7ο ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΛΟΥΤΑΞΗ Α’

ΟΜΑΔΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΥΡΗΣ

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΑΣΛΑΝΙΔΟΥΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΦΩΤΟΥΙΣΜΗΝΗ ΜΠΑΛΙΩΤΑ

ΒΟΛΟΣ 2012

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Η Αστρονομία (ως διεθνής όρος εκ των ελληνικών λέξεων του «άστρον» + «νέμω») είναι η επιστήμη που ερευνά και εξετάζει όλα τα ουράνια σώματα (μεταξύ αυτών και τη Γη) καθώς και τις σχέσεις, κινήσεις και δυναμική αυτών. Το σχήμα του σύμπαντος, οι διαστάσεις του, η σύσταση και η μεταβολές του αποτελούν, αιώνες τώρα, το αντικείμενο μελέτης πλήθους επιστημών και ιδιαίτερα αστρονόμων. Έτσι μέσα από αυτήν μελετάται η προέλευση, η εξέλιξη, οι φυσικές και χημικές ιδιότητες των ουρανίων σωμάτων που μπορούν να παρατηρηθούν (και είναι εκτός των ορίων της ατμόσφαιρας), καθώς και οι διεργασίες που περιλαμβάνονται σε αυτές. Γενικά η Αστρονομία γεννήθηκε με την εμφάνιση του «διανοούμενου ανθρώπου» στον ημέτερο πλανήτη. Στην αρχαιότητα η μελέτη των αστερισμών οδηγούσε άλλοτε σε προφητείες για το μέλλον (λαός των Μάγια) και άλλοτε ως πυξίδα σε ναυτικά ταξίδια (Βίκινγκς). Σε άλλους λαούς όπως οι Αιγύπτιοι, οι Σύριοι κ.α. οι θέσεις των αστερισμών αποτυπώνονται σε μεγάλες κατασκευές όπως οι πυραμίδες, οι κρεμαστοί λίθοι (stonehenge), οι πυραμίδες των μάγια κ.α. Για τους Έλληνες, η «Αστρονομία» γεννήθηκε ακριβώς την ίδια ιερή εκείνη στιγμή που γεννήθηκε και η ελληνική μυθολογία και μάλιστα σε μια αμφίδρομη σχέση. Προστάτης της, η θεία Μούσα Ουρανία. Τέλος πολιτισμοί όπως οι Μεσοποτάμιοι και οι αρχαίοι Ινδοί, παρατηρούσαν μεθοδικά τον ουρανό δίνοντας και αυτοί τις δικές τους πληροφορίες.Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, ο τομέας της επαγγελματικής αστρονομίας χωρίζεται στο παρατηρησιακό και θεωρητικό κλάδο. Η παρατηρησιακή αστρονομία επικεντρώνεται στην απόκτηση δεδομένων από τις παρατηρήσεις των ουράνιων αντικειμένων, τα οποία στη συνέχεια αναλύονται με τις βασικές αρχές της φυσικής. Η θεωρητική αστρονομία είναι προσανατολισμένη προς την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών ή αναλυτικών μοντέλων για να περιγράψει αστρονομικά αντικείμενα και φαινόμενα. Οι δύο τομείς που συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο, με τη θεωρητική αστρονομία να επιδιώκει να εξηγήσει τα παρατηρησιακά αποτελέσματα, και οι παρατηρήσεις χρησιμοποιούνται για την επιβεβαίωση των θεωρητικών μοντέλων.

Α’ μέρος

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Αστρονομικά όργανα χαρακτηρίζονται όλα εκείνα με τα οποία πραγματοποιούνται αστρονομικές παρατηρήσεις. Με τη βοήθεια τους αντλούμε πληροφορίες για το σύμπαν στο οποίο ζούμε. Αστρονομικά όργανα υπάρχουν από την αρχαιότητα. Σκοπός τους ήταν ο προσανατολισμός των λαών της εποχής στα μεγάλα τους ταξίδια. Μερικοί από αυτούς τους λαούς ήταν οι Ιρλανδοί(Βίκινγκς) , οι αρχαίοι Έλληνες και οι Αιγύπτιοι. Κύριο αστρονομικό όργανο είναι το τηλεσκόπιο λογιζόμενο ως αυτό καθ΄ αυτό αστρονομικό. Εκτός όμως των τηλεσκοπίων υπάρχουν πολλά ακόμη όργανα όπου τα σπουδαιότερα εξ αυτών είναι:

ΤηλεσκόπιοΤο τηλεσκόπιο είναι ένα όργανο σχεδιασμένο για την παρατήρηση μακρινών αντικειμένων μέσω της συλλογής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Τα πρώτα γνωστά σχεδόν λειτουργικά τηλεσκόπια ανακαλύφθηκαν στις Κάτω Χώρες στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο όρος «τηλεσκόπια» μπορεί να αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα οργάνων που λειτουργούν στις περισσότερες περιοχές του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.Η λέξη τηλεσκόπιο είναι σύνθετη, με πρώτο συνθετικό το τηλε- και δεύτερο συνθετικό το -σκόπιο, από το ρήμα σκοπώ, το οποίο στα αρχαία ελληνικά σημαίνει παρατηρώ προσεκτικά, εξετάζω. Πρόκειται για έναν ελληνογενή ξένο όρο, που βασίζεται στον αντίστοιχο αγγλικό όρο telescope. Ο ίδιος ο αγγλικός όρος προέρχεται από το λατινικό telescopium και το ιταλικό telescopio. Πιστεύεται ότι η λέξη telescopio πλάστηκε το 1611 από τον Πρίγκηπα Φεντερίκο Τσέζι, ιδρυτή και πρόεδρο της Ακαδημίας των Λύγκων, ιταλικής επιστημονικής ακαδημίας της οποίας ο Γαλιλαίος ήταν μέλος.Το τηλεσκόπιο εφευρέθηκε το 1608 στην Ολλανδία και η αρχική του εφεύρεση αποδίδεται στον Χανς Λιπερσέι και στον Ζακαρίας Γιάνσεν, αμφότεροι οπτικοί της ολλανδικής κωμόπολης Middelburg, και επίσης στον Τζέιμς Μέτιους. Τα αρχικά ολλανδικά τηλεσκόπια ήταν όλα διοπτρικά και αποτελούνταν απόκοίλο φακό. Πολλά τηλεσκόπια κατασκευάστηκαν στην Ολλανδία το 1608 και έτσι δεν άργησε το επαναστατικό αυτό οπτικό όργανο να διαδοθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Την επόμενη χρονιά, ο Γαλιλαίος, ο οποίος είχε ξεκινήσει να δείχνει τεράστιο ενδιαφέρον για το επίτευγμα αυτό των Ολλανδών κατά τη

διάρκεια ταξιδιού στην Βενετία, προσάρμοσε το τηλεσκόπιο για αστρονομικούς σκοπούς χρησιμοποιώντας αποκλίνοντα φακό στη θέση του προσοφθάλμιου φακού. Ο Γαλιλαίος έγινε έτσι ένας από τους πρώτους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο για αστρονομικές παρατηρήσεις (ο Άγγλος αστρονόμος Thomas Harriot είναι ίσως ο πρώτος αστρονόμος που χρησιμοποίησε τηλεσκόπιο για ουράνιες παρατηρήσεις. Είχε πραγματοποιήσει παρατηρήσεις της Σελήνης μέσω τηλεσκοπίου το 1609, πριν από τον Γαλιλαίο). Με τα μικρά διοπτρικά τηλεσκόπια του που ο ίδιος κατασκεύασε ανακάλυψε το 1610 τους τέσσερις μεγαλύτερους δορυφόρους του Δία, μελέτησε το 1611 τις φάσεις της Αφροδίτης και συνέβαλε σε πολύ σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη των τηλεσκοπίων και της αστρονομίας.

Γνώμονας

Ο Γνώμονας είναι ένα από τα αρχαιότερα και απλούστερα επιστημονικά αστρονομικά όργανα. Χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους λαούς για τη χάραξη της μεσημβρινής γραμμής (διεύθυνση βορρά - νότου), για την εύρεση της χρονικής στιγμής που ο ήλιος μεσουρανεί (αληθής μεσημβρία), για την εύρεση των ισημεριών και των ηλιοστασίων, για την εύρεση της διάρκειας των εποχών και επιπλέον χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης των ηλιακών ρολογιών.

Σύγχρονος κατακόρυφος γνώμονας

Γνωμονική

Η Γνωμονική είναι κλάδος της αρχαίας αστρονομίας. Μελετά τις ιδιότητες των γνωμόνων, δηλαδή των οργάνων που ρίχνουν τη σκιά τους και ασχολείται με την κατασκευή τους. Στην πάροδο του χρόνου η γνωνονική εξελίχθηκε στην τέχνη κατασκευής ηλιακών ρολογιών. Κύριο μέλημα της γνωμονικής ήταν:

χάραξη της μεσημβρινής γραμμής τοποθέτηση του γνώμονα παράλληλα με τον άξονα της γης χάραξη του διαγράμματος των ωρών

Η χρήση του γνώμονα από τους αρχαίους Αιγυπτίους

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τον γνώμονα από το 2000 π.Χ.. Ως γνώμονες χρησιμοποιούσαν τους οβελίσκούς, αρκετοί από τους οποίους κοσμούν σήμερα τις πλατείες και τα πάρκα πολλών ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων. Με τη χρήση του γνώμονα οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν καταφέρει να προσδιορίσουν τη μεσημβρινή γραμμή (διεύθυνση βορρά - νότου), να μετρήσουν τη φαινόμενη διάμετρο του ήλιου και της σελήνης, και χρησιμοποιώντας τον

κατακόρυφο γνώμονα ως ηλιακό ρολόι να μετρούν ώρες άνισης διάρκειας.

Η χρήση του γνώμονα από τους αρχαίους Έλληνες

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Έλληνες γνώρισαν τους γνώμονες από τους Χαλδαίους. Τελειοποίησαν τη χρήση του γνώμονα μιας και είχαν κάνει πολύ μεγάλες προόδους στη γεωμετρία, την τριγωνομετρία και την αστρονομία. Ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (610 -540 π.Χ.) εισήγαγε για πρώτη φορά τη χρήση του γνώμονα στην αρχαία Ελλάδα. Κατασκεύασε έναν πυραμοειδή γνώμονα στην Σπάρτη ο οποίος μπορούσε να δείχνει την αληθή μεσημβρία, τη χρονική στιγμή δηλαδή που μεσουρανεί ο ήλιος. Ο Αναξιμένης (586-525 π.Χ.) τελειοποίησε τον γνώμονα και κατασκεύασε στην Σπάρτη ένα ηλιακό ρολόι. Ο Μέτων, αστρονόμος της αρχαίας Αθήνας του 5ου π.Χ. αιώνα, χρησιμοποιώντας το ηλιοτρόπιο, ένα είδος τελειοποιημένου γνώμονα, ανακάλυψε ότι οι εαρινή και η φθινοπωρινή ισημερία καθώς και το θερινό και χειμερινό ηλιοστάσιο χωρίζουν το χρόνο σε τέσσερες εποχές άνισης διάρκειας. Οι μετρήσεις του Μέτωνα χρησίμευσαν ως βάση για τον καθορισμό της ετήσιας φαινομενικής τροχιάς του ηλίου που είναι γνωστή και ως εκλειπτική. Το μεσημέρι του χειμερινού ηλιοστασίου (21 Δεκεμβρίου) ο γνώμονας δημιουργεί τη μέγιστη σκιά σε σχέση με το μεσημέρι οποιασδήποτε άλλης ημέρας, ενώ το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου (21 Ιουνίου) η σκιά του γνώμονα είναι η ελάχιστη.

Ηλιοτρόπιο (Όργανο)

Το ηλιοτρόπιο (αστρονομικό όργανο) είναι ένα από τα πρώτα αστρονομικά όργανα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Είναι ένα είδος τελειοποιημένου γνώμονα. Μία από τις κύριες χρήσεις του γνώμονα ήταν και η μέτρηση του μήκους της σκιάς του. Η μέτρηση του μήκος της σκιάς του γνώμονα δεν μπορεί να γίνει με μεγάλη ακρίβεια διότι υπάρχει η παρασκιά. Για να ξεπεράσουν αυτή τη δυσκολία οι αρχαίοι Έλληνες τοποθέτησαν στην κορυφή του γνώμονα μια μικρή σφαίρα και μετρούσαν το μήκος της σκιάς μέχρι το κέντρο της σφαίρας αποφεύγοντας έτσι τα σφάλματα που οφείλονταν στην παρασκιά. Τον 5ο π.Χ. αιώνα ο Αθηναίος αστρονόμος Μέτωνας χρησιμοποιώντας ένα ηλιοτρόπιο κατάφερε να υπολογίσει με ακρίβεια τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες και διαπίστωσε ότι οι τέσσερις εποχές έχουν άνισα χρονικά διαστήματα. Ο Μέτωνας είχε τοποθετήσει το ηλιοτρόπιο στο λόφο της Πνύκας εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Ηλιακό ρολόι των Φιλίππων

Πρόκειται για ένα από τα σπανιότερα µεταφερόµενα ηλιακά ρολόγια της αρχαιότητας, χρονολογούµενο στον 3ο µ.Χ αιώνα. Τον τύπο αυτό ρολογιού είχε εφεύρει ο Παρµενίων στην Αλεξάνδρεια το 2ο π.Χ. αιώνα. Το όργανο ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Στυλιανό Πελεκανίδη στους Φιλίππους της Μακεδονίας το 1965, κατά τη διάρκεια ανασκαφών. Η διάµετρός του ήταν περίπου 7 εκ. Πρόκειται για πολύπλοκο όργανο αστρονοµίας εκτός από τη λειτουργία του ως ηλιακού ρολογιού χρησίµευε και στη µέτρηση του γεωγραφικού πλάτους (κατά προσέγγιση), του αζιµούθιου και της απόστασης των αστέρων. Για πολλές χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι, κυρίως οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι, ρύθμιζαν ανάλογα με τη θέση του ήλιου τις εργασίες τους. Το πρώτο όργανο μέτρησης του χρόνου ήταν ο γνώμονας, που ανακαλύφτηκε την 3η χιλιετία π.Χ. και χρησιμοποιούσαν Αιγύπτιοι, Κινέζοι και Έλληνες. Το πρωτόγονο αυτό ηλιακό ρολόι, όπως και όλα τα ηλιακά, έδειχνε την ώρα από τη θέση της σκιάς που έριχνε στο έδαφος μια κατακόρυφη ράβδος στην οποία έπεφταν οι ακτίνες του ήλιου.Το Ηλιακό ρολόι των Φιλίππων χρονολογείται γύρω στο 250 και 350 μ.Χ. Αποτελείται από 3 δακτυλίους που μπορούν να περιστραφούν

κατά 360ο. Εκτός από τον υπολογισμό της ώρας το όργανο προσδιόριζε και το ύψος του ήλιου ή κάποιου άλλου αστεριού.Το ηλιακό ρολόι από τους Φιλίππους αποτελείται από τρεις χάλκινους δακτυλίους. Ο εξωτερικός δακτύλιος έχει εξωτερική διάμετρο 72,5mm και εσωτερική 64,9mm, και φέρει διαμετρικά δύο κρίκους για την ανάρτηση. Ο μεσαίος δακτύλιος αποτελείται από δύο χωριστούς ημιδακτύλιους. Κάθε ημιδακτύλιος συγκρατείται από άξονα, ο οποίος αποτελεί ενιαία κατασκευή με το στέλεχος, στο οποίο περνά ο κρίκος. Οι άξονες και μαζί οι ημιδακτύλιοι έχουν δυνατότητα περιστροφής κατά 360o. Για να τεθεί το όργανο σε λειτουργία πρέπει να προσανατολιστεί πρώτα ο εξωτερικός δακτύλιος σε κάθετη θέση με το μεσημβρινό επίπεδο, ώστε να πάρει τη θέση ανατολής-δύσης. Μετά, ο εσωτερικός δακτύλιος, με την οπτομετρική οπή, τοποθετείται στο μήνα που διανύεται. Η φωτεινή κηλίδα δείχνει την ώρα πάνω στην άντυγα πριν ή μετά τη μεσουράνηση. Η μέτρηση του ύψους του ηλίου κατά τη μεσουράνησή του την ημέρα της ισημερίας δίνει το συμπλήρωμα του γεωγραφικού πλάτους. Το όργανο προσδιορίζει επίσης το αζιμούθιο και το ύψος του ήλιου ή κάποιου άλλου αστέρα. Το όργανο αυτό παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με το «βραχιιόνιο αστρολάβο» που πρότεινε ο Ίππαρχος. Το πνεύμα της κατασκευής του ρολογιού των Φιλίππων, με μόνο τα γεωγραφικά πλάτη των πόλεων Αλεξάνδρειας, Ρόδου, Ρώμης και Ουιέννης, οδηγεί στην κατάταξη του οργάνου στον τύπο που αναφέρεται «προς τα ιστορούμενα».

Φασματοσκόπιο απορρόφησης

Το φως αποτελείται από ηλεκτρομαγνητικά κύματα που όταν αλληλεπιδρούν με την ύλη απορροφούνται σκεδάζονται, ανακλώνται ή διαδίδονται μέσα σε αυτή. Μελετώντας την αλληλεπίδραση του φωτός με την ύλη, μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες σχετικά με τη δομή της ύλης και γενικότερα την ποιότητα και την ποσότητα της. Για την ακριβέστερη ανάλυση της ύλης

αναπτύχθηκαν κατάλληλα οπτικά συστήματα, οι φασματογράφοι (ή φασματοσκόπια απορρόφησης), που μπορούν να κάνουν αυτόματα, γρήγορα και αξιόπιστα ανάλυση του φάσματος του φωτός αφού αλληλεπιδράσει με την ύλη. Μετρώντας την απορρόφηση μιας δέσμης φωτός συγκεκριμένου μήκους κύματος από ένα δείγμα και κατασκευάζοντας την καμπύλη απορρόφησης-συγκέντρωσης, μπορούμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το είδος, τη δομή και τη συγκέντρωση μιας ουσίας που περιέχεται στο δείγμα.

Φασματογράφοι

Οι φασματογράφοι απορρόφησης χωρίζονται σε φασματογράφους μονής δέσμης και διπλής δέσμης. Η διαφορά τους είναι ότι οι διπλής δέσμης χωρίζουν την ακτινοβολία της πηγής σε δυο δέσμες. Η μια από αυτές περνάει μέσα από το προς μέτρηση δείγμα και η άλλη από ένα πρότυπο δείγμα (ή μηδενικό δείγμα). Ένας μηχανισμός στέλνει εναλλάξ τις δυο δέσμες στο πρίσμα και αυτό στον ανιχνευτή. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να μετρήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια την συγκέντρωση επεκτείνοντας την περιοχή μέτρησης της πυκνότητας και σε μη γραμμικές περιοχές της απορρόφησης και να παρακάμψουμε τα σφάλματα λόγω ηλεκτρονικού θορύβου και ελαττώματος κατασκευής. Η μέτρηση γίνεται αφαιρώντας τις δυο μετρήσεις που δίνει ο ανιχνευτής ψηφιακά ή αναλογικά, φιλτράροντας την DC τάση και μετρώντας το πλάτος της εναλλασσόμενης τάσης που παίρνουμε.

Τρόπος λειτουργίας

Για την απορρόφηση της μονοχρωματικής ακτινοβολίας σε ομογενή μέσο υπάρχουν δυο νόμοι, ο νόμος του Λαμπέρ, που δίνει την τελική ένταση του φωτός αφού περάσει από το δείγμα (συναρτήσει του πάχους του δείγματος), και ο νόμος του Μπιρ, που δίνει την ένταση συναρτήσει της συγκέντρωσης του διαλύματος. Για να υπολογίσουμε την απορρόφηση ακτινοβολίας από τα διαλύματα χρησιμοποιούμε ένα συνδυασμό των δύο νόμων που ονομάζεται νόμος Λαμπέρ-Μπιρ.

ΑΣΤΡΟΣΤΑΤΗΣ

Ο αστροστάτης είναι περισσότερο ένα αστρονομικό αξεσουάρ. Ο αστροστάτης (μοτέρ) προσφέρει την ευκολία της αυτόματης και παρακολούθησης με ακρίβεια των ουρανίων σωμάτων. Καθ' όλη την διάρκεια λειτουργίας του μοτέρ, τα αντικείμενα που παρατηρούμε με το τηλεσκόπιο παραμένουν στο οπτικό πεδίο του προσοφθαλμίου. Χωρίς τον αστροστάτη, θα είχαν φύγει από το πεδίο, πράγμα που σήμαινε ότι θα έπρεπε να βρω τα αντικείμενα πάλι απ' την αρχή, κάτι που θα ήταν αρκετά κουραστικό. Διατίθενται διάφοροι αστροστάτες: οικονομικά μοντέλα, μοντέλα ενός άξονα με κοντρόλ χειρός, μοντέλα δύο αξόνων.Τα περισσότερα μοντέλα προσφέρονται με κοντρόλ χειρός. Έτσι η παρατήρηση είναι πιο διασκεδαστική, αφού πλέον το κεντράρισμα των αντικειμένων έχει γίνει μια εύκολη δουλειά. Επιπλέον, το κοντρόλ χειρός μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για μικρές διορθωτικές κινήσεις της παρακολούθησης, δυνατότητα που είναι απαραίτητη στην αστροφωτογραφία μεγάλων χρόνων έκθεσης.

ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ

Ο αστρολάβος είναι ένα ιστορικό αστρονομικό όργανο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι ναυτικοί και οι αστρονόμοι για την ναυσιπλοΐα και την παρατήρηση του Ήλιου και των αστεριών από τον 2ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 18ο αιώνα μ.Χ., μετά τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ένα πιο εξελιγμένο όργανο, ο εξάντας. Χρησιμοποιώντας τον αστρολάβο προέβλεπαν τις θέσεις του ήλιου της σελήνης, των πλανητών και των άστρων. Με τη βοήθεια του αστρολάβου είναι δυνατό να βρεθεί η ώρα αν είναι γνωστό το γεωγραφικό μήκος και πλάτος ή αντίστροφα.Η εφεύρεσή του αποδίδεται στον Έλληνα Ίππαρχο τον 2ο αι. π.χ. και που αρχικά είχε σχήμα σφαίρας (αστρολάβος Ίππαρχου). Αργότερα, τον 8ο με 10ο αι., ο αστρολάβος έλαβε σχεδόν επίπεδη μορφή από τους Άραβες (λέγεται ότι ο πρώτος επίπεδος αστρολάβος φτιάχτηκε τον 8ο αιώνα από τον Πέρση μαθηματικό Fazari) που απαρτιζόταν από έναν κύκλο και ένα κινητό βραχίονα, ο οποίος προσδιόριζε το ύψος των ουράνιων σωμάτων. Από την Ισλαμική Ισπανία, ο αστρολάβος διαδόθηκε στην Ευρώπη τον 11ο αιώνα μ.Χ. και χρησιμοποιήθηκε στην ναυσιπλοΐα μέχρι τον 18ο αι. έως ότου τελικά αντικαταστάθηκε από τον εξάντα. Ο αστρολάβος αποτελείται από έναν δίσκο, που το εξωτερικό του πλαίσιο υποδιαιρείται σε μοίρες, και σε έναν κανόνα (γωνιόμετρο) που μπορεί να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του. Πάνω στον δίσκο υπάρχει μια χαραγμένη ακτίνα που καταλήγει στα αντιδιαμετρικά σημεία του 0 των μετρήσεων. Για να μετρήσουν την γωνία μεταξύ δυο αστεριών, τοποθετούσαν με σκόπευση το ένα πάνω στον κανόνα και έστρεφαν τον δίσκο με την ακτίνα ώσπου να συναντήσει το άλλο αστέρι, η γωνία ήταν αυτή που εμφανιζόταν μεταξύ του κανόνα και της ακτίνας.

Τμήμα εκείνου του επίπεδου αστρολάβου θεωρήθηκε στην ουράνια μηχανή του Ι. Εβέλιους και όργανο παρατήρησης μονού, ή διπλού, ή τριπλού τομέα, έκαστος 30° και ακτίνας περίπου 3μ. (10 πόδια) που είχε εισαγάγει ο Τύχο Μπράχε.

Διευκρινίζεται ότι τόσο ο σφαιρικός αστρολάβος όσο και ο επίπεδος αστρολάβος είναι όργανα διαφορετικής χρήσης αστρονομικών μετρήσεων. Τον μεν σφαιρικό αστρολάβο, εφευρέτης του οποίου θεωρείται ο Ίππαρχος ο Ρόδιος, χρησιμοποιούσαν για να μετρούν τις λεγόμενες εκλειπτικές συντεταγμένες των αστέρων, που είναι σε αντιδιαστολή ότι οι γεωγραφικές συντεταγμένες στη Γη. Ενώ τον επίπεδο αστρολάβο χρησιμοποιούσαν μέχρι τελευταία για να μετρούν το ύψος αστέρος, ή πλανήτη, από τον ορίζοντα.

Από την ύπαρξη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων χρονολογημένου στον 1ο αιώνα π.Χ, ενός μηχανισμού περισσότερο προχωρημένου ακόμη και από τους αστρολάβους που κατασκεύασαν οι Άραβες αιώνες αργότερα, φαίνεται ότι στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν ήδη

παρόμοιοι μηχανισμοί, αλλά δεν ήταν ευρέως γνωστοί και δεν υπάρχουν αναφορές σε αυτούς.

ΡΑΔΙΟΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

H ραδιοαστρονομία είναι ένα υποπεδίο της αστρονομίας που μελετά ουράνια αντικείμενα σε ραδιοσυχνότητες. Έτσι συναντάμε και εκεί αστρονομικά όργανα που βοηθάνε.

ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΣΚΟΠΙΑ

Το ραδιοτηλεσκόπιο είναι ειδικό όργανο δέκτης ραδιοκυμάτων σε μορφή κατευθυντικής ραδιοφωνικής κεραίας που χρησιμοποιείται στη Ραδιοαστρονομία, αλλά και στην παρακολούθηση τεχνητών δορυφόρων

ή διαστημικών σκαφών και στη συλλογή των δεδομένων που μεταδίδουν στη Γη. Στον αστρονομικό τους ρόλο, διαφέρουν από τα συνηθισμένα (οπτικά) τηλεσκόπια στο ότι ανιχνεύουν ραδιοκύματα αντί φως. Μπορούν επομένως να ανιχνεύσουν και να παρατηρήσουν ραδιοπηγές. Επειδή τα ραδιοφωνικά μήκη κύματος είναι πολύ μεγαλύτερα εκείνων του φωτός κατά συνέπεια τα ραδιοτηλεσκόπια είναι συνήθως μεγάλες παραβολοειδείς κεραίες που μοιάζουν με τεράστια «πιάτα» (όπως και οι κεραίες που χρησιμοποιούνται για τη λήψη των ραδιοκυμάτων της δορυφορικής τηλεόρασης),

προκειμένου να έχουν την ίδια ικανότητα των οπτικών τηλεσκοπίων. Τα ραδιοτηλεσκόπια χρησιμοποιούνται είτε αυτόνομα, είτε και ως μέλη διατάξεων τέτοιων κεραιών καλούμενες εν προκειμένω "ραδιοσυμβολόμετρο".

Το ραδιοτηλεσκόπιο των 64 μέτρων στο Αστεροσκοπείο Παρκς, στην Αυστραλία..

Τα «ραδιοαστεροσκοπεία», δηλαδή οι εγκαταστάσεις αυτών των συσκευών βρίσκονται μακριά από μεγάλες πόλεις, και συνήθως σε ερημικές τοποθεσίες, για την αποφυγή των ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών από σήματα του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, σήματα ραντάρ, κινητής τηλεφωνίας κ.ά..

Τα πρώτα ραδιοτηλεσκόπια

Η πρώτη ραδιοφωνική κεραία που χρησιμοποιήθηκε για την ανίχνευση μιας αστρονομικής πηγής ραδιοκυμάτων ήταν αυτή που κατασκεύασε ο Καρλ Γκαθ Τζάνσκι, ένας φυσικός - ηλεκτρολόγος μηχανικός στα Εργαστήρια της Bell Telephone, το 1931. Ο Τζάνσκι ανέλαβε το καθήκον να βρει πηγές ραδιοθορύβου που θα ήταν δυνατό να επηρεάζουν την ασύρματη επικοινωνία. Η κεραία του Τζάνσκι ήταν σχεδιασμένη να συλλαμβάνει βραχέα κύματα με συχνότητα 20,5 MHz (μήκος κύματος περίπου 14,6 μέτρα). Είχε εγκατασταθεί πάνω σε μία περιστρεφόμενη ξύλινη βάση, που της επέτρεπε να στρέφεται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Ο Τζάνσκι χρησιμοποίησε περίπου 120 μέτρα μεταλλικού σωλήνα. Η διάταξη είχε μήκος 29 μέτρων και ύψος περίπου 6. Μια αυτοσχέδια μικρή καλύβα δίπλα στην κεραία στέγαζε ένα αναλογικό καταγραφικό σύστημα. Μετά από μήνες καταγραφών, κατάφερε να προσδιορίσει τρεις διαφορετικές κατηγορίες πηγών ραδιοθορύβου: τη μία αποτελούσαν οι τοπικές καταιγίδες, την άλλη οι μακρινές καταιγίδες, ενώ η τελευταία, της οποίας το παράσιτο ήταν ένας ασθενής συνεχής συριγμός, του ήταν άγνωστη. Αρχικά νόμισε πως ήταν ανθρωπογενής, συγκεκριμένα ότι ο ραδιοθόρυβος προερχόταν από βιομηχανικές δραστηριότητες. Καθώς όμως οι μήνες του 1932 περνούσαν, ο Τζάνσκι διαπίστωνε ότι η ακριβής περίοδος της πηγής του ραδιοθορύβου ήταν 23 ώρες και 56 λεπτά. Μη έχοντας αστρονομικές γνώσεις, χρειάσθηκε ένα χρονικό διάστημα ώσπου να συλλάβει τη σημασία αυτού του γεγονότος: η πηγή ήταν κάτι πολύ πιο μακρινό, κάτι πέρα από το Ηλιακό Σύστημα. Πρόσθετες παρατηρήσεις φανέρωσαν ότι τα ραδιοκύματα προέρχονταν από την κατεύθυνση του αστερισμού Τοξότη, όπου βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας. Χωρίς να έχει ο ίδιος σχέση με την Αστρονομία, ο Τζάνσκι είχε ολοκληρώσει την πρώτη ραδιοαστρονομική παρατήρηση.Ο Γκρότε Ρέμπερ έγινε ο άλλος πρωτοπόρος της Ραδιοαστρονομίας όταν κατασκεύασε το πρώτο ραδιοτηλεσκόπιο σε μορφή «πιάτου» (διαμέτρου 9 m) το 1937. Ο Ρέμπερ επανέλαβε την πρωτοπόρο αλλά απλή εργασία του Τζάνσκι, και συνέχισε με την πρώτη επισκόπηση του ουρανού στα ραδιοκύματα.

Μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια

Στα χρόνια γύρω από το 1960 αναπτύχθηκαν τα μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια μονού δίσκου. Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο είναι το ρωσικό RATAN-600 (κατασκευάσθηκε το 1977 στην τότε ΕΣΣΔ) με διάμετρο 576 μέτρων κυκλικής κεραίας (περιγραφή του RATAN-600). Όμως υπήρχαν και άλλα όπως Ραδιοαστεροσκοπείο Pushchino της Ρωσίας. Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στη Δυτική Ευρώπη είναι εδώ και δεκαετίες η κεραία των 100 m στο Έφελσμπεργκ της Γερμανίας, κοντά στη Βόννη, που ήταν και το μεγαλύτερο πλήρως στρεφόμενο σε όλο τον κόσμο επί 30 χρόνια, μέχρι τη λειτουργία του νέου Τηλεσκοπίου του Γκρην Μπανκ το 2000. Μέχρι το 1998, το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στις ΗΠΑ ήταν το "Big Ear" του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, που είχε τη μορφή επίπεδου πλέγματος. Γνωστά ραδιοτηλεσκόπια είναι επίσης το Ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεθίμπο, κοντά στην ομώνυμη πόλη του Πουέρτο Ρίκο, που μπορεί να παρατηρήσει με την κινητή εστία του σε απόσταση μέχρι και 20° περίπου από το ζενίθ και είναι το μεγαλύτερο μονού δίσκου στον κόσμο, καθώς και το πλήρως στρεφόμενο ραδιοτηλεσκόπιο «Lovell» των 76 m στο Αστεροσκοπείο Τζόντρελ Μπανκ, στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Τυπική» διάμετρος κεραίας ενός ραδιοτηλεσκοπίου είναι 25 m, και δεκάδες ραδιοτηλεσκόπια παρόμοιου μεγέθους λειτουργούν σε όλο τον κόσμο.

Το μεγαλύτερο απλό ραδιοτηλεσκό-πιο, στο Αρεθίμπο του Πουέρτο Ρίκο.

Β’ μέρος

ΔΙΑΜΑΧΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Ακούμε να γίνεται συχνά λόγος για την διαμάχη ανάμεσα στην εκκλησία και την αστρονομία.Πολλές ήταν οι ανακαλύψεις που δυναμίτισαν το ευαίσθητο κλίμα μεταξύ της εκκλησίας και της επιστήμης γενικότερα.Όμως σε καμία περίοδο του 20ού αιώνα η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην επιστήμη και τη θρησκεία δεν ήταν τόσο επίκαιρη –γνωσιολογικά, πολιτικά, κοινωνικά, ιδεολογικά– όσο είναι στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα. Αν και πολλοί θα συμφωνήσουν με τη διαπίστωση αυτή, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα συμφωνήσουν και με τους στόχους μιας τέτοιας συζήτησης. Πολλοί θαι΄΄΄΄ θεωρήσουν εξαιρετικά σημαντική τη συζήτηση για να υπογραμμιστεί (ξανά) η κυριαρχία του ορθού λόγου. Άλλοι θα επιδιώξουν μια τέτοια συζήτηση για να διαπιστωθεί (ξανά)ότι η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυνατόν να συμβαδίζουν αρμονικά Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια,η επικράτηση της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, και η αναπόφευκτη αντιστοίχισή της με τη «στιγμή» της Δημιουργίας, τροφοδότησαν πάμπολλες συζητήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας μέσα από πλήθος άρθρων και βιβλίων. Μεγάλος αριθμός επιστημόνων, θεολόγων και ιερέων, βέβαια, επέλεξαν να μη συσχετίσουν τα δύο πεδία, άλλοι θεωρώντας ότι δεν τους αφορά κάτι τέτοιο, άλλοι ότι η συσχέτιση είναι επιστημολογικά αδικαιολόγητη και άλλοι επειδή πίστευαν ότιμια τέτοια συζήτηση δεν έχει να προσφέρει τίποτα ούτε στην επιστήμη ούτε στη θρησκεία. Ωστόσο, τον τόνο σε τέτοιου είδους συζητήσεις δεν τον δίνουν εκείνοι που αποφεύγουν να κάνουν συγκρίσεις. Ο κοινωνικός αντίκτυπος των αντιπαραθέσεων καθορίζεται, τελικά, από όσους θεωρούν ότι επί τέσσερεις περίπουαιώνες γίνεται μια, σε τελική ανάλυση ατελέσφορη, προσπάθεια να απαντηθεί το εξής ερώτημα: Ποιοι τελικά είχαν δίκιο; Ποιοι δικαιώθηκαν; Όσοι προέβαλλαντον Γαλιλαίο και τον Δαρβίνο ως τους αδικημένους ήρωες που τώρα δικαιώνει η ιστορία; Ή όσοι υποστηρίζουν ότι οι επιστημονικές εξελίξεις (όπως πρόσφαταη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης) υποδεικνύουν πόσο σωστή είναι η Βιβλική εκδοχή της Δημιουργίας, τονίζοντας ότι η θεολογία κατάφερε να ενσωματώσει όσα θα μπορούσαν εν δυνάμει να την αμφισβητήσουν;

Σε καμία περίοδο του 20ού αιώνα η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην επιστήμη και τη θρησκεία δεν ήταν τόσο επίκαιρη –γνωσιολογικά, πολιτικά, κοινωνικά, ιδεολογικά– όσο είναι στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα. Αν και πολλοί θα συμφωνήσουν με τη διαπίστωση αυτή, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα συμφωνήσουν και με τους στόχους μιας τέτοιας συζήτησης. Πολλοί

θα θεωρήσουν εξαιρετικά σημαντική τη συζήτηση για να υπογραμμιστεί (ξανά) η κυριαρχία του ορθού λόγου. Άλλοι θα επιδιώξουν μια τέτοια συζήτηση για να διαπιστωθεί (ξανά)ότι η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυνατόν να συμβαδίζουν αρμονικά

Η ΔΙΑΜΑΧΗΗ διαμάχη επιστημόνων και θεολόγων ή εκπροσώπων της θεσμικής Εκκλησίας για την προέλευση του σύμπαντος και της γήινης ζωής ταλαιπώρησε την ευρωπαϊκή διανόηση σε όλο το διάστημα των νεώτερων χρόνων. Ήταν μια διαμάχη για την εξουσία της «πίστης» ή του «ορθού λόγου», που ξεκίνησε το μεσαίωνα με τη διεκδίκηση των επιστημόνων να ερευνούν χωρίς το φόβητρο της Ιεράς Εξέτασης.

Τα πρώτα βήματα στην κήρυξη του πολέμου είχαν γίνει από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, με την καταδίκη των προσπαθειών των πρωτοπόρων της νεώτερης αστρονομίας (απαγόρευση από τον πάπα του Περί των περιφορών των ουρανίων σφαιρών του Κοπέρνικου το 1593, καταδίκη του Γαλιλαίου το 1632), ενώ η επιστήμη εκδικήθηκε, αρχικά με τους διαφωτιστές, που συχνά στρατεύθηκαν με ένταση κατά της Εκκλησίας (όπως ο Βολταίρος), και, το 19ο αιώνα, με τη θεωρία του Δαρβίνου, που χρησιμοποιήθηκε ως όπλο στον αγώνα κατά της εκκλησιαστικής αυθεντίας.

Ωστόσο η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) για την προέλευση του σύμπαντος ήταν μια έκπληξη: θυμίζει τόσο πολύ την Αγία Γραφή (δημιουργία του κόσμου από το μηδέν), ώστε το 1951 ο πάπας τη χαιρέτισε με ενθουσιασμό! Οι επιστήμονες που την υποστήριζαν κατηγορήθηκαν ότι την επινόησαν για να «αποκαταστήσουν το χριστιανισμό», που η διεθνής επιστημονική κοινότητα καμάρωνε για την κατάργησή του στα μυαλά των «λογικών ανθρώπων» (Simon Singh, Big Bang, εκδ. Τραυλός 2005, σελ. 414-419).

Η θεωρία της εξέλιξης των ειδών θεωρήθηκε βόμβα πολλών μεγατόνων στα θεμέλια του δογματισμού και της δεισιδαιμονίας των χριστιανών, που «επέμεναν ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο σε έξη μέρες», ότι τα πλάσματα της γης εμφανίστηκαν αυτόματα μ’ ένα πανηγυρικό θεϊκό θαύμα και φυσικά ότι «ο Θεός έπλασε από χώμα» ένα πρώτο ζευγάρι ανθρώπων, από το οποίο προέκυψαν όλοι οι υπόλοιποι.

Φυσικά και η ιστορία του προπατορικού αμαρτήματος θεωρήθηκε μύθος, και μάλιστα μύθος που βύθισε την ανθρωπότητα σ’ έναν ωκεανό ανυπόστατων ενοχών. Η αλήθεια, όπως την ανακάλυψε η επιστήμη, είναι πολύ πιο απλή: ο άνθρωπος δεν είναι παρά η φυσική και «τυχαία» εξέλιξη ενός έμβιου όντος –ένα είδος του ζωικού βασιλείου, στο οποίο ο εγκέφαλος, εντελώς τυχαία, αναπτύχθηκε υπερβολικά, αυτό είναι όλο.

Βέβαια, αφού ο Θεός είναι «η αρχή του κόσμου» κι εμείς βρήκαμε πώς άρχισε ο κόσμος, «αποδείξαμε» ότι δεν υπάρχει Θεός. «Είμαστε απόγονοι των πιθήκων» στη σκέψη του δυτικού ανθρώπου ισοδυναμεί με το «δεν είμαστε κατ’ εικόνα Θεού» και, σε πιο ακραία περίπτωση, «δεν υπάρχει Θεός ή, κι αν υπάρχει, αποκλείεται να είναι ο χριστιανικός Θεός». Φυσικά, η ιδέα ότι η Μεγάλη Έκρηξη, ο σχηματισμός των γαλαξιών, η εμφάνιση και η εξέλιξη της ζωής έγιναν τυχαία και όχι με το σχεδιασμό ενός ανώτατου Νου, δεν είναι «επιστημονικό πόρισμα» αλλά μεταφυσική ερμηνεία, την οποία διδάσκουν αβασάνιστα πολλοί επιστήμονες επειδή στη σκέψη τους κυριαρχεί μια συγκεκριμένη φιλοσοφία.

Στην πραγματικότητα, η θεωρία της εξέλιξης δεν ήταν πλήγμα κατά του χριστιανισμού, αλλά θεωρήθηκε έτσι επειδή ο δυτικός επιστημονικός κόσμος, φέροντας τις αγιάτρευτες πληγές του μεσαίωνα, ένιωθε την ανάγκη να τη δει έτσι. «Ο Δαρβίνος είχε την τύχη να ικανοποιήσει κάθε ένα που ήθελε να εξυπηρετήσει τους ιδιοτελείς σκοπούς του», Μπέρναρντ Σω.

Από ορθόδοξη σκοπιά, το πρόβλημα έχει λυθεί ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν ο μέγας Βασίλειος, ερμηνεύοντας την αρχή της Γένεσης στις περίφημες Ομιλίες εις την Εξηαήμερον με τη βοήθεια όλων των επιστημονικών γνώσεων της εποχής του, είπε: «Ου γαρ ελαττούται η επί τοις μεγίστοις έκπληξις επειδάν ο τρόπος καθ’ ον γίνεται τι των παραδόξων εξευρεθή» (δεν ελαττώνεται ο θαυμασμός μας για τα μεγαλεία της δημιουργίας όταν ανακαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο έγιναν, Εις την Εξαήμερον, Ομιλία Α΄, 10). Ο Βασίλειος το έγραψε αυτό, γιατί κάποιοι φανατικοί χριστιανοί της εποχής του γκρίνιαζαν που εξέταζε επιστημονικά τη Γένεση!

Η ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΗ απόκρυφη σχέση ανάμεσα στους θεούς και τους αριθμούς είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό της ιστορίας των εργασιών με θέμα τους αριθμούς, τους υπολογισμούς, και τα μαθηματικά από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Η μυστικιστική σημασία των αριθμών για τους Πυθαγόρειους είναι πασίγνωστη. Αλλά είναι μόνο ένα, και όχι το παλιότερο, παράδειγμα της στενής σχέσης ανάμεσα στη θρησκεία και τα μαθηματικά. Συζήτησα τη σχέση ανάμεσα των εργασιών με θέμα τους αριθμούς και την «επιστήμη των βωμών» νωρίτερα. Οι αριθμοί και οι αναλογίες αποθεώνονται επίσης. Στη Μεσοποταμία, για παράδειγμα, ο σημαντικός λόγος «2/3» αποθεώθηκε όπως ο θεός Ea, ο Δημιουργός. Στη Μεσοποταμία και αλλού, οι «κανονικοί» λογικοί αριθμοί είναι αυτοί που τείνουν να αποθεώνονται. Ο μη κανονικός αριθμός «7» αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση. Τα μαθηματικά κείμενα από αυτόν τον πρώιμο πολιτισμό σημειώνουν ότι «το 7 δε διαιρείται», δεν υπάρχει ο αντίστροφος λόγος. Με την μυθοποιητική σκέψη εκείνων των

εποχών, τέτοιες μαθηματικές ιδιότητες ήταν αρκετές για να κάνουν το «7» να συσχετιστεί με τους θεούς. Το «7» έφτασε να συμβολίζει τον απόκρυφο κόσμο στην περιοχή της Μεσοποταμίας. Η απόκρυφη σημασία του «7» και των πολλαπλάσιών του πέρα από τα σύνορα της Μεσοποταμίας υποδηλώνει ότι η Μεσοποταμία αποτελούσε την πηγή αυτής της άποψης για το «7».

Οι μονοθεϊστές Εβραίοι απέρριψαν τη μυθοποιητική πρακτική των αποθεωμένων αριθμών, με την εξαίρεση του «1». Το «1», όπως αναφέρει ο Ησαΐας 44:6, αποτελούσε την αρχή και το τέλος. Και τουλάχιστον από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας μέχρι σήμερα, η σύνδεση ανάμεσα στα μαθηματικά και τον ουράνιο λόγο απεικονίστηκε και διατηρήθηκε από την έννοια των μαθηματικών ως η «επιστήμη του άπειρου». Στη μεσαιωνική Ευρώπη οι θεολογικές συζητήσεις για το άπειρο αποτελούσαν ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της μαθηματικής ανάλυσης. Γενικότερα, ο Nicolas του Cosa (στο Amor Dei Intellectualis, 1450), βρήκε την αληθινή αγάπη για το Θεό στα μαθηματικά. Υπεραμύνθηκε μια πνευματική τέχνη που αποκαλύπτει τη Θεϊκή παρουσία μέσα στα μαθηματικά. Και ο Norvalis (Friedrich von Hardenberg, 1801) θεώρησε ότι τα μαθηματικά έχουν θρησκευτική φύση: (1) «Das Leben der Gotter ist Mathematik» και (2) «Zur Mathematik gelangt Man nur durch eine Theophanie» (Davis και Hersh, 1981: 110).

Νωρίτερα, στην Αίγυπτο του 10ου αιώνα, ένας διαπρεπής αρχηγός του Βαβυλωνιακού γκέτου, ο Sa’id ibn Yusuf, ανέδειξε τα μαθηματικά της εποχής του με μία θεολογική πραγματεία,Kitab al-Amanat wa’all Iteqadat(To Βιβλίο Πεποιθήσεων και των Απόψεων). Στο κεφάλαιο για το Θεό, ο ibn Yusuf αναφέρεται στην αφαίρεση, το συλλογισμό, την απόδειξη με χρήση αντιφάσεων και σε προβλέψεις σχετικά με τις συναρτήσεις της ύπαρξης και τα θεωρήματα μοναδικότητας (Davis και Hersh, 1981: 119). Αυτά είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα που παρουσιάζουν μια σύνδεση ανάμεσα στο Θεό και το άπειρο που είναι ακόμα σημαντικό στον 20ο αιώνα. Ο διακεκριμένος μαθηματικός Hermann Weyl (1932) για παράδειγμα, έκανε διάφορες σκέψεις στο βιβλίο του Θεός και Σύμπαν παράλληλα ανάμεσα στην έννοια του άπειρου στα μαθηματικά και τη θρησκευτική διαίσθηση.

Η μαθηματική δουλειά τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα θεωρήθηκε από τους εξασκώντες επάγγελμα ως μια αποκάλυψη της δουλείας του Θεού του μαθηματικού. Ο Sprengler, φυσικά, ισχυρίστηκε ότι οι μαθηματικοί καινοτόμοι τείνουν να είναι είτε θρησκευτικοί ηγέτες είτε άνθρωποι που βίωσαν τα μαθηματικά ως μια θρησκεία. Ο Πυθαγόρας και ο Mahariva από τα αρχαία χρόνια, και ο George Cantor από τη μοντέρνα εποχή διαφώτισαν τους ισχυρισμούς του Sprengler. Πάνω στη σύνδεση ανάμεσα στο Θεό, τους αριθμούς και τα ονόματα, ο Sprengler γράφει:

Το να ασφαλίζεις, να κρατάς στον έλεγχό σου, να καθησυχάζεις, να «γνωρίζεις» είναι όλα, σε τελική ανάλυση, το ίδιο πράγμα. Στο μυστικισμό όλων των πρωίμων περιόδων, το να γνωρίζεις το Θεό

σημαίνει να τον ξορκίζεις, να τον κάνεις να σε ευνοήσει, να τον καταλαμβάνεις πνευματικά. Αυτό επιτυγχάνεται, βασικά, μέσα από μία λέξη. Το Όνομα και επίσης ιεροτελεστικές πρακτικές μυστικής δυναμικότητας, και η περίπλοκη, όπως επίσης και πιο παντοδύναμη, μορφή αυτής της άμυνας είναι αιτιολογική και συστηματική γνώση, οριοθέτηση κατά ετικέτα και αριθμό.

Το 1930, ο φυσικός επιστήμονας Sir James Jeans υποστήριξε ότι ο «Μεγάλος Αρχιτέκτονας του Σύμπαντος αρχίζει να εμφανίζεται ως ένας καθαρός μαθηματικός». Όμως ο Ισαάκ Νεύτωνας (στην τρίτη έκδοση των Μαθηματικών Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας) είχε ήδη τοποθετήσει όλα τα πράγματα στα χέρια «ενός ευφυούς και παντοδύναμου Όντος». Αναγνωρίζεται πια γενικά ότι τα θρησκευτικά ενδιαφέροντα αποτελούσαν τα «πραγματικά κίνητρα» της επιστημονικής και μαθηματικής δουλειάς του Νεύτωνα (Kline, 1980: 52-60). Τα χριστιανικά δόγματα, στα οποία πίστευε ο Νεύτωνας, είχαν αποκαλυφθεί από το Θεό. Και ο Θεός αποτελούσε την αιτία που κρύβεται πίσω από όλες τις φυσικές δυνάμεις και τα φυσικά φαινόμενα. Τα περισσότερα από τα τελευταία του χρόνια ήταν αφιερωμένα σε αποκλειστικά θρησκευτικά ζητήματα. Το 1733, δημοσίευσε τις Παρατηρήσεις πάνω στις Προφητείες του Δανιήλ και την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Η εργασία του Η Χρονολογία των Αρχαίων Βασιλείων Συμπληρωμένη και εκατοντάδες από επιπρόσθετα αδημοσίευτα χειρόγραφα αναφέρουν την προσπάθειά του να εγκαθιδρύσει μια χρονολογία για τα Βιβλικά δεδομένα.

Ο βασικότερος αντίπαλος του Νεύτωνα, ο Leibniz, επίσης πίστευε στο Θεό ως το δημιουργό και τον καθοδηγητή του κόσμου - Cum Deus calculat, fit mundus. Όμως πίστευε ότι η Principia του Νεύτωνα αποκάλυπτε ένα κόσμο που λειτουργούσε σύμφωνα με ένα σχέδιο και μπορούσε να δουλέψει χωρίς τη συμμετοχή του Θεού. Γι’ αυτό το λόγο, άσκησε κριτική στην εργασία του Νεύτωνα αντιχριστιανική (Kline, 1980: 71-72).

To 1744, o Maupertois διαμόρφωσε την γνωστή αρχή της ελάχιστης ενέργειας, την οποία ανακήρυξε ότι είναι ένας παγκόσμιος νόμος και «η πρώτη επιστημονική απόδειξη της ύπαρξης και της σοφίας του Θεού». Ο Euler, την ίδια περίοδο, υποστήριξε ότι η παγκοσμιότητα των κανόνων του μέγιστου και του ελάχιστου αποκαλύπτει ότι το σύμπαν αποτελεί τη δουλειά «ενός πολύ σοφού δημιουργού» (Kline, 1980: 65-66).

Η πίστη στο Θεό ως ένα μαθηματικό σχεδιαστή του σύμπαντος αρχίζει να σβήνει το 19ο αιώνα. Όμως δεν εξαφανίζεται. Διατηρείται στους αντιπροσώπους του Θεού «Φύση» και «Λογική» και στη δουλειά του Cantor, του κβαντικού φυσικού, και στα μυστικιστικά χειρόγραφα με φυσικά θέματα του 1970 και του 1980. Σε ένα πρόσφατο βιβλίο, ο μαθηματικός από το Princeton, Edward Nelson (1985), αναφέρεται σε επίσημες εξελίξεις στην κβαντική θεωρία και «εάν και κατά πόσο μπορούν οι κβαντικές διακυμάνσεις να είναι υλικά πραγματικές». Υπάρχει, γράφει (προσωπική

επικοινωνία), «ένα βέβαιο θεολογικό ζήτημα εδώ, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι προφανές σε οποιονδήποτε διαβάσει το βιβλίο»

Η ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΗ παραδοσιακή άποψη για εχθρότητα της εκκλησίας προς την επιστήμη γεννήθηκε μέσα από τη γνωστή διαμάχη της με τον Galileo,που καταδικάστηκε σε κατ 'οίκον περιορισμό το 1632 για την αστρονομικό αίρεση.

Από την αρχαιότητα, οι αστρονόμοι είχαν θέσει τη Γη στο κέντρο των πλανητικών κινήσεων, μια άποψη που η εκκλησία είχε αγκαλιάσει.Αλλά ο Γαλιλαίος, χρησιμοποιώντας το νέο τηλεσκόπιο, πείστηκε ότι οι πλανήτες στην πραγματικότητα κινούντανι γύρω από τον Ήλιο, μια άποψη που ο Νικόλαος Κοπέρνικος, Πολωνός αστρονόμος, είχε υπερασπιστεί.

Η πρόταση μομφής του Galileo, σε ηλικία 70 ετών, 'εβλαψε την εικόνα της εκκλησίας για αιώνες.Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β 'τελικά αναγνώρισε το 1992, 359 χρόνια αργότερα, ότι η εκκλησία είχε κακώς καταδικάσει τον τεράστιο αυτό επιστήμονα.

Ο Δρ Richard S. Westfall, ένας ιστορικός της επιστήμης, το 1989 έγραψε ότι ο χειρισμός του Galileo από την Ρώμη έκανε την κοπερνίκεια αστρονομία ένα απαγορευμένο θέμα μεταξύ των πιστών Καθολικών για δύο αιώνες.

Όχι και τόσο, Δρ Heilbron υποστηρίζει.Η υποστήριξη της Ρώμης στην αστρονομία ήταν σημαντική.

"Η εκκλησία είχε την τάση να αντιμετωπίζει όλα τα συστήματα της μαθηματικής αστρονομίας, όπως ταινίες μυθοπλασίας," ο Δρ Heilbron έγραψε."Η ερμηνεία έδωσε στους συγγραφείς την βλέψη να αναπτύξουν την μαθηματική και παρατηρητική αστρονομία σχεδό στο βαθμό που επιθυμούσαν, παρά τη σκληρή διατύπωση της καταδίκης του Galileo

Για να γίνει αυτό προφανές, ο Δρ Heilbron εξέτασε τέσσερις μητροπόλεις:τον San Petronio στην Μπολόνια της Santa Maria degli Angeli στη Ρώμη, τον Άγιο Sulpice στο Παρίσι και Santa Maria del Fiore στη Φλωρεντία.

Για τη μεγάλη βασιλική του San Petronio, έδειξε πώς ένα ηλιακό παρατηρητήριο ανεγέρθηκε το 1576 από τον Egnatio Danti, έναν μαθηματικό και Δομινικανό καλόγερο που εργάστηκε για Cosimo I dei Medici, το Μεγάλο Δούκα της Τοσκάνης, και ο οποίος ενημέρωσε τον Πάπα Γρηγόριο για τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου.Τα παρατηρητήρια της εκκλησίας παρήγαγαν αστρονομικά δεδομένα πολύ πριν από την ύπαρξη τηλεσκοπίου.

Το 1582, το Γρηγοριανό ημερολόγιο είχε καθιερωθεί, δημιουργώντας το σύγχρονο έτος 365 ημερών και ένα περιστασιακό δίσεκτο έτος των 366 ημερών.Ο Danti ανταμείφθηκε

με την άδεια για να οικοδομήσει ένα ηλιακό παρατηρητήριο στο Βατικανό στην Torre dei Venti, ή αλλιώς Πύργος των Ανέμων.

Η χρυσή εποχή των παρατηρητηρίων των καθεδρικών ναών ήρθε αργότερα, μεταξύ 1650 και 1750, ο Δρ Heilbron γράφει, και βοήθησε να διαψευτεί το αστρονομικό δόγμα ότι η εκκλησία είχε υπερασπιστεί με τέτοια μαχητικότητα την περίπτωση του Galileo.

Ανάμεσα στους πιο γνωστούς “επαναστάτες”παρατηρητές ήταν Giovanni Cassini, ένας Ιταλός αστρονόμος, που κέρδισε τη φήμη για την ανακάλυψη των φεγγαριών του Κρόνου και τα κενά στα δαχτυλίδια του ,που φέρει ακόμα το όνομά του, όπως κάνει και το $ 3.4 δισεκατομμυρίων διαστημόπλοιο που βρίσκεται τώρα σε τροχία γύρω από τον πλανήτη.

Γύρω στο 1655,ο Cassini έπεισε τους οικοδόμους από τη Βασιλική του San Petronio ότι θα πρέπει να περιλάβουν μια σημαντική αναβάθμιση της παλαιάς γραμμής μεσημβρινού Danti, καθιστώντας το μεγαλύτερο και πολύ πιο ακριβή.Η τρύπα εισόδου του για το φως της ημέρας κινήθηκε μέχρι να έχει περίπου 90 μέτρα ύψος, στην κορυφή ενός υψηλού θόλου.

«Επιφανείς ευγενείς της Μπολόνια,«ο Cassini καυχήθηκε σε ένα φυλλάδιο που συντάσσεται για το νέο παρατηρητήριο, «το βασίλειο της αστρονομίας είναι πλέον δικό σας."

Η υπερβολή αποδείχθηκε ότι έχει κάποια αξία αφού ο Cassini χρησιμοποίησε το παρατηρητήριο για να διερευνήσει την "τροχιά" του Ήλιου, γεγονός που υποδηλώνει ότι στην πραγματικότητα ο Ήλιος κινείται , ενώ η Γη δεν κινείται.

Ο Cassini αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τις παρατηρήσεις του για να προσπαθήσει να επιβεβαιώσει τις θεωρίες του Johannes Kepler, του Γερμανού αστρονόμου που είχε προτείνει το 1609 ότι οι πλανήτες μετακινούνται σε ελλειπτικές τροχιές και οχι σε κύκλους που ο Κοπέρνικος είχε οραματιστεί.

Αν αυτό αληθεύει, σημαίνει ότι η Γη κατά τη διάρκεια ενός έτους θα πλησιάσει αλλά και θα απομακρυνθεί από τον Ήλιο.Τουλάχιστον στη θεωρία, στο παρατηρητήριο του Cassini θα μπορούσε να δοκιμαστεί η ιδέα του Κέπλερ, αφού ο δίσκος του Ήλιου που προβάλονταν στο πάτωμα του καθεδρικού ναού θα συρρικνωνόταν ελαφρώς καθώς η απόσταση μεγάλωνε και θα επεκτανόταν καθώς το χάσμα μειώνεται.

Ένα τέτοιο πείραμα θα μπορούσε επίσης να εστιαστεί στο κατά πόσον υπήρξε οποιαδήποτε αξία στο αρχαίο σύστημα του Πτολεμαίου, με ορισμένες ερμηνείες, μία εκ των οποίων είναι οτι η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο σε μια εκκεντρική κυκλική τροχιά.Ο ήλιος του Πτολεμαίου στην πλησιέστερη προσέγγιση του κινήθηκε πιο κοντά στη Γη από τον Ήλιο του Κέπλερ, θεωρητικά κάνοντας την αναμενόμενη ηλιακή εικόνα μεγαλύτερη και την ορθότητα των αντίπαλων θεωριών ευκολοδιάκριτη.

Για να πετύχει το πείραμα , ο Cassini μπορούσε να ανεχθεί λάθη μέτρησης όχι μεγαλύτερα από 0,3 ίντσες στην προβλεπόμενη επιφάνεια του Ήλιου,η οποία κυμαινόταν από 5 έως 33 ίντσες πλάτος, ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

Κανένα τηλεσκόπιο ημέρας δεν μπορούσε να επιτύχει αυτή την ακρίβεια.

Το πείραμα πραγματοποιήθηκε γύρω στο γύρω 1655, και μετά από πολλές δοκιμές και λάθη, πέτυχε.Ο Cassini και οι Ιησουίτες σύμμαχοί του, ο Δρ Heilbron γράφει, επιβεβαίωσαν την έκδοση του Κέπλερ της θεωρία του Κοπέρνικου.

Μεταξύ του 1655 και του 1736, οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν το ηλιακό παρατηρητήριο στο San Petronio για να κάνουν 4500 παρατηρήσεις, βοηθώντας σημαντικά την παλίρροια της επιστημονικής προόδου.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Harvard University Press

Επιστήμη και θρησκεία μείγμα ως ηλιαχτίδες εισάγετε το Παρεκκλήσι της Μνήμης στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.

Ενώ είναι αλήθεια ότι η εκκλησία καταδίκασε το Galileo, η νέα έρευνα δείχνει ότι οι αιώνες της υπεραπλουστεύσης έχουν αποκρύψει πόσο σκληρά εργάστηκε Ρώμη για να συσσωρεύσει αστρονομικά εργαλεία, μετρήσεις, δοκιμές και λαϊκές παραδόσεις.

Στο επιστημονικό της ζήλο,η εκκλησία δημιούργησε καθεδρικούς ναούς σε όλη την Ευρώπη, και έναν πύργο στο Βατικανό αυτούσιο, έτσι ώστε τα σκοτεινά θησαυροφυλάκιά τους να μπορούν να χρησιμεύσουν ως ηλιακά παρατηρητήρια.Ακτίνες του ηλιακού φωτός,που έπεφταν γύρω από έργα θρησκευτικής τέχνης και μαρμάρινες στήλες,δεν ενέπνεαν μόνο τους πιστούς, αλλά παρείχαν τους αστρονόμους με πληροφορίες σχετικά με τον Ήλιο, τη Γη και την ουράνια σχέση τους.

Μεταξύ άλλων, οι ηλιακές εικόνες που προβάλλονταν στα πατώματα του καθεδρικού ναού αποκάλυπταν το πέρασμα των σκοτεινών σημείων κατα μήκος της επιφάνειας του ήλιου,δηλαδή μια κηλίδα στους ουρανούς,την οποία οι θεολόγοι κάποτε θεωρούσαν αψεγάδιαστη.

Σε ένα νέο βιβλίο, «Ο Ήλιος στην Εκκλησία» (Harvard, 1999), ο Δρ John L. Heilbron, ένας ιστορικός της επιστήμης, αποκαλύπτει την πανταχού παρουσία του ηλιακών παρατηρητηρίων, η οποία μέχρι τώρα ήταν ελάχιστα γνωστή μεταξύ των μελετητών.Και δείχνει ότι η εκκλησία δεν είχε την πρόθεση να αναζητήσει τη γνώση κατ' αυτήν για χάρη της γνώσης, ένα παραδοσιακό στόχο της καθαρής επιστήμης.Αντίθετα, όπως και πολλοί θαμώνες, που ήθελαν κάτι στην πράξη σε αντάλλαγμα για τις επενδύσεις της: κυρίως τη βελτίωση του ημερολογίου, ώστε αξιωματούχοι της εκκλησίας να μπορούσαν με μεγαλύτερη ακρίβεια να υπολογίσουν τον καθορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα(όταν η γιορτή της Ανάστασης του Χριστού, είχε γίνει μια γραφειοκρατική κρίση στην εκκλησία).

Παραδοσιακά, το Πάσχα έπεφτε Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης.Αλλά από τον 12ο αιώνα, οι συνήθεις τρόποι να προβλέψουμε από αυτή την ημερομηνία είχε πάει στραβά.

Για να οριστεί μια ημερομηνία για την Κυριακή του Πάσχα εκ των προτέρων, και για ενισχυθεί δύναμη και η ενότητα της εκκλησίας, πάπες και εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι για αιώνες επικαλούσαν τους αστρονόμους,οι οποίοι μελετούσανε παλαιά χειρόγραφα και επινόησαν τα μέσα που τους θέτει στην πρώτη γραμμή της επιστημονικής επανάστασης.

Σύμφωνα με τον Δρ Heilbron, την εκκλησία "έδωσε μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική υποστήριξη για τη μελέτη της αστρονομίας για πάνω από έξι αιώνες, από την αποκατάσταση της αρχαίας μάθησης κατά τα τέλη του Μεσαίωνα στον Διαφωτισμό, από οποιαδήποτε άλλη, και κατά πάσα πιθανότητα,από όλα τα άλλα, ιδρύματα. "

Ο Δρ Heilbron, 65 ετών, είναι ομότιμος καθηγητής και αντιπρόεδρος καγκελαρίου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Berkeley και ανώτερος συνεργάτης στο Worcester College, Οξφόρδη, Αγγλία.Ζει στην Αγγλία και ταξιδεύει πολύ για τη μελέτη παλιών ηλιακών παρατηρητηρίων.

Σε τηλεφωνική συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα, ο Δρ Heilbron είπε ότι έμεινε έκπληκτος από τα παλαιά μέσα, τα οποία 1για πρώτη φορά είδε πριν από οκτώ χρόνια στην Μπολόνια της Ιταλίας, στην Βασιλική του San Petronio.

"Η ίδια η εκκλησία ήταν όμορφη, μελαγχολική," ο Δρ Heilbron υπενθύμισε."Όταν ο ήλιος σύρθηκε σε αυτόν τον όροφο, δεν υπήρχε τίποτα άλλο. Αυτό θα έπρεπε να εξετάσουμε. Ήταν έντονη."

Μετά την ανακάλυψη ότι οι άλλες εκκλησίες σε όλη την Ευρώπη είχαν ηλιακά παρατηρητήρια, παρήγαγε ένα βιβλίο πλούσιο σε παλιά σχέδια, εξισώσεις, γεωμετρικά σχήματα και αστρονομικές λαϊκές παραδόσεις.

Ο Δρ Όουεν Gingerich, ιστορικός στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, στο Harvard-Smithsonian Κέντρου για την Αστροφυσική, εξήρε το έργο και την εκ νέου δημιουργία έχασε έναν κόσμο.

«Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της υποτροφίας," ο Δρ Gingerich είπε.

Στο βιβλίο και ένα άρθρο στις επιστήμες, ένα περιοδικό των New York Academy of Sciences, ο Δρ Heilbron δείχνει ότι τα ευρήματα του παρατητητίου(συνήθως στη θέα ενός βωμού καθεδρικόυ ναόυ) αντικρούουν συχνά δόγματα της εκκλησία της εποχής εκείνης.

Οι Ιησουίτες, για παράδειγμα, χρησιμοποιούσαν παρατηρητήρια για να επιβεβαιώσουν τις θεωρίες για την κίνηση της Γης, οι οποίες ήταν απαγορευμένες την εποχή εκείνη.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων, ο Δρ Heilbron είπε οτι παρατηρητήρια χτίστηκαν σε καθεδρικούς ναούς και σε εκκλησίες σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Ρώμη, Παρίσι, Μιλάνο, Φλωρεντία, Μπολόνια, Παλέρμο, στις Βρυξέλλες και την Αμβέρσα.Συνήθως, το κτίριο,σκοτεινό εσωτερικά, χρειάζεται μόνο μια μικρή τρύπα στην οροφή για να επιτρέψει μια ακτίνα του φωτός του ήλιου να “χτυπήσει” το πάτωμα κάτω, δημιουργώντας μια σαφή εικόνα του ηλιακού δίσκου.Στην πραγματικότητα, ο ναός λειτουργεί σαν μια φωτογραφική μηχανή, στην οποία το φως περνά μέσα από μια μικρή τρύπα στο σκοτεινό εσωτερικό του, σχηματίζοντας μια εικόνα από την αντίθετη πλευρά.

Harvard University Press

Καθεδρικούς ναούς και τις εκκλησίες σε όλη την Ευρώπη χρησιμοποιούνται μεσημβρινοί, όπως αυτό στο Παλέρμο, για σκοπούς όπως τον υπολογισμό της ημερομηνίας του Πάσχα.

Σε κάθε ηλιόλουστη μέρα, η ηλιακή εικόνα θα σαρώσει το πάτωμα και την εκκλησία και ακριβώς το μεσημέρι, κατά μήκος μιας μεγάλης μεταλλικής ράβδους που ήταν πιο σημαντικό και το ακριβές μέρος του Παρατηρητηρίου.Οι διαβάσεις του μεσημεριού κατά τη διάρκεια του έτους θα φθάσουν στα άκρα της γραμμής - η οποία καθορίζει συνήθως το θερινό και χειμερινό ηλιοστάσιο, όταν ο ήλιος είναι πιο απομακρυσμένος στα βόρεια και νότια του ισημερινού.Το κύκλωμα, μεταξύ άλλων, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση της διάρκεια του έτους με μεγάλ'υτερη ακρίβεια.

Η διαδρομή στο πάτωμα ήταν γνωστή ως μια γραμμή μεσημβρινού, όπως τους μεσημβρινούς Βορρά-Νότου των γεωγράφων.Η ράβδος, σύμφωνα με τον καθορισμό και τα καθήκοντά της, περιβάλλονταν συχνά από πλούσια ένθετα πλακάκια και ζωδιακά μοτίβα.

Τα όργανα που είχαν χάσει ένα μεγάλο μέρος της αστρονομικής τους αξίας γύρω στα μέσα του 18ου αιώνα, όπως τα τηλεσκόπια,άρχισαν σιγά-σιγά να τα υπερβαίνουν σε επιρροή.

Αλλά τα παρατηρητήρια έπαιζαν ακόμα ένα σημαντικό ρόλο,αφού τα ηλιακά ρολόγια χρησιμοποιούνταν συχνά για να διορθώσουν τα

λάθη στα μηχανικά ρολόγια, ακόμα και να ορίσουν την ώρα για σιδηροδρόμους.

Ένα από τα παρατηρητήρια εντυπωσίασε επίσης ο Charles Dickens, ο οποίος στο βιβλίο του «Εικόνες από την Ιταλία», έγραψε ότι βρήκε ελάχιστα να του αρέσουν στην Μπολόνια, εκτός από "την εκκλησία του San Petronio, όπου οι ηλιαχτίδες μετρούν το χρόνο ανάεσα σε γανατιστούς ανθρώπους."

Σήμερα, τα διατηρητέα αστρονομικά όργανα των καθεδρικών ναών είναι υπέροχοι αναχρονισμοί που συναρπάζουν τους περισσότερους επισκέπτες, οι οποίοι συνήθως αγνοούν την αρχική τους χρήση ή την ιστορική τους σημασία.

Η ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗΚύριος εκφραστής της διαμάχης ήταν η ιερά εξέταση. Ιερά Εξέταση είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται στην εκδίκαση από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υποθέσεων που αφορούσαν από ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους μέχρι και ομάδες ή μεμονωμένα άτομα τα οποία βαρύνονταν με την κατηγορία της αίρεσης. Ο όρος μπορεί να αναφέρεται σε Ρωμαιοκαθολικό εκκλησιαστικό δικαστήριο ή άλλο θεσμό με σκοπό την καταπολέμηση και καταστολή των αιρέσεων, σε έναν αριθμό ιστορικών κινημάτων κάθαρσης κατά των αιρέσεων ή στη δίκη συγκεκριμένων ατόμων με την κατηγορία της αίρεσης. Ο θεσμός αυτός είναι πολύ γνωστός λόγω του τρόπου διενέργειας των ανακρίσεων βάσει των οποίων συγκεντρώνονταν στοιχεία για τις δίκες ή ομολογίες, με απάνθρωπα βασανιστήρια. Οι ιστορικοί αναγνωρίζουν τέσσερις διαφορετικές εκφάνσεις της Ιεράς Εξέτασης: τη μεσαιωνική, την ισπανική, την πορτογαλική και τη ρωμαϊκή. Λόγω του αντικειμενικού της στόχου, που ήταν η καταπολέμηση των αιρέσεων, η Ιερά Εξέταση είχε δικαιοδοσία τυπικά μόνο επί των βαπτισμένων μελών της Εκκλησίας (τα οποία συνήθως αποτελούσαν την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού). Οι μη χριστιανοί κατηγορούμενοι μπορούσαν εντούτοις να περάσουν από δίκη για βλασφημία σε λαϊκά δικαστήρια. Επίσης οι περισσότερες δίκες μαγισσών γίνονταν από λαϊκά δικαστήρια. Πιθανότατα η πιο διάσημη υπόθεση που δικάστηκε από τη Ρωμαϊκή Ιερά Εξέταση ήταν αυτή του Γαλιλαίου Γαλιλέι, το 1633

ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ

Κύρια κατηγορία για την καταδίκη του Γαλιλαίου το 1633 ήταν η αθέτηση του Διατάγματος του Καταλόγου Απαγορευμένων που δημοσιεύτηκε στις 6 Μαρτίου του 1616.Σύμφωνα με αυτό, δόθηκε εντολή στον Γαλιλαίο να μην υποστηρίξει ούτε να υπερασπιστεί ούτε να διδάξει με οποιονδήποτε τρόπο την άποψη της ακινησίας του Ήλιου και της κίνησης της Γης.Έχοντας τότε, χωρίς

δεύτερη σκέψη, υποσχεθεί να υπακούσει, αφέθηκε ελεύθερος και απέφυγε τον κίνδυνο να λογοκριθεί ή να απαγορευτεί κάποιο απ'τα βιβλία του.Μέχρι τότε ,είχε δώσει μεγάλο αγώνα(κυρίως γραφειοκρατικό), έχοντας βέβαια υποστηρικτές και την στήριξη πνευματικών ανθρώπων της εποχής, ώστε να πείσει για την εγκυρότητα του κοπερνίκιου δόγματος(του ότι ο 'Ηλιος στέκει ακίνητος, έχοντας την Γη να περιστρέφεται γύρω του εκτελώντας διπλή κίνηση).Το αμέλημα, λοιπόν που έφερε στο προσκήνιο το Διάταγμα του 1616 ήταν η δημοσίευση του Διαλόγου περί των δύο Μεγίστων Συστημάτων του Κόσμου το 1632, το οποίο σύμφωνα με του αρμόδιους του Ιεροδικείου παραβαίνει ρητά την άνω εντολή(Διάταγμα του 1616).Ο Γαλιλαίος κλήθηκε στο Ιεροδικείο στην Ρώμη το 1633, φυλακίστηκε τυπικά, και αφού αρνήθηκε πως μέσα απ'τον Διάλογο κυρρήσει το δόγμα του Κοπέρνικου ως αστρονομική αλήθεια, κάτι το οποίο δεν γίνεται δεκτό απ'τους δικαστές, τελικά αποκυρύσει τις ιδέες του όσον αφορά την κίνηση της Γης.Αυτουργός της απόφασης των δικαστών φαίνεται να είναι ο τότε πάπας Ουρβανός 'Η, ο οποίος πειράχθηκε που ,κατά τη γνώμη του, ο Διάλογος δεν αναδύκνυε την θεία παντοδυναμία έναντι της επιστημονικής-φυσικής αλήθειας, όπως ο ίδιος είχε συμφωνήσει με τον Γαλιλαίο.

Είναι γνωστή άλλωστε η φράση που είπε ο Γαλιλαίος φεύγοντας από την Ιερά Εξέταση, σε απάντηση της υποτιθέμενης απάρνησής του περί περιστροφής της Γης, "κι ομως γυρίζει".

Πηγές:

Επιστήμη και Θρησκείαhttp :// www . oodegr . com / oode / epistimi / genika / epist _ thrisk 1. htm

Η ιστορία των επιστημών και η σχέση επιστήμης και θρησκείας, του Κώστα Γαβρόγλουhttp :// www . alfavita . gr / artra / art 5_8_9_1138. php

Γαλιλαίος Γαλιλέι - Βικιπαίδειαhttp :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %93% CE % B 1% CE % BB % CE % B 9% CE % BB % C %B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CE%B9#.CE.97_.CE.9A.CE.B1.CF.84.CE.B1.CE.B4.CE.AF.CE.BA.CE.B7

Ιερά Εξέταση - Βικιπαίδειαhttp :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %99% CE % B 5% CF %81% CE % AC _% CE %95% CE %BE%CE%AD%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7

Google Μετάφραση

http :// translate . google . gr / translate ? hl = el & sl = en & tl = el & u = http %3 A %2 F %2 Fpartners . nytimes . com %2 Flibrary %2 Fnational %2 Fscience %2 F 101999 sci - astronomy - cathedrals . html

Restivo: Diamaxes, Koinwnikes Allages kai Mathimatika stin Evrwpihttp :// hyperion . math . upatras . gr / courses / sts / thefoit / erg 99/ tenente _ etal . html

Βικιπαίδεια

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%8C%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B1