Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

57
ΓΚΙΩΝΑ ΓΚΙΩΝΑ ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΒΩΞΙΤΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣ

description

Η Γκιώνα, ένας μεγάλος ορεινός όγκος ύψους 2.510μ με χαρακτήρα καθαρά αλπικό, θεωρείται το σπανιότερο ορεινό φυσικό οικοσύστημα της Στερεάς Ελλάδας. Οι κίνδυνοι όμως καραδοκούν...

Transcript of Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Page 1: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΓΚΙΩΝΑΓΚΙΩΝΑ

ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΒΩΞΙΤΗ

ΚΑΙ

ΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣ

Page 2: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΓΚΙΩΝΑ - ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΒΩΞΙΤΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΠΛΗΓΕΣ

ΓΚΙΩΝΑ: ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Η Γκιώνα, ένας μεγάλος ορεινός όγκος ύψους 2.510μ με χαρακτήρα καθαρά αλπικό, θεωρείται το ό ό ό ύ Σ ά Ελλάδσπανιότερο ορεινό φυσικό οικοσύστημα της Στερεάς Ελλάδας.

Το Όρος Γκιώνα χαρακτηρίζεται ως ένας από τους δέκα χλωριδικούς παραδείσους της Μεσογείου.

Το φύλλο πληροφοριών (standard data form) για τον Τόπο Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) της Γκιώνα, επιβεβαιώνει την οικολογική της αξία.

ύ ξ ά Γ ώ δ ί β ώδ ύ ώ«ύπαρξη στην οροσειρά της Γκιώνας και ιδιαίτερα στους βραχώδεις σχηματισμούς των κορυφών και ιδιαίτερα στις ορθοπλαγιές των χαραδρών, σημαντικού αριθμού ενδημικών και σπάνιων φυτών (π.χ. Arenaria gionae) δίνει στην περιοχή μεγάλη οικολογική αξία».

Page 3: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Ένα μεγάλο τμήμα της Γκιώνας ανήκει σε δίκτυο Natura

Τμήματα του όρους υπάγονται στις προστατευτικές διατάξεις των οδηγιών 79/409/ΕΟΚ για ταάγρια πουλιά και 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους, καθώς έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura2000 ως:

GR2450002, με την ονομασία «Όρος Γκιώνα», συνολικής έκτασης 21.879,82 εκταρίων (ΤόποςΚοινοτικής Σημασίας-ΤΚΣ, βάσει της 92/43/ΕΟΚ)GR2450007 ί Κ έ ό Γ ώ άδ Ρ ά Λ ζό β θ ά GR2450007, με την ονομασία «Κορυφές όρους Γκιώνα, χαράδρα Ρεκά, Λαζόρεμα και βαθιά Λάκκα», συνολικής έκτασης 10.547 εκταρίων (Ζώνη Ειδικής Προστασίας-ΖΕΠ, βάσει της 79/409/ΕΟΚ).

Για την Γκιώνα δεν έχει ιδρυθεί ακόμη φορέας Διαχείρισης και δεν έχουν κατά συνέπειαεκπονηθεί Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, ούτε έχουν καταρτιστεί σχέδια διαχείρισης,που να εξειδικεύουν τους όρους και περιορισμούς άσκησης δραστηριοτήτων, γεγονόςκαθόλου τυχαίο, καθώς κάτι τέτοιο προσκρούει στα επιχειρηματικά συμφέροντα τωνκαθόλου τυχαίο, καθώς κάτι τέτοιο προσκρούει στα επιχειρηματικά συμφέροντα τωνμεταλλευτικών εταιρειών. Επόμενα μέχρι στιγμής ΟΛΑ επιτρέπονται στιςπροστατευόμενες περιοχές

Page 4: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Η Γκιώνα έχει ιδιαίτερη σημασία από την άποψη των υδατικών πόρων.

Στο δυτικό της τμήμα περικλείει και τροφοδοτεί μία από τις σημαντικότερες υδρολογικές

λεκάνες της Στερεάς Ελλάδας, την λεκάνη του Μόρνου Ο ποταμός Μόρνος πηγάζει από τιςνότιες προσβάσεις της Οίτης και εμπλουτίζεται από τα νερά της λεκάνης, που σχηματίζεταιμεταξύ της Γκιώνας και των Βαρδουσίωνμ ξ ης ς ρ

Επιπλέον η επιφανειακή απορροή των υδάτων στο ΒΑ τμήμα της διαμορφώνει έναυδρογραφικό δίκτυο, που καταλήγει στον ποταμό Κηφισό, ο οποίος εκφορτίζεται στην

ΥλίΥλίκη

Στην Γκιώνα, υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο υδατορεμάτων. Η έλλειψηοριοθέτησής τους είναι ιδιαιτέρως προβληματική καθώς σε αρκετέςοριοθέτησής τους είναι ιδιαιτέρως προβληματική, καθώς σε αρκετέςπεριπτώσεις χρησιμοποιούνται ή έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν γιαδιάφορες εξορυκτικές δραστηριότητες

Page 5: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης υδατικών πόρων

Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει στο Ν. 3119/2003 την ΚοινοτικήΟδηγία-πλαίσιο για το νερό, σύμφωνα με την οποία, η λεκάνηαπορροής των ποταμών αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο καιαπορροής των ποταμών αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο καιόχι με διοικητικά κριτήρια.

Στην προκειμένη περίπτωση η λεκάνη απορροής του ποταμούΜόρνου πρέπει να προστατευθεί από κάθε εκμετάλλευσηΜόρνου πρέπει να προστατευθεί από κάθε εκμετάλλευσηπου θέτει σε κίνδυνο τα επιφανειακά η υπόγεια ύδατα τηςπεριοχής, από τα οποία υδροδοτούνται όχι μόνο τα τοπικάδιαμερίσματα αλλά και το λεκανοπέδιο της Αττικής.διαμερίσματα αλλά και το λεκανοπέδιο της Αττικής.

Παρά την υποχρέωση της χώρας να καταρτίσει σχέδια διαχείρισηςτων υδάτων για κάθε λεκάνη απορροής ποταμού, όπως προβλέπειη οδηγία-πλαίσιο για το νερό (2000/60/ EC) τέτοια σχέδια δενη οδηγία πλαίσιο για το νερό (2000/60/ EC), τέτοια σχέδια δενυπάρχουν ούτε στα χαρτιά.

Δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα σχέδιο προστασίας τουπιο πολύτιμου και αναντικατάστατου φυσικού πόρου: τουπιο πολύτιμου και αναντικατάστατου φυσικού πόρου: τουνερού.

Page 6: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Ο βωξίτης και οι μεταλλευτικές εταιρείες

Οι εξορυκτικές δραστηριότητες στη Γκιώνα χρονολογούνται από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η αξία του βωξίτη της περιοχής επιβεβαιώθηκε το 1923, η πρώτη εξαγωγή έγινε το 1926 και μία μεγάλη εταιρεία του χώρου ιδρύθηκε το έτος 19331926 και μία μεγάλη εταιρεία του χώρου ιδρύθηκε το έτος 1933.

Το νομικό πλαίσιο της μεταλλείας άλλαξε πολλές φορές,

Η παρέμβαση του δημοσίου όμως σταθερά στήριζε και ενθάρρυνε την επέκταση των εξορύξεων. του καθεστώτος που αποσκοπεί στην προστασία ορισμένων επιχειρήσεων ή κλάδων από την εξέλιξη του περιβαλλοντικού δικαίου

Στα τέλη της δεκαετίας του '90, η νομοθεσία για τις ιδιωτικές επενδύσεις επέτρεψε στις μεταλλευτικές επιχειρήσεις να ενσωματώσουν τις δαπάνες «για προστασία του περιβάλλοντος, περιορισμό της ρύπανσης του εδάφους, του υπεδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας και για ανακύκληση του ύδατος» στις ενισχυόμενες (μέσω επιδοτήσεων) δαπάνες.

Page 7: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο για τη μεταλλεία

Μεταλλευτικός Κώδικας (Ν. 210/1973)

Η μεταλλεία χαρακτηρίζεται υπόθεση “δημοσίου συμφέροντος” και έτσιπαρακάμπτονται θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματος που προστατεύουν π.χ.

την ατομική ιδιοκτησία ή το δάσος,.

έτσι

το δικαίωμα στη μεταλλειοκτησία (ιδιοκτησία υπεδάφους) “κατισχύειτο δικαίωμα στη μεταλλειοκτησία (ιδιοκτησία υπεδάφους) κατισχύεικαταρχήν” του δικαιώματος στην ιδιοκτησία (ιδιοκτησία εδάφους).

Πουθενά δεν αναφέρεται η λέξη "περιβάλλον",

πουθενά δεν γίνεται αναφορά στο φυσικό κεφάλαιο που θα αναλωθεί,

πουθενά δεν μπαίνουν άλλες παράμετροι που θα μπορούσαν να περιορίσουν τηνπουθενά δεν μπαίνουν άλλες παράμετροι που θα μπορούσαν να περιορίσουν τηνπρόσβαση στο κοίτασμα.

Page 8: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

«Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο ΑειφόρουΑνάπτυξης της Βιομηχανίας»

Καθιερώνεται η χωροθέτηση της μεταλλουργίας στην θέση της «φυσικής χωροθέτησης».Στο άρθρο 5 §2(β) και στο άρθρο 8 §2(γ) ορίζεται η δυνατότητα εγκατάστασηςρ ρ § (β) ρ ρ § (γ) ρ ζ η η γ ης

Σε περιοχές του δικταύου ΦΥΣΗ (NATURA) 2000, εκτός των οικοτόπων κοινοτικήςπροτεραιότητας όπου απαγορεύεται η εγκατάσταση των ανωτέρω βιομηχανικών μονάδων,είναι δυνατή η χωροθέτηση τους σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενταιείναι δυνατή η χωροθέτηση τους σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενταιαπό τα νομικά καθεστώτα προστασίας τους.

Σε δάση ή δασικές εκτάσεις, στο πλαίσιο των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας, ότανδεν είναι τεχνικοοικονομικά πρόσφορη ή εφικτή η εγκατάσταση εκτός των περιοχών αυτών

Page 9: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Στο ειδικό χωροταξικό υιοθετήθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ πλήρως οι θέσεις του ΣΜΕ(Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Εταιρειών), που απαιτούσε τα εξής:

«Η εξορυκτική δραστηριότητα είναι η μόνη που δεν μπορεί να χωροθετηθεί κάπου αλλούεκτός από το συγκεκριμένο χώρο, όπου η φύση δημιούργησε τα αποθέματα του ορυκτούπλούτου και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας και παραγωγής προϊόντων είναι προφανέςότι επίσης πρέπει να βρίσκονται κοντά στους χώρους που υπάρχει το κοίτασμα και δενμπορούν να χωροθετηθούν σε μια γενική βιομηχανική περιοχή κάπου μακριά…..Επιβάλλεται!! λοιπόν να καθορισθούν οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες, μπορείνα υπάρξει εκμετάλλευση φυσικών πόρων εντός προστατευόμενων περιοχών, αντί εξνα υπάρξει εκμετάλλευση φυσικών πόρων εντός προστατευόμενων περιοχών, αντί εξαιτίας νομικού κενού να ισχύει στην πράξη απόλυτη απαγόρευση..»

Page 10: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Α. Μερτζάνης Α. Παπαδόπουλος F. Marabini 2004 «Επιπτώσεις στα υδρο-γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των δασικών οικοσυστημάτων του ορεινού όγκου της γ μ ρφ γ χ ρ ηρ ημ ρ γ ης

Γκιώνας, από την εξορυκτική δραστηριότητα των μεταλλείων βωξίτη»

Επιπτώσεις των επιφανειακών εκμεταλλεύσεωνΕπιπτώσεις των επιφανειακών εκμεταλλεύσεων

α. Μεταβολές στα γεωλογικά - υδρογεωμορφολογικάβ ς γ γ ρ γ μ ρφ γχαρακτηριστικά της περιοχής,β. Μεταβολές στα επιφανειακά και υπόγεια ύδαταγ. Αλλοίωση του τοπίου της βορειοανατολικής Γκιώνας,δ Μεταβολές στην ποιότητα αέραδ. Μεταβολές στην ποιότητα αέραε. Μεταβολές στο μικροκλίμα,στ. Πρόκληση θορύβου και δονήσεων,ζ. Μεταβολές στη χλωρίδα και πανίδαζ β ς η χ ρ

Page 11: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Μεταβολές στη γεωμορφολογική δομή και τις υδρο-γεωμορφολογικέςδιεργασίεςδιεργασίες

• Διαφοροποίηση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών απορροής τωνΔιαφοροποίηση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών απορροής τωνυδάτων.• Αύξηση των ρυθμών διάβρωσης του εδάφους.• Αύξηση των επίκτητων φαινομένων εδαφικών θραύσεων και αστάθειαςξη η η φ μ φ ρ ς• Αύξηση της στερεοπαροχής, στους ποταμούς και χείμαρρους.• Απόφραξη της κοίτης χειμάρρων.

Page 12: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Επιπτώσεις των υπόγειων εκμεταλλεύσεωνΗ υπόγεια εξόρυξη πλεονεκτεί μόνο στα ορατά αποτελέσματα δηλαδή την μικρότερηΗ υπόγεια εξόρυξη πλεονεκτεί μόνο στα ορατά αποτελέσματα, δηλαδή την μικρότερη

παραμόρφωση του τοπίου, παρόλα αυτά έχει συνέπειες στην

υδρολογία της περιοχής (αποστράγγιση επιφανειακών και υπόγειων ταμιευτήρων)

ανάπτυξη φαινόμενων καθιζήσεων.

Οι συνέπειες αυτές εμφανίζονται με μικρό η μεγάλο χρόνο καθυστέρησης σε σχέση με το χρόνοεπέμβασης και είναι πρακτικά αναπόφευκτες επειδή δεν απαιτούνται και επομένως εκλείπουνουσιαστικές προκαταρκτικές μελέτες αλλά και ελεγκτικοί μηχανισμοί παρακολούθησης.

Page 13: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Το τοπίο της Γκιώνας φέρει έντονα τα σημάδια της μεταλλευτικήςΤο τοπίο της Γκιώνας φέρει έντονα τα σημάδια της μεταλλευτικήςδραστηριότητας. Ορισμένα μεταλλεία δεσπόζουν της Καλοσκοπής,«κρέμονται» πάνω από τον Αποστολιά αρκετά ακόμα είναιτοποθετημένα σε κορυφές., Υπάρχουν πολλές θέσεις εξορύξεων, στιςημ ρ φ ς ρχ ς ς ξ ρ ξ ςοποίες δεν είναι ορατό κανένα ίχνος έστω και στοιχειώδουςαποκατάστασης (χαρακτηριστικά αναφέρονται οι θέσεις Λυρίτσα, ΛάκκεςΛυρίτσας, Τρύπη, Καρκάνη Ράχη). Σε ορισμένες περιπτώσεις, ηαποκατάσταση περιορίζεται σε δενδροφυτεύσεις των σωρών των στείρωναποκατάσταση περιορίζεται σε δενδροφυτεύσεις των σωρών των στείρων

Page 14: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΥΤΟΨΙΕΣ

Σε μία περίπτωση [θέση «Κόκκινο Χώμα»], διαπιστώθηκε απόρριψη εξορυκτικών αποβλήτων σε μηοριοθετημένο ρέμα.

Σε μία περίπτωση θέση «Καρβούνι»], εργοτάξιο έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί μέσα σε ρέμα πουκαταλήγει στη Ρεκάκαταλήγει στη Ρεκά.

Σε μία περίπτωση [περιοχή «Βράϊλα», 2004 μ. υψόμετρο], διαπιστώθηκε ανεξέλεγκτη απόρριψημεταλλικών δοχείων (βαρελιών) άγνωστου περιεχομένου στην αλπική ζώνη

Σε αλπικό λιβάδι, θέση Μέγα Ημεροτόπι , διαπιστώθηκε η διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων χωρίςνα έχει δοθεί ως σήμερα απάντηση για τη νομιμότητα τους.χ ς ήμ ρ η η γ η μ μ η ς

Σε διάφορα σημεία και ειδικότερα σε περιοχές που δεν έχουν οριοθετηθεί ή σημανθεί, διαπιστώθηκεαπόθεση υλικών εξόρυξης σε αλπικά λιβάδια. Μεταξύ των σημείων αυτών είναι και η θέση «ΛάκκεςΛυρίτσας»,

Η κίνηση της πλειονότητας των οχημάτων πραγματοποιείται χωρίς κάλυψη και χωρίς διαβροχή τουδρόμουδρόμου,

Σε ορισμένα σημεία, όπως στις θέσεις «Κόκκινο Χώμα» και «Πριόνι», υπάρχει φύτευση των σωρώνεκσκαφής με ξενικά είδη (π.χ. ακακίες).

Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός κοιλοτήτων και σωρών εκσκαφής, οι οποίες δεν είναι οριοθετημένες,δεν φαίνεται να επιτηρούνται και στις οποίες δεν φαίνεται να λαμβάνει χώρα καμία εμφανής εργασίαφ ηρ ς ς φ μβ χ ρ μ μφ ής ργαποκατάστασης. Η αποκατάσταση, τις περισσότερες φορές, συνίσταται όχι σε επαναφορά, αλλά σεδενδροφύτευση των σωρών.

Στο Ρέμα Ρεκάς διαπιστώθηκαν εκτεταμένες επιχωματώσεις από παρελθούσα εξορυκτικήδραστηριότητα (που έχει λήξει το 1977). Στην περιοχή, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός απόσκουριασμένα μεταλλικά δοχεία (βαρέλια), τα οποία βρίσκονται προφανώς εκεί για πολύ καιρόσκουριασμένα μεταλλικά δοχεία (βαρέλια), τα οποία βρίσκονται προφανώς εκεί για πολύ καιρό

Page 15: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΦΤΩΧΕΙΑ

Χώρες πλούσιες σε φυσικούς πόρους συμβαίνει να έχουν χαμηλότερους ρυθμούςανάπτυξης και πολύ υψηλότερα ποσοστά φτώχιας από χώρες που δεν διαθέτουνανάπτυξης και πολύ υψηλότερα ποσοστά φτώχιας από χώρες που δεν διαθέτουντέτοιους πόρους. Μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός εξάρτησηςμιας χώρας από τις εξορυκτικές βιομηχανίες, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό τωνπολιτών της ζει κάτω από το όριο της φτώχιας.

Επιπλέον, οι περιβαλλοντικές καταστροφές είναι τόσο μεγάλες που τομείς όπωςΕπιπλέον, οι περιβαλλοντικές καταστροφές είναι τόσο μεγάλες που τομείς όπωςγεωργία, αλιεία, δασοκομία, πρακτικά εξαφανίζονται και οι κάτοικοι στερούνταιακόμα και τα βασικά για την επιβίωσή τους

Page 16: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Eιρήνη Κλαμπατσέα, "H βιώσιμη επανένταξη περιοχών με εξειδίκευση στην εξορυκτική δραστηριότητα ως κατεύθυνση του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού", εισήγηση σε ημερίδα του ΤΕΕ, 20/9/2006

Πολύ χαρακτηριστικά στην παραπάνω εισήγηση παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα

ημ ρ ,

Πολύ χαρακτηριστικά στην παραπάνω εισήγηση παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματαέρευνας για το Μαντούδι της Εύβοιας που καταδεικνύουν πώς ένας τοπικός ορυκτός πόροςμετατράπηκε σε παράγοντα υπανάπτυξης μιας περιοχής και ανέδειξε την εγγενή παθογένειατης λειτουργικής εξειδίκευσης της στον εξορυκτικό-μεταλλευτικό τομέα.

Page 17: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ?

Δημογραφικά στοιχεία ΦωκίδαςΟ πληθυσμός της Φωκίδας σύμφωνα με την απογραφή του 2001 εκτιμάται στους 48.285κατοίκους (αύξηση κατά 4.102 άτομα την τελευταία δεκαετία)20 έως 59 ετών 50%60 και άνω 35,41%Στο σύνολο του πληθυσμού της ΦωκίδαςΣτο σύνολο του πληθυσμού της Φωκίδας31.760 είναι αγροτικός και οι 16.524 είναι ημιαστικός.Εργατικό δυναμικόΣύμφωνα με την απογραφή του 2001 το εργατικό δυναμικό το οποίο εκτιμάται περίπου στα13.210 άτομα, (μείωση κατά 2000 άτομα την τελευταία δεκαετία)Ο τριτογενής τομέας απασχολεί 7.350 εργαζομένους έναντι των 3.660 εργαζομένωντου δευτερογενή τομέα και των 3.036 του πρωτογενή.

Page 18: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) του ΝομούΦωκίδαςΗ εξέλιξη του ΑΕΠ για την Στερεά Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια φαίνεται στον ξ ξπίνακα που ακολουθεί.

Στον νομό Φωκίδας παράγεται, για την περίοδο 2000-2005, κατά μέσο όρο 4,7% του ΑΕΠ της ΣτερεάςΕλλάδας

Page 19: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

Νομός κκ ΑΕΠΑπόκλιση από Μ Ο ΣτερεάςΝομός κκ ΑΕΠ Μ.Ο Στερεάς

Βοιωτία 33.411 +14.415

Εύβοια 14.184 -4.812

Ε ί 9 441 9 555Ευρυτανία 9.441 -9.555

Φθιώτιδα 16.756 -2.240

Φωκίδα 12.410 -6.586

Περιφέρεια 18.996 -

Page 20: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 21: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η ανεργία στην περιοχή

Στο σύνολο της χώρας, η ανεργία το 2007 ήταν 8,3%, παρουσιάζοντας μείωση κατά 0,6% σε σχέση με το 2006. Αντίστοιχα, στη Στερεά ήταν 9,4%, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος κατά 0,3%. Όσον αφορά στην ανεργία στους νομούς της Στερεάς το 2007, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού), το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας είχε

ί ύ ί ύη Φωκίδα με 15,5% και ακολουθούν η Βοιωτία με 11,1%, η Εύβοια με 10,4%, η Ευρυτανία με 7,6% και τέλος η Φθιώτιδα με 4,4%.

Page 22: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Τα αναπτυξιακά έργα στην περιοχή

Page 23: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Σ άΣυμπερασματικάΑν η ανταγωνιστικότητα ορίζεται ως η ικανότητα διατήρησης καιβελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της χώρας,αναβάθμισης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ενίσχυσης τηςαπασχόλησης και της πραγματικής συνοχής, της περιβαλλοντικήςπροστασίας, της ποιότητας της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης τηνρ ς, ης η ς ης ης μ ρφ ης ηεπάρκεια και ποιότητα των υποδομών κ.ά. ΤΟΤΕ ο νομός διακρίνεταιγια την χαμηλή ανταγωνιστικότητα του με χαμηλό κατά κεφαλήνεισόδημα για τους πολίτες, με χαμηλό ποσοστό απασχόλησης καιεισόδημα για τους πολίτες, με χαμηλό ποσοστό απασχόλησης καιυψηλή ανεργία

Page 24: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Η Βιώσιμη (αειφόρος) ανάπτυξη ορίζεται ως:

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗμη ( φ ρ ς) ξη ρ ζ ς

"ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενεάς, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τηνικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες" .

είναι η μεταλλευτική δραστηριότητα βιώσιμη, εφ΄όσον στηρίζεται στην εκμετάλλευσηώ ώ ό ?μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων?

τηρείται ο βασικός όρος της «φειδωλής εξόρυξης» ώστε να διαφυλαχθούν επαρκήαποθέματα για τις επόμενες γενεές?μ γ ς μ ς γ ς

υπάρχει στρατηγική αποτίμηση από κρατικούς και διεθνείς φορείς για την πραγματικήβιωσιμότητα των ορυκτών πόρων?

θα εφαρμοστεί η «αρχή της προφύλαξης» (Πόση είναι η μικρότερη δυνατή ζημία και όχιπόση ζημιά είναι αποδεκτή)?

Μπορούν να απαντηθούν θετικά τα παραπάνω ερωτήματα όταν «Ρυθμιστής» είναι η αγορά, που σημαίνει εξόρυξη με όσο το δυνατόν ταχύτερους ρυθμούς, ώστε να μεγιστοποιηθούν ταέ δ άλλ λ έ ό άλλ άκέρδη, με παράλληλες έρευνες για τον εντοπισμό άλλων κοιτασμάτων.

Page 25: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

Η Κίνηση για την σωτηρία της Γκιώνας

Η Κίνηση για την σωτηρία της Γκιώνας δημιουργήθηκε από κατοίκους των χωριών της, γιατί το ποτήρι ξεχείλισε πια και δεν μπορούμε πλέον να ανεχόμαστε:•Την «ελεύθερη αγορά», ελεύθερα να καταστρέφειΤην «ελεύθερη αγορά», ελεύθερα να καταστρέφει•Τα δημόσια αγαθά να θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους των λίγων•Τις κυβερνήσεις να νομοθετούν προς όφελος των εταιρειών •Τους αιρετούς να μας εμπαίζουν

Στο σύντομο χρονικό διάστημα που δραστηριοποιούμαστε έχουμε κάνει αρκετά, είχαμε κάποιες επιτυχίες με σημαντικό κόστος είναι αλήθεια. Το κυριότερο που θεωρούμε ότι καταφέραμε είναι ότι σπάσαμε το φράγμα της σιωπής πουΤο κυριότερο που θεωρούμε ότι καταφέραμε είναι ότι σπάσαμε το φράγμα της σιωπής που κυριαρχούσε μέχρι σήμερα και αυτό το βλέπουμε από την συσπείρωση τοπικών φορέων, αλλά και συλλογικοτήτων και πολιτών απ΄ όλη την Ελλάδα που τάσσονται αλληλέγγυοι και αποφασισμένοι να πουν πια ένα μεγάλο ΟΧΙ.

Ο ώΟ αγώνας μαςείναι αγώνας για το περιβάλλον και την ζωή

σε αυτό τον αγώνα δεν είμαστε μόνοι

Page 26: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ

•Καμιά υπαίθρια εξορυκτική δραστηριότητα στη Γκιώνα. Να ανακληθούν όλες οι άδειες υπαίθριων εκμεταλλεύσεων.•Καμιά εξορυκτική δραστηριότητα στις περιοχές «NATURA» και στις δασικές εκτάσεις ούτεΚαμιά εξορυκτική δραστηριότητα στις περιοχές «NATURA» και στις δασικές εκτάσεις, ούτε υπαίθρια, ούτε υπόγεια. •Να συσταθεί άμεσα φορέας διαχείρισης των περιοχών «NATURA» στην Γκιώνα, με προϋπολογισμό και σχέδιο δράσης, με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.•Αποκατάσταση όλων των παλιών εκμεταλλεύσεων άμεσα. Να δοθούν άμεσα χρήματα από τις Μεταλλευτικές εταιρείες στο φορέα διαχείρισης ή στους τοπικούς φορείς, ώστε να αποκαταστήσει το περιβάλλον ανεξάρτητος φορέας από τα μεταλλεία. Η αποκατάσταση να γίνεται με φυτά της τοπικής χλωρίδαςγίνεται με φυτά της τοπικής χλωρίδας. •Εκπόνηση νέων μελετών αποκατάστασης με βάση την υφιστάμενη κατάσταση, για το μετριασμό των έτσι κι αλλιώς δυσμενών αποτελεσμάτων από την εξορυκτική δραστηριότητα, σε συνεργασία με Τ.Ε.Ε., Σύλλογο Δασολόγων, Ε.Μ.Π., τοπική κοινωνία και φορείς. •Άμεσος και συνεχής έλεγχος τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και των αποκαταστάσεων, από το αρμόδιο τμήμα της Νομαρχίας και από την Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. •Να αλλάξει ο Μεταλλευτικός κώδικας στην κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος και των δασώνκαι των δασών•Άμεσος έλεγχος τήρησης των συνθηκών και των μέτρων ασφαλείας για τους εργαζόμενους στα μεταλλεία από την Επιθεώρηση Μεταλλείων.

Page 27: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές

ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ

•Οι αρμόδιοι φορείς της πολιτείας, να ενημερώνουν την τοπική κοινωνία και τους τοπικούς φορείς, για όλες τις αιτήσεις των μεταλλευτικών εταιρειών για νέες δραστηριότητες, πριν την φ ρ ς γ ς ς ή ς μ ρ γ ς ρ ηρ η ς ρ ηέγκρισή τους. •Να χρηματοδοτηθούν από τις εταιρείες, μελέτες σχετικές με τις επιπτώσεις στο υδάτινο δυναμικό των υδρολογικών λεκανών της Γκιώνας, των Βαρδουσίων και της Οίτης. •Να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας στο Νομό Φωκίδας μέσα από τα μέτρα προστασίας•Να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας στο Νομό Φωκίδας μέσα από τα μέτρα προστασίας για το περιβάλλον στα βουνά της Φωκίδας. •Να τοποθετηθούν όργανα μέτρησης των δονήσεων από τις εξορύξεις. •Να αποζημιωθούν οι κάτοικοι στο Δημ. Διαμέρισμα του Αποστολιά για τις ζημιές που έχουν υποστεί από τα φουρνέλα•Να πληρώνουν οι εταιρείες εκ των προτέρων ρήτρα ως εγγύηση για την περιβαλλοντική αποκατάσταση•Το σύμπλεγμα Οίτη Βαρδούσια Γκιώνα με την λεκάνη απορροής του Μόρνου πρέπει να να•Το σύμπλεγμα Οίτη, Βαρδούσια Γκιώνα με την λεκάνη απορροής του Μόρνου, πρέπει να να κηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή. Ο Εθνικός Δρυμός Οίτης πρέπει να επεκταθεί, και να κηρυχθούν πυρήνες Εθνικών Δρυμών σε Βαρδούσια και Γκιώνα

Page 28: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 29: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 30: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 31: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 32: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 33: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 34: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 35: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 36: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 37: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 38: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 39: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 40: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 41: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 42: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 43: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 44: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 45: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 46: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 47: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 48: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 49: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 50: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 51: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 52: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 53: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 54: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 55: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 56: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές
Page 57: Γκιώνα: Το βουνό με το βωξίτη και τις ανοικτές πληγές