Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση...

14
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗΣ Δρ Περιβολάρης Γιάννης , Κώνστας Κωνσταντίνος & Βουγιούκα Άννα ΜΑΪΟΣ 2010

description

Αιολική Ενέργεια: η Πρωτοπόρος των ΑΠΕInFlow Wind Energy Consultinghttp://www.inflow.gr/upload_files/file/InFlow_MES202020_Renes2010.pdf?phpMyAdmin=de9fb5174e433c93c9ef2db655229c4b

Transcript of Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση...

Page 1: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ

ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗΣ

Δρ Περιβολάρης Γιάννης, Κώνστας Κωνσταντίνος & Βουγιούκα Άννα

ΜΑΪΟΣ 2010

Page 2: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 1/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗΣ

Προοίμιο

Η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο συνιστά πλέον βασικό περιορισμό στον

Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό, λόγω του υποχρεωτικού χαρακτήρα του στόχου για την

προώθηση των ΑΠΕ που θέτει η Νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/28/ΕΚ. Δεδομένης της μέχρι

τώρα μεγάλης καθυστέρησης στην προώθηση των ΑΠΕ στη χώρα μας, για την επίτευξη του

στόχου απαιτείται μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη την επόμενη δεκαετία. Ιδιαιτέρως η Αιολική

Ενέργεια, λόγω ωριμότητας, αποδοτικότητας και οικονομικότητας, πρέπει να παίξει τον

κυρίαρχο ρόλο. Στην προοπτική αυτή και υπό το πρίσμα των τρεχουσών οικονομικών

συνθηκών, στο γενικότερο σχεδιασμό ανάπτυξης των ΑΠΕ, με ορίζοντα το 2020, πρέπει να

συνυπολογιστεί και η μεγιστοποίηση του Εθνικού οφέλους σε οικονομικούς όρους.

Στην εργασία αυτή εκτιμάται αρχικά η συνεισφορά των ΑΠΕ το 2020 ώστε να εκπληρωθεί ο

Εθνικός στόχος, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στην ηλεκτροπαραγωγή. Στην

υιοθετούμενη προσέγγιση, η διαχείριση της ζήτησης ξεκινά από τις ΑΠΕ που απαιτείται να

ενσωματωθούν, σε αντίθεση με την έως τώρα συνήθη πρακτική που δίνει προτεραιότητα στις

συμβατικές μονάδες βασιζόμενη σε ελαχιστοποίηση του οριακού κόστους της

ηλεκτροπαραγωγής. Όμως, η λογική αυτή είναι πολύ επισφαλής δεδομένης της

ενσωμάτωσης στο κόστος των συμβατικών μονάδων φόρων εκπομπών CO2.

Σημειώνεται πως η παρούσα αφορά σε συμπλήρωση της αντίστοιχης έκθεσης της InFlow

του 2009 θεωρώντας επιπλέον Σενάρια που σχετίζονται με τις εξελίξεις λόγω της οικονομικής

κρίσης.

Page 3: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 2/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

1. Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται συνεχείς και ραγδαίες αλλαγές στον παγκόσμιο

ενεργειακό χάρτη. Με δεδομένη την αύξηση των ενεργειακών αναγκών, στα προβλήματα

που σχετίζονται με την εξάντληση του πετρελαίου και των λοιπών ορυκτών καυσίμων - τα

αποθέματα των οποίων βρίσκονται συγκεντρωμένα σε λίγες χώρες - έχουν σε ύψιστη θέση

προστεθεί η ενεργειακή εξάρτηση και η κλιματική αλλαγή. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ κατέληξε

πρόσφατα σε δέσμη Νέων Οδηγιών με ορίζοντα το 2020, οι οποίες θέτουν μάλιστα

υποχρεωτικούς στόχους για τα κράτη μέλη. Μία από αυτές αφορά στην προώθηση των ΑΠΕ,

επισημαίνοντας ότι ο συγκεκριμένος κλάδος ξεχωρίζει ως ο κυρίαρχος σε δυνατότητες

μείωσης της ρύπανσης και των εκπομπών ΑΦΘ, ενισχύοντας επιπλέον σημαντικά την

ενεργειακή αυτονομία των κρατών μελών. Ταυτόχρονα, η ουσιαστική συμβολή των ΑΠΕ στη

δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και γενικότερα στην οικονομική ανάπτυξη φαίνεται

καθοριστική στις μέρες μας, υπό το πρίσμα των τρεχουσών συνθηκών της διεθνούς

οικονομίας.

Εκ του συνόλου των ΑΠΕ, η Αιολική ως η πλέον ώριμη τεχνολογικά, οικονομικά και

ενεργειακά αποδοτική, αλλά και με τη δυνατότητα να πετύχει μεγάλες κλίμακες είναι εκείνη η

οποία θα πρωτοστατήσει στην επίτευξη των στόχων αυτών. Οι τελευταίες προβλέψεις της

Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας αντιστοιχούν σε εγκαταστάσεις συνολικής ισχύος

230.000 MW μέχρι το 2020 αντιστοιχώντας στο 18.3% της ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ.

Ήδη, σε επίπεδο ΕΕ έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, από το

2007, στην ΕΕ η Αιολική Ενέργεια έχει ξεπέρασε σε νέες εγκαταστάσεις όλες τις άλλες πηγές

ενέργειας, ακόμα και το Φυσικό Αέριο. Συγκεκριμένα, το 40% περίπου όλων των

νέων εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ ήταν έργα Αιολικής

Ενέργειας. Σε μερικές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Δανία, η

διείσδυση της Αιολικής Ενέργειας είναι μεγάλης κλίμακας, ενώ σε άλλες, όπως η Πορτογαλία,

οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι πραγματικά εντυπωσιακοί. Αλλά και πολλά νέα κράτη μέλη, όπως

η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν αξιοσημείωτη ανάπτυξη. Αλλά και σε

Παγκόσμιο επίπεδο, η Αιολική Ενέργεια πρωτοστατεί. Το 2009, το σύνολο των

εγκαταστάσεων προσέγγισε τα 160.000 MW, ενώ αξίζει να σημειωθεί η πολύ μεγάλη

ανάπτυξη των ΗΠΑ που βρίσκεται πλέον στην πρώτη θέση παγκοσμίως. Η χώρα μας,

παρότι από τους πρωτοπόρους στην Αιολική Ενέργεια κατέχει με βάση τα στοιχεία του 2009

μόλις την 11η θέση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, υστερώντας κατά πολύ στην προώθηση της

Αιολικής, αλλά και των ΑΠΕ γενικότερα. Επισημαίνεται δε ότι το εκμεταλλεύσιμο δυναμικό

Page 4: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 3/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

των ανανεώσιμων πηγών στη χώρα μας είναι άφθονο, και ειδικότερα το αιολικό

χαρακτηρίζεται από τα καλύτερα της Ευρώπης, συνιστώντας (αναξιοποίητο) εθνικό πλούτο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με τους ρυθμούς που ισχύουν σήμερα, οι απαιτούμενοι στόχοι

(όπως προκύπτουν από τα επόμενα) θα προσεγγιστούν κάπου στη δεκαετία 2080-2090, αντί

το 2020.

Παρά τη μεγάλη και ίσως αδικαιολόγητη καθυστέρηση (οι αιτίες για την οποία ξεφεύγουν του

παρόντος) - τη στιγμή μάλιστα που το σημειούμενο επενδυτικό ενδιαφέρον είναι τεράστιο - τα

χρονικά περιθώρια για το στόχο του 2020 επαρκούν, αρκεί η αλλαγή και η αποτελεσματική

δράση για την μεγάλη ανάπτυξη της Αιολικής Ενέργειας και των ΑΠΕ γενικότερα να ξεκινήσει

άμεσα. Στην προοπτική αυτή τονίζονται οι τεράστιες οικονομικές ευκαιρίες (ανάπτυξη και

ενίσχυση υποδομών στην περιφέρεια, χιλιάδες θέσεις απασχόλησης) που δεν πρέπει να

χαθούν, επισημαίνοντας ότι η μη προώθηση των ΑΠΕ συνεπάγεται επιπλέον κόστη για την

εθνική οικονομία (πρόστιμα, δικαιώματα ρύπων), αλλά και τον καταναλωτή, τα οποία πρέπει

να αποφευχθούν. Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη και την υφιστάμενη κατάσταση της Εθνικής

Οικονομίας, κυρίαρχο ζητούμενο αποτελεί το δίπτυχο: καθορισμός των Αιολικών και των

ΑΠΕ συνολικά που πρέπει να ενσωματωθούν σε συνδυασμό με τον προσδιορισμό των

κατευθύνσεων ώστε η διείσδυσή τους να επιτυγχάνεται με ασφαλείς οικονομικούς όρους

προς όλες τις κατευθύνσεις.

Page 5: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 4/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2. Συνεισφορά των ΑΠΕ στην Ηλεκτροπαραγωγή

2.1 Προϋπόθεση η Επίτευξη των Εθνικών Στόχων

Η ΟΔΗΓΙΑ 2009/28/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της

23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες

πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77/ΕΚ

και 2003/30/ΕΚ, θέτει υποχρεωτικούς στόχους για τα κράτη μέλη ως προς την προώθηση

των ΑΠΕ α) για το συνολικό μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη

τελική κατανάλωση ενέργειας και β) για το μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις

μεταφορές. Συγκεκριμένα, κάθε κράτος μέλος μέριμνα ώστε το μερίδιο ενέργειας από

ανανεώσιμες πηγές, στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020, να αντιστοιχεί

τουλάχιστον στον εθνικό συνολικό στόχο του, ο οποίος για την Ελλάδα, σύμφωνα µε το

Παράρτημα Ι.Α της Οδηγίας, ανέρχεται σε 18%. Αυτοί οι υποχρεωτικοί στόχοι για κάθε

κράτος μέλος είναι σύμμορφοι προς τον στόχο με τον οποίο το μερίδιο της ενέργειας από

ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Κοινότητας πρέπει το 2020 να

ανέρχεται σε τουλάχιστον 20%.

Παράλληλα, θα πρέπει το μερίδιο της ενέργειας από ΑΠΕ σε όλες τις μορφές μεταφορών να

αντιπροσωπεύει, το 2020, ποσοστό τουλάχιστον 10% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας

στις μεταφορές, στόχος κοινός για όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλιστεί συνέπεια

των προδιαγραφών για τα καύσιμα κίνησης και διαθεσιμότητα των καυσίμων. Στο πλαίσιο

της Νέας Οδηγίας, για την ευκολότερη επίτευξη των στόχων αυτών κάθε κράτος μέλος

προωθεί και ενθαρρύνει την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Επιπλέον,

από κοινού με την Νέα Οδηγία για τις ΑΠΕ έχει καταρτιστεί και εγκριθεί δέσμη μέτρων η

οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων Οδηγία με στόχο την μείωση των αερίων του

θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 20% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 με την

οποία τίθενται δεσμευτικοί εθνικοί στόχοι για την περίοδο 2013-20 για τις εκπομπές από

τομείς που δεν καλύπτονται από το ΣΕΔΕ. Για την Ελλάδα ο στόχος αυτός ισοδυναμεί με

4% μείωση εκπομπών.

Συνοψίζοντας τα προηγούμενα, για την Ελλάδα, ο δεσμευτικός στόχος συμμετοχής των

ανανεώσιμων πηγών κατά 18% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το έτος 2020

συνδυάζεται και λειτουργεί σε πλήρη συνέργεια µε τρεις άλλους συγγενείς στόχους που

έχουν τεθεί στον ίδιο χρονικό ορίζοντα:

1. τον επίσης δεσμευτικό και άμεσα συσχετιζόμενο (εγγενή) στόχο συμμετοχής 10% των

ανανεώσιμων πηγών στην τελική κατανάλωση ενέργειας για τις μεταφορές,

Page 6: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 5/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2. τον μη δεσμευτικό αλλά επίσης άμεσα συσχετιζόμενο στόχο βελτίωσης κατά 20% της

ενεργειακής απόδοσης, σημειώνοντας ότι η εξοικονόμηση χαρακτηρίζεται ως μία από τις

αποτελεσματικότερες μεθόδους για την επίτευξη του στόχου του 18% για τις ΑΠΕ,

3. τον δεσμευτικό αλλά έμμεσα συσχετιζόμενο στόχο μείωσης κατά 4% των εκπομπών

αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση µε τα επίπεδα του 2005, για τις κατηγορίες εκτός πεδίου

εφαρμογής του ΣΕΔΕ, μη εξαιρουμένων των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.

Από τους παραπάνω τρεις συγγενείς στόχους, οι δύο πρώτοι επιδρούν άμεσα στην επίτευξη

του Εθνικού στόχου για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών στη χώρα μας και για το

λόγο αυτό λαμβάνονται υπόψη ρητά στην ανάλυση της παρούσας. Ως προς τον τρίτο στόχο,

είναι προφανές ότι η επίτευξή του εξαρτάται τόσο από την εξοικονόμηση ενέργειας όσο και

από την αλλαγή μείγματος (περιλαμβάνοντας αντικατάσταση παλαιών θερμικών μονάδων,

βελτίωση τεχνολογίας υφιστάμενων, ενσωμάτωση ΑΠΕ). Πρόκειται δηλαδή για παράγωγο

αποτέλεσμα δράσεων, μία εκ των οποίων είναι η προώθηση των ΑΠΕ. Επομένως, ο στόχος

για τη μείωση εκπομπών εξαρτάται από την αντίστοιχη επίτευξη του στόχου για τις ΑΠΕ (σε

συνδυασμό με εξοικονόμηση και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας), και όχι

αντίστροφα. Άλλωστε, οι πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένες

μεταξύ τους υπό την έννοια ότι η δεύτερη πρέπει να εξυπηρετεί και τις ανάγκες της πρώτης.

Ως εκ τούτου, τα όποια αποτελέσματα του στόχου για τη μείωση των εκπομπών δεν

επιδρούν στην ποσοτικοποίηση του στόχου για τις ΑΠΕ.

Σημειώνεται επίσης πως στο σχέδιο νόμου «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την

αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ...» που έχει κατατεθεί στη Βουλή, τίθεται αυξημένος

στόχος για τη συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική

κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό 20% (αντί για 18% που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση).

Ο στόχος αυτός εξειδικεύεται περαιτέρω στα εξής:

- Συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη

κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%.

- Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας για

θέρμανση και ψύξη σε ποσοστό τουλάχιστον 20%.

- Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις

μεταφορές σε ποσοστό τουλάχιστον 10%.

Στην υπόψη μελέτη, τα σενάρια αναφοράς προϋποθέτουν εκπλήρωση του Εθνικού στόχου

για την προώθηση των ΑΠΕ με ταυτόχρονη επίτευξη των Εθνικών στόχων στους άμεσα

συγγενείς τομείς (μεταφορές, εξοικονόμηση - ενεργειακή απόδοση), όπως αυτοί

υποδεικνύονται από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (δηλαδή 18% συμμετοχής των ΑΠΕ στην

ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας).

Page 7: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 6/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2.2 Προβλέψεις Εξέλιξης της Ηλεκτροπαραγωγής

Τα σενάρια αναφοράς της εργασίας αυτής, τα οποία προϋποθέτουν επίτευξη των Εθνικών

στόχων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/28/ΕΚ, διατυπώνονται με βάση την

εξέλιξη της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας και την πρόβλεψη της

ηλεκτροπαραγωγής για το 2020. Τα υιοθετούμενα σενάρια είναι τρία και συγκεκριμένα

αφορούν στα εξής:

Α. Σενάριο εξέλιξης των ενεργειακών μεγεθών όπως προβλέπονταν πριν ξεσπάσει η

οικονομική κρίση. Στο σενάριο αυτό, η εκτίμηση ως προς την ακαθάριστη τελική κατανάλωση

ενέργειας προκύπτει από την έκθεση του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής του

2008, υποθέτοντας και την εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης. Η εκτίμηση ως προς την

ηλεκτροπαραγωγή προκύπτει από πρόσφατα στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας, στα οποία λαμβάνονται αντίστοιχα υπόψη οι προβλέψεις της Δημόσιας

Επιχείρησης Ηλεκτρισμού και του Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής

Ενέργειας. Οι εκτιμήσεις του σεναρίου αυτού αντιστοιχούν σε εκείνες της έκθεσης «Ερμηνεία

Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα» της InFlow που συντάχθηκε το 2009.

Β. Σενάριο εξέλιξης των ενεργειακών μεγεθών που υποθέτει έντονες και μακροχρόνιες

επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Το σενάριο αυτό βασίζεται στις εκτιμήσεις των

ενεργειακών μεγεθών που προκύπτουν από την έκθεση του Συμβουλίου Εθνικής

Ενεργειακής Στρατηγικής του 2009, λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη και τα απολογιστικά

στοιχεία από το Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας των

τελευταίων δύο ετών.

Γ. Σενάριο εξέλιξης των ενεργειακών μεγεθών όπως προκύπτουν λαμβάνοντας υπόψη την

οικονομική κρίση με σταδιακή ανάκαμψη. Το σενάριο αυτό στηρίζεται στις πλέον πρόσφατες

εκτιμήσεις του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για την εξέλιξη της

ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο Σύστημα, όπως διατυπώνονται στο

σχέδιο της ΜΑΣΜ 2010-2014.

Συνεπώς, για το έτος 2020, η συνολική εγχώρια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας

αναμένεται να ανέλθει σε 82.263 GWh για το σενάριο Α, σε 66.903 GWh για το σενάριο Β και

σε 74.484 GWh για το σενάριο Γ. Αναλυτικά, η εξέλιξη της εγχώριας κατανάλωσης ανά έτος

για τα διάφορα σενάρια περιγράφεται στον ακόλουθο πίνακα.

Page 8: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 7/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Έτος Σενάριο Α Σενάριο Β Σενάριο Γ

2010 67177 56240 59525

2011 69120 55350 60820

2012 71040 54933 62070

2013 72891 57717 63287

2014 74678 59342 64471

2015 76391 61333 65965

2016 77556 62921 67602

2017 78754 63666 69262

2018 79930 65032 70954

2019 81137 65676 72692

2020 82263 66903 74484

Πίνακας 1. Εκτιμήσεις εγχώριας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε GWh για τα διάφορα

θεωρούμενα Σενάρια.

Page 9: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 8/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2.3 Σκεπτικό Ενσωμάτωσης και Συνεισφοράς Τεχνολογιών ΑΠΕ

Για το σύνολο των τεχνολογιών ΑΠΕ, πλην των Αιολικών, έχει θεωρηθεί μέγιστη

ενσωμάτωσή τους στο ενεργειακό μείγμα σύμφωνα με τα στοιχεία των πηγών που

χρησιμοποιήθηκαν, όπου αυτό προκύπτει κατά τρόπο ρητό. Σε αντίθετη περίπτωση, η

ενσωμάτωσή τους εκτιμάται με βάση το εκμεταλλεύσιμο τεχνικό δυναμικό, την τεχνολογική

τους ωριμότητα, τις συνθήκες της αγοράς (κόστος, εξέλιξη κόστους, επενδυτικό ενδιαφέρον)

και τους αναμενόμενους ρυθμούς ανάπτυξης τους, κατόπιν ανάλυσης - επεξεργασίας -

πρόβλεψης των διαθέσιμων στοιχείων, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάκαμψη όπως

αντανακλάται στα επιμέρους Σενάρια αναφοράς. Επισημαίνεται δε ότι από την ανάλυση των

ανωτέρω πηγών προκύπτουν πολλές φορές διαφοροποιήσεις για τις δυνατότητες

ενσωμάτωσης των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, έγινε επιλογή των

στοιχείων εκείνων που ικανοποιούν στον βέλτιστο βαθμό το δίπτυχο ρεαλισμός - αισιόδοξη

ανάπτυξη της εκάστοτε τεχνολογίας ΑΠΕ (πλην των Αιολικών).

Η ποσοτικοποίηση του συνόλου των ενεργειακών μεγεθών έχει προκύψει από ανάλυση -

επεξεργασία επίσημων (δημοσιευμένων ή μη) μελετών, κειμένων και στοιχείων. Μεταξύ

αυτών οι εκθέσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής για το 2008 και το 2009,

τα πρακτικά από συνάντηση εργασίας στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αλλά και

τα ενεργειακά ισοζύγια που έχουν ανακοινωθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Ως προς τις

υφιστάμενες εγκαταστάσεις των Αιολικών, την ισχύ και τις αποδόσεις τους, τα δεδομένα

έχουν ληφθεί από σύγχρονα - επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής

Ενέργειας, του Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και

της ΔΕΗ. Ως προς τις προβλέψεις των εν δυνάμει νέων Αιολικών εγκαταστάσεων και των

αποδόσεών τους, οι εκτιμήσεις έχουν προκύψει συνεκτιμώντας και αναλύοντας

επικαιροποιημένα στοιχεία τόσο για το ηλεκτρικό δίκτυο όσο και για το αιολικό δυναμικό.

Μεταξύ αυτών το σχέδιο της Μελέτης Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς 2010 - 2014 και

σχετική μελέτη της InFlow για την ενεργειακή απόδοση Αιολικών με κριτήριο τη γεωγραφική

διασπορά. Στις Παραπομπές σημειώνεται το σύνολο των πηγών και στοιχείων που

χρησιμοποιήθηκαν.

Με δεδομένη τη μέγιστη δυνατή ενσωμάτωση του συνόλου των τεχνολογιών ΑΠΕ (πλην των

Αιολικών), η διαφορά που απαιτείται για να προσεγγιστεί ο στόχος πρέπει να καλυφθεί από

τα Αιολικά. Σε σχέση με τα τελευταία, ζητήματα ωριμότητας και οικονομικότητας δεν

υφίστανται. Ως προς τις λοιπές ΑΠΕ, παρότι κάποιες από αυτές είτε δεν είναι ακόμα τόσο

ώριμες τεχνολογικά ή/και χαρακτηρίζονται από αρκετά μεγάλο κόστος, θεωρείται ότι η

ενσωμάτωσή τους πρέπει να γίνει στο μέγιστο για τους εξής λόγους:

Page 10: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 9/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

- με τη διάδοση και ενσωμάτωση του συνόλου των τεχνολογιών πρακτικά αυξάνονται οι

παραγωγικοί κλάδοι, οπότε και αυξάνονται οι οικονομικές ευκαιρίες (θέσεις απασχόλησης,

ακόμα και βιομηχανική ανάπτυξη),

- βελτιστοποιείται η εκμετάλλευση του αναξιοποίητου δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών

της χώρας,

- ειδικότερα ως προς την ηλεκτροπαραγωγή, η μέγιστη δυνατή συνεισφορά από όλες τις

τεχνολογίες συμβάλλει τεχνικά στην δυνατότητα για περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ (και των

Αιολικών) αμβλύνοντας τις αβεβαιότητες που προκύπτουν από τη στοχαστικότητα των

πόρων (αέρας, νερό, ήλιος) για την εγγυημένη ισχύ και την ευστάθεια του ηλεκτρικού

δικτύου.

Βεβαίως, σε οποιαδήποτε περίπτωση όπου οι λοιπές τεχνολογίες δεν μπορούν να επιτύχουν

τα επιθυμητά αποτελέσματα σε αποδιδόμενη ενέργεια (που στην παρούσα εκτιμώνται ως τα

μέγιστα δυνατά), η Αιολική είναι αυτή που πρέπει να καλύψει το κενό τους.

Page 11: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 10/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2.4 Προβλέψεις Εγκαταστάσεων ΑΠΕ στην Ηλεκτροπαραγωγή

Στον πίνακα που ακολουθεί καταγράφονται οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ για την επίτευξη των

στόχων στα διάφορα Σενάρια αναφοράς. Είναι προφανής η κυριαρχία των Αιολικών, χωρίς

τη μεγάλη ανάπτυξη των οποίων είναι αδύνατη η επίτευξη των στόχων, όποιο Σενάριο τελικά

υπερισχύσει. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εγκατασταθούν προσεγγιστικά από

7500~9000MW, τη στιγμή που στο τέλος του 2009 ήταν εγκατεστημένα μόλις 1082MW. Η

επιμέρους ανάπτυξη φαίνεται σχηματικά στο Σχήμα 1, ενώ το μερίδιο των τεχνολογιών στην

ηλεκτροπαραγωγή ΑΠΕ αναπαρίσταται για το Σενάριο Γ που είναι και το πλέον

επικαιροποιημένο στο Σχήμα 2. Σημειώνεται επίσης ότι οι Αιολικές εγκαταστάσεις έχουν

εκτιμηθεί θεωρώντας ένα μέσο συντελεστή εκμεταλλευσιμότητας 25%, όσος περίπου στις

υφιστάμενες εγκαταστάσεις στο σύνολό τους, βαθμός απόδοσης ο οποίος έχει προκύψει και

σύμφωνα με εξειδικευμένη μελέτη της InFlow, που πραγματεύεται διάφορα σενάρια

γεωγραφικής διασποράς των Αιολικών στο ενδεχόμενο μεγάλης διείσδυσηςϒ. Στο πιθανό

ενδεχόμενο όπου π.χ. για λόγους ηλεκτρικού δικτύου δεν καταστεί εφικτή η μεγάλης

κλίμακας εγκατάσταση Αιολικών σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό (π.χ. νησιά), τότε ο

μέσος συντελεστής εκμεταλλευσιμότητας θα κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα, οπότε και θα

χρειαστεί η εγκατάσταση ακόμα περισσότερων Αιολικών.

Εγκαταστάσεις (MW) Σενάριο Α Σενάριο Β Σενάριο ΓΑ/Π 9178 7436 8219Φ/Β 917 631 779Υ/Η 3722 3150 3493ΒΙΟ 202 156 177ΓΕΩ 24 24 24CSP 300 0 220

Ποσοστό Αιολικών σε Ηλ/παραγωγή ΑΠΕ 73.87% 70.04% 72.12%

Πίνακας 2. Εκτιμήσεις εγκαταστάσεων τεχνολογιών ΑΠΕ για τα διάφορα θεωρούμενα σενάρια.

ϒ Για την εκτίμηση του αντιπροσωπευτικότερου βαθμού εκμεταλλευσιμότητας από Αιολικά έχουν θεωρηθεί: α) οι αποδόσεις των υφιστάμενων Αιολικών Πάρκων τόσο στο διασυνδεδεμένο όσο και στο μη διασυνδεδεμένο Σύστημα, β) οι εκτιμήσεις των αποδόσεων στα προωθημένα αδειοδοτικά Αιολικά Πάρκα με βάση λεπτομερείς Αιολικούς χάρτες και στοιχεία από 150 περίπου μετρητικούς ιστούς ανά την επικράτεια, γ) το επενδυτικό ενδιαφέρον ανά γεωγραφική περιοχή, δ) οι χωρητικότητες του υφιστάμενου Συστήματος και οι προοπτικές ανάπτυξής του σε Ηπειρωτική και Νησιωτική Ελλάδα, ε) οι εκτιμήσεις της απορριπτόμενης ισχύος σε περίπτωση μεγάλης διείσδυσης, στ) άρτιες τεχνικά σχεδιάσεις των νέων Αιολικών Πάρκων για τη βέλτιστη δυνατή απόδοσή τους, ζ) κατάλληλη γεωγραφική διασπορά με σκοπό την μεγιστοποίηση της εγγυημένης ισχύος.

Page 12: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 11/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

Α/Π Υ/Η Φ/Β ΒΙΟ CSP ΓΕΩ

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

10,000

MW

ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ

2009 2020 Σενάριο "Α" 2020 Σενάριο "Β" 2020 Σενάριο "Γ" Σχήμα 1. Εκτιμήσεις εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή στα διάφορα Σενάρια.

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΑΝΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕΝΑΡΙΟ "Γ"

CSP 2,43%

ΒΙΟ 1,55%

Y/H 18,87%

Φ/Β 4,25%

ΓΕΩ 0,78%

Α/Π 72,12%

Σχήμα 2. Εκτιμήσεις συμμετοχής ανά τεχνολογία στην ηλεκτροπαραγωγή ΑΠΕ στο Σενάριο Γ.

Page 13: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 12/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

2.5 Ανάγκη για Μεγάλη Αιολική Διείσδυση

Ανεξαρτήτως Σεναρίου εξέλιξης, αν αποτύχουν τα Αιολικά ο στόχος είναι πρακτικά

ανέφικτος, όπως υποδεικνύεται από τα Σχήματα 1-2. Με άλλα λόγια, τα Αιολικά

αποτελούν το βασικό ρυθμιστή ικανοποίησης του Εθνικού στόχου.

Η επίτευξη του Εθνικού στόχου - δεδομένου ότι κάτι τέτοιο σχετίζεται σχεδόν

αποκλειστικά με την μεγάλη Αιολική ανάπτυξη - συνεπάγεται αλλαγή του μείγματος

ηλεκτροπαραγωγής.

Στο όποιο ενδεχόμενο αποτυχίας των λοιπών συγγενών στόχων (εξοικονόμηση και

βιοκαύσιμα) ή αδυναμίας ενσωμάτωσης των λοιπών τεχνολογιών ΑΠΕ, τα αιολικά

πρέπει να συνεισφέρουν κατά πολύ παραπάνω.

Page 14: Ερμηνεία Εθνικών Στόχων στο Ενεργειακό Μείγμα με Βάση Διάφορα Σενάρια Εξέλιξης: Μεγάλη Διείσδυση

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ 13/13 ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Πηγές

Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, «Μέτρα και Μέσα για μια Βιώσιμη και

Ανταγωνιστική Ενεργειακή Πολιτική», Αθήνα, Άνοιξη 2008.

ΥΠΑΝ - ΣΕΕΣ, «Μελέτη Ανάλυσης του Ελληνικού Ενεργειακού Συστήματος εν όψει της

Διαπραγμάτευσης της Χώρας με την ΕΕ για τους νέους Εθνικούς Στόχους περιορισμού

των Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου από τον Ενεργειακό Τομέα, την διείσδυση των

ΑΠΕ και την Εξοικονόμηση Ενέργειας», Ενδιάμεσα Αποτελέσματα Φεβρουάριος 2008.

ΚΑΠΕ, «Αναλυτικά Αποτελέσματα για την Ελλάδα», RES2020 ΕIE/06/170/SI2.442662,

Συνάντηση Εργασίας, Αθήνα Φεβρουάριος 2009.

WWF Ελλάς, «Λύσεις για την Κλιματική Αλλαγή, Όραμα Βιωσιμότητας για την Ελλάδα

του 2050», Οκτώβριος 2008.

Greenpeace, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, «Ενεργειακή

Επανάσταση», Μάιος 2009.

ΔΕΣΜΗΕ, «Μελέτη Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς Περιόδου 2008 - 2012», Αθήνα,

Ιούλιος 2008.

InFlow, «Μελέτη Επίδρασης της Γεωγραφικής Διασποράς στην Απόδοση των Αιολικών

Πάρκων σε διάφορα Σενάρια Μεγάλης Διείσδυσης», W0809-D0087, 2009.

ΔΕΣΜΗΕ, «Μηνιαία Συνοπτικά Πληροφοριακά Δελτία ΑΠΕ (2004-2009)».

ΔΕΣΜΗΕ, «Μηνιαία Δελτία Ισοζυγίου Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Διασυνδεδεμένο

Σύστημα (2004-2009)».

ΡΑΕ, «Αρχείο Μητρώου Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (2008-2009)».

ΔΕΣΜΗΕ, «Πίνακες Μονάδων ΑΠΕ σε Λειτουργία και με Όρους Σύνδεσης (2008-2009).

ΥΠΑΝ, «Εθνικά Ενεργειακά Ισοζύγια (1988-2007)».

ΡΑΕ, «Ετήσια Δελτία Ενέργειας για τα νησιά (2007-2008)».

ΕΣΥΕ, «Στοιχεία Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας στη Βιομηχανία (1993-2009)».

Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, «Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός»,

Αθήνα, Ιούλιος 2009.

ΔΕΗ, «Greek Islands: Electric Energy, Networks, Connections and Smart Grids», Μήλος,

Οκτώβριος 2009.

ΔΕΣΜΗΕ, «Μελέτη Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς Περιόδου 2010 - 2014: Σχέδιο»,

Αθήνα, Απρίλιος 2010.