ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

1

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΣαραφιανού Άννα, Υπ. Διδάκτορας Τμήμα Έλληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

2

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Στρατηγικές εκμάθησης. Στρατηγική διδασκαλία. Μέθοδοι στρατηγικής διδασκαλίας. Μοντέλο στρατηγικής διδασκαλίας

που υιοθετείται. Α.Π.Σ. Αγγλικής Γλώσσας στο

Λύκειο. Παρουσίαση διδακτικής πρότασης.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

3

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ

ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΗΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ

ΓΛΩΣΣΑΣ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ

ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

4

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ

Αποτελούν πνευματικές

δραστηριότητες. Είναι συχνά συνειδητές. Στόχος τους είναι η εκμάθηση της

γλώσσας. Επιλέγονται από τους ίδιους τους μαθητές. Οι μαθητές τις χρησιμοποιούν για να

κατευθύνουν ή να ελέγξουν τη μάθησή τους.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

5

Είναι αποτελεσματικές όταν λειτουργούν συνδυαστικά. Περιλαμβάνουν γνωστικές,

μεταγνωστικές και κοινωνικοσυναισθηματικές λειτουργίες.

Μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μάθησης.

Διευρύνουν το ρόλο του εκπαιδευτικού. (Macaro, 2004; Cohen, 2005; Griffiths, 2008;

Oxford, 2011)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

6

ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μια στρατηγική χαρακτηρίζεται

κατάλληλη όταν:1. Ικανοποιεί τις ανάγκες/στόχους

του μαθητή.2. Ταιριάζει με τις συνθήκες μάθησης.3. Ταιριάζει με το μαθησιακό στυλ.4. Επηρεάζει θετικά τη διαδικασία

μάθησης (Oxford, 2011).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

7

Οι στρατηγικές δεν είναι από τη φύση τους «καλές» ή «κακές», αλλά χρησιμοποιούνται με αποτελεσματικό ή μη αποτελεσματικό τρόπο (Cohen, 1998).

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της χρήσης των στρατηγικών και της αποτελεσματικής μάθησης (Cohen & Macaro, 2007).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

8

Αυτό που έχει σημασία είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα των στρατηγικών που χρησιμοποιούνται (Cohen & Macaro, 2007).

Αυτό που διακρίνει τους αποτελεσματικούς μαθητές είναι η μεταγνώση, η ικανότητα να επιλέγουν, να συνδυάζουν και να αξιολογούν τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν (Gavriilidou & Psaltou-Joycey, 2009).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

9

Μεταγνωστικό μοντέλο(Anderson, 2008)

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΗΧΡΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

10

ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Ενισχύει τα κίνητρα για μάθηση (Grenfell & Harris, 1999).

Ανοίγει το δρόμο για καλύτερη επίδοση, αυτονομία και αυτορύθμιση (Cohen, 1998; Hsiao & Oxford, 2002).

Προσφέρει στους μαθητές γνώση και δεξιότητες για να μάθουν πώς να

μαθαίνουν (Dörnyei, 2005).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

11

ΚΡΙΤΙΚΗ-ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ

Αρχή της στρατηγικής διδασκαλίας είναι η δυνατότητα κωδικοποίησης και διδασκαλίας των στρατηγικών σε αδύναμους μαθητές .

Αμφισβήτηση της δυνατότητας μεταφοράς των στρατηγικών από το δάσκαλο στο μαθητή.

Αμφισβήτηση των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων της στρατηγικής διδασκαλίας.

Είναι δύσκολο να εντοπιστούν τα οφέλη της στρατηγικής διδασκαλίας.

(Rees-Miller, 1993; McDonough, 1999)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

12

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: «Η διδασκαλία των στρατηγικών δεν είναι παγκοσμίως επιτυχημένη, ωστόσο

οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και μορφές η επιτυχία της είναι δυνατόν να

αποδειχθεί» (McDonough,1999:13).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

13

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣΑ) Άμεση ή συγκαλυμμένη;

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΜΕΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Παρουσίαση Ονομασία Σκοπός/αξία Παραδείγματα Εφαρμογή Αξιολόγηση Εξάσκηση/μεταφορά

χρήσης των στρατηγικών.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Μεταφορά στρατηγικών σε παρόμοιες δραστηριότητες.

Καλλιέργεια μεταγνωστικής ικανότητας μαθητών.

Συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

14

Συγκαλυμμένη στρ.διδασκαλία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Απουσία

πληροφόρησης. Ενσωμάτωση/

υπαγόρευση στρατηγικών από μεμονωμένες ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Έμφαση στο γνωστικό κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας.

Απουσία ευκαιριών μεταφοράς στρατηγικών σε παρόμοιες δραστηριότητες.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

15

Β) Ξεχωριστή ή ενσωματωμένη στρατηγική διδασκαλία;

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗΣ

ΔΙΔΑΣΚ. Ξεχωριστό σχολικό

αντικείμενο. Εφαρμογή και σε

άλλα σχολικά μαθήματα.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Δεν αποσπάται η

προσοχή των μαθητών από το περιεχόμενο άλλου μαθήματος.

Εφαρμογή και σε άλλα μαθήματα με απόφαση του ίδιου του μαθητή.

Πρακτικοί λόγοι: εξοικονόμηση προσωπικού, χρόνου εκπ/σης, χρημάτων.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

16

Ενσωματωμένη στρατηγική διδασκαλία

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Συνδυάζεται ή

συμπληρώνει το περιεχόμενο ενός συγκεκριμένου αντικειμένου, π.χ. ξένη γλώσσα.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Εξάσκηση

στρατηγικών σε αυθεντικές γλωσσικές δραστηριότητες.

Μεταφορά χρήσης στρατηγικών σε παρόμοιες δραστηριότητες.

Συνειδητοποίηση συνάφειας στρατηγικής με συγκείμενο περιβάλλον.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

17

ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ

Η άμεση και ενσωματωμένη διδασκαλία δίνει την ευκαιρία στο

μαθητή να καλλιεργήσει τις γνωστικές και μεταγνωστικές

δεξιότητες του σε ένα αυθεντικό συγκείμενο περιβάλλον και να τις

μεταφέρει σε παρόμοια περιβάλλοντα.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

18

ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ(Oxford,1990)

8 ΕΠΑΝΕ-ΞΕΤΑΣΗ

7 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

6 ΑΜΕΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

5 ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΚΠ/ΚΟΥΥΛΙΚΟΥ

4 ΚΙΝΗΤΡΑΜΑΘΗΣΗΣ

3 ΤΡΟΠΟΙΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ

2 ΕΠΙΛΟΓΗΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ

1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

19

Λόγοι επιλογής μοντέλου Oxford (1990) Δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής της

άμεσης και ενσωματωμένης στρατηγικής διδασκαλίας.

Πληρότητα. Ευελιξία. Προσαρμογή στις ανάγκες διαφορετικών

ομάδων μαθητών, στα μέσα, στους πόρους του σχολείου και στη χρονική διάρκεια του προγράμματος.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

20

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ(ΦΕΚ, 1868/τ.Β’/11-10-1999)

Έμφαση στο μαθητή και στη διαδικασία μάθησης.

Έμφαση στη λειτουργική και επικοινωνιακή διάσταση της γλώσσας.

Έμφαση στην καλλιέργεια στρατηγικών μάθησης ιδιαίτερα των μεταγνωστικών.

Καλλιέργεια και ανάπτυξη και των 4 βασικών δεξιοτήτων.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

21

Πρόταση διδασκαλίας κατανόησης γραπτού λόγου στα πλαίσια εφαρμογής παρεμβατικού προγράμματος στρατηγικής εκμάθησης.

ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ: Β2ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρεςΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ: Μαθητές Β’ τάξης ΛυκείουΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ: Μορφές τέχνηςΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: Κατανόηση

προσαρμοσμένου αυθεντικού κειμένου του σχολικού βιβλίου και αυθεντικού κειμένου από το διαδίκτυο.

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ: Κατανόηση και παραγωγή προφορικού & γραπτού λόγου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

22

Σχέδιο μαθήματος Τίτλος δραστηριότητας Σκοπός δραστηριότητας Στρατηγική/ές που καλλιεργούνται1. Προετοιμασία μαθητών: συζήτηση,

ερωτηματολόγιο.2. Παρουσίαση στρατηγικής: υποδειγματική

παρουσίαση με έκφωνη σκέψη (thinking-aloud modeling).

3. Εξάσκηση στρατηγικής: καθοδηγημένη εξάσκηση, συνεργατική μάθηση.

4. Αυτοαξιολόγηση. 5. Μεταφορά/επέκταση χρήσης: φθίνουσα

καθοδήγηση (fading scaffolding).

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

23

Είδη στρατηγικών που διδάσκονται

Μνημονικές: συσχέτιση, ένταξη λέξεων σε συγκείμενο.

Γνωστικές: γρήγορη σύλληψη της ιδέας, χρήση πηγών.

Αντισταθμιστικές: χρήση γλωσσικών και άλλων ενδείξεων.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

24

Μεταγνωστικές: συσχέτιση με ήδη γνωστό υλικό, εστίαση προσοχής, ανακάλυψη στοιχείων για την εκμάθηση της γλώσσας, αυτοαξιολόγηση.

Κοινωνικές: συνεργασία μαθητών, ερωτήσεις διευκρίνισης/επιβεβαίωσης.

Συναισθηματικές: χρήση λίστας ελέγχου, συζήτηση για συναισθήματα.

(Βλ. παραδείγματα δραστηριοτήτων)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

25

Συμπέρασμα

Η στρατηγική διδασκαλία εξυπηρετεί τους στόχους της μαθητοκεντρικής και αυτόνομης μάθησης, ενώ παράλληλα αναβαθμίζει το ρόλο του εκπαιδευτικού και τον κάνει πιο παραγωγικό και δημιουργικό.

Η περαιτέρω μελέτη/έρευνα του αντικειμένου αποτελεί μια πρόκληση που αξίζει ανταπόκρισης.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΣυνΜορΦωΣη

26

Σας ευχαριστώ!

Σας ευχαριστώ!