι, χελωνόκοςμοσ, διερευνθτικι μάκθςθ.

Abstract

Recursive structure is commonly found in nature, art, architecture, graphic design etc. It is provided as a

repeating path through logic, mathematic or functional thought or action.

The concept of recursion presents difficulties in understanding from students but also to its application in

solving problems. This scenario presents a learning approach to the concept of recursion in programming in

school students of C class of Gymnasium, aiming to overcome difficulties and misconceptions.

Chelonokosmos, a suitable tool for exploratory learning, was used for this purpose.

Key words: recursion, chelonokosmos, inquiry learning.

1. Ειςαγωγι

Με τισ δραςτθριότθτεσ του ςεναρίου οι μακθτζσ προκαλοφνται να εμπλακοφν ςε διαδικαςίεσ

αμωιςβιτθςθσ και πειραματιςμοφ, καταςκευισ υποκζςεων, εξαγωγισ ςυμπεραςμάτων,

δθμιουργίασ και ζκωραςθσ των ιδεϊν τουσ μζςα από τθν οικειοποίθςι τουσ με τθν ζννοια τθσ

αναδρομισ.

Ραράλλθλα με τον Χελωνόκοςμο εξαςκοφνται ςτθ χριςθ διαςυνδεδεμζνων αναπαραςτάςεων

μακθματικϊν εννοιϊν και νοθμάτων, με τθ χριςθ μιασ ςυμβολικισ γλϊςςασ και πειραματίηονται


46

μζςα από τθν απεικόνιςθ γραωικϊν αποτελεςμάτων των εντολϊν και το δυναμικό χειριςμό αυτϊν

των γραωθμάτων. Επίςθσ ερμθνεφουν τθν ανατροωοδότθςι τουσ από το περιβάλλον του

Χελωνόκοςμου και οπτικοποιοφν τθ ςκζψθ τουσ και τθ ωανταςία τουσ με το μοναδικό και

ιδιαίτερο τρόπο που τουσ παρζχει θ αναδρομικι διαδικαςία ςτον προγραμματιςμό (Γαβρίλθσ κ.α.,

2007).

Σφμωωνα με τα νζα πιλοτικά προγράμματα ςπουδϊν ο Χελωνόκοςμοσ είναι ζνα από τα

προτεινόμενα λογιςμικά ςτο αντικείμενο των Μακθματικϊν ωσ εργαλείο ςυμβολικισ ζκωραςθσ με

δυνατότθτα δυναμικοφ χειριςμοφ γεωμετρικϊν αντικειμζνων (ΦΕΚ, 2281 / 11).

Επίςθσ ςφμωωνα με τα νζα πιλοτικά προγράμματα ςπουδϊν οι μακθτζσ καλοφνται να

υλοποιιςουν αλγορίκμουσ που κα ςχεδιάηουν ςχιματα χρθςιμοποιϊντασ αναδρομικζσ

διαδικαςίεσ (ΦΕΚ, 2323 / 11).

2. Σο περιβάλλον του χελωνόκοςμου

Το λογιςμικό, περιβάλλον Αβάκιο / E-Slate είναι ζνα ανοιχτό εκπαιδευτικό περιβάλλον

διερευνθτικισ μάκθςθσ. Διακζτει μια επιωάνεια εργαςίασ ςτθν οποία μπορεί κάποιοσ να ςυνκζςει

εκπαιδευτικοφσ μικρόκοςμουσ, δθλαδι εςταςμζνεσ εωαρμογζσ, για πειραματιςμό και διερεφνθςθ

ωαινομζνων, εννοιϊν, υποκζςεων και ςυςχετιςμϊν. Ο μικρόκοςμοσ είναι μια υπολογιςτικι

εωαρμογι που υποςτθρίηει ζνα εκπαιδευτικό ςενάριο ωσ πλαίςιο εκπαιδευτικϊν δραςτθριοτιτων

(Hoyles, 1995). Θ αρχιτεκτονικι του Αβάκιο / E-Slate βαςίηεται ςε ψθωίδεσ που ςυνδζονται μεταξφ

τουσ με τθ λογικι των παηλ για τθν ανάπτυξθ εκπαιδευτικϊν προϊόντων. Κάκε μικρόκοςμοσ

δθμιουργείται με τθ ςφνδεςθ μικρϊν, προπαραςκευαςμζνων κομματιϊν λογιςμικοφ που εκτελοφν

μια ςυγκεκριμζνθ λειτουργία και αποςκοποφν ςτθ δθμιουργία ενόσ εκπαιδευτικά αξιοποιιςιμου

ςυνόλου. Αυτά τα κομμάτια λογιςμικοφ ονομάηονται ψθωίδεσ.

Στο Αβάκιο λειτουργεί μια ξεχωριςτι ψθωίδα «γλϊςςασ» από τθν οποία ο χριςτθσ μπορεί να

ςυνδζςει ψθωίδεσ μεταξφ τουσ, να ελζγξει τθ λειτουργία τουσ και να μεταωζρει πλθροωορίεσ από

τθ μία ςτθν άλλθ. Θ γλϊςςα που επιλζχκθκε είναι θ Logo λόγω τθσ κακαρά μακθματικισ τθσ

υπόςταςθσ ωσ ςυναρτθςιακι, διαδικαςτικι και δομθμζνθ, αλλά και λόγω τθσ παιδαγωγικισ

κεμελίωςθσ που τθ διζπει. Με τον τρόπο αυτό μπορεί ο χριςτθσ να «καταςκευάςει» λογιςμικό ι

να προκαλζςει ςυνδυαςμζνθ ςυμπεριωορά ςε ψθωίδεσ. Κάκε τζτοια περιγραωι, π.χ., μπορεί να

ζχει τθ μορωι ενόσ προγράμματοσ το οποίο μπορεί να είναι παραμετρικό ι ακόμα και

αναδρομικό.

Τα εκπαιδευτικά προϊόντα που καταςκευάηονται με το Αβάκιο E-slate μποροφν να καλφψουν

μεγάλο εφροσ γνωςτικϊν αντικειμζνων και επιπζδων εκπαίδευςθσ. Εκπαιδευτικζσ εωαρμογζσ

βαςιςμζνεσ ςτο Αβάκιο E-slate, όπωσ ο Χελωνόκοςμοσ, το Ταξινομοφμε, ο Ξζνιοσ και οι Μυκινεσ

χρθςιμοποιοφνται ςε διαωορετικά γνωςτικά αντικείμενα όπωσ Ρλθροωορικισ, Μακθματικϊν,

Γεωγραωίασ, Ξζνων Γλωςςϊν, Λςτορίασ.

Το Αβάκιο E-slate αναπτφχκθκε από τθν Ομάδα Μακθςιακισ Τεχνολογίασ του Ερευνθτικοφ

Ακαδθμαϊκοφ Λνςτιτοφτου Τεχνολογίασ Υπολογιςτϊν, ερευνθτικοφ οργανιςμοφ εποπτευόμενου

από το ΥΡΕΡΚ και ςε ςυνεργαςία με τθν ομάδα του Εργαςτθρίου Εκπαιδευτικισ Τεχνολογίασ του

ΕΚΡΑ ανζπτυξαν δράςεισ παιδαγωγικισ αξιοποίθςισ του.


47

Μια εωαρμογι του Αβάκιο είναι ο Χελωνόκοςμοσ, ζνασ μικρόκοςμοσ με τθ χριςθ τθσ ςυμβολικισ

γλϊςςασ (Logo), ςχεδιαςμζνοσ για τθ διερεφνθςθ αλγεβρικϊν και γεωμετρικϊν εννοιϊν με άμεςθ

οπτικι ανάδραςθ και με δυναμικό χειριςμό βαςικϊν γεωμετρικϊν αναπαραςτάςεων. Θ

δυνατότθτα οπτικισ αναπαράςταςθσ τθσ εκτζλεςθσ ενόσ προγράμματοσ που παρζχει θ Logo, με

ςθμαντικό χαρακτθριςτικό τθσ τον προςανατολιςμό ωσ εργαλείο ανάλυςθσ των διαδικαςιϊν τθσ

ςκζψθσ και τθσ μάκθςθσ (Dagiene, 2003), ςυμβάλλει ςτθν κατανόθςθ τθσ λειτουργίασ των

προγραμμάτων και διευκολφνει τθ διαδικαςία εκςωαλμάτωςθσ (Κόμθσ, 2005).

Το περιβάλλον του χελωνόκοςμου αποτελείται από πζντε ψθωίδεσ. Κάκε ψθωίδα είναι οριςμζνθ

για κάποιεσ ςυγκεκριμζνεσ εργαςίεσ ι λειτουργίεσ (Κυνθγόσ, 2006):

θ ψθωίδα Χελϊνα θ ψθωίδα Καμβάσ θ ψθωίδα Logo οι ψθωίδεσ Μεταβολζασ και Διςδιάςτατοσ Μεταβολζασ. Με το χειριςμό τουσ

αναπαράγονται μια ι περιςςότερεσ αναπαραςτάςεισ, του πϊσ δθλ. μια κατάςταςθ ςυμπεριωζρεται όταν μια παράμετρόσ τθσ αλλάηει, και κυρίωσ, τθν ϊρα που αλλάηει. Το εργαλείο μεταβλθτότθτασ επιτρζπει ςτο χριςτθ να αποωαςίςει το εφροσ των τιμϊν των μεταβλθτϊν ποςοτιτων και το βιμα από τθ μια τιμι ςτθν επόμενθ. Θ χριςθ του παρζχει το αίςκθμα του χειριςμοφ, τθσ κακοδιγθςθσ και του ελζγχου ενόσ ωαινομζνου ι ενόσ αντικειμζνου ενϊ αλλάηει μια ι περιςςότερεσ παραμζτρουσ του με ζναν απτό κατανοθτό γραμμικό τρόπο (Κυνθγόσ, 1999). Ο μακθτισ μεταβάλει τισ τιμζσ των μεταβλθτϊν και παρατθρεί ταυτόχρονα τισ αλλαγζσ που ςυμβαίνουν ςτο ςχιμα που ςχεδιάηει θ χελϊνα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να κάνει υποκζςεισ για το ρόλο που παίηουν οι μεταβλθτζσ τόςο ςτθ διαδικαςία που γεννά το ςχιμα, όςο και ςτο τι και πωσ επθρεάηει τθ δομι του ςχιματοσ.

Ο Χελωνόκοςμοσ ςυνδυάηει εργαλεία ςυμβολικισ ζκωραςθσ (μζςω τθσ προγραμματιςτικισ

γλϊςςασ Logo) που ζχουν το χαρακτιρα «νοθτικοφ κακρζωτθ» που ςθμαίνει ότι είναι

ςχεδιαςμζνα ϊςτε θ ανταπόκριςθ του υπολογιςτι να αντιςτοιχεί κακαρά και μόνο ςτο ςφμβολο

που ζχει εκτελεςτεί κακϊσ και ςτο δυναμικό χειριςμό μακθματικϊν αντικειμζνων. Οπότε θ

ανάπτυξθ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων με τον Χελωνόκοςμο προχποκζτει αξιοποίθςθ ιδεϊν για

πολλαπλζσ αναπαραςτάςεισ και άμεςο χειριςμό αντικειμζνων (Hoyles et al, 2002).

3. Εκπαιδευτικζσ Ανάγκεσ

Θ αναδρομικι ζκωραςθ υπάρχει ςτθ ωφςθ, ςτθν τζχνθ, ςτθ γραωιςτικι, ςτθν αρχιτεκτονικι, ςτθ

μουςικι, ςτθ γλϊςςα κ.α. Νοείται ωσ ζνασ τρόποσ υπολογιςμοφ μιασ ζννοιασ μζςω μιασ

επαναλαμβανόμενθσ πορείασ λογικισ, μακθματικισ, ι λειτουργικισ (Γυωτοδιμοσ, 2009). Θ ζννοια

τθσ αναδρομισ παρουςιάηει ωςτόςο δυςκολίεσ και ωσ προσ τθν κατανόθςι τθσ από τουσ μακθτζσ

αλλά και ωσ προσ τθν εωαρμογι τθσ ςτθν επίλυςθ προβλθμάτων.

Αρκετζσ παρανοιςεισ εντοπίηονται ςτθν κατανόθςθ και εωαρμογι τθσ αναδρομισ:

που ςχετίηονται με το πϊσ λειτουργοφν οι μεταβλθτζσ ςτο πλαίςιο αναδρομικϊν διαδικαςιϊν

που ζχουν ςχζςθ με τθ δομι των αναδρομικϊν διαδικαςιϊν όπωσ θ ταφτιςι τουσ με μια κλαςικι επαναλθπτικι διαδικαςία


48

που προςανατολίηονται ςτον εντοπιςμό από τουσ μακθτζσ του ελζγχου ροισ του προγράμματοσ ανάμεςα ςτα επίπεδα τθσ αναδρομισ και τθ ςειρά εκτζλεςθσ των εντολϊν

που αωοροφν τθ λειτουργικι αωαίρεςθ δθλ. ςτον τρόπο με τον οποίο δουλεφει κάτι, που όμωσ μπορεί να μθν είναι ο ίδιοσ τρόποσ με αυτόν που ςκοπεφει να δουλζψει κάποιοσ, όπωσ ςυμβαίνει με τθν αναδρομι

που αναωζρονται ςτθν αναγκαιότθτα και επιλογι τθσ ςυνκικθσ τερματιςμοφ μιασ αναδρομικισ διαδικαςίασ.

3. Πλαίςιο εφαρμογισ του ςεναρίου

Το ςενάριο παρουςιάηει μια διδακτικι προςζγγιςθ τθσ ζννοιασ τθσ αναδρομισ ςτον

προγραμματιςμό ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου ςτοχεφοντασ ςτισ μακθςιακζσ δυςκολίεσ που

αντιμετωπίηουν.

Το ςενάριο απευκφνεται ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου Ο χρόνοσ υλοποίθςθσ είναι 2 διδακτικζσ ϊρεσ Οι μακθτζσ δουλεφουν ςε ομάδεσ 2-3 μακθτϊν ςε κάκε Θ/Υ Υπάρχουν προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ– ικανότθτεσ των μακθτϊν. Οι μακθτζσ ζχουν

διδαχκεί τισ επαναλθπτικζσ δομζσ (επανάλαβε) κακϊσ και τθν κλίςθ μιασ διαδικαςίασ από μια άλλθ

Οι απαιτοφμενεσ ςυνκικεσ υλοποίθςθσ είναι ςτο εργαςτιριο Υπολογιςτϊν, να ζχει γίνει εγκατάςταςθ λογιςμικοφ Αβάκιο - χελωνόκοςμοσ

Με κάποιεσ αλλαγζσ κα μποροφςε το ςενάριο να εωαρμοςτεί και ςτο Λυκείου ςτα πλαίςια διδαςκαλίασ του προγραμματιςμοφ (αναδρομι).

3.1 Διδακτικι προςζγγιςθ- μακθςιακοί ςτόχοι.

Ο γενικόσ διδακτικόσ ςτόχοσ του μακιματοσ είναι να μάκουν οι μακθτζσ τθν ζννοια τθσ

αναδρομισ ςτον προγραμματιςμό και να μποροφν να τθν εωαρμόηουν.

Οι αντικειμενικοί / ειδικοί ςτόχοι του μακιματοσ (Ρροςδοκϊμενα Αποτελζςματα) είναι μετά από

τθν ολοκλιρωςθ του μακιματοσ οι μακθτζσ να:

Να αναγνωρίηουν τθ ςθμαςία τθσ αναδρομισ ςε ζνα πρόγραμμα και τθν ευελιξία χριςθσ τθσ

Να διακρίνουν τθ χριςθ μιασ δομισ αναδρομισ από μια δομι επανάλθψθσ Να αποκτιςουν τον ζλεγχο τθσ ροισ ενόσ προγράμματοσ με αναδρομι Να προςδιορίηουν τθ ςυνκικθ τζλουσ τθσ αναδρομισ.

3.2 Διδακτικζσ Σεχνικζσ Προςεγγίςεισ.

Για τθν ανάπτυξθ του ςεναρίου χρθςιμοποιείται θ τεχνικι των ερωταπαντιςεων, ςυηιτθςθ με

τουσ μακθτζσ, πρακτικι άςκθςθ ςε ομάδεσ εργαςίασ, ενϊ χρθςιμοποιοφνται ωφλλα εργαςίασ

όπου δίνεται μια μελζτθ περίπτωςθσ ωσ παράδειγμα αναωοράσ

3.3 Σο μεκοδολογικό / μακθςιακό πλαίςιο:

Το διδακτικό ςενάριο εξελίςςεται με ωφλλα εργαςίασ και ςυηιτθςθ μζςα ςτθν τάξθ πάνω ςτισ

δραςτθριότθτεσ και ερωτιςεισ των ωφλλων εργαςίασ.


49

Α Φάςθ

Δίνεται αρχικά ςτουσ μακθτζσ μζςω ωφλλου εργαςίασ 1 τα βιματα τθσ καταςκευισ ενόσ ςκαλιοφ

(Εικόνα 1)

Εικόνα 1: Βιματα καταςκευισ ενόσ ςκαλιοφ

Εικόνα 2: χεδιαςμόσ ςκαλιοφ ςε ιςομετρικό χαρτί

Οι μακθτζσ ζχουν μπροςτά τουσ ζνα ιςομετρικό χαρτί ϊςτε να μποροφν να το χρθςιμοποιιςουν

ςτθν κατανόθςθ τθσ ςχεδίαςθσ του ςκαλιοφ (Εικόνα 2).

Κατόπιν τουσ ηθτείται να δθμιουργιςουν μια ςκάλα με 5 ςκαλιά χρθςιμοποιϊντασ τθ δομι

επανάλθψθσ (διαδικαςία ςκάλα) (Εικόνα 3).


50

Εικόνα 3: χεδίαςθ ςκάλασ με δομι επανάλθψθσ

Β Φάςθ

Στθν τάξθ γίνεται ςυηιτθςθ κατά πόςο θ ςκάλα που ςχεδιάςτθκε ζχει ρεαλιςτικότθτα.

Γίνεται ςυηιτθςθ ςτθν ωωτογραωία που υπάρχει αντίςτοιχα ςτο ωφλλο εργαςίασ 1 (Εικόνα 4)

Εικόνα 4: Φωτογραφία ςκάλασ (Ρεαλιςτικι αντιςτοίχθςθ)

Το ηθτοφμενο είναι το επόμενο ςκαλί που κα ςχεδιάηεται ςτθ ςκάλα να είναι μικρότερο από το

προθγοφμενο. Συηθτείται θ ςυνκικθ θ οποία κα μικραίνει το ςκαλί: διάςταςθ-

παράμετροσ/μεταβλθτι, ςχζςθ-τφποσ. Γίνεται προςπάκεια εςτιαςμοφ πρϊτα ςτο τι πρζπει να

γίνει και μετά ςτο πωσ κα γίνει. Σ’ ζνα υπολογιςτικό γεωμετρικό περιβάλλον όπωσ είναι ο

Χελωνόκοςμοσ, ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ είναι να δθμιουργιςει προβλθματικζσ καταςτάςεισ και

να βοθκά τουσ μακθτζσ να τισ επιλφςουν (Γαβρίλθσ, 2002). Οι μακθτζσ εξετάηουν διαωορετικζσ

ςτρατθγικζσ για τθν επίλυςθ ενόσ προβλιματοσ και με τθν ανατροωοδότθςθ από το περιβάλλον

τροποποιοφν τθν υπάρχουςα γνϊςθ.

Κατόπιν επιχειρείται να δοκεί λφςθ από τουσ μακθτζσ με χριςθ τθσ επαναλθπτικισ δομισ. Οι

μακθτζσ χρθςιμοποιοφν τθν προθγοφμενθ γνϊςθ τθσ δομισ επανάλθψθσ. Εωόςον υπάρχει


51

δυςκολία διαχωριςμοφ μεταξφ επανάλθψθσ και αναδρομισ προτιμάται θ ανάμιξθ ςτθ ςχεδίαςθ

του μακιματοσ παρά ο πλιρθσ διαχωριςμόσ.

Δίνεται το ωφλλο εργαςίασ 2 όπου οι μακθτζσ ζχουν το βιματα υλοποίθςθσ τθσ ςκάλασ με

αναδρομι (διαδικαςία ςκάλα_προοπτικι). Οι μακθτζσ καλοφνται να υλοποιιςουν τα βιματα ςτο

χελωνόκοςμο και να καλζςουν τθ διαδικαςία με τιμζσ παραμζτρων 20 και 30 αντίςτοιχα δθλ.

Εικόνα 5: Ρεαλιςτικι αναπαράςταςθ τθσ ςκάλασ με χριςθ αναδρομισ

Οι μακθτζσ διαπιςτϊνουν ότι και πάλι ζχουν μια ςκάλα με 5 ςκαλοπάτια αλλά θ ςκάλα τουσ είναι

πιο ρεαλιςτικι Εικόνα 5).

Στθ ςυνζχεια ηθτείται από τουσ μακθτζσ θ διερεφνθςθ των βθμάτων τθσ ροισ του προγράμματοσ χρθςιμοποιϊντασ τουσ μεταβολείσ

οι οποίοι αντιπροςωπεφουν τισ παραμζτρουσ πο και πκ. Σφροντασ τουσ δρομείσ μεταβάλλουν δυναμικά τθν κλιςθ τθσ διαδικαςίασ και

ταυτόχρονα παρατθροφν τθν ςκάλα να αλλάηει ςτον καμβά.

Κατόπιν επιχειρείται θ αρχιτεκτονικι προςζγγιςθ του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί θ αναδρομι. Ακολουκείται το νοθτικό μοντζλο των

αντιγράωων και γίνεται ςυηιτθςθ ςτθν τάξθ και προςπάκεια ςτθν αναπαραγωγι των αποτελεςμάτων βθματικά ςφμωωνα με το παρακάτω

ςχιμα (Kurland & Pea, 1983).

αν :πκ<10 *τζλοσ+

ςκαλί :πο :πκ

ςπ

δ 90

ςκ

ςκάλα_προοπτικι :πο :πκ*0.8

Σκάλα_προοπτικι 20 30



ςπ

δ 90

ςκ



Σκάλα_προοπτικι :πο :πκ

πο=20 πκ=30

Σκάλα_προοπτικι :πο :πκ*0.8

πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ


Σκάλα_προοπτικι 20 19,3


πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ




πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ




πο=20 πκ=;




πο=20 πκ=;


94

Οι μακθτζσ ςε αυτι τθ ωάςθ καλοφνται:

Να αναγνωρίςουν τισ διαωορζσ με τθ αντίςτοιχθ χριςθ μιασ επαναλθπτικισ διαδικαςίασ ςτθ ροι του προγράμματοσ. Γίνεται προςπάκεια κατανόθςθσ και αναγνϊριςθσ από τουσ μακθτζσ ότι μια επανάλθψθ είναι μια ςυςςωρευτικι διαδικαςία, το ζνα επίπεδο αρχίηει μετά το πζρασ του προθγοφμενου ενϊ αντίκετα ςτθν αναδρομι μια διαδικαςία (ωσ μια υποδιαδικαςία του εαυτοφ τθσ) αρχίηει και τελειϊνει πριν θ προθγοφμενι τθσ διαδικαςία ολοκλθρωκεί

Να κατανοιςουν το ρόλο τθσ παραμζτρου πκ ςτο ςχεδιαςτικό τθσ ςκάλασ και κατ’ επζκταςθ ςτθν αναδρομι

Να εντοπίςουν τισ αλλαγζσ που προκαλοφνται ςτον καμβά ςε κάκε κλιςθ τθσ διαδικαςίασ ςκάλα_προοπτικι

Να κάνουν υποκζςεισ για το τελικό ςχιμα που κα προκφψει για ςυγκεκριμζνθ τιμι τθσ παραμζτρου πκ (αρικμόσ ςκαλιϊν, μζγεκοσ κάκε ςκαλιοφ)

Γ Φάςθ

Ωσ επόμενθ ωάςθ ηθτείται από τουσ μακθτζσ να προβλζψουν τθ ςχεδίαςθ που κα

προκφψει ςτον καμβά από τισ παρακάτω διαδικαςίεσ, κακϊσ και να ςυμπλθρϊςουν

αντίςτοιχα τα κελιά όπωσ ακριβϊσ υπιρχαν ςτο ωφλλο εργαςίασ 2 για τθ διαδικαςία

ςκάλα_προοπτικι (Εικόνεσ 6, 7).

Σε αυτι τθ ωάςθ προκαλοφνται οι μακθτζσ:

Να αναγνωρίςουν τθν αναδρομι,

Να κατανοιςουν τθ κζςθ τθσ μζςα ςτθ διαδικαςία από τθν οποία καλείται

Το ρόλο τθσ ςυνκικθσ ελζγχου ςτθν αναδρομι.

Εικόνα 6: Πρόβλεψθ αποτελζςματοσ ςτισ διαδικαςίεσ


95

Εικόνα 7: Πρόβλεψθ αποτελζςματοσ ςτισ διαδικαςίεσ

Οι μακθτζσ εωαρμόηουν τα βιματα ςτο χελωνόκοςμο και διαπιςτϊνουν τθν ορκότθτα ι μθ

τθσ ςυλλογιςτικισ τουσ. Οι μακθτζσ εργάηονται πάνω ςτον ζλεγχο τθσ ροισ του

προγράμματοσ.

Τζλοσ ηθτείται από τουσ μακθτζσ να τρζξουν μία από τισ 2 διαδικαςίεσ χωρίσ τον ζλεγχο

τζλουσ για να διαπιςτϊςουν τι κα ςυμβεί.

Κατά τθ μακθςιακι διαδικαςία τθσ αναδρομισ ο μακθτισ περνάει από το αποτζλεςμα τθσ

εκτζλεςθσ τθσ αναδρομισ ςτθν κατάςταςθ που δθμιουργεί κάτι ςυγκεκριμζνο δθλ. ςτθν

ίδια τθν πορεία τθσ αναδρομισ και ςτο γνωςιακό ςτόχο να ταυτοποιιςει με τθν

αναδρομικι μζκοδο τθν αλγορικμικι αναδρομικι ζκωραςθ ωσ προςζγγιςθ μιασ υπαρκτισ,

αλλά άγνωςτθσ γι’ αυτόν, τιμισ ορίου (Γυωτοδιμοσ, 2009).

Δ Φάςθ

Στθν τελευταία ωάςθ οι μακθτζσ καλοφνται να υλοποιιςουν μια διαδικαςία που τουσ

δίνεται, τθ διαδικαςία ςπιράλ. Κατόπιν χρθςιμοποιϊντασ τουσ μεταβολείσ μποροφν με

δυναμικό τρόπο να δθμιουργιςουν ζνα δικό τουσ ςχιμα με τθ χριςθ τθσ αναδρομισ ϊςτε

να διαπιςτϊςουν τθ δφναμθ, τθ λεπτότθτα αλλά και τθν ευελιξία τθσ (Εικόνα 8).

Εικόνα 8: Δυναμικόσ χειριςμόσ


96


Dagiene V. (2003), A set of Logo problems for learning algorithms, Proceedings of the 9th

European Logo Conference Eurologo 2003 “be creative... re-inventing technology in

education”, 168-177, Porto, Portugal

Kurland, D . M. , & Pea, R. D . Children's mental models of recursive Logo programs.

Proceedings of the Fifth Annual Cognitive Science Society, session 4, 1-5. Rochester, New

York, 1983

http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/19/05/37/PDF/A27_Kurland_Pea_85.pdf

Hoyles, C., Noss, R. and Adamson, R. (2002). Rethinking the microworld idea. Journal of

Educational Computing Research, 27 (1-2). pp. 29-53

Hoyles C. (1995) Exploratory software Exploratory cultures? In: Computers and Exploratory

Learning. Springer - Verlag, Vol. 146

Γαβρίλθσ Κ. (2002), Τα υπολογιςτικά περιβάλλοντα μάκθςθσ και διδαςκαλίασ τθσ

γεωμετρίασ. Στο: Κυνθγόσ, Χ, Δθμαράκθ, Ε, (Ed), Νοθτικά εργαλεία και Ρλθροωοριακά

μζςα, Ακινα: Καςτανιϊτθ

Γαβρίλθσ, Κ.& Ρολφηοσ, Γ. & Τουμάςθσ, Χ. κ.α.(2007) «Επιμορωωτικό υλικό-Ειδικό μζροσ

ΡΕ03». Ραιδαγωγικό Λνςτιτοφτο.

http://www.pi-schools.gr/programs/epeaek_b_epipedo/epim_tpe/P2/pe03.pdf

Γυωτοδιμοσ Γ., 2009. Θ αυτοαναωορά ςτθ γνϊςθ, νοθτικό και υπολογιςτικό εργαλείο

ανάλυςθσ και ςφνκεςθσ, 1ο Ρανελλινιο Συνζδριο Γνωςιακισ Επιςτιμθσ, Λεφκεσ τθσ

Ράρου από 28-31 Μαΐου 2009

http://www.cognitivesciencesociety.phs.uoa.gr/attachments/231_Gyftodimos%20-

%20Paros%20-%20abstract.pdf

Κυνθγόσ Χ., 1999. Ρροοπτικζσ Για Τθ Μακθματικι Ραιδεία από τθν Αρχιτεκτονικι των

Ψθωιδων, Τζταρτο Ρανελλινιο Συνζδριο Διδακτικισ των Μακθματικϊν και

Ρλθροωορικισ, Εκδ. Ρ. Μιχαθλίδθσ, ζκυμνο, Κριτθ, 450-454

http://www.clab.edc.uoc.gr/aestit/4th/PDF/450.pdf

Κυνθγόσ, Χ., (2006). «Εγχειρίδιο Χριςθσ του Χελωνόκοςμου», Εργαςτιριο Εκπαιδευτικισ

Τεχνολογίασ. ΕΚΡΑ, Φιλοςοωικι ςχολι, Τμιμα Φ.Ρ.Ψ., Τομζασ Ραιδαγωγικισ

http://etl.ppp.uoa.gr/_content/download/Material/eslate2/xelonokosmos_egxeiridio_xris

is.pdf

ΦΕΚ Βϋ 2281 (2011), Ζγκριςθ Ρρογραμμάτων Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ και Δευτεροβάκμιασ

Εκπαίδευςθσ για τθν πιλοτικι τουσ εωαρμογι του διδακτικοφ πεδίου Μακθματικά,

Εωθμερίδα τθσ Κυβερνιςεωσ

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php

http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/19/05/37/PDF/A27_Kurland_Pea_85.pdf

http://www.pi-schools.gr/programs/epeaek_b_epipedo/epim_tpe/P2/pe03.pdf

http://www.cognitivesciencesociety.phs.uoa.gr/attachments/231_Gyftodimos%20-%20Paros%20-%20abstract.pdf

http://www.cognitivesciencesociety.phs.uoa.gr/attachments/231_Gyftodimos%20-%20Paros%20-%20abstract.pdf

http://www.clab.edc.uoc.gr/aestit/4th/PDF/450.pdf

http://etl.ppp.uoa.gr/_content/download/Material/eslate2/xelonokosmos_egxeiridio_xrisis.pdf

http://etl.ppp.uoa.gr/_content/download/Material/eslate2/xelonokosmos_egxeiridio_xrisis.pdf


97

ΦΕΚ Βϋ 2323 (2011), Ζγκριςθ Ρρογραμμάτων Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ και Δευτεροβάκμιασ

Εκπαίδευςθσ για τθν πιλοτικι τουσ εωαρμογι του διδακτικοφ πεδίου Τεχνολογίεσ

Ρλθροωορίασ και Επικοινωνιϊν, Εωθμερίδα τθσ Κυβερνιςεωσ


Κόμθσ, Β. (2005). Ειςαγωγι ςτθ Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ. Ακινα: Κλειδάρικμοσ


98

Παράρτθμα

Φφλλο εργαςίασ 1

Σε αυτό το μάκθμα κα γνωρίςουμε τθν ζννοια τθσ Αναδρομισ

Σασ δίνονται παρακάτω τα βιματα δθμιουργίασ ενόσ ςκαλιοφ.

για ςκαλί :πο :πκ

ςκ

επανάλαβε 4*μ :πο δ 90+

α 45 μ :πκ

δ 45 μ :πο

δ 135 μ :πκ

ςπ

α 45 μ :πο

ςκ

α 135 μ :πκ

α 45 μ :πο

ςπ

δ 90

ςκ

τζλοσ

Ανοίξτε το περιβάλλον του χελωνόκοςμου και υλοποιείςτε τθ διαδικαςία ςκαλί. Με το

ιςομετρικό χαρτί που ζχετε μπροςτά ςασ προςπακιςτε να ακολουκιςετε τα βιματα τθσ

διαδικαςίασ αν αμωιςβθτείτε κάποιο από αυτά.

Χρθςιμοποιιςτε τθ δομι επανάλθψθσ που μάκατε (επανάλαβε) και ςχεδιάςτε ςτον

καμβά του χελωνόκοςμου μια ςκάλα με 5 ςκαλοπάτια. Ονομάςτε τθ διαδικαςία ςκάλα.

Είναι ρεαλιςτικι θ ςκάλα που καταςκευάςατε ςφμωωνα με τθν παρακάτω ωωτογραωία;


99

Μασ ικανοποιεί θ δομι επανάλθψθσ όπωσ τθν εωαρμόςαμε ςτο παράδειγμα μασ;

Ροια είναι θ παράμετροσ που μεταβάλλεται για να ζχουμε μια ςκάλα με προοπτικι όπωσ

αυτι τθσ εικόνασ (μικρότερο ςκαλί από το προθγοφμενο κάκε ωορά);

Ροια θ μακθματικι ςχζςθ για τθ μεταβλθτι που κα τθν αλλάηει κάκε ωορά;

Ρροςπακιςτε να υλοποιιςετε τϊρα τθ ςκάλα με προοπτικι αλλάηοντασ όπου χρειάηεται

τα βιματα τθσ διαδικαςίασ ςκάλα.


Σε αυτό το μάκθμα κα γνωρίςουμε τθν ζννοια τθσ Αναδρομισ

Στο περιβάλλον του χελωνόκοςμου υλοποιείςτε τθ διαδικαςία ςκάλα_προοπτικι:

για ςκάλα_προοπτικι :πο :πκ



ςπ

δ 90

ςκ


τζλοσ


100

Τρζξτε τθ διαδικαςία με παραμζτρουσ 20 και 30 αντίςτοιχα δθλ.

ςκάλα_προοπτικι 20 30

Ρόςα ςκαλιά ζχει θ ςκάλα;

Τι παρατθρείται για το κάκε ςκαλί;

Με τουσ μεταβολείσ του χελωνόκοςμου αλλάξτε το μζγεκοσ των ςκαλιϊν

Τϊρα πάμε να δοφμε τα βιματα υλοποίθςθσ τθσ διαδικαςίασ. Συμπλθρϊνουμε τουσ

αρικμοφσ που λείπουν ςτα ερωτθματικά:


101

Θ διαδικαςία ςκάλα_προοπτικι καλεί τον εαυτό τθσ. Αυτό ονομάηεται Αναδρομι. Γιατί τα διαδοχικά βιματα (τετράγωνα) είναι το ζνα μζςα ςτο άλλο;

Τελειϊνει θ μια διαδικαςία ςκάλα_προοπτικι πριν ξεκινιςει θ επόμενθ κλιςθ;

Αναγνωρίηετε τϊρα τθ διαωορά με τθν επαναλθπτικι δομι; Τι ςυμβαίνει εκεί;

Γιατί το τελευταίο βιμα (τετράγωνο) είναι πιο μικρό (ζχει λιγότερεσ εντολζσ);

Δικαιολογείται ο αρικμόσ των ςκαλιϊν που εμωανίηονται ςτον καμβά όταν τρζχετε τθ διαδικαςία;

Ρότε ςταματά θ διαδικαςία;



ςπ

δ 90

ςκ





ςπ

δ 90

ςκ



Σκάλα_προοπτικι :πο :πκ

πο=20 πκ=30


πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ




πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ




πο=20 πκ=;



ςπ

δ 90

ςκ




πο=20 πκ=;




πο=20 πκ=;


102

Ρωσ ςταματά θ διαδικαςία;

Σασ δίνονται παρακάτω δφο διαδικαςίεσ:

για ςχιμα1 :πλευρά

αν :πλευρά<20 *ςταμάτθςε+

επανάλαβε 4*μ :πλευρά δ 90+

δ 90 μ :πλευρά α 90

ςχιμα1 :πλευρά*0.5

τζλοσ

για ςχιμα1 :πλευρά

αν :πλευρά<20 *ςταμάτθςε+

ςχιμα1 :πλευρά/2

επανάλαβε 4*μ :πλευρά δ 90+

δ 90 μ :πλευρά α 90

τζλοσ

Αναγνωρίηετε τθν αναδρομι ςε κάποια από τισ παραπάνω διαδικαςίεσ;

Ροια διαωορά ζχουν οι δφο διαδικαςίεσ; Δοκιμάςτε να ςχεδιάςετε ςτο χαρτί ςασ

το αποτζλεςμα τθσ κάκε διαδικαςίασ χωρίσ να τθν υλοποιιςετε ςτον υπολογιςτι.

Τι νομίηετε ότι κα ςυμβεί αν παραλείψουμε τθν εντολι αν;

Τϊρα υλοποιιςτε τισ διαδικαςίεσ ςτον χελωνόκοςμο με τιμι παραμζτρου 90 και

ελζγξτε τθν ορκότθτα ι μθ τθσ ςχεδίαςισ ςασ ςτο χαρτί.

Δοκιμάςτε να διαγράψετε τθν εντολι αν. Τι ςυμβαίνει όταν τρζχει θ διαδικαςία;

Αλλάξτε τθ ςυνκικθ τζλουσ. Ρειραματιςτείτε και δζςτε πωσ επθρεάηει το

αποτζλεςμα.

Ανακεωαλαίωςθ:

Υλοποιιςτε τθ διαδικαςία ςπιράλ ςτον χελωνόκοςμο:


104

για ςπιράλ :πλευρά :γωνία :μείωςθ

μ :πλευρά

α :γωνία

αν :πλευρά>200 *ςταμάτθςε+

ςπιράλ :πλευρά+:μείωςθ :γωνία :μείωςθ

τζλοσ

Τρζξτε τθ διαδικαςία για τιμζσ παραμζτρων 80 120 10 και κατόπιν αλλάξτε τουσ

μεταβολείσ ϊςτε να δθμιουργιςετε το δικό ςασ ιδιαίτερο ςχιμα. Θ αναδρομι ςτον

προγραμματιςμό δείχνει δφναμθ, λεπτότθτα και ευελιξία!!


105

«Παίηοντασ με τον Ζλμερ !» : Ζνα διδακτικό ςενάριο με

τθν αξιοποίθςθ του διαδραςτικοφ πίνακα για τθν

προςχολικι και πρωτοςχολικι θλικία

Α. Καπανιάρθσ1

[email protected]

1 Α.Σ.ΡΑΛ.Τ.Ε., Γενικό Τμιμα Ραιδαγωγικϊν Μακθμάτων, Ραράρτθμα Βόλου

Περίλθψθ

Θ παροφςα ειςιγθςθ αφορά τθν παρουςίαςθ ενόσ διδακτικοφ ςεναρίου μζςω χριςθσ

εργαλείων Πλθροφορικισ και Σ.Π.Ε. Ειδικότερα το παρόν διδακτικό ςενάριο αφορά

Νθπιαγωγοφσ -Δαςκάλουσ (πρωτοςχολικι θλικία) και πραγματοποιικθκε ςτο πλαίςιο

πρακτικισ άςκθςθσ ςτο Πανεπιςτθμιακό Κζντρο Επιμόρφωςθσ Κεντρικισ Μακεδονίασ

(ΠΑ.Κ.Ε.). Εφαρμόςτθκε με εκπαιδευόμενουσ Νθπιαγωγοφσ ςτο Κζντρο τιριξθσ

Επιμόρφωςθσ (Κ..Ε) Βόλου. τόχοι του ςεναρίου ιταν: α) να μποροφν οι εκπαιδευτικοί να

κατανοοφν τισ κατθγορίεσ και τα τεχνικά χαρακτθριςτικά των διαδραςτικϊν πινάκων, β) να

κατανοοφν τισ βαςικζσ χριςεισ και τα βαςικά εργαλεία ενόσ διαδραςτικοφ πίνακα, γ) να

ςχεδιάηουν μια διαδραςτικι εφαρμογι. Θ διάρκεια του ςεναρίου αφοροφςε τρεισ

διδακτικζσ ϊρεσ και περιλάμβανε δυο φφλλα δραςτθριότθτασ.

Λζξεισ κλειδιά: διαδραςτικόσ πίνακασ, διδακτικό ςενάριο, διαδραςτικό παιχνίδι

1. Ειςαγωγι

Ο διαδραςτικόσ πίνακασ (Interactive whiteboard) ορίηεται ωσ ζνα ψθωιακό

αλλθλεπιδραςτικό εργαλείο, μζςω του οποίου μποροφν να κινθτοποιθκοφν οι

ακουςτικζσ, οπτικζσ και κιναιςκθτικζσ αιςκιςεισ του χριςτθ με απϊτερο ςτόχο τθ

διευκόλυνςθ τθσ μάκθςθσ. Ο διαδραςτικόσ πίνακασ αποτελείται: α) από το υλικό

μζροσ (hardware), δθλαδι τθν επιωάνεια του πίνακα, το προβολικό ςφςτθμα (video

projector), τον Θ/Υ και τισ αντίςτοιχεσ καλωδιϊςεισ και β) από το λογιςμικό


106

(software), δθλαδι το πρόγραμμα, το οποίο αναλαμβάνει τθν ςυνεργαςία υλικοφ -

λογιςμικοφ και τθν αλλθλεπίδραςθ του χριςτθ με τα εικονιηόμενα αντικείμενα.

Οι διαδραςτικοί πίνακεσ, οι οποίοι κυκλοωοροφν ςτο εμπόριο διακρίνονται ςε δυο

μεγάλεσ κατθγορίεσ: α) διαδραςτικοί πίνακεσ με ενςωματωμζνο προβολζα πίςω

από τθν οκόνθ, β) διαδραςτικοί πίνακεσ με χριςθ LCD projector. Ρριν από τθ

ςφνδεςθ του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι με τθν επιωάνεια προβολισ (πίνακασ)

πρζπει να πραγματοποιθκεί θ εγκατάςταςθ του ειδικοφ λογιςμικοφ (driver). Στθ

ςυνζχεια, θ ςφνδεςθ μπορεί να επιτευχκεί με δυο τρόπουσ: α) ενςφρματα (ςειριακι

κφρα – USB) ι β) αςφρματα (τεχνολογία Bluetooth).

2. Πλαίςιο ςχεδιαςμοφ και αναφοράσ ςεναρίου (ςχεδίαςθ)

Το διδακτικό ςενάριο που αωοροφςε τθν ενότθτα διαδραςτικά ςυςτιματα

διδαςκαλίασ με τίτλο : «Ραίηοντασ με τον Ζλμερ !» : Ζνα διδακτικό ςενάριο με τθν

αξιοποίθςθ του διαδραςτικοφ πίνακα για τθν προςχολικι και πρωτοςχολικι θλικία

είχε διάρκεια τρεισ ϊρεσ. Αωοροφςε κυρίωσ τον κλάδο ΡΕ60, Νθπιαγωγϊν και

περιλαμβανόταν ςτο πρόγραμμα ςπουδϊν τθσ επιμόρωωςθσ του Κλάδου ΡΕ60,

Νθπιαγωγϊν ςτθν ενότθτα 2, Χριςθ Βαςικϊν Εργαλείων Ρλθροωορικισ,

Υποενότθτα 2.9 Διαδραςτικά Συςτιματα Διδαςκαλίασ (ς. 96-107).

Οι εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ που αωοροφςε το διδακτικό ςενάριο ιταν: θ

Ρλθροωορικι, θ Γλϊςςα, τα Μακθματικά, και θ Μελζτθ Ρεριβάλλοντοσ – Φυςικι.

Οι προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των επιμορωωμζνων εκπαιδευτικϊν ιταν θ

ολοκλιρωςθ του Α’ επιπζδου επιμόρωωςθσ ςτθ χριςθ των Τεχνολογιϊν

Ρλθροωορίασ & Επικοινωνιϊν, ζχοντασ βαςικζσ γνϊςεισ χειριςμοφ Θ/Υ κακϊσ και

απλϊν λογιςμικϊν γραωείου και διαδικτφου.

Οι ςτόχοι που τζκθκαν για το ςυγκεκριμζνο διδακτικό ςενάριο ιταν οι

εκπαιδευτικοί:

να μποροφν να επιλζγουν με βάςθ τθ τεχνολογία καταςκευισ το λογιςμικό και το διαδραςτικό πίνακα, ςφμωωνα με τισ δικζσ του χριςεισ (κατθγορίεσ και τεχνικά χαρακτθριςτικά)


107

να είναι ςε κζςθ να κατανοοφν και να χρθςιμοποιοφν ςτοιχειωδϊσ τισ δυνατότθτεσ του διαδραςτικοφ πίνακα ωσ ςυςκευι (βαςικζσ χριςεισ και εργαλεία διαδραςτικϊν πινάκων)

να μποροφν να ςχεδιάηουν και να εωαρμόηουν απλζσ εκπαιδευτικζσ δραςτθριότθτεσ, μζςω του λογιςμικοφ του διαδραςτικοφ πίνακα (διδακτικό εργαλείο).

Θ απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι που χρθςιμοποιικθκε για τθν υλοποίθςθ του

ςεναρίου, αωοροφςε ζνα διαδραςτικό πίνακα για επίδειξθ και πρακτικι άςκθςθ

κακϊσ και μθχάνθμα προβολισ (video projector) με Θ/Υ για παρουςίαςθ

κεωρθτικϊν εννοιϊν. Επίςθσ χρθςιμοποιικθκε, εργαςτιριο πλθροωορικισ ςτο

οποίο είχε εγκαταςτακεί το λογιςμικό SMART Notebook 10 για διαδραςτικοφσ

πίνακεσ Smart Board.

Πςον αωορά το ςυςχετιςμό του διδακτικοφ ςεναρίου με το υλικό των Κ.Σ.Ε., κα

πρζπει να αναωζρουμε ότι θ ανάπτυξθ του ςεναρίου ακολουκεί το υλικό και το

Α.Ρ.Σ. των Κ.Σ.Ε. κλάδου ΡΕ60 (Επιμορωωτικό υλικό για τθν επιμόρωωςθ των

εκπαιδευτικϊν ςτα Κζντρα Στιριξθσ Επιμόρωωςθσ, τεφχοσ 2β, Α’ ζκδοςθ,

Λανουάριοσ 2011).

Θ οργάνωςθ του τμιματοσ για τθν υλοποίθςθ τθσ διδαςκαλίασ κατά τθν εωαρμογι

του διδακτικοφ ςεναρίου ςτο Κ.Σ.Ε. Βόλου, ακολοφκθςε τθν οργάνωςθ των

εκπαιδευομζνων κατά ομάδεσ. Χρθςιμοποιικθκε το εργαςτιριο πλθροωορικισ

κακϊσ και θ τάξθ του διαδραςτικοφ πίνακα. Ειδικότερα ςτο εργαςτιριο

πλθροωορικισ όπου ιταν εγκατεςτθμζνο το λογιςμικό του διαδραςτικοφ πίνακα οι

εκπαιδευτικοί πειραματίςτθκαν και εξαςκικθκαν με τισ βαςικζσ επιλογζσ του

λογιςμικοφ (Φφλλο δραςτθριοτιτων 1, 2) ζτςι ϊςτε ςτθν αίκουςα του

διαδραςτικοφ να μποροφν να δοκιμάςουν τθ δικι τουσ εωαρμογι ςτθν πράξθ.

Οι διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ αωοροφςαν κυρίωσ τθν

ομαδοςυνεργατικι διδαςκαλία, τθ μζκοδο διάλεξθσ και τθ ςυηιτθςθ. Σφμωωνα με

το ςενάριο, ο εκπαιδευτισ κα ζπρεπε να πραγματοποιιςει καταρχιν μια ςυηιτθςθ

για να διερευνιςει τι γνωρίηουν οι εκπαιδευόμενοι: α) ςχετικά με τισ μζχρι τϊρα

εμπειρίεσ από τθν παιδαγωγικι αξιοποίθςθ των ΤΡΕ ςτθ ςχολικι τάξθ, β) ςχετικά

με τισ τεχνολογίεσ διαδραςτικϊν ςυςτθμάτων, γ) ςχετικά με το

τρόπο λειτουργίασ και χριςθσ του διαδραςτικοφ πίνακα, δ) ςχετικά με τθν

παιδαγωγικι αξιοποίθςθ του διαδραςτικοφ πίνακα.


108

Με αωορμι τθν παραπάνω ςυηιτθςθ, πραγματοποιικθκε μια παρουςίαςθ

διάρκειασ 20ϋϋ λεπτϊν (power point), καλφπτοντασ κεωρθτικά ηθτιματα που

αωοροφν τα παραπάνω κζματα κακϊσ και τισ κατθγορίεσ και τα τεχνικά

χαρακτθριςτικά των διαδραςτικϊν πινάκων. Στθ ςυνζχεια ςτο εργαςτιριο

πλθροωορικισ υλοποιικθκε το Φφλλο εργαςίασ 1 που αωοροφςε : α) λειτουργίεσ

κάκε επιλογισ τθσ γραμμισ εργαλείων ςτθν προεπιλεγμζνθ γραμμι εργαλείων

SMART Notebook, β) λειτουργίεσ κάκε επιλογισ τθσ προςαρμοςμζνθσ γραμμισ

κινοφμενων εργαλείων SMART Notebook.

Μετά τισ γνϊςεισ που αποκτικθκαν ςτο παραπάνω ςτάδιο και τθν κακοδιγθςθ του

εκπαιδευτι οι εκπαιδευτικοί ζκεςαν ςε εωαρμογι το Φφλλο εργαςίασ 2, δθλαδι τθ

δραςτθριότθτα διαδραςτικοφ παιχνιδιοφ για τον ΕΛΜΕ (ωιδάκι) μζςω

διαδραςτικοφ πίνακα (SMART Notebook 10).

Ολοκλθρϊνοντασ τα παραπάνω ςτάδια, τθ τρίτθ ϊρα οι εκπαιδευόμενοι ςτο

πραγματικό περιβάλλον του διαδραςτικοφ πίνακα, μποροφςαν να εωαρμόςουν

ςτθν πράξθ τθ δραςτθριότθτα που ολοκλιρωςαν αξιολογϊντασ τισ εργαςίεσ των

ομάδων τουσ.

2. Φφλλο Δραςτθριοτιτων 1

Το ωφλλο δραςτθριότθτασ 1 αωοροφςε τθν γνωριμία των εκπαιδευτικϊν με το

λογιςμικό SMART Notebook 10 για διαδραςτικοφσ πίνακεσ και περιγράωεται ςτα

επόμενα βιματα:

ΒΘΜΑ 1ο: Ανοίξτε το πρόγραμμα SMART Notebook 10 από το αντίςτοιχο εικονίδιο

κάτω δεξιά ι από το κατάλογο επιλογϊν «Ζναρξθ». Ρατιςτε το εικονίδιο SMART

Board ςτθν περιοχι ειδοποίθςθσ, και ζπειτα επιλζξτε Notebook.

ΣΘΜΕΛΩΣΘ: Αν ο υπολογιςτισ δεν είναι επί του παρόντοσ ςυνδεδεμζνοσ με διαδραςτικό προϊόν SMART, το εικονίδιο SMART Board περιλαμβάνει ζνα X ςτθν κάτω δεξιά γωνία. Στο SMART Notebook, μπορείτε να δθμιουργιςετε αρχεία .notebook που περιλαμβάνουν γραωικά, κείμενο, πίνακεσ, γραμμζσ, ςχιματα, κινοφμενα ςτοιχεία και πολλά άλλα. Μπορείτε να ανοίξετε αρχεία .notebook ςτο SMART Notebook ςε λειτουργικό ςφςτθμα Windows, Mac ι Linux. Μπορείτε επίςθσ να εξάγετε το αρχείο ςασ ςε διάωορεσ μορωζσ, μεταξφ των οποίων και HTML και PDF.


109

Εικόνα 1: Σο περιβάλλον του Λογιςμικοφ SMART Notebook 10

ΒΘΜΑ 2ο: Στο δεφτερο βιμα κα γνωρίςουμε τθ γραμμι εργαλείων SMART

Notebook. Θ γραμμι εργαλείων SMART Notebook ςάσ επιτρζπει να επιλζξετε και να

χρθςιμοποιιςετε διάωορεσ εντολζσ και εργαλεία μζςα από το παράκυρο SMART

Notebook.

ΘΜΕΛΩΕΛ

Μπορείτε να μετακινιςετε τθ γραμμι εργαλείων ςτο πάνω ι ςτο κάτω μζροσ τθσ

διαδραςτικισ οκόνθσ. Μπορείτε να προςαρμόςετε τθ γραμμι εργαλείων ζτςι ϊςτε

να περιλαμβάνει τα εργαλεία που χρθςιμοποιείτε πιο ςυχνά. Ο παρακάτω πίνακασ

περιγράωει τισ λειτουργίεσ κάκε εικονιδίου γραμμισ εργαλείων ςτθν

προεπιλεγμζνθ γραμμι εργαλείων «SMART Notebook».

Πίνακασ 1: Λειτουργίεσ των εικονιδίων γραμμισ εργαλείων «SMART Notebook»

Λειτουργία

(button)

Περιγραφι


110

Ρροθγοφμενθ ςελίδα

Επόμενθ ςελίδα

Ειςαγωγι κενισ ςελίδασ

Άνοιγμα

Αποκικευςθ

Επικόλλθςθ

Αναίρεςθ

Επανάλθψθ ενζργειασ

Διαγραωι

Σκίαςθ οκόνθσ

Ρλιρθσ οκόνθ

Διαωανζσ ωόντο

Ρροβολι διπλισ ςελίδασ

Λειτουργία διπλισ γραωισ

Γραμμι εργαλείων καταγραωισ οκόνθσ


111

Ενεργοποίθςθ SMART Document Camera

Ειςαγωγι πίνακα

Επιλογι

Μαρκαδόροσ

Δθμιουργικόσ μαρκαδόροσ

Γόμα

Γραμμι

Σχιμα

Στυλογράωοσ αναγνϊριςθσ ςχιματοσ

Μαγικόσ Μαρκαδόροσ

Ρλιρωςθ

Κείμενο

Λδιότθτεσ

Εργαλεία μζτρθςθσ

Μετακίνθςθ Γραμμισ εργαλείων


112

Ο παρακάτω πίνακασ περιγράωει τισ λειτουργίεσ κάκε εικονιδίου γραμμισ

εργαλείων, που μπορεί κανείσ να προςκζςει ςε μια προςαρμοςμζνθ γραμμι

κινοφμενων εργαλείων SMART Notebook.

Πίνακασ 2: Λειτουργίεσ των εικονιδίων τθσ προςαρμοςμζνθσ γραμμισ κινοφμενων

εργαλείων «SMART Notebook».

Λειτουργία

(button)

Περιγραφι

Εκτφπωςθ

Εςτίαςθ

Εμωάνιςθ όλων των ςυνδζςεων

Ειςάγετε Ερϊτθςθ

φκμιςθ ζνταςθσ

Άμεςθ διάςκεψθ

Κζντρο υποδοχισ

Ρλθκτρολόγιο SMART

Ρρόγραμμα εγγραωισ SMART


113

Ρρόγραμμα αναπαραγωγισ βίντεο SMART

Καρωίτςωμα ςελίδασ

Ρροςαρμογι

Απαλοιωι ςελίδασ

Ρροβολι/Απόκρυψθ ςτοίχιςθσ

Κλωνοποίθςθ ςελίδασ

Κανονικά πολφγωνα

ΒΘΜΑ 3ο: Ρειραματιςτείτε με τα βαςικά εργαλεία τθσ γραμμισ εργαλείων. Ραραδείγματοσ χάρθ πατιςετε το κουμπί Μαρκαδόροσ, εμωανίηεται μια επιλογι διακζςιμων ςτιλ γραμμϊν. Ρατιςτε Ρροβολι μίασ / δφο ςελίδων. Μία δεφτερθ ςελίδα εμωανίηεται ςτθν περιοχι πίνακα. Ζνα κόκκινο περικϊριο επιςθμαίνει τθν ενεργι ςελίδα. Για άνοιγμα ενόσ αρχείου : 1. Επιλζξτε Άνοιγμα., 2. Εμωανίηεται το πλαίςιο διαλόγου Άνοιγμα. Ρεριθγθκείτε και επιλζξτε, 3. Άνοιγμα.

Για να αποκθκεφςετε ζνα νζο αρχείο: 1. Επιλζξτε Αποκικευςθ., 2. Εμωανίηεται το

πλαίςιο διαλόγου Αποκικευςθ ωσ, 3. Ρεριθγθκείτε ςτο ωάκελο όπου κζλετε να

αποκθκεφςετε το νζο αρχείο, 4. Ρλθκτρολογιςτε ζνα όνομα για το αρχείο ςτο

πλαίςιο Πνομα αρχείου. Αν κζλετε να διαςωαλίςετε ότι το αρχείο ςασ κα

διατθριςει τθ μορωοποίθςι του, επιλζξτε το τφπο αρχείου .notebook.

Για προβολι μιασ ςελίδασ: Αν το εργαλείο ταξινόμθςθσ ςελίδων δεν είναι ορατό,

επιλζξτε το εργαλείο ταξινόμθςθσ ςελίδων, επιλζξτε τθ μικρογραωία τθσ ςελίδασ

που κζλετε να προβάλλετε. Για προβολι τθσ επόμενθσ ςελίδασ ςε ζνα αρχείο

επιλζξτε ςελίδα Για προβολι τθσ προθγοφμενθσ ςελίδασ ςε ζνα αρχείο επιλζξτε

προθγοφμενθ ςελίδα. Για ειςαγωγι μιασ ςελίδασ με τθ γραμμι εργαλείων SMART


114

Notebook: επιλζξτε Ειςαγωγι κενισ ςελίδασ. Θ νζα ςελίδα εμωανίηεται μετά τθ

τρζχουςα ςελίδα.

3. Φφλλο δραςτθριοτιτων 2

Το ωφλλο δραςτθριότθτασ 2 περιλαμβάνει δραςτθριότθτα διαδραςτικοφ παιχνιδιοφ

για τον ΕΛΜΕ (ωιδάκι) μζςω του διαδραςτικοφ πίνακα (SMART Notebook 10).

Εικόνα 3: Από τθν εικονογράωθςθ του παραμυκιοφ ΕΛΜΕ

ΒΘΜΑ 1ο: Ανοίξτε το πρόγραμμα SMART Notebook 10 από το αντίςτοιχο εικονίδιο

κάτω δεξιά ι από το κατάλογο επιλογϊν «Ζναρξθ». Επιλζξτε το εικονίδιο SMART

Board ςτθν περιοχι ειδοποίθςθσ, και ζπειτα επιλζξτε Notebook.

ΒΘΜΑ 2ο: Ειςάγετε μια παιδικι ηωγραωιά που κα δθμιουργιςουν τα παιδιά με

κζμα τον πολφχρωμο ελζωαντα Ζλμερ ςε ςχιμα αρικμθμζνου διαδρόμου (ωιδάκι)

που κα χρθςιμοποιθκεί ωσ καμβάσ για τθ δθμιουργία του διαδραςτικοφ παιχνιδιοφ.

ΤΜΠΛΘΡΩΜΑΣΛΚΕ ΟΔΘΓΛΕ ΓΛΑ ΣΘ ΝΘΠΛΑΓΩΓΟ:

Τα παιδιά ηωγραωίηουν με ό,τι υλικά επικυμοφν το ωόντο τθσ διαδρομισ του Ζλμερ

(βλ.εικόνα 3). Ραρακολουκοφν τον/τθν εκπαιδευτικό, που ψθωιοποιεί (scanning) τθ

ηωγραωιά τουσ και τθν περνά ςτον υπολογιςτι και το περιβάλλον του smartboard.

Ζτςι, τα παιδιά ζρχονται ςε επαωι με ςυγκεκριμζνθ κουλτοφρα τάξθσ, αωοφ


115

οριςμζνα εργαλεία και κινιςεισ αποτελοφν κακθμερινότθτα των παιδιϊν και

οδθγοφν ςε εξοικείωςθ με τον ονομαηόμενο τεχνολογικό εγγραμματιςμό.

Ακολουκεί ςυηιτθςθ με τα παιδιά για τα χαρακτθριςτικά ενόσ επιτραπζηιου

παιχνιδιοφ. Τι χρειάηεται για να παίξουμε; (ηάρι), Ροιοι είναι οι κανόνεσ του

παιχνιδιοφ; Ροιο είναι το ςενάριο; Ροιοσ νικά και με ποια προχπόκεςθ; Κα

υπάρχουν παγίδεσ-εμπόδια; Τι ςυμβαίνει όταν πετφχουν κάποιο εμπόδιο; Τι κα

ικελαν να ςυμβαίνει όταν πατά το «πιόνι» τουσ ςτα κουτάκια, κα ικελαν να

«ηωντανεφει» μουςικι; Κα ικελαν να γίνεται κάτι άλλο; Να ξεκινά κάποιο video με

ηϊο τθσ ηοφγκλασ ίςωσ; Ρροςωζρουμε ιδζεσ που μποροφμε να υλοποιιςουμε και τα

παιδιά επιλζγουν ό,τι κζλουν για να εμπλουτίςουν και να κάνουν πιο διαδραςτικό

το παιχνίδι τουσ.

Εικόνα 4: Ηωγραωιά νθπίου που κα χρθςιμοποιθκεί ωσ καμβάσ για το διαδραςτικό

παιχνίδι (ωιδάκι)

ΒΘΜΑ 3ο:

Στουσ αρικμοφσ από το 4 ζωσ 9 ςτο ηωγραωιςμζνο διάδρομο κα ενςωματϊςουμε

με τθ τεχνικι του υπερςυνδζςμου πολυμεςικά ςτοιχεία (ιχουσ, βίντεο, ςυνδζςμουσ

ςε ιςτοςελίδεσ κ.ά) με ςτόχο κάκε ωορά που ο μακθτισ περνάει ςτο κάκε αρικμό

να ακοφει ι να βλζπει το μικρό του πολυμεςικό δϊρο.


116

Εικόνα 5: Θ Ειςαγωγι υπερςυνδζςμου ςτο περιβάλλον του λογιςμικοφ Smart

Notebook 10

Εικόνα 6: Θ ειςαγωγι του διαδραςτικοφ ηαριοφ από τισ βιβλιοκικεσ του λογιςμικοφ

ΒΘΜΑ 4ο:

Από το μενοφ του λογιςμικοφ ειςάγονται δυο-τρεισ εικόνεσ που κα

χρθςιμοποιθκοφν ωσ πιόνια για το παιχνίδι εωόςον προθγουμζνωσ τα ζχετε

εντοπίςει ςτο διαδίκτυο. Τα πιόνια ςτθ ςυνζχεια κα πρζπει να τοποκετθκοφν ςτθν

ζναρξθ ωσ απλζσ ωωτογραωίεσ χωρίσ κλείδωμα.

ΒΘΜΑ 5ο:


117

Για να δουλζψει όμωσ το παιχνίδι χρειάηεται ζνα ηάρι που πρζπει να είναι

διαδραςτικό. Από τισ ζτοιμεσ βιβλιοκικεσ αντικειμζνων που το λογιςμικό

ειςάγουμε το διαδραςτικό ηάρι. Ζτςι κάκε μακθτισ ρίχνοντασ ψθωιακά (διπλό κλικ

ςτο ηάρι) κα μπορεί να μετακινθκεί ςτο εμπλουτιςμζνο με πολυμεςικοφσ πόρουσ

διάδρομο του παιχνιδιοφ.

Εικόνα 7: Θ ειςαγωγι του διαδραςτικοφ ηαριοφ

ΒΘΜΑ 6ο: Αποκθκεφςετε τθν εργαςία ςασ ςτο πρότυπο του λογιςμικοφ με ςτόχο να

εμπλουτιςτεί από άλλεσ τάξεισ ι ςε άλλα μακιματα.

Εικόνα 8: Το ολοκλθρωμζνο διαδραςτικό παιχνίδι ωιδάκι


118


Οι επιμορωοφμενοι ςυμμετείχαν ενεργθτικά ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία διότι τα

ωφλλα δραςτθριοτιτων ιταν ζτςι ςχεδιαςμζνα ϊςτε οι εκπαιδευτικοί να

προχωροφν βιμα – βιμα. Μ’ αυτό το τρόπο οι εκπαιδευτικοί μποροφςαν να

γνωρίςουν με πρακτικό τρόπο οι ίδιοι τα εργαλεία του λογιςμικοφ (Smart Notebook

10), τόςο μζςω του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι, όςο και μζςω τθσ δοκιμισ του ίδιου

του διαδραςτικοφ πίνακα. Επίςθσ ζνασ άλλοσ λόγοσ ενεργθτικισ ςυμμετοχισ των

εκπαιδευόμενων υπιρξε θ ςυμμετοχι τουσ ςτθ δθμιουργία απλϊν εκπαιδευτικϊν

δραςτθριοτιτων (διαδραςτικό παιχνίδι).

Το ςενάριο προκάλεςε ςε μεγάλο βακμό το ενδιαωζρον των επιμορωοφμενων διότι

το κζμα του ςεναρίου:

υπιρξε πρωτότυπο και χριςιμο για τουσ νθπιαγωγοφσ,

κατανόθςαν ότι μζςω του διαδραςτικοφ πίνακα μποροφν να εργαςτοφν με διαωορετικά λογιςμικά για προςχολικι θλικία αλλά και να δθμιουργιςουν τισ δικζσ τουσ εωαρμογζσ,

κατανόθςαν ότι ο χειριςμόσ του λογιςμικοφ του διαδραςτικοφ είναι απλόσ και εφχρθςτοσ.

Οι δυςκολίεσ που παρουςιάςκθκαν ςχετίηονται κυρίωσ με τθ ταχφτθτα του Θ/Υ που

ςυνδζονταν ο διαδραςτικόσ και με τθ ταχφτθτα του διαδικτφου. Ειδικότερα ςτο

διαδραςτικό παιχνίδι όταν υπιρχαν ςφνδεςμοι που οδθγοφςαν ςε διαδραςτικοφσ

πόρουσ (π.χ. βίντεο) υπιρχε μια κακυςτζρθςθ εκτζλεςθσ. Επίςθσ το ωφλλο

δραςτθριοτιτων 1 υπιρξε αρκετά μεγάλο για το λόγο αυτό ίςωσ ζπρεπε να

παρουςιαςκοφν λιγότερα εργαλεία.


Καπανιάρθσ, Α., Ραπαδθμθτρίου, Ε. (2012) . Ρλθροωορικόσ Γραμματιςμόσ ςτο νζο

Ψθωιακό Σχολείο. Κεςςαλονίκθ: Ηιτθ (υπό ζκδοςθ).

Καπανιάρθσ, Α. (2012). Διαδραςτικά ςυςτιματα διδαςκαλίασ- Διδακτικζσ

ςθμειϊςεισ. Βόλοσ: ΑΣΡΑΛΤΕ – Ραράρτθμα Βόλου.


119

Διαδραςτικά ςυςτιματα διδαςκαλίασ – Ζνασ ςφντομοσ οδθγόσ, (2010). Ακινα:

Γραωείο για τθν Κοινωνίασ τθσ Ρλθροωορίασ, Υπουργείο Ραιδείασ, Δια Βίου

Μάκθςθσ & Κρθςκευμάτων.

Επιμορωωτικό υλικό για τθν επιμόρωωςθ των εκπαιδευτικϊν ΡΕ60/70 ςτα Κζντρα

Στιριξθσ Επιμόρωωςθσ, τεφχοσ 2β, Ά ζκδοςθ, (2011). Ράτρα: Λ.Τ.Υ.Ε.


120

Δομθμζνοσ Προγραμματιςμόσ με το Ρομπότ Karel Δομι

Επιλογισ

Λςαβζλλα Κοτίνθ

[email protected]

Σχολικι Σφμβουλοσ Ρλθροωορικισ Ν. Ρζλλασ, Ν. Θμακίασ και Ν. Ριερίασ

Περίλθψθ

Ο προγραμματιςμόσ αποτελεί ζνα γνωςτικό αντικείμενο αρκετά δφςκολο ϊςτε να απαιτείται θ ςχεδίαςθ διδακτικϊν ςεναρίων που χρθςιμοποιοφν ειδικζσ διδακτικζσ προςεγγίςεισ. Τα ςενάρια αυτά πρζπει να λαμβάνουν υπόψθ τθ δυςκολία αυτι θ οποία είναι ιδιαίτερα αυξθμζνθ όςο μικρότερθ είναι θ θλικία των εκπαιδευομζνων.. Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ζνα ςενάριο διδαςκαλίασ του προγραμματιςμοφ ςτθν Γ τάξθ του Γυμναςίου, θ οποία βαςίηεται ςτθν προςζγγιςθ των μικρόκοςμων προγραμματιςμοφ. Συγκεκριμζνα, παρουςιάηεται θ οργάνωςθ δφο μακθμάτων που βαςίηονται ςτον μικρόκοςμο προγραμματιςμοφ Karel για τθ διδαςκαλία των εντολϊν επιλογισ. Στθν εργαςία παρουςιάηονται θ οργάνωςθ των μακθμάτων, οι διδακτικοί ςτόχοι, μια εκτίμθςθ των γνωςτικϊν δυςκολιϊν τθσ ςυγκεκριμζνθσ ενότθτασ, οι δραςτθριότθτεσ και

οι αςκιςεισ του κάκε μακιματοσ ανά διδακτικι ϊρα.

Λζξεισ κλειδιά: Προγραμματιςμόσ, μικρόκοςμοσ προγραμματιςμοφ, δομι επιλογισ

Abstract

Programming is a cognitive object difficult enough to require the design of instructional

scenarios in which specific teaching approaches are used. These scenarios have to take into

consideration that is particularly more difficult the younger the learner is. This paper

introduces a scenario for teaching programming in the third grade of middle school, which is

based on the approach of microworlds programming. In particular, this paper presents the

organization of two courses based on the microworld programming Karel for teaching

selection commands. The paper presents the organization of the courses, teaching

objectives, an assessment of the cognitive difficulties of this particular section, activities and

exercises for each course per teaching hour.

Key words: Programming, programming microworld, structure selection

mailto:[email protected]


121

1.Ειςαγωγι

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ζνα ςενάριο διδαςκαλίασ του προγραμματιςμοφ ςτθν Γ τάξθ του Γυμναςίου, θ οποία βαςίηεται ςτθν προςζγγιςθ των μικρόκοςμων προγραμματιςμοφ. Θ βαςικι ιδζα των μικρόκοςμων προγραμματιςμοφ ςτθρίηεται ςτθν καταςκευι μιασ μικρισ και απλισ γλϊςςασ. Σε πολλζσ περιπτϊςεισ ο μικρόκοςμοσ ζχει επικρατιςει να δθλϊνει το ςυνδυαςμό ενόσ πρωταγωνιςτι (actor), ο οποίοσ ενεργεί ςτον μικρόκοςμο, και μιασ γλϊςςασ, που ςυνικωσ αναωζρεται ςε μικρό ςφνολο εντολϊν, οι οποίεσ ελζγχουν τθ λειτουργία του πρωταγωνιςτι.Συγκεκριμζνα, παρουςιάηεται θ οργάνωςθ δφο μακθμάτων που βαςίηονται ςτον μικρόκοςμο προγραμματιςμοφ Karel για τθ διδαςκαλία των εντολϊν επιλογισ. Στθν εργαςία παρουςιάηονται θ οργάνωςθ των μακθμάτων, οι διδακτικοί ςτόχοι, μια εκτίμθςθ των γνωςτικϊν δυςκολιϊν τθσ ςυγκεκριμζνθσ ενότθτασ, οι δραςτθριότθτεσ και οι αςκιςεισ του κάκε μακιματοσ ανά διδακτικι ϊρα.

Ο μικρόκοςμοσ Karel (http://users.uom.gr/~stelios/Karel.zip) αναπτφχκθκε ςτα

πλαίςια του ζργου ΕΡΕΑΕΚ με τίτλο «ΡΥΚΑΓΟΑΣ ΛΛ» και χρθςιμοποιεί μια C-like

ζκδοςθσ τθσ γλϊςςασ προγραμματιςμοφ του ρομπότ Karel (Pattis et al., 1995). Το

περιβάλλον Karel περιλαμβάνει ζνα ρομπότ (γενίκευςθ τθσ χελϊνασ), με

δυνατότθτεσ ελαωρϊσ περιςςότερεσ από αυτζσ τθσ χελϊνασ, το οποίο “ηει” μζςα ςε

ζνα μικρόκοςμο (δομθμζνο ωσ ορκογϊνια ρυμοτομθμζνθ περιοχι) και

διαμορωοφμενο ωσ ζνα βακμό από εμπόδια και άλλα απλά αντικείμενα (π.χ.

θχθτικοί ςθματοδότεσ – beepers). Ο υποψιωιοσ προγραμματιςτισ «επικοινωνεί»

με τον Karel μζςω κάποιασ γλϊςςασ προγραμματιςμοφ (Γ. Φεςάκθσ,&

Α.Δθμθτρακοποφλου, 2006).

Μερικά από τα παιδαγωγικά οωζλθ του μικρόκοςμου Karel (Ξυνόγαλοσ, Σ.

2009),και τα οποία τον κακιςτοφν ιδανικό για μακιματα ειςαγωγισ ςτον

προγραμματιςμό, ιδιαίτερα ςε μικρζσ θλικίεσ είναι τα εξισ:

επιλφονται προβλιματα που προκαλοφν το ενδιαωζρον των μακθτϊν

όλο το απαραίτθτο υλικό για το μακθτι ςυμπεριλαμβάνεται ςτο περιβάλλον

οι δραςτθριότθτεσ βοθκάνε τουσ μακθτζσ να εξοικειωκοφν με τισ ζννοιεσ πριν να τουσ ηθτθκεί να τισ υλοποιιςουν

δεν χρειάηεται να απομνθμονευκοφν οι ςυντακτικζσ λεπτομζρειεσ τθσ γλϊςςασ προγραμματιςμοφ οπότε δίνεται θ δυνατότθτα επικζντρωςθσ ςτισ ζννοιεσ

http://users.uom.gr/~stelios/Karel.zip


122

αποωεφγεται θ χρονοβόρα διαδικαςία εντοπιςμοφ και διόρκωςθσ των λακϊν, θ οποία ςυνικωσ προκαλεί τθν απογοιτευςθ των μακθτϊν

οι λανκαςμζνεσ αντιλιψεισ, ςτισ οποίεσ ςυνικωσ οωείλονται τα λάκθ, αποκαλφπτονται ςτουσ μακθτζσ

ςτθρίηει τουσ μακθτζσ ςτθν κατανόθςθ τθσ ςθμαςιολογίασ των δομϊν ελζγχου και τθσ ροισ εκτζλεςθσ

υποςτθρίηει τουσ μακθτζσ ςτον εντοπιςμό λογικϊν λακϊν

δίνει τθ δυνατότθτα ςτο διδάςκοντα να καλφψει περιςςότερθ φλθ ςε μικρότερο χρονικό διάςτθμα

ςτθρίηει τουσ διδάςκοντεσ ςτθ μελζτθ των δυςκολιϊν και των λανκαςμζνων αντιλιψεων, κακϊσ και των τεχνικϊν επίλυςθσ προβλθμάτων που χρθςιμοποιοφν οι μακθτζσ

2. Εκτίμθςθ των γνωςτικϊν δυςκολιϊν των μακθτϊν

Οι μακθτζσ αντιμετωπίηουν ιδιαίτερεσ δυςκολίεσ ςτθ ςωςτι χριςθ των εντολϊν επιλογισ οι οποίεσ είναι:

οι μακθτζσ αντιμετωπίηουν δυςκολίεσ με τθ ςφνταξθ των δομϊν ελζγχου ι τθν κατανόθςθ πολφπλοκων εκωράςεων μζςα ςτθ ςυνκικθ, όταν για παράδειγμα περιζχουν πολλοφσ λογικοφσ τελεςτζσ (Κόμθσ, 2005).

Αντιμετωπίηουν, επίςθσ, γνωςτικζσ δυςκολίεσ ςε ό,τι αωορά ςτον τρόπο λειτουργίασ τθσ εντολισ επιλογισ, ςτο ότι ο προγραμματιςτισ είναι υποχρεωμζνοσ να καλφψει κάκε δυνατι περίπτωςθ, δθμιουργϊντασ διαωορετικζσ διαδρομζσ ςτο πρόγραμμά του, που θ μία αποκλείει τθν άλλθ. Ειδικά ςτθν περίπτωςθ εμωωλευμζνθσ επιλογισ, δυςκολεφονται να ορίςουν όλουσ τουσ δυνατοφσ ςυνδυαςμοφσ( Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τον Ρλθροωορικό Γραμματιςμό ςτο Γυμνάςιο, 2011)


Ο Κarel είναι ζνα ρομπότ που ηει ςε ζνα κόςμο που αποτελείται από οριηόντιουσ

δρόμουσ και κάκετεσ λεωωόρουσ που διαςταυρϊνονται δθμιουργϊντασ μπλοκ

(τμιματα δρόμου ι λεωωόρου) του ίδιου μικουσ (Σχιμα 1). Οι δρόμοι και οι

λεωωόροι είναι αρικμθμζνεσ και θ κζςθ του Karel μζςα ςτον κόςμο προςδιορίηεται

από τον αρικμό του δρόμου και τθσ λεωωόρου, δθλαδι τθσ διαςταφρωςθσ που

βρίςκεται το ρομπότ (1οσ δρόμοσ – 4θ λεωωόροσ διαςταφρωςθ (1, 4). Δυτικά και

νότια αυτοφ του κόςμου υπάρχουν ζνασ κάκετοσ και ζνασ οριηόντιοσ τοίχοσ


123

αντίςτοιχα, που εμποδίηουν τθν ζξοδο του Karel εκτόσ των ορίων του κόςμου. Στον

κόςμο αυτό εκτόσ από τον Karel είναι δυνατόν να υπάρχουν:

τμιματα τοίχου μικουσ ενόσ μπλοκ που εμποδίηουν τθν άμεςθ μετάβαςθ του Karel από τθ μια διαςταφρωςθ ςτθν άλλθ και

beepers, μικροί πλαςτικοί κϊνοι που παράγουν ζνα ιχο (μπιπ).

χιμα 1: Ο κόςμοσ του Karel

Βαςικζσ Εντολζσ

move(): μετακίνθςθ προσ τα εμπρόσ κατά ζνα μπλοκ, χωρίσ να αλλάηει κατεφκυνςθ ο Karel. Για τθν αποωυγι ηθμιάσ ο Karel δεν προχωράει αν διαπιςτϊςει (με τθν κάμερα που διακζτει) ότι μπροςτά του υπάρχει τοίχοσ. Αντίκετα, τερματίηει τθ λειτουργία του με μια ενζργεια γνωςτι ωσ κλείςιμο λόγω λάκουσ, error shutoff ςτθ γλϊςςα τoυ Karel.

turnLeft(): ο Karel ςτρίβει κατά 90 μοίρεσ προσ τα αριςτερά παραμζνοντασ ςτθν ίδια διαςταφρωςθ.

pickBeeper(): ο Karel ςθκϊνει με το μθχανικό του χζρι ζνα beeper από τθ διαςταφρωςθ που βρίςκεται και το τοποκετεί ςτθν θχομονωμζνθ τςάντα του. Αν δεν υπάρχει κανζνα beeper ςτθ διαςταφρωςθ ο Karel προχωρά ςε κλείςιμο λόγω λάκουσ.

putBeeper(): ο Karel βγάηει ζνα beeper από τθν τςάντα του και το τοποκετεί ςτθ διαςταφρωςθ που βρίςκεται. Αν δεν υπάρχει κανζνα beeper ςτθν τςάντα ο Karel προχωρά ςε κλείςιμο λόγω λάκουσ.

Στον μικρόκοςμο Karel υπάρχει ενςωματωμζνο εγχειρίδιο χριςθσ ςτο οποίο

μποροφν να ανατρζχουν οι μακθτζσ ςε όλθ τθ διάρκεια του ςεναρίου (ςχιμα 2)


124

χιμα 2 : Εγχειρίδιο Χριςθσ

3. Προτεινόμενθ Οργάνωςθ Μακθμάτων

Οι μακθτζσ δουλεφουν ομαδοςυνεργατικά (ομάδεσ 2-3 ατόμων) και ςυμπλθρϊνουν ατομικά το ωφλλο αξιολόγθςθσ.

Ο ρόλοσ του διδάςκοντα είναι κακοδθγθτικόσ τθσ εργαςίασ και ςυνεργαςίασ των μακθτϊν. Κατά τθ διάρκεια τθσ υλοποίθςθσ των προγραμμάτων ο εκπαιδευτικόσ ελζγχει και παρακολουκεί τθν πορεία κάκε μακθτι και τθσ κάκε ομάδασ, παρζχοντασ διευκρινίςεισ και ανατροωοδότθςθ ςτισ ενζργειεσ των μακθτϊν όπου είναι απαραίτθτο, ςυντονίηοντασ τισ ςυηθτιςεισ μεταξφ των μακθτϊν.

Θ ειςαγωγι των νζων προγραμματιςτικϊν δομϊν δεν γίνεται με τθν παρουςίαςθ τθσ ςφνταξθσ και τθσ ςθμαςίασ τουσ και ζπειτα με τθν εωαρμογι τουσ ςτα πλαίςια ενόσ παραδείγματοσ. Αντίκετα, παρουςιάηεται ςτουσ μακθτζσ ζνα πρόβλθμα που είναι δφςκολο να επιλυκεί με τισ υπάρχουςεσ γνϊςεισ, με αποτζλεςμα οι μακθτζσ να καταλιγουν ςε αδιζξοδο. Σε αυτό το ςθμείο παρουςιάηονται οι δυνατότθτεσ που παρζχει θ νζα προγραμματιςτικι δομι και οι οποίεσ δίνουν λφςθ ςτο πρόβλθμα. Με αυτό τον τρόπο οι μακθτζσ αντιλαμβάνονται ευκολότερα τθν πραγματικι αξία τθσ κάκε προγραμματιςτικισ δομισ και το πλαίςιο εωαρμογισ τθσ.

3.1 Μάκθμα

Εκτιμϊμενθ διάρκεια: Δφο διδακτικζσ ϊρεσ

3.2 κοπόσ


125

Δθμιουργία προγράμματοσ ςτο μικρόκοςμο Karel

3.3 Διδακτικοί ςτόχοι

να εμβακφνουν και να κατανοιςουν τθ δομι τθσ επιλογισ

να ςυνδυάηουν και να εωαρμόηουν ςτισ κατάλλθλεσ περιπτϊςεισ τα είδθ των δομϊν τθσ επιλογισ

να εωαρμόηουν τεχνικζσ ελζγχου και διόρκωςθσ ςωαλμάτων ςτα προγράμματα που δθμιουργοφν

να ςυντάςςουν λογικζσ εκωράςεισ

να εμβακφνουν και να κατανοιςουν τθν εμωωλευμζνθ δομι επιλογισ

3.4 Ενςωματωμζνθ κεωρία

Οι μακθτζσ μποροφν να διαβάςουν τα παρακάτω μακιματα που υπάρχουν

ενςωματωμζνα ςτο μικρόκοςμο Karel:

Θ εντολι IF

Οι ςυνκικεσ που μπορεί να ελζγξει ο karel

Οριςμόσ νζων κατθγορθμάτων

Θ εντολι IF/ELSE

Εμωωλευμζνεσ εντολζσ IF

Ρολφπλοκεσ ςυνκικεσ: οι λογικοί τελεςτζσ AND και OR (Ρροαιρετικά αν κρίνει ο κακθγθτισ ότι ζχουν ωτάςει ςτο κατάλλθλο επίπεδο γνϊςεων).

3.5 Γενικι περιγραφι ςεναρίου

Αρχικά ωσ ζναρξθ –αωόρμθςθ δίδεται ςτουσ μακθτζσ θ πρϊτθ δραςτθριότθτα και

ηθτείται από τουσ μακθτζσ να επιλφςουν το πρόβλθμα και να αναπτφξουν ζνα

πρόγραμμα. Τι ςθμαίνει όμωσ «επίλυςθ ενόσ προβλιματοσ» προγραμματιςμοφ;.

Είναι το πζραςμα από ζνα πρόβλθμα πάνω ςε «αντικείμενα του κόςμου» ςτον

κϊδικα ενόσ εκτελζςιμου προγράμματοσ από ζνα ςυγκεκριμζνο υπολογιςτικό μζςο

(Κόμθσ.2001).

Δθμιουργείται προβλθματιςμόσ και μετά από ςυηιτθςθ με τουσ μακθτζσ προκφπτει

θ ανάγκθ φπαρξθσ τθσ δυνατότθτασ ελζγχου από το ρομπότ τθσ κατάςταςθσ του και

του κόςμου όπου κινείται και κατά ςυνζπεια θ ανάγκθ φπαρξθσ νζων εντολϊν.


126

Στθ ςυνζχεια, ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να ςτθρίξει τουσ μακθτζσ κάνοντασ μια

ςφντομθ παρουςίαςθ με τθ χριςθ του βιντεοπροβολζα τθσ κεωρίασ που απαιτείται

για τισ εντολζσ επιλογισ ι εναλλακτικά δίδεται ο χρόνοσ ςτουσ μακθτζσ να

μελετιςουν τα μακιματα που υπάρχουν ενςωματωμζνα ςτον μικρόκοςμο Karel. Ο

εκπαιδευτικόσ γράωει ςτον πίνακα μζρθ του προγράμματοσ που περιγράωουν τουσ

ςυλλογιςμοφσ τουσ που προιλκαν από καταιγιςμό ιδεϊν. Οι μακθτζσ ςτθ ςυνζχεια

καλοφνται να γράψουν και να εκτελζςουν το τελικά διαμορωωμζνο πρόγραμμα.

Τθν δεφτερθ διδακτικι ϊρα, δίδεται ςτουσ μακθτζσ θ δεφτερθ δραςτθριότθτα και

καλοφνται να αναπτφξουν το κατάλλθλο πρόγραμμα Μετά από ςυηιτθςθ με τουσ

μακθτζσ κα προκφψει θ ανάγκθ να χρθςιμοποιθκοφν εμωωλευμζνεσ δομζσ

επιλογισ ϊςτε να μπορεί το ρομπότ να ελζγξει δφο πικανζσ καταςτάςεισ.

Οι μακθτζσ μποροφν να διαβάςουν και τθν κεωρία που παρζχεται από τον

μικρόκοςμο Karel, και να μελετιςουν και τα παραδείγματα τα οποία δίδονται.

Στθ ςυνζχεια καλοφνται να καταςκευάςουν ζνα πρόγραμμα βαςιηόμενοι ςτισ

γνϊςεισ και τροποποιϊντασ κάποιεσ από αυτζσ για να επιτφχουν το επικυμθτό

αποτζλεςμα.

Στο τζλοσ τουσ δίδεται το Φφλλο εργαςίασ του Μακθτι το οποίο κα ςυμπλθρωκεί

ςτο ςπίτι.

3.6 Πρϊτθ Διδακτικι ϊρα-Δραςτθριότθτα 1

O karel πρζπει να μαηζψει δφο beeper που κα ςυναντιςει ςτο δρόμο του. Δεν

γνωρίηει ςε ποιεσ κζςεισ βρίςκονται. Το μόνο που γνωρίηει είναι ότι κα κάνει πζντε

βιματα για να ολοκλθρωκεί θ αποςτολι του.

Δυο πικανζσ καταςτάςεισ μπορεί να είναι οι παρακάτω (οι εικόνεσ δίδονται για να

δθμιουργθκεί προβλθματιςμόσ ςτθν τάξθ ο οποίοσ κα οδθγιςει ςτθν αναηιτθςθ

νζων εντολϊν (Σχιμα 3).

Ο εκπαιδευτικόσ τουσ ηθτάει να δθμιουργιςουν ζνα πρόγραμμα το οποίο να

ελζγχει αν υπάρχει ςτο επόμενο βιμα beeper ι όχι και αν υπάρχει ο Karel να το


127

μαηζψει και να το βάλει ςτθν τςάντα του. Δεν πρζπει να μείνει κανζνα beeper ςτο

δρόμο του.

χιμα 3 : Οι πικανζσ καταςτάςεισ

Οι μακθτζσ καλοφνται με τισ νζεσ γνϊςεισ τουσ να δθμιουργιςουν ζνα πρόγραμμα,

όπωσ το παρακάτω:

Ενδεικτικι λφςθ (περιγράωονται τα πρϊτα βιματα)

3.7 Δεφτερθ Διδακτικι ϊρα-Δραςτθριότθτα 2

Τθν δεφτερθ διδακτικι ϊρα, δίδεται ςτουσ μακθτζσ θ δεφτερθ δραςτθριότθτα και

καλοφνται να αναπτφξουν το κατάλλθλο πρόγραμμα. Ακολουκεί καταιγιςμόσ ιδεϊν

από κα προκφψει θ ανάγκθ να χρθςιμοποιθκοφν εμωωλευμζνεσ δομζσ επιλογισ

ϊςτε να μπορεί το ρομπότ να ελζγξει δφο πικανζσ καταςτάςεισ.

Για αυτό το ςκοπό κα χρθςιμοποιθκεί θ δραςτθριότθτα του προθγοφμενου

παραδείγματοσ με τθν παρακάτω διαωοροποίθςθ. Ο εκπαιδευτικόσ ηθτά από τουσ


128

μακθτζσ να αναλογιςτοφν τι κα ςυμβεί ςτθν Δραςτθριότθτα 1 αν υπάρχει και

εμπόδιο ςτθ διαδρομι του Karel, όπωσ παρουςιάηεται ςτθ παρακάτω εικόνα

(Σχιμα 4).

χιμα 4 : Δεφτερθ δραςτθριότθτα

Ο εκπαιδευτικόσ ηθτά από τουσ μακθτζσ να τροποποιιςουν το πρόγραμμά τουσ

ϊςτε να ελζγχει και τθν περίπτωςθ ενόσ εμποδίου.

Μια ενδεικτικι λφςθ που μπορεί να παρουςιαςτεί από τον διδάςκοντα είναι θ

παρακάτω, θ οποία κα ςυηθτθκεί μζςα ςτθν τάξθ και ςτθ ςυνζχεια κα γραωεί, κα

μεταγλωττιςκεί και κα εκτελεςτεί από τουσ μακθτζσ.

Ενδεικτικι λφςθ


129


Οι μικρόκοςμοι προγραμματιςμοφ αν και είναι ζνασ απλόσ και οπτικά διαιςκθτικόσ

τρόποσ για τθν ειςαγωγι των μακθτϊν ςτον προγραμματιςμό, αποτελοφν

ταυτόχρονα και μια ιςχυρι μζκοδο διδαςκαλίασ του προγραμματιςμοφ.

Θ παρουςίαςθ ςτουσ μακθτζσ προβλθμάτων που δεν μποροφν να επιλυκοφν με τισ

ιδθ γνωςτζσ ζννοιεσ τουσ οδθγεί ςε αδιζξοδο, κακιςτϊντασ ζτςι ςτθ ςυνζχεια

προωανι τθ ςθμαςία και τθν αξία των νζων προγραμματιςτικϊν εννοιϊν/δομϊν

που τουσ παρουςιάηονται.

Θ ωφςθ των προβλθμάτων επιτρζπει τθν ανάπτυξθ και τον ζλεγχο των

προγραμμάτων ςτο χαρτί, ςτθν περίπτωςθ που δεν υπάρχει διακζςιμοσ

υπολογιςτισ ςτο ςπίτι. Οι μακθτζσ μποροφν να αναπτφξουν προγράμματα και να τα

«ανιχνεφςουν» ςτο χαρτί ςθμειϊνοντασ πάνω ςτθν εικόνα τθσ εκωϊνθςθσ


Ξυνόγαλοσ, Σ. (2009), Ρρόταςθ για τθ Διδαςκαλία του Ρρογραμματιςμοφ ςτο

Γυμνάςιο με Χριςθ του ομπότ Karel, Ρρακτικά του 5ου Ρανελλινιου Συνεδρίου

των Εκπαιδευτικϊν για τισ ΤΡΕ «Αξιοποίθςθ των Τεχνολογιϊν τθσ Ρλθροωορίασ

και τθσ Επικοινωνίασ ςτθ Διδακτικι Ρράξθ», Σφροσ, 953-963.

Pattis, R. E., Roberts, J. & Stehlik, M. (1995) Karel - The Robot, A Gentle Introduction

to the Art of Programming. 2nd edn. Wiley, New York

Κόμθσ Β., (2005), Ειςαγωγι ςτθν Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ, Ακινα: Εκδόςεισ

Κλειδάρικμοσ

Φεςάκθσ Γ., Δθμθτρακοποφλου Α., (2006), «Επιςκόπθςθ του χϊρου των

εκπαιδευτικϊν περιβαλλόντων προγραμματιςμοφ ΘΥ: Τεχνολογικζσ και

Ραιδαγωγικζσ προβολζσ», ςτο περιοδικό ΚΕΜΑΤΑ ςτθν Εκπαίδευςθ, 7(3), pp.

279-304

Κόμθσ Β (2001) Θ Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ Ελλθνικό Ανοιχτό Ρανεπιςτιμιο

Σχολι Κετικϊν Επιςτθμϊν και Τεχνολογίασ.

http://ltee.org/uploads/ltee_pubs/gf_2007a_THEMES_%20GF_AD_camera_ready_FINAL.pdf




130

Κόμθσ, Β. (2005). Ειςαγωγι ςτθ Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ. Ακινα: Κλειδάρικμοσ.

Το Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τον Ρλθροωορικό Γραμματιςμό ςτο Γυμνάςιο Οδθγόσ

για τον εκπαιδευτικό 1θ Ζκδοςθ, Τεχνολογίεσ Ρλθροωορίασ και Επικοινωνιϊν

Ρλθροωορικι 2011


131

Μακαίνω προγραμματιςμό με το Game Maker,

δθμιουργϊντασ ζνα θλεκτρονικό παιχνίδι.

ΜΑΝΣΕΨΕ ΣΟΝ ΑΡΛΚΜΟ!

ΕΚΠΑΛΔΕΤΣΛΚΟ ΕΝΑΡΛΟ

Θ ΔΟΜΘ ΕΠΑΝΑΛΘΨΘ ΤΠΟ ΤΝΚΘΚΘ

ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΛΣΛΚΟ ΠΕΡΛΒΑΛΛΟΝ SCRATCH

Γρ. Κυριακοφ

[email protected]

Εκπαιδευτικόσ ΡΕ19, MSc

Περίλθψθ

Το παρόν εκπαιδευτικό ςενάριο προτείνεται να χρθςιμοποιθκεί για τθ διδαςκαλία

των δομϊν επανάλθψθσ υπό ςυνκικθ με εμωϊλευςθ εντολϊν ελζγχου με τθ

βοικεια του προγραμματιςτικοφ περιβάλλοντοσ Scratch ςτθν Γϋ Τάξθ του

Γυμναςίου. Επίςθσ επιχειρεί μια ειςαγωγι ςτθν ζννοια του «τυχαίου». Πλο το

ςενάριο υλοποιείται μζςω τθσ δθμιουργίασ ενόσ παιχνιδιοφ που παίηεται μεταξφ

του υπολογιςτι και του μακθτι ςτο οποίο ο μακθτισ-παίκτθσ καλείται να μαντζψει

ζναν αρικμό τον οποίο «ζβαλε ςτο νου του» ο παίκτθσ-υπολογιςτισ.

Λζξεισ κλειδιά: δομι επανάλθψθσ, εμφϊλευςθ εντολϊν, ζννοια του «τυχαίου».


132

1. Σίτλοσ – γενικά ςτοιχεία ςεναρίου

Τίτλορ σεναπίος: Μάντεψε τον αρικμό!

Θ δομι επανάλθψθσ υπό ςυνκικθ ςτο προγραμματιςτικό

περιβάλλον Scratch

Τάξη στην οποία

απεςθύνεται: Γ΄ Γπκλαζίνπ

Ενότητα: Πξνγξακκαηίδσ ηνλ ππνινγηζηή

Εμπλεκόμενεσ

ζννοιεσ:

Δομι επανάλθψθσ, εμωϊλευςθ εντολϊν, ζννοια του

«τυχαίου».

Εκτιμϊμενθ

διάρκεια: 4 διδακτικζσ ϊρεσ

2. κοπόσ και προςδοκϊμενα μακθςιακά αποτελζςματα

Ο γενικόσ ςκοπόσ και τα προςδοκϊμενα μακθςιακά αποτελζςματα του

ςυγκεκριμζνου ςεναρίου δεν μποροφν να είναι παρά επεκτάςεισ και εξειδικεφςεισ

αυτϊν που ορίηει το νζο Ρρόγραμμα Σπουδϊν (ΥΡΔΒΜΚ, Μάιοσ 2011).

Αναλυτικότερα:

2.1 Γενικόσ ςκοπόσ

Να ρξεζηκνπνηεί ν καζεηήο ζύλζεηεο εληνιέο επαλάιεςεο ζηα πξνγξάκκαηα πνπ

αλαπηύζζεη.

2.2 Προςδοκϊμενα μακθςιακά αποτελζςματα

Μετά τθν ολοκλιρωςθ τθσ παροφςασ διδακτικισ ενότθτασ, ο μακθτισ πρζπει να

είναι ικανόσ:

Α. Στο γνωςτικό τομζα:

Να εμεγεί ηε ιεηηνπξγία ηεο δνκήο επαλάιεςεο ππό ζπλζήθε

Να ηεθκεξηώλεη ηε ρξεζηκόηεηα ηεο δνκήο επαλάιεςεο κέζα ζε έλα πξόγξακκα


133

Να πεξηγξάθεη ηηο δηαδηθαζίεο εθηέιεζε εληνιώλ βξόρνπ, έιεγρνο ζπλζήθεο,

ηεξκαηηζκόο βξόρνπ

Β. Στον ψυχοκινθτικό τομζα:

Να δεκηνπξγεί κηα δνκή επαλάιεςεο ππό ζπλζήθε

Να ειέγρεη ηε ιεηηνπξγία ηεο δνκήο επαλάιεςεο

Να ειέγρεη ηε κεηαβνιή ησλ κεηαβιεηώλ πνπ εκπιέθνληαη ζηε δνκή επαλάιεςεο

Να θαζνξίδεη κε αθξίβεηα ηνλ ηεξκαηηζκό ηεο επαλάιεςεο θαη ηελ έμνδν από ην

βξόρν

Να ρξεζηκνπνηεί ηηο δνκέο επαλάιεςεο ζε ζπλδπαζκό κε δνκέο ειέγρνπ

Να δηαθξίλεη ηηο δηαθνξέο κεηαμύ ησλ δηαθόξσλ δνκώλ επαλάιεςεο

Να επηιέγεη ηελ θαηαιιειόηεξε δνκή επαλάιεςεο γηα θάζε πεξίπησζε

Γ. Στο ςυναιςκθματικό τομζα:

Να εθηηκήζεη ηε ρξεζηκόηεηα ησλ δνκώλ επαλάιεςεο

Να πηνζεηήζεη ηνλ αιγνξηζκηθό ηξόπν ζθέςεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηε ινγηθή

ρξήζεο ησλ δνκώλ επαλάιεςεο ζηελ αληηκεηώπηζε όισλ ησλ πξνβιεκάησλ ησλ

ζρνιηθώλ καζεκάησλ, αιιά θαη γεληθόηεξα ησλ πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλήο

δσήο

3. Απαιτοφμενοι πόροι

Θ απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι δε διαωζρει ουςιαςτικά από τθν

απαιτοφμενθ για κάκε εργαςτθριακό μάκθμα πλθροωορικισ του Γυμναςίου.

Ριο ςυγκεκριμζνα απαιτοφνται:

Δξγαζηεξηαθνί ρώξνη: ύγρξνλν ζρνιηθό Δξγαζηήξην Πιεξνθνξηθήο.

Γηθηπαθή ππνδνκή: Δίλαη επηζπκεηή ε δηθηύσζε ζε ηνπηθό δίθηπν ησλ

ππνινγηζηώλ ηνπ ζρνιηθνύ εξγαζηεξίνπ.

Τιηθό: ζηαζκνί εξγαζίαο ζε επαξθή αξηζκό, ώζηε ν θαζέλαο από απηνύο λα

ρξεζηκνπνηείηαη ην πνιύ από 2 καζεηέο. Δπίζεο, εθηππσηήο θαη

βηληενπξνβνιέαο.

Λνγηζκηθό: ε θάζε ζηαζκό εξγαζίαο απαηηνύληαη:

o ύγρξνλν ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα (π.ρ. Windows XP κε SP3 ή λεόηεξν)

o Πξνγξακκαηηζηηθό πεξηβάιινλ Scratch v.1.4 (θαηά πξνηίκεζε

ειιελόγισζζν).

Πίλαθαο καξθαδόξνπ.

Σέινο, απαξαίηεηα είλαη θαη ηα Φύιια δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζα δηαλεκεζνύλ ζηνπο

καζεηέο.


134

4. Πρότερεσ γνϊςεισ και αναπαραςτάςεισ

Τπνηίζεηαη όηη νη καζεηέο, όπσο νξίδεη ην Πξόγξακκα πνπδώλ γηα ηηο Α΄ θαη Β΄

Γπκλαζίνπ, έρνπλ θάλεη ήδε κηα πξώηε επαθή κε ηηο βαζηθέο έλλνηεο ηνπ

πξνγξακκαηηζκνύ θαη έρνπλ γλσξίζεη ηηο δνκέο επηινγήο θαη ηηο δνκέο επαλάιεςεο

ζηελ απιή ηνπο κνξθή, δειαδή ρσξίο εκθώιεπζε.

Τπνηίζεηαη επίζεο όηη είλαη εμνηθεησκέλνη κε ην πεξηβάιινλ ηνπ Scratch θαη ηνλ

θαηλνηόκν ηξόπν ιεηηνπξγίαο ηνπ.

Πην ζπγθεθξηκέλα, ζεσξνύκε όηη έρνπλ δηδαρζεί θαη γλσξίδνπλ:

λα νξίδνπλ θαη λα ρεηξίδνληαη Μεταβλητέρ θαη Τελεστέρ


135

λα νξίδνπλ βαζηθέο Ότειρ θαη λα δηαρεηξίδνληαη δεδνκέλα εηζόδνπ κε ηνπο

Αισθητήπερ (θπξίσο ηηο εληνιέο Ρώτησε θαη Απάντηση)

λα ρξεζηκνπνηνύλ βαζηθέο εληνιέο Ελέγσος (θπξίσο ηηο εληνιέο Εάν θαη

Επανάλαβε ώσπος)


136

5. Εκτίμθςθ των γνωςτικϊν δυςκολιϊν των μακθτϊν

Δίλαη γλσζηό όηη νη δνκέο επαλάιεςεο είλαη έλα από ηα δπζθνιόηεξα θεθάιαηα ηνπ

πξνγξακκαηηζκνύ. ρεηηθά κε δπζθνιίεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνπο καζεηέο, αθόκε

θαη κεγαιύηεξεο ειηθίαο (ιπθείνπ), γλσξίδνπκε ηα εμήο (Ξπλόγαινο, 2005):

Θ δθμιουργία ενόσ επαναλθπτικοφ ςχεδίου περιλαμβάνει τθν αναγνϊριςθ των

βαςικϊν ενεργειϊν οι οποίεσ πρζπει να επαναλαμβάνονται και τθσ ςυνκικθσ που

κακορίηει τον τερματιςμό ι τθ ςυνζχιςθ τθσ επανάλθψθσ. Συνεπϊσ, τρεισ

διαδικαςίεσ εμπλζκονται ςτθ δθμιουργία ενόσ βρόχου (Rogalski & Samurcay, 1990):

Αρχικοποίθςθ: κακοριςμόσ τθσ αρχικισ κατάςταςθσ των μεταβλθτϊν.

Ενθμζρωςθ: δθμιουργία και εκωορά των αναλλοίωτων ςχζςεων που διζπουν

μια επαναλθπτικι δομι (loop invariant).

Ζλεγχοσ: προςδιοριςμόσ τθσ ςυνκικθσ τερματιςμοφ και τθσ κζςθσ τθσ ςτο

βρόχο.

Οι δυςκολίεσ τϊρα ξεκινοφν ωσ εξισ:

Αδυναμία γενίκευςθσ. Οι αρχάριοι προγραμματιςτζσ παρουςιάηουν τθν τάςθ

να χρθςιμοποιοφν ςτα προγράμματά τουσ μια λίςτα επαναλαμβανόμενων

εντολϊν αντί να χρθςιμοποιοφν ζνα βρόχο (Hoc, 1989).

Ανεπαρκι νοθτά μοντζλα. Οι αρχάριοι προγραμματιςτζσ διακζτουν ανεπαρκι

μοντζλα για τισ επαναλθπτικζσ δομζσ (Kessler & Anderson, 1989). Επιπλζον,

μερικζσ ωορζσ τα λάκθ ςτα νοθτά μοντζλα των αρχάριων προγραμματιςτϊν

είναι ανεπαίςκθτα και δφςκολο να εντοπιςτοφν (Kahney, 1989).

Οι αναλλοίωτεσ ςχζςεισ που διζπουν μια επαναλθπτικι δομι (Loop invariant).

Οι αρχάριοι προγραμματιςτζσ δυςκολεφονται ςτον κακοριςμό του τμιματοσ

ενθμζρωςθσ ενόσ βρόχου (loop invariant) που αποτελεί ςθμαντικό ςυςτατικό

του. Οι αρχάριοι προγραμματιςτζσ βαςίηουν τα μοντζλα των βρόχων ςτθν

αναπαράςταςθ μιασ αλλθλουχίασ ενεργειϊν (δυναμικό μοντζλο) και όχι ςτθν

αναπαράςταςθ των αναλλοίωτων ςχζςεων μεταξφ των μεταβλθτϊν (ςτατικό

μοντζλο). Επίςθσ, χρθςιμοποιοφν διαωορετικά ονόματα ςε κάκε βιμα τθσ

επανάλθψθσ για τθ ςθματοδότθςθ μιασ μεταβλθτισ με ςυγκεκριμζνθ


137

λειτουργία (functional variable) και δεν ζχουν τθν ικανότθτα να προςδιορίςουν

αυκόρμθτα μια ςυνκικθ εξόδου (Rogalski & Samurcay, 1990).

Δυςκολίεσ εμωανίηονται και ςτθν επιλογι τθσ καταλλθλότερθσ δομισ:

Θ επιλογι τθσ καταλλθλότερθσ επαναλθπτικισ δομισ για ζνα ςυγκεκριμζνο

πρόβλθμα είναι αρκετά δφςκολθ. Ακόμθ και μακθτζσ με εμπειρία ςυναντοφν

δυςκολίεσ ςτθν ζκωραςθ ςφνκετων επαναλθπτικϊν δομϊν (Δαγδιλζλθσ, 1996).

Οι μακθτζσ ςυνικωσ χρθςιμοποιοφν τθ ςτρατθγικι bottom-exit, δθλαδι τθ

δομι Αρχι_επανάλθψθσ … μζχρισ_ότου (Pane & Myers, 1996).

Οι μακθτζσ δυςκολεφονται περιςςότερο με ςχζδια που βαςίηονται ςτθ

ςτρατθγικι «ζλεγχοσ τιμισ μεταβλθτισ/επεξεργαςία μεταβλθτισ» παρά ςτθ

ςτρατθγικι «επεξεργαςία/ζλεγχοσ» (Rogalski & Samurcay, 1990).

Ο μεγαλφτεροσ βακμόσ δυςκολίασ που παρουςιάηει θ δομι Όςο … επανάλαβε,

ςε ςχζςθ τθ δομι Αρχι_επανάλθψθσ … μζχρισ_ότου, από τουσ αρχάριουσ

προγραμματιςτζσ (Δαγδιλζλθσ, 1996) ίςωσ να οωείλεται ςτθ δυςκολία

αναπαράςταςθσ και εκωοράσ μιασ ςυνκικθσ για ζνα αντικείμενο το οποίο

ακόμα δεν ζχουν επεξεργαςτεί.

Ραρανοιςεισ που ζχουν καταγραωεί από ερευνθτζσ είναι οι εξισ:

Οι εντολζσ Writeln (Pascal), Print (Basic) και ςυνεπϊσ οι Γράψε ςτθ ΓΛΩΣΣΑ

αμζςωσ μετά από ζνα βρόχο ςυμπεριλαμβάνονται ςε αυτόν (Sleeman et al.,

1988, Putman et al., 1989).

Ελεγχόμενθ από τα δεδομζνα-ειςόδου επανάλθψθ: το πλικοσ των δεδομζνων

κακορίηει πόςεσ ωορζσ εκτελείται το ςϊμα του βρόχου ι αλλιϊσ οι

επαναλιψεισ ςυνεχίηονται όςο υπάρχουν δεδομζνα να διαβαςτοφν (Sleeman et

al., 1988, Putman et al., 1989).

Προβλιματα εμβζλειασ: αρκετά λάκθ οωείλονται ςε παρανοιςεισ ςχετικά με

τθν αρχι και το τζλοσ των βρόχων, κακϊσ και τισ εντολζσ που

επαναλαμβάνονται ςε αυτοφσ (Sleeman et al., 1988):

o μόνο θ τελευταία εντολι ενόσ βρόχου εκτελείται κατ’ επανάλθψθ, ενϊ οι


138

υπόλοιπεσ μία μόνο ωορά. Τα λάκοσ αυτό που ιταν αρκετά ςυχνό

παρατθρικθκε μόνο ςε βρόχουσ ςτουσ οποίουσ θ τελευταία εντολι ιταν θ

Γράψε,

o θ ςτοίχιςθ κακορίηει τθν εμβζλεια ενόσ βρόχου,

o μετά τθν εκτζλεςθ ενόσ βρόχου, ο ζλεγχοσ πθγαίνει ςτθν πρϊτθ εντολι του


Δυςκολίεσ τζλοσ εμωανίηονται και όςον αωορά τουσ όρουσ τερματιςμοφ ενόσ

βρόχου:

Ρολλοί μακθτζσ πιςτεφουν ότι ζνασ βρόχοσ Όςο … επανάλαβε τερματίηεται τθ

ςτιγμι που θ ςυνκικθ ελζγχου παφει να αλθκεφει (daemon-exit) και όχι αωοφ θ

ςυνκικθ ελεγχκεί κατά τθν αμζςωσ επόμενθ επανάλθψθ (du Boulay, 1989,

Sleeman et al., 1988).

Πςον αωορά τισ δομζσ Όςο … επανάλαβε και Αρχι_επανάλθψθσ …

μζχρισ_ότου ζχουν καταγραωεί δυςκολίεσ ςε προγράμματα ςτα οποία

διαβάηεται μια αλλθλουχία τιμϊν που τερματίηεται με μια τιμι-ςθμαία (π.χ.

99999) και γίνεται κάποια επεξεργαςία των τιμϊν αυτϊν, για παράδειγμα

υπολογίηεται θ μζςθ τιμι των τιμϊν εκτόσ τθσ τιμισ-ςθμαίασ (99999). Οι

δυςκολίεσ εντοπίηονται ςτθν αλλθλεπίδραςθ τθσ ανάγνωςθσ των δεδομζνων και

του βρόχου.

6. Παιδαγωγικι-διδακτικι προςζγγιςθ

Ζ δξαζηεξηόηεηα πξνηείλεηαη λα πινπνηεζεί σο δξαζηεξηόηεηα εκπέδσζεο ηεο δνκήο

επαλάιεςεο ππό ζπλζήθε κε εκθώιεπζε δνκώλ ειέγρνπ.

Οη καζεηέο έρνπλ ζπλαληήζεη ηελ έλλνηα ηεο δνκήο επαλάιεςεο θαη έρνπλ

αληηιεθζεί ηε ρξεζηκόηεηά ηεο, θαζώο επίζεο θαη ηε ζύληαμε απιώλ ινγηθώλ

εθθξάζεσλ ζην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο ησλ πξνεγνύκελσλ ηάμεσλ (Α΄ θαη Β΄).

Ζ ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή κπνξεί λα αμηνπνηεζεί γηα λα ζηρζεί ε έλλνηα ηεο δνκήο

επαλάιεςεο κε εκθώιεπζε δνκώλ επηινγήο. Δπίζεο, ρξεζηκεύεη γηα κηα επαθή ησλ

καζεηώλ κε ηε καζεκαηηθή έλλνηα ηνπ «ηπραίνπ».

Οη καζεηέο δνπιεύνπλ νκαδνζπλεξγαηηθά (νκάδεο 2 αηόκσλ) θαη

ζπκπιεξώλνπλ αθελόο ην Φύιιν δξαζηεξηόηεηαο 2 θαη αθεηέξνπ ην Φύιιν

αιιειναμηνιόγεζεο, ηα νπνία απνηεινύλ παξαδνηέα ηεο δξαζηεξηόηεηαο.


139

Ο ξόινο ηνπ δηδάζθνληνο είλαη θαζνδεγεηηθόο-ππνζηεξηθηηθόο

ηεο εξγαζίαο θαη ζπλεξγαζίαο ησλ καζεηώλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πινπνίεζεο ν

εθπαηδεπηηθόο ειέγρεη θαη παξαθνινπζεί ηελ πνξεία θάζε καζεηή θαη νκάδαο,

παξέρεη δηεπθξηλίζεηο θαη ηερληθή ή γλσζηηθή βνήζεηα, όπνπ είλαη απαξαίηεην,

ζηέθεηαη δηακνξθσηηθά θαη παξέρεη αλαηξνθνδόηεζε ζηηο ελέξγεηεο ησλ

καζεηώλ, ζπληνλίδεη ηηο ζπδεηήζεηο θαη ηελ παξάζεζε επηρεηξεκάησλ κεηαμύ ησλ

καζεηώλ.

Πξέπεη λα ηνληζηεί όηη ε δηδαζθαιία ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ κε ηε βνήζεηα ηνπ

πξνγξακκαηηζηηθνύ πεξηβάιινληνο ηνπ Scratch πξνβιέπεηαη κελ από ην λέν

Πξόγξακκα πνπδώλ γηα ηνλ Πιεξνθνξηθό Γξακκαηηζκό ζην Γπκλάζην (ΤΠΓΒΜΘ,

Μάηνο 2011), ππνβνεζείηαη θαζνξηζηηθά από ηνλ αληίζηνηρν Οδεγό γηα ηνλ

Δθπαηδεπηηθό (ΤΠΓΒΜΘ, επηέκβξηνο 2011), δελ ππνζηεξίδεηαη όκσο από έλα λέν

ζρνιηθό εγρεηξίδην, ε ζπγγξαθή ηνπ νπνίνπ είλαη επηηαθηηθή αλάγθε. Βεβαίσο, δε

ιείπνπλ νη αμηόινγεο πξνζπάζεηεο νη νπνίεο, ζε πξώηε θάζε, αθνξνύλ πξνζαξκνγή

ηνπ ππάξρνληνο εγρεηξηδίνπ (Υαξαιακπίδεο, 2010).

7. Οριςμζνα ςτοιχεία για το Scratch και τθ διδακτικι του χριςθ

Το περιβάλλον προγραμματιςμοφ Scratch προςπακεί να βοθκιςει τουσ χριςτεσ να

δομιςουν ζννοιεσ ςχετικά με τον προγραμματιςμό υπολογιςτϊν, κακϊσ

δθμιουργοφν ζργα όπου εμπλζκονται και τα ενδιαωζροντά τουσ (Maloney et al.,

2010). Θ διάταξθ τθσ διεπαωισ χριςτθ, με προεξάρχουςα τθν παλζτα εντολϊν τθσ

και τθν κεντρικι περιοχισ ςφνταξθσ, προ(ς)καλεί τουσ χριςτεσ να

προγραμματίςουν. Θ «γλϊςςα» του Scratch με τα μπλοκ εξαλείωει τα ςυντακτικά

λάκθ, επιτρζποντασ ςτουσ χριςτεσ να επικεντρωκοφν ςε ενδιαωζροντα

προβλιματα αμζςωσ, παρά να αγωνίηονται απλϊσ για να μεταγλωττίςουν το

πρόγραμμά τουσ. Τα ςχιματα μπλοκ και θ οπτικι ανατροωοδότθςθ ενϊ τα

ςφρουμε βοθκοφν το χριςτθ να μάκει πϊσ να ςυγκροτεί τα προγράμματα και πϊσ

να χρθςιμοποιεί τουσ τφπουσ δεδομζνων. Τα μθνφματα λάκουσ κατά τθν εκτζλεςθ

αποωεφγονται μζςω ειδικϊν εντολϊν.

Το προγραμματιςτικό περιβάλλον του Scratch εςτιάηει ςτθν απλότθτα. Το ςφςτθμα

τφπων και το μοντζλο αντικειμζνων ςχεδιάςτθκαν για να λειτουργοφν ομαλά χωρίσ

προθγοφμενθ εξιγθςθ. Το Scratch ζχει ζνα μικρό αρικμό εντολϊν, ιδίωσ αν λθωκεί

υπόψθ το ευρφ ωάςμα των τφπων ζργου που υποςτθρίηει. Ζνα χαλαρό ςφςτθμα

επικοινωνίασ μεταξφ αντικειμζνων επιτρζπει να ανταλλάςςονται ςτοιχεία χωρίσ να

ςπάνουν οι εξαρτιςεισ, προάγοντασ τθ ςυνεργαςία και το διαμοιραςμό του κϊδικα.


140

Το ςφςτθμα είναι πάντα ενεργό, χωρίσ εναλλαγι εκτζλεςθσ/επεξεργαςίασ, ζτςι

εντολζσ ι αποςπάςματα κϊδικα μποροφν να εκτελεςτοφν με ζνα κλικ, και θ

γραωικι ανατροωοδότθςθ δείχνει τθν εκτζλεςθ. Μεταβλθτζσ και λίςτεσ ζχουν

ςυγκεκριμζνεσ απεικονίςεισ, ζτςι ϊςτε το αποτζλεςμα των λειτουργιϊν των

δεδομζνων να ωαίνεται αμζςωσ. Αυτά τα χαρακτθριςτικά υποςτθρίηουν και

επιβραβεφουν τθ μάκθςθ μζςω τθσ ανακάλυψθσ.

Το προγραμματιςτικό περιβάλλον και θ γλϊςςα του Scratch ςυνεργάηονται για να

δθμιουργιςουν ζνα ςφςτθμα που είναι εξαιρετικά γριγορο ςτθν εκμάκθςθ – οι

χριςτεσ μποροφν να προγραμματίςουν μζςα ςε δεκαπζντε λεπτά – αλλά με αρκετό

βάκοσ και ποικιλία για να προςελκφει τουσ χριςτεσ για χρόνια.

8. Αναλυτικι περιγραφι-κατανομι ρόλων του ςεναρίου

8.1 Ρόλοσ εκπαιδευτικοφ

Κακορίηει τθ ςφνκεςθ των ομάδων.

Κάνει μια επιςκόπθςθ των βαςικϊν εννοιϊν των δομϊν επανάλθψθσ.

Ρεριγράωει το ζργο που ανατίκεται.

Κατά τθν πραγματοποίθςθ του ςεναρίου βοθκά ζμμεςα τουσ μακθτζσ ςε

ενδεχόμενεσ απορίεσ πάνω ςε κζματα που αωοροφν τθ χριςθ του Scratch

κακϊσ και τθ ςφνταξθ του προγράμματοσ.

8.2 Ρόλοσ μακθτι

Οι μακθτζσ χωρίηονται ςε διμελείσ ομάδεσ. Κάκε ομάδα κα ςυντάξει χωριςτά το

ίδιο πρόγραμμα.

8.3 Ρόλοσ ομάδασ μακθτϊν

Οι μακθτζσ που αποτελοφν μία ομάδα αναλαμβάνουν ςυγκεκριμζνουσ ρόλουσ.

Εργάηονται ανά δφο ςτον ίδιο υπολογιςτι. Ο ζνασ χειρίηεται τον υπολογιςτι,

ενϊ ο άλλοσ επιβλζπει τθν εργαςία και παρεμβαίνει ςυνεχϊσ. Σε τακτά χρονικά

διαςτιματα εναλλάςςονται ςτουσ ρόλουσ αυτοφσ. Αυτι θ προςζγγιςθ εργαςίασ

κατά ηεφγθ προτείνεται από ςφγχρονεσ μεκοδολογίεσ ανάπτυξθσ λογιςμικοφ


141

όπωσ το Extreme Programming (XP).

9. Πορεία υλοποίθςθσ

9.2 τάδιο 1ο: Προετοιμαςία

Οι δραςτθριότθτεσ του ςεναρίου προτείνεται να πραγματοποιθκοφν με τουσ

μακθτζσ να ςυνεργάηονται ςε ομάδεσ των 2 ατόμων ςε κάκε υπολογιςτι του

ςχολικοφ Εργαςτθρίου Ρλθροωορικισ ςτο προγραμματιςτικό περιβάλλον του

Scratch.

Ο εκπαιδευτικόσ κάνει μια ειςαγωγι ςτθ δραςτθριότθτα, αποςαωθνίηοντασ τουσ

διδακτικοφσ τθσ ςτόχουσ και εξθγϊντασ τθν προςζγγιςθ που ακολουκείται ςτο

μάκθμα.

Μζςω του ςταδίου τθσ προετοιμαςίασ επιδιϊκεται θ εξοικείωςθ των μακθτϊν με

τον τρόπο λειτουργίασ του ςεναρίου.

9.2 τάδιο 2ο: Παρουςίαςθ

Ο εθπαηδεπηηθόο δίλεη νδεγίεο ζρεηηθά κε ηελ εξγαζία, θαζώο θαη γηα ηελ

εγθαζίδξπζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ ησλ κειώλ ησλ νκάδσλ καζεηώλ.

Ο εθπαηδεπηηθόο επίζεο εμεγεί ην έξγν ην νπνίν πξόθεηηαη λα αλαπηπρζεί ζηελ ηάμε.

ην ζεκείν απηό, δηαλέκεηαη ζηνπο καζεηέο ην Φύιιν δξαζηεξηόηεηαο 1 κε ηελ

άζθεζε πνπ έρεη εηνηκαζηεί (βι. παξαθάησ).

Οη καζεηέο – πνπ θάζνληαη αλά δύν ζηνπο ππνινγηζηέο – θαινύληαη θαηαξράο λα

ζθεθηνύλ θαη λα βγάινπλ θάπνην ζπκπέξαζκα ζρεηηθά κε ηελ επηινγή ηνύ πξνο

εύξεζε αξηζκνύ από ηνλ ππνινγηζηή (ή ηνλ παηρληδηάξε δεηλόζαπξν). Ο

εθπαηδεπηηθόο παξαθνινπζεί πξνζεθηηθά ηα ειεύζεξα ζρόιηα πνπ αθνύγνληαη,

πξνθεηκέλνπ λα ηα αμηνπνηήζεη ζηε ζπδήηεζε πνπ ζα αθνινπζήζεη. Όηαλ θαηαιάβεη

όηη νη καζεηέο αξρίδνπλ λα αληηιακβάλνληαη ηελ απνπζία «ινγηθήο» ζηνλ ηξόπν

επηινγήο ηνπ αξηζκνύ, μεθηλά ηε ζπδήηεζε ζέηνληαο ην εξώηεκα ηη ζεκαίλεη ε ιέμε

«ηπραίν» κε ζηόρν λα νδεγεζεί ε ζπδήηεζε ζηε καζεκαηηθή έλλνηα ηνπ «ηπραίνπ».

Γίλνληαη παξαδείγκαηα θπξίσο από ην ρώξν ησλ παηρληδηώλ (ξίςε θέξκαηνο, δαξηνύ,

θ.η.ι.). Ζ ζπδήηεζε θαηαιήγεη κε ηε ζπκθσλία όηη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν επηιέγεηαη

ν αξηζκόο ζην ζπγθεθξηκέλν πξόγξακκα είλαη ηπραίνο, όκσο θηλείηαη ζε θάπνηα

ζπγθεθξηκέλα όξηα.

Ζ παξνπζίαζε πξνρσξά κε ηελ εμνηθείσζε ησλ καζεηώλ κε ηα κπινθ ηειεζηέο ηνπ

Scratch:


142

Τσταία επιλογή

Ένωζε

Απηό είλαη απαξαίηεην πξνθεηκέλνπ λα είλαη ζε ζέζε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ απηνύο

ηνπο ηειεζηέο ζην πξόγξακκα πνπ ηνπο δεηείηαη λα δεκηνπξγήζνπλ.

Αθνύ νινθιεξσζεί ε παξαπάλσ εμνηθείσζε, ν εθπαηδεπηηθόο κπνξεί λα εηζέιζεη ζην

θύξην κέξνο ηνπ καζήκαηνο πνπ είλαη νη δνκέο επαλάιεςεο ππό ζπλζήθε κε

εκθώιεπζε.

Δδώ κπνξεί λα γίλεη κηα ππελζύκηζε ησλ δνκώλ επαλάιεςεο όπσο ηηο έρνπλ γλσξίζεη

νη καζεηέο ζην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο ηεο Β΄ ηάμεο (ρσξίο εκθώιεπζε).

Καηόπηλ επηρεηξείηαη κηα ζύληνκε επαλεμέηαζε ηνπ κπινθ Επανάλαβε ώζποσ. Γηα ην

ζθνπό απηό:

Καινύληαη νη καζεηέο λα επαλεληνπίζνπλ ζε πνηα νκάδα κπινθ αλήθεη ην κπινθ

Επανάλαβε ώζποσ θαη λα ην δηθαηνινγήζνπλ.

Καινύληαη νη καζεηέο λα πεξηγξάςνπλ, κε ηε βνήζεηα ηεο εηθόλαο ηνπ κπινθ, ηε

ιεηηνπξγία θαη ηε ζύληαμή ηεο εληνιήο.

Πξνο επαιήζεπζε όζσλ βξνπλ νη καζεηέο, ηνπο δεηείηαη από ην κελνύ Βοήθεια

λα αλνίμνπλ ηηο Οθόνες βοήθειας (Δηθόλα 1).


143

Εικόνα 1: Οι οθόνες βοήθειας ηοσ Scratch.

Καηόπηλ, αθνύ επηιέμνπλ ηελ νκάδα όπνπ αλήθεη ε εληνιή Επανάλαβε ώζποσ, λα

βξνπλ ηελ εληνιή θαη λα κειεηήζνπλ ηε ζύληαμή ηεο θαη ην απνηέιεζκά ηεο (Δηθόλα 2).

Εικόνα 2: Η οθόνη βοήθειας ηοσ μπλοκ Επανάλαβε ώζποσ.

Σέινο θαινύληαη λα ζρνιηάζνπλ ηελ εθηέιεζε ηεο εληνιήο ζε ζρέζε κε ηελ ηζρύ

ή όρη ηεο ζπλζήθεο.

9.3 τάδιο 3ο: Εφαρμογι

Οη καζεηέο αθήλνληαη λα ζθεθηνύλ 2-3 ιεπηά ην πξόβιεκα θαη λα θαηαζηξώζνπλ

έλα λνεηό ζρέδην πινπνίεζεο ηνπ αιγνξίζκνπ. Ο εθπαηδεπηηθόο ηνπο ξσηά αλ θαη

γηαηί ηειηθά ην ζπγθεθξηκέλν πξόβιεκα απαηηεί κηα δνκή επαλάιεςεο ππό ζπλζήθε

θαη επηκέλεη λα νξίζνπλ ηε ζπλζήθε θαη ηνπο όξνπο ηζρύνο ηεο ή κε ηζρύνο ηεο.

Ηδηαίηεξε πξνζνρή δίλεηαη ζηε δπλαηόηεηα (θαη ζηελ αλαγθαηόηεηα) εκθώιεπζεο

εληνιώλ Εάν κέζα ζην κπινθ Επανάλαβε ώζποσ.

Καηόπηλ θαινύληαη λα αξρίζνπλ λα δνκνύλ ην πξόγξακκα ζπλεξγαδόκελνη κεηαμύ

ηνπο. Δλόζσ εξγάδνληαη, ν εθπαηδεπηηθόο πεξηθέξεηαη αλάκεζά ηνπο γηα λα

παξαηεξεί ηελ πξόνδν ηεο εξγαζίαο ηνπο θαη λα ηνπο πξνζθέξεη βνήζεηα αλ ηε

δεηήζνπλ. ε πηζαλά εξσηήκαηά ηνπο γηα ην ηη πξέπεη λα θάλνπλ ή αλ έθαλαλ θάηη

ζσζηά ζε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηνπο πξνηξέπεη λα δνθηκάζνπλ

ηελ εθηέιεζή ηνπ θαη λα βξνπλ νη ίδηνη ηα πηζαλά ιάζε, κόλνη ή ζπλεξγαδόκελνη κε

ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο. Αλ δελ κπνξνύλ λα βξνπλ απαληήζεηο κ’ απηνύο ηνπο

ηξόπνπο, ηόηε κόλν ηνπο παξέρεη άκεζε βνήζεηα.

Σν αλακελόκελν απνηέιεζκα πξέπεη λα κνηάδεη κε ηελ Δηθόλα 3.


144

Εικόνα 3: Μια εκδοτή ηοσ αναμενόμενοσ αποηελέζμαηος ηης εργαζίας ηων μαθηηών.

ηε ζπλέρεηα κπνξεί λα γίλεη κηα πξνζπάζεηα εκβάζπλζεο θαη θαιύηεξεο θαηαλόεζεο

ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ βξόρνπ κε ηελ παξαθνινύζεζε ηεο κεηαβνιήο ησλ ηηκώλ ησλ

κεηαβιεηώλ. Γηα ην ζθνπό απηό δηαλέκεηαη ζηνπο καζεηέο ην Φύιιν δξαζηεξηόηεηαο

2 (βι. παξαθάησ).

Μ’ αυτό καλοφνται καταρχάσ οι μακθτζσ να εμωανίςουν τισ μεταβλθτζσ ςτθν οκόνθ

εκτζλεςθσ του προγράμματοσ (Εικόνα 4) και κατόπιν να απαντιςουν ςε μια ςειρά

ερωτιςεων που ζχουν ωσ ςκοπό τθν κατανόθςθ τθσ μεταβολισ των τιμϊν των

μεταβλθτϊν και μζςω αυτϊν τθσ κατανόθςθσ τθσ λειτουργίασ του βρόχου.

Το τμιμα αυτό τθσ εμβάκυνςθσ αποςκοπεί ςτο να αντιμετωπίςει δυςκολίεσ και

παρανοιςεισ ςχετικά με τισ δομζσ επανάλθψθσ όπωσ ζχουν αναωερκεί

προθγουμζνωσ ςτθν αντίςτοιχθ ενότθτα. Δίνει επίςθσ τθν ευκαιρία ςτο διδάςκοντα

να διαςαωθνίςει βαςικά ςτοιχεία για τθ λειτουργία του βρόχου όπωσ τθν

προτεραιότθτα μεταξφ εκτζλεςθσ των εντολϊν και ελζγχου τθσ ςυνκικθσ, τθν ιςχφ

ι όχι τθσ ςυνκικθσ ςε κάκε βιμα εκτζλεςθσ, τθν εκπλιρωςθ ι όχι τθσ προχπόκεςθσ

εξόδου από το βρόχο και τερματιςμοφ τθσ επανάλθψθσ κ.ά.


145

Εικόνα 4: Εμβάθσνζη ζηη λειηοσργία ηοσ προγράμμαηος με παρακολούθηζη ηης

μεηαβολής ηων ηιμών ηων μεηαβληηών.

9.4 τάδιο 4ο: Αξιολόγθςθ

Θ αξιολόγθςθ κα γίνει, όπωσ πάντα, επί τθ βάςει των ειδικϊν διδακτικϊν ςτόχων

που ζχουν τεκεί και περιγραωεί προθγουμζνωσ.

Εωόςον αυτοί οι ςτόχουσ τθσ διδαςκαλίασ εξθγικθκαν εξαρχισ ςτουσ μακθτζσ (ςτο

1ο ςτάδιο, τθσ Ρροετοιμαςίασ), ζχουν καταςτεί εν μζρει ικανοί να αξιολογιςουν

μόνοι τουσ τθν εργαςία τουσ και τθν εργαςία των ςυμμακθτϊν τουσ.

Ζνα πρϊτο κριτιριο αξιολόγθςθσ είναι θ ςωςτι απάντθςθ των ερωτιςεων του

Φφλλου δραςτθριότθτασ 2. Αυτό ζχει ςυμπλθρωκεί από τισ διμελείσ ομάδεσ των

μακθτϊν ςτο ςτάδιο τθσ εωαρμογισ.

Στο παρόν ςτάδιο μπορεί να επιχειρθκεί θ αλλθλοαξιολόγθςθ των μακθτϊν με τθ

ςυμπλιρωςθ του Φφλλου αλλθλοαξιολόγθςθσ. Σ’ αυτό, το πρόγραμμα και το

ςυμπλθρωμζνο Φφλλο δραςτθριότθτασ 2 μιασ ομάδασ μακθτϊν κα αξιολογθκεί

από μια άλλθ ομάδα. Τα προγράμματα αξιολογοφνται για τθν ορκότθτα τθσ δομισ

τουσ, τθν πλθρότθτά τουσ, τθν φπαρξθ ι όχι κατάλλθλων επεξθγθματικϊν ςχολίων


146

και βεβαίωσ τθν ομαλι εκτζλεςθ. Τα Φφλλα δραςτθριότθτασ αξιολογοφνται για τθν

ορκότθτα και τθν πλθρότθτα των απαντιςεων.

Θ τελικι αξιολόγθςθ βεβαίωσ κα γίνει από το διδάςκοντα με βάςθ τουσ ςτόχουσ

που ζχει κζςει και αωοφ λθωκοφν υπόψθ και τα Φφλλα αλλθλοαξιολόγθςθσ των

μακθτϊν.

10. Βιβλιογραφία

Du Boulay, J.B.H. (1989). Some Difficulties of Learning to Program, In Soloway E.,

Sprohrer J. (Eds.) Studying The Novice Programmer, pp. 283-300, Lawrence

Erlbaum Associates.

Hoc, J.-M. (1989). Do We Really Have Conditionals in Our Brains?, In Soloway E.,

Sprohrer J. (Eds.) Studying The Novice Programmer, pp. 179-190, Lawrence

Erlbaum Associates.

Kahney, H. (1989). What Do Novice Programmers Know About Recursion?, In

Soloway E., Sprohrer J. (Eds.) Studying The Novice Programmer, pp. 209-228,

Lawrence Erlbaum Associates.

Kessler & Anderson (1989). Learning Flow of Control: Recursive and Iterative

Procedures, In Soloway E., Sprohrer J. (Eds.) Studying The Novice Programmer,

pp. 229-260, Lawrence Erlbaum Associates.

Maloney, J., Resnick, M., Rusk, N., Silverman, B., and Eastmond, E. (2010). The

Scratch programming language and environment. ACM Trans. Comput. Educ. 10, 4,

Article 16 (November 2010), 15 pages. DOI = 10.1145/1868358.1868363

http://web.media.mit.edu/~jmaloney/papers/ScratchLangAndEnvironment.pdf

(Θμερομθνία ανάκτθςθσ: 19-03-2012).

Pane, J.F. & Myers, B.A. (1996). Usability Issues in the Design of Novice

Programming Systems, Technical Report CMU-CS-96-132, Carnegie Mellon

University.

Putman, R., Sleeman, D., Baxter, J. & Kuspa, L. (1989). A Summary of

Misconceptions of High-School BASIC Programmers. In Soloway E., Sprohrer J.

(Eds.) Studying The Novice Programmer, pp. 301-314, Lawrence Erlbaum

Associates.

Rogalski, J. & Samurcay, R. (1990). Acquisition of Programming Knowledge and

http://web.media.mit.edu/~jmaloney/papers/ScratchLangAndEnvironment.pdf


147

Skills. In Hoc J., Green T., Samurcay R. and Gilmore D. (Eds.) Psychology of

Programming, pp. 157-174, Academic Press.

Sleeman, D., Putman, R., Baxter, J. & Kuspa, L. (1988). An Introductory Pascal

Class: A Case Study of Students’ Errors, In Mayer R. (Ed.), Teaching and Learning

Computer Programming, pp. 237-258, Lawrence Erlbaum Associates.

Βνπηπξάο, Γ., Μπισλάθεο, Γ. & Ρνπβάο, Α. (1987). Γιώζζα Πξνγξακκαηηζκνύ

Basic Γ΄ Δ.Π.Λ. Αζήλα: Οξγαληζκόο Δθδόζεσο Γηδαθηηθώλ Βηβιίσλ.

Γαγδηιέιεο, Β. (1996). Γηδαθηηθή ηεο πιεξνθνξηθήο. Ζ δηδαζθαιία ηνπ

πξνγξακκαηηζκνύ: αληηιήςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ γηα ηελ θαηαζθεπή θη επηθύξσζε

πξνγξακκάησλ θαη δηδαθηηθέο θαηαζηάζεηο γηα ηε δηακόξθσζή ηνπο. Γηδαθηνξηθή

δηαηξηβή, Σκήκα Δθ. Πιεξνθνξηθήο Παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο.

Ξπλόγαινο, . (2005). Ζ Γηδαζθαιία ησλ Αιγνξηζκηθώλ Γνκώλ ζηα πιαίζηα ηνπ

καζήκαηνο «Αλάπηπμε Δθαξκνγώλ ζε Πξνγξακκαηηζηηθό Πεξηβάιινλ». ην

Γηαιακά Α., Σδηκόπνπινο Ν., Υισξίδνπ Α. (επηκέιεηα), Πρακηικά 3οσ

Σσνεδρίοσ

Σύροσ ζηις ΤΠΕ (ζει. 115-125), ύξνο, Μάηνο 2005,

http://www.etpe.gr/extras/download.php?type=proceed&id=973 (Ζκεξνκελία

αλάθηεζεο: 19-03-2012).

Υπουργείο Ραιδείασ, Διά Βίου Μάκθςθσ και Κρθςκευμάτων (Μάιοσ 2011).

Πρόγραμμα πουδϊν για τον Πλθροφορικό Γραμματιςμό ςτο Γυμνάςιο, 4θ

ζκδοςθ, Ακινα, http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php (Θμερομθνία

ανάκτθςθσ: 19-03-2012).

Τπνπξγείν Παηδείαο, Γηά Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ (επηέκβξηνο 2011). Το

Πρόγραμμα Σποσδών για ηον Πληροθορικό Γραμμαηιζμό ζηο Γσμνάζιο - Οδηγός για

ηον εκπαιδεσηικό, 1ε έθδνζε, Αζήλα,

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php (Ζκεξνκελία αλάθηεζεο: 19-03-

2012).

Υαξαιακπίδεο, .-Μ. (2010). Πιεξνθνξηθή Γ΄ Γπκλαζίνπ – Πξνζαξκνγή ηνπ

ζρνιηθνύ βηβιίνπ ζην πεξηβάιινλ πξνγξακκαηηζκνύ Scratch. Εάθπλζνο,

http://users.sch.gr/tsakarak/Yliko_Blog/Gymnasio/G/scratch/Scratch_Xaralampidis.

pdf (Ζκεξνκελία αλάθηεζεο: 19-03-2012).

http://www.etpe.gr/extras/download.php?type=proceed&id=973



http://users.sch.gr/tsakarak/Yliko_Blog/Gymnasio/G/scratch/Scratch_Xaralampidis.pdf

http://users.sch.gr/tsakarak/Yliko_Blog/Gymnasio/G/scratch/Scratch_Xaralampidis.pdf


148

Προηεινόμενη μορθή ζσνοδεσηικού σλικού

Φφλλο δραςτθριότθτασ 1

Σίτλοσ ςεναρίου:

Μάντεψε τον αρικμό!



Τάξη: Γ΄ Γπκλαζίνπ



ζννοιεσ: Δομι επανάλθψθσ, εμωϊλευςθ εντολϊν, ζννοια του «τυχαίου».



Σμιμα: …… Θμερομθνία: ………………

Ονομ/μα

μακθτϊν:

α) ..................................................................................................

β) ...................................................................................................

Δραςτθριότθτα: Ζνα παιχνίδι παίηεται μεταξφ δφο παικτϊν ωσ εξισ:

Ο πρϊτοσ παίκτθσ βάηει ςτο νου του ζναν αρικμό (π.χ. από το

1 ωσ το 20).

Ο δεφτεροσ παίκτθσ προςπακεί να μαντζψει τον αρικμό

προτείνοντασ διάωορουσ αρικμοφσ ςτον πρϊτο παίκτθ και

ζχοντασ ωσ μόνθ βοικεια τισ απαντιςεισ «Μεγαλφτεροσ» ι

«Μικρότεροσ» του πρϊτου παίκτθ.

Πταν τελικά βρει τον αρικμό, ο πρϊτοσ παίκτθσ τον ςυγχαίρει

ανακοινϊνοντάσ του και πόςεσ προςπάκειεσ ζκανε, τισ

οποίεσ εντωμεταξφ καταμετρά.

Να ςυντάξετε πρόγραμμα με όνομα game το οποίο να παίηει το

παραπάνω παιχνίδι ανακζτοντασ το ρόλο του πρϊτου παίκτθ


149

ςτον παιχνιδιάρθ δεινόςαυρο και του δεφτερου ςε ςασ. Ρριν τθν

ζναρξθ του παιχνιδιοφ, ο δεινόςαυροσ να κάνει τισ απαραίτθτεσ

ςυςτάςεισ και προτροπζσ.

(Θ άςκθςθ αποτελεί παραλλαγι άςκθςθσ παλιοφ ςχολικοφ

βιβλίου (Βουτυράσ, Μυλωνάκθσ & ουβάσ, 1987), ς. 127.)

Υποδείξεισ: Χρθςιμοποιιςτε για υπόβακρο ςτο ςκθνικό τθν

εικόνα 3D_Forest_Screen και για δεινόςαυρο τθ μορωι buddy,

ϊςτε θ αρχικι οκόνθ του παιχνιδιοφ να μοιάηει με τθν παρακάτω

εικόνα:


150

Φφλλο δραςτθριότθτασ 2












Ονομ/μα

μακθτϊν:

α) ..................................................................................................

β) ..................................................................................................

Δραςτθριότθτα: 1. Στθν οκόνθ εκτζλεςθσ του προγράμματοσ που δθμιουργιςατε

με το Φφλλο δραςτθριότθτασ 1, εμωανίςτε τισ μεταβλθτζσ του


2. Ρόςεσ και ποιεσ είναι οι μεταβλθτζσ αυτζσ;

....................................................................................................

....................................................................................................

3. Κατά τθν ζναρξθ εκτζλεςθσ του προγράμματοσ, ποιεσ

μεταβλθτζσ λαμβάνουν αρχικζσ τιμζσ και ποιεσ όχι; Γιατί

γίνεται αυτό;

....................................................................................................

....................................................................................................

4. Ρϊσ δθμιουργείται θ τιμι τθσ μεταβλθτισ που παριςτάνει τον

αρικμό που «ζβαλε» ο δεινόςαυροσ;


151

....................................................................................................

5. Ροια είναι θ αρχικι τιμι τθσ μεταβλθτισ-μετρθτι;

....................................................................................................

6. Ρότε και πϊσ αυξάνει αυτι ςτθ ςυνζχεια;

....................................................................................................

....................................................................................................

7. Ρότε και πϊσ αποκτά τιμι θ μεταβλθτι που παριςτάνει τον

αρικμό που προτείνει ο παίκτθσ;

....................................................................................................

....................................................................................................

8. Τι πρζπει να ςυμβαίνει ϊςτε να ςυνεχίηεται θ εκτζλεςθ του

προγράμματοσ;

....................................................................................................

....................................................................................................

9. Ρότε τελειϊνει το παιχνίδι; Τι τιμζσ ζχουν τότε οι δφο

μεταβλθτζσ που παριςτάνουν τουσ αρικμοφσ;

....................................................................................................

....................................................................................................

10.Τι αντιπροςωπεφει τότε θ τιμι τθσ μεταβλθτισ-μετρθτι και τι

κάνουμε μ’ αυτιν;

....................................................................................................

....................................................................................................


152

Φφλλο αλλθλοαξιολόγθςθσ












Ονομ/μα

μακθτϊν

αξιολογοφμενων

:

α) ...................................................................................................

β) ...................................................................................................

Ονομ/μα

μακθτϊν

αξιολογθτϊν:

α) ...................................................................................................

β) ...................................................................................................

Οι ςυμμακθτζσ ςασ κατάφεραν να… Μζγιςτθ

Δυνατι

Βακμολογία

Ναι Όχι Μερι

κϊσ

Βακ

μόσ

1. Κατανοιςουν τον τυχαίο τρόπο κακοριςμοφ

του προσ εφρεςθ αρικμοφ; 2

2. Δθμιουργιςουν τθ δομι επανάλθψθσ και

ςυμπεριλάβουν ς’ αυτιν τισ απαιτοφμενεσ

εντολζσ ελζγχου;

3

3. Οινθιεξώζνπλ ηελ εθαξκνγή 3


153

ζπκπεξηιακβάλνληαο ηηο απαξαίηεηεο

εληνιέο αξρηθνπνίεζεο ησλ ηηκώλ ησλ

κεηαβιεηώλ θαη εκθάληζεο ησλ

απνηειεζκάησλ ζηελ νζόλε;

4. Δθηειέζνπλ ην πξόγξακκά ηνπο ηειηθά ρσξίο

πξνβιήκαηα; 2

5. Απαντιςουν ςτισ ερωτιςεισ 1-10 του ΦΔ2

(υπολογίςτε 1 βακμό για κάκε ςωςτι

απάντθςθ, 0,5 βακμό για κάκε μερικϊσ

ςωςτι απάντθςθ και 0 για τισ λανκαςμζνεσ

απαντιςεισ)

10

ΤΝΟΛΟ: 20


154

Διδακτικό ενάριο: «Λογικζσ Εκφράςεισ και Δομι

Επιλογισ»

Γεϊργιοσ Χρ. Μακρισ

[email protected]

3ο ΓΕΛ Κατερίνθσ

Περίλθψθ

Ραρουςιάηεται ζνα Διδακτικό Σενάριο με τίτλο «Λογικζσ εκωράςεισ και Δομι Επιλογισ» που

αναωζρεται ςτο μάκθμα: Ανάπτυξθ Εωαρμογϊν ςε Ρρογραμματιςτικό Ρεριβάλλον τθσ Γ’

τάξθσ Λυκείου Τεχνολογικισ Κατεφκυνςθσ. Το Σενάριο αυτό ςχεδιάςτθκε και υλοποιικθκε

ςτα πλαίςια τθσ πρακτικισ άςκθςθσ τθσ επιμόρωωςθσ των επιμορωωτϊν Β’ επιπζδου από

το ΡΑΚΕ Κεντρικισ και Δυτικισ Μακεδονίασ.

Λζξεισ κλειδιά: Λογικζσ Εκφράςεισ, Δομι Επιλογισ, Α.Ε.Π.Π.

1. Ειςαγωγι

Το μάκθμα «Ανάπτυξθ Εωαρμογϊν ςε Ρρογραμματιςτικό Ρεριβάλλον (ΑΕΡΡ)»

διδάςκεται ςτουσ μακθτζσ τθσ Γ’ Τάξθσ Γενικοφ Λυκείου. Είναι ζνα από τα τζςςερα

μακιματα κατεφκυνςθσ που καλοφνται να δϊςουν Ρανελλαδικζσ Εξετάςεισ.

Ραρόλο που το μάκθμα είναι εργαςτθριακό, λόγω τθσ ωφςθσ του αλλά και του

γεγονότοσ ότι οι μακθτζσ καλοφνται ςτο τζλοσ να απαντιςουν γραπτά ςτα Κζματα

των εξετάςεων, ελάχιςτα διδάςκεται μζςα ςε εργαςτιριο.

Στα πλαίςια τθσ εκπαίδευςθσ Επιμορωωτϊν Β’ Επιπζδου τθσ ειδικότθτα ΡΕ19/ΡΕ20

ςτο ΡΑΚΕ Κεντρικισ και Δυτικισ Μακεδονίασ και ειδικότερα ςτθν Ρρακτικι Άςκθςθ

των επιμορωωτϊν, αναπτφχκθκε το Διδακτικό Σενάριο που παρουςιάηεται ςε αυτιν

τθν εργαςία. Θ δομι του Σεναρίου ακολουκεί το πρότυπο που διδάχκθκαν οι

υποψιωιοι επιμορωωτζσ.

Το Σενάριο εωαρμόςτθκε ςε δφο τμιματα Τεχνολογικισ Κατεφκυνςθσ τθσ Γ’

Λυκείου του 3ου ΓΕΛ Κατερίνθσ. Θ διάρκεια του ςεναρίου είναι 2 διδακτικζσ ϊρεσ

κατά προτίμθςθ ςυνεχόμενεσ. Ο χϊροσ υλοποίθςθσ του ςεναρίου είναι το

εργαςτιριο πλθροωορικισ του ςχολείου.



155

Στο κεωάλαιο 2 παρουςιάηεται ο ςχεδιαςμόσ του ςεναρίου και ςτο κεωάλαιο 3 ο

αναςτοχαςμόσ που ακολοφκθςε και κατατζκθκε ωσ εργαςία. Στο παράρτθμα

παρατίκεται το ωφλλο εργαςίασ που χρθςιμοποιικθκε για τθν υλοποίθςθ του

ςεναρίου.

2. Α’ ΜΕΡΟ: ΧΕΔΙΑΗ

2.1 Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου

Λογικζσ εκωράςεισ και Δομι Επιλογισ

2.2 Δθμιουργόσ του ςεναρίου

Γεϊργιοσ Μακρισ, κακθγθτισ πλθροωορικισ ΡΕ19/20

2.3 υνοπτικι περιγραφι του ςεναρίου

Στο παρόν ςενάριο διδαςκαλίασ κα αναπτυχκεί θ διδακτικι ενότθτα «Λογικζσ

εκωράςεισ & Δομι επιλογισ». Ειδικότερα οι μακθτζσ κα γνωρίηουν τισ λογικζσ

εκωράςεισ κακϊσ και τισ βαςικζσ δομζσ επιλογισ αναπτφςςοντασ παράλλθλα

απλοφσ αλγορίκμουσ

2.4 Εκτιμϊμενθ διάρκεια

2 διδακτικζσ ϊρεσ.

2.5 κοποί και ςτόχοι

Σκοπόσ του ςεναρίου είναι οι μακθτζσ να κατανοιςουν τισ λογικζσ εκωράςεισ και

τισ διαωορετικζσ δομζσ επιλογισ ςτθν χριςθ αλγορίκμων

Σε επίπεδο γνϊςεων και δεξιοτιτων οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να:

Αναγνωρίηουν τθν ςθμαςία τθσ χριςθσ των ςυγκριτικϊν και λογικϊν τελεςτϊν

Αναγνωρίηουν τθν ςθμαςία των λογικϊν εκωράςεων

Διακρίνουν το αποτζλεςμα μίασ λογικισ ζκωραςθσ

Αναγνωρίηουν τα είδθ των δομϊν επιλογισ

Αναπτφςςουν αλγορίκμουσ με χριςθ των δομϊν επιλογισ


156

2.6 Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ

Ανάπτυξθ Εωαρμογϊν ςε Ρρογραμματιςτικό Ρεριβάλλον. Ενότθτα «Δομζσ

επιλογισ»


Τθν ζννοια του Αλγορίκμου

Τισ εντολζσ ειςόδου και εξόδου (Διάβαςε, Εμωάνιςε , Εκτφπωςε)

Τισ ζννοιεσ : μεταβλθτζσ , ςτακερζσ

Τουσ τφπουσ των μεταβλθτϊν

Τουσ αρικμθτικοφσ τελεςτζσ

Τθν δομι ακολουκίασ

Το περιβάλλον ανάπτυξθσ αλγορίκμων http://www.pseudoglossa.gr/

2.8 υςχετιςμόσ με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το εκπαιδευτικό μασ ςενάριο ςχετίηεται άμεςα τόςο με το Διακεματικό Ενιαίο

Ρλαίςιο Ρρογράμματοσ Σπουδϊν (Δ.Ε.Ρ.Ρ.Σ.) για τθν Ρλθροωορικι όςο και με τθν

διδακτζα φλθ του μακιματοσ «ΑΕΡΡ» τθσ Γ’ τάξθσ Γενικοφ λυκείου τθσ

Τεχνολογικισ Κατεφκυνςθσ.

2.9 Διδακτικό υλικό και απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι για το ςενάριο

Για τθν διδαςκαλία του ςεναρίου μασ κα χρειαςτεί ζνα εργαςτιριο πλθροωορικισ.

Θ ςφνδεςθ του κάκε υπολογιςτι με το διαδίκτυο είναι απαραίτθτθ. Απαιτοφμενο

λογιςμικό : http://www.pseudoglossa.gr/ .

2.10 Επιςτθμολογικι προςζγγιςθ και εννοιολογικι ανάλυςθ

Θ δομι ακολουκίασ είναι κατάλλθλθ μόνο για τθν επίλυςθ απλϊν προβλθμάτων τα

οποία ζχουν ςυγκεκριμζνο τρόπο λφςθσ. Τα περιςςότερα προβλιματα απαιτοφν

πιο ςφνκετεσ διεργαςίεσ. Θ εκτζλεςθ ενεργειϊν γίνεται υπό προχποκζςεισ και

ςυνκικεσ. Για παράδειγμα ο υπολογιςμόσ των ριηϊν μίασ δευτεροβάκμιασ

εξίςωςθσ γίνεται με βάςθ τθν τιμι τθσ διακρίνουςασ κλπ.

2.11 Οι εναλλακτικζσ αντιλιψεισ (αναπαραςτάςεισ, ιδζεσ, κλπ.) των μακθτϊν

http://www.pseudoglossa.gr/



157

Οι μακθτζσ δυςκολεφονται να αναπαραςτιςουν εκωράςεισ τισ κακθμερινισ ηωισ

ςε λογικζσ εκωράςεισ των αλγορίκμων. Επίςθσ δεν είναι εξοικειωμζνοι με τθν

χριςθ λογικϊν μεταβλθτϊν και λογικϊν εκωράςεων. Δυςκολεφονται να

κατανοιςουν τθν χριςθ εμωωλευμζνων και ςφνκετων δομϊν επιλογϊν. Επίςθσ

αναπαράςταςθ περιοριςμϊν του τφπου: ςε αλγορικμικι μορωι

δυςκολεφει τουσ μακθτζσ.

2.12 Οργάνωςθ τάξθσ

Το μάκθμα κα πραγματοποιθκεί ςτο ςχολικό εργαςτιριο πλθροωορικισ. Οι

μακθτζσ κα εργαςτοφν ομαδικά ανά δυο παιδιά ςε κάκε θλεκτρονικό υπολογιςτι.

Οι μακθτζσ κα κλθκοφν να χρθςιμοποιιςουν το λογιςμικό με βάςθ ωφλλα

δραςτθριοτιτων.

2.13 Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ/ κεωρίεσ μάκθςθσ

Στο παρόν διδακτικό ςενάριο κα πραγματοποιθκεί πειραματιςμόσ με τα ςτοιχεία

του προγραμματιςτικοφ περιβάλλοντοσ http://www.pseudoglossa.gr/ με

ενεργθτικι ςυμμετοχι. Κατά τθν εκτζλεςθ του ςεναρίου εκτιμάται ότι δεν κα

υπάρξουν ςθμαντικά προβλιματα ςε ςχζςθ με τθν ταχφτθτα λειτουργίασ του Θ/Υ –

ταχφτθτα ςφνδεςθσ ςτο διαδίκτυο. Συνεπϊσ δεν κα υπάρξουν προβλιματα

εκκίνθςθσ του λογιςμικοφ ι δυςλειτουργίεσ που κα επθρεάςουν το μάκθμα

(διδακτικόσ κόρυβοσ). Επίςθσ το διδακτικό ςυμβόλαιο δεν κα ανατραπεί διότι τα

ωφλλα εργαςίασ είναι απλά, ρεαλιςτικά και οδθγοφν το μακθτι βιμα – βιμα.

Όςον αφορά τθ διδακτικι προςζγγιςθ υιοκετοφμε τισ βαςικζσ ιδζεσ του Piaget και

του Papert: «Ο διδάςκων οφείλει να δθμιουργεί κατάλλθλεσ ςυνκικεσ για να

μπορζςουν οι μακθτζσ να οικοδομιςουν τισ γνϊςεισ τουσ. Σο ςενάριο είναι

κεμελιωμζνο ςτθν κεωρία μάκθςθσ του εποικοδομθτιςμοφ διότι ο μακθτισ χτίηει

τθν γνϊςθ του ανιχνεφοντασ, διερευνϊντασ και αλλθλεπιδρϊντασ οπτικά με τισ

βαςικζσ εντολζσ ςτο περιβάλλον http://www.pseudoglossa.gr/ δθμιουργϊντασ

απλοφσ αλγορίκμουσ.

υνεπϊσ το περιβάλλον προγραμματιςμοφ http://www.pseudoglossa.gr/ βοθκά

ςτθν ανάπτυξθ βαςικϊν ικανοτιτων : δθμιουργικι ςκζψθ, ςαωι επικοινωνία,

ςυςτθματικι ανάλυςθ και αποδοτικι ςυνεργαςία. Τα δφο κριτιρια ςχεδίου είναι :

α) Ποικιλομορφία: ενίςχυςθ πολλϊν διαωορετικϊν τφπων αλγορίκμων, β)





158

Δυνατότθτα αποκαλυπτικισ & διερευνθτικισ μάκθςθσ, γ) Ενίςχυςθ του

ενδιαφζροντοσ των μακθτϊν για τθν εργαςτθριακι άςκθςθ και ανάπτυξθσ

επιπρόςκετων δεξιοτιτων.

2.14 Περιγραφι δραςτθριοτιτων ςεναρίου

1. Ειςαγωγι

Στθν αρχι ο εκπαιδευτικόσ χρθςιμοποιϊντασ τον βιντεοπροβολζα κα παρουςιάςει

τουσ ςτόχουσ τθν ενότθτασ. Κα κάνει μία μικρι ειςαγωγι ςτισ λογικζσ εκωράςεισ

κακϊσ και ςτθν δομι επιλογισ. Ρεριγράωοντασ παραδείγματα τθσ κακθμερινισ

ηωισ κα αναωζρει τον τφπο τθσ δομισ επιλογισ που χρθςιμοποιείται για τθν

επίλυςθ τουσ.

Κατόπιν κα δϊςει ςτουσ μακθτζσ τα ωφλλα εργαςίασ και κα τουσ ενθμερϊςει για τα

μζςα που κα χρθςιμοποιιςουν για τθν επίλυςι τουσ.

2. Ανάδειξθ προχπαρχουςϊν ιδεϊν και παρανοιςεων των μακθτϊν

Ρρόκλθςθ γνωςτικισ ςφγκρουςθσ

3. Κακοδιγθςθ

Γνωςτικι βοικεια

Τεχνικζσ οδθγίεσ

4. Βιματα εργαςίασ των μακθτϊν

Στρατθγικζσ εργαςίασ-ςυνεργαςίασ

Ραράκεςθ ςυλλογιςμϊν και ερμθνειϊν

Κακοδθγθτικζσ ερωτιςεισ από το διδάςκοντα

Ανάπτυξθ και εκτζλεςθ αλγορίκμων

Ζλεγχοσ ιδεϊν

Εξαγωγι ςυμπεραςμάτων

2.15 Επιπλζον ςτοιχεία. Αξιολόγθςθ των μακθτϊν και του ςεναρίου


159

Θ αξιολόγθςθ των μακθτϊν κα πραγματοποιθκεί με ζνα Φφλλο αξιολόγθςθσ ςτο

οποίο κα λθωκοφν υπόψθ : α) αν ο μακθτισ ςυμπλιρωςε ςωςτά τα ωφλλα

εργαςίασ, β) αν ο μακθτισ μποροφςε να διαχειριςτεί ςενάρια και εντολζσ, γ) αν

οικοδομικθκε θ ζννοια τθσ λογικισ ζκωραςθσ αρχικοποίθςθσ , δ) αν οικοδομικθκε

θ ζννοια τθσ δομισ επιλογισ και των διαωόρων μορωϊν τουσ.

2.16 Επεκτάςεισ του ςεναρίου και διαςφνδεςθ με άλλεσ ζννοιεσ

Μετά τθν ολοκλιρωςθ του παρόντοσ ςεναρίου οι μακθτζσ κα είναι

προετοιμαςμζνοι να εργαςτοφν με επόμενα ςενάρια για τα υπόλοιπθ φλθ του

μακιματοσ.

2.17 Πρόςκετεσ πλθροφορίεσ

Διαδίκτυο

http://digitalschool.minedu.gov.gr/

http://users.sch.gr/alkisg/

3. Β’ ΜΕΡΟ: ΑΝΑΣΟΧΑΜΟ

1. Υλοποιικθκε το ςενάριο ςφμωωνα με το ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του;

Το ςενάριο υλοποιικθκε ςφμωωνα με το ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του. Ο

διδακτικόσ χρόνοσ ιταν επαρκισ και δεν παρατθρικθκαν προβλιματα ςτθ χριςθ

του λογιςμικοφ http://www.pseudoglossa.gr/ . Οι ςυγκεκριμζνοι ςτόχοι του

μακιματοσ επετεφχκθςαν ςτο μεγαλφτερο μζροσ τουσ, ενϊ ελάχιςτοσ ιταν και ο

διδακτικόσ κόρυβοσ.

2. Ρροκάλεςε το ενδιαωζρον των μακθτϊν;

Το μάκθμα προκάλεςε το ενδιαωζρον των μακθτϊν. Θ ανάπτυξθ των αλγορίκμων

μζςω του λογιςμικοφ http://www.pseudoglossa.gr/ βοικθςε τουσ μακθτζσ να

κατανοιςουν καλφτερα τθν ζξοδο των αλγορίκμων.

3. Συμμετείχαν οι μακθτζσ ενεργθτικά ςτθ διδακτικι διαδικαςία;

Θ μεταξφ τουσ ςυνεργαςία κρίκθκε ικανοποιθτικι και ςυνζβαλε ςτθν ενεργό

ςυμμετοχι τουσ ςτθ διδακτικι διαδικαςία.

http://digitalschool.minedu.gov.gr/

http://users.sch.gr/alkisg/




160

4. Ροιεσ δυςκολίεσ παρουςιάςκθκαν;

Οι ςφνκετεσ λογικζσ εκωράςεισ και θ ςειρά εκτζλεςθσ των εντολϊν μιασ ςφνκετθσ

δομισ επιλογισ δυςκόλεψαν τουσ μακθτζσ.

5. Αν ςχεδιάηατε πάλι το ςενάριο κα το αλλάηατε όλο ι επί μζρουσ ςτοιχεία του και

ποια; Αιτιολογιςτε και γράψτε το αναλυτικά.

Αν ξαναςχεδίαηα το ςενάριο πικανόν να αωαιροφςα κάποια βιματα από τα ωφλλα

δραςτθριότθτασ ι κα είχα προβλζψει τθν αφξθςθ των διδακτικϊν ωρϊν από 2 ςε 3

ϊρεσ.

6. Σε τι ςασ ωωζλθςε ωσ εκπαιδευτικό ο ςχεδιαςμόσ, θ υλοποίθςθ και ο

αναςτοχαςμόσ ςτο ςενάριο;

Ωσ εκπαιδευτικό ο ςχεδιαςμόσ, θ υλοποίθςθ και ο αναςτοχαςμόσ ςτο ςενάριο με

ωωζλθςε διότι:

ςχεδίαςα ζνα εκπαιδευτικό ςενάριο με ορκι δομι και ολοκλθρωμζνο υλικό

δθμιοφργθςα ωφλλα δραςτθριοτιτων με τθν λογικι τθσ ςυμμετοχισ των μακθτϊν

δθμιοφργθςα ζνα δομθμζνο ςενάριο με προςζγγιςθ βιμα – βιμα βοθκϊντασ τουσ μακθτζσ να ανταποκρικοφν ςτο ςυγκεκριμζνο μάκθμα

αξιολόγθςα ςτο μζροσ του αναςτοχαςμοφ το ςενάριο εντοπίηοντασ αδυναμίεσ που αωοροφςαν τθν ζκταςθ των ωφλλων δραςτθριοτιτων και τον ανάλογο χρόνο που ζπρεπε να διατεκεί για τθν ολοκλιρωςθ τθσ διδαςκαλίασ.


Θ χριςθ του εργαςτθρίου πλθροωορικισ για το μάκθμα τθσ Ανάπτυξθσ Εωαρμογϊν

ςε Ρρογραμματιςτικό Ρεριβάλλον είναι απαραίτθτθ. Το ίδιο το μάκθμα είναι

Εργαςτθριακό παρότι που λόγο του χρόνου διδάςκεται μζςα ςε αίκουςα.

Θ χριςθ προγραμμάτων για τθν εκτζλεςθ των αλγορίκμων βοθκά ςτθν κατανόθςθ

εννοιϊν. Θ εκτζλεςθ των αλγορίκμων ςε Θ/Υ βοθκά τον μακθτι να βρίςκει τα

ςυντακτικά λάκθ που πικανό να κάνει κατά τθν ςυγγραωι των αλγορίκμων, επίςθσ

του δίνει τθν δυνατότθτα να ελζγχει τθν ορκότθτα των υπολογιςμϊν που

διαπραγματεφεται.


161

Θ εωαρμογι του προτεινόμενου διδακτικοφ ςεναρίου ςτθν τάξθ ζδωςε

ενκαρρυντικά αποτελζςματα ωσ προσ τουσ ςτόχουσ που τζκθκαν.


Bonar J., & Soloway E. (1985), Preprogramming knowledge: a major source of

misconceptions in novice programmers, Human-Computer Interaction, 1, 133-161

Pane, J., Myers, B. (1996), Usability issues in the Design of Novice Programming

Systems, Technical Report (CMU-CS-96-132), School of Computer Science,

Carnegie Mellon University.

Sajaniemi, J. (2005). Roles of variables and learning to program, Στο Α. Τηιμογιάννθσ

(επιμ.), Ρρακτικά 3ου Ρανελλινιου Συνεδρίου ‘’Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ’’,

Κόρινκοσ.

Soloway E. & Spohrer J. C. (1989), (Eds), Studying the Novice Programmer, Hillsdale,

NJ, Erlbaum.

Ηαγοφρασ Χ., Δαγδιλζλθσ Β., Κόμθσ Β., Κουτςογιάννθσ Δ., Κυνθγόσ Χ., Ψφλλοσ Δ.,

(2011) «Επιμορωωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ επιμορωωτϊν ςτα ΡΑΚΕ»

«Ρροτεινόμενα εκπαιδευτικά ςενάρια ΡΕ19/20», Τόμοσ 1


(2011) «Επιμορωωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ επιμορωωτϊν ςτα ΡΑΚΕ»

«Ρροτεινόμενα εκπαιδευτικά ςενάρια ΡΕ19/20», Τόμοσ 2

Παράρτθμα - Φφλλα εργαςίασ

Ζςτω δφο λογικζσ ςυνκικεσ 1 και 2. Να ςυμπλθρωκεί ο ακόλουκοσ πίνακασ:

Σ1 Σ2 Πχι (Σ2) Σ1 ι Πχι (Σ2) Πχι(Σ1) και Σ2

ΑΛΘΚΘ ΑΛΘΚΘ

ΑΛΘΚΘ ΨΕΤΔΘ


162

ΨΕΤΔΘ ΑΛΘΚΘ

ΨΕΤΔΘ ΨΕΤΔΘ

Δίνονται οι παρακάτω εντολζσ από ζνα τμιμα προγράμματοσ: …

ΔΛΑΒΑΕ α, β

x α > β

…

Να χαρακτθρίςετε αν κάκε μία από τισ παρακάτω προτάςεισ είναι ςωςτι () ι

λανκαςμζνθ (Λ). Αιτιολογιςετε κάκε ςασ απάντθςθ

1. Θ x είναι λογικι μεταβλθτι. 2. Σα α, β μπορεί να είναι μεταβλθτζσ τφπου χαρακτιρα. 3. Σα α , β μπορεί να είναι λογικζσ μεταβλθτζσ. 4. Σα α , x είναι πάντα μεταβλθτζσ διαφορετικοφ τφπου. 5. Σο α πρζπει να ζχει τιμι μεγαλφτερθ του β.

Να αναφζρετε ποιεσ από τισ παρακάτω είναι λογικζσ εκφράςεισ :

1.

2.

3.

4.

5. 6. “Αλθκισ”>”Ψευδισ”

7.


163

Απαντιςτε ςτισ παρακάτω ερωτιςεισ επιλζγοντασ Σ (Σωςτό) ι Λ (Λάκοσ). 1. Η δομι επιλογισ χρθςιμοποιείται μόνο για τθν επίλυςθ απλϊν

προβλθμάτων. 2. Ο ζλεγχοσ μιασ ςυνκικθσ μπορεί να ζχει δυο τιμζσ, Αλθκισ ι Ψευδισ. 3. τθ δομι επιλογισ εκτελοφνται όλεσ οι εντολζσ με τθ ςειρά που είναι

γραμμζνεσ. 4. τισ διαδικαςίεσ πολλαπλϊν επιλογϊν δεν υπάρχει περιοριςμόσ ςτον

αρικμό των ςυνκθκϊν που μποροφν να ελεγχκοφν.

Να ςυμπλθρϊςετε το παρακάτω πινακάκι με Αλθκισ ι Ψευδισ για τθν κάκε

ςυνκικθ, χρθςιμοποιϊντασ τισ τιμζσ που δίνονται κάκε ωορά.

α=5, β=7, γ=20,

δ=Αλθκισ

α=2, β=11, γ=10,

δ=Ψευδισ

όχι (α>β ι β>γ) και

δ=Αλθκισ

δ=Αλθκισ ι

α+β=13 και γ<22

όχι δ=Αλθκισ και

όχι β=γ

α<γ ι δ=Αλθκισ

όχι α>=β+γ και όχι

δ=Αλθκισ

Κατόπιν χρθςιμοποιιςτε το λογιςμικό http://www.pseudoglossa.gr/ και δθμιουργιςτε ζναν αλγόρικμο τθσ μορωισ :

Αλγόρικμοσ ΣΕΣ1 α 5 β 7 γ 20 δ Αλθκισ αποτζλεςμα όχι (α>β ι β>γ) και δ=Αλθκισ



164

Εμφάνιςε αποτζλεςμα Σζλοσ ΣΕΣ1

Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να δείτε τα αποτελζςματα όλων των

παραπάνω και να τα ςυγκρίνετε με τα δικά ςασ

Γράψε τισ λογικζσ εκφράςεισ που περιγράφουν τα παρακάτω : 1. Ο βακμόσ Β να είναι μεταξφ του 15-20 2. Ο βακμόσ Β να μθν είναι από 10-15 3. Σο όνομα ΟΝ να είναι Κεςςαλονίκθ, Ακινα ι Κατερίνθ 4. Θ απάντθςθ ΑΠ να παίρνει τιμζσ μόνο ΝΑΛ και ΟΧΛ 5. Ο βακμόσ Β να είναι άρτιοσ αρικμόσ

Δίνεται το παρακάτω τμιμα αλγορίκμου: x 10

αν x<10 τότε

Εμφάνιςε “Κάτω από τθν Βάςθ”

Σζλοσ_αν

Τι κα εμωανιςτεί κατά τθν εκτζλεςθ του αλγορίκμου ;


αν x<10 τότε

Εμφάνιςε “Κάτω από τθν Βάςθ”

Αλλιϊσ

Εμφάνιςε “Πάνω από τθν Βάςθ”


165

Σζλοσ_αν



αν x<20 τότε

Εμφάνιςε “1”

Σζλοσ_αν

αν x<40 τότε

Εμφάνιςε “2”

Σζλοσ_αν


Δίνεται το παρακάτω τμιμα αλγορίκμου:

Διάβαςε Α, Β, C

Αν A > B τότε

Αν A > C τότε

Χ Α/3-Β/2

Εμφάνιςε X

Αλλιϊσ


166

Χ 2*(Α-C)

Εμφάνιςε X

Σζλοσ_αν

Αλλιϊσ

Αν Β > C τότε

Χ 2*B-C/2

Εμφάνιςε X

Αλλιϊσ

Χ Α-Β-C/2

Εμφάνιςε X

Σζλοσ_αν

Σζλοσ_αν

Τι κα εμωανιςτεί κατά τθν εκτζλεςθ του αλγορίκμου , αν δοκοφν οι

παρακάτω τιμζσ ςτισ μεταβλθτζσ

i. Α = 6, Β = 4, C = 2 ; ii. Α = 2, Β = 2, C = 2 ;

Δίνεται o παρακάτω αλγόρικμοσ:

Αλγόρικμοσ ΣΕΣ2

Διάβαςε x

αν x<9.5 τότε


167

Εμφάνιςε “Απορρίπτεται”

Αλλιϊσ_αν x<14 τότε

Εμφάνιςε “Καλά”

Αλλιϊσ_αν x<18 τότε

Εμφάνιςε “Πολφ Καλά”

Αλλιϊσ

Εμφάνιςε “Άριςτα”

Σζλοσ αν

Σζλοσ ΣΕΣ1

Ο οποίοσ διαβάηει τθν επίδοςθ ενόσ μακθτι και εμωανίηει τον χαρακτθριςμό του.

Ξαναγράψτε τον αλγόρικμο χρθςιμοποιϊντασ απλζσ αν κακϊσ και εμωωλευμζνεσ αν.

Εκτελζςτε και τουσ τρεισ αλγορίκμουσ ειςάγοντασ κάκε ωορά τισ τιμζσ 8,11,15,19 για να δείτε εάν δείνουν τα ίδια αποτελζςματα.

Να αναπτυχκεί αλγόρικμοσ που κα διαβάηει ζναν αρικμό και κα εμωανίηει

εάν είναι άρτιοσ ι περιττόσ.

Να τροποποιθκεί ο παραπάνω αλγόρικμοσ που ςτθν περίπτωςθ που είναι

άρτιοσ να εμωανίηει εάν είναι διψιωιοσ ι όχι.


168

Μακαίνω προγραμματιςμό με το Game Maker,

δθμιουργϊντασ ζνα θλεκτρονικό παιχνίδι.

Γ. Μαυροχαλυβίδθσ

[email protected]

1Εκπαιδευτικόσ ΡΕ19 ΓΕΛ Μαδφτου, Msc Ρλθροωοριακά Συςτιματα

Περίλθψθ

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ζνα διδακτικό ςενάριο για τθν ειςαγωγι ςτον

προγραμματιςμό. Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο επιδιϊκει να μυιςει τουσ μακθτζσ

ςτον προγραμματιςμό με ζναν ελκυςτικό τρόπο μζςω του προγραμματιςμοφ ενόσ

παιχνιδιοφ ςτο Game Maker. Το απλό γραωικό περιβάλλον προγραμματιςμοφ που παρζχει

το Game Maker δίνει τθν δυνατότθτα ςτουσ μακθτζσ να κατανοιςουν ευκολότερα τισ

αωθγθμζνεσ ζννοιεσ του προγραμματιςμοφ. Στόχοσ του ςεναρίου είναι θ καταςκευι ενόσ

παιχνιδιοφ που αποτελείται από αντικείμενα, τα οποία ζχουν τισ δικζσ τουσ ιδιότθτεσ και

προγραμματίηονται ανεξάρτθτα μεταξφ τουσ. Ραρουςιάηεται αναλυτικά το ωφλλο

δραςτθριότθτασ, το οποίο δίνει ςτουσ μακθτζσ τθ δυνατότθτα να υλοποιιςουν μια

κακοδθγοφμενθ διερεφνθςθ. Θ ςυγκεκριμζνθ διδακτικι πρόταςθ υλοποιικθκε ςτθ B’ τάξθ

του ΓΕ.Λ. Μαδφτου το ςχολικό ζτοσ 2011-12. Τα αποτελζςματα τθσ υλοποίθςθσ ιταν πολφ

ενκαρρυντικά.

Λζξεισ κλειδιά: Προγραμματιςμόσ, διδακτικό ςενάριο, Game Maker.

1. Ειςαγωγι

Οι μακθτζσ ζλκονται ιςχυρά από παιχνίδια ςε Θ/Υ. Τα παιδιά ςυχνά καταναλϊνουν

μεγάλο ποςοςτό του χρόνου τουσ απαςχολοφμενα µε τζτοια παιχνίδια. Θ

δθμιουργία του δικοφ τουσ παιχνιδιοφ αποτελεί ιςχυρό κίνθτρο και μπορεί να

δελεάςει τουσ μακθτζσ να αςχολθκοφν µε τον προγραμματιςμό.

Θ καταςκευι των παιχνιδιϊν απαιτεί εξάςκθςθ ανϊτερων µμορωϊν ςκζψθσ αλλά

και ζκωραςθ δθμιουργικότθτασ διαωόρων τφπων τόςο για τθν ανάπτυξθ του

ςεναρίου όςο και για τθν καταςκευι των γραωικϊν και τθσ µμουςικισ επζνδυςθσ

(Habgood, 2005).


169

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηεται ζνα διδακτικό ςενάριο με τθ χριςθ του

προγραμματιςτικοφ περιβάλλοντοσ «Game Maker».

Το Game Maker αναπτφχκθκε από τον Mark Overmars ςτο Ρανεπιςτιμιο Utrecht

ςτθν Ολλανδία, για τθ διδαςκαλία ενόσ μακιματοσ ςχεδιαςμοφ παιχνιδιϊν ςε Θ/Υ.

Ραρζχεται δωρεάν για εκπαιδευτικοφσ ςκοποφσ και χρθςιμοποιεί ςαν βαςικό

υπόδειγμα προγραμματιςμοφ τον αντικειμενοςτρεωι, κακοδθγοφμενο από

γεγονότα, εικονικό προγραμματιςμό με διαωάνεια ςτον ταυτόχρονο

προγραμματιςμό (νιματα).

Το διδακτικό ςενάριο αποςκοπεί ςτθν ειςαγωγι των μακθτϊν ςτον

προγραμματιςμό. Το Game Maker αποτελεί ζνα εκπαιδευτικό εργαλείο μζςω του

οποίου δίνεται θ δυνατότθτα να προςεγγίςουμε βαςικζσ ζννοιεσ του

προγραμματιςμοφ αλλά και του αντικειμενοςτρεωοφσ προγραμματιςμοφ,

καταςκευάηοντασ ςφνκετα προγράμματα-παιχνίδια. Ο προγραμματιςτισ ορίηει ζνα

ςφνολο από αντικείμενα με ςυμπεριωορά που προςδιορίηεται ςαν ζνα ςφνολο

αντιδράςεων ςε γεγονότα. Κατόπιν τοποκετεί όςα αντικείμενα κζλει ςε κατάλλθλθ

ςκθνι. Τα αντικείμενα αλλθλεπιδροφν μεταξφ τουσ, αλλά και με τον χειριςτι του

Θ/Υ. Θ εξζλιξθ του παιχνιδιοφ κακορίηεται από τθν αλλθλεπίδραςθ αυτι και ςυχνά

δεν είναι προβλζψιμθ εκ των προτζρων.

2. Η διδακτικι πρόταςθ

Ακολουκεί θ παρουςίαςθ των βαςικϊν ςτοιχείων τθσ διδακτικισ πρόταςθσ.

Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου

«Μακαίνω προγραμματιςμό με το Game Maker δθμιουργϊντασ ζνα θλεκτρονικό

παιχνίδι»

Εκτιμϊμενθ διάρκεια

4 διδακτικζσ ϊρεσ

Ζνταξθ ςτο πρόγραμμα ςπουδϊν

Το ςενάριο προορίηεται για μακθτζσ τθσ Β Λυκείου ςτο πλαίςιο του μακιματοσ

«Εωαρμογζσ Υπολογιςτϊν».


170

Απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι

Ζνασ υπολογιςτισ ανά δφο μακθτζσ με εγκαταςτθμζνο το λογιςμικό Game Maker.

Διδακτικό αντικείμενο

Αντικείμενο του διδακτικοφ ςεναρίου είναι:

θ δθμιουργία ενόσ παιχνιδιοφ με τθ χριςθ κατάλλθλων προγραμματιςτικϊν δομϊν, μθνυμάτων και μεταβλθτϊν.

θ ειςαγωγι ςτον οδθγοφμενο από ςυμβάντα προγραμματιςμό (event driven programming).

θ ειςαγωγι ςτον αντικειμενοςτρεωι προγραμματιςμό.

Πρότερεσ γνϊςεισ και αναπαραςτάςεισ

Οι μακθτζσ είναι εξοικειωμζνοι με τον προγραμματιςμό ζχοντασ εμπειρία από το

Γυμνάςιο. Είναι επίςθσ ιδθ εξοικειωμζνοι με το προγραμματιςτικό περιβάλλον του

Game Maker (Ζχει προθγθκεί ζνα διδακτικό 2ωρο ςτο οποίο οι μακθτζσ

εξοικειϊνονται με το προγραμματιςτικό περιβάλλον). Ζχουν χρθςιμοποιιςει ιδθ ςε

μικρζσ εωαρμογζσ τισ βαςικζσ εντολζσ μεμονωμζνα ςτο πλαίςιο τθσ αρχικισ

κατανόθςθσ και εξοικείωςθσ (ζχουν καταςκευάςει το πρϊτο τουσ παιχνίδι

ακολουκϊντασ το tutorial «your first game» που παρζχεται με το Game Maker).

Τϊρα καλοφνται να καταςκευάςουν μια ολοκλθρωμζνθ εωαρμογι

ανακεωαλαιϊνοντασ τισ γνϊςεισ τουσ ζχοντασ να αντιμετωπίςουν δυςκολίεσ

υψθλότερου επιπζδου.

κοποί και διδακτικοί ςτόχοι

Σκοπόσ του ςεναρίου είναι οι μακθτζσ να εξοικειωκοφν με τον οδθγοφμενο από

ςυμβάντα προγραμματιςμό (event driven programming) και να μποροφν να

επιλζγουν τισ κατάλλθλεσ εντολζσ για να δθμιουργιςουν το δικό τουσ ζργο.

Διδακτικοί ςτόχοι είναι οι μακθτζσ να μποροφν:

Α) Να ςχεδιάηουν πρϊτα το παιχνίδι πριν αρχίςουν να το προγραμματίηουν.

Β) Να ςχεδιάηουν και να ειςάγουν μορωζσ (αντικείμενα), να κακορίηουν τισ

ιδιότθτζσ τουσ και να τα αρχικοποιοφν.


171

Γ) Να ρυκμίηουν τον χειριςμό των μορωϊν (αντικειμζνων) από το πλθκτρολόγιο.

Δ) Να ςυνδυάηουν εντολζσ ςε ςενάρια.

Ε) Να δθμιουργοφν μεταβλθτζσ, να τισ αρχικοποιοφν και να τουσ εκχωροφν τιμζσ

ΣΤ) Να ανιχνεφουν τθν επαωι μεταξφ των μορωϊν και να προγραμματίηουν

κατάλλθλεσ μεκόδουσ ϊςτε τα αντικείμενα να αποκρίνονται ςε διάωορα ςυμβάντα.

Η) Να αντιλθωκοφν ότι κάκε μορωι ζχει το δικό τθσ ςενάριο και πωσ όλα

εκτελοφνται ταυτόχρονα.

Διδακτικι ςτρατθγικι

Ρειραματιςμόσ με το προγραμματιςτικό περιβάλλον, ενεργθτικι ςυμμετοχι,

δθμιουργία θλεκτρονικοφ παιχνιδιοφ. Ο ςχεδιαςμόσ παιχνιδιϊν ζχει αποδειχτεί ότι

προάγει τισ αυκεντικζσ μορωζσ μάκθςθσ (Ηαγοφρασ Χ.,κα 2011, Hadjerrouit S.,

1999).

Διδακτικό υλικό

Στο ςενάριο χρθςιμοποιοφνται το λογιςμικό Game Maker και το ωφλλο

δραςτθριοτιτων.

Οργάνωςθ τθσ τάξθσ

Οι δραςτθριότθτεσ ψυχολογικισ και γνωςτικισ προετοιμαςίασ κακϊσ και θ

αξιολόγθςθ γίνονται ςε επίπεδο τάξθσ, ενϊ θ δραςτθριότθτα διδαςκαλίασ και

εμπζδωςθσ του αντικειμζνου γίνεται με τον κάκε μακθτι να δουλεφει ςυνεργατικά

ςτον υπολογιςτι του. Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ είναι κακοδθγθτικόσ,

διαμεςολαβθτικόσ, διευκολυντικόσ. Αξιοποιεί τισ δυνατότθτεσ των ΤΡΕ για να

ςχεδιάςει, να οργανϊςει, να επεξεργαςτεί και να αναλφςει τα δεδομζνα του

εξεταηόμενου κζματοσ μαηί με τουσ μακθτζσ του, ςτο πλαίςιο μιασ ενεργθτικισ και

ομαδοςυνεργατικισ διδακτικισ διαδικαςίασ με ςτόχο τθν κατανόθςθ τθσ

εξεταηόμενθσ κατάςταςθσ.

Δραςτθριότθτεσ ψυχολογικισ και γνωςτικισ προετοιμαςίασ


172

Οι μακθτζσ ςτθν αρχι τθσ δραςτθριότθτασ ςυηθτοφν για τα θλεκτρονικά παιχνίδια.

Αναωζρεται ςτουσ μακθτζσ ότι κα καταςκευάςουν μόνοι τουσ το παιχνίδι arkanoid

και οι μακθτζσ ςυηθτοφν τισ εμπειρίεσ τουσ από αυτό το παιχνίδι. Μετά το δεφτερο

διδακτικό δίωρο ςυηθτοφν για τισ πικανζσ επεκτάςεισ του παιχνιδιοφ που

καταςκεφαςαν με τθν 1θ δραςτθριότθτα.

Δραςτθριότθτα διδαςκαλίασ γνωςτικοφ αντικειμζνου

Βαςικοί ςτόχοι τθσ δραςτθριότθτασ είναι:

Θ ειςαγωγι ςτον οδθγοφμενο από ςυμβάντα προγραμματιςμό (event driven programming) ο οποίοσ ειςάγεται με τον κακοριςμό τθσ ςυμπεριωοράσ που κα ζχουν τα διάωορα αντικείμενα ςαν απόκριςθ ςε ςυγκεκριμζνα γεγονότα.

Θ εμπζδωςθ τθσ ζννοιασ τθσ μεταβλθτισ (ςτο παρόν πλαίςιο ειςάγεται ςαν απαρικμθτισ),

Θ ειςαγωγι ςτον αντικειμενοςτρεωι προγραμματιςμό.

Περιγραφι των φφλλων δραςτθριοτιτων διδαςκαλίασ γνωςτικοφ αντικειμζνου

Το παιχνίδι που κα ωτιάξουμε κα ζχει τα παρακάτω ςτοιχεία:

Room

Sprite που ελζγχεται από τον χριςτθ (Ρακζτα)

Sprites που ελζγχονται από τον υπολογιςτι

(Κόκκινα, κίτρινα, πράςινα και μωβ τουβλάκια)

Spite που ελζγχεται από τον υπολογιςτι

(Μπαλάκι)

Μια μαφρθ γραμμι που είναι το όριο για το

μπαλάκι (dead_line)


173

Περιγραφι του παιχνιδιοφ:

Στο παιχνίδι υπάρχουν τουβλάκια διαωόρων χρωμάτων.

Ο παίκτθσ χειρίηεται από το πλθκτρολόγιο μία ρακζτα

Ζνα μπαλάκι κινείται τυχαία.

Ο παίκτθσ προςπακεί να χτυπιςει το μπαλάκι και να το κατευκφνει προσ τα τουβλάκια.

Πταν το μπαλάκι ακουμπιςει ζνα τουβλάκι, το εξαωανίηει και ο παίκτθσ παίρνει 50 βακμοφσ.

Σκοπόσ του παιχνιδιοφ είναι να καταςτραωοφν όλα τα τουβλάκια.

Αν ο παίκτθσ δεν καταωζρει να πετφχει το μπαλάκι το παιχνίδι τελειϊνει.

Δραςτθριότθτεσ του ςεναρίου ςε βιματα:

Βιμα 1ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να δθμιουργιςουν τισ μορωζσ (spries).

Βιμα 2ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να δθμιουργιςουν τα αντικείμενα (objects) και να

τα διαςυνδζςουν με τα αντίςτοιχα sprites.

Βιμα 3ο: Οι μακθτζσ καλοφνται να κακορίςουν τισ ςυμπεριωορζσ των αντικειμζνων

ςε απόκριςθ των διάωορων ςυμβάντων (ςφγκρουςθ μπάλασ με τα τουβλάκια, τα

τοιχϊματα ι τθ ρακζτα κ.ά).

Βιμα 4ο: Οι μακθτζσ ςχεδιάηουν και δθμιουργοφν το ςκθνικό (room) του παιχνιδιοφ

και τοποκετοφν ς’ αυτό τα διάωορα αντικείμενα (αρχικοποίθςθ).

Βιμα 5ο: Οι μακθτζσ κακορίηουν τουσ ιχουσ που κα ακοφγονται κατά τθ διάρκεια

του παιχνιδιοφ και ςαν απόκριςθ ςτα διάωορα γεγονότα (αναπαραγωγι ιχου όταν

το μπαλάκι χτυπάει ςτον τοίχο κ.ά)

Βιμα 6ο: Οι μακθτζσ προγραμματίηουν το ςκορ του παιχνιδιοφ, τισ ςυμπεριωορζσ

τθσ καταςτροωισ των αντικειμζνων, τον τερματιςμό και τθν επανεκκίνθςθ του

παιχνιδιοφ.

Βιμα 7ο: Οι μακθτζσ ςυηθτοφν τισ ενδεχόμενεσ επεκτάςεισ του παιχνιδιοφ και ςε

επόμενο διδακτικό 2ωρο τισ προγραμματίηουν.

Αξιολόγθςθ των μακθτϊν


174

Για τθν αξιολόγθςθ των μακθτϊν αξιοποιείται θ παρατιρθςθ κατά τθ διάρκεια

εκπόνθςθσ των δραςτθριοτιτων και το τελικό αρχείο που δθμιουργοφν.

3. Τλοποίθςθ – υμπεράςματα

Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο υλοποιικθκε ςε δφο τμιματα 20 μακθτϊν τθσ

Β Λυκείου του ΓΕ.Λ.Μαδφτου το ςχολικό ζτοσ 2011-12 ςτο πλαίςιο του μακιματοσ

«Εωαρμογζσ Υπολογιςτϊν».

Το προτεινόμενο διδακτικό ςενάριο υλοποιικθκε ςε 2 δίωρα. Σε ζνα επιπλζον

δίωρο υλοποιικθκαν οι επεκτάςεισ του ςεναρίου ςφμωωνα με τα προτεινόμενα

από τουσ μακθτζσ. Θ υλικοτεχνικι υποδομι ιταν επαρκισ για τθν υλοποίθςθ του

ςεναρίου.

Θ υλοποίθςθ του ςεναρίου ιταν ςφμωωνθ με το ςχεδιαςμό και τουσ ςτόχουσ του,

οι οποίοι ςε μεγάλο βακμό επετεφχκθςαν. Οι περιςςότεροι μακθτζσ δεν ζδειξαν να

ζχουν ιδιαίτερεσ δυςκολίεσ ςτθν υλοποίθςθ του ςεναρίου. Οι δυςκολίεσ τουσ ιταν

περιςςότερεσ ςτον προγραμματιςμό των επεκτάςεων του ςεναρίου όπου ζπρεπε

να υλοποιιςουν προχωρθμζνα χαρακτθριςτικά.

Οι μακθτζσ ζδειξαν μεγάλο ενδιαωζρον (πζρα από το ςφνθκεσ) κατά τθν εωαρμογι

του ςεναρίου, είχαν όλοι ενεργι ςυμμετοχι και ςτο τζλοσ ζδειξαν μεγάλθ

ικανοποίθςθ και ενκουςιαςμό. Θ ςυνεργαςία ςε δυάδεσ ιταν ομαλι,

αποτελεςματικι και ικανοποίθςε τουσ μακθτζσ.

Είναι χαρακτθριςτικό το ότι όλοι ςχεδόν εγκατζςτθςαν το Game Maker και ςτουσ

προςωπικοφσ τουσ υπολογιςτζσ και αςχολικθκαν αρκετά με τον προγραμματιςμό

παιχνιδιϊν ςτο ςπίτι τουσ (πολλζσ ωορζσ ςυνεργαηόμενοι και αλλθλοβοθκοφμενοι).


Habgood, M.P.J. (2005), Zombie Division: «Intrinsic Integration in Digital Learning

Games», Proceedings of the 2005 Human Centred Technology Workshop June 05.

Hadjerrouit, S. (1999), «A constructivist approach to object-oriented design and

programming», ACM SIGCSE Bulletin, Vol. 31, Issue 3, 171-174.


175


(2011) «Επιμορφωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ επιμορφωτϊν ςτα ΠΑΚΕ»

«Προτεινόμενα εκπαιδευτικά ςενάρια ΠΕ19/20», Τεφχθ 1& 2

Παράρτθμα: Φφλλο Εργαςτθριακισ Δραςτθριότθτασ

Το παιχνίδι που κα ωτιάξουμε κα ζχει τα παρακάτω ςτοιχεία:

Room

Sprite που ελζγχεται από τον χριςτθ

(Ρακζτα)

Sprites που ελζγχονται από τον υπολογιςτι

(Κόκκινα, κίτρινα, πράςινα και μωβ τουβλάκια)


176

Spite που ελζγχεται από τον υπολογιςτι

(Μπαλάκι)

Μια μαφρθ γραμμι που είναι το όριο για το

μπαλάκι

(dead_line)

Τα sprites μπορείτε να τα ειςάγεται από το GameMaker, να τα ςχεδιάςετε, ι να

χρθςιμοποιιςετε ζτοιμεσ εικόνεσ που ςασ αρζςουν. Εδϊ χρθςιμοποιοφνται ζτοιμα

sprites που υπάρχουν ςτο GameMaker.

Περιγραφι του παιχνιδιοφ

Στο παιχνίδι υπάρχουν τουβλάκια διαωόρων χρωμάτων. Ο παίκτθσ χειρίηεται από το πλθκτρολόγιο μία ρακζτα Ζνα μπαλάκι κινείται τυχαία. Ο παίκτθσ προςπακεί να χτυπιςει το μπαλάκι και να το κατευκφνει προσ τα

τουβλάκια. Πταν το μπαλάκι ακουμπιςει ζνα τουβλάκι, το εξαωανίηει και ο παίκτθσ παίρνει

50 βακμοφσ. Σκοπόσ του παιχνιδιοφ είναι να καταςτραωοφν όλα τα τουβλάκια. Αν ο παίκτθσ δεν καταωζρει να πετφχει το μπαλάκι το παιχνίδι τελειϊνει.

Για να ολοκλθρϊςουμε το παιχνίδι κα ακολουκιςουμε τα επόμενα βιματα.

Βιμα 1: Δθμιουργία sprites

1. Επιλζξτε File/New

2. Δθμιουργιςτε Sprite spr-wall


177

3. Ριζςτε ςτθ γραμμι εργαλείων το εικονίδιο “Create Sprite”

4. Δϊςτε όνομα «spr-wall”

5. Επιλζξτε Load Sprite

6. Από τον ωάκελο όπου ζχετε αποκθκεφςει το GameMaker, από τον υποωάκελο

Sprites, από τον υποωάκελο Maze-platform επιλζξτε το εικονίδιο wall-block.

7. Επιλζξτε Ok.

Με τον ίδιο τρόπο δθμιουργιςτε τα Sprites για:

Raketa (από τον υποωάκελο Bouncing Balls) Ball (από τον υποωάκελο Bouncing Balls) Red (από τον υποωάκελο Bouncing Balls και μετά Stones) Yellow (από τον υποωάκελο Bouncing Balls και μετά Stones) Green (από τον υποωάκελο Bouncing Balls και μετά Stones) Pink (από τον υποωάκελο Bouncing Balls και μετά Stones) Dead_line (από τον υποωάκελο Maze – Platform)


178

Βιμα 2: Create Objects

1. Ριζςτε ςτθ γραμμι εργαλείων το εικονίδιο “Create an Object”

2. Δϊςτε όνομα «obj-wall”

3. Διςυνδζςτε το με το αντίςτοιχο sprite επιλζγοντασ το sprite “spr-wall”

4. Επιλζξτε Visible και Solid (γιατί?)

Δθμιουργιςτε όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα και διαςυνδζςτε με τα αντίςτοιχα

Sprites


179

Βιμα 3: Κακοριςμόσ ςυμπεριφορϊν

Για το object_ball

1. Create

2. Collision με τον τοίχο


180

3. Collision με τα τουβλάκια

4. Collision με τθν dead_line

Για το object_raketa


181

1. Collision με τον τοίχο

2. Collision με το μπαλάκι


182

3. Χειριςμόσ από το πλθκτρολόγιο (αριςτερό βελάκι)

δεξί βελάκι


183

κανζνα πλικτρο

Για τα τουβλάκια:

1. Collision με μπαλάκι


184

Βιμα 4: Create a Room (Δθμιουργία τθσ ςκθνισ)

1. Ριζςτε ςτθ γραμμι εργαλείων το εικονίδιο “Create a Room” 2. Επιλζξτε το εικονίδιο objects 3. Επιλζξτε το “obj-wall” 4. Με διαδοχικά κλικ γεμίςτε το ςκθνικό ϊςτε να το διαμορωϊςετε όπωσ κζλετε.

Βιμα 5: Create Background

1. Ριζςτε ςτθ γραμμι εργαλείων το εικονίδιο “Create a Background” 2. Δϊςτε κάποιο όνομα (“back-wood”) 3. Επιλζξτε Load και ωορτϊςτε το Background wood


185

Για να είναι το Background ορατό:

4. Επιλζξτε με διπλό κλικ το Room που δθμιουργιςατε 5. Επιλζξτε από τον πίνακα “Background” 6. Επιλζξτε το background back-wood από τθν αναδυόμενθ λίςτα

Βιμα 6: Ιχοσ (Sound)


186

1. Ριζςτε ςτθ γραμμι εργαλείων το εικονίδιο “Create a Sound” 2. Δϊςτε κάποιο όνομα 3. Επιλζξτε Load και ωορτϊςτε τον ιχο

Αναπαραγωγι ιχου όταν το μπαλάκι χτυπάει ςτον τοίχο


187

Αναπαραγωγι ιχου όταν το μπαλάκι χτυπάει ςτα τουβλάκια

Αναπαραγωγι ιχου όταν το μπαλάκι χτυπάει ςτθ ρακζτα


188

Αναπαραγωγι ιχου όταν το μπαλάκι χτυπάει ςτθ dead_line


189

Βιμα 6: Set score

Βιμα 8: Καταςτροφι αντικειμζνου (όταν το μπαλάκι χτυπιςει ζνα τουβλάκι)


190

Βιμα 9: Σζλοσ παιχνιδιοφ -Επανεκκίνθςθ

Σο παιχνίδι ολοκλθρϊκθκε.

υγχαρθτιρια.


191

Σο Τλικό του Τπολογιςτι ςτθν Πρωτοβάκμια

Εκπαίδευςθ « ζνα προτεινόμενο ςενάριο διδαςκαλίασ

για τισ τάξεισ Γ’ & Δ’ Δθμοτικοφ»

Ν. Μπζκοσ1

[email protected]

1Εκπαιδευτικόσ ΡΕ 19 - Ολοιμερο Ρ.Ρ.Σ.Ρ.Κ

Περίλθψθ

Στα ςφγχρονα Ρρογράμματα Σπουδϊν (ΡΣ) ο πλθροωορικόσ γραμματιςμόσ κεωρείται γνωςτικό‐μακθςιακό αντικείμενο αντίςτοιχθσ ςπουδαιότθτασ με τον επιςτθμονικό και γλωςςικό γραμματιςμό (literacy) και τα μακθματικά. Στο πλαίςιο αυτό, ειςάγεται το Νζο Ρρόγραμμα Σπουδϊν για τισ ΤΡΕ & τον πλθροωορικό γραμματιςμό ςτο Δθμοτικό Σχολείο. Σκοπόσ τθσ εργαςίασ είναι θ υλοποίθςθ ςτθν τάξθ μζρουσ του προτεινόμενου πλαιςίου ζνταξθσ των ΤΡΕ ςτθ βαςικι εκπαίδευςθ και θ ενθμζρωςθ των εκπαιδευτικϊν για μια μελζτθ περίπτωςθσ που εωαρμόςτθκε ςτθν τάξθ. Συγκεκριμζνα, παρουςιάηεται ζνα προτεινόμενο ςενάριο διδαςκαλίασ με ςτόχο τθ διδαςκαλία για το "Υλικό του Θ/Υ " ςτισ τάξεισ Γ' & Δ' Δθμοτικοφ. Επειδι βαςικόσ παράγοντασ είναι θ ενεργόσ ςυμμετοχι κάκε μακθτι με βιωματικι μάκθςθ, θ διδακτικι προςζγγιςθ και ςτρατθγικι ςτο προτεινόμενο ςενάριο είναι το παιχνίδι ρόλων. Θ αξιολόγθςθ του βακμοφ εωαρμογισ και τθσ επιτυχίασ επίτευξθσ των ςτόχων του ςυγκεκριμζνου ςεναρίου, εξαρτάται από τθν ευρφτερθ εωαρμογι του & τθν ανατροωοδότθςθ και από άλλουσ εκπαιδευτικοφσ. Λζξεισ κλειδιά: Πρόγραμμα πουδϊν ςτο Δθμοτικό χολείο, Τλικό Θ/Τ ,παιχνίδι ρόλων.

1. Ειςαγωγι

Τα πρακτικά τθσ Θμερίδασ «Θ Ρλθροωορικι ςτθν εποχι του Νζου Σχολείου» κα

δθμοςιευτοφν ςε ειδικό τόμο. Ραρακαλοφμε τουσ ειςθγθτζσ να ακολουκιςουν

πιςτά τισ παροφςεσ οδθγίεσ και τισ τεχνικζσ προδιαγραωζσ των εργαςιϊν, ϊςτε να

βοθκιςουν ςτθν, κατά το δυνατό, αρτιότερθ ζκδοςθ του τόμου των Ρρακτικϊν. Το

αρχείο αυτό μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ υπόδειγμα και να διευκολφνει

ςθμαντικά το ζργο ςασ.



192

Το αρχείο που κα υποβάλλετε κα πρζπει να ζχει τθ μορωι .doc ι .rtf

(κειμενογράωοσ Microsoft Word). Θ χρθςιμοποιοφμενθ γραμματοςειρά είναι θ

Times New Roman.

1. Σίτλοσ εναρίου

Το Υλικό του Υπολογιςτι (Λ/Ο ςυςκευζσ)

2. Δθμιουργόσ του ςεναρίου

Μπζκοσ Νικόλαοσ

3. υνοπτικι περιγραφι του ςεναρίου

Γνωριμία με το υλικό του υπολογιςτι : Ρροςωπικόσ Υπολογιςτισ (PC), περιωερειακζσ μονάδεσ ειςόδου/εξόδου, αποκθκευτικά μζςα,

Ανάλυςθ του περιεχομζνου

Οι κυριότερεσ νζεσ γνϊςεισ που κα διδαχκοφν είναι:

Κεντρικι μονάδα επεξεργαςίασ

Κεντρικι μνιμθ (RAM )

Κεντρικό τροωοδοτικό

Συςκευζσ ειςόδου:

Ρλθκτρολόγιο

Ροντίκι

Χειριςτιρια παιχνιδιϊν

Μικρόωωνο

Συςκευζσ εξόδου

Οκόνθ

Εκτυπωτισ

Θχεία.


193

Αποκθκευτικά μζςα

Μνιμθ USB

CD DVD

Σκλθρόσ δίςκοσ

4. Διάρκεια

2 διδακτικζσ ϊρεσ ανάλογα τθν τάξθ (Ε’, ΣΤ’ Δθμοτικοφ, Α’, Γυμναςίου)

5. τόχοι

Μετά το τζλοσ τθσ διδακτικισ ενότθτασ οι μακθτζσ πρζπει να είναι ςε κζςθ:

α. τόχοι ςε επίπεδο γνϊςεων & δεξιοτιτων

να αναγνωρίηουν τθν κεντρικι μονάδα του υπολογιςτικοφ ςυςτιματοσ, να χαρακτθρίηουν μια ςυςκευι ωσ ειςόδου ι εξόδου, να περιγράωουν ςφντομα τισ κυριότερεσ ςυςκευζσ ειςόδου-εξόδου, να ονομάηουν τα κυριότερα αποκθκευτικά μζςα, να αναγνωρίςουν ότι υπάρχουν διαδρομζσ που ακολουκοφν τα δεδομζνα

ςτθ διάρκεια βαςικϊν εργαςιϊν ςτον υπολογιςτι (πλθκτρολόγθςθ, αποκικευςθ, προςωρινι αποκικευςθ, εκτφπωςθ).

να αναγνωρίηουν τισ μονάδεσ του υπολογιςτικοφ ςυςτιματοσ με διάωορουσ τρόπουσ (π.χ ψθωιακό υλικό ςτο διαδίκτυο, Δελλφσ, βιωματικι μζκοδοσ : πρακτικά παραδείγματα από τθν κακθμερινότθτα κ.α.).

β. τόχοι παιδαγωγικοί

Να ζρχονται αντιμζτωποι με αυκεντικά προβλιματα που χρειάηονται κριτικι ςκζψθ, επιλογι, λιψθ απόωαςθσ.

Να ςυνεργάηονται με ςκοπό τθν απόκτθςθ ικανότθτασ εκτζλεςθσ των βαςικϊν εργαςιϊν ςτον υπολογιςτι (πλθκτρολόγθςθ, αποκικευςθ, προςωρινι αποκικευςθ, εκτφπωςθ).

Να μπαίνουν ςτθ κζςθ του άλλου.

γ. τόχοι ωσ προσ τισ Νζεσ Σεχνολογίεσ


194

Να αςκθκοφν ςτθν ενεργθτικι επεξεργαςία και αξιοποίθςθ τθσ πλθροωορίασ μζςω διαδικτφου.

Να εξοικειωκοφν με τα χαρακτθριςτικά του ψθωιακοφ υλικοφ. Να αποκτιςουν κετικι ςτάςθ για τθ χριςθ των ΤΡΕ ςτθ μακθςιακι

διαδικαςία.

6 Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ

Δεν εμπλζκονται άλλα γνωςτικά αντικείμενα

7. Προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν

Οι μακθτζσ κα πρζπει να είναι εξοικειωμζνοι με το άνοιγμα ενόσ προγράμματοσ ςτον Θ/Υ.

8. υςχετιςμόσ με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το εκπαιδευτικό ςενάριο μπορεί να χρθςιμοποιθκεί κυρίωσ ςτα πλαίςια του μακιματοσ Ρλθροωορικισ Α’ Γυμναςίου αωοφ διδάςκεται ςτθν Ενότθτα 1 «Το Υλικό Υπολογιςτι» ι του μακιματοσ Ρλθροωορικισ Β’ Γυμναςίου ςτθν Ενότθτα 1 «Το εςωτερικό του Υπολογιςτι»

Επιπλζον κα μποροφςε να εωαρμοςτεί ςτθν Ε’ & ΣΤ’ τάξθ του Δθμοτικοφ παραλείποντασ τα εξειδικευμζνα – προχωρθμζνα κζματα και ςίγουρα ςε μια πιο απλι ζκδοςθ για παιδιά Δθμοτικοφ.

9 Απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι

Εργαςτιριο Ρλθροωορικισ ι αίκουςα με τουλάχιςτον ζνα Θ/Υ με ςφνδεςθ ςτο Internet

Άλλα εποπτικά-διδακτικά μζςα: Βιντεοπροβολζασ,

Εκπαιδευτικό Λογιςμικό: hotpotatoes

Ρίνακασ, Μαρκαδόροι, Σελίδεσ τετραδίου

Φωτογραωίεσ προςϊπων θ ηϊων

Βιβλιοκικθ θ κάτι ανάλογο, 3 Κρανία

Σκοινί και μερικοφσ κρίκουσ.


195

10 Επιςτθμολογικι προςζγγιςθ και εννοιολογικι ανάλυςθ

Εδϊ μπορεί να γίνει αναωορά ςε ςυγγενικζσ ζννοιεσ, για είςοδο ζξοδο από τθν κακθμερινι ηωι και να επιλεγεί γι αυτό κάποιο από τα παρακάτω :

a) δεδομζνων κατά τθν εκτζλεςθ μιασ ςυνομιλίασ ςε ωυςικι γλϊςςα

β) δεδομζνων κατά τθν εκτζλεςθ ενόσ προγράμματοσ ςε μια γλϊςςα προγραμματιςμοφ

γ) εκροϊν ειςροϊν ςε μια τράπεηα

δ) είςοδο ζξοδο προϊόντων ςε ζνα εργοςτάςιο

11. Εναλλακτικζσ αντιλιψεισ των μακθτϊν

Οι βαςικζσ παρανοιςεισ και δυςκολίεσ που ζχουν καταγραωεί ςε μελζτθ (Κόμθσ, Τηιμογιάννθσ, 2007). είναι οι εξισ:

1. οι πλειοψθωία των μακθτϊν κεωροφν ότι θ οκόνθ ζχει δυνατότθτεσ προςωρινισ αποκικευςθσ.. Οι μακθτζσ αυτοί δεν ζχουν κατανοιςει το ρόλο τθσ μνιμθσ RAM ςτο υπολογιςτικό ςφςτθμα. Αποδίδουν ςτθν οκόνθ τα χαρακτθριςτικά μνιμθσ που είναι απαραίτθτα, ϊςτε να είναι λειτουργικό το μοντζλο πλθροωορικοφ ςυςτιματοσ που ζχουν αναπτφξει.

2. Αντίςτοιχα υψθλά ποςοςτά μακθτϊν κεωροφν ότι θ ΚΜΕ αποτελεί μονάδα, θ οποία μεςολαβεί πάντα ςτθ ροι των δεδομζνων κατά τθν υλοποίθςθ λειτουργιϊν, όπωσ είναι θ πλθκτρολόγθςθ κειμζνου, θ ειςαγωγι εντολϊν από το ποντίκι, θ αποκικευςθ, θ επαναωορά και θ εκτφπωςθ αρχείου. Θ παρανόθςθ αυτι ενιςχφεται, ενδεχομζνωσ, τόςο από τθ διδαςκαλία όςο και από τισ ςχθματικζσ παραςτάςεισ που χρθςιμοποιοφν τα ςχολικά εγχειρίδια, ςτθν προςπάκεια να τονιςτεί θ ςθμαςία τθσ ΚΜΕ ςτο υπολογιςτικό ςφςτθμα.

3. Σε μικρότερο βακμό, οι μακθτζσ εμωανίηουν τθν αντίλθψθ τθσ άμεςθσ ροισ δεδομζνων μεταξφ μονάδων Λ/Ο (π.χ. από το πλθκτρολόγιο ςτθν οκόνθ, από το ποντίκι ςτθν οκόνθ, από τον ςκλθρό δίςκο ςτθν οκόνθ, από τθν οκόνθ ςτον εκτυπωτι) ι άλλεσ ανεπαρκείσ αναπαραςτάςεισ.

4. Τζλοσ, θ πλειονότθτα των μακθτϊν του δείγματοσ δεν μπορεί να περιγράψει με απλά λόγια τθν ζννοια του υλικοφ (hardware).

5. Ειδικότερα, οι μακθτζσ αντιμετωπίηουν ιδιαίτερεσ δυςκολίεσ ςτθν οικοδόμθςθ ενόσ αποτελεςματικοφ μοντζλου για τθν κφρια μνιμθ. Θ κατ’ αρχιν θ οικοδόμθςθ


196

ενόσ γενικοφ ςχιματοσ για τθν ζννοια τθσ μνιμθσ δεν ωαίνεται δφςκολθ, κακϊσ βαςίηεται, κυρίωσ, ςτθν αναλογία τθσ με τθν ανκρϊπινθ μνιμθ. Πμωσ, θ διάκριςθ ανάμεςα ςτθ μνιμθ εργαςίασ και ςτθ μνιμθ αποκικευςθσ δεν είναι προωανισ και για τουσ μακθτζσ τθσ δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ.

Οι μακθτζσ δεν μποροφν να οικοδομιςουν εφκολα επαρκείσ νοθτικζσ αναπαραςτάςεισ για μονάδεσ (όπωσ θ κφρια μνιμθ) που δεν αποτελοφν αντικείμενο άμεςθσ παρατιρθςθσ, ενϊ μποροφν να παρατθρθκοφν μόνο τα αποτελζςματα τθσ λειτουργίασ τουσ. Αντίκετα, οι βοθκθτικζσ μνιμεσ (διςκζτα, CD-ROM) ζχουν, ςε μεγάλο βακμό, ωυςικι υπόςταςθ και είναι πιο εφκολα κατανοθτζσ από τουσ μακθτζσ.

12. Οργάνωςθ τάξθσ

Οι μακθτζσ δουλεφουν ατομικά, και παίηουν το ρόλο μιασ Λ/Ο ςυςκευισ. Μπροςτά τουσ ζχουν κρεμαςμζνο ζνα καρτελάκι (ςελίδα) με το όνομα τθσ ςυςκευισ

13 Διδακτικζσ προςεγγίςεισ και ςτρατθγικζσ

Εποικοδομθτιςμόσ

Αποκαλυπτικι

Βιωματικι μάκθςθ

Ραιχνίδι ρόλων (Ενεργετικι ςυμμετοχι με τθ βιωματικι μάκθςθ)

Ερωτοαπαντιςεισ - Συηιτθςθ.

Εννοιολογικοί χάρτεσ

14. Περιγραφι ςεναρίου

1θ Διδακτικι ϊρα

Ωσ ζναρξθ – ερζκιςμα μποροφμε να δείξουμε τον Θ/Υ του γραωείου,

(α) Προετοιμαςία τθσ δραςτθριότθτασ:

αωορά ςτον εκπαιδευτικό. Ρλικοσ ενεργειϊν,

(i) κακοριςμόσ διδακτικϊν ςτόχων : όπωσ αναωζρκθκαν.

(ii) ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ:


197

Ο εκπαιδευτικόσ ςυμμετζχει ςτο μοίραςμα των ρόλων.

οδθγεί το δρϊμενο (πχ να πάει τϊρα το παιδί που παίηει το ρόλο των δεδομζνων και να πάει από τον ςκλθρό δίςκο μια ωωτογραωία και να τθν πάει ςτθν οκόνθ. )

εμψυχωτι αυτόσ δθλαδι που εμπνζει και κακοδθγεί τουσ μακθτζσ ςε όλεσ τισ δραςτθριότθτεσ, τουσ κρίνει καλόπιςτα ϊςτε να διορκϊςουν τα λάκθ και τισ παραλείψεισ τουσ

προβλζπει ζναν τρόπο διακοπισ τθσ δραςτθριότθτασ ςτθν περίπτωςθ που αυτι οδθγθκεί ςε αδιζξοδο.

(iii) ο χρόνοσ κα διατεκεί για το παιχνίδι : 20-25 λεπτά

(iv) ο χϊροσ κα χρθςιμοποιθκεί : εργαςτιριο θ αίκουςα

(v) ειδικοί ρόλοι των μακθτϊν.

Οι μακθτζσ παίηουν το ρόλο μιασ Λ/Ο ςυςκευισ. Μπροςτά τουσ ζχουν κρεμαςμζνο ζνα καρτελάκι (ςελίδα) με το όνομα τθσ ςυςκευισ . Θ επιλογι τθσ ςυςκευισ γίνεται ανάλογα με τθν επικυμία των μακθτϊν αλλά μπορεί να γίνει και τυχαία.

(vi) γενικό πλαίςιο τθσ δραςτθριότθτασ,

Σχθματίηουμε με τρία κρανία ζνα Ρ ςτο κενό του οποίου υπάρχει μια βιβλιοκικθ, με ωωτογραωίεσ - ςελίδεσ με λζξεισ κτλ . Εκεί βάηουμε το "παιδί" Σκλθρό δίςκο. Το "παιδί" οκόνθ είναι ςτον πίνακα όπωσ και το "παιδί" εκτυπωτισ ςτο άλλο μιςό του πίνακα. Το "παιδί" μνιμθ είναι κοντά αλλά ζξω από το Ρ. Τα υπόλοιπα παιδιά "ςυςκευζσ" περιμζνουν ςε ςθμεία τθσ αίκουςασ.

β) Εκτζλεςθ δραςτθριοτιτων ςεναρίου:

Θ ςυμμετοχι των μακθτϊν κα πρζπει να είναι εκελοντικι. Ρραγματοποιείται θ ανάκεςθ ρόλων ςε ςυγκεκριμζνουσ μακθτζσ και καλεί τουσ μακθτζσ ςαν ςυςκευζσ να αναπαραςτιςουν τισ παραπάνω λειτουργίεσ.

Ο εκπαιδευτικόσ κζτει τισ παρακάτω προτάςεισ που πρζπει να υλοποιθκοφν από τουσ μακθτζσ ςτο παιγνίδι ρόλων:

Γράωουμε ζνα κείμενο και το αποκθκεφουμε,

Ο κείοσ/α ανοίγει τον Θ/Υ και βλζπει τθν ωωτογραωία που παίηαμε

Ο κείοσ/α κζλει να παίξει ζνα παιχνίδι. Τί κάνει?

Ραίρνω μια ωωτογραωία από τον υπολογιςτι και τθν εκτυπϊνω


198

Ο κείοσ/α ανοίγει τον Θ/Υ και ακοφει ζνα μουςικό κομμάτι

Σε ζνα Υπολογιςτικό ωφλλο πλθκτρολογϊ ςε ζνα κελί τον αρικμό 2, ςε ζνα άλλο τον αρικμό 4 και υπολογίηω το άκροιςμα τουσ.

Ζχω μια ωωτογραωία ςτο Usb μου και κζλω να τθν δϊ ςτον Θ/Υ

Θ ΔΕΘ ζκανε διακοπι τι κα ςυμβεί με τθν δουλειά που κάνω.

Οι μακθτζσ κινοφνται ςτουσ διαφλουσ τθσ μθτρικισ (το πάτωμα τθσ τάξθσ) ςαν bit αναπαριςτϊντασ τθ ροι δεδομζνων μεταξφ των βαςικϊν μονάδων του υπολογιςτι και καταλιγουν ςτθν ςυςκευι που αναωζρει θ κάκε πρόταςθ. Ταυτόχρονα γίνεται ταξινόμθςθ και κατθγοριοποίθςθ αυτϊν ςε ςυςκευζσ ειςόδου, εξόδου, χρθςιμοποιϊντασ το Φφλλο εργαςίασ 1. Το ωφλλο προβάλλεται ςτον πίνακα με μθχανι προβολισ και ςυμπλθρϊνονται τα κενά (ςυςκευι - ειςόδου / εξόδου) από τον κακθγθτι από τισ απαντιςεισ των παιδιϊν, μετά το τζλοσ τθσ αναπαράςταςθσ κάκε πρόταςθσ.

Τα βαςικά ερευνθτικά ερωτιματα των αναπαραςτάςεων ςτο παιχνίδι ρόλων είναι :

τθ ροι δεδομζνων μεταξφ των βαςικϊν μονάδων του υπολογιςτι κατά τθν εκτζλεςθ βαςικϊν εργαςιϊν (πλθκτρολόγθςθ, αποκικευςθ, επαναωορά, εκτφπωςθ)

τισ αναπαραςτάςεισ των μακθτϊν για το ρόλο τθσ

Κεντρικισ Μονάδασ Επεξεργαςίασ (ΚΜΕ),

τθσ κφριασ μνιμθσ (RAM) και

τθσ περιωερειακισ (βοθκθτικισ) μνιμθσ

Θ ανακάλυψθ τθσ ανάγκθσ για τθ μόνιμθ αποκικευςθ δεδομζνων/πλθροωοριϊν.

2θ Διδακτικι ϊρα

(γ) Επανάλθψθ

Ρροβολι των τεςςάρων πρϊτων 4 λεπτϊν από το video ςχετικοφ με το υλικό του υπολογιςτι

υηιτθςθ:

http://www.youtube.com/watch?v=zj_xvU1jYKc&w=520&rel=0&showsearch=0

http://www.youtube.com/watch?v=zj_xvU1jYKc&w=520&rel=0&showsearch=0


199

Ακολουκεί ςυηιτθςθ και αξιολόγθςθ τθσ δραςτθριότθτασ: οι ςυμμετζχοντεσ και οι κεατζσ - παρατθρθτζσ κα πρζπει να ςχολιάςουν ενζργειεσ και διαλόγουσ που διεξιχκθςαν κατά τθν εκτζλεςθ τθσ δραςτθριότθτασ του προθγοφμενου μακιματοσ.

Ο εκπαιδευτικόσ ανακεωαλαιϊνει παρουςιάηοντασ αντίςτοιχουσ χάρτεσ εννοιϊν για τισ μονάδεσ ειςόδου, εξόδου και τα αποκθκευτικά μζςα και αναδεικνφει τισ ςχζςεισ μεταξφ τουσ. Οι μακθτζσ απαντοφν ςε ζνα ςφνολο ερωτιςεων όπωσ «Ροια είναι τα βαςικά μζρθ ενόσ υπολογιςτικοφ ςυςτιματοσ;», «Ροιεσ ςυςκευζσ ανικουν ςε κάκε κατθγορία;», «Ροιοσ ο ρόλοσ των ςυςκευϊν ειςόδου / εξόδου;».

13. Φφλλα Εργαςίασ


200

Φφλλο εργαςίασ 1 Εννοιολογικόσ χάρτθσ Τλικοφ Η/Τ

Επιδεικνφεται ζνα πλιρεσ υπολογιςτικό ςφςτθμα του εργαςτθρίου. Ραρουςιάηεται με τθ βοικεια εποπτικϊν μζςων θ Εικόνα 2.3 (ςελ. 18) από το Βιβλίο του Μακθτι και ηθτείται από τουσ μακθτζσ ωσ άςκθςθ να ςυμπλθρϊςουν τα κενά.


Τπολογιςτικό ςφςτθμα του εργαςτθρίου. Εικόνα 2.3 (ςελ. 18) από το Βιβλίο του Μακθτι


201

Τα ωφλλα εργαςίασ μποροφν να δοκοφν (ςε ζντυπθ ι θλεκτρονικι μορωι (βλζπε παρακάτω 13. ωφλλα εργαςίασ) Online Αςκιςεισ (20 ερωτιςεισ) Α’ Γυμναςίου


Online Αςκιςεισ Υλικό Θ/Υ

Οι ερωτιςεισ του ςυνδζςμου Online Αςκιςεισ μποροφν να τροποποιθκοφν ϊςτε να ςυνδζονται με τουσ ςτόχουσ μασ. Αυτό μπορεί να γίνει εξαιρϊντασ τισ ερωτιςεισ που δεν αωοροφν τουσ ςτόχουσ, θ δθμιουργϊντασ με το λογιςμικό hotpotatoes προςαρμοςμζνεσ ςτθν περίπτωςθ μασ ερωτιςεισ.

16. Αξιολόγθςθ των μακθτϊν

Θ αξιολόγθςθ του κάκε μακθτι μπορεί να προκφψει από τισ απαντιςεισ ςτα ωφλλα εργαςίασ

Φφλλο εργαςίασ 1 Εννοιολογικόσ χάρτθσ Υλικοφ Θ/Υ

Φφλλο εργαςίασ 2 Υπολογιςτικό ςφςτθμα του εργαςτθρίου. Εικόνα 2.3 (ςελ. 18) από το Βιβλίο του Μακθτι

Φφλλο εργαςίασ 3 Online Αςκιςεισ Υλικό Θ/Υ

Αυτοαξιολόγθςθ μακθτϊν :Απαντιςεισ ςτισ Online Αςκιςεισ (20 ερωτιςεισ) Α’

Γυμναςίου

17. Επεκτάςεισ του ςεναρίου

Θ ειςαγωγικι αυτι ειςαγωγι για το υλικό του Θ/Υ μπορεί να επεκτακεί με τθ χριςθ του λογιςμικοφ Δελλφσ για το υλικό του Θ/Υ.

18. Πρόςκετεσ πλθροφορίεσ

Ωσ πθγι εφρεςθσ πλθροωοριϊν μποροφςαν να ανατρζξουν, είτε ςτο ςχολικό εγχειρίδιο, είτε ςτο ∆ιαδίκτυο ( π.χ. Wikipedia ) , είτε να χρθςιμοποιιςουν το εκπαιδευτικό λογιςμικό «∆ελφσ» Τζλοσ προτείνετε ο ςφνδεςμοσ http://users.sch.gr//thtsag/main.htm

http://users.sch.gr/thtsag/online/A2%20-%20output/quizmaker.html





http://users.sch.gr/thtsag/main.htm


202

Βιβλιογραφία:

• Στρατθγικζσ διδαςκαλίασ με ομαδοςυνεργατικι προςζγγιςθ ΡΑΚΕ ΚΔΜ ΡΕ 19 Λωάννα Μπζλλου

• Γουλι Ευαγγελία, Εννοιολογικοί Χάρτεσ και Δραςτθριότθτεσ

• Γουλι Ε.,Γόγουλου Α., Ραπανικολάου Κ., Γρθγοριάδου Μ., Αξιοποιϊντασ τον Εννοιολογικό Χάρτθ ωσ Εργαλείο Διδαςκαλίασ και Αξιολόγθςθσ ςτο μάκθμα Ρλθροωορικισ Γυμναςίου

• Τηιμογιάννθσ Α, Κόμθσ Β, (2003) Μελζτθ των αναπαραςτάςεων μακθτϊν του Ενιαίου Λυκείου για τθ ροι δεδομζνων και το ρόλο των βαςικϊν μονάδων του υπολογιςτι, 2θ Ρανελλινια _ιθμερίδα με διεκνι ςυμμετοχι «Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ», Βόλοσ, Οκτϊβριοσ 2003.

• http://users.sch.gr//thtsag/main.htm

http://users.sch.gr/thtsag/main.htm


203

Ανάλυςθ-χεδίαςθ τθσ αλγορικμικισ Λφςθσ του

Προβλιματοσ με το περιβάλλον Scratch

Δρ. Β. Μυρϊνθ

[email protected]

Κακθγιτρια Ρλθροωορικισ ΡΕ19, 2ο Ρρότυπο Ρειραματικό Γυμνάςιο Κεςςαλονίκθσ

Περίλθψθ

Ο προγραμματιςμόσ με το Scratch ςτοχεφει ςτθν ανάπτυξθ βαςικϊν ικανοτιτων όπωσ: δθμιουργικι ςκζψθ, ςαφι επικοινωνία, ςυςτθματικι ανάλυςθ, αποδοτικι ςυνεργαςία, επαναλθπτικό-προοδευτικό ςχεδιαςμό κακϊσ και δεξιοτιτων δια βίου μάκθςθσ. Τα παιδιά που προγραμματίηουν ςτο Scratch ζρχονται ςε επαωι με ςθμαντικζσ μακθματικζσ και υπολογιςτικζσ ιδζεσ, ενϊ παράλλθλα κατανοοφν καλφτερα τθ γενικι διαδικαςία του ςχεδιαςμοφ προγραμμάτων. Το ςενάριο παρουςιάηει μια διδακτικι προςζγγιςθ τθσ Ανάλυςθσ-Σχεδίαςθσ τθσ αλγορικμικισ Λφςθσ του Ρροβλιματοσ ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου, ςτοχεφοντασ ςτισ μακθςιακζσ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηουν. Το Scratch, ζνα εκπαιδευτικό περιβάλλον προγραμματιςμοφ ευνοϊκό για διερευνθτικι μάκθςθ, χρθςιμοποιικθκε για το ςκοπό αυτό.

Λζξεισ κλειδιά: Scratch, επιμόρφωςθ , διερευνθτικι μάκθςθ.

Abstract

Programming in Scratch focus in development of critical thinking, communication, systematic

analysis, efficient collaboration, progressive programming design, skills required in lifelong

learning. Scratch aims in programming trials through action.The concept of programming

presents difficulties in understanding from students but also to its application in solving

problems. This scenario presents a learning approach to the concept of problem solving in

programming in school students of C class of Gymnasium, aiming to overcome difficulties and

misconceptions using variables, math relations, defining data and results . Scratch as a

suitable tool for exploratory learning, was used for this purpose.

Key words: Scratch, programming, inquiry learning.


204

1. Ειςαγωγι

Με τισ δραςτθριότθτεσ του ςεναρίου οι μακθτζσ προκαλοφνται να εμπλακοφν ςε

διαδικαςίεσ αμωιςβιτθςθσ και πειραματιςμοφ, καταςκευισ υποκζςεων, εξαγωγισ

ςυμπεραςμάτων, δθμιουργίασ και ζκωραςθσ των ιδεϊν τουσ μζςα από τθν

οικειοποίθςι τουσ με τθν ζννοια τθσ αλγορικμικισ λφςθσ του προβλιματοσ.

Ραράλλθλα με το Scratch εξαςκοφνται ςτθ χριςθ μακθματικϊν εννοιϊν, και

πειραματίηονται μζςα από τθν χριςθ διεπαωϊν (interfaces) για τον κακοριςμό των

παραγόντων που αποτελοφν τισ απαιτιςεισ ενόσ προβλιματοσ όπωσ Δεδομζνα,

Μεταβλθτζσ, Ειςαγωγι Δεδομζνων, Ζλεγχοσ Εγκυρότθτασ.

Σφμωωνα με τα νζα πιλοτικά προγράμματα ςπουδϊν το Scratch είναι ζνα από τα

προτεινόμενα λογιςμικά ςτο αντικείμενο των Ρλθροωορικισ ωσ περιβάλλον

προγραμματιςμοφ (ΦΕΚ, 2281 / 11).

Επίςθσ ςφμωωνα με τα νζα πιλοτικά προγράμματα ςπουδϊν οι μακθτζσ καλοφνται

να υλοποιιςουν αλγορίκμουσ ςτο Scratch π.χ. Διενζργεια απλϊν υπολογιςμϊν,

όπωσ περίμετροσ, εμβαδόν τριγϊνου (ΦΕΚ, 2323 / 11).

2. Σο περιβάλλον του Scratch

Το scratch είναι μια νζα ςχετικά γλϊςςα προγραμματιςμοφ ςχεδιαςμζνθ για τθν

εκπαίδευςθ. Επιτρζπει ςτον χριςτθ να δθμιουργιςει εφκολα διαδραςτικζσ

ιςτορίεσ, κινοφμενα ςχζδια, θλεκτρονικά παιχνίδια, μουςικι και ψθωιακι τζχνθ. Θ

ηωντανι κοινότθτα που ζχει δθμιουργθκεί γφρω από το περιβάλλον scratch ςτο

διαδίκτυο δίνει τθν ευκαιρία να ανταλλάξει κανείσ ιδζεσ και απόψεισ με άλλουσ

δθμιουργοφσ και να εμπλακεί ενεργά ςε μια κοινότθτα πρακτικισ και μάκθςθσ. Το

scratch είναι ελεφκερο λογιςμικό βαςιςμζνο ςτο squeak. Ζχει ςχεδιαςτεί για χριςθ

από τθν θλικία των 8 ετϊν (δθμοτικό) μζχρι. και των μακθτϊν τθσ Γ Λυκείου.

Ποιουσ αφορά – αναμενόμενα οφζλθ

Εκπαιδευτικοί: Το περιβάλλον δίνει νζεσ δυνατότθτεσ ςτον κακθγθτι Ρλθροωορικισ (Α’βάκμιασ ι Β’βάκμιασ εκπαίδευςθσ) να εμπλζξει τα παιδιά με ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό αλλά και προχωρθμζνεσ ζννοιεσ


205

(‘αντικείμενο’, ‘γεγονόσ’ κ.α). Εκτόσ τθσ Διδακτικισ του Ρρογραμματιςμοφ το scratch παρζχει ςε κάκε εκπαιδευτικό ζνα εφκολο τρόπο παραγωγισ διαδραςτικοφ εκπαιδευτικοφ υλικοφ, μικρόκοςμων, προςομοιϊςεων κλπ. Στο ςενάριο κα διανεμθκεί μακθςιακι δραςτθριότθτα που αωορά το επίςθμο πρόγραμμα ςπουδϊν.

Παιδιά: Το περιβάλλον scratch ωζρει καινοτομίεσ ςτθν προςζγγιςθ δυςνόθτων εννοιϊν και τεχνικϊν προγραμματιςμοφ και θ διάδοςθ του ςτθν εκπαίδευςθ και τθν εξωςχολικι εναςχόλθςθ των παιδιϊν πιςτεφουμε ότι κα βελτιϊςει τθν ςχζςθ τουσ με τθν επιςτιμθ των υπολογιςτϊν γενικά ενϊ ταυτόχρονα κα καταςτιςει τον προγραμματιςμό αντικείμενο περιςςότερο ενδιαωζρον.

3. Εκπαιδευτικζσ Ανάγκεσ

Το Scratch ςυγκεντρϊνει ενδιαωζροντα ςτοιχεία για τθν ειςαγωγι και εμβάκυνςθ

ςτον προγραμματιςμό ςυγκριτικά με άλλα περιβάλλοντα. Ειδικότερα, διακζτει

γραωικι γλϊςςα προγραμματιςμοφ, αποτρζπει τα ςυντακτικά λάκθ, επιτρζπει

μερικι και άμεςθ εκτζλεςθ, υιοκετεί το ςκθνοκετικό υπόδειγμα για τθ διαδικαςία

του προγραμματιςμοφ, υποςτθρίηει ταυτόχρονο προγραμματιςμό, κ.α. Δεν λείπουν

όμωσ και οι περιοριςμοί, όπωσ αδυναμία οριςμοφ κλάςεων ανικειμζνων, δυναμικι

δθμιουργία αντικειμζνων κατά το χρόνο εκτζλεςθσ, υποςτιριξθ πολλϊν τφπων

δεδομζνων κ.α.

Θ ζννοια τθσ αναλφςθσ του προβλιματοσ παρουςιάηει ωςτόςο δυςκολίεσ και ωσ

προσ τθν κατανόθςι τθσ από τουσ μακθτζσ αλλά και ωσ προσ τθν εωαρμογι τθσ

ςτθν επίλυςθ προβλθμάτων.

Αρκετζσ παρανοιςεισ εντοπίηονται ςτθν κατανόθςθ των απαιτιςεων του

προβλιματοσ:

που ςχετίηονται με το πϊσ λειτουργοφν οι μεταβλθτζσ που προςανατολίηονται ςτον εντοπιςμό από τουσ μακθτζσ του ελζγχου ροισ

του προγράμματοσ που ςυνίςταται κατ’ αρχι ςτθν οριςμό δεδομζνων, είτε με τθν χριςθ ςτακερϊν, είτε με ειςαγωγι δεδομζνων από το πλθκτρολόγιο, ϊςτε οι μακθτζσ να ςυνθκίηουν ςτθ λειτουργικι αωαίρεςθ δθλ. ςτον τρόπο με τον οποίο δουλεφει κάτι, για τον οριςμό των προδιαγραωϊν του προβλιματοσ (specification requirements)


206

που αναωζρονται ςτθν αναγκαιότθτα και επιλογι τθσ ςυνκικθσ τερματιςμοφ μιασ προγραμματιςτικισ διαδικαςίασ.

3. Πλαίςιο εφαρμογισ του ςεναρίου

Το ςενάριο παρουςιάηει μια διδακτικι προςζγγιςθ τθσ «Ανάλυςθ-Σχεδίαςθσ τθσ

αλγορικμικισ Λφςθσ του Ρροβλιματοσ με το περιβάλλον Scratch» ςτον

προγραμματιςμό ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου ςτοχεφοντασ ςτισ μακθςιακζσ δυςκολίεσ

που αντιμετωπίηουν.

Το ςενάριο απευκφνεται ςε μακθτζσ Γ Γυμναςίου Ο χρόνοσ υλοποίθςθσ είναι 2 διδακτικζσ ϊρεσ Οι μακθτζσ δουλεφουν ςε ομάδεσ 2μακθτϊν (ι και ζνασ) ςε κάκε Θ/Υ Υπάρχουν προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ– ικανότθτεσ των μακθτϊν. Οι

μακθτζσ ζχουν διδαχκεί τα γεωμετρικά ςχιματα (τετράγωνο, τρίγωνο, κφκλοσ) κακϊσ και τον υπολογιςμό περιμζτρου και εμβαδοφ αυτϊν.

Οι απαιτοφμενεσ ςυνκικεσ υλοποίθςθσ είναι ςτο εργαςτιριο Υπολογιςτϊν, να ζχει γίνει εγκατάςταςθ του περιβάλλοντοσ Scratch

Με κάποιεσ αλλαγζσ κα μποροφςε το ςενάριο να εωαρμοςτεί και ςτο Λυκείου ςτα πλαίςια του επιλεγόμενου μακιματοσ Εωαρμογζσ Θ/Υ.

3.1 Διδακτικι προςζγγιςθ-τόχοι.

Ο γενικόσ διδακτικόσ ςτόχοσ του μακιματοσ είναι να μάκουν οι μακθτζσ τθν ζννοια

τθσ ανάλυςθσ-ςχεδίαςθσ ενόσ προβλιματοσ (specifications requirements).

Οι αντικειμενικοί / ειδικοί ςτόχοι του μακιματοσ (Ρροςδοκϊμενα Αποτελζςματα)

είναι μετά από τθν ολοκλιρωςθ του μακιματοσ οι μακθτζσ να:

Α. Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο

Να εντοπίςουν τισ ζννοιεσ και τα δεδομζνα που εμπεριζχονται ςτθν αντιμετϊπιςθ του προβλιματοσ

Να διακρίνουν τα ηθτοφμενα ενόσ προβλιματοσ και να εντοπίηουv τα αποτελζςματα με ακρίβεια

Να διακρίνουν τα μζρθ ενόσ προβλιματοσ και να μποροφν να το διατυπϊςουν ςε επιμζρουσ απλοφςτερα

Να μποροφν να διατυπϊςουν τθν λφςθ των προβλθμάτων με ςαωινεια και πλθρότθτα


207

Β. Ωσ προσ τθ μακθςιακι διαδικαςία

Το 95% των μακθτϊν πρζπει

να εξοικειωκοφν με τθν παρατιρθςθ, να αναλφουν ζνα πρόβλθμα να ςυνκζτουν τθν λφςθ του προβλιματοσ και να επιλφουν ζνα πρόβλθμα

Γ. Ωσ προσ τθ χριςθ νζων τεχνολογιϊν

Εντοπιςμόσ των ςτοιχείων με διαπίςτωςθ τθσ γριγορθσ πρόςβαςθσ ςτθν

επίλυςθ του προβλιματοσ αναλόγωσ των επιμζρουσ δεδομζνων

3.2 Διδακτικζσ Σεχνικζσ Προςεγγίςεισ.

Για τθν ανάπτυξθ του ςεναρίου χρθςιμοποιείται θ τεχνικι των ερωταπαντιςεων,

ςυηιτθςθ με τουσ μακθτζσ, πρακτικι άςκθςθ ςε ομάδεσ εργαςίασ, ενϊ

χρθςιμοποιοφνται ωφλλα εργαςίασ όπου δίνεται μια μελζτθ περίπτωςθσ ωσ

παράδειγμα αναωοράσ

Το εποικοδομιςτικό μοντζλο ζχει ωσ βαςικι διδακτικι παραδοχι ότι οι γνϊςεισ δεν μεταδίδονται αλλά ‘οικοδομοφνται’ και αναδομοφνται ατομικά από τον μακθτι, ο οποίοσ είναι υπεφκυνοσ για τθ μάκθςι του. Θ διδαςκαλία του προγραμματιςμοφ ςτο πλαίςιο των αρχϊν του εποικοδομιςμοφ αποτζλεςε αντικείμενο ενδιαωζροντοσ και μελζτθσ από τισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του ’80 (Papert 1980). Σε αντίκεςθ με τθ κεϊρθςθ του ςυμπεριωοριςμοφ, οι εποικοδομιςτζσ υποςτθρίηουν ότι θ μακθςιακι διαδικαςία του προγραμματιςμοφ δεν μπορεί να πραγματωκεί ουςιαςτικά εάν δεν λάβει υπόψθ τον τρόπο, με τον οποίο οικοδομοφν τισ γνϊςεισ τουσ τα υποκείμενα που μακαίνουν (Ben-Ari 2001, Κόμθσ 2001).

3.3 Σο μεκοδολογικό / μακθςιακό πλαίςιο:

Το διδακτικό ςενάριο εξελίςςεται με ωφλλα εργαςίασ και ςυηιτθςθ μζςα ςτθν τάξθ

πάνω ςτισ δραςτθριότθτεσ και ερωτιςεισ των ωφλλων εργαςίασ.

Κεωρθτικι προςζγγιςθ


208

Θ κεωρία πάνω ςτθν οποία ςτθρίηεται το ςενάριο μάκθςθσ είναι θ

ανακαλυπτικι μάκθςθ και ο εποικοδομθτιςμόσ. Οι Γνωςτικζσ

εποικοδομθτικζσ κεωρίεσ δινουν ζμωαςθ ςτθ διερεφνθςθ και τθν

ανακαλυπτικι μάκθςθ από τθν πλευρά κάκε μακθτι και ερμθνεφουν μζςα

από τθ διαδικαςία αυτι το πϊσ ςυντελειται θ μάκθςθ

Διαδικαςία : Λδιαίτερο ενδιαωζρον παρουςιάηουν τα προβλιματα τα οποία επιτρζπουν

τθ διαλογικι επικοινωνία του χριςτθ με τον υπολογιςτι.

Εκεί ο χριςτθσ μπορεί να επεμβαίνει ςτθν ειςαγωγι και διόρκωςθ των

δεδομζνων και να ςυνεχίηει τθν επικοινωνία μζχρισ ότου πάρει τα

επικυμθτά αποτελζςματα και ελζγξει τισ ειδικζσ περιπτϊςεισ.

Προβλθματικι: Να εκτελζςετε τθν εωαρμογι για 10 λεπτά και να περιγράψετε τι κάνει θ

εωαρμογι. Να επικεντρωκείτε ςτο να προςδιορίςετε τα δεδομζνα και τα

ηθτοφμενα, κακϊσ και τον ρόλο των μεταβλθτϊν, διότι εάν επιχειριςουμε

τθ λφςθ του προβλιματοσ χωρίσ να προςδιορίςουμε τα παραπάνω κα

οδθγθκοφμε ςε λάκοσ αποτελζςματα.

4.Περιγραφι πορείασ διδακτικοφ ςεναρίου –

Φφλλο εργαςίασ:

Τα δεδομζνα είναι ςτοιχεία τα οποία δίνονται και τα οποία είναι

απαραίτθτα για να λφςουμε το πρόβλθμα. Τα δεδομζνα μπορεί να

περιζχονται ςτθν εκωϊνθςθ του προβλιματοσ αλλά μπορεί να είμαςτε

αναγκαςμζνοι να τα αναηθτιςουμε από το πλθκτρολόγιο.


209

Θ εωαρμογι που κα εκτελζςετε δζχεται τρία γεωμετρικά ςχιματα (τρίγωνο,

τετράγωνο ι κφκλο) δίνονται από το πλθκτρολόγιο κατόπιν ερωτιματοσ

από τθν εωαρμογι και ζχει τθ δυνατότθτα να υπολογίςει το εμβαδό και τθν

περίμετρο τουσ. Σθμειϊςτε ότι το εμβαδό και θ περίμετροσ πρζπει να

γραωοφν με μικρά γράμματα και ςωςτά ορκογραωικά.

Επιλογή Σχήματορ

(τετπάγωνο, τπίγωνο, κύκλορ)

17

Εικόνα 9: Επιλογι ςχιματοσ

Ερϊτθμα 1

Οταν εκτελζςτε τθν εωαρμογι, βλ, Εικόνα 1,ςυμπλθρϊςτε τα επιμζρουσ

ερωτιματα για το αντίςτοιχο ςχιμα (βλ, Ρίνακασ 1):


210

Α) Ροια είναι τα δεδομζνα και οι μεταβλθτζσ

Β) Ροια είναι τα αποτελζςματα

Γ) Ροια είναι θ ςχζςθ βάςει τθσ οποίασ υπολογίςτθκε το κάκε αποτζλεςμα.

Θα επιλέξω τετπάγωνο

(η απάντηση θα γπαυεί πάνω απιστεπά)

18

Εικόνα 2: Ο ρόλοσ των πεδίων που αναγράφονται ςτθν ανω αριςτερι γωνία

Τι υποκζτει το πρόβλθμα για τον υπολογιςμό τθσ περιμζτρου του τριγϊνου;

Στθν περίπτωςθ του τριγϊνου ποίοσ ο ρόλοσ των πεδίων βάςθ και φψοσ

που αναγράωονται ςτθν πάνω αριςτερι γωνία (βλ, Εικόνα 2). Επίςθσ ποίοσ

ο ρόλοσ του πεδίου απάντθςθ;


211

Δεδομζνα

Μεταβλθτζσ

Ηθτοφμενο

αποτζλεςμα(πλθροφορία)

χζςθ

υπολογιςμοφ

Πινακασ 10: Καταγραφι απαντιςεων

Ερϊτθμα 2

Θ πλιρθσ καταγραωι των δεδομζνων και των ηθτουμζνων του

προβλιματοσ

καλείται κακοριςμόσ των απαιτιςεων (specifications) του προβλιματοσ

Οι παράγοντεσ που επθρεάηουν τον κακοριςμό των απαιτιςεων ( ενόσ

προβλιματοσ είναι:

o Θ επιλογι δεδομζνων που ζχουν άμεςθ ςχζςθ με το πρόβλθμα μασ

o Ο ζλεγχοσ ορκότθτασ των δεδομζνων του προβλιματοσ

o Ο ζλεγχοσ πλθρότθτασ των δεδομζνων ςε ςχζςθ με το ηθτοφμενο

αποτζλεςμα του προβλιματοσ


212

Συνοπτικά εν γζνει για το πρόβλθμα κακορίςτε τισ απαιτιςεισ του

προβλιματοσ (δθλ. δϊςτε τα δεδομζνα , τα αποτελζςματα και τισ ςχζςεισ

του προβλιματοσ)

Απάντθςθ του ερωτιματοσ 1 ςτο φφλλο εργαςίασ

(δίνεται ςτον μακθτι βλ, Ρινακασ 2, αωοφ προβλθματιςτεί και ςυμπλθρϊςει

τον

πίνακα )

Δεδομζνα Ηθτοφμενο

αποτζλεςμα

χζςθ

υπολογιςμοφ

Τετράγωνο πλευρά εμβαδό πλευρά*πλευρά

Τετράγωνο πλευρά περίμετροσ 4*πλευρά

Τρίγωνο Βάςθ, φψοσ εμβαδό (Βάςθ * φψοσ) /2

Τρίγωνο πλευρά περίμετροσ 3*πλευρά

Κφκλοσ ακτίνα εμβαδό Ακτίνα*ακτίνα

*3.14

Πινακασ 2: Πινακασ απαντιςεων

Στθν περίπτωςθ του τριγϊνου ο ρόλοσ των πεδίων βάςθ και φψοσ που

αναγράωονται ςτθν πάνω αριςτερι γωνία είναι ότι αποκθκεφουν τισ τιμζσ των

μεταβλθτϊν αυτϊν. Επίςθσ ο ρόλοσ του πεδίου απάντθςθ είναι να κρατάει τθν

τελευταία τιμι που δίδεται από το πλθκτρολόγιο.


213

Ακόμθ θ εωαρμογι υπολογίηοντασ τθ περίμετρο του τριγϊνου προυποκζτει ότι το

τρίγωνο είναι ιςόπλευρο.


SCRATCH (2008), http://scratch.mit.edu, Τελευταία πρόςβαςθ 7 Φεβ 2008 http://logogreekworld.ning.com/group/scratch Τελευταία πρόςβαςθ 9 Νοεμβ 2011 Φεςάκθσ Γ., Δθμθτρακοποφλου Α., (2006), «Επιςκόπθςθ του χϊρου των εκπαιδευτικϊν

περιβαλλόντων προγραμματιςμοφ ΘΥ: Τεχνολογικζσ και Ραιδαγωγικζσ

προβολζσ», ςτο περιοδικό ΚΕΜΑΤΑ ςτθν Εκπαίδευςθ, 7(3), pp. 279-304 Lifelong Kinderkarten Group, (2009). Οδθγόσ Χριςθσ Scratch , Εκδοςθ 1.4, MIT

Media Lab,http://info.scratch.mit.edu/Languages & http://scratch.mit.edu (θ.τ.ε.

07/05/2010).

Αράπογλου Α. (2007) Ρλθροωορικι, Ο.Ε.Δ.Β., Ακινα Dagiene V. (2003), A set of Logo problems for learning algorithms, Proceedings of

the 9th European Logo Conference Eurologo 2003 “be creative... re-inventing

technology in education”, 168-177, Porto, Portugal

Hoyles C. (1995) Exploratory software Exploratory cultures? In: Computers and

Exploratory Learning. Springer - Verlag, Vol. 146

Γαβρίλθσ Κ. (2002), Τα υπολογιςτικά περιβάλλοντα μάκθςθσ και διδαςκαλίασ τθσ

γεωμετρίασ. Στο: Κυνθγόσ, Χ, Δθμαράκθ, Ε, (Ed), Νοθτικά εργαλεία και

Ρλθροωοριακά μζςα, Ακινα: Καςτανιϊτθ

http://www.pi-schools.gr/programs/epeaek_b_epipedo/epim_tpe

Γυωτοδιμοσ Γ., 2009. Θ αυτοαναωορά ςτθ γνϊςθ, νοθτικό και υπολογιςτικό

εργαλείο ανάλυςθσ και ςφνκεςθσ, 1ο Ρανελλινιο Συνζδριο Γνωςιακισ Επιςτιμθσ,

Λεφκεσ τθσ Ράρου από 28-31 Μαΐου 2009

ΦΕΚ Βϋ 2281 (2011), Ζγκριςθ Ρρογραμμάτων Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ και

Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ για τθν πιλοτικι τουσ εωαρμογι του διδακτικοφ

πεδίου Μακθματικά, Εωθμερίδα τθσ Κυβερνιςεωσ


http://logogreekworld.ning.com/group/scratch


214

ΦΕΚ Βϋ 2323 (2011), Ζγκριςθ Ρρογραμμάτων Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ και

Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ για τθν πιλοτικι τουσ εωαρμογι του διδακτικοφ

πεδίου Τεχνολογίεσ Ρλθροωορίασ και Επικοινωνιϊν, Εωθμερίδα τθσ Κυβερνιςεωσ


Κόμθσ, Β. (2005). Ειςαγωγι ςτθ Διδακτικι τθσ Ρλθροωορικισ. Ακινα: Κλειδάρικμοσ


215

Digital Natives ... are changed: To LAMS ςτθν εποχι του

Νζου χολείου

Δρ. Ελζνθ Ρϊςςιου

[email protected]

Ρλθροωορικόσ - Μακθματικόσ 2ο Ρειραματικό Λφκειο Κεςςαλονίκθσ

Περίλθψθ

Θ εκπαιδευτικι παρζμβαςθ «Digital Natives …are changed» υλοποιικθκε ςτο 2ο Ρρότυπο

Ρειραματικό Λφκειο Κεςςαλονίκθσ, ςτο πλαίςιο του μακιματοσ επιλογισ ΡΟΛΥΜΕΣΑ-ΔΛΚΤΥΑ τθσ Γ’ Λυκείου. Θ παρζμβαςθ αυτι εςτιάηοντασ ςτθν αξιοποίθςθ τθσ μεικτισ μάκθςθσ υλοποιικθκε διαδικτυακά και δια ηϊςθσ, μζςα ι/και ζξω από τθν τάξθ με ςκοπό οι μακθτζσ και μακιτριεσ να εκπαιδευτοφν με τθ μζκοδο τθσ Ανοικτισ Εκπαίδευςθσ, δια ηϊςθσ ι εξ Αποςτάςεωσ, ατομικά και ομαδικά και εργαηόμενοι ςυνεργατικά με το δικό τουσ ρυκμό. Για τθν υλοποίθςθ του εκπαιδευτικοφ ςεναρίου αξιοποιικθκε το LAMS (Learning Activities Management System) ςε ςυνεργαςία με το Εργαςτιριο Εκπαιδευτικοφ Υλικοφ και Εκπαιδευτικισ Μεκοδολογίασ του Ελλθνικοφ Ανοικτοφ Ρανεπιςτθμίου. Ο ςχεδιαςμόσ και υλοποίθςθ τθσ μεικτισ εκπαιδευτικισ παρζμβαςθσ περιγράωονται με τθν ακολουκία μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων ςτο LAMS τόςο και από τθν πλευρά του εκπαιδευτικοφ, ςυντονιςτι και διευκολυντι τθσ εκπαιδευτικισ πράξθσ ενϊ θ επίτευξθ των ςτόχων τθσ εκπαιδευτικισ παρζμβαςθσ αξιολογείται από όλουσ τουσ ςυμμετζχοντεσ ς’ αυτι.

Λζξεισ κλειδιά: μεικτι ςυνεργατικι μάκθςθ, LAMS, Digital Natives, windows Movie Maker

Abstract

The educational intervention «Digital Natives …are changed» took place in 2nd Experimental Lyceum School of Thessaloniki, Greece, in the context of the optional subject “Multimedia-Networks”, in 3rd class. Focusing in blended learning, this intervention was implemented via internet and face-to-face (f2f) as well, in and outside the classroom and aimed to educate students with Open Education either f2f or from distance, and give them the opportunity to study with their own rhythm and both with self - assessments and collaborative activities. Learning Activity Management System (LAMS) has been used via the server of the Educational Material and Educational Methodology of the Hellenic Open University. The design and the implementation of the blended educational intervention are described with the learning activity sequence from student’s side and from teacher’s as well. The degree of educational aims success is evaluated by all participants.

Keywords: blended collaborative learning, LAMS, Digital Natives, Windows Movie Maker.



216

1. Ειςαγωγι

Σε πολλζσ χϊρεσ του κόςμου, μζςα ςτισ οποίεσ και ςτθ δικι μασ, με τθν αφξθςθ τθσ διακεςιμότθτασ των ΤΡΕ και τθ βελτίωςθ τθσ πρόςβαςθσ ςτο Διαδίκτυο οι εκπαιδευτικοί είναι ςε κζςθ να ςχεδιάηουν ευκολότερα και ςυχνότερα διδακτικζσ παρεμβάςεισ που βαςίηονται ςτθν θλεκτρονικι μάκθςθ (θ-μάκθςθ) ωσ ςυμπλιρωμα τθσ διδακτικισ διαδικαςίασ ςτθν τάξθ ι/και ςε αντικατάςταςθ ενόσ μζρουσ τθσ (Herrington, Reeves & Oliver, 2005). Ζνα από τα δθμοωιλι εργαλεία που υλοποιοφν τισ αρχζσ του ςχεδιαςμοφ μάκθςθσ (Britain, 2004), και υποςτθρίηουν τθ ςχεδίαςθ, διαχείριςθ και πραγματοποίθςθ ςυνεργατικϊν μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων είναι το Σφςτθμα Διαχείριςθσ Μακθςιακϊν Δραςτθριοτιτων LAMS. Το LAMS (Learning Activity Management System) ζχει ζνα ευρφ ωάςμα εργαλείων που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςε μια ςειρά παιδαγωγικϊν προςεγγίςεων δθμιουργϊντασ ζνα πρότυπο ροισ τθσ δραςτθριότθτασ, από τουσ κακθγθτζσ για τουσ εκπαιδευόμενουσ με διαωορετικά επίπεδα γνϊςεων και εξειδίκευςθσ (Dalziel, 2003). Το LAMS παρζχει ςτουσ εκπαιδευτικοφσ ζνα ιδιαίτερα εφχρθςτο και καλαίςκθτο εικονικό περιβάλλον ςυγγραωισ και εποπτείασ ακολουκιϊν μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων (learning activities). Στο περιβάλλον του υγγραφζα-Εκπαιδευτικοφ ζνα ςφνολο δραςτθριοτιτων μάκθςθσ είναι διακζςιμο και δίνουν τθ δυνατότθτα ςτον εκπαιδευτικό να δθμιουργεί ςχζδια μακθμάτων με μορωι διαγραμμάτων ροισ τθσ αλλθλουχίασ των μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων. Μζςα από το περιβάλλον του Επόπτθ ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να δει κάκε χρονικι ςτιγμι τθν πορεία του εκπαιδευόμενου ςτο Μακθςιακό υλικό, να κατεβάςει τα παραδοτζα του κ.τ.λ. (Ραπαδάκθσ κ.ά., 2011)

Θ παροφςα εργαςία αωορά ζνα ςενάριο διδαςκαλίασ που εςτιάηει ςτθν 4θ διδακτικι ενότθτα «οι εωαρμογζσ πολυμζςων ςτθ ηωι μασ» του μακιματοσ ΡΟΛΥΜΕΣΑ-ΔΛΚΤΥΑ τθσ Γ Λυκείου. Το μάκθμα με τίτλο «Digital Natives …are changed» υλοποιικθκε διαδικτυακά, μζςα ι ζξω από τθν τάξθ με ςκοπό οι μακθτζσ να εκπαιδευτοφν με τθ μζκοδο τθσ Ανοικτισ Εκπαίδευςθσ, δια ηϊςθσ ι εξ Αποςτάςεωσ, ατομικά και ομαδoςυνεργατικά και με το δικό τουσ ρυκμό. Για τθν υλοποίθςθ του ανωτζρω μακιματοσ αξιοποιικθκε το LAMS (Learning Activities Management System) μζςω του εξυπθρετθτι του Εργαςτθρίου Εκπαιδευτικοφ Υλικοφ και Εκπαιδευτικισ Μεκοδολογίασ του Ελλθνικοφ Ανοικτοφ Ρανεπιςτθμίου. Ζτςι δόκθκε θ ευκαιρία ςτουσ μακθτζσ αωενόσ να εκπαιδευτοφν με μεικτι μάκθςθ (blended learning) και κα εξοικειωκοφν με ζνα περιβάλλον τθλεκπαίδευςθσ το LAMS και αωετζρου με τθν ομαδοςυνεργατικι μζκοδο να χρθςιμοποιιςουν τα βαςικά εργαλεία περιβάλλοντοσ Windows Movie Maker, και να εκωράςουν τα αποτελζςματα τθσ ςυηιτθςθσ και προβλθματιςμοφ ςχετικά με τισ αλλαγζσ των νζων τθσ ψθωιακισ εποχισ με βάςθ τα βιϊματά τουσ αλλά και τα ςυμπεράςματα


217

ερευνθτικοφ άρκρου (Prensky 2004). Θ διάρκεια εκπόνθςθσ τθσ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων είναι 4 ϊρεσ μεικτισ εκπαίδευςθσ (μζςα και ζξω από τθ ςχολικι τάξθ).

Ο ςχεδιαςμόσ τθσ ακολουκίασ βαςίςτθκε ςτο ςχεδιαςμό του εκπαιδευτικοφ ςεναρίου τθσ Πρακτικισ Άςκθςθσ που υλοποιικθκε ςτο πλαίςιο τθσ πράξθσ «Επιμόρωωςθ των εκπαιδευτικϊν για τθν αξιοποίθςθ και εωαρμογι των ΤΡΕ ςτθ διδακτικι πράξθ» κατά τθν Εκπαίδευςθ Επιμορωωτϊν Β’ επιπζδου ΡΕ19-20, ςτο Ρανεπιςτθμιακό Κζντρο Εκπαίδευςθσ Επιμορωωτϊν – Κεντρικισ & Δυτικισ Μακεδονίασ. Στισ ενότθτεσ που ακολουκοφν περιγράωεται αρχικά ο ςχεδιαςμόσ τθσ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων. Στθ ςυνζχεια, θ τρίτθ ενότθτα περιλαμβάνει τθν υλοποίθςθ του ςχεδιαςμοφ ςε μια διαδικτυακι πλατωόρμα, το LAMS κυρίωσ από τθν πλευρά του μακθτι/εκπαιδευόμενου ενϊ περιγράωονται και οι δραςτθριότθτεσ από τθν πλευρά του εκπαιδευτικοφ. Θ εργαςία ολοκλθρϊνεται με τον τρόπο αξιολόγθςθσ των μακθτϊν και του εκπαιδευτικοφ ςεναρίου, τα ςυμπεράςματα και τισ προτάςεισ για μελλοντικι ζρευνα.

2. χεδιαςμόσ τθσ Ακολουκίασ Δραςτθριοτιτων

H ακολουκία δραςτθριοτιτων που περιγράωεται ςτθ ςυνζχεια πραγματοποιείται ςτο περιβάλλον του LAMS, ςε εξυπθρετθτι του Εργαςτθρίου Εκπαιδευτικοφ Υλικοφ και Εκπαιδευτικισ Μεκοδολογίασ του Ελλθνικοφ Ανοικτοφ Ρανεπιςτθμίου (http://testlams.eap.gr/lams).

2.1. κοπόσ και ςτόχοι τθσ Ακολουκίασ Δραςτθριοτιτων

κοπόσ τθσ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων είναι οι μακθτζσ με τθ μζκοδο τθσ Ανοικτισ και εξ Αποςτάςεωσ Εκπαίδευςθσ και τθ χριςθ του LAMS να ςυνεργαςτοφν και με τθν αξιοποίθςθ του περιβάλλοντοσ του Movie Maker να καλλιεργιςουν τθ ςυνκετικι ικανότθτα παρουςίαςθσ των ςυμπεραςμάτων και των προβλθματιςμϊν αξιοποιϊντασ μια επιςτθμονικι δθμοςίευςθ (Prensky 2004). Οι ςτόχοι τθσ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων είναι διττοί. Συγκεκριμζνα, κάκε ςτόχοσ ζχει αωενόσ μεν ζναν επιμζρουσ ςτόχο που αωορά τθν εξοικείωςθ με το περιβάλλον του LAMS και αωετζρου τον επιμζρουσ ςτόχο που αωορά τθν επίτευξθ ςταδίων για τθ δθμιουργία ταινίασ με το Windows Movie Maker. Ζτςι οι ςτόχοι είναι μετά το πζρασ τθσ εκπαιδευτικισ παρζμβαςθσ οι μακθτζσ να μποροφν να:

ςυηθτοφν μζςω αςφγχρονθσ επικοινωνίασ (forum) ςτο LAMS και να εκωράηουν τισ απόψεισ τουσ για οπτικοακουςτικό υλικό (παρακολοφκθςθ ολοκλθρωμζνθ ταινία Windows Movie Maker)


218

εκωράηουν τισ απόψεισ τουσ με τθ μορωι ςεναρίου για κζμα τθσ εποχισ τουσ και να το καταγράωουν με τθ μορωι wiki ςτο LAMS

αναηθτοφν, ςυλλζγουν και οργανϊνουν κατάλλθλο υλικό (για το ςυγκεκριμζνο ςενάριο) από το Διαδίκτυο με τθ μορωι εικόνασ και να αναρτοφν τισ εικόνεσ ςτο περιβάλλον του LAMS

δθμιουργοφν ταινία ςυγκεκριμζνου ςεναρίου με Windows Movie Maker αξιοποιϊντασ τα δομικά ςτοιχεία πολυμζςων και να υποβάλλουν τθν ταινία τουσ ςτο περιβάλλον του LAMS

αναρτοφν υλικό ςτο Διαδίκτυο λαμβάνοντασ υπόψθ τθν αςφάλειά τουσ

να ςυηθτοφν μζςω ςφγχρονθσ άμεςθσ επικοινωνίασ (chat) ςτο LAMS και να εκωράηουν τισ απόψεισ τουσ ςχετικά με τουσ κινδφνουσ που ελοχεφει το Διαδίκτυο

2.2. Προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν

Οι προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν είναι θ κατανόθςθ κειμζνου ςτθν αγγλικι γλϊςςα ι θ δυνατότθτα αξιοποίθςθσ μεταωραςτι του Διαδικτφου, θ δυνατότθτα αναηιτθςθσ εικόνων και ιχων ςτο Διαδίκτυο και θ ανάρτθςθ ςτοιχείων ς’ αυτό (dropbox) και θ δυνατότθτα χριςθσ των βαςικϊν εργαλείων των περιβαλλόντων Windows Movie Maker και LAMS (ςτο ρόλο του Εκπαιδευόμενου).

2.3. υςχετιςμόσ με το Αναλυτικό Πρόγραμμα

Το παρόν ςενάριο εντάςςεται ςτο μάκθμα επιλογισ «Ρολυμζςα-Δίκτυα» τθσ Γ Λυκείου και ςφμωωνα με το ΦΕΚ 401/19-4-1999, ςτθν 4θ ενότθτα «οι εωαρμογζσ πολυμζςων ςτθ ηωι μασ».

2.4. Διδακτικό υλικό & απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι

Για τθν εωαρμογι του μακιματοσ μζςω του LAMS απαιτοφνται Θ/Τ με μικρόωωνο/θχεία και πρόςβαςθ ςτο Διαδίκτυο, εγκατεςτθμζνο το Windows Movie Maker, κωδικοί πρόςβαςθσ μακθτϊν ςτο LAMS και θ ακολουκία μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων (ψθωιακό διαδικτυακό μάκθμα) «Digital Natives» ςτο LAMS.

H Ακολουκία Μακθςιακϊν Δραςτθριοτιτων περιλαμβάνει: δθμοςιευμζνο άρκρο ςχετικά με τον νζουσ τθσ ψθωιακισ εποχισ (Prensky 2004), εγχειρίδιο για τα βαςικά ςτοιχεία του Movie Maker (δφο ςελίδων), φφλλο δραςτθριότθτασ μακθτϊν και ωφλλο αξιολόγθςθσ των μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων. Μζςω του περιβάλλοντοσ


219

του Επόπτθ δίνεται θ δυνατότθτα μελζτθσ/ανάλυςθσ/αξιολόγθςθσ από τον εκπαιδευτικό των δραςτθριοτιτων των μακθτϊν

2.5. Οργάνωςθ τάξθσ

Το μάκθμα πραγματοποιείται μζςα ι/και ζξω από τθν τάξθ. Οι μακθτζσ εργάηονται ςε μικρζσ αλλά και μεγάλεσ ομάδεσ ενϊ θ ακολουκία δραςτθριοτιτων υλοποιείται με τθ μεικτι μζκοδο και ςε δφο ωάςεισ: θ πρϊτθ ςτο εργαςτιριο του ςχολείου κατά τθν οποία οι μακθτζσ αποκτοφν πρόςβαςθ ςτο LAMS και ςυγκροτοφν ομάδεσ εργαςίασ προκειμζνου να προβλεωκοφν τυχόν δυςκολίεσ ζναρξθσ και ςυντονιςμοφ εκπόνθςθσ τθσ ταινίασ. Θ δεφτερθ ωάςθ από το ςπίτι (ι από το εργαςτιριο πλθροωορικισ του ςχολείου ςε ϊρεσ εκτόσ μακθμάτων ςε περίπτωςθ που δεν είναι διακζςιμθ θ υλικοτεχνικι υποδομι από το ςπίτι) οι μακθτζσ εργάηονται ομαδοςυνεργατικά προκειμζνου να ςυλλζξουν το κατάλλθλο υλικό, να ςυνκζςουν τθν ταινία και να τθν αναρτιςουν ςτο Διαδίκτυο.

2.6. Επιςτθμολογικι προςζγγιςθ & εννοιολογικι ανάλυςθ

Ο εκπαιδευτικόσ δθμιουργεί τισ απαραίτθτεσ ςυνκικεσ πρόςβαςθσ των μακθτϊν ςτο LAMS αλλά και το ψθωιακό μάκθμα, τθν ακολουκία μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων «Digital Natives … are changed». To περιβάλλον του LAMS ζχει παρουςιαςτεί ςτουσ μακθτζσ μζςω μικρϊν οδθγϊν που ζχουν εωοδιαςτεί ςε προθγοφμενο μάκθμα κι είναι διακζςιμοι ςτον δικτυακό τόπο του LAMS (http:/testlams.eap.gr/lams). Με τθν ανωτζρω ακολουκία δραςτθριοτιτων δίνεται αρχικά θ δυνατότθτα ςτουσ μακθτζσ με τθν Ανοικτι και εξ Αποςτάςεωσ Εκπαίδευςθ να γνωρίςουν τθ δυνατότθτα εκπαίδευςθσ μζςω Διαδικτφου. Με τισ δραςτθριότθτεσ που εκπονοφν, ενιςχφεται θ δυνατότθτα ςκθνοκεςίασ ι/και αιςκθτικισ αγωγισ για τθν παρουςίαςθ απόψεων και προβλθματιςμϊν, ζρχονται ςε επαωι με άρκρο ζγκυρο και αξιόπιςτο και ςυνειδθτοποιοφν τθν ζννοια τθσ πλθροωορίασ ωσ αποτζλεςμα ζρευνασ. Τζλοσ, ο προβλθματιςμόσ των μακθτϊν με βάςθ τισ περιοχζσ αλλαγϊν των νζων τθσ ψθωιακισ εποχισ προωκεί τθν προςωπικι ανάπτυξθ όςον αωορά τθ γνϊςθ ξζνθσ γλϊςςασ ι τθ δυνατότθτα μετάωραςθσ μζςω Διαδικτφου αξιοποιϊντασ κατάλλθλα εργαλεία του, τθν επιλογι κατάλλθλου οπτικοακουςτικοφ υλικοφ και τθ δθμιουργία ψθφιοποιθμζνου εναλλακτικοφ υλικοφ που εκωράηει τθν οργάνωςθ των ςκζψεων και απόψεϊν τουσ, και τθ ςυνειδθτοποίθςθ των παροχϊν από τθ μια αλλά και των κινδφνων του παγκόςμιου ιςτοφ. Επιπλζον, μακαίνουν να αξιοποιοφν το γραπτό λόγο με ορκά Ελλθνικά ςυμμετζχοντασ τόςο ςε ςφγχρονεσ ςυηθτιςεισ (chat) όςο και αςφγχρονεσ αλλά και να καταγράωουν ομαδοςυνεργατικά ςχολιαςμό και προβλθματιςμό μζςω wiki.


220

2.7. Εναλλακτικζσ αντιλιψεισ- αναπαραςτάςεισ- ιδζεσ

Οι μακθτζσ προβλθματίηονται ςχετικά με το πϊσ δθμιουργείται ζνα βίντεο και διαπιςτϊνουν ότι δε γίνεται μόνο με τθ ςυςκευι λιψθσ βίντεο αλλά και με αλλεπάλλθλεσ εικόνεσ. Ραράλλθλα ςυνειδθτοποιοφν ότι ο γραπτόσ λόγοσ χρειάηεται ιδιαίτερθ προςοχι. Ρολφ περιςςότερο δε, όταν πρόκειται για ςυμμετοχικι διαδικτυακι δραςτθριότθτα.

Θ κακθμερινι εναςχόλθςθ των εωιβων με το Διαδίκτυο με τθν παρακολοφκθςθ πλθκϊρασ διακζςιμων ταινιϊν αλλά και τθν ανάρτθςθ κακθμερινϊν ςτιγμϊν ς αυτό, εγκυμονεί κινδφνουσ που δφςκολα ςυνειδθτοποιοφν! Με ζναυςμα ζνα ςχετικό βίντεο προκαλείται ο προβλθματιςμόσ αλλά και θ εγριγορςθ για τθν αςωάλειά τουσ από τθν ανάρτθςθ βίντεο ςτο Διαδίκτυο.

Σθμαντικό επίςθσ είναι θ δυνατότθτα αυτομάκθςθσ που τουσ δίνεται με τθν αξιοποίθςθ του LAMS και αναγνωρίηουν τισ διαωορζσ αλλά και τα πλεονεκτιματα και μεινονεκτιματα τθσ δια ηϊςθσ και εξ αποςτάςεωσ εκπαίδευςθσ, τθσ ςφγχρονθσ και αςφγχρονθσ επικοινωνίασ, του γραπτοφ και προωορικοφ λόγου, τθσ ομαδικότθτασ και ομαδοςυνεργατικότθτασ αλλά και τθσ εκπόνθςθσ ατομικοφ ζργου.

2.8. Επεκτάςεισ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων

Μετά τθν ολοκλιρωςθ τθσ παροφςασ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων οι μακθτζσ είναι προετοιμαςμζνοι για να ςυνεργαςτοφν ςε επόμενα εκπαιδευτικά ςενάρια με πολυπλοκότερεσ «ενζργειεσ» του Movie Μaker αλλά και γενικότερα με περιβάλλοντα που αξιοποιοφν τα δομικά ςτοιχεία πολυμζςων όπωσ επεξεργαςία βίντεο, ιχου και ςφνκεςθ ιχου και βίντεο. Επιπλζον ειςάγονται ςτθν κριτικι ςυηιτθςθ και οργάνωςθ και ζκωραςθ των απόψεων με ερζκιςμα ζνα κζμα που αωορά τθν εποχι τουσ αλλά και βαςιηόμενοι ςε επιςτθμονικι δθμοςίευςθ ςε μθ μθτρικι γλϊςςα. Τζλοσ, δίνεται το κατάλλθλο εωόδιο ζτςι ϊςτε να εκωράηουν με τθ δθμιουργία ταινίασ και κατάλλθλο ςενάριο όχι μόνο τθ «καταγραωι» προςωπικϊν τουσ ωωτογραωιϊν και περιόδων τθσ ηωισ τουσ αλλά και τισ απόψεισ τουσ ςε κζματα τθσ εποχισ τουσ. Σθμαντικό είναι το ζναυςμα προβλθματιςμοφ και θ εγριγορςθ των μακθτϊν ςχετικά με τθν επικινδυνότθτα ανάρτθςθσ βίντεο ςτο Διαδίκτυο και το οποίο ξεωεφγει από τα όρια του παρόντοσ ςεναρίου αλλά είναι θ αρχι τθσ επόμενθσ διδακτικισ ενότθτασ. Συμπλθρωματικά με όλα τα ανωτζρω οι μακθτζσ μακαίνουν να εκπαιδεφονται μζςω Διαδικτφου, να αυτενεργοφν, να μακαίνουν πϊσ να μακαίνουν, να οργανϊνουν το χρόνο τουσ και τισ ενζργειζσ τουσ, να δρουν ομαδοςυνεργατικά.


221

3. Τλοποίθςθ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων

3.1. O ρόλοσ του μακθτι/εκπαιδευόμενου τθσ ακολουκίασ digital_natives

Οι μακθτζσ μετά τθν πρόςβαςι τουσ ςτο LAMS και ςτο μάκθμα digital_natives, «ακολουκοφν» αρχικά ςειριακά το μάκθμα ενϊ αργότερα ςυνεργάηονται ςε μεγάλεσ ι μικρζσ ομάδεσ. Θ μπάρα προόδου αριςτερά του παρακφρου του χριςτθ (Εικόνα 1), κακοδθγεί τον μακθτι τόςο ςτο ποφ βρίςκεται (κόκκινο τετράγωνο) όςο και ςτο τι ζχει εκπονιςει (μπλε κφκλοσ) και τι πρόκειται να κάνει (πράςινο τρίγωνο).

Εικόνα 1: το περιβάλλον του Εκπαιδευόμενου τθσ ακολουκίασ digital_natives

Μετά τθ διαμόρωωςθ εκπαιδευτικοφ ςυμβολαίου και τθ δθμιουργία κερμοφ κλίματοσ ανιχνεφεται ςφντομα θ προχπάρχουςα γνϊςθ των μακθτϊν ςχετικά με τισ αλλαγζσ των ψθωακϊν γενεϊν με ςχετικζσ ερωτιςεισ επιλογισ ι ελεφκερθσ απάντθςθσ.

Στθ ςυνζχεια, οι μακθτζσ ανικοντεσ (με τυχαία επιλογι) ςε μία από τισ δυο μεγάλεσ ομάδεσ (Digital natives in Society, Digital Natives in Education) παρακολουκοφν αλλά και προςκζτουν κατάλλθλο οπτικοακουςτικό υλικό οπότε και ξεκινά ο προβλθματιςμόσ ςχετικά με τισ αλλαγζσ των νζων τθσ ψθωιακισ εποχισ. Με τθν επίδειξθ του βίντεο παρακολουκοφν παραδείγματα βίντεο με Μovie Μaker που όμωσ ταυτόχρονα βαςίηεται ςε ζνα ςενάριο και αποςκοπεί ςτο να τουσ ειςάγει ςτθν κεντρικι ιδζα τθσ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων που εκπονοφν αλλά και ςτο τι πρόκειται να είναι το παραδοτζο τουσ ςτο τζλοσ του μακιματοσ. Ζτςι με τθ ςφντομθ ζναρξθ επιτυγχάνεται θ ςφνδεςθ με προθγοφμενθ ενότθτα (βαςικά ςτοιχεία Movie Maker) αλλά και με το τι πρόκειται να ακολουκιςει.


222

Τθν ζκωραςθ απόψεων με τθ μορωι ςφντομων απαντιςεων ςε ερωτιςεισ ακολουκεί θ δθμιουργία μικρϊν ομάδων 2-4 μελϊν (τθσ επιλογισ τουσ). Ταυτόχρονα μποροφν να βλζπουν τα μζλθ των ομάδων που ζχουν ιδθ εμπλακεί ςε κάποια από τισ ιδθ δθμιουργθκείςεσ ομάδεσ. Στισ μικρζσ ομάδεσ και με ζναυςμα το άρκρο του Prensky (2004) και τισ περιοχζσ αλλαγϊν των ψθωιακϊν γενεϊν τα μζλθ ςυηθτοφν εκωράηουν τα βιϊματά τουσ ςχετικά με τισ αλλαγζσ τθσ ψθωιακισ γενιάσ ςτθν οποία ανικουν, ςυγκρίνουν τισ απόψεισ τουσ με εκείνεσ του Prensky και ολοκλθρϊνουν τθν αςφγχρονθ ςυηιτθςθ αποωαςίηοντασ ποιεσ τρεισ περιοχζσ αλλαγϊν επικυμοφν να αωορά θ ταινία που κα δθμιουργιςουν.

Κατόπιν, δθμιουργοφν ςενάριο/α τθσ ταινίασ τουσ ομαδοςυνεργατικά και το/τα καταγράωουν ςε wiki. Πντασ το ςενάριο ολοκλθρωμζνο, οι μακθτζσ (ωσ ομάδα) αναηθτοφν και επιλζγουν κατάλλθλεσ εικόνεσ από το Διαδίκτυο, τισ οποίεσ και οργανϊνουν με βάςθ το ςενάριο που ζχουν δθμιουργιςει. Τισ εικόνεσ αυτζσ τισ αναρτοφν ζτςι ϊςτε αν μποροφν να είναι ορατζσ από όλα τα μζλθ τθσ μικρισ ομάδασ.

Θ δθμιουργία τθσ ταινίασ τθσ κάκε ομάδασ κακοδθγείται από τα «βιματα ολοκλιρωςθσ τθσ ταινίασ» που εμπεριζχονται ςτθν ακολουκία μακθςικϊν δραςτθριοτιτων αλλά και το βοθκθτικό υλικό (οδθγίεσ χριςθσ του λογιςμικοφ Windows Movie Maker) που τουσ διατίκεται με τθ μορωι υπερςυνδζςμων.

Το ςενάριό τουσ υλοποιείται με τθ μορωι ταινίασ τθν οποία τελικά αναρτοφν ςτο Διαδίκτυο, αρχικά ςτο χϊρο του μακιματοσ ςτο Dropbox και δθμόςια (καταχωρϊντασ το URL του αρχείου τουσ) ζτςι ϊςτε ςε επόμενο μάκθμα τα ζργα τουσ να είναι το ζναυςμα για κριτικι αξιολόγθςι τουσ ενϊ οι εκπρόςωποι των ομάδων υποβάλλουν τθν ταινία τουσ προσ αξιολόγθςθ ςτο περιβάλλον του LAMS. Με αωορμι τθν ανάρτθςθ του ζργου ςτο Διαδίκτυο ζρχεται ςτο προςκινιο το επίκαιρο κζμα τθσ αςωάλειάσ τουσ ςτο Διαδίκτυο και ςυμμετζχουν ςτθ ςφγχρονθ ςυηιτθςθ αποτυπϊνοντασ δφο κετικά και δφο αρνθτικά ςθμεία ανάρτθςθσ αρχείου ςτο Διαδίκτυο μετά το ζναυςμα παρακολοφκθςθσ 2λεπτου βίντεο.

Θ ακολουκία δραςτθριοτιτων ολοκλθρϊνεται με τθν αξιολόγθςθ τθσ εκπαιδευτικισ παρζμβαςθσ, τθν επαναςτοχοκζτθςθ και τθν ανανζωςθ διαδικτυακισ ςυνάντθςθσ ςε περιβάλλον ςφγχρονθσ τθλεδιάςκεψθσ.

3.2. O ρόλοσ του υγγραφζα/Εκπαιδευτικοφ

Θ ακολουκία δραςτθριοτιτων περιλαμβάνει: α) δθμιουργία κερμοφ κλίματοσ και διαμόρωωςθ εκπαιδευτικοφ ςυμβολαίου (Εικόνα 2,1), β) δθμιουργία μεγάλων ομάδων, μελζτθ-ςυηιτθςθ ςχετικά με τισ αλλαγζσ τθσ ψθωιακισ εποχισ (Εικόνα 2, 2), γ) δθμιουργία μικρϊν ομάδων και ςφνκεςθ ςεναρίου ζκωραςθσ των απόψεων


223

και ςυλλογι κατάλλθλου υλικοφ για τθ δθμιουργία ταινίασ (Εικόνα 2, 3), δ) δθμιουργία ταινίασ και ανάρτθςθσ ςτο Διαδίκτυο (Εικόνα 2, 4), ε) εγριγορςθ κινδφνων του Διαδικτφου (Εικόνα 2, 5), ςτ) επαναςτοχοκζτθςθ και ςφνδεςθ με τα επόμενα με τθ δυνατότθτα παρουςίαςθσ εργαςιϊν ςε ςφγχρονο περιβάλλον τθλεκπαίδευςθσ (Εικόνα 2, 6). Θ εκπαιδευτικι παρζμβαςθ ολοκλθρϊνεται με τθν επαναςτοχοκζτθςθ και αξιολόγθςθ τθσ εκπόνθςθσ τθσ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων με ερωτθματολόγιο αξιολόγθςθσ που περιλαμβάνει ερωτιςεισ διερεφνθςθσ επίτευξθσ των ςτόχων ςφμωωνα με το εκπαιδευτικό ςυμβόλαιο (Εικόνα 2, 6).

Εικόνα 2: το περιβάλλον του υγγραφζα τθσ ακολουκίασ digital_natives

Τα ανωτζρω ςτοιχεία περιλαμβάνουν: α) ποικιλομορωία με τθν ενίςχυςθ πολλϊν διαωορετικϊν ψθωιοποιθμζνων μορωϊν, β) εξατομίκευςθ με τθ διευκόλυνςθ των μακθτϊν να εκωράςουν τισ απόψεισ τουσ με τθν ειςαγωγι ωωτογραωιϊν και μουςικισ, ωωνϊν καταγραωισ, και δθμιουργίασ γραωικϊν αναπαραςτάςεων, γ) δυνατότθτα αποκαλυπτικισ & διερευνθτικισ μάκθςθσ, ενίςχυςθ του ενδιαωζροντοσ των μακθτϊν για τθν εργαςτθριακι άςκθςθ, δ) ανάπτυξθσ επιπρόςκετων δεξιοτιτων και δυνατότθτα αυτομάκθςθσ και ε) εγριγορςθσ για τουσ κινδφνουσ ανάρτθςθσ υλικοφ ςτο Διαδίκτυο.

4. Αξιολόγθςθ εκπαιδευτικισ παρζμβαςθσ

Θ αξιολόγθςθ των μακθτϊν υλοποιείται με τθν εκπόνθςθ τθσ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων και τθν ανάρτθςθ τελικά τθσ ταινίασ τθσ ομάδασ ςτα οποία λαμβάνονται υπόψθ αν οι μακθτζσ και μακιτριεσ: α) ςυηιτθςαν και οργάνωςαν τισ απόψεισ τουσ ςχετικά με τισ αλλαγζσ των νζων τθσ ψθωιακισ εποχισ (forum/chat), β) διαχειρίςτθκαν τισ απόψεισ τουσ δθμιουργϊντασ ςενάριο που να τισ εκωράηει (wiki), γ) ζχτιςαν τθν ζννοια του ςεναρίου και ςυνζλεξαν κατάλλθλο υλικό


224

(ανάρτθςθ αρχείου) και δ) δθμιοφργθςαν τθν ταινία και τθν ανάρτθςαν τόςο ςτο Διαδίκτυο όςο και ςτο LAMS. Επιπλζον αξιοποιικθκαν οι απαντιςεισ των μακθτϊν ςε ερωτθματολόγιο αξιολόγθςθσ που περιλαμβάνει ερωτιςεισ γνϊςθσ και απόκτθςθσ δεξιοτιτων. Συγκεκριμζνα το ερωτθματολόγιο αξιολόγθςθσ περιλαμβάνει 5 άξονεσ: Γνϊςθ, Δεξιότθτεσ, Δυςκολίεσ, Συμμετοχι-Συνεργαςία, Στάςθ – Ενδιαωζρον. Κακζνασ από τουσ άξονεσ αυτοφν προκειμζνου να προςδιοριςτεί απαιτείται ο κακοριςμόσ μετριςιμων κριτθρίων. Τα μετριςιμα κριτιρια όςο περιςςότερα είναι τόςο καλφτερα προςδιορίηονται οι ςτόχοι τουσ αλλά λόγω περιοριςμζνου χρόνου επιλζγονται για τον κάκε άξονα 2-4 κριτιρια (ερωτιςεισ). Το ςενάριο αξιολογείται ςε ςχζςθ με το βακμό επίτευξθσ τθσ ακολουκίασ δραςτθριοτιτων και τθν απάντθςθ των μακθτϊν ςτο αντίςτοιχο ερωτθματολόγιο αξιολόγθςθσ. Επιπλζον χρθςιμοποιείται το Φφλλο Ραρατιρθςθσ του Εκπαιδευτικοφ.

5. φνοψθ και Μελλοντικά ςχζδια

Στθν εργαςία αυτι παρουςιάςτθκε o ςχεδιαςμόσ και θ υλοποίθςθ μιασ ακολουκίασ μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων για το μάκθμα επιλογισ τθσ Γ λυκείου, «Ρολυμζςα-Δίκτυα». Θ αξιοποίθςθ του LAMS ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία και διεργαςία είναι ζνασ τρόποσ υποςτιριξθσ του δφςκολου και επίπονου ζργου του εκπαιδευτικοφ μζςω τθσ δθμιουργίασ ςχεδίων μακθμάτων και τθσ υλοποίθςι τουσ ςτο περιβάλλον του LAMS. Θ εκπόνθςθ τθσ ακολουκίασ digital_natives δίνει τθν ευκαιρία ςτουσ μακθτζσ όχι μόνο να ςυνκζςουν τα δθμιουργιματά τουσ με τθ χριςθ του λογιςμικοφ Windows Movie Maker αλλά και να εξοικειωκοφν με τθν αυτομάκθςθ και αυτοαξιολόγθςθ, τθ ςυγγραωι κειμζνου και ςεναρίου, τθν εκπόνθςθ ομαδοςυνεργατικισ δραςτθριότθτασ και τον καταμεριςμό εργαςιϊν, τθ ςφγχρονθ και αςφγχρονθ διαδικτυακι επικοινωνία, τθν ανάρτθςθ αρχείων ςτο Διαδίκτυο και υποβολι εργαςιϊν για αξιολόγθςθ, να ςυμμετζχουν κριτικά ςε ομαδικζσ ςυηθτιςεισ, να είναι ενιμεροι για τουσ κινδφνουσ που ελοχεφει θ διαμοίραςθ αρχείων, απόψεων, ςτοιχείων ςτο Διαδίκτυο.

Αναμζνεται να ακολουκία digital_natives να είναι θ αρχι αξιοποίθςθσ του LAMS και τθσ διαδικτυακισ και μεικτισ εκπαίδευςθσ ςτθ ςυμβατικι Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ ςτο μάκθμα τθσ Ρλθροωορικισ και όχι μόνο.

Ευχαριςτίεσ


225

Ευχαριςτοφμε κερμά το Εργαςτιριο Εκπαιδευτικοφ Υλικοφ και Εκπαιδευτικισ μεκοδολογίασ του Ελλθνικοφ Ανοικτοφ Ρανεπιςτθμίου για τθ δυνατότθτα και ςτιριξθ που μασ παρζχει ζτςι ϊςτε να είναι εωικτό να αξιοποιιςουμε τθ διαδικτυακι εκπαίδευςθ ςτθν παραδοςιακι δια ηϊςθσ Δευτεροβάκμια Εκπαίδευςθ.


Britain S. (2004). A Review of Learning Design: Concept, Specifications and Tools. A

report for the JISC. E-learning Pedagogy Programme. Retrieved 18/10/2011] from:

www.elearning.ac.uk/subjects/ldfold/LD/topic_view

Dalziel, J. (2003). Implementing Learning Design: The Learning Activity Management

System (LAMS), Sydney: E-learning Centre of Excellence (MELCOE), Macquarie

University. Retrieved 20/11/2011 from

www.melcoe.mq.edu.au/documents/ASCILITE2003%20Dalziel%20Final.pdf.

Herrington, J., Reeves, T., & Oliver, R. (2005). Online Learning as Information

Delivery: Digital Myopia. Journal of Interactive Learning Research. 16(4), 353-367.

Prensky M. (2004). The Emerging Online Life of the Digital Native: What they do

differently because of technology, and how they do it. http://www.bu.edu/ssw/files/pdf/Prensky-The_Emerging_Online_Life_of_the_Digital_Native-

033.pdf

Ραπαδάκθσ, Σ., Ραςχάλθσ, Γ., ϊςςιου, Ε. & Τςεπαπαδάκθσ Α. (2011). Δθμιουργία &

Αξιοποίθςθ Ψθωιακϊν Μακθμάτων μζςω του Ελεφκερου Ανοικτοφ Διαδικτυακοφ

Συςτιματοσ Διαχείριςθσ Μακθςιακϊν Δραςτθριοτιτων (LAMS). Πρακτικά 6ου

Πανελλινιου υνεδρίου των Εκπαιδευτικϊν για τισ ΣΠΕ "Αξιοποίθςθ των

Σεχνολογιϊν τθσ Πλθροφορίασ και τθσ Επικοινωνίασ ςτθ Διδακτικι Πράξθ", ΣΥΟΣ,

6-8 Μαΐου 2011.

Εκπαιδευτικά Σενάρια κλάδου ΡΕ19-20, Επιμορωωτικό υλικό για τθν εκπαίδευςθ

των επιμορωωτϊν ςτα Ρανεπιςτθμιακά Κζντρα Επιμόρωωςθσ, Σεπτζμβριοσ 2011.

Δικτυακοί τόποι

LAMS: http://lamsfoundation.org , www.lamscommunity.org

http://www.elearning.ac.uk/subjects/ldfold/LD/topic_view

http://www.melcoe.mq.edu.au/documents/ASCILITE2003%20Dalziel%20Final.pdf

http://www.bu.edu/ssw/files/pdf/Prensky-The_Emerging_Online_Life_of_the_Digital_Native-033.pdf

http://www.bu.edu/ssw/files/pdf/Prensky-The_Emerging_Online_Life_of_the_Digital_Native-033.pdf

http://lamsfoundation.org/

http://www.lamscommunity.org/


226

YouTube: www.youtube.com

http://www.youtube.com/watch?v=WwKD-GuKkFc

http://www.youtube.com/watch?v=_kJei-yN4rw&feature=related

The digital footprint http://www.youtube.com/watch?v=kHYkWtI7004

Digital life http://www.youtube.com/watch?v=e2QpzIAPXXA

http://www.youtube.com/

http://www.youtube.com/watch?v=WwKD-GuKkFc

http://www.youtube.com/watch?v=_kJei-yN4rw&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=e2QpzIAPXXA


227

Χριςθ Εννοιολογικϊν Χαρτϊν για τθν Διδαςκαλία τθσ Κεματικισ Ενότθτασ Δίκτυα Θ/Τ τθσ Β’ Γυμναςίου

οφία Σηελζπθ [email protected]

Σχολικι Σφμβουλοσ Ρλθροωορικισ Δυτικισ Κεςςαλονίκθσ

Περίλθψθ

Θ παροφςα εργαςία αωορά τθ διδαςκαλία τθσ Ρλθροωορικισ και ςυγκεκριμζνα τθσ κεματικισ ενότθτασ που αναωζρεται ςτα Δίκτυα Υπολογιςτϊν τθσ Β’ Γυμναςίου με τθ χριςθ εννοιολογικϊν χαρτϊν. Οι εννοιολογικοί χάρτεσ αποτελοφν πολφτιμα εργαλεία ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Ραρουςιάηεται ζνα ςενάριο διδαςκαλίασ του μακιματοσ «Δίκτυα Υπολογιςτϊν» με τθ βοικεια του λογιςμικοφ ανοικτοφ κϊδικα CmapTools (ελεφκερο, διαδικτυακό λογιςμικό εννοιολογικισ χαρτογράωθςθσ του Λνςτιτοφτου για τθ Νόθςθ Ανκρϊπου και Μθχανισ (IHMC). Το ςυγκεκριμζνο λογιςμικό δίνει τθ δυνατότθτα ςτουσ μακθτζσ να δθμιουργιςουν τον εννοιολογικό χάρτθ του μακιματοσ με τθ βοικεια του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι και να ςυνεργαςτοφν με τουσ ςυμμακθτζσ τουσ. Με αυτόν τον τρόπο διδακτικισ προςζγγιςθσ, οι μακθτζσ ςυμμετζχουν ενεργθτικά και αποτελεςματικά ςτθ μάκθςθ, καλλιεργοφν τθν κριτικι και δθμιουργικι ςκζψθ, τθν ικανότθτα μεταγνϊςθσ και ενιςχφεται ζτςι θ ομαδοςυνεργατικι διδαςκαλία. Λζξεισ κλειδιά: εννοιολογικοί χάρτεσ, δίκτυα Θ/Τ,cmap tools

1. Ειςαγωγι

Σκοπόσ τθσ διδαςκαλίασ τθσ Ρλθροωορικισ είναι να αποκτιςουν οι μακθτζσ μια αρχικι αλλά ςυγκροτθμζνθ και ςωαιρικι αντίλθψθ των βαςικϊν λειτουργιϊν του υπολογιςτι, μζςα ςε μια προοπτικι τεχνολογικοφ αλωαβθτιςμοφ και αναγνϊριςθσ τθσ Τεχνολογίασ τθσ Ρλθροωορίασ και τθσ Επικοινωνίασ, αναπτφςςοντασ παράλλθλα ευρφτερεσ δεξιότθτεσ κριτικισ και αλγορικμικισ ςκζψθσ, δεοντολογίασ, κοινωνικισ ςυμπεριωοράσ αλλά και διάκεςθσ για ενεργοποίθςθ και δθμιουργία τόςο ςε ατομικό επίπεδο όςο και ςε ςυνεργαςία με άλλα άτομα ι ωσ μζλθ μιασ ομάδασ.

Οι χάρτεσ εννοιϊν αποτελοφν μία εναλλακτικι πρόταςθ διδαςκαλίασ (Φορτοφνθ, Κομματάσ, Αλεξανδράτοσ & άπτθ, 2006) θ οποία αωενόσ μεν εκμεταλλεφεται τθν ζμωυτθ τάςθ των παιδιϊν για δθμιουργία και ζκωραςθ, αωετζρου δε, ςυνάδει με τισ ςφγχρονεσ κεωριςεισ τθσ μάκθςθσ που δίνουν ζμωαςθ ςτον προςωπικό τρόπο



228

που ο κακζνασ μασ δομεί τθ γνϊςθ, ανάλογα με τισ προψπάρχουςεσ εμπειρίεσ, αναπαραςτάςεισ και ιδζεσ του (Ausubel, 1968).

Ζνασ εννοιολογικόσ χάρτθσ μπορεί να αξιοποιθκεί από τον μακθτι ωσ γνωςτικό και μακθςιακό εργαλείο κακϊσ και για τθν ανταλλαγι απόψεων και τθν μεταξφ τουσ επικοινωνία (Κόκκοσ, 1998)../Dropbox/Υλικό θμερίδασ διάχυςθσ/ΕΓΑΣΛΕΣ/ÎÎÎÎ¡ÎÎÎ_Î ÎÎÎ/Concept_mapping_-_Mind_ma5pping.htm - cite_note-25. Ο εκπαιδευτικόσ μπορεί να αξιοποιιςει παιδαγωγικά τουσ εννοιολογικοφσ χάρτεσ (Novak, 1998) για τθ διεξαγωγι τθσ διδαςκαλίασ ωσ εναλλακτικι διδακτικι προςζγγιςθ, για τθ διερεφνθςθ των αντιλιψεων των εκπαιδευομζνων, ςχετικά με το υπό εξζταςθ γνωςτικό αντικείμενο κακϊσ και για τθν αξιολόγθςθ τουσ (Mintzes et al, 2000).

2. Σι είναι οι εννοιολογικοί χάρτεσ

Βαςικά ςυςτατικά ςτοιχεία ενόσ εννοιολογικοφ χάρτθ είναι οι κόμβοι και οι ςφνδεςμοι. Οι κόμβοι αναπαριςτοφν τισ ζννοιεσ (αντικείμενα ι γεγονότα) και οι ςφνδεςμοι προςδιορίηουν τισ ςχζςεισ μεταξφ των εννοιϊν. Οι ςυνδζςεισ μεταξφ των εννοιϊν γίνονται με τόξα ι γραμμζσ και μπορεί να είναι μονόδρομεσ, αμωίδρομεσ ι μθ κατευκυντικζσ. Οι ζννοιεσ και οι ςυνδζςεισ προςδιορίηονται (ονομάηονται). Οι ςχζςεισ και οι ςυνδζςεισ ανάμεςα ςτισ ζννοιεσ μποροφν να αναπαραςτακοφν αποτελεςματικά μζςα από ζναν εννοιολογικό χάρτθ, κακϊσ θ μθ γραμμικι ωφςθ των εννοιολογικϊν χαρτϊν διευκολφνει τθν παραπομπι και τθ ςφνδεςθ μεταξφ διαωορετικϊν ςτοιχείων του χάρτθ (Novak & Gowin, 1984, Novak 1998).

Λαμβάνοντασ υπόψθ τθ δομι των χαρτϊν, μποροφμε να διακρίνουμε τζςςερισ (4) μεγάλεσ κατθγορίεσ: τουσ αραχνοειδείσ χάρτεσ, τουσ χάρτεσ οργάνωςθσ, τουσ ιεραρχικοφσ Χάρτεσ, τουσ χάρτεσ ροισ και τουσ ςυςτθμικοφσ χάρτεσ.

Οι αραχνοειδείσ χάρτεσ αποτελοφν τον πιο ελεφκερο τφπο Χάρτθ, κακϊσ ζχει τουσ λιγότερουσ περιοριςμοφσ τόςο ςτο είδοσ των εννοιϊν που ςυνδζονται όςο και ςτον τρόπο ςφνδεςθσ τουσ. Θ βαςικι ζννοια τοποκετείται ςτο κζντρο του χάρτθ, ενϊ οι υπόλοιπεσ οργανϊνονται γφρω από αυτι με ωορά προσ τα ζξω. Οι χάρτεσ οργάνωςθσ μποροφν να κεωρθκοφν θ βελτιωμζνθ μορωι χάρτθ ιςτοφ. Οι ζννοιεσ ςε ζνα χάρτθ ιςτοφ, οριςμζνεσ ωορζσ, είναι όμοιεσ, με αποτζλεςμα να μποροφν να ομαδοποιθκοφν και να οργανωκοφν ςε ομοειδι ςφνολα, επιτρζποντασ τθν καλφτερθ παρουςίαςθ τθσ ςυνολικισ εικόνασ του χάρτθ. Στουσ ιεραρχικοφσ χάρτεσ οι ζννοιεσ ςυνδζονται ιεραρχικά, ακολουκϊντασ μια κακοδικι κλιμάκωςθ, με τθ βαςικι ζννοια ςτο ανϊτερο επίπεδο κλίμακασ και τισ υπόλοιπεσ ςε χαμθλότερα επίπεδα, ανάλογα με τθ ςχζςθ τουσ προσ τισ ιεραρχικά ανϊτερεσ ζννοιεσ. Οι χάρτεσ ροισ οργανϊνουν τισ ζννοιεσ ςε γραμμικι/ςειριακι απεικόνιςθ, θ οποία

../Dropbox/Υλικό%20ημερίδας%20διάχυσης/ΕΡΓΑΣΙΕΣ/ÎÎÎÎ¡ÎÎÎ_Î ÎÎÎ/Concept_mapping_-_Mind_ma5pping.htm#cite_note-25




229

χαρακτθρίηεται από αλλαγι με βάςθ το χρόνο. Οι διαςυνδζςεισ που αποτυπϊνονται είναι αιτιϊδεισ, ενϊ ζμωαςθ δίνεται και ςτισ επιμζρουσ ζννοιεσ, ανάλογα με τθ κζςθ τουσ εντόσ τθσ διαδικαςίασ. Οι ςυςτθμικοί χάρτεσ αποςκοποφν ςτθν κατανόθςθ ςυςτθμάτων και οργανϊνουν το υλικό τουσ όμοια με τουσ πίνακεσ ροισ, με τθ διαωορά ότι επιπλζον, ζχουν ςτα άκρα τουσ «Ειςροζσ-Εκροζσ». Οι ζννοιεσ που ςυμπεριλαμβάνονται ςτο χάρτθ πρζπει να είναι οι βαςικζσ οντότθτεσ λειτουργίασ ενόσ ςυςτιματοσ και να αποωεφγονται οποιεςδιποτε άλλεσ ςυνδζςεισ.

3. Οι εννοιολογικοί χάρτεσ ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία

H Χαρτογράωθςθ Εννοιϊν αποτελεί ιςχυρό εργαλείο μάκθςθσ και διευκολφνει τθ «μάκθςθ με νόθμα», γιατί χρθςιμεφει ωσ πρότυπο, ωσ μοντζλο που βοθκά ςτθν οργάνωςθ και τθ δόμθςθ τθσ γνϊςθσ ακόμθ και αν αυτι θ γνϊςθ είναι χτιςμζνθ κομμάτι – κομμάτι. Επιπλζον βοθκά ςτθ χρθςιμοποίθςθ τθσ γνϊςθσ ςε νζα πλαίςια, κακϊσ επίςθσ και τθ διατιρθςι τθσ για μακρά χρονικι περίοδο (Φορτοφνθ κ. ςυν., 2006). Ωσ μακθςιακό και γνωςτικό εργαλείο, o εννοιολογικόσ χάρτθσ προάγει και αναπτφςςει τισ ςτοχαςτικζσ διαδικαςίεσ που είναι απαραίτθτεσ για τθν ουςιαςτικι μάκθςθ (Jonassen et al. 1997) βοθκϊντασ τον εκπαιδευόμενο να αναδομιςει και να ςυνδζςει τισ γνϊςεισ που ιδθ κατζχει, να ορίςει και να διευκρινίςει ςυνδζςεισ μεταξφ των εννοιϊν και να ςυςχετίςει τισ ζννοιεσ με όςα ιδθ γνωρίηει. Μπορεί δθλαδι ο εκπαιδευόμενοσ να παρακολουκεί τθν πορεία τθσ μάκθςισ του, να τθν αξιολογεί, να ελζγχει τα λάκθ του και να τα διορκϊνει (Bοςνιάδου, 2002).

Το βαςικό πλεονζκτθμα τθσ εννοιολογικισ χαρτογράωθςθσ που ςυνίςταται ςτθν εργαλειακι τουσ χριςθ προκειμζνου να βοθκιςει τουσ μακθτζσ να οργανϊνουν καλφτερα τα γνωςτικά τουσ ςχιματα, αποκτά νζα δυναμικι αποτελεςματικότθτα όταν γίνεται με τθ χριςθ υπολογιςτϊν ( Jegede, Alaiyemola & Okebukola, 1990). Ππωσ υποςτθρίηεται από αρκετοφσ ερευνθτζσ, γενικά τα παιδιά ανταποκρίνονται κετικά ςτθ χριςθ του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι και προςαρμόηονται πάρα πολφ γριγορα ( Ραναγιωτακόπουλοσ, 1998). Ωςτόςο ο υπολογιςτισ και το λογιςμικό από μόνα τουσ δεν αρκοφν. Χρειάηεται κακοδιγθςθ και ςυντονιςμόσ τθσ δραςτθριότθτασ από τον κακθγθτι, ο οποίοσ κα ελζγχει τθ διαδικαςία και με κατάλλθλεσ ερωτιςεισ και ςαωείσ οδθγίεσ κα τθν προωκεί.

Θ ανάπτυξθ εννοιολογικϊν χαρτϊν μζςω υπολογιςτι ςε ςχζςθ με τισ ςυμβατικζσ μεκόδουσ (με χαρτί και μολφβι), ζχει αρκετά πλεονεκτιματα. Δίνουν τθ δυνατότθτα ςε μακθτζσ και εκπαιδευτικοφσ να ςχεδιάηουν εφκολα εννοιολογικοφσ χάρτεσ και να κάνουν αλλαγζσ ςτο περιεχόμενο και ςτθ δομι τουσ. Οι διάωορεσ ιδζεσ μποροφν να οργανωκοφν ςε κατθγορίεσ με δυναμικό τρόπο και να επεκτακοφν εφκολα με προςκικεσ ι τροποποιιςεισ. Ακόμθ, οι μακθτζσ είναι εφκολο να δθμιουργιςουν πολφπλοκουσ και εκτεταμζνουσ εννοιολογικοφσ χάρτεσ που ξεπερνοφν ςε ζκταςθ


230

μια τυπικι ςελίδα και επεκτείνονται ι τροποποιοφνται εφκολα και γριγορα. Τα λογιςμικά εννοιολογικισ χαρτογράωθςθσ επιτρζπουν τθ ςυνζνωςθ δφο ι περιςςοτζρων εννοιολογικϊν χαρτϊν για τθν περιγραωι ςυνκζτων ι ςυςχετιηόμενων εννοιολογικϊν ςυςτθμάτων. Επίςθσ, ενςωματϊνουν δυνατότθτεσ ειςαγωγισ εικονιδίων ι άλλων αντικειμζνων, κακϊσ και δυναμικισ διαςφνδεςθσ με το διαδίκτυο με ςτόχο τθν παροχι πρόςκετων πλθροωοριϊν. Θ ανάδραςθ των μακθτϊν με το περιεχόμενο του εννοιολογικοφ χάρτθ είναι πιο ουςιαςτικι, γιατί τα αποτελζςματα τθσ διαδικαςίασ αυτισ μποροφν να διαμοιραςτοφν και να διαπραγματευτοφν με τουσ υπόλοιπουσ ςυμμακθτζσ και το διδάςκοντα (Tηιμογιάννθσ & Σιόρεντα, 2007).

3.1 Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ υλοποίθςθσ

Λαμβάνοντασ υπόψθ τα αποτελζςματα που επιδιϊκει να επιτφχει ο εκπαιδευτικόσ ολοκλθρϊνοντασ μια εκπαιδευτικι παρζμβαςθ, μπορεί να ορίςει διαωορετικζσ δραςτθριότθτεσ ανά ωάςθ, μερικζσ από τισ οποίεσ είναι οι εξισ:

καταςκευι νζου χάρτθ, ςχετικοφ με μια κεντρικι ζννοια, μετά από μια ερϊτθςθ ι μετά από μελζτθ ςχετικοφ υλικοφ

διόρκωςθ υπάρχοντοσ χάρτθ, με τθν υλοποίθςθ διαγραωϊν και τροποποιιςεων ςτισ απεικονιηόμενεσ ζννοιεσ και ςτισ μεταξφ τουσ ςυνδζςεισ

επζκταςθ/ςυμπλιρωςθ υπάρχοντοσ χάρτθ, με τθν προςκικθ νζων ςτοιχείων και τον εμπλουτιςμό με διαςυνδζςεισ

ςχολιαςμόσ υπάρχοντοσ χάρτθ από τουσ εκπαιδευόμενουσ ι απάντθςθ ςε ερωτιςεισ μετά από μελζτθ ςχετικοφ χάρτθ

ι/και οποιοςδιποτε ςυνδυαςμόσ των παραπάνω δραςτθριοτιτων.

Θ δραςτθριότθτα που μπορεί να επιλεγεί, εξαρτάται από το γνωςτικό επίπεδο των μακθτϊν, ςχετικά με το αντικείμενο, τθν θλικία τουσ, κακϊσ και από το βακμό εξοικείωςθσ με τθ ςτρατθγικι τθσ Εννοιολογικισ Χαρτογράωθςθσ. Επιπλζον, οι ζννοιεσ που κα ςυμπεριλαμβάνονται ςτον εννοιολογικό χάρτθ μποροφν είτε να δοκοφν ζτοιμεσ ςτουσ εκπαιδευομζνουσ (υψθλι κακοδιγθςθ) είτε να καταςκευαςτοφν από τουσ ίδιουσ (χαμθλι κακοδιγθςθ), μζςα από διερεφνθςθ ερωτιςεων και μελζτθ υλικοφ είτε να δοκοφν λανκαςμζνεσ και να ηθτθκεί θ διόρκωςθ/ςυμπλιρωςι τουσ. Το ςχζδιο μακιματοσ κακϊσ και το ωφλλο εργαςίασ με τισ αντίςτοιχεσ δραςτθριότθτεσ παρατίκενται ςτισ παρακάτω ενότθτεσ.

3.2. Χριςιμεσ ςυμβουλζσ/πρακτικζσ

Για τθν αποτελεςματικι και αποδοτικι χριςθ των εννοιολογικϊν χαρτϊν ο εκπαιδευτικόσ κα μποροφςε να λάβει υπόψθ του τισ παρακάτω οδθγίεσ:


231

Ορίςτε τθν βαςικι ιδζα/ερϊτθςθ/πρόβλθμα

Ξεκινιςτε από ζνα μερικϊσ καταςκευαςμζνο χάρτθ

Δϊςτε μια ςφντομθ λίςτα από όρουσ ι ηθτιςτε τουσ να τθν δθμιουργιςουν

Κρατιςτε αντίγραωα από τουσ χάρτεσ που δθμιουργείτε κακοδόν, επιτρζποντασ ζτςι τουσ μακθτζσ τουσ να παρακολουκοφν τθν μεταβολι τθσ κατανόθςισ τουσ πάνω ςτο ςυγκεκριμζνο αντικείμενο.

Οι μακθτζσ μποροφν να δουλζψουν από τθν αρχι ςε ομάδεσ ι να ξεκινιςουν ατομικά και ςτθ ςυνζχεια να ςχθματιςτοφν ομάδεσ.

Εξοικειϊςτε τουσ μακθτζσ ςασ με τθν χριςθ των εννοιολογικϊν χαρτϊν, ανακζτοντάσ τουσ αρχικά να αναπαραςτιςουν γραωικά απλζσ βαςικζσ ιδζεσ.

Σχεδιάςτε τουσ χάρτεσ ςτον μαυροπίνακα. Κα ςασ βοθκιςει ςτθν επανάλθψθ.

Χρθςιμοποιιςτε λογιςμικά που επιτρζπουν πολλοφσ χριςτεσ να δουλεφουν ταυτόχρονα τθν ίδια χρονικι ςτιγμι ειςάγοντασ πολυμεςικζσ πλθροωορίεσ.

4. χζδιο μακιματοσ

4.1 Αντικείμενο διδαςκαλίασ

Δίκτυα Υπολογιςτϊν. Χαρακτθριςτικά, πλεονεκτιματα, μειονεκτιματα, τρόποσ ςφνδεςθσ και επικοινωνίασ, είδθ δικτφων.

4.2 Βακμίδα/Σάξθ

Β’ Γυμναςίου. Επίςθσ, οι εργαςίεσ ι τα ερωτιματα των ωφλλων εργαςίασ μπορεί να χρθςιμοποιθκοφν ωσ δραςτθριότθτεσ επανάλθψθσ των ςυγκεκριμζνων εννοιϊν και ςε επόμενεσ τάξεισ.

4.3 Εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ

Από τθν εμπειρία τουσ οι μακθτζσ μποροφν να περιγράψουν τι είναι ζνα δίκτυο Θ/Υ και ςε τι μασ χρθςιμεφει. Δυςκολεφονται όμωσ να γενικεφςουν τθν ζννοια του δικτφου και να κατανοιςουν τον τρόπο ςφνδεςθσ και επικοινωνίασ των ςυςκευϊν που απαρτίηουν ζνα δίκτυο Θ/Υ.

4.4 Γνωςτικό υπόβακρο μακθτϊν

Οι μακθτζσ γνωρίηουν τα βαςικά χαρακτθριςτικά ενόσ δικτφου υπολογιςτϊν και χρθςιμοποιοφν κάποιεσ από τισ υπθρεςίεσ του.


232

4.5 Γενικόσ ςτόχοσ μακιματοσ

Να κατανοιςουν οι μακθτζσ τι είναι οι δίκτυο, ποια τα χαρακτθριςτικά ενόσ δικτφου Θ/Υ, πϊσ ςυνδζονται οι υπολογιςτζσ ςε ζνα δίκτυο και πωσ μεταωζρονται τα δεδομζνα από τον ζνα υπολογιςτι ςτον άλλο.

4.6 Ειδικοί ςτόχοι μακιματοσ

Μετά από τθν ολοκλιρωςθ τθσ διδαςκαλίασ, οι μακθτζσ κα μποροφν να

Ρεριγράωουν τι είναι γενικά ζνα δίκτυο

Ρεριγράωουν αναλυτικά τι είναι ζνα δίκτυο Θ/Υ και πωσ λειτουργεί

Ταξινομοφν τα δίκτυα

Αναωζρουν τισ υπθρεςίεσ και τα μειονεκτιματα ενόσ δικτφου Θ/Υ

Ρεριγράωουν πωσ μεταωζρονται τα δεδομζνα ςτθν περίπτωςθ τθσ ςφνδεςθσ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο

Αναωζρουν ςε τι χρθςιμεφει το Λογιςμικό Δικτφου

4.7 Διδακτικζσ τεχνικζσ/προςεγγίςεισ

Ειςιγθςθ, Επίδειξθ, Ερωταποκρίςεισ, Συηιτθςθ, Εννοιολογικι Χαρτογράωθςθ και Ομάδεσ Εργαςίασ.

4.8 Διάρκεια διδαςκαλίασ

2 διδακτικζσ ϊρεσ (90 λεπτά)

4.9 Εποπτικά και διδακτικά μζςα

Ρίνακασ, Υπολογιςτζσ, Λογιςμικό CmapTools, Διαδίκτυο και Φφλλα Εργαςίασ.

4.10 Σρόποι αξιολόγθςθσ

Στθν εκτζλεςθ των δραςτθριοτιτων τουσ οι μακθτζσ αξιολογοφνται από τον κακθγθτι ωσ προσ:

Ρολυπλοκότθτα του χάρτθ

Συμπερίλθψθ όλων των εννοιϊν

Αποωυγι λανκαςμζνων προτάςεων

Τθν εγκυρότθτα και τθν πλθρότθτα των εννοιϊν, κακϊσ επίςθσ των ςυνζςεων τουσ (απλϊν ι ςφνκετων)

Τθν ακριβι τοποκζτθςθ εννοιϊν ςτθ κζςθ του χάρτθ


233

Τθν παρουςία κάποιασ μορωισ ιεραρχικισ οργάνωςθσ

Τον ευανάγνωςτο χαρακτιρα του χάρτθ

Τον βακμό και το είδοσ τθσ κατανόθςθσ του υπό διερεφνθςθ κζματοσ-προβλιματοσ

4.11 Παρατιρθςθ

Οι εργαςίεσ των ωφλλων εργαςίασ κα μποροφςαν να εκπονθκοφν και με «χαρτί- μολφβι» χωρίσ τθ χριςθ του ςυγκεκριμζνου λογιςμικοφ (με αποτζλεςμα να μειωκεί αρκετά ο απαιτοφμενοσ χρόνοσ διδαςκαλίασ). Πμωσ, μζςω τθσ αξιοποίθςθσ του ςυγκεκριμζνου λογιςμικοφ, οι μακθτζσ αποκτοφν δεξιότθτεσ που κα τουσ είναι ιδιαίτερα χριςιμεσ ςε επόμενα μακιματα και διευκολφνεται ζτςι θ κινθτοποίθςθ του μακθτικοφ ενδιαωζροντοσ.

4.12 Δραςτθριότθτα 1: Ειςαγωγι ςτθ ζννοια του δικτφου

Στθ ςυγκεκριμζνθ ωάςθ τθσ διδαςκαλίασ μζςω μιασ ςφντομθσ ειςιγθςθσ του εκπαιδευτικοφ γνωςτοποιοφνται ςτουσ μακθτζσ το κζμα και οι ςτόχοι του μακιματοσ. Ο κακθγθτισ ςτθ διάρκεια τθσ πρϊτθσ δραςτθριότθτασ κζτει ερωτιςεισ και προβλθματιςμοφσ πάνω ςτισ ζννοιεσ των δικτφων και των εννοιολογικϊν χαρτϊν, παρατθρεί τουσ μακθτζσ, τουσ υποςτθρίηει ςτθ χριςθ του λογιςμικοφ και τουσ κακοδθγεί. Μετά το τζλοσ τθσ δραςτθριότθτασ οι χάρτεσ όλων των μακθτϊν αξιολογοφνται από τον κακθγθτι.

Θ πρϊτθ δραςτθριότθτα αποςκοπεί μζςω ερωταποκρίςεων τόςο ςτον προβλθματιςμό τθσ ζννοιασ του δικτφου με τθ γενικότερθ ςθμαςία όςο και ςτθν εξοικείωςθ των μακθτϊν με τουσ εννοιολογικοφσ χάρτεσ και τθν καταςκευι τουσ ςε ζνα υπολογιςτικό περιβάλλον. Είναι ςθμαντικό να μποροφν οι μακθτζσ να κατανοοφν και να περιγράωουν τα βαςικά χαρακτθριςτικά και τισ λειτουργίεσ ενόσ οποιουδιποτε δικτφου.

Οι μακθτζσ μζςω του εργαλείου CmapTools καλοφνται να ανοίξουν τον εννοιολογικό χάρτθ “Δίκτυο_Α”. Στθν Εικόνα 1 απεικονίηεται ο χάρτθσ που δίνεται ςτουσ μακθτζσ. Ο ςυγκεκριμζνοσ εννοιολογικόσ χάρτθσ απεικονίηεται επίςθσ ςτο ωφλλο εργαςίασ που μοιράηεται. Οι μακθτζσ καλοφνται να ςυμπλθρϊςουν τουσ κενοφσ κόμβουσ του εννοιολογικοφ χάρτθ ςχετικά με τθν ζννοια "Δίκτυο" και ςτθ ςυνζχεια να προςκζςουν καινοφριουσ που κα πρζπει να ςυςχετίςουν με τισ υπάρχουςεσ ζννοιεσ. Αυτό γίνεται με ςυνεχι αλλθλεπίδραςθ και ανατροωοδότθςθ από τον κακθγθτι για τθ ςωςτι ιεράρχθςθ και ςφνδεςθ των εννοιϊν. Μζςα ςτο πλαίςιο αυτό οι μακθτζσ κατανοοφν τθ ςθμαςία των νζων εννοιϊν και οργανϊνουν τθ γνϊςθ τουσ. Με τθ επζκταςθ του χάρτθ, δίνεται θ δυνατότθτα ςτουσ μακθτζσ να


234

ξεωφγουν από τθ ςτενι ζννοια ενόσ δικτφου Θ/Υ, να αντιμετωπίςουν ςωαιρικά το κζμα και να αντιλθωκοφν ότι ςτθν κακθμερινι τουσ ηωι θ ζννοια του δικτφου απαντάται πολφ περιςςότερεσ ωορζσ από ότι νομίηουν..

Εικόνα 1: Εννοιολογικόσ χάρτθσ "Δίκτυο_Α"

Στο τζλοσ τθσ δραςτθριότθτασ αυτισ ο κακθγθτισ ειςάγει και παρουςιάηει ςτουσ μακθτζσ τθ δυνατότθτα δθμιουργίασ ςφνκετων ςυνδζςεων (cross-links) ςτο χάρτθ. Για τθν ενεργι ςυμμετοχι τουσ δίνονται ερωτιςεισ ςτουσ μακθτζσ, που τουσ κατευκφνουν να δθμιουργιςουν ςυνδζςεισ οι οποίεσ δεν είναι ιεραρχικζσ και ςυςχετίηουν ζννοιεσ από ζνα τμιμα του χάρτθ ςε άλλο. Ραράδειγμα, χρθςιμοποιοφν ερωτιςεισ όπωσ: 1. Τα διάωορα δίκτυα χρθςιμοποιοφν το ζνα το άλλο; Για παράδειγμα, το δίκτυο

ανκρϊπων χρθςιμοποιεί το δίκτυο των Θ/Υ; 2. Τι ςχζςθ ζχουν τα διάωορα δίκτυα μεταξφ τουσ; Για παράδειγμα, το “κοινωνικό

δίκτυο” είναι μιασ μορωισ “δικτφου Ανκρϊπων”;

Κατά τθ διάρκεια των δραςτθριοτιτων κα ηθτθκεί από τουσ μακθτζσ να ςυνδζςουν μθ ιεραρχικά τισ ζννοιεσ μεταξφ τουσ. Θ δθμιουργία των ςφνκετων ςυνδζςεων δεν είναι εφκολθ για τουσ μακθτζσ κακϊσ πρζπει να ςυνδυάςουν τισ γνϊςεισ τουσ και να ενεργοποιιςουν τθν κριτικι τουσ ςκζψθ προκειμζνου να κάνουν τθ ςωςτι ςυςχζτιςθ. Στο ςτάδιο αυτό θ ςυμβολι του κακθγθτι είναι απαραίτθτθ προκειμζνου να δϊςει περιςςότερεσ πλθροωορίεσ και να κακοδθγιςει τουσ μακθτζσ.


235

Στθν περίπτωςθ που οι μακθτζσ δυςκολεφονται αρκετά ςτθ χριςθ των ςυνδετικϊν λζξεων/ωράςεων και περιορίηονται ςε λζξεισ όπωσ: είναι, ζχει, ο κακθγθτισ για να διευκολφνει τουσ μακθτζσ τουσ ανατροωοδοτεί με μια λίςτα ςυνδετικϊν λζξεων που κα μποροφςαν να χρθςιμοποιιςουν.

Στο τζλοσ τθσ δραςτθριότθτασ ο κακθγθτισ παρουςιάηει τον δικό του εννοιολογικό χάρτθ ςε όλθ τθν τάξθ (Εικόνα 2) και ακολουκεί ςυηιτθςθ και ςχολιαςμόσ με ςκοπό να αποςαωθνιςτοφν ζννοιεσ, να αξιολογθκεί τόςο από τον ίδιο όςο και από τουσ μακθτζσ και τζλοσ, να προκφψει ζνασ νζοσ βελτιωμζνοσ χάρτθσ.

Εικόνα 2: Δίκτυο_Β (Δίκτυο μετά τθν επεξεργαςία)

4.13 Ατομικι δραςτθριότθτα 2 - Ειςαγωγι ςτθ ζννοια του δικτφου Η/Τ

Στθ δραςτθριότθτα αυτι, οι μακθτζσ ζχουν ωσ αντικείμενο να δθμιουργιςουν ζνα εννοιολογικό χάρτθ με βάςθ τα διάωορα είδθ δικτφων Θ/Υ και τα επιμζρουσ χαρακτθριςτικά τουσ, τα λογιςμικά από τα οποία ελζγχονται, τισ παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ τουσ και τα μειονεκτιματά τουσ.

Στο πρϊτο ςτάδιο τθσ δραςτθριότθτασ αυτισ οι μακθτζσ κατά τθ διάρκεια τθσ διδαςκαλίασ δθμιουργοφν το χάρτθ και τον ςυμπλιρωναν με τισ νζεσ ζννοιεσ που μακαίνουν και οι οποίεσ, αωοροφν τισ βαςικζσ ταξινομιςεισ των δικτφων ωσ προσ το μζςο που ςυνδζονται, το ωορζα που μεταωζρει τα δεδομζνα και τθ γεωγραωικι ζκταςθ που καλφπτουν. Αυτό γίνεται με ςυνεχι αλλθλεπίδραςθ και ανατροωοδότθςθ από τον κακθγθτι για τθ ςωςτι ιεράρχθςθ των εννοιϊν (Εικόνα 3).


236

Εικόνα 3: Ο εννοιολογικόσ χάρτθσ «Κατθγορίεσ Δικτφων» μετά το πρϊτο ςτάδιο τθσ δραςτθριότθτασ

Στο δεφτερο ςτάδιο τθσ δραςτθριότθτασ αυτισ ο κακθγθτισ ειςάγει μία λίςτα εννοιϊν με νζουσ όρουσ πιο λεπτομερείσ για τθν κάκε κατθγορία δικτφων (π.χ. αςφρματεσ και ενςφρματεσ διατάξεισ, κφρεσ υπερφκρων, usb,…), οι οποίοι πρζπει να προςτεκοφν ςτο χάρτθ και να ςυςχετιςτοφν με τισ υπάρχουςεσ ζννοιεσ. Μζςα ςτο πλαίςιο αυτό οι μακθτζσ κατανοοφν τθ ςθμαςία των νζων εννοιϊν και να οργανϊνουν τθ γνϊςθ τουσ. Ο κακθγθτισ κατευκφνει τουσ μακθτζσ με ερωτιματα και υποδείξεισ και τουσ υποςτθρίηει ςε όλθ τθ διάρκεια. Στθ ςυνζχεια, ηθτείται από τουσ μακθτζσ να επεκτείνουν τον χάρτθ με ζννοιεσ ςχετικζσ με τα πλεονεκτιματα και τα μειονεκτιματα των δικτφων κακϊσ και με τα χρθςιμοποιοφμενα λογιςμικά.

Τζλοσ, ηθτείται από τουσ μακθτζσ να εμπλουτίςουν τουσ χάρτεσ τουσ με εξωτερικζσ πθγζσ, όπωσ εικόνεσ και κείμενα από το διαδίκτυο, οι οποίεσ κα δϊςουν επεξθγιςεισ ςε ςυγκεκριμζνεσ ζννοιεσ του χάρτθ. Οι μακθτζσ μποροφν αναηθτιςουν υλικό και με ευκολία να ενςωματϊνουν τισ πθγζσ ςτο χάρτθ τουσ.

Σε όλθ τθ διάρκεια τθσ δεφτερθσ ωάςθσ ο βακμόσ κακοδιγθςθσ από τον κακθγθτι ςταδιακά περιορίηεται. Ο κακθγθτισ δίνει ςυμβουλζσ όπου χρειάηεται και επεμβαίνει μόνο ςε αδιζξοδα των μακθτϊν.


237

Εικόνα 4: Ο εννοιολογικόσ χάρτθσ «Κατθγορίεσ Δικτφων» μετά το δεφτερο ςτάδιο τθσ δραςτθριότθτασ

4.14. υνεργατικι δραςτθριότθτα 3 - φνδεςθ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο

Στθν δραςτθριότθτα αυτι, δίνεται ςτουσ μακθτζσ θ Εικόνα 5, που αναωζρεται ςτθ ςφνδεςθ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο χρθςιμοποιϊντασ τθν κάρτα δικτφου κάκε υπολογιςτι και τουσ ηθτείται να τθν χαρτογραωιςουν. Αρχικά, ο κακθγθτισ τουσ εξθγεί, μζςω ερωταποκρίςεων και ειςιγθςθσ τον τρόπο μεταωοράσ δεδομζνων ςτθν περίπτωςθ τθσ ςφνδεςθσ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο.

Εικόνα 5: φνδεςθ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο

Στθ ςυνζχεια ηθτάει από τουσ μακθτζσ να χωριςτοφν ςε ομάδεσ των δφο. Τουσ επιςθμαίνει τισ δφο βαςικζσ «ζννοιεσ» με τισ οποίεσ κα αςχολθκοφν. Θ μια είναι τα δεδομζνα που «μεταλλάςςονται» για να μπορζςουν να ωτάςουν ςτον προοριςμό τουσ και θ άλλθ είναι οι διάωορεσ ςυςκευζσ που ςυμμετζχουν ςτθ όλθ διαδικαςία


238

επικοινωνίασ. Αυτζσ τισ δφο ζννοιεσ κα πρζπει οι μακθτζσ να τισ ςυνδζςουν για να μπορζςουν να χαρτογραωιςουν το ςφςτθμα επικοινωνίασ δφο υπολογιςτϊν.

Εικόνα 6 : Χαρτογράφθςθ ςφνδεςθσ δφο υπολογιςτϊν

Ριο ςυγκεκριμζνα, από κάκε ομάδα, ο ζνασ μακθτισ κα αναλάβει να ςυνδζςει τισ ακόλουκεσ ζννοιεσ μεταξφ τουσ: Στακμόσ Α, Στακμόσ Β, Ρομπόσ, Δζκτθσ, Μζςο Μετάδοςθσ. Ο άλλοσ μακθτισ από τθν ίδια ομάδα κα αναλάβει να ςυνδζςει τισ ακόλουκεσ ζννοιεσ μεταξφ τουσ: Σιμα Μετάδοςθσ, Σιμα Λιψθσ, Δεδομζνα για μετάδοςθ και Δεδομζνα για λιψθ. Κα δθμιουργθκοφν ζτςι δφο εννοιολογικοί χάρτεσ, που κα πρζπει να ςυνδεκοφν ςτθ ςυνζχεια και από τουσ δφο μακθτζσ τθσ ομάδασ, οι οποίοι κα δουλζψουν ςυνεργατικά αυτι τθ ωορά. Μζςα από τθ διαδικαςία αυτι, κα κλθκοφν οι μακθτζσ να προβλθματιςτοφν πάνω ςτισ ζννοιεσ τθσ μεταωοράσ και μετατροπισ δεδομζνων, να τροποποιιςουν τουσ χάρτεσ τουσ και να προςκζςουν ςφνκετεσ ςυνδζςεισ ανάμεςα ςτουσ δφο χάρτεσ.


239

Με το πζρασ τθσ δραςτθριότθτασ παρουςιάηεται ο εννοιολογικόσ χάρτθσ του κακθγθτι (Εικόνα 6), ακολουκεί ςυηιτθςθ των αποριϊν των μακθτϊν και ςτθ ςυνζχεια ανακεϊρθςθ των χαρτϊν με τθ βοικεια του κακθγθτι.

5. Φφλλο εργαςίασ

5.1. Ατομικι δραςτθριότθτα 1 – Ειςαγωγι ςτθ ζννοια του δικτφου

Στθν κακθμερινι ηωι ςυναντάμε αρκετά ςυχνά τον όρο «δίκτυο». Γενικότερα με τον όρο δίκτυο εννοοφμε ζνα ςφνολο αντικειμζνων (π.χ. τθλεωϊνων, υπολογιςτϊν) ι ανκρϊπων που ςυνδζονται με ζνα ςφνκετο τρόπο μεταξφ τουσ, για να εξυπθρετιςουν κάποιο ςκοπό (Εικόνα 7).

Εικόνα 7: Δίκτυο ανκρϊπων

Ζνα δίκτυο μπορεί να είναι κυκλοωορίασ, ανκρϊπων, κοινωνικό, υπολογιςτϊν, νευρωνικό. Για να κατανοιςετε τον όρο, μελετιςτε το χάρτθ και τισ ζννοιεσ που απεικονίηονται ςτον ακόλουκο εννοιολογικό χάρτθ «Δίκτυο_Α» (Εικόνα 8), που αωορά τθν γενικι ζννοια δίκτυο. Συμπλθρϊςτε τουσ κενοφσ κόμβουσ με τισ ζννοιεσ του οδικοφ δικτφου, του ςιδθροδρομικοφ δικτφου, του δικτφου τθσ φδρευςθσ, τθσ θλεκτροδότθςθσ, του δικτφου Θ/Υ, του κοινωνικοφ δικτφου, του νευρωνικοφ δικτφου και τθσ κινθτισ τθλεωωνίασ ςτον παρόντα εννοιολογικό χάρτθ. Ροια άλλα είδθ δικτφων γνωρίηετε; Με βάςθ τθν απάντθςι ςασ να εμπλουτίςετε το χάρτθ με επιπλζον ςυνδζςεισ και κόμβουσ.

Τι ςυνδζουν τα διάωορα μεταωορικά δίκτυα; Ροιο είναι το μζςο ςφνδεςθσ και το μζςο μεταωοράσ; Με βάςθ τθν απάντθςι ςασ να εμπλουτίςετε το χάρτθ με επιπλζον ςυνδζςεισ και κόμβουσ.

Τα διάωορα δίκτυα χρθςιμοποιοφν το ζνα το άλλο; Για παράδειγμα, το δίκτυο των ανκρϊπων χρθςιμοποιεί το δίκτυο των Θ/Υ; Τι ςχζςθ ζχουν τα διάωορα δίκτυα μεταξφ τουσ; Για παράδειγμα, το “Κοινωνικό Δίκτυο” είναι μιασ μορωισ “Δικτφου


240

Ανκρϊπων”; Με βάςθ τθν απάντθςι ςασ να εμπλουτίςετε το χάρτθ με επιπλζον ςφνκετεσ ςυνδζςεισ.

Εικόνα 8: Δίκτυο_Α (Δίκτυο πριν τθν επεξεργαςία)

Μθν ξεχνάτε κάκε ωορά να δίνετε ονόματα ςτισ ςυνδζςεισ ςασ. Αποκθκεφεςτε τον χάρτθ με το όνομα «Πνομα_Μακθτι_Δίκτυο», όπου «Πνομα_Μακθτι» δϊςτε το δικό ςασ όνομα.

Πταν ολοκλθρϊςετε, ανοίξτε τον εννοιολογικό χάρτθ του κακθγθτι «Δίκτυο_Β». Συγκρίνετε τον δικό ςασ χάρτθ με αυτό του κακθγθτι και των ςυμμακθτϊν ςασ. Τι ζχετε ξεχάςει να προςκζςετε; Ροια επιπλζον ςτοιχεία ζχετε ειςάγει εςείσ ςτον δικό ςασ χάρτθ; Οι κόμβοι και οι ςυνδζςεισ ςτο δικό ςασ χάρτθ είναι ςωςτά τοποκετθμζνεσ; Διορκϊςτε τον χάρτθ ςασ ςτθν περίπτωςθ που χρειάηεται.

5.2 Ατομικι δραςτθριότθτα 2 - Ειςαγωγι ςτθ ζννοια του δικτφου Η/Τ

Τα δίκτυα παρζχουν υπθρεςίεσ, ζχουν πλεονεκτιματα και μειονεκτιματα και κατατάςςονται ςε διάωορεσ κατθγορίεσ. Στθν δραςτθριότθτα αυτι κα καταςκευάςτε ζνα εννοιολογικό χάρτθ που αναωζρεται ςτα παραπάνω κζματα.

Ριο ςυγκεκριμζνα, τα δίκτυα μποροφμε να τα κατατάξουμε ςε διάωορεσ κατθγορίεσ ανάλογα με το μζςο που ςυνδζονται (ενςφρματα, αςφρματα), το ωορζα που μεταωζρει τα δεδομζνα (δθμόςια, ιδιωτικά) ι τθ γεωγραωικι ζκταςθ που καλφπτουν (τοπικό δίκτυο, δίκτυο ευρείασ περιοχισ, μθτροπολιτικό δίκτυο). Ρροςκζςτε τισ ζννοιεσ αυτζσ ςτον χάρτθ που κα καταςκευάςετε.


241

Τι περιοχζσ καλφπτουν το τοπικό δίκτυο, το μθτροπολιτικό δίκτυο και το δίκτυο ευρείασ περιοχισ; Αναωζρετε παραδείγματα. Ρωσ γίνεται θ ςφνδεςθ ςε κάκε ζνα από τα παραπάνω δίκτυα; Ροιεσ κφρεσ χρθςιμοποιεί θ ενςφρματθ ςφνδεςθ και ποιεσ θ αςφρματθ;

Τα δίκτυα των υπολογιςτϊν ζχουν μεγάλθ εωαρμογι ςτισ κακθμερινζσ μασ δραςτθριότθτεσ (π.χ. τραπεηικζσ ςυναλλαγζσ, ζκδοςθ αεροπορικϊν ι ακτοπλοϊκϊν ειςιτθρίων, κρατιςεισ ξενοδοχείων ι κεάτρων, αυτοματοποίθςθ διαωόρων δθμόςιων υπθρεςιϊν) κακϊσ μασ διευκολφνουν, ϊςτε μζςα ςε πολφ λίγο χρόνο να διεκπεραιϊνουμε τισ εργαςίεσ μασ. Αν κζλουμε, για παράδειγμα, να πάρουμε χριματα από μία Τράπεηα, χρθςιμοποιοφμε μια Αυτόματθ Ταμειολογιςτικι Μθχανι (ΑΤΜ) που είναι ςυνδεδεμζνθ με το δίκτυο υπολογιςτϊν τθσ τράπεηασ. Θ γριγορθ διεκπεραίωςθ των εργαςιϊν μασ δεν είναι όμωσ το μοναδικό πλεονζκτθμα των δικτφων. Υπάρχουν αρκετά ακόμα, που κάνουν τθ χριςθ τουσ ιδιαίτερα ςθμαντικι, όπωσ “Επικοινωνία μεταξφ διαωορετικϊν υπολογιςτϊν και ανταλλαγι δεδομζνων”. Ροια άλλα πλεονεκτιματα των δικτφων γνωρίηετε; Αναωζρετε παραδείγματα. Εμπλουτίςτε με αυτά τον χάρτθ ςασ.

Από τθν άλλθ πλευρά, τα δίκτυα παρουςιάηουν και κάποια μειονεκτιματα, όπωσ θ αςωάλεια. Να τα αναωζρετε και να εμπλουτίςετε και με αυτά τον χάρτθ ςασ.

Για να επικοινωνιςουν οι υπολογιςτζσ ςε ζνα δίκτυο, δεν απαιτείται μόνο ειδικόσ εξοπλιςμόσ αλλά και ειδικό λογιςμικό. Το λογιςμικό το οποίο αναλαμβάνει τθν διαχείριςθ και τον ζλεγχο ενόσ δικτφου λζγεται λειτουργικό ςφςτθμα δικτφου. Από τθν άλλθ πλευρά τι γνωρίηετε για τισ εωαρμογζσ δικτφου; Επεκτείνετε το χάρτθ ςασ με το λογιςμικό Δικτφου και τισ υποκατθγορίεσ του.

Ρροςκζςτε ςε τρεισ κόμβουσ, που εςείσ κα επιλζξετε, μια διεφκυνςθ ιςτοφ θ οποία κα αντιςτοιχεί ςε μια πολυμεςικι πλθροωορία αντίςτοιχθσ τθσ ζννοιασ του κόμβου. Αποκθκεφεςτε τον χάρτθ με το όνομα «Πνομα Μακθτι Δίκτυα Θ/Υ», όπου «Πνομα Μακθτι» δϊςτε το δικό ςασ όνομα. Συνδζςτε τουσ δφο χάρτεσ «Πνομα Μακθτι Δίκτυο» και «Πνομα Μακθτι Δίκτυα Θ/Υ» προςκζτοντασ τον κατάλλθλο ςφνδεςμο.

Ανοίξτε τον εννοιολογικό χάρτθ «Δίκτυα Θ/Υ». Συγκρίνετε τον δικό ςασ χάρτθ με αυτό του κακθγθτι και των ςυμμακθτϊν ςασ. Τι ζχετε ξεχάςει να προςκζςετε; Ροια επιπλζον ςτοιχεία ζχετε ειςάγει εςείσ ςτον δικό ςασ χάρτθ; Οι κόμβοι και οι ςυνδζςεισ ςτο δικό ςασ χάρτθ είναι ςωςτά τοποκετθμζνεσ; Διορκϊςτε τον χάρτθ ςασ ςτθν περίπτωςθ που χρειάηεται.

5.3 υνεργατικι δραςτθριότθτα 3 – φνδεςθ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο


242

Δίκτυο θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν ορίηεται (Εικόνα 5): ζνα ςφνολο ςυςκευϊν (υπολογιςτϊν, τερματικϊν κ.τ.λ.) ςυνδεδεμζνων μεταξφ τουσ με κανάλια επικοινωνίασ τα οποία μποροφν να παράγουν, να ςτζλνουν, να προωκοφν και να λαμβάνουν πλθροωορίεσ (απλά δεδομζνα, ιχο, βίντεο, εικόνα κ.τ.λ.). Ασ μελετιςουμε ςτθ δραςτθριότθτα αυτι τθν περίπτωςθ ςφνδεςθσ δφο υπολογιςτϊν με καλϊδιο. Αωοφ μελετιςτε τθν παρακάτω εικόνα (Εικόνα 3), χαρτογραωιςτε τθν. Χρθςιμοποιείςτε τισ παρακάτω ζννοιεσ: Στακμόσ Α, Στακμόσ Β, Ρομπόσ, Δζκτθσ, Μζςο Μετάδοςθσ, Σιμα Μετάδοςθσ, Σιμα Λιψθσ, Δεδομζνα για Μετάδοςθ, Δεδομζνα για Λιψθ ςτουσ εννοιολογικοφσ χάρτεσ που κα παράγετε.

Για να μπορζςετε να ειςάγετε τισ απαραίτθτεσ ζννοιεσ και να τισ ςυνδζςετε μεταξφ τουσ, προςπακιςτε να απαντιςετε αρχικά ςτισ παρακάτω ερωτιςεισ.

Ροια ςυςκευι παράγει τα δεδομζνα που κα μεταδοκοφν;

Συνικωσ τα δεδομζνα, που παράγει μια πθγι δεδομζνων δεν μεταδίδονται απευκείασ με τθ μορωι, τθν οποία ζχουν, όταν δθμιουργοφνται. Ροια ςυςκευι μεταςχθματίηει και κωδικοποιεί τθν πλθροωορία με τζτοιο τρόπο, ϊςτε να μπορεί να μεταδοκεί μζςα από κάποιο ςφςτθμα μετάδοςθσ;

Τι μπορεί να είναι το μζςο μετάδοςθσ;

Ροια ςυςκευι δζχεται το ςιμα μετάδοςθσ και το μετατρζπει ςε μορωι κατανοθτι ςτθ ςυςκευι προοριςμοφ;

Από το δζκτθ που οδθγοφνται τα δεδομζνα;

Χωριςτείτε ςε ομάδεσ των δφο. Ριο ςυγκεκριμζνα, από κάκε ομάδα, ο ζνασ μακθτισ κα αναλάβει να ςυνδζςει τισ ακόλουκεσ ζννοιεσ μεταξφ τουσ: Στακμόσ Α, Στακμόσ Β, Ρομπόσ, Δζκτθσ, Μζςο Μετάδοςθσ. Ο άλλοσ μακθτισ από τθν ίδια ομάδα κα αναλάβει να ςυνδζςει τισ ακόλουκεσ ζννοιεσ μεταξφ τουσ: Σιμα Μετάδοςθσ, Σιμα Λιψθσ, Δεδομζνα για μετάδοςθ και Δεδομζνα για λιψθ. Κα δθμιουργθκοφν ζτςι δφο εννοιολογικοί χάρτεσ, που κα πρζπει να ςυνδεκοφν ςτθ ςυνζχεια και από τουσ δφο μακθτζσ τθσ ομάδασ, οι οποίοι κα δουλζψουν ςυνεργατικά αυτι τθ ωορά. Για τθ ςφνδεςθ των χαρτϊν κα χρειαςτεί να προςκζςετε ςφνκετεσ ςυνδζςεισ. Ξεωεφγουμε λοιπόν από το ιεραρχικό μοντζλο και αρχίηουμε να ςυνδζουμε τισ διάωορεσ ζννοιεσ όχι πια «κάκετα», αλλά «οριηόντια», όπωσ κάναμε και ςτισ προθγοφμενεσ δραςτθριότθτεσ.

Αποκθκεφεςτε τον τελικό χάρτθ με το όνομα «Πνομα Ομάδασ Σφνδεςθ δφο Υπολογιςτϊν», όπου «Πνομα Ομάδασ» είναι το όνομα τθσ ομάδα ςασ. Ανοίξτε τον εννοιολογικό χάρτθ «Σφνδεςθ δφο Υπολογιςτϊν». Συγκρίνετε τον δικό ςασ χάρτθ με αυτόν του κακθγθτι και των ςυμμακθτϊν ςασ. Τι ζχετε ξεχάςει να προςκζςετε; Ροια επιπλζον ςτοιχεία ζχετε ειςάγει εςείσ ςτον δικό ςασ χάρτθ; Οι κόμβοι και οι ςυνδζςεισ ςτο δικό ςασ χάρτθ είναι ςωςτά τοποκετθμζνεσ; Διορκϊςτε τον χάρτθ ςασ ςτθν περίπτωςθ που χρειάηεται.


243


Γενικά, οι εννοιολογικοί χάρτεσ αποτελοφν ζνα εργαλείο ςκζψθσ που βαςίηεται ςτον τρόπο που λειτουργεί ο ανκρϊπινοσ εγκζωαλοσ. Βοθκοφν ςτο να ςκζωτεται κανείσ ζξυπνα, με πνεφμα ςυνεργαςίασ, αρμονικά, ςτρατθγικά, αναλυτικά και ςυνδυαςτικά. Είναι χριςιμα και απαραίτθτα τόςο ςτθν οργάνωςθ και ςτον ςχεδιαςμό του μακιματοσ όςο και ςτθν ανατροωοδότθςθ και αξιολόγθςθ. Συντελοφν ςτθν αφξθςθ τθσ απόδοςθσ των μακθτϊν, ςτθν ανάπτυξθ τθσ κριτικισ ςκζψθσ, ςτθν ενίςχυςθ τθσ δθμιουργικότθτασ και τθσ ολιςτικισ ςκζψθσ κακϊσ και ςτθν βελτίωςθ των μακθςιακϊν αποτελεςμάτων.


Ausubel, D. (1968), «Educational psychology: A Congnitive View», New York: Holt, Rinehart and Winston.

Jegede, O. J., Alaiyemola, F. F. & Okebukola, P.A.O. (1990), «The effect of concept mapping on students anxiety and achievement in biology», Journal of Research in Science Teaching, 27(10), 950 – 960.

Jonassen, D., Reeves, T., Hong, N., Harvey, D., & Peters, K., (1997), «Concept Mapping as Cognitive learning and Assessment Tools», Journal of Interactive Learning Research, 8 (3/4), pp. 289 – 308.

Mintzes J., Wandersee J. and Novak J. (2000). "Assessing Science Understanding: A Human Constructivist View", Educational Psychology Series, Academic Press.

Novak, J. & Gowin, D. (1984), «Learning how to learn», Cambrige University Press. Novak, J. (1991), «Clarify with concept maps», The Science Teacher, 58 (7): 45 – 49. Novak, J. (1998), «Learning Creating and Using knowledge:Concert Maps as

Facilitative Tools in schools and Corporations», Lawrence Erlbaum Associates. Bοςνιάδου Σ. (2002), «Ρϊσ μακαίνουν οι μακθτζσ», Διεκνισ Ακαδθμία τθσ

Εκπαίδευςθσ – Διεκνζσ Γραφείο Εκπαίδευςθσ τθσ Unesco,Gutenberg, Πανεπιςτθμιακά.

Κόκκοσ Α. (1998). «Αρχζσ Μάκθςθσ Ενθλίκων», ςτο Ανοικτι και εξ αποςτάςεωσ Εκπαίδευςθ, χζςεισ διδαςκόντων-διδαςκομζνων, Τόμοσ Β, Συγγραωείσ: Α.Κόκκοσ, Α. Λιοναράκθσ, Ελλθνικό Ανοικτό Ρανεπιςτιμιο.

Ραναγιωτακόπουλοσ Χ. ( 1998), «Ο θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ και το εκπαιδευτικό λογιςμικό», Στο: Kόκκοσ Α., Λιοναράκθσ Α., Ματραλισ Χ.(επιμ.), Ανοικτι και εξ αποςτάςεωσ εκπαίδευςθ: Σο εκπαιδευτικό υλικό και οι νζεσ τεχνολογίεσ, Τόμοσ Γϋ, Ράτρα: E.A.Ρ.

Τηιμογιάννθσ Α. & Σιόρεντα Α. (2007), «H μοντελοποίθςθ ωσ εργαλείο ανάπτυξθσ τθσ κριτικισ και δθμιουργικισ ςκζψθσ», Στο: Κουλαϊδισ Β (επιμ.), φγχρονεσ


244

Διδακτικζσ Προςεγγίςεισ για τθν ανάπτυξθ Κριτικισ – Δθμιουργικισ κζψθσ για τθν Πρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ, Ακινα: OEΡΕΚ.

Φορτοφνθ Τ., Κομματάσ Ν., Αλεξανδράτοσ Γ. & άπτθ Α.(2006), «Oι Χάρτεσ Εννοιϊν ςτο χολείο», Ακινα: Aτραπόσ.


245

Ειςαγωγι ςτον Προγραμματιςμό με το Kodu

Aικ. Χατηθφωτεινοφ

[email protected]

Ρρότυπο Ρειραματικό Γυμνάςιο Ρανεπιςτθμίου Μακεδονίασ

Περίλθψθ

Στθν παροφςα εργαςία παρουςιάηουμε τθν αξιοποίθςθ ενόσ νζου λογιςμικοφ (Kodu) ςτθ

διδαςκαλία του προγραμματιςμοφ ςτο Γυμνάςιο, που πειραματικά δοκιμάςαμε ςτo μάκθμα

τθσ Ρλθροωορικισ όλων των τάξεων του Ρρότυπου Ρειραματικοφ Γυμναςίου του

Ρανεπιςτθμίου Μακεδονίασ, κατά το ςχολικό ζτοσ 2011-2012. Συγκεκριμζνα,

παρουςιάηουμε τθν εμπειρία που αποκομίςαμε από τθν υλοποίθςθ ενόσ εκπαιδευτικοφ

ςεναρίου για τθν ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό με χριςθ του εν λόγω λογιςμικοφ. Θ

ανταπόκριςθ από τουσ μακθτζσ όλων των τάξεων ιταν πολφ μεγάλθ και οι εργαςίεσ που

παριχκθςαν από τουσ μακθτζσ μζςα ςε τρεισ διδακτικζσ ϊρεσ ιταν εντυπωςιακζσ.

Λζξεισ κλειδιά: ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό, Kodu, μάκθςθ βαςιςμζνθ ςτο παιχνίδι,

γεγονοδθγοφμενοσ προγραμματιςμόσ.

1. Ειςαγωγι

Ραρουςιάηουμε ζνα διδακτικό ςενάριο για τθν ειςαγωγι ςτον προγραμματιςμό,

που εωαρμόςτθκε πιλοτικά ςε όλεσ τισ τάξεισ του Ρρότυπου Ρειραματικοφ

Γυμναςίου του Ρανεπιςτθμίου Μακεδονίασ τθ ςχολικι χρονιά 2011-2012.

Δεδομζνθσ τθσ ζντονθσ κινθτοποίθςθσ που παρατθρείται ςτο ενδιαωζρον των

μακθτϊν με εκπαιδευτικζσ παρεμβάςεισ που χρθςιμοποιοφν ςφγχρονα μακθςιακά

περιβάλλοντα βαςιςμζνα ςτο παιχνίδι (Δαγδιλζλθσ, 2008), χρθςιμοποιικθκε το

ελεφκερο λογιςμικό δθμιουργίασ 3D εικονικϊν κόςμων και παιχνιδιϊν με

γεγονοδθγοφμενο προγραμματιςμό: Kodu Game Lab

(http://fuse.microsoft.com/page/kodu, www.kodugamelab.com).

Το λογιςμικό Kodu αποτελεί ζνα περιβάλλον ανάπτυξθσ εωαρμογϊν

αντικειμενοςτρεωοφσ, γεγονοδθγοφμενου (event-driven), oπτικοφ

http://fuse.microsoft.com/page/kodu

http://www.kodugamelab.com/


246

προγραμματιςμοφ (MacLaurin, 2011, Stolee & Fristoe, 2011), που ςτοχεφει ςτθν

εξοικείωςθ των μακθτϊν με τισ βαςικζσ ζννοιεσ του προγραμματιςμοφ και τθν

καλλιζργεια δεξιοτιτων επίλυςθσ προβλθμάτων. Ρροςωζρει ζτοιμα γραωικά και

πλιρεσ toolkit για τθ δθμιουργία και τθ διακόςμθςθ του κάκε εικονικοφ κόςμου,

ενϊ όλοσ ο ςχεδιαςμόσ του είναι βαςιςμζνοσ ςτθ ωιλοςοωία τθσ μάκθςθσ μζςω

παιχνιδιοφ (Game Based Learning, Prensky, 2009).

2. χεδιαςμόσ του ςεναρίου

Το εκπαιδευτικό ςενάριο που παρουςιάηουμε αωορά τθν ειςαγωγι των μακθτϊν

του Γυμναςίου ςτον προγραμματιςμό και θ διάρκεια υλοποίθςισ του είναι τρεισ (3)

διδακτικζσ ϊρεσ. Απαραίτθτθ υλικοτεχνικι υποδομι για τθν υλοποίθςι του είναι

ζνα εργαςτιριο Θ/Υ με μνιμθ RAM τουλάχιςτον 1GB και με κάρτεσ γραωικϊν

υψθλϊν δυνατοτιτων (το Kodu δεν εκτελείται κακόλου από παλιζσ κάρτεσ

γραωικϊν).

Οι ςτόχοι του ςεναρίου είναι: α) Εξοικείωςθ με τον αντικειμενοςτρεωι και τον

γεγονοδθγοφμενο προγραμματιςμό β) Εξοικείωςθ με το χρονιςμό και τθν

αλλθλεπίδραςθ των ενεργειϊν γ) Καλλιζργεια των ικανοτιτων επίλυςθσ

προβλθμάτων δ) Καλλιζργεια δεξιοτιτων προςαρμογισ και χριςθσ νζων

προγραμματιςτικϊν και γραωικϊν περιβαλλόντων ε) Καλλιζργεια τθσ

ομαδικότθτασ, τθσ ςυνεργατικότθτασ και τθσ ωανταςίασ.

Οι μακθτζσ οικοδομοφν νζεσ γνϊςεισ βαςιηόμενοι πάνω ςτθν προθγοφμενθ

εμπειρία τουσ από τθ χριςθ θλεκτρονικϊν παιχνιδιϊν. Ζτςι, θ υποκείμενθ κεωρία

μάκθςθσ τθσ προτεινόμενθσ διδαςκαλίασ είναι ο εποικοδομιςμόσ, αλλά και θ

βιωματικι και θ ομαδοςυνεργατικι μάκθςθ. Θ ςυνεργατικι μάκθςθ είναι

απαραίτθτο ςτοιχείο για τθν επιτυχι ζκβαςθ τθσ διδαςκαλίασ, κακϊσ οι μακθτζσ,

εργαηόμενοι ομαδικά, ανταλλάςςουν απόψεισ και εκωράηουν τισ ιδζεσ τουσ για τθ

δθμιουργία του εικονικοφ κόςμου που τουσ ανατίκεται ωσ εργαςία, ενϊ παράλλθλα

βοθκάει ο ζνασ τον άλλον για να ξεπεραςτοφν τα όποια ςθμεία δυςκολίασ

ςυναντιςουν. Ρροτείνεται οι ομάδεσ των μακθτϊν να αποτελοφνται από 2 ζωσ 3

άτομα.

Οι προαπαιτοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν για τθν υλοποίθςθ του ςεναρίου είναι

μόνο μία ςτοιχειϊδθσ εξοικείωςθ με τθ χριςθ του υπολογιςτι. Επιπλζον, καλό

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/MacLaurin:MB

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/Stolee:KT

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/Fristoe:T


247

είναι να ζχει προθγθκεί (ωσ δραςτθριότθτα ψυχολογικισ και γνωςτικισ

προετοιμαςίασ) μία ϊρα απλισ περιιγθςθσ ςτο περιβάλλον του λογιςμικοφ Kodu

και ςτουσ ζτοιμουσ κόςμουσ του. Οι κόςμοι αυτοί είναι ιδιαίτερα ελκυςτικοί, οπότε

θ ειςαγωγικι περιιγθςθ αποτελεί το καλφτερο μζςο κινθτοποίθςθσ του

ενδιαωζροντοσ των μακθτϊν.

Το ςενάριο εμπεριζχει τρεισ κατθγορίεσ δραςτθριοτιτων: α) Δραςτθριότθτεσ

διδαςκαλίασ του γνωςτικοφ αντικειμζνου. Είναι οι δραςτθριότθτεσ 1-4 του ωφλλου

εργαςίασ. β) Δραςτθριότθτα εμπζδωςθσ του γνωςτικοφ αντικειμζνου. γ)

Μεταγνωςτικι δραςτθριότθτα. Οι δραςτθριότθτεσ αυτζσ περιγράωονται αναλυτικά

ςτισ επόμενεσ ενότθτεσ.

3. χεδιαςμόσ του φφλλου εργαςίασ

Ππωσ αναωζρκθκε παραπάνω, το ωφλλο εργαςίασ (ΦΕ) περιζχει τισ δραςτθριότθτεσ

διδαςκαλίασ 1-4. Συγκεκριμζνα:

Δραςτθριότθτα 1: Δθμιουργία του δικοφ μασ κόςμου Kodu. (Με τθ βοικεια των

οδθγιϊν του ΦΕ, οι μακθτζσ δθμιουργοφν ζνα δικό τουσ κόςμο Kodu, όπωσ τον

ωαντάηονται αυτοί, που ζχει ςτθ μζςθ μία λίμνθ ι πιςίνα).

Δραςτθριότθτα 2: Ειςαγωγι των προγραμματιηόμενων αντικειμζνων ςτον κόςμο.

(Δθμιουργία μιασ βάρκασ και τριϊν ψαριϊν μζςα ςτθ λίμνθ).

Δραςτθριότθτα 3: Ρρογραμματιςμόσ των κινιςεων των αντικειμζνων.

(Ρρογραμματί-ηουμε τα ψάρια να κινοφνται ςυνεχϊσ ακολουκϊντασ

προδιαγεγραμμζνεσ διαδρομζσ και τθ βάρκα να κινείται με τα βζλθ του

πλθκτρολογίου).

Δραςτθριότθτα 4: Ρρογραμματιςμόσ των κανόνων του παιχνιδιοφ:

1. Θ βάρκα «τρϊει» τα ψάρια όταν πζςει πάνω τουσ.

2. Κάκε ωορά που θ βάρκα τρϊει ζνα ψάρι, το ςκορ αυξάνει κατά 1.

3. Αν το ςκορ ωτάςει το 3, ο παίκτθσ νίκθςε.

4. Αν τελειϊςει ο χρόνοσ (60’’) πριν το ςκορ γίνει 3, ο παίκτθσ ζχαςε.

4. Περιγραφι τθσ πορείασ τθσ διδαςκαλίασ


248

Ππωσ αναωζρκθκε παραπάνω, πριν από τθν υλοποίθςθ του παρόντοσ ςεναρίου

χρειάηεται να ζχει προθγθκεί μία ϊρα με δραςτθριότθτεσ ψυχολογικισ και

γνωςτικισ προετοιμαςίασ των μακθτϊν, δθλαδι εξοικείωςθσ των μακθτϊν με το

περιβάλλον του λογιςμικοφ Kodu, και περιιγθςθ ςτουσ ζτοιμουσ κόςμουσ του

Kodu. Ιδθ από αυτι τθν ϊρα οι μακθτζσ ζχουν ενκουςιαςτεί τόςο από τα

τριςδιάςτατα γραωικά που προςωζρει το περιβάλλον όςο και από τα παιχνίδια που

ζπαιξαν. Ξεκινοφν λοιπόν το ςενάριο με ιδιαίτερα κετικι ςτάςθ.

Δίνουμε ςτουσ μακθτζσ το ΦΕ και τουσ αωινουμε να εργαςτοφν ομαδικά όςο χρόνο

χρειαςτεί για να ολοκλθρϊςουν τισ δραςτθριότθτεσ. Ραρακολουκοφμε από

απόςταςθ τθν πορεία τθσ εργαςίασ τουσ και επεμβαίνουμε μόνο αν μασ ηθτιςουν

βοικεια. Οι πιο γριγοροι αναμζνεται να τελειϊςουν μζςα ςε μία διδακτικι ϊρα.

Από αυτοφσ ηθτοφμε να βελτιϊςουν το παιχνίδι τουσ, εκτελϊντασ και τθ

δραςτθριότθτα εμπζδωςθσ του γνωςτικοφ αντικειμζνου, που είναι θ εξισ:

Δραςτθριότθτα 5: Ηθτοφμε από τουσ μακθτζσ να βελτιϊςουν το παιχνίδι τουσ: α)

ειςάγοντασ πιο πολλά ψάρια β) βάηοντασ επιπλζον κανόνα μείωςθσ πόντων κάκε

ωορά που θ βάρκα προςκροφει ςτα τοιχϊματα τθσ λίμνθσ γ) προςαρμόηοντασ

ανάλογα τουσ κανόνεσ του χρόνου και του ςκορ.

Κατά τθ δεφτερθ ϊρα αναμζνουμε να ολοκλθρϊςουν όλεσ οι ομάδεσ τισ

δραςτθριότθτεσ διδαςκαλίασ 1-4 και οι καλφτερεσ ομάδεσ να ολοκλθρϊςουν και τθ

δραςτθριότθτα 5. Τζλοσ, ςτθν τρίτθ ϊρα εκπονείται θ μεταγνωςτικι

δραςτθριότθτα:

Δραςτθριότθτα 6: Ηθτοφμε από όλεσ τισ ομάδεσ να δθμιουργιςουν ζνα δικό τουσ

παιχνίδι με δικό τουσ κόςμο και κανόνεσ! Μετά το τζλοσ τθσ ϊρασ μπορεί να γίνει

ζνασ διαγωνιςμόσ καλφτερου παιχνιδιοφ, με τισ ομάδεσ να ψθωίηουν το πιο

ςυναρπαςτικό παιχνίδι, αωοφ ζχουν παίξει όλα τα παιχνίδια των άλλων ομάδων.

Εναλλακτικά, θ δραςτθριότθτα 6 μπορεί να ανατεκεί και ωσ ομαδικι εργαςία για το

ςπίτι.

5. υηιτθςθ

Θ διδαςκαλία απευκφνεται ςε μακθτζσ χωρίσ πείρα ςτον προγραμματιςμό. Είναι

πολφ πικανό να μθν ζχουν ακόμθ ςυνειδθτοποιιςει τθν αυςτθρότθτα και τθν

ακρίβεια με τθν οποία πρζπει να καταςκευάηονται οι εντολζσ ενόσ αλγορίκμου και


249

να περιμζνουν από τον υπολογιςτι να εκτελζςει το πρόγραμμά τουσ με τον

αναμενόμενο γι’ αυτοφσ τρόπο, ακόμθ κι αν παρζλειψαν να ορίςουν κάποια

παράμετρο. Μζςα από τθν προτεινόμενθ διδαςκαλία κα ςυνειδθτοποιιςουν ότι κα

πρζπει «προγραμματίηουν» εργαηόμενοι ςυςτθματικά και προςεκτικά.

Ρζρα από το παραπάνω ςθμαντικό πλεονζκτθμα, θ προςτικζμενθ παιδαγωγικι

αξία τθσ διδακτικισ χριςθσ του Kodu ςυνίςταται ςτα εξισ:

Το προγραμματιςτικό περιβάλλον του Kodu παρακινεί για δράςθ. Ζτςι παρατθρείται αυξθμζνθ κινθτοποίθςθ του ενδιαωζροντοσ των μακθτϊν.

Θ μάκθςθ ςυντελείται μζςα από τθ βίωςθ μίασ ιδιαίτερα ευχάριςτθσ εμπειρίασ από τουσ μακθτζσ.

Oπτικοποιείται θ εκτζλεςθ των εντολϊν του προγράμματοσ κι ζτςι επιτυγχάνεται θ πλθρζςτερθ κατανόθςι τουσ.

Ο οπτικόσ προγραμματιςμόσ δεν επιτρζπει τθ δθμιουργία ςυντακτικϊν λακϊν. Ζτςι ο μακθτισ μπορεί να επικεντρϊςει τθν προςπάκειά του ςτον αλγόρικμο τθσ επίλυςθσ του προβλιματοσ.

Ενιςχφονται οι ικανότθτεσ επίλυςθσ προβλθμάτων.

Καλλιεργοφνται ςχζςεισ ομαδικότθτασ και ςυνεργατικότθτασ ανάμεςα ςτουσ μακθτζσ.

Πλα τα παραπάνω μποροφν να ικανοποιθκοφν υπό τθν προχπόκεςθ τθσ

ελαχιςτοποίθςθσ του «διδακτικοφ κορφβου», που ςτθν περίπτωςι μασ είναι θ

εναςχόλθςθ των μακθτϊν περιςςότερο χρόνο με τθν εκτζλεςθ των ζτοιμων κόςμων

του Kodu, εκλαμβάνοντάσ τουσ ωσ ςυνθκιςμζνα θλεκτρονικά παιχνίδια, παρά με

τθν προςπάκεια καταςκευισ του δικοφ τουσ παιχνιδιοφ, θ οποία απαιτεί ςφνκετεσ

νοθτικζσ διεργαςίεσ και αλγορικμικι ςκζψθ. Σε αυτό το ςθμείο είναι απαραίτθτθ θ

εγριγορςθ του διδάςκοντα.

Τζλοσ, κα πρζπει να ςθμειωκεί ότι λόγω τθσ μθ-δυνατότθτασ παράςταςθσ δομϊν

του δομθμζνου προγραμματιςμοφ, θ εκπαιδευτικι χριςθ του Kodu ενδείκνυται

μόνο ωσ ειςαγωγικι ςτον προγραμματιςμό, κακϊσ και για τθν καλλιζργεια κετικισ

ςτάςθσ των μακθτϊν απζναντι ςτθν αλγορικμικι και ςτον προγραμματιςμό,

ςτοιχείο ιδιαίτερα ςθμαντικό για τθ μετζπειτα επιτυχι εκμάκθςθ του

προγραμματιςμοφ ςε βάκοσ.


250

6. υμπεράςματα από τθν εφαρμογι του ςεναρίου

Το νζο πιλοτικό πρόγραμμα ςπουδϊν Ρλθροωορικισ ςτο Γυμνάςιο ζχει ςπειροειδι

δομι (Τηιμογιάννθσ κ.ά., 2011) και ο προγραμματιςμόσ αποτελεί διδακτικό

αντικείμενο ςε όλεσ τισ τάξεισ του Γυμναςίου. Για το λόγο αυτό, το παρόν ςενάριο

εωαρμόςτθκε πιλοτικά, όχι μόνο ςτθ Γ’ Γυμναςίου, αλλά και ςτισ υπόλοιπεσ τάξεισ

του Ρρότυπου Ρειραματικοφ Γυμναςίου του Ρανεπιςτθμίου Μακεδονίασ. Τα

αποτελζςματα από τθν εωαρμογι του υπιρξαν κεαματικά:

Το 86% των μακθτϊν όλων των τάξεων κατάωεραν να ολοκλθρϊςουν τισ

δραςτθριότθτεσ 1-4 μζςα ςε 2 διδακτικζσ ϊρεσ, ενϊ το 10% τισ ολοκλιρωςε τθν

πρϊτθ διδακτικι ϊρα! Αναλυτικά τα ποςοςτά αυτά για κάκε τάξθ είναι τα εξισ:

Πλοι ανεξαιρζτωσ οι μακθτζσ εξοικειϊκθκαν πολφ γριγορα με το γραωικό

περιβάλλον του λογιςμικοφ Kodu και θ ςυμμετοχι τουσ ςτθν εκπόνθςθ του ΦΕ

υπιρξε ιδιαίτερα ενεργι και ενκουςιϊδθσ. Οι περιςςότεροι εξζωραςαν τθν

επικυμία να εγκαταςτιςουν το Kodu ςτο ςπίτι τουσ για να δθμιουργοφν δικά τουσ

παιχνίδια, πράγμα απόλυτα κεμιτό, αωοφ το Kodu διατίκεται ελεφκερα.

Κατά τθν 3θ ϊρα, περιςςότεροι από τουσ μιςοφσ μακθτζσ κατάωεραν να

δθμιουργιςουν ζνα δικό τουσ παιχνίδι με ολοκλθρωμζνο κϊδικα, είτε παραλλαγι

του παιχνιδιοφ ψαρζματοσ, είτε κάτι εντελϊσ διαωορετικό, όπωσ π.χ. ζνα θωαίςτειο

που εκτοξεφει βράχια και το Kodu πρζπει να τα αποωφγει, ι κανόνια που

εκτοξεφουν πυρά κλπ.

Συμπεραςματικά, μποροφμε να καταλιξουμε ότι το Kodu είναι εξίςου κατάλλθλο

για ειςαγωγικι διδαςκαλία ςτον προγραμματιςμό ςε όλεσ τισ τάξεισ του Γυμναςίου.

Το ςθμαντικότερο πλεονζκτθμά του είναι θ κινθτοποίθςθ του ενδιαωζροντοσ των

μακθτϊν και θ καλλιζργεια κετικισ ςτάςθσ απζναντι ςτον προγραμματιςμό,

ςτοιχείο ιδιαίτερα ςθμαντικό για τθ μετζπειτα γνωςτικι εξζλιξι τουσ.

Τάξθ 1θ ϊρα 2θ ϊρα

Α 11% 93%

Β 8% 78%

Γ 12% 86%


251


MacLaurin, Μ.Β. (2011). The design of Κodu: a tiny visual programming language for

children on the Xbox 360, Proceedings of the 38th annual ACM SIGPLAN-SIGACT

symposium on Principles of programming languages (2011), pp. 241-246,

doi:http://doi.acm.org/ 10.1145/1926385.1926413.

Prensky, M. (2009). Μάκθςθ βαςιςμζνθ ςτο ψθφιακό παιχνίδι. Αρχζσ, δυνατότθτεσ

και παραδείγματα εφαρμογισ ςτθν εκπαίδευςθ και τθν κατάρτιςθ. Ακινα,

Εκδόςεισ Μεταίχμιο.

Stolee, Κ.Τ., Fristoe, Τ. (2011). Expressing computer science concepts through Kodu

game lab, Proceedings of the 42nd ACM technical symposium on Computer science

education, pp. 99-104, doi:http://doi.acm.org/10.1145/

1953163.1953197.

Δαγδιλζλθσ, Β.Ε., (2008). φγχρονα Περιβάλλοντα και Δραςτθριότθτεσ για

Αρχάριουσ Προγραμματιςτζσ: Νεότερα Αποτελζςματα Ερευνϊν, Εκδόςεισ ΣΟΦΛΑ,

Κεςςαλονίκθ.

Τηιμογιάννθσ, Α. κ.ά. (2011). Πρόγραμμα πουδϊν για τον Πλθροφορικό

Γραμματιςμό ςτο Γυμνάςιο. 2θ Ζκδοςθ, Μάρτιοσ 2011.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΡΑΑΤΘΜΑ: ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΓΑΣΛΑΣ

ΨΑΡΕΨΣΕ ΜΕ ΣΟ KODU!

ΔΡΑΣΘΡΛΟΣΘΣΑ 1.

1. Kodu: New Empty World 2. Δθμιουργοφμε ζδαωοσ με το Εικονίδιο Ground Brush

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/MacLaurin:MB

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/Stolee:KT

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/author/Fristoe:T

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/article/10016409

http://www.citeulike.org/user/iadegesso/article/10016409


252

3. Υψϊνουμε το ζδαωοσ με το Εικονίδιο Up/Down: Create Hills or Valleys (αριςτερό κλικ: ανφψωςθ, δεξί κλικ: χαμιλωμα του εδάωουσ)

4. Ζτςι δθμιουργοφμε μία πιςίνα ι λίμνθ, δθλαδι ζνα βακοφλωμα μζςα ςτο ζδαωοσ.

5. Με το εικονίδιο: Water Tool, γεμίηουμε τθν πιςίνα με νερό.

ΔΡΑΣΘΡΛΟΣΘΣΕ 2-3.

6. Με το εικονίδιο: Object Tool και κλικ ςτθν πιςίνα βάηουμε πάνω ςτο νερό μία βαρκοφλα (αντικείμενο ship).

7. Με δεξί κλικ ςτο ship και Program προγραμματίηουμε τθ βάρκα μασ να κινείται με τα βζλθ του πλθκτρολογίου ωσ εξισ:

8. Ασ βάλουμε τϊρα μερικά ψαράκια ςτθν πιςίνα μασ. Εικονίδιο: Object Tool. Κλικ ςτθν πιςίνα και επιλζγουμε το αντικείμενο fish.

9. Πμωσ το ψαράκι μασ είναι ακίνθτο. Κζλουμε να το κάνουμε να κινείται μζςα ςτθν πιςίνα. Εικονίδιο: Path Tool. Με διαδοχικά κλικ ςτθν πιςίνα, διαγράωουμε (με άςπρουσ κόμβουσ) τθ διαδρομι που κζλουμε να διανφει το ψάρι μασ. Για να κλείςει το μονοπάτι πρζπει το τελευταίο κλικ να το κάνουμε ςτον πρϊτο κόμβο και μετά να πατιςουμε το Esc.

10. Εικονίδιο: Object Tool. Δεξί κλικ ςτο fish και Program. 11. Στον κϊδικα του ψαριοφ επιλζγουμε: DO: move on path white (με αυτι τθν

εντολι λζμε ςτο ψάρι κινείται πάνω ςτθ διαδρομι του άςπρου μονοπατιοφ).

12. Με τον ίδιο τρόπο βάλτε άλλα δφο ψάρια και κάντε άλλεσ δφο κλειςτζσ διαδρομζσ όπωσ κζλετε εςείσ: μία κόκκινθ και μία μπλε (το χρϊμα αλλάηει με τα βζλθ του πλθκτρολογίου αν αωιςουμε το ποντίκι επάνω ςε ζνα


253

κόμβο του μονοπατιοφ). Ρρογραμματίςτε ςτθ ςυνζχεια τα ψάρια ςασ ϊςτε να κινοφνται πάνω ςτθν κόκκινθ και πάνω ςτθ μπλε διαδρομι αντίςτοιχα.

13. Ασ πατιςουμε τϊρα το play για να δοφμε πϊσ κινοφνται όλα μαηί τα τζςςερα αντικείμενα του παιχνιδιοφ μασ!!!!

14. Ρριν ςυνεχίςουμε ασ ςϊςουμε το παιχνίδι μασ για να μθ χακεί θ δουλειά που κάναμε μζχρι τϊρα. Εικονίδιο Home -> Save My World.

ΔΡΑΣΘΡΛΟΣΘΣΑ 4.

15. Τϊρα κζλουμε να κάνουμε τθ βάρκα να κυνθγάει και να πιάνει τα ψαράκια (δθλ. μόλισ ακουμπιςει ζνα ψαράκι αυτό να εξαωανίηεται).

16. Εικονίδιο: Object Tool. Δεξί κλικ ςτο ship και Program. Row 2: WHEN + BUMP + fish DO + EAT + IT

17. Ασ πατιςουμε και πάλι το play για να δοφμε πϊσ τρϊει θ βάρκα τα ψαράκια.

18. Αυτό που λείπει από το παιχνίδι μασ είναι μόνο ζνα ςκορ και ζνασ χρονομετρθτισ που κα μετράει το χρόνο για να βγάλει GAME OVER.

19. Για το ςκορ το μόνο που χρειάηεται είναι μία τρίτθ γραμμι ςτον κϊδικα τθσ βάρκασ που κα λζει: WHEN + BUMP + fish DO + game -> +score -> 01 point.


254

20. Ασ πατιςουμε και πάλι το play για να δοφμε πϊσ αυξάνει το ςκορ κάκε ωορά που τρϊμε ζνα ψαράκι.

21. Για να τελειϊνει το παιχνίδι και να βγαίνει GAME OVER π.χ. μετά από 1 λεπτό, προςκζτουμε και μία τζταρτθ γραμμι κϊδικα ςτθ βάρκα: WHEN + timer + 60 seconds DO + game -> end.

22. Τζλοσ, αν ωάμε και τα τρία ψάρια πριν τελειϊςει ο χρόνοσ πρζπει να νικιςουμε! Ασ προςκζςουμε λοιπόν και μία πζμπτθ γραμμι κϊδικα ςτθ βάρκα: WHEN + scored + points + 03points DO + game -> win. Ζτςι, αν θ βάρκα πιάςει και τα τρία ψάρια πριν λιξει ο χρόνοσ, ο παίκτθσ κερδίηει, αλλιϊσ χάνει!!

23. Δεν ζχετε τϊρα παρά να αποκθκεφςετε ξανά το παιχνίδι ςασ και…

ΚΑΛΘ ΔΛΑΚΕΔΑΘ!!!

Υ.Γ. Και ςε περίπτωςθ που δεν τα καταωζρετε, δείτε τθ λφςθ παρακάτω!!!

Πρακτικά Ημερίδας "Η Πληροφορική στην εποχή του Νέου...

Education

Transcript of Πρακτικά Ημερίδας "Η Πληροφορική στην εποχή του Νέου...