Σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και διδακτικές προσεγγίσεις-Διαφοροποίηση διδασκαλίας

Σχολικός Σύμβουλος Πάρης Παπαδόπουλος

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2ης ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Π.Ε.ΚΙΛΚΙΣ

Σχολικό έτος 2011-12

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ PISA- Program International Student Assessment

2009 30η θέση ανάμεσα σε 65 χώρες

2003 30η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες

2006 38η θέση ανάμεσα σε 57 χώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ Ο επιστημονικός αλφαβητισμός

Η ικανότητα δηλαδή να χρησιμοποιεί κάποιος την επιστημονική γνώση

και να βγάζει συμπεράσματα τα οποία βασίζονται στην επιστήμη, για να κατανοεί τον

κόσμο γύρω του.

παράδειγμα ερώτησης

για ποιο λόγο δε φαίνονται

τ’ αστέρια το πρωί;

παράδειγμα ερώτησης σε ποιο υλικό από τα παρακάτω θα τυλίγατε για να μεταφέρατε

ανέπαφο, ένα κομμάτι πάγο;

• Αλουμινόχαρτο • Γούνα • Πανί

Αιτίες αποτυχίας των μαθητών και μαθητριών μας

Επικέντρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στις ακαδημαϊκές γνώσεις κι όχι στις δεξιότητες και ικανότητες για την επίλυση προβλημάτων

Αποσπασματικότητα ύλης Δυσκολία περιεχομένου σχολικών

εγχειριδίων

Πώς μαθαίνουν τα παιδιά;

Piaget

Εσωτερικές διαδικασίες ωρίμανσης

•Κοινωνικο-πολιτισμικές επιδράσεις

•Γλωσσικός κώδικας

•Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

Vygotsky

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

• Περιεχόμενο ιδεών των παιδιών

• Οικοδόμηση της γνώσης

• Ενεργητική συμμετοχή

• Γνωστική σύγκρουση (παρανοήσεις παιδιών)

• Αλληλεπίδραση με ανθρώπους και πράγματα

Ακούω και ξεχνάω

Βλέπω και θυμάμαι

Κάνω και μαθαίνω

Θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης

πολλαπλή νοημοσύνη γλωσσική λογικομαθηματική χωρική κιναισθητική ενδοπροσωπική διαπροσωπική μουσική νατουραλιστική υπαρξιακή

συναισθηματική

Τέχνες και θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης

• Ανάπτυξη κιναισθητικής νοημοσύνης

• Ανάπτυξη ενδοπροσωπικής νοημοσύνης

• Ανάπτυξη διαπροσωπικής νοημοσύνης

• Ανάπτυξη χωρικής νοημοσύνης

Howard Gardner

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

Γνώση της παιδαγωγικής θεωρίας

Γνώση του αναλυτικού προγράμματος

Γνώση διδακτικών στρατηγικών και μεθόδων

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

Αντιλαμβάνομαι το ρόλο μου (στατικός ή εναλλασσόμενος)

Ερμηνεύω τη στάση μου (ρόλος μαθητή, κριτήρια ομάδων, διάλογος,

πειθαρχία, τροποποίηση συμπεριφοράς)

Συνειδητοποιώ την παιδαγωγική μου θεωρία

(γιατί πρέπει να το μάθουν; είναι σημαντικό;)

ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΕΠΣ - ΑΠΣΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ & ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΗ ΥΛΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Συνειδητοποιεί τους παράγοντες που καθιστούν τη διδασκαλία πολύπλοκη

& διλημματική

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΣΤΟΧΟΚΕΝΤΡΙΚΑ

ΕΝΝΟΙΟΚΕΝΤΡΙΚΑ

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ

ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ

ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ PROJECT αλλάζει το ρόλο του εκπαιδευτικού και βάζει την έρευνα στην τάξη

ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ

κίνητρα συνθήκες μάθησης στυλ μάθησης

βιωματική+ ενεργητική =διερευνητική μάθηση

Αναπτύσσονται ανωτέρου επιπέδου νοητικές δεξιότητες

η μάθηση γίνεται… πιο δημιουργική

πιο ελκυστική

διασκέδαση !

αυξάνεται η εμπλοκή στη μάθηση

Ανάπτυξη δεξιοτήτων και στάσεων

• Οι δεξιότητες αναπτύσσονται σταδιακά

• Οι στάσεις αποκτώνται παρά διδάσκονται, μέσα από την ενθάρρυνση και το παράδειγμα.

εργασία στην τάξη

οργάνωση σε ομάδες

θετικό διδακτικό πλαίσιο

γνωστική μαθητεία

αξιολόγηση- συμβόλαιο μάθησης

διαφοροποιημένη διδασκαλία

οργάνωση σε ομάδεςεταιρικές ομάδες

αλλαγή ρόλων

εργαστηριακές δραστηριότητες

αμοιβαία διδασκαλία

ένταξη μαθητών/τριων με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες

επικοινωνιακές και συνεργατικές δεξιότητες

αποδυνάμωση στερεοτύπων και προκαταλήψεων

μέσα στην ομάδα• μην αποθαρρύνεις

• αποδοκίμασε τις πράξεις κι όχι το ίδιο το παιδί

• διαχείριση του λάθους

• η παρακίνηση για ανταγωνισμό συνήθως δεν ενθαρρύνει τα παιδιά

• το παιδί αποζητά την προσοχή για κάποιους λόγους

• υπευθυνότητα = ανάληψη ευθύνης

• νίκησε την απαισιοδοξία, είναι μεταδοτική, δεν αποθαρρύνει μόνο εσάς, αλλά κι αυτούς που σας περιστοιχίζουν

Θετικό διδακτικό πλαίσιοδιαπροσωπικές σχέσειςψυχολογικό κλίμαλεκτική επικοινωνία λόγος εκπαιδευτικού λόγος μαθητή/τριας

ανταγωνιστικά, ατομικά ή συνεργατικά σχήματα

χρήση της ερώτησης, ρόλος εκπαιδευτικού

παραπρόγραμμα

?

γνωστική μαθητεία μοντελοποίηση –έκφωνη σκέψη

καθοδήγηση

αυτόνομη εργασία

εργασία σε ομάδες

ανατροφοδότηση αξιολόγηση

αξιολόγηση

απόλυτη έννοια σχετική έννοια

εναλλακτική μορφές δράσεις

αξιολόγηση αυτοαξιολόγηση

αξιολόγηση στην ομάδα (κλίμακα likert)

φάκελος ατομικών επιτευγμάτων

συμβόλαιο μάθησης

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣκοινωνικοί παράγοντες

ατομικοί παράγοντες

σχολικοί παράγοντες

η διαφοροποιημένη διδασκαλία δεν είναι:

•χαοτική

•εξατομικευμένη

•ποιοτική

διαφοροποίηση σε 3 επίπεδα

περιεχόμενο επεξεργασία τελικό προϊόν

αλλάζω το μάθημα οργανωτικά & διδακτικά Απευθύνομαι σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες

εξάλειψη ανισοτήτωνμαθητής μαθήτρια:

μαθησιακή ετοιμότητα

ενδιαφέροντα

μαθησιακό προφίλ

και το ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

περιβάλλον μάθησης όχι μόνο μολύβι και χαρτί

προσβασιμότητα σε υλικά και βιβλία

Υπολογιστές

Παρουσίαση της εργασίας τους με ποικίλους τρόπους (κολάζ ζωγραφική θέατρο τραγούδι πλαστελίνη ποίημα ηλεκτρονικά..... )

ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΩΤΕΣ

καταιγίδα ιδεών

εννοιολογικοί χάρτες

H οικογένεια

Τι θα ’θελες για να γίνει το μάθημα πιο ενδιαφέρον;

Ενσωμάτωση των τεχνών στην καθημερινή διδακτική πρακτική

Βιώματα χαράς και επιτυχίας.

Μείωση έντονων κοινωνικών και μαθησιακών ανισοτήτων.

Μοιάζουν περισσότερο με παιχνίδι, όπου τα προβλήματα μπορούν να λυθούν αυθόρμητα και αυτόματα.

θεατρικές Τεχνικές

Αποτελούν μια πολιτιστική γέφυρα

ανάμεσα σε δύο «κόσμους»

μέσα και έξω από το σχολείο.

εκπαιδευτικοί

μαθητές

Θεατρικές πρακτικές στην τάξη

Παντομίμες

Παιχνίδια ρόλων

Αντιπαραθέσεις επιχειρημάτων

Εικονικά δικαστήρια

διάλογοι

παντομίμα Απουσία λεξιλογίου-Κίνηση-Ήχος

Αποτελεί καλή εισαγωγική πρακτική και γι’ άλλες θεατρικές πρακτικές

Αντισταθμίζει το δύσκολα κατανοητό λεξιλόγιο

Βοηθά στην ανάπτυξη οπτικών εννοιών

Χαλάζι

αυτοσχεδιασμός

-Θεματική ενότητα: Τα φυτά και τα ζώα του τόπου μου.

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Αναζητούν, διαβάζουν ή και ανακοινώνουν/ διηγούνται παραμύθια, ποιήματα κ.λ.π. σχετικά με την ανάπτυξη φυτών (π.χ. «Ο Τζακ και η φασολιά».

-Θεματική ενότητα: Κύκλος του νερού, Ο καιρός και οι εποχές (Καιρός, εποχές, ασχολίες).

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Δημιουργούν θεατρικά δρώμενα ή εικαστικά έργα που να παρουσιάζουν την επίδραση των εποχικών μεταβολών του καιρού στη ζωή των ανθρώπων του χωριού και της πόλης.

-Θεματική ενότητα: Κύκλος ζωής και χρόνος- Κύκλος ζωής του ανθρώπου

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Παίζουν παιχνίδια (θεατρικά, επιτραπέζια) με τους μήνες, τις ημέρες, ώρες κ.λ.π

-Θεματική ενότητα: Επικοινωνία και ενημέρωση- Μέσα μαζικής ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.). Αγωγή στα Μ.Μ.Ε.- Ο ελεύθερος χρόνος και η κοινωνία.

(Έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων, Αλληλεπίδραση με το «κοινό», Ελεύθερος χρόνος).

Ενδεικτικές δραστηριότητες: Οργανώνουν σε ομάδες ένα υποθετικό ραδιοφωνικό πρόγραμμα (θεατρικό παιχνίδι).

Παίζουν παιχνίδια έκφρασης, π.χ. το παιχνίδι του δημοσιογράφου (θεατρικό δρώμενο).

Παίζουν παιχνίδια ρόλων όπου κάποιος παρουσιάζει κάτι (ένα παραμύθι, ένα περιοδικό κ.λ.π.) και το κοινό έχει διαφορετικές αντιδράσεις κάθε φορά (σιωπηλό, αδιάφορο, ανήσυχο, προσεκτικό κ.α.). Συζητούν τα συναισθήματά τους και την αντίδραση τους στις αλλαγές του κοινού. Στη συνέχεια αλλάζουν τη διάταξη του χώρου και δοκιμάζουν ξανά τις παρουσιάσεις τους, σχολιάζοντας πότε ένοιωσαν καλύτερα, χειρότερα κ.λ.π.

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Πολιτισμός

Ο κύκλος του νερού

Η ενέργεια στη ζωή μας

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ

3 ώρες Γλώσσα 2ώρες Μαθηματικά Μελέτη Περιβάλλοντος πού και πού…………..

Τέλος της ημέρας παιδιά κουρασμένα!!

Ευέλικτη ζώνη

περιβάλλον της τάξης

πολυαισθητηριακό

βιβλιοθήκη

γωνιά διαβάσματος

Γλώσσα

γράφω γράφοντας

διαβάζω διαβάζοντας

ορθογραφία• Δομικά ενταγμένη στις δραστηριότητες παραγωγής

λόγου

• Πολλαπλές ευκαιρίες πολυ-αισθητηριακές

• Πολυτροπικά κείμενα

• Μηχανιστική δεξιότητα γραφής γνωστικό φορτίο

ορθογραφία Η καλλιέργεια των

ορθογραφικών δεξιοτήτων είναι μια συνεχής αναπτυξιακή διαδικασία

(αναδυόμενος γραμματισμός)

λεξικό

χρήση σε κάθε γλωσσική απαίτηση

σκέφτομαι και γράφω

Αυθεντικοποίηση

•Έχω λόγο να γράψω

•Απευθύνομαι σε κάποιον αποδέκτη

παραγωγή ιδεών με τεχνικές καθοδήγησης

εικόνων ερωτήσεων ημιτελών κι εκτός λογικής σειράς φράσεων αρχικής παραγράφου ή τελικής φράσης γραφικών αναπαραστάσεων –χάρτες

εννοιών συσχετιζόμενων λέξεων γραπτών οδηγιών

σκέφτομαι και γράφωπρο-συγγραφικό στάδιο (στην ομάδα)

συγγραφικό (ατομικό)

μετα-συγγραφικό (στην ομάδα)

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ

δίγλωσσοι μαθητές & μαθήτριες

κοινή υποκείμενη γλωσσική ικανότητα

αλληλεξάρτηση γλωσσών

μαθηματικά

μαθηματικά Ποικιλία αναπαράστασης της πληροφορίαςΠ.χ. αριθμογραμμή

Συσχετισμός αντικειμένων, πράξεων με τη φυσική πραγματικότητα για να προχωρήσουν στις αφηρημένες νοητικές αναπαραστάσεις

Αρίθμηση απαρίθμηση

Ειδική λεκτική καθοδήγηση

μαθηματικάΟι μαθητές και οι μαθήτριες με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύονται στην αυτοματοποίηση στις

σχέσεις και στις γενικεύσειςΔυσκολία μαθηματικής γλώσσας

Λειτουργία της ομάδας, γνωστική μαθητεία, ειδική λεκτική καθοδήγηση, χρήση παιχνιδιών, καρτών,

λογισμικών

Μελέτη

Εργασίες στο σπίτι

απόκλιση- υστέρηση

Προγραμματισμός ύλης

και δραστηριοτήτων

Ανάδειξη καλών πρακτικών

ευέλικτη ζώνη περίοδος του αναλυτικού προγράμματος

όπου δε διδάσκεται συγκεκριμένο μάθημα

αναπτύσσονται ποικίλα θέματααντλούνται από τα ενδιαφέροντα των

παιδιώνσχέδια εργασίας & projects

τρεις ώρες την εβδομάδα

ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Βιβλία ανατύπωση με διορθώσεις

Ανθολόγιο Λεξικό Γλώσσα Μελέτη Περιβάλλοντος Μαθηματικά

Σαν εκπαιδευτικός πώς νομίζετε ότι μπορεί να σας βοηθήσει στο έργο σας ο

σχολικός σύμβουλος;

www.drimos.yooblog.gr

par@hol.gr