Ο ΜΑΡΞ, Ο ΕΝΓΚΕΛΣ ΚΑΙ Ο ΛΕΝΙΝ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ

ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Έκδοση της Οργάνωσης Αθήνας του ΝΕΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Εισαγωγικό Σημείωμα

Η κρίση του καπιταλισμού της εποχής μας ανέδειξε με ιδιαίτερο τρόπο το πρόβλημα των

δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των κρατικών δανείων. Οι Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους ασχολήθηκαν και με αυτά τα ζητήματα, που η ταξική πάλη φέρνει ξανά σήμερα στο προσκήνιο της ιδεολογικής διαπάλης. Εκτιμήσαμε ότι είναι αναγκαιότητα να παρουσιαστούν κείμενά τους με τις θεωρητικές επεξεργασίες και τις πολιτικές θέσεις τους στην παρούσα έκδοση..

Τα κρατικά ελλείμματα και τα χρέη αποτελούν πεδίο, πάνω στο οποίο το αστικό μπλοκ εξουσίας μεθοδεύει την προπαγάνδα του για να πετύχει την υποταγή της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας στην προσπάθεια αναδόμησης του καπιταλιστικού συστήματος, στην ένταση της εκμετάλλευσης και στη διατήρηση-ισχυροποίηση της κυριαρχίας του κεφαλαίου.

Όσοι σήμερα αναζητούν πέρα, ενάντια και έξω από τον καπιταλισμό μια αταξική κοινωνία, μπορούν με την συμβολή των θέσεων και αναλύσεων των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν να οπλιστούν στο αγώνα τους για την κομμουνιστική επαναθεμελίωση που απαιτεί η εποχή μας.

Στην συζήτηση και την αντιπαράθεση που ακολούθησε την όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης και τις εκφράσεις της στην Ελλάδα, με τα πολιτικά και οικονομικά μέτρα που προωθεί η αστική τάξη, η κυβέρνηση και οι διεθνείς οργανισμοί του κεφαλαίου, εμφανίστηκαν και στην Αριστερά , άγνοια, αδυναμία, απροθυμία και στρεβλώσεις να μπουν στο κέντρο της προσοχής και της ανάλυσης μια σειρά ιδιαίτερα θέματα, όπως είναι το χρέος και τα ελλείμματα. Εύκολες απαντήσεις και γενικότητες (για όλα φταίει ο καπιταλισμός, είναι άλλη μια κρίση του συστήματος, δεν ασχολούμαστε με τα ελλείμματα, κ.α.) δεν μπορούν φυσικά να συμβάλλουν ούτε στην εξήγηση και κατανόηση της σημερινής κρίσης, ούτε να αποτελέσουν προωθητικό μοχλό για την αναγκαία απάντηση στην καπιταλιστική κρίση από τη σκοπιά του εργατικού και λαϊκού κινήματος και της αριστεράς.

Από την άλλη πλευρά το τελευταίο διάστημα πολλοί επικαλούνται τους Μαρξ και Λένιν -χρησιμοποιώντας μάλιστα και αποσπάσματα από κείμενά τους-, για να αιτιολογήσουν τις θέσεις τους ή να προσδώσουν λίγη από τη λάμψη της σκέψης τους στις δικές τους επεξεργασίες. Τελικά, όμως, ακόμα και αν ξεκινούν από τις ίδιες αφετηρίες μπορεί να καταλήγουν σε διαφορετικές τοποθετήσεις για το ζήτημα των κρατικών χρεών και ελλειμμάτων. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Είναι φανερό ότι η χρήση τσιτάτων δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποδώσεις τις θέσεις οποιουδήποτε. Μπορεί να καταλήγει ακόμα και σε διαστρέβλωση ή σε αποσπασματική και λαθεμένη χρήση. Σημασία έχει η εξέλιξη της σκέψης τους και το πώς αντιμετωπίζονται οι κάθε φορά συγκεκριμένες καταστάσεις, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο που διαδραματίζονται.

Η τεράστια εμπειρία της γέννησης και ανάπτυξης του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος και της Οκτωβριανής επανάστασης είναι χρήσιμο να μελετάται ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά και να αξιοποιείται στις συγκεκριμένες σημερινές, διαφορετικές, αλλά και με ομοιότητες συνθήκες, για τη διαμόρφωση μιας επαναστατικής γραμμής πάλης και για τα νέα καθήκοντα όσων θέλουν να τολμήσουν μια νέα έφοδο στον ουρανό.

Παρά, όμως, το σχετικό όφελος που έχει για τους αναγνώστες η αποσπασματική παρουσίαση της εξέλιξης της σκέψης των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν, μπαίνουμε στον πειρασμό, να παρουσιάσουμε τοποθετήσεις τους. Υπάρχουν φυσικά μια σειρά ακόμα παλαιότεροι και νεώτεροι μαρξιστές που μελέτησαν και έγραψαν για τα οικονομικά ζητήματα, για το ζήτημα των καπιταλιστικών κρίσεων και τα ειδικά ζητήματα του χρέους και των ελλειμμάτων, που όμως δεν είναι δυνατό να παρουσιαστούν σε αυτή τη μικρή έκδοση.

Από τα κείμενα που ακολουθούν ωστόσο, γίνεται φανερή η διαχρονική αξία των θέσεων που διατύπωσαν οι «κλασσικοί», η καινοτόμα σκέψη τους στην ανάλυση των φαινομένων της εποχής τους. Σκέψη που εξελίσσεται, δεν αποπνέει δογματισμό, ούτε διστάζει να ανασκευάζει, αφού, για την εξαγωγή των συμπερασμάτων, τεκμηριώνεται με βάση την επιστημονική ανάλυση, τα γεγονότα και την εξέλιξη της εμπειρίας.

Η έκδοση αυτή δεν σκοπεύει φυσικά να δώσει τις σημερινές απαντήσεις στα μεγάλα αυτά ερωτήματα και ζητήματα, αλλά να καταγράψει και επαναφέρει κείμενα από τα έργα των διανοητών για τα κομβικά θέματα του χρέους και των ελλειμμάτων για να τα εντάξουμε συλλογικά στη συζήτηση και το διάλογο που απαιτείται μέσα στον κόσμο της δουλειάς και την αριστερά για μια νέα, προωθητική στρατηγική απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα και κρίση. Εντάσσεται στη διαδικασία διαλόγου και χάραξης μιας επαναστατικής αντικαπιταλιστικής και εργατικής απάντησης στο σημερινό ολοκληρωτικό καπιταλισμό, που ως ΝΑΡ προσπαθούμε με το κείμενο εργασίας για την «καπιταλιστική κρίση» και το Πανελλαδικό Σώμα για το θέμα αυτό, μέσα στη διαδικασία προς το 3ο Συνέδριο του Νέου Αριστερού Ρεύματος.

Σκοπός μας δεν είναι να αποκαταστήσουμε τις διαστρεβλώσεις που υφίστανται το τελευταίο διάστημα οι θεωρητικοί θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού και οργανωτές του κομμουνιστικού κινήματος,

ούτε να επικαλεστούμε το «αλάθητό» τους, αλλά να αποκτήσουμε έναυσμα για να δρούμε μελετώντας το χθες και το σήμερα, για να σχεδιάζουμε το μέλλον με λιγότερα λάθη και περισσότερη εμπιστοσύνη στο δίκιο της απεραντοσύνης των σκοπών μας για την κομμουνιστική απελευθέρωση της ανθρωπότητας.

Το γραφείο της Αθήνας του ΝΑΡ

Ιανουάριος 2010

Κάρλ Μαρξ Ο Μάρξ από το 1850 καταπιάνεται με το θέμα των δημόσιων χρεών και με το μεθοδικό του τρόπο

τοποθετείται για το θέμα. Στα έργα του «Οι ταξικοί αγώνες στη Γαλλία», σε όλο το «Κεφάλαιο», στις «Θεωρίες για την Υπεραξία», στο «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία» οι αναφορές του είναι συχνές για το ρόλο της λειτουργίας των κρατικών οικονομικών και για το ρόλο και τη λειτουργία των τραπεζών.

Παραθέτουμε μόνο τα αποσπάσματα που αναφέρονται πιο άμεσα στο θέμα των κρατικών δανείων και του προϋπολογισμού.

Ο K. Mαρξ στο «Ταξικοί αγώνες στην Γαλλία 1848-1850» χρονικό και μελέτη για τις συνθήκες που

ξέσπασαν οι επαναστάσεις εκείνης της περιόδου, γράφει το Γενάρη – Οκτώβρη 1850 για το συμφέρον της αστικής τάξης από το κρατικό χρέος και το κρατικό έλλειμμα:

«Πρόσθετα η μερίδα της αστικής τάξης που κυβερνούσε και νομοθετούσε με τις Βουλές είχε άμεσο

συμφέρον στο κρατικό χρέος. Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ήταν μάλιστα το κύριο αντικείμενο κερδοσκοπίας της κι έπαιζε τον κυριότερο ρόλο στον πλουτισμό της. Κάθε τέλος του χρόνου καινούργιο έλλειμμα. Κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια καινούργιο δάνειο. Και κάθε καινούργιο δάνειο έδινε στην αριστοκρατία του χρήματος καινούργιες ευκαιρίες να εξαπατήσει το κράτος επειδή βρισκότανε τεχνητά στα χείλη της χρεωκοπίας, ήταν υποχρεωμένο να διαπραγματευθεί με τους τραπεζίτες κάτω από τις δυσμενείς συνθήκες. Κάθε καινούργιο δάνειο έδινε μια παραπέρα ευκαιρία να καταληστεύει το κοινό, που είχε επενδύσει τα κεφάλαιά του σε κρατικά χρεόγραφα, με χίλιες δυο χρηματιστηριακές πονηριές που στα μυστικά τους είχε μυηθεί η Κυβέρνηση και η πλειοψηφία στη Βουλή. Γενικά η αστάθεια της κρατικής πίστης κι η γνώση των κρατικών μυστικών έδινε στους τραπεζίτες και στους συνεταίρους τους στις Βουλές και στο θρόνο τη δυνατότητα να προκαλούν ξαφνικές, ασυνήθιστες διακυμάνσεις στις τιμές των κρατικών χρεογράφων που πάντα αποτέλεσμα την οικονομική χρεωκοπία μεγάλου αριθμού μικροκεφαλαιούχων και το μυθώδη γρήγορο πλουτισμό των μεγάλων κερδοσκόπων ……Και όπως το κράτος, καταληστευότανε στην πλατειά κλίμακα με τα δάνεια, έτσι η καταλήστευση αυτή επαναλαμβανότανε μερικότερα στα δημόσια έργα. Οι σχέσεις ανάμεσα στη Βουλή και την κυβέρνηση πολλαπλασιάζονταν σαν σχέσεις ανάμεσα στις ξεχωριστές κρατικές υπηρεσίες και τους ξεχωριστούς ιδιώτες entre preneurs (επιχειρηματίες, εργολάβους). Όπως η ιθύνουσα τάξη εκμεταλλευόταν γενικά τις κρατικές δαπάνες και τα κρατικά δάνεια, το ίδιο εκμεταλλευόταν και την κατασκευή των σιδηροδρόμων….» σελ. 45-46

και συνεχίζει «Ενώ η αριστοκρατία του χρήματος υπαγόρευε τους νόμους, βρισκόταν επικεφαλής της κρατικής

διοίκησης, διεύθυνε όλες τις οργανωμένες κρατικές εξουσίες, κυριαρχούσε στη δημόσια γνώμη με τη δύναμη των γεγονότων και τον τύπο, η ίδια διαφθορά, η ίδια ξεδιάντροπη απάτη, η ίδια μανία πλουτισμού επαναμβανότανε σε κάθε σφαίρα, από την Αυλή ως το cafe borgne, μα όχι με την παραγωγή αλλά με το τσέπωμα του προσιτού πλούτου των άλλων.»

σελ. 46 Ενώ για την τροπή που πήραν τα πράγματα μετά την επανάσταση του Φλεβάρη του 1848 και

την δημιουργία της Προσωρινής Κυβέρνησης γράφει: «Για να παραμερίσει κάθε τυχόν υποψία πως δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις

υποχρεώσεις που κληροδότησε η μοναρχία, για να στεριώσει ξανά την εμπιστοσύνη στην αστική ηθική και στην ικανότητα να πληρώσει, η Προσωρινή Κυβέρνηση κατέφυγε σε ένα φανφαρονισμό τόσο αναξιοπρεπή όσο και παιδιακίστικο. Πριν από τη νόμιμα καθορισμένη προθεσμία πλήρωσε τους πιστωτές του κράτους τόκους 5%, 4,5% και 4%. Η αστική ψυχραιμία, ο αυτοσεβασμός των κεφαλαιούχων, ξύπνησε ξαφνικά σαν είδαν την αγωνιώδη σπουδή που δείχνανε για να εξαγοράσουν την εμπιστοσύνη τους.

Βέβαια η χρηματική δυσχέρεια που αντιμετώπιζε η Προσωρινή Κυβέρνηση δε χαλάρωσε με τη θεατρική αυτή χειρονομία, που της στέρησε τα διαθέσιμα σε ρευστό χρήματά της. Η χρηματική στενοχώρια δεν

μπορούσε να σκεπαστεί περισσότερο χρόνο κι οι μικροαστοί, οι υπηρέτες και οι εργάτες ήταν εκείνοι που πλήρωσαν τα σπασμένα της ευχάριστης αυτής έκπληξης για τους πιστωτές του κράτους.

Τα βιβλιάρια των ταμιευτηρίων που ξεπερνούσαν το ποσό των 100 φράγκων κηρύχθηκαν μη πληρωτέα σε ρευστό. Τα ποσά που είχαν κατατεθεί στα ταμιευτήρια των τραπεζών κατασχέθηκαν και με διάταγμα μετατράπηκαν σε μη πληρωτέο δημόσιο χρέος. Το γεγονός αυτό εξαγρίωσε τον αρκετά κιόλας εξαθλιωμένο μικροαστό ενάντια στη Δημοκρατία. Παίρνοντας στη θέση του βιβλιάριου καταθέσεων κρατικά χρεώγραφα, ήταν αναγκασμένος να τα πουλήσει στο χρηματιστήριο και έτσι παραδινόταν άμεσα στα χέρια των Εβραίων του χρηματιστήριου, που ενάντια τους στρεφότανε η επανάσταση που είχε κάνει.

Η αριστοκρατία του χρήματος που κυβερνούσε στην περίοδο της μοναρχίας του Ιούλη είχε το μητροπολιτικό της ναό στην Τράπεζα. Όπως το χρηματιστήριο διαφεντεύει τη δημόσια πίστη, το ίδιο η Τράπεζα διαφεντεύει την εμπορική πίστη.

Η Τράπεζα, που η επανάσταση του Φλεβάρη, απειλούσε άμεσα όχι μόνο την κυριαρχία της μα και την ίδια την ύπαρξη της, πάσχισε από την αρχή-αρχή να δυσφημήσει τη Δημοκρατία γενικεύοντας τη στενότητα των πιστώσεων. Έτσι, έκοψε ξαφνικά τις πιστώσεις από τους τραπεζίτες, τους εργοστασιάρχες, τους εμπόρους. Μια κι η μανούβρα αυτή δεν προκάλεσε άμεση αντεπανάσταση, είχε τον αντίκτυπό της στην ίδια την Τράπεζα. Οι κεφαλαιούχοι τραβήξανε τα χρήματα που είχαν καταθέσει στα θησαυροφυλάκια της. Οι κάτοχοι τραπεζογραμματίων τρέχανε στο ταμείο της να τα εξαργυρώσουν με χρυσό και ασήμι.

Η προσωρινή κυβέρνηση μπορούσε, χωρίς να καταφύγει στη βία, να εξαναγκάσει με νόμιμο τρόπο την Τράπεζα σε χρεωκοπία, δεν είχε τίποτα άλλο, παρά να κρατήσει στάση παθητική και να αφήσει την Τράπεζα στην τύχη της. Η χρεωκοπία της Τράπεζας- αυτός ο κατακλυσμός που μέσα σε ένα ανοιγόκλειμα του ματιού θα σάρωνε από το γαλλικό έδαφος την αριστοκρατία του χρήματος, τον πιο δυνατό και επικίνδυνο εχθρό της Δημοκρατίας, το χρυσό υπόβαθρο της μοναρχίας του Ιούλη. Μια και η Τράπεζα χρεωκοπούσε, η ίδια η αστική τάξη ήταν υποχρεωμένη να θεωρήσει σαν μια τελευταία απόπειρα απελπισμένης σωτηρίας τη δημιουργία από την κυβέρνηση μιας Εθνικής Τράπεζας και την υπαγωγή της εθνικής πίστης στον έλεγχο του κράτους.

Η Προσωρινή Κυβέρνηση, αντίθετα, επέβαλε την αναγκαστική κυκλοφορία στα τραπεζογραμμάτια. Έκανε και κάτι περισσότερο ακόμα. Μετέτρεψε όλες τις επαρχιακές τράπεζες σε υποκαταστήματα της Τράπεζας της Γαλλίας και έτσι της επέτρεψε να απλώσει τα πλοκάμια της σε ολάκερη τη Γαλλία. Αργότερα έβαλε υποθήκη στην Τράπεζα σαν εγγύηση για το δάνειο που της έκανε η τελευταία, τα κρατικά δάση. Έτσι, η επανάσταση του Φλεβάρη δυνάμωσε και άπλωσε άμεση την τραπεζοκρατία που έπρεπε να ανατρέψει.

Στο μεταξύ η Προσωρινή Κυβέρνηση λύγιζε κάτω από το βάρος του ελλείμματος του προϋπολογισμού που μεγάλωνε ολοένα. Μάταια ζητιάνευε πατριωτικές θυσίες. Μονάχα οι εργάτες δίνανε την ελεημοσύνη τους Χρειαζόταν, λοιπόν να καταφύγει σε ένα ηρωικό μέτρο, στην επιβολή καινούργιου φόρου. Μα ποιόν θα φορολογούσαν; Τους λύκους του χρηματιστήριου, τους βασιλιάδες της Τράπεζας, τους πιστωτές του κράτους, τους εισοδηματίες, τους εργοστασιάρχες; Δεν ήταν αυτός τρόπος για να τραβήξουν την εύνοια της αστικής τάξης προς τη Δημοκρατία. ……..Ενώ η Επανάσταση του 1789 άρχισε απαλλάσσοντας το χωρικό από τα φεουδαρχικά βάρη, η Επανάσταση του 1848 αναγγέλθηκε με ένα καινούργιο φόρο σε βάρος του αγροτικού πληθυσμού για μην κλονίσει το κεφάλαιο και για να εξασφαλίσει τη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού.

Ένα μόνο μέσο υπήρχε για να μπορέσει η Προσωρινή Κυβέρνηση να παραμερίσει όλες αυτές τις δυσχέρειες και να βγάλει το κράτος έξω από την παλιά του τροχιά – να κηρύξει το κράτος σε χρεωκοπία.»

σελ. 64-67 «Οι μικροαστοί βλέπανε με φρίκη ότι τσακίζοντας τους εργάτες, παραδόθηκαν ανυπεράσπιστοι στα

χέρια των πιστών τους. Η χρεωκοπία τους, από το Φλεβάρη σερνότανε κατά τρόπο στέρεο μα αγνοούνταν φαινομενικά, διακηρύχτηκε ανοιχτά ύστερα από τον Ιούνη.

Η κατ’ όνομα μόνο ιδιοκτησία τους, τους αφηνόταν απείραχτη όσο χρειαζόταν να τους σύρουν στο πεδίο της μάχης στο όνομα της ιδιοκτησίας. Τώρα που είχαν κανονίσει το μεγάλο πρόβλημα με το προλεταριάτο, μπορούσαν να λύσουν με τη σειρά του και το μικροπροβληματάκι με το μπακάλη. Στο Παρίσι τα ληξιπρόθεσμα χρέη ανέρχονταν σε πάνω από 21 εκ. φράγκα, στις επαρχίες σε πάνω από 11 εκ.. Από το Φλεβάρη πάνω από 7.000 ιδιοκτήτες επιχειρήσεων δεν είχαν πληρώσει τα ενοίκιά τους…..

Δεν χρειάζονται επιχειρήματα για να αποδείξουμε ότι η μαζική χρεωκοπία των παρισινών μικροαστών είχε συνέπειες που απλώνονταν πολύ πέρα από τα άμεσα θύματά της και ότι κλόνισε ακόμα για μια φορά το αστικό εμπόριο, ενώ το κρατικό έλλειμμα διογκώθηκε ξανά από τα έξοδα της εξέγερσης του Ιούνη και από το γεγονός ότι τα κρατικά έσοδα λιγόστευαν ασταμάτητα εξαιτίας της ανακοπής της παραγωγής, της μειωμένης παραγωγής και του περιορισμού των εισαγωγών. Ο Καβαινιάκ και η Εθνοσυνέλευση μόνο σε ένα μέτρο μπορούσαν να καταφύγουν, σε ένα καινούργιο δάνειο, που θα βύθιζε ακόμα πιο πολύ στο ζυγό στης αριστοκραίας του χρήματος.»

σελ. 87-89

« Σε μια χώρα σαν την Γαλλία, όπου ο όγκος της εθνικής παραγωγής είναι δυσανάλογα μικρότερος

από τον όγκο του εθνικού χρέους, όπου το κρατικό εισόδημα αποτελεί το κύριο αντικείμενο της κερδοσκοπίας και το Χρηματιστήριο την κυριότερη αγορά επένδυσης του κεφαλαίου που θέλει να αξιοποιηθεί κατά μη παραγωγικό τρόπο – σε μια τέτοια χώρα αμέτρητοι άνθρωποι όλων των αστικών ή μικροαστικών τάξεων πρέπει να συμμετέχουν στο κρατικό χρέος, στο παιχνίδι του Χρηματιστήριου, στο τραπεζικό κεφάλαιο. …..

Από τι καθορίζεται το γεγονός ότι ο κρατικός πλούτος πέρασε στα χέρια του τραπεζιτικού κεφαλαίου; Από την ασταμάτητη καταχρέωση του κράτους. Και η καταχρέωση του κράτους; Από το γεγονός ότι οι δαπάνες του υπερβαίνουν ασταμάτητα τα έσοδά του, δυσαναλογία που είναι ταυτόχρονα αιτία και αποτέλεσμα του συστήματος των κρατικών δανείων.

Το κράτος για να ξεφύγει την καταχρέωση αυτή πρέπει ή να περιορίσει τις δαπάνες του, πάει να πει, να απλοποιήσει και να κολοβώσει τον κυβερνητικό οργανισμό, να κυβερνά όσο το δυνατό λιγότερο, να χρησιμοποιεί όσο το δυνατό λιγότερο προσωπικό, να έρχεται σε όσο το δυνατό λιγότερες σχέσεις με την αστική κοινωνία. Ο δρόμος αυτός είναι αδύνατος για το κόμμα της Τάξης, που τα μέσα της καταπίεσής του, που η επέμβαση του για λογαριασμό του κράτους και που η καθολική παρουσία του μέσω των κρατικών οργάνων μεγάλωνε αναγκαστικά στο βαθμό που η κυριαρχία του και οι συνθήκες της υπόστασής του απειλούνταν από ολοένα και περισσότερες πλευρές….

Η ακόμα και το κράτος μπορεί να ζητήσει να ξεφύγει τα χρέη και να δημιουργήσει ένα άμεσο μα προσωρινό ισοζύγιο του προϋπολογισμού, βάζοντας έκτακτους φόρους στους ώμους των πιο πλούσιων τάξεων. Έπρεπε, λοιπόν, το κόμμα της Τάξης να θυσιάσει τον ίδιο τον πλούτο του στο βωμό της πατρίδας για να αποσπάσει τον εθνικό πλούτο από το βωμό της πατρίδας; Δεν ήταν και τόσο ζώο!

Συνακόλουθα, χωρίς μια πλέρια επανάσταση το γαλλικό κράτος, καμιά επανάσταση στο γαλλικό κρατικό προϋπολογισμό. Παράλληλα με τον κρατικό αυτό προϋπολογισμό συμβαδίζει αναγκαστικά η καταχρέωση του κράτους, και με την καταχρέωση του κράτους συμπορεύεται αναγκαστικά η κυριαρχία της συναλλαγής στα κρατικά χρέη, των πιστωτών του κράτους, των τραπεζιτών, των χρηματεμπόρων και των λύκων του χρηματιστήριου.»

σελ. 140-141 Εκδόσεις Ειρήνη 1975 Ο Κ. Μαρξ στο «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουκοδίκου Βοναπάρτη» γραμμένο από το Δεκέμβρη του

1851 ως το Μάρτη του 1852 για την κατάσταση στη Γαλλία από τις 24 Φλεβάρη ως το Δεκέμβρη του 1851, που ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης κατέλυσε το κοινοβουλευτικό καθεστώς, αναφέρει :

«Όταν λέμε αριστοκρατία του χρήματος πρέπει να εννοούμε όχι μονάχα τους μεγάλους επιχειρηματίες

κρατικών δανείων και τους κερδοσκόπους των κρατικών χρεωγράφων, που είναι άμεσα φανερό ότι τα συμφέροντά τους συμπίπτουν με τα συμφέροντα της κρατικής εξουσίας. Όλες οι σύγχρονες χρηματικές υποθέσεις, όλη η τραπεζική οικονομία είναι συνυφασμένες στενότατα με τη δημόσια πίστη. Ένα μέρος από το επιχειρηματικό κεφάλαιο των τραπεζών επενδύεται αναγκαστικά και τοκίζεται σε εύκολα εξαγοράσιμα κρατικά χρεώγραφα. Οι καταθέσεις των τραπεζών, το κεφάλαιο που έχουν οι τράπεζες στη διάθεσή τους και που το κατανέμουν στους εμπόρους και τους βιομήχανους, προέρχεται εν μέρει από τα μερίσματα των κατόχων των κρατικών χρεωγράφων. Αν για ολόκληρη την αγορά του χρήματος και για τους ιερείς αυτής της αγοράς, η σταθερότητα της κρατικής εξουσίας σήμαινε σε όλες τις εποχές το Μωυσή και τους προφήτες, γιατί να μην ισχύει το ίδιο προ πάντων σήμερα, που κάθε κατακλυσμός απειλεί να παρασύρει μαζί με τα παλαιά κράτη και τα παλιά κρατικά χρέη;»

Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή 198, σελ. 120-121 Ο Κ. Μαρξ στο Κεφάλαιο, στον πρώτο τόμο στο εικοστό τέταρτο κεφάλαιο με τίτλο « Η

λεγόμενη Πρωταρχική συσσώρευση» γραμμένο τη δεκαετία του 1870 γράφει τα άκρως αποκαλυπτικά για τη δημόσια πίστη και το δημόσιο χρέος:

«Το σύστημα της δημόσιας πίστης, δηλ. των κρατικών χρεών, που τις αρχές του τις ανακαλύπτουμε

κιόλας στο μεσαίωνα στη Γένουα και στη Βενετία, διαδόθηκε σ’ όλη την Ευρώπη στη διάρκεια της περιόδου της μανιφακτούρας. Το αποικιακό σύστημα με το θαλάσσιο εμπόριό του και με τους εμπορικούς του πολέμους τού χρησίμευσε σαν θερμοκήπιο. Έτσι στέριωσε πρώτα στην Ολλανδία. Το δημόσιο χρέος, δηλ. το ξεπούλημα του κράτους –αδιάφορο αν είναι απολυταρχικό, συνταγματικό ή δημοκρατικό κράτος– βάζει τη σφραγίδα του στην κεφαλαιοκρατική εποχή. Το μοναδικό κομμάτι του λεγόμενου εθνικού πλούτου, που στους σύγχρονους λαούς ανήκει πραγματικά στο σύνολο του λαού, είναι το δημόσιο χρέος τους. Γι αυτό είναι πέρα για πέρα συνεπής η σύγχρονη θεωρία που λέει πως ένας λαός γίνεται τόσο πιο πλούσιος, όσο πιο βαθιά βουτιέται στα χρέη. Το δημόσιο χρέος γίνεται το credo [πιστεύω]

του κεφαλαίου. Και από τη στιγμή που εμφανίζεται η χρέωση του δημοσίου, τη θέση του αμαρτήματος ενάντια στο άγιο πνεύμα, για το οποίο δεν υπάρχει άφεση, την παίρνει η καταπάτηση της πίστης απέναντι στο δημόσιο χρέος.

Το δημόσιο χρέος γίνεται ένας από τους πιο δραστικούς μοχλούς της πρωταρχικής συσσώρευσης. Σαν με μαγικό ραβδί προικίζει το μη παραγωγικό χρήμα με παραγωγική δύναμη και το μετατρέπει έτσι σε κεφάλαιο, χωρίς να είναι υποχρεωμένο να εκτεθεί στους κόπους και στους κινδύνους που είναι αχώριστοι από τη βιομηχανική μα ακόμα κι από την τοκογλυφική τοποθέτηση. Οι πιστωτές του δημοσίου στην πραγματικότητα δεν δίνουν τίποτα, γιατί το ποσό που δανείζουν μετατρέπεται σε κρατικά ευκολομεταβιβάσιμα χρεόγραφα, που στα χέρια τους εξακολουθούν να λειτουργούν, όπως θα λειτουργούσαν αν ήταν ισόποσο μετρητό χρήμα. Άσχετα όμως και από την τάξη των αργόσχολων εισοδηματιών που δημιουργείται μ’ αυτό τον τρόπο και τον αυτοσχέδιο πλούτο των χρηματιστών που παίζουν το ρόλο του μεσίτη ανάμεσα στην κυβέρνηση και το έθνος –καθώς και των φοροενοικιαστών, των εμπόρων, των ιδιωτών εργοστασιαρχών, που μια καλή μερίδα κάθε κρατικού δανείου τούς προσφέρει την υπηρεσία ενός κεφαλαίου πεσμένου από τον ουρανό– το δημόσιο χρέος έχει δημιουργήσει τις μετοχικές εταιρείες, το εμπόριο με συναλλάξιμες αξίες όλων των ειδών, την επικαταλλαγή, με δυο λόγια: το παιχνίδι στο χρηματιστήριο και τη σύγχρονη τραπεζοκρατία».

Οι στολισμένες με εθνικούς τίτλους μεγάλες τράπεζες ήταν από τη γέννηση τους απλώς εταιρίες ιδιωτών σπεκουλάντηδων πού στάθηκαν στο πλευρό των κυβερνήσεων και που χάρη στα προνόμια πού πήραν, ήταν σε θέση να δανείζουν σ αυτές χρήματα. Γι αυτό η διόγκωση τον δημόσιου χρέους δεν έχει άλλον πιο αλάθητο μετρητή από την προοδευτική άνοδο των μετοχών αυτών των τραπεζών, που ή πλέρια ανάπτυξή τους χρονολογείται απ την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας (1694). Η Τράπεζα της Αγγλίας άρχισε τη δράση της δανείζοντας στην κυβέρνηση τα χρήματα της με τόκο 8%. Ταυτόχρονα είχε εξουσιοδοτηθεί από τη βουλή από το ίδιο κεφάλαιο να κόβει νόμισμα, δανείζοντας το ακόμα μια φορά στο κοινό με τη μορφή τραπεζογραμματίων.

Με τα τραπεζογραμμάτια αυτά, είχε το δικαίωμα να προεξοφλεί συναλλαγματικές, να δανείζει επί ενεχύρω εμπορευμάτων και ν' αγοράζει ευγενή μέταλλα Δεν πέρασε πολύς καιρός και το πιστωτικό αυτό χρήμα, που δημιούργησε ή ίδια, έγινε το νόμισμα, με το οποίο ή Τράπεζα της Αγγλίας έδινε δάνεια στο κράτος και πλήρωνε για λογαριασμό του κράτους τους τόκους του δημόσιου χρέους. Και σα να μην ήταν αρκετό ότι έδινε με το ένα χέρι για να εισπράττει περισσότερα με το άλλο. έμενε, ακόμα και τη στιγμή που εισέπραττε, αιώνιος πιστωτής του έθνους ως την τελευταία πεντάρα πού είχε δώσει. Σιγά-σιγά έγινε ο αναπόφευκτος φύλακας του μεταλλικού θησαυρού της χώρας και το κέντρο έλξης όλης τής εμπορικής πίστης. Τον ίδιο καιρό πού έπαψαν στην Αγγλία να καίνε μάγισσες, άρχισαν να κρεμούν παραχαράκτες τραπεζογραμματίων. Ποια είναι ή εντύπωση πού προκάλεσε στους συγχρόνους τους ή ξαφνική εμφάνιση αυτής της φάρας των τραπεζοκρατών, χρηματιστών, εισοδηματιών, μεσιτών, σπεκουλάντηδων καί σκυλόψαρων του χρηματιστηρίου, το δείχνουν τα γραφτά του καιρού εκείνου, λ.χ. του Μπόλινμπροκ.

Μαζί με τα δημόσια χρέη δημιουργήθηκε ένα διεθνές πιστωτικό σύστημα, πού συχνά για τούτον ή για κείνον το λαό αποτελεί μιαν από τις κρυφές πηγές τής πρωταρχικής συσσώρευσης. Έτσι, οι προστυχιές του βενετσιάνικου ληστρικού συστήματος αποτελούν μια τέτοια κρυφή βάση του κεφαλαιακού πλούτου της Ολλανδίας, που ή Βενετία της παρακμής τής δάνειζε μεγάλα χρηματικά ποσά. Τό ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις Ολλανδίας και Αγγλίας. Στις αρχές κιόλας του 18ου αιώνα έχουν υπερφαλαγγιστεί κατά πολύ οι μανιφακτούρες της Ολλανδίας, πού έχει παύσει να είναι κυρίαρχο εμπορικό και βιομηχανικό έθνος. Γι αυτό από το 1701 ως το 1776 μια από τις κύριες επιχειρήσεις της Ολλανδίας είναι να δανείζει τεράστια κεφάλαια ειδικά στον ισχυρό ανταγωνιστή της, την Αγγλία. Κάτι παρόμοιο γίνεται σήμερα ανάμεσα στην Αγγλία και τις Ενωμένες Πολιτείες. Πολλά κεφάλαια, πού εμφανίζονται σήμερα στις Ενωμένες Πολιτείες χωρίς πιστοποιητικό γέννησης είναι αίμα παιδιών πού μόλις χτες είχε κεφαλαιοποιηθεί στην Αγγλία.

Επειδή το δημόσιο χρέος στηρίζεται στα κρατικά έσοδα, πού οφείλουν να καλύπτουν τις χρονιάτικες τοκοχρεωλυτικές κλπ. πληρωμές, το σύγχρονο φορολογικό σύστημα έγινε αναγκαίο συμπλήρωμα του συστήματος των εθνικών δανείων. Τα δάνεια δίνουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση ν' αντεπεξέρχεται σε έκτακτα έξοδα, χωρίς να γίνεται αυτό αμέσως αισθητό στον φορολογούμενο, μετά όμως απαιτούν αυξημένους φόρους. Από την άλλη μεριά, η αύξηση των φόρων, πού προκλήθηκε με τη συσσώρευση απανωτών δανείων, αναγκάζει την κυβέρνηση σε κάθε περίπτωση καινούργιων έκτακτων εξόδων να καταφεύγει διαρκώς σε καινούργια δάνεια. Έτσι, το σύγχρονο φορολογικό σύστημα, πού άξονας του είναι οι φόροι στα πιο αναγκαία μέσα συντήρησης (επομένως και το ακρίβαιμά τους), κρύβει μέσα του το σπέρμα της αυτόματης προοδευτικής αύξησης. Η υπερφορολόγηση δεν είναι επεισόδιο, αλλά μάλλον αρχή. Γι αυτό στην Ολλανδία, όπου πρωτοεγκαινιάστηκε το σύστημα αυτό, ο μεγάλος πατριώτης Ντε Βίττ τό εξύμνησε στα «Αξιώματα» του και το χαρακτήρισε σαν το καλύτερο σύστημα για να γίνει ό εργάτης υπάκουος, λιτοδίαιτος, φιλόπονος και... για να παραφορτωθεί με δουλειά. Ωστόσο, ή καταστρεπτική επίδραση πού ασκεί στην κατάσταση των μισθωτών εργατών μας ενδιαφέρει εδώ λιγότερο από τη βίαιη απαλλοτρίωση του αγρότη, του χειροτέχνη, με δυο λόγια όλων των συστατικών μερών της μικρής αστικής τάξης, πού προκαλεί. Πάνω στο ζήτημα αυτό δεν υπάρχουν δυο γνώμες, ούτε ακόμα καί στους αστούς;

οικονομολόγους. Η απαλλοτριωτική αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος εντείνεται επιπλέον με το προστατευτικό σύστημα, που αποτελεί ένα από τα συστατικά του μέρη.

Ο μεγάλος ρόλος, που το δημόσιο χρέος και το αντίστοιχο του φορολογικό σύστημα παίζουν στην κεφαλαιοποίηση του πλούτου και στην απαλλοτρίωση των μαζών, ώθησε πλήθος συγγραφείς, όπως τον Κόμπετ, τον Ντάμπλνταιη και άλλους, να κάνουν το λάθος να αναζητούν σ' αυτό τη βασική αίτια της αθλιότητας των σύγχρονων λαών.

Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Το Κεφάλαιο πρώτος τόμος σελ. 779-781

Ο Κ. Μαρξ στο Κεφάλαιο, στον τρίτο τόμο στο τριακοστό κεφάλαιο για «Το Χρηματικό κεφάλαιο και το πραγματικό κεφάλαιο» γράφει :

«Θα μπορούσε κανείς –το αναφέρουμε μόνο για να τελειώνουμε γρήγορα με το ζήτημα αυτό- με την έννοια συσσώρευση του χρηματικού κεφαλαίου να εννοεί, επίσης, τη συσσώρευση του πλούτου στα χέρια των τραπεζιτών (δανειστών χρήματος από επάγγελμα), που μεσολαβούν ανάμεσα στους ιδιώτες κεφαλαιοκράτες του χρήματος, από τη μια μεριά, και στο κράτος, τους δήμους και τους κεφαλαιοκράτες που δανείζονται και δρουν στο προτσές της αναπαραγωγής, από την άλλη μεριά, και εκμεταλλεύονται σαν δικό τους ατομικό κεφάλαιο ολόκληρη την τεράστια επέκταση του πιστωτικού συστήματος, γενικά όλη την πίστη. Οι κύριοι αυτοί κατέχουν το κεφάλαιο και τα έσοδά τους πάντα με τη μορφή χρήματος ή άμεσων χρηματικών απαιτήσεων. Η συσσώρευση της περιουσίας αυτής της τάξης μπορεί να συντελείται σε πολύ διαφορετική κατεύθυνση από την πραγματική συσσώρευση, αποδείχνει όμως εν πάσει περιπτώσει ότι η τάξη αυτή των τραπεζιτών τσεπώνει μεγάλο μέρος της συσσώρευσης αυτής.

Ας συνοψίσουμε το προκείμενο ζήτημα μέσα σε στενότερα πλαίσια: Κρατικά ομόλογα, καθώς και μετοχές και άλλα καθελογής χρεώγραφα είναι σφαίρες επένδυσης για δανείσιμο κεφάλαιο, για κεφάλαιο προορισμένο να γίνει τοκοφόρο. Είναι μορφές δανεισμού αυτού του κεφαλαίου. Δεν είναι όμως τα ίδια το δανεικό κεφάλαιο που έχει επενδυθεί σε αυτά. Από την άλλη μεριά, εφόσον η Πίστη παίζει άμεσο ρόλο στο προτσές της αναπαραγωγής: Αυτό που χρειάζεται ο βιομήχανος ή ο έμπορος, όταν θέλει να προεξοφλήσει συναλλαγματικές ή να πάρει ένα δάνειο, δεν είναι ούτε μετοχές ούτε κρατικά χρεώγραφα. Αυτό που χρειάζεται είναι χρήμα. Και όταν λοιπόν δεν μπορεί με διαφορετικό τρόπο να βρει χρήμα, βάζει ενέχυρο ή πουλάει αυτά τα χρεώγραφα. Εδώ έχουμε να πραγματευτούμε στη συσσώρευση αυτού του δανείσιμου κεφαλαίου, και μάλιστα ειδικά τη συσσώρευση του δανείσιμου χρηματικού κεφάλαιου. Εδώ δεν πρόκειται για δάνεισμα χτιρίων, μηχανών ή άλλου παγίου κεφαλαίου. Δεν πρόκειται επίσης, για τα δάνεια που χορηγούν μεταξύ τους οι βιομήχανοι και οι έμποροι με τη μορφή εμπορευμάτων και μέσα στα πλαίσια του κύκλου του προτσές αναπαραγωγής. Παρόλο που και αυτό το σημείο να το εξετάσουμε πιο διεξοδικά.» Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Το Κεφάλαιο τρίτος τόμος σελ. 604-605

Ο Κ. Μαρξ στο «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία» γραμμένο αμέσως μετά την πτώση της

Κομμούνας το 1871 και εξετάζοντας τα γεγονότα που προηγήθηκαν αναφέρει: «Η δεύτερη αυτοκρατορία είχε διπλασιάσει το εθνικό χρέος και είχε βουτήξει σε βαριά τοπικά χρέη

όλες τις μεγάλες πόλεις. Ο πόλεμος είχε αυξήσει τρομερά τις απαιτήσεις προς το έθνος και είχε καταστρέψει ανελέητα τις εθνικές πλουτοπαραγωγικές πηγές. Και για να ολοκληρωθεί η καταστροφή, παρουσιάστηκε ο πρώτος Σάϊλοκ (μεταφορικά από την τυπική μορφή τοκογλύφου στον Έμπορο της Βενετίας του Σαίξπηρ) με το γραμμάτιο του για τη συντήρηση μισού εκατομμύριου στρατιωτών του στο γαλλικό έδαφος, για την πολεμική αποζημίωση από πέντε δισεκατομμύρια και για τον τόκο 5% στις απλήρωτες δόσεις της αποζημίωσης. Ποιος θα πλήρωνε το λογαριασμό;» και παρακάτω …. «Είναι γνωστό ότι ο Θιέρσιος έβαλε τον Υπουργό του των οικονομικών κ. Πουαγιέ-Κερτιέ να συνάψει ένα δάνειο δύο δισεκατομμυρίων με τον όρο να πληρωθεί αμέσως. Λοιπόν είναι αυτό αλήθεια ή όχι; 1) Ότι η επιχείρηση αυτή κλείστηκε έτσι που μια προμήθεια από κάμποσες εκατοντάδες εκατομμύρια πήγε στις τσέπες του Θιέρσιου, του Ζιλ Φαβρ, του Ερνέστ Πικάρ, του Παουγιέ-Κερτιέ και του Ζυλ Σιμόν ; και 2) Ότι αναστέλλονται όλες οι πληρωμές ως την επομένη της «ειρήνευσης» του Παρισιού;»

( Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου, ο Θιέρσιος και άλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης επρόκειτο να πάρουν περισσότερα από 300 εκατομμύρια φράγκα σαν «προμήθεια» από αυτό το εσωτερικό δάνειο. Ο ίδιος ο Θιέρσιος ομολόγησε αργότερα ότι αντιπρόσωποι οικονομικών κύκλων με τους οποίους διαπραγματεύονταν για ένα δάνειο είχαν απαιτήσει τη γρήγορη καταστολή της επανάστασης στο Παρίσι. Ο νόμος για το εσωτερικό δάνειο υιοθετήθηκε στις 20 Ιούνη 1871, αφού πρώτα τα στρατεύματα των Βερσαλλιών είχαν καταπνίξει την Παρισινή Κομμούνα.)

Εκδόσεις Στοχαστής 1976, σελ. 62-63

Φρίντριχ Ένγκελς Ο Ένγκελς γράφει σειρά άρθρων το 1851 για την New York Daily Tribune, με την υπογραφή του

φίλου και συντρόφου του Μαρξ, που ζούσε εξόριστος στο Λονδίνο, με σκοπό αυτός να προσποριστεί την αμοιβή για τη συντήρησή του. Τα άρθρα εκδίδονται στο έργο Επανάσταση και αντεπανάσταση στη Γερμανία, με τίτλους που προσθέτει η Ελεονόρα Μαρξ. Αφορούν την εξέταση των συνθηκών σε Αυστρία, Πρωσία και Γερμανία και των αντιθέσεων μέσα στις οποίες ξέσπασε η αστική επανάσταση στη Γερμανία την περίοδο που περνούσε από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Παραθέτουμε και αποσπάσματα που δίνουν συνοπτικά το στίγμα της εποχής για να έχουμε πιο συνολική εικόνα για το περιβάλλον που διατυπώνονται αυτές οι θέσεις.

Α. Στο άρθρο με τον τίτλο «Το πρωσικό κράτος» αναφέρεται στην κατάσταση και τις

προεπαναστατικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Γερμανία το 1845-47 και γράφει: «Ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Δ΄…όταν ανέβηκε στο θρόνο, βρήκε ένα πολυέξοδο, αν και φτωχικά

οργανωμένο κυβερνητικό σύστημα κι ένα μέτριο απόθεμα στο δημόσιο ταμείο. Μέσα σε δύο χρόνια και η τελευταία πεντάρα από το πλεόνασμα (από τα δημόσια έσοδα) ξοδεύτηκε σε γιορτές της αυλής, σε βασιλικές περιοδείες, σε γενναιοδωρίες και παροχές σε απένταρους, άθλιους και αρπαχτικούς ευγενείς κλπ. και οι τακτικοί φόροι δεν ήταν αρκετοί για τις απαιτήσεις ούτε της αυλής, ούτε της κυβέρνησης. Έτσι, η Αυτού Μεγαλειότης βρέθηκε γρήγορα, από τη μια μεριά με ένα τρομαχτικό έλλειμμα και από την άλλη μπροστά σε ένα νόμο του 1820, που όριζε πως κάθε καινούργιο δάνειο ή κάθε αύξηση στη φορολογία, που υπήρχε ως τότε, ήταν παράνομη αν γινόταν χωρίς την έγκριση της «μελλοντικής Αντιπροσωπείας του Λαού». Η αντιπροσωπεία αυτή δεν υπήρχε και ο καινούργιος βασιλιάς είχε πολύ λιγότερη διάθεση, από ότι και ο πατέρας του ακόμα, να τη δημιουργήσει . Μα κι αν είχε αυτή τη διάθεση ήξερε πως η δημόσια γνώμη είχε αλλάξει καταπληκτικά από την εποχή που ανέβηκε στο θρόνο… …ανακάλυψε πολύ γρήγορα πως δεν μπορούσε να συνεχίσει τη βασιλεία του αν δεν έκανε μερικές παραχωρήσεις στις λαϊκές κραυγές για εκείνη την «αντιπροσωπεία του λαού» συγκαλώντας τις μόνιμες επιτροπές από τις οκτώ Επαρχιακές Δίαιτες (σ.σ.. είχαν συγκληθεί το 1823 από εκπροσώπους αριστοκρατίας, εκπροσώπους ιπποτών ή κατώτερων ευγενών, εκπροσώπους πόλεων και εκπροσώπους μικροκαλλιεργητών, αλλά παρέμεναν ανενεργές) …..Το σύνολο ήταν ρυθμισμένο κατά τέτοιο τρόπο που σε κάθε επαρχία οι δυο μερίδες της αριστοκρατίας είχαν πάντα την πλειοψηφία. Καθεμιά από αυτές τις επιτροπές τις καλούσαν τώρα στο Βερολίνο με σκοπό να ψηφίσει το πολυπόθητο δάνειο. Δηλώθηκε πως το Δημόσιο Ταμείο ήταν γεμάτο και το δάνειο χρειαζόταν όχι για τις τρέχουσες ανάγκες, μα για να κατασκευαστεί ένα κρατικός σιδηρόδρομος. Ωστόσο οι Ενωμένες Επιτροπές απάντησαν στον βασιλιά με μια κατηγορηματική άρνηση…και κάλεσαν το βασιλιά να εκπληρώσει την υπόσχεση για αντιπροσωπευτικό σύνταγμα που έδωσε ο πατέρας του όταν είχε ανάγκη από τη βοήθεια του λαού ενάντια στο Ναπολέοντα …. Στο μεταξύ οι χρηματικές δυσκολίες της κυβέρνησης όλο και μεγάλωναν…. Τότε, έβαλαν σε εφαρμογή ένα άλλο σχέδιο : την ίδρυση μιας τράπεζας που το κεφάλαιό της θα το κατέβαλε σε ένα μέρος το κράτος και το άλλο ιδιώτες μέτοχοι…. Όπως όμως ήταν φυσικό δεν βρίσκονταν κεφαλαιούχοι που θα δίνανε λεφτά κάτω από αυτούς τους όρους ….Έτσι, κάθε ελπίδα να βρουν χρήματα διαλύθηκε και δεν υπήρχε καμιά δυνατότητα να ξεφύγουν από τη μοιραία «αντιπροσωπεία του Λαού…. Όταν τους ζητήθηκε το δάνειο και ολοκάθαρα δηλώθηκε πως το χρειάζονταν για το σιδηρόδρομο, αρνήθηκαν ξανά να το χορηγήσουν… Οι μεσαίες τάξεις καταλάβαιναν πως βρίσκονταν στις παραμονές μιας επανάστασης και ετοιμάζονταν για αυτό. Ζητούσαν να πετύχουν, με κάθε δυνατό μέσο, την υποστήριξη της εργατικής τάξης των πόλεων και των χωρικών στα αγροτικά διαμερίσματα. ΚΙ είναι πασίγνωστο πως κοντά στο τέλος του 1847 ζήτημα είναι αν υπήρχε έστω και ένας από τους κυριότερους πολιτικούς της αστικής τάξης, που να μην δήλωνε πως ήταν «σοσιαλιστής» για να εξασφαλίσει τη συμπάθεια της προλεταριακής τάξης. Σε λίγο θα δούμε τους «σοσιαλιστές» στην πράξη» (σελ 68-72)

Β. Στο άρθρο με τον τίτλο «Αυστρία» γράφει για την κυβέρνηση του πρίγκιπα Μέττερνιχ: « Βασίζεται για υποστήριξη σε δυο τάξεις, στους φεουδάρχες γαιοκτήμονες και στους μεγάλους

χρηματιστές κεφαλαιούχους και ταυτόχρονα ισορροπεί την επιρροή και τη δύναμη της μιας από αυτές τις τάξεις με την επιρροή και τη δύναμη της άλλης, έτσι που να έχει η κυβέρνηση απόλυτη ελευθερία δράσης. … Από την άλλη μεριά οι μεγάλοι κεφαλαιούχοι του Χρηματιστήριου ήταν αλυσοδεμένοι στην κυβέρνηση του Μέττερνιχ με το μεγάλο μερίδιο (σε επενδύσεις) που είχαν στο δημόσιο χρέος της χώρας. ….Έτσι όλοι οι μεγάλοι τοκιστές είχαν δεσμεύσει σημαντικά ποσά από τα κεφάλαιά τους στα αυστριακά κρατικά χρεόγραφα και όλοι τους ενδιαφέρονταν να υποστηρίξουν την πίστη της χώρας αυτής και καθώς η Αυστριακή δημόσια πίστη για να στηριχτεί χρειαζόταν καινούργια δάνεια, ήταν υποχρεωμένοι κάθε τόσο να δίνουν καινούργια κεφάλαια για να διατηρήσουν την πίστη των χρεογράφων που για αυτό είχαν κιόλας πληρώσει ….Τα μεγάλα κέρδη που οι τραπεζίτες, χρηματιστές και οι κρατικοί προμηθευτές που πάντα

καταφέρνουν να τραβούν από μια απόλυτη μοναρχία αντισταθμιζόταν από τη σχεδόν απεριόριστη εξουσία που η κυβέρνηση είχε πάνω στα άτομά τους και στις περιουσίες τους…… Ο εργάτης και ο αγρότης τους μεταχειρίζονταν σαν απλό υλικό για φορολογία και η μόνη φροντίδα για αυτούς ήταν να τους κρατούν όσο μπορούσαν στις ίδιες βιοτικές συνθήκες που υπήρχαν ως τότε, ίδιες με αυτές που είχαν ζήσει και οι πατεράδες τους πριν από αυτούς». (σελ. 83-86)

«Κοντολογίς δεν υπήρχε ούτε μια τάξη που νάταν ικανοποιημένη, γιατί οι μικρές παραχωρήσεις που ήταν υποχρεωμένη να κάνει η κυβέρνηση κάθε τόσο, δεν γίνονταν με δικά της έξοδα, γιατί το δημόσιο ταμέιο δεν το επέτρεπε, μα σε βάρος της ανώτερης αριστοκρατίας και του κλήρου. Όσο τώρα για τους μεγάλους τραπεζίτες και των κατόχους των κρατικών χρεογράφων, τα τελευταία γεγονότα στην Ιταλία, η ογκούμενη αντιπολίτευση της ουγγρικής δίαιτας, το ασυνήθιστο πνεύμα της δυσφορίας και η αξίωση για μεταρρυθμίσεις, που εκδηλωνόταν από τη μια άκρη ως την άλλη της αυτοκρατορίας δεν ήταν τέτοιας φύσης που να δυναμώνουν την πίστη τους στο στέρεο και το αξιόχρεο της αυστριακής αυτοκρατορίας.» (σελ. 90)

Γ. Στο άρθρο με τίτλο «Η εξέγερση στη Βιέννη» σημειώνει για την επαναστατική κατάσταση

στις γύρω χώρες. «Στις 24 Φλεβάρη 1848, ο Λουβοδίκος Φίλιππος διώχτηκε από το Παρίσι και ανακηρύχθηκε η

Γαλλική Δημοκρατία. Στις 13 Μάρτη της ίδιας χρονιάς, ο λαός της Βιέννης τσάκισε την εξουσία του Μέττερνιχ και τον έκαμε να φύγει επονείδιστα έξω από τη χώρα. Στις 18 Μάρτη ο λαός του Βερολίνου πήρε τα όπλα κι ύστερα από μια λυσσώδη πάλη που κράτησε δεκαοχτώ ώρες, είχε την ικανοποίηση να δει το βασιλιά να παραδίνεται στα χέρια του. Ταυτόχρονες εξεγέρσεις με περισσότερο ή λιγότερο βίαιο χαρακτήρα μα όλες με την ίδια επιτυχία, σημειώθηκαν στις πρωτεύουσες και των μικρότερων κρατών της Γερμανίας. Ο γερμανικός λαός, αν και δεν είχε κάνει ακόμα την πρώτη του επανάσταση, μπήκε τουλάχιστον με όλα του τα δυνατά στον επαναστατικό δρόμο. …..Μπορούμε να πούμε πως η επανάσταση στη Βιέννη έγινε από το σύνολο του πληθυσμού.. Η αστική τάξη, έξω από τους τραπεζίτες και τους χρηματιστές, η τάξη των μικροεμπόρων και η εργατική τάξη στο σύνολό της.» (σελ. 91)

Δ. Στο άρθρο με τίτλο « Η εξέγερση στο Βερολίνο» τονίζει : « Η επανάσταση του Φλεβάρη ανέτρεψε στη Γαλλία μια κυβέρνηση ολότελα ίδια με εκείνη που η

πρωσική αστική τάξη γύρευε να εγκαταστήσει στη δική της χώρα. Η επανάσταση του Φλεβάρη εμφανίστηκε μονάχη της σαν επανάσταση της εργατικής τάξης ενάντια στις μεσαίες τάξεις Διεκήρυξε την πτώση της κυβέρνησης της μεσαίας τάξης και τη χειραφέτηση του εργάτη. Η αστική τάξη όμως της Πρωσίας είχε τελευταία αρκετές φασαρίες με την εργατική τάξη της χώρας της….. Ο Βασιλιάς που είχε απελπιστεί στον υπέρτατο βαθμό ύστερα από την εξέγερση της 18 Μάρτη, ανακάλυψε πολύ γρήγορα, πως ήταν απόλυτα απαραίτητος στους «φιλελεύθερους» αυτούς υπουργούς, όπως και εκείνοι σε αυτόν. Η επανάσταση δεν πείραξε τον θρόνο …Ύστερα ζητήθηκε από την ενωμένη Δίαιτα να εγκρίνει ένα δάνειο από 25 εκατομμύρια δολάρια. Για το δάνειο αυτό ήταν αντίθετο το λαϊκό κόμμα, μα στο τέλος η Δίαιτα έδωσε την έγκρισή της. « (σελ. 96-99)

Εκδόσεις Ειρήνη 1975 Στον πρόλογο του Ένγκελς γραμμένο το 1891, για το «Ο εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία» του Κ.

Μαρξ του 1871, ο Ένγκελς κριτικάροντας την αναποφασιστικότητα και τις ταλαντεύσεις της Κομμούνας απέναντι στην κεντρική τράπεζα, παρότι καταγράφει θετικά την απόφασή της να κλείσει τα ενεχυροδανειστήρια ένα μήνα μετά την ανακήρυξη της, σημειώνει:

«Καταλαβαίνει κανείς, λοιπόν, ότι στον οικονομικό τομέα η Κομμούνα παράλειψε αρκετά πράγματα, που κατά τη σημερινή μας αντίληψη έπρεπε να τα είχε κάνει. Δυσκολότερα βέβαια από όλα μπορεί να κατανοηθεί το γεγονός ότι η Κομμούνα στάθηκε ευλαβικά με ιερό σεβασμό μπροστά στις πόρτες της τράπεζας της Γαλλίας. Αυτό ήταν επίσης σοβαρό πολιτικό λάθος. Η τράπεζα στα χέρια της Κομμούνας – αυτό θα άξιζε περισσότερο από δέκα χιλιάδες ομήρους. Θα σήμαινε την πίεση που θα ασκούσε στην κυβέρνηση των Βερσαλλιών ολόκληρη η αστική τάξη για να κλείσει ειρήνη με την Κομμούνα»

Εκδόσεις Στοχαστής 1976, σελ. 24

Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν

Το συνολικό ποσό των τσαρικών χρεών και της αστικής προσωρινής κυβέρνησης στους ιμπεριαλιστές της Αγγλίας, της Γαλλίας, των ΗΠΑ και άλλων χωρών (συμπεριλαμβανομένων και των επενδύσεων στη βιομηχανία της Ρωσίας) ξεπερνούσε τα 16 δισ. χρυσά ρούβλια. Με το διάταγμα της ΠΚΕΕ της 21/1/1918 (3/2/1918) όλα τα εξωτερικά δάνεια των τσαρικών κυβερνήσεων και της προσωρινής κυβέρνησης ακυρώθηκαν.

- Πως ξεκίνησε αυτή η απόφαση; - Δεν ήταν ένα ζήτημα που αντιμετωπίστηκε μόνο μετά την κατάληψη της εξουσίας από τα Σοβιέτ των

εργατών. Παρουσιάζουμε τα αποσπάσματα από τα έργα του Λένιν για τα δάνεια των καπιταλιστικών χωρών και το ρόλο τους, για την αντιμετώπιση των κρατικών χρεών του τσαρικού καθεστώτος και της μεταβατικής αστικής κυβέρνησης, για το αίτημα της διαγραφής τους και το πώς αντιμετωπίστηκαν από την επαναστατική κυβέρνηση με τις αποφάσεις της διαγραφής τους. Η παρουσίαση γίνεται χρονολογικά και χωρισμένα στις περιόδους πριν την επανάσταση του Οκτώβρη, από την πρώτη επαναστατική κυβέρνηση και μετά που αντιμετώπισαν το λιμό και βρέθηκαν στην ανάγκη για οικονομική εξωτερική βοήθεια.

Ας παρακολουθήσουμε με χρονική σειρά τα γεγονότα :

ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1917

Ο Λένιν από το 1900 αντιμετώπιζε το θέμα με τα κρατικά χρέη ως δυσβάστακτο φορτίο για την εργατική τάξη :

«Τι όφελος έχει η ρώσικη εργατική τάξη και όλος ο εργαζόμενος λαός από τις κατακτήσεις στην Κίνα;….. τεράστια αύξηση των κρατικών χρεών και εξόδων, αύξηση των φόρων…. Όλος ο ρώσικος τύπος, όλες οι εφημερίδες και τα περιοδικά είναι υποδουλωμένα, δεν τολμούν να δημοσιεύσουν τίποτα χωρίς την άδεια των κυβερνητικών υπαλλήλων και γι αυτό δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες για το τι στοιχίζει στο λαό ο πόλεμος ενάντια στη Κίνα, είναι όμως έξω από κάθε αμφιβολία ότι τα έξοδα σε χρήμα που απαιτεί φτάνουν σε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ρούβλια. ..»

τόμ. 4 σελ. 386-7 Το 1902 γράφει σχετικά με τον κρατικό προϋπολογισμό 1/1902: «Η χρεοκοπία των κρατικών επιχειρήσεων υπήρχε κίνδυνος να καταλήξει σε κρατική χρεοκοπία!

Τέλος ας μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι η αδιάκοπη αύξηση του ποσού των δανείων και του μεγέθους των φόρων γίνεται με την καθοδήγηση του μεγαλοφυή Βίττε παρά το ότι όλα τα κεφάλαια των ταμιευτηρίων διατίθενται εξ ολοκλήρου για την υποστήριξη της κρατικής πίστης…. Ο Βίττε εφαρμόζει μια ληστρική οικονομική πολιτική, η απολυταρχία αργά μα σίγουρα τραβάει στη χρεοκοπία γιατί δεν μπορούν να αυξαίνουν επ άπειρον οι τόκοι και δε θα σώζει πάντα τον τσάρο της Ρωσίας η γαλλική αστική τάξη. …. Μ’ αυτό δεν αποδείχνεται τίποτε άλλο, παρά το ότι ο λαός πρέπει να διώξει όσο το δυνατό πιο γρήγορα τους αετονύχηδες που διαχειρίζονται την περιουσία του».

τόμ. 6 σελ. 261-7 Ιδού και άλλες ομοιότητες με το σήμερα Από την οικονομική ζωή της Ρωσίας γραμμένο το

Φλεβάρη του 1902: «Το δημόσιο κάνει μια πολύ επικερδή «κομπίνα»: πρώτο, καλύπτει όλα τα έξοδά του για τα

ταμιευτήρια και παίρνει καθαρό κέρδος ( που ως τώρα μετατρεπόταν σε αποθεματικό κεφάλαιο των ταμιευτηρίων), δεύτερο, εξαναγκάζει τους καταθέτες να καλύπτουν τα ελλείμματα των δημόσιων οικονομικών μας ( τους αναγκάζει να δανείζουν χρήματα στο δημόσιο). Κατά μέσο όρο από το 1894 ως το 1899 οι καταθέσεις στα ταμιευτήρια ανέρχονταν σε 250 εκ. ρούβλια το χρόνο, ενώ οι πληρωμές σε 200 εκ. ρούβλια . Συνεπώς 50 εκ. ρούβλια το χρόνο πάνε για να μπαλώνονται με τη μορφή δανείων οι τρύπες του πουγγιού του δημόσιου ταμείου που μόνο ένας βλάκας δεν το λεηλατεί. Γιατί να φοβηθούν το έλλειμμα από το σκόρπισμα των χρημάτων για τον πόλεμο και για τα δώρα στους αυλικούς , στους τσιφλικάδες και στους εργοστασιάρχες; Από τη λαϊκή αποταμίευση» μπορεί πάντα να καλυφθεί ένα γενναίο ποσό! Ας σημειωθεί σε παρένθεση ότι το δημόσιο πραγματοποιεί την επικερδή αυτή κομπίνα εν μέρει επειδή μειώνει σταθερά τον τόκο των χρηματικών καταθέσεων και ο τόκος αυτός είναι χαμηλότερος από τον τόκο των χρεογράφων. Λόγου χάρη το 1894 ο τόκος των χρηματικών καταθέσεων ήταν 4,12%, ενώ των χρεογράφων 4,34%, το 1899 ήταν 3,92% και 4,02%.»

τόμ. σελ. 291

Το 1904 τοποθετείται για το Νέο ρωσικό δάνειο 12/1904 «Τώρα ομολογείται επίσημα πως αυτές τις μέρες στην Πετρούπολη έγιναν διαπραγματεύσεις για

δάνειο (σ.σ. από τη Γερμανία) … Λένε πως στις διαπραγματεύσεις αυτή τη φορά πήραν μέρος γερμανοί χρηματιστές. Το δάνειο σκοπεύουν να το τοποθετήσουν στη γερμανική αγορά. Από την αρχή του πολέμου μέχρι σήμερα η Ρωσία προμηθευόταν χρήματα κατά 3 διαφορετικούς τρόπους….. Ο πόλεμος καταβροχθίζει κάθε μήνα όλο και μεγαλύτερα ποσά και η Ρωσία σκέφτεται και πάλι για μεγάλο εξωτερικό δάνειο. Τον τελευταίο καιρό τα ρωσικά χρεόγραφα παρουσιάζουν μεγάλη τάση για πτώση. Τι στάση θα κρατήσει το γερμανικό κοινό απέναντι στο ρωσικό δάνειο είναι άγνωστο…. Και αν ως τώρα συνήθιζαν να θεωρούν τα ρωσικά δάνεια ασφαλή τοποθέτηση κεφαλαίων, τώρα τα δάνεια αυτά αποχτούν λίγο –πολύ απόχρωση κερδοσκοπική, ιδίως εξαιτίας του πρόσφατου διαγγέλματος του τσάρου που ρίχνει χαρακτηριστικό φως στην εσωτερική κατάσταση της Ρωσίας….. Και τι ωκεανό χρήματος θα κοστίσει ακόμα στο λαό ο εγκληματικό αυτός πόλεμος που καταβροχθίζει ασφαλώς όχι λιγότερο από 3 εκ. ρούβλια τη μέρα.»

τόμ. 9 σελ. 112-112 Μετά την πρώτη επανάσταση του 1905 υπογραμμίζει τον Απρίλη του 1905 για το ευρωπαϊκό

κεφάλαιο και την απολυταρχία: « Ο σοσιαλδημοκρατικός τύπος έχει τονίσει επανειλημμένα ότι το ευρωπαϊκό κεφάλαιο σώζει τη

ρωσική απολυταρχία. Χωρίς τα ξένα δάνεια η απολυταρχία δε θα μπορούσε να κρατηθεί. Η γαλλική αστική τάξη είχε συμφέρον να υποστηρίζει το στρατιωτικό σύμμαχό της όσο τα τοκοχρεολύσια καταβάλλονταν κανονικά. Και οι γάλλοι αστοί δάνεισαν στην απολυταρχική κυβέρνηση το μικρό ποσό των 10 περίπου δισ. φράγκων. …… Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συσσωρευτεί βουνά από εύφλεκτη ύλη. Και όλα μαζί τα περιστατικά αυτά οδήγησαν τελικά στην άρνηση χορήγησης άλλων δανείων. Η πρόσφατη απόπειρα της απολυταρχικής κυβέρνησης να δανειστεί, όπως παλιότερα από τη Γαλλία, δεν πέτυχε. ….ακόμα και ένα τόσο απλό ζήτημα όπως το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης δεν μπορεί να τοποθετηθεί σωστά όταν μας διαφεύγει ο ταξικός ανταγωνισμός της σύγχρονης κοινωνίας, όταν μας διαφεύγει το γεγονός ότι η αστική τάξη, με όλες τις εκδηλώσεις της όσο δημοκρατικές και ανθρωπιστικές και αν φαίνονται περιφρουρεί πριν από όλα και πάνω από όλα τα συμφέροντα της τάξης της, τα συμφέροντα της «κοινωνικής ειρήνης», δηλαδή τα συμφέροντα της καταδυνάστευσης και του αφοπλισμού όλων των καταπιεζόμενων τάξεων. ….. (σ.σ. αναφορά σε Times και Economist)…Μπροστά μας γίνεται κάτι που μπορεί να ονομαστεί κερδοσκοπία της διεθνούς αστικής τάξης πάνω στη λύτρωση της Ρωσίας από την επανάσταση και του τσαρισμού από την ολοκληρωτική κατάρρευση. Οι κερδοσκόποι ασκούν πίεση πάνω στον τσάρο, αρνούμενοι να του δώσουν δάνειο. …. Κάτω από την επίδραση των γοργά εξελισσόμενων γεγονότων συνενώνονται όλο και πιο στενά σε μια αστική αντεπαναστατική συμμαχία, παρά τις διαφορές εθνικότητας, οι γάλλοι χρηματιστές και οι άγγλοι μεγιστάνες, οι γερμανοί κεφαλαιοκράτες και οι ρώσοι έμποροι …..Νομίζω ότι είναι αδύνατο να δώσει κανείς πιο ανάγλυφα τη διαφορά ανάμεσα στο αστικοδημοκρατικό και στο σοσιαλδημοκρατικό αίτημα να σταματήσει ο πόλεμος. Το επαναστατικό προλεταριάτο δεν βάζει αυτό το αίτημα «πάνω από το πρόγραμμα», δεν το απευθύνει «στην κυβέρνηση που υπάρχει αυτή τη στιγμή», αλλά στην ελεύθερη, πραγματικά κυρίαρχη λαϊκή Συνταχτική Συνέλευση.»

τόμ. 9 σελ. 378-384. Έχει ξεκινήσει η δημιουργία των πρώτων Σοβιέτ και τον Ιούνη του 1905, ο Λένιν προειδοποιεί

για την μη πληρωμή των δανείων στο άρθρο του με τίτλο «Συντριβή»: «Η αστική τάξη της Ευρώπης, αυτό το πιστότατο στήριγμα της τσαρικής εξουσίας, αρχίζει επίσης να

χάνει την υπομονή της. … Την ανησυχεί η τύχη των δισεκατομμυρίων που δάνεισε μεγαλόψυχα στην απολυταρχία. Την ανησυχεί σοβαρά η επανάσταση στη Ρωσία, που συγκινεί πάρα πολύ το ευρωπαϊκό προλεταριάτο και απειλεί να ανάψει παγκόσμια επαναστατική πυρκαγιά.»

τόμ. 10 σελ. 254 Γράφει το Σεπτέμβρη για τα δημόσια οικονομικά της Ρωσίας: «Το δημόσιο χρέος της Ρωσίας, που ανέρχεται σήμερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του

συγγραφέα, σε 8 δισ. ρούβλια , θα φτάνει σε 5 χρόνια στα 12 δισ. Η Ρωσία δεν είναι σε θέση να καλύψει τους τόκους των δανείων, γιατί κανένας δεν θα της δώσει σήμερα χρήματα. … Ο Ρούντολφ Μαρτίν συνιστά επίμονα στη Γερμανία να ξεκάνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα (αν είναι δυνατόν στην Αμερική) τα ρώσικα δάνεια, στα οποία έχουν επενδυθεί γερμανικά κεφάλαια ως 1,5 δισ. ρούβλια. Η αστική τάξη της Ευρώπης σπεύδει να ξεμπλέξει, προβλέποντας ότι η χρεοκοπία της Ρωσίας θάναι αναπόφευκτη.»

τόμ. 11 σελ. 215.

Σημειώνει τον Οκτώβρη του 1905 στο άρθρο «Πρώτος απολογισμός του χωρισμού σε πολιτικές παρατάξεις»:

«Φυσικά, εδώ υπάρχει μεγάλη δόση μικρόπρεπης κατεργαριάς, που προκλήθηκε από τον ερχομό στην Πετρούπολη τραπεζιτών για διαπραγματεύσεις σχετικά με το καινούργιο δάνειο από μισό δισ. ρούβλια, που η τσαρική κυβέρνηση χρειάζεται να βρει με κάθε θυσία. Μα όλο το σύστημα εξάρτησης της κυβέρνησης από την αστική τάξη γεννά αναπόφευκτα περιπτώσεις κατεργαριάς στις κάθε είδους συναλλαγές και απάτες, μέσω των οποίων πραγματοποιείται αυτή η εξάρτηση.»

τόμ. 12 σελ. 11 Για την «Πολιτική της κυβέρνησης και τον επικείμενο αγώνα» αναφέρει το Σεπτέμβρη του

1906: «Άρνηση να ικανοποιήσουν τους αγρότες σχετικά με τη γη και τώρα πουλάνε μέσω των υπαλλήλων

τα κτήματα που ανήκουν στην αυτοκρατορική οικογένεια και στο δημόσιο. … Η πούληση των κτημάτων αυτών θα σημαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις ανέβασμα των ποσών που θα πληρώνουν οι αγρότες, λόγω της μετατροπής του ενοικίου γης σε δόσεις εξαγοράς…… Τα οικονομικά είναι πολύ άσχημα. Προμηνύεται χρεοκοπία . Το εξωτερικό δεν δίνει χρήματα Εσωτερικό δάνειο δεν χωράει. Είναι υποχρεωμένοι να κάνουν με τη βία και κρυφό δάνειο από τα κεφάλαια των ταμιευτηρίων –κρυφά γιατί οι καταθέτες των ταμιευτηρίων δεν θα ήταν καθόλου πρόθυμοι να αγοράσουν τώρα κρατικά χρεόγραφα.»

τόμ. 13 σε. 391 Αλλά το Σεπτέμβρη του 1906 το κεφάλαιο αλλάζει τακτική. Στο άρθρο «Ετοιμάζεται νέο

πολιτικό πραξικόπημα!» γράφει το Σεπτέμβρη του 1906, ότι το ευρωπαϊκό κεφάλαιο βάζει όρο για δάνειο την «τάξη». Θυμίζει κάτι;

«Η γνώμη της Ευρώπης; Η ανάγκη σύναψης δανείου; Η ανάγκη αυτή είναι η πιο επιτακτική. Και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο θα δώσει χρήματα μόνο με την εγγύηση ότι θα υπάρχει «τάξη». Το τι λογής όμως θα είναι αυτή η «τάξη», είναι αδιάφορο για το κεφάλαιο, για το οποίο ακόμα και η τάξη του νεκροταφείου του είναι συμπαθέστερη.»

τόμ. 14 σελ. 17 Οι εργάτες έχουν εκλέξει βουλευτές στη Δούμα. Τον Μάρτιο 1907 στην πλατφόρμα της

επαναστατικής σοσιαλδημοκρατίας ο Λένιν υπερασπίζεται την αντίθεση των μπολσεβίκων το δάνειο και κατακρίνει όσους συναίνεσαν σε αυτό.

«Ποιος υπενθύμισε στις προεκλογικές συγκεντρώσεις της Πετρούπολης και στις πρώτες μέρες της δεύτερης Δούμας ότι το δάνειο του 1906 των 2 δισ. φράγκων δόθηκε ουσιαστικά από τον Ντουμπάσοφ και Σία με την έμμεση βοήθεια των καντέτων, οι οποίοι απόρριψαν την επίσημη θέση, εξ ονόματος του κόμματος, ενάντια σ’ αυτό το δάνειο; Οι μπολσεβίκοι.»

τόμ. 15 σελ. 87 Για τη Δούμα και την έγκριση του προϋπολογισμού το 1907 γράφει για τους τραπεζίτες και τα

δάνεια : «Το ζήτημα της έγκριση του προϋπολογισμού από τη Δούμα έχει την πιο σοβαρή πολιτική σημασία.

…. Η κυβέρνηση έχει ανάγκη από χρήματα, το δάνειο είναι απαραίτητο. Χωρίς όμως την άμεση ή έμμεση έγκριση συγκατάθεση της Δούμας η κυβέρνηση ή δεν θα κατορθώσει καθόλου να συνάψει ένα δάνειο ή θα το κατορθώσει με μεγάλες δυσκολίες, με τόσο βαριούς όρους που θα χειροτερεύσουν την κατάσταση.

… Δεύτερο η αμείλικτη ανοιχτή κριτική του προϋπολογισμού και η συνεπής δημοκρατική ψηφοφορία πα΄νω σ’ αυτό το ζήτημα έχουν σημασία για την Ευρώπη και το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, ακόμα και για τα πλατιά στρώματα της μεσαίας και μικρής αστικής τάξης της Ευρώπης που δανείζουν χρήματα στη ρώσικη κυβέρνηση των κ.κ. Στολίπιν. Και οι τραπεζίτες και οι άλλοι μεγιστάνες του διεθνούς κεφαλαίου δανείζουν χρήματα στους κ.κ. Στολίπιν και Σία για να αποκομίσουν το ίδιο κέρδος, για το οποίο «ριψοκινδυνεύει» το χρήμα του κάθε άλλος τοκογλύφος. Αν όλοι αυτοί οι Ρότσιλντ, Μέντελσον κλπ δεν είναι σίγουροι ότι τα χρήματα που δανείζουν θα είναι εξασφαλισμένα και ότι οι τόκοι θα εισπράττονται κανονικά, κανενός είδους αγάπη για την «τάξη» ( και η Ρωσία αποτελεί το επιθυμητό πρότυπο της τάξης νεκροταφείου για την ευρωπαϊκή αστική τάξη που πανικοβλήθηκε από το προλεταριάτο) δεν θα τους έκανε όλους αυτούς να ανοίξουν το πουγγί τους. Από τη Δούμα εξαρτιέται σε πολύ σημαντικό βαθμό αν θα δυναμώσει ή θα αδυνατίσει η εμπιστοσύνη των ευρωπαίων μεγιστάνων του χρηματικού κεφαλαίου στη σταθερότητα και στο αξιόχρεο της φίρμας «Στολίπιν και Σία». Αλλά και οι τραπεζίτες δεν θα ήταν σε θέση να παραχωρήσουν δάνεια δισ. αν η πλατιά μάζα της αστικής τάξης της Ευρώπης δεν είχε εμπιστοσύνη στη ρώσικη κυβέρνηση . Και τη μάζα αυτή την εξαπατούν συστηματικά οι πουλημένες αστικές εφημερίδες όλου του κόσμου, που τις εξαγοράζουν τόσο οι τραπεζίτες, όσο και η ρώσικη κυβέρνηση. Η εξαγορά των μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδων της Ευρώπης για να πάρουν ευνοϊκή θέση υπέρ των ρώσικων δανείων,

είναι «φυσικό» φαινόμενο. Ακόμη και στον Ζωρές πρότειναν 200.000 φράγκα για να παραιτηθεί από την καμπάνια ενάντια στο ρωσικό δάνειο : τόσο εκτιμά η κυβέρνηση μας την «κοινή γνώμη», ακόμα κι εκείνων των στρωμάτων της μικροαστικής τάξης της Γαλλίας που μπορούν να τρέφουν συμπάθεια για το σοσιαλισμό.»

τόμ. 15, σελ. 167-17 Στο «Επανάσταση και αντεπανάσταση» τον Οκτώβρη του 1907 κατακρίνει όσους δεν

εναντιώνονται στη λήψη δανείου. «Οι φιλελεύθεροι αρχηγοί της I και II Δούμας ….. την άνοιξη του 1906 προσπαθούσαν να

χρεοκοπήσουν την επαναστατική αποχή και με την άρνησή τους να εκφραστούν φανερά μπροστά στην Ευρώπη ενάντια στο δάνειο, βοηθούσαν την κυβέρνηση να εξασφαλίσει δισ. για να υποτάξει με τα όπλα τη Ρωσία.»

τόμ. 16 σελ. 129 Στα δικαιώματα της Δούμας πάνω στον προϋπολογισμό το Φλεβάρη του 1908 καταγγέλλει τη

βοήθεια από το παγκόσμιο κεφάλαιο στην κυβέρνηση με τη μορφή των δανείων: «Η μαυροεκατονταρχίτικη κυβέρνηση του τσάρου δεν μπορούσε να κρατηθεί ύστερα από το

Δεκέμβρη του 1905 και δεν μπορεί να κρατηθεί και σήμερα χωρίς να της δοθεί βοήθεια από το παγκόσμιο κεφάλαιο της διεθνούς αστικής τάξης με τη μορφή δανείων. Και η αστική τάξη όλου του κόσμου δίνει δισ. δάνεια σε ένα αποδεδειγμένο χρεοκόπο, τον τσάρο όχι μόνο γιατί τη σαγηνεύουν, όπως κάθε τοκογλύφο τα μεγάλα κέρδη, αλλά γιατί η αστική τάξη έχει συνείδηση ότι συμφέρον της είναι να νικήσει το παλιό καθεστώς, την επανάσταση στη Ρωσία, επειδή επικεφαλής αυτής της επανάστασης βρίσκεται το προλεταριάτο.»

τόμ. 16 σελ. 468 Το Νοέμβρη του 1912 στο «Ζήτημα των εργατών βουλευτών στη Δούμα και της διακήρυξής

τους», γράφει για τα αιτήματα των μπολσεβίκων: «Η εργατική τάξη τραβούσε στην εκλογική καμπάνια με 3 συνθήματα: λαοκρατική δημοκρατία, 8ωρο

και δήμευση όλης της γης των τσιφλικάδων υπέρ των αγροτών.. Τα 3 αυτά αιτήματα είναι, όπως πιστεύει το σοσιαλδημοκρατικό προλεταριάτο , η απαραίτητη ολοκλήρωση των αιτημάτων που παραδέχεται ο κάθε δημοκράτης, όπως είναι το γενικό εκλογικό δικαίωμα, η ελευθερία του τύπου, του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, των απεργιών, η αιρετότητα: από το λαό των δικαστών, των υπαλλήλων, η κατάργηση του μόνιμου στρατού και η θέσπιση της λαϊκής πολιτοφυλακής, ο χωρισμός εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία κτλ. ….. Η φαινομενική δημοσιονομική ευημερία κρατιέται με την απομύζηση φόρων και την αποχαύνωση του λαού, ενώ η κυβέρνηση τραινάρει τη χρεοκοπία της, συνάπτοντας όλο και καινούργια δάνεια.»

τόμ. 22 σελ. 213 Ενώ, το Μάρτη του 1913 κατακρίνει τις τότε αλχημείες στα δημόσια οικονομικά στο «Το

χρηματικό απόθεμα 3/1913»: «Είναι ευνόητο ότι πως μια τέτοια δημόσια «οικονομία» που στις δαπάνες δισεκατομμυρίων δεν

«υπολογίζονται» οι τόκοι και η απόσβεση μοιάζει περισσότερο με κρατική ταχυδακτυλουργία.» τόμ.23 σελ. 27 Και στο Γράμμα προς τον Ζηνόβιεφ το Μάρτη του 1916 αναφέρει ξεκάθαρα ότι πρέπει να

προβάλλουν την άρνηση πληρωμής των χρεών, χωρίς να κάνει λόγο για αναδιαπραγμάτευση: «Ξέχασα να προσθέσω ένα πράγμα και στις θέσεις και στο άρθρο «Για το πρόγραμμα ειρήνης» και

είναι απαραίτητο να προστεθεί οπωσδήποτε. Να βρείτε το μέρος όπου πρέπει να προστεθεί. Εγώ δεν το έχω πρόχειρο, και προσθέστε το οπωσδήποτε: «Μοναδική απαραίτητη απαίτηση που οι σοσιαλδημοκράτες μπορούν να προβάλλουν σαν πρόγραμμα ειρήνης, για να μην παίξουν το παιχνίδι των οπορτουνιστών, είναι: άρνηση πληρωμής των πολεμικών χρεών. Και εμείς, το προβάλλουμε αυτό σε συνδυασμό με την επαναστατική πάλη των λαών.»

τόμ. 49, σελ. 203. Σε επόμενο γράμμα προς τον Ζηνόβιεφ πάλι το Μάρτη του 1916, επιμένει ότι στις θέσεις για

την ειρήνη (άμεσο πρόγραμμα) να προστεθεί και η άρνηση πληρωμής και να ξεκαθαρίζει ότι συνδέεται με την επανάσταση και αφουγκραζόμενος τους Ολλανδούς, αλλάζει τη φράση «πολεμικά χρέη» με τη λέξη «κρατικά χρέη»:

«Αυτή την ώρα (8 το βράδυ) έλαβα την κάρτα Σας. Επιμένω οπωσδήποτε στην προσθήκη : «άρνηση πληρωμής των κρατικών χρεών».

Μόλις σήμερα είδα το άρθρο στην “Berner Tagwacht”, επίσης υπέρ της απαίτησης αυτής. Και εκεί δεν υπάρχει λέξη για τους μικρονοικοκυραίους, τους θυρωρούς κ.α.. Δεν χρειάζεται και εμείς να φροντίσουμε γι αυτούς. Απλώς να πούμε: «χάρη της επανάστασης, σε συνδυασμό μ’ αυτήν, κατάργηση της πληρωμής όλων των κρατικών χρεών» - να το μοναδικό σοβαρό χτύπημα στο χρηματιστικό κεφάλαιο, η μοναδική εγγύηση της «δημοκρατικής ειρήνης». Δεν είναι κατορθωτή χωρίς την επανάσταση; Φυσικά. Αυτό δεν είναι επιχείρημα ενάντια σε μια τέτοια παράγραφο, αλλά υπέρ της επανάστασης.

Οπωσδήποτε. Δεν υπάρχει ούτε ίχνος αιτίας να διαφωνήσουμε στο ζήτημα αυτό με τους ολλανδούς και με την “Berner Tagwacht”.»

τόμ. 49, σελ. 206 Στο Ιμπεριαλισμός το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού -γραμμένο το 1916 - οι αναφορές στα

δάνεια είναι πολλές: «Είναι φανερό ότι η τράπεζα που βρίσκεται επικεφαλής μιας τέτοιας ομάδας και έρχεται σε συμφωνίες

με μισή δωδεκάδα άλλες τράπεζες λίγο κατώτερες απ’ αυτήν, για εξαιρετικά μεγάλες και επωφελείς χρηματιστικές πράξεις, όπως τα κρατικά δάνεια, έχει ξεπεράσει πια το ρόλο του «μεσολαβητή» και μετατράπηκε σε ένωση μιας χούφτας μονοπωλητών.»

τόμ. 27, σελ. 335 «Το χρηματιστικό κεφάλαιο, που είναι συγκεντρωμένο σε λίγα χέρια και ασκεί πραγματικό

μονοπώλιο, βγάζει τεράστια και διαρκώς αυξανόμενα κέρδη από την ίδρυση εταιρειών, από την έκδοση χρεογράφων, από κρατικά δάνεια κτλ., σταθεροποιώντας την κυριαρχία της χρηματιστικής ολιγαρχίας, επιβάλλοντας σε όλη την κοινωνία ένα φόρο υποτέλειας προς τους μονοπωλητές. (Σελ. 356)

Η υπεροχή του χρηματιστικού κεφαλαίου πάνω σε όλες τις υπόλοιπες μορφές κεφαλαίου σημαίνει κυρίαρχη θέση του εισοδηματία και της χρηματιστικής ολιγαρχίας, σημαίνει ξεχώρισμα μερικών κρατών, που κατέχουν τη χρηματιστική «δύναμη», από όλα τα υπόλοιπα. Μπορεί να κρίνει κανείς για τις διαστάσεις αυτού του προτσές από τα στοιχεία της στατιστικής και τις εκδόσεις, δηλαδή για την έκδοση κάθε χρεογράφου. …Γενικά η αύξηση στις 3 τελευταίες δεκαετίες του 19 ου αιώνα δεν είναι σχετικά πολύ γρήγορη και μόνο η πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα παρουσιάζει τεράστια αύξηση, σχεδόν διπλασιασμού μέσα σε 10 χρόνια. . Συνεπώς τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα είναι εποχή στροφής όχοι μόνο όσον αφορά την ανάπτυξη των μονοπωλίων (καρτέλ, συνδικάτων, τραστ), πράγμα για το οποίο μιλήσαμε ήδη, μα και όσον αφορά την ανάπτυξη του χρηματιστικού κεφαλαίου (Σελ. 362-363)

Η ανάγκη της εξαγωγής κεφαλαίου δημιουργείται από το γεγονός ότι σε μερικές χώρες ο καπιταλισμός έχει «παραωριμάσει» και για το κεφάλαιο δεν υπάρχει (στις συνθήκες της ανεξέλεγκτης γεωργίας και της εξαθλίωσης των μαζών), πεδίο για «επικερδή» τοποθέτηση.

...Πως κατανέμεται αυτό το τοποθετημένο στο εξωτερικό κεφάλαιο ανάμεσα στις διάφορες χώρες, όπου έχει τοποθετηθεί;…. Η Γαλλία το κεφάλαιό της του εξωτερικού το έχει τοποθετημένο κυρίως στην Ευρώπη και πρώτ’ από όλα στη Ρωσία (όχι λιγότερο από 10 δισ. φράγκα). Και πρόκειται κυρίως για δανειστικό κεφάλαιο, για κρατικά δάνεια και όχι για κεφάλαιο τοποθετημένο σε βιομηχανικές επιχειρήσεις . ...Κι όμως καμιά από τις χρηματικές αγορές δεν τολμά να αρνηθεί τη χορήγηση δανείου, γιατί φοβάται ότι θα την προλάβει ο γείτονάς της, που θα συμφωνήσει να χορηγήσει το δάνειο και μαζί με αυτό θα εξασφαλίσει ορισμένες εκδουλεύσεις έναντι της εκδούλευσης που προσφέρει. Η Γαλλία, δίνοντας δάνειο στη Ρωσία, τη «στρίμωξε»στο εμπορικό σύμφωνο της 16 του Σεπτέμβρη του 1905, αποσπώντας ορισμένες παραχωρήσεις ως το 1917, το ίδιο έγινε με το εμπορικό σύμφωνο με την Ιαπωνία της 19 Αυγούστου του 1911……Έτσι το χρηματιστικό κεφάλαιο απλώνει τα δίκτυα του με την κυριολεκτική, μπορεί να πει κανείς, σημασία της λέξης σε όλες τις χώρες του κόσμο. Μεγάλο ρόλο παίζουν στην περίπτωση αυτή οι τράπεζες που ιδρύονται στις αποικίες και τα υποκαταστήματά τους…... Οι χώρες που εξάγουν κεφάλαιο μοίρασαν τον κόσμο ανάμεσά τους, με τη μεταφορική έννοια της λέξης. Όμως το χρηματιστικό κεφάλαιο οδήγησε και το πραγματικό μοίρασμα του κόσμου…»

τόμ. 27, σελ. 366-9 «Ο ιμπεριαλισμός είναι μια τεράστια συσσώρευση χρηματικού κεφαλαίου στα χέρια λίγων χωρών,

που όπως είδαμε, φτάνει τα 100-150 δισ. φράγκα σε χρεόγραφα. … Η εξαγωγή κεφαλαίου που είναι μια από τις πιο ουσιαστικές οικονομικές βάσεις του ιμπεριαλισμού, δυναμώνει ακόμα περισσότερο αυτή την ολοκληρωτική απόσπαση του στρώματος των εισοδηματιών από την παραγωγή, βάζει τη σφραγίδα του παρασιτισμού σ’ όλη τη χώρα που ζει με την εκμετάλλευση της δουλειάς μερικών υπερπόντιων χωρών και αποικιών…. Το εισόδημα των εισοδηματιών ξεπερνά πέντε φορές το εισόδημα από το εξωτερικό εμπόριο στην πιο «εμπορική» χώρα του κόσμου! Να η ουσία του ιμπεριαλισμού και του ιμπεριαλιστικού παρασιτισμού.»

τόμ. 27, σελ. 404 «Ο Λάνμπουργκ βγάζει απ’ αυτά τα γεγονότα ένα διασκεδαστικό μικροαστικό ηθικό συμπέρασμα:

πόσο άστατες και ανισόμετρες είναι οι εξαγωγές που συνδέονται με δάνεια, πόσο άσχημο είναι να εξάγονται κεφάλαια στο εξωτερικό αντί να αναπτύσσεται «φυσιολογικά» και «αρμονικά» η ντόπια βιομηχανία, πόσο «ακριβά» στοιχίζουν στον Κρουπ τα εκατομμύρια που πληρώνει σε δωροδοκίες για την έκδοση ξένων δανείων κτλ. . Τα γεγονότα όμως μιλάνε ξεκάθαρα : το ανέβασμα των εξαγωγών συνδέεται ακριβώς με τις απάτες και τις μανούβρες του χρηματιστικού κεφαλαίου, που δεν νοιάζεται για την αστική ηθική, μα γδέρνει δυο φορές το ίδιο βόδι: πρώτο βγάζοντας κέδρος από το δάνειο, δεύτερο βγάζοντας κέρδος από το ίδιο επίσης το δάνειο, όταν ξοδεύεται για την αγορά προϊόντων του Κρουπ ή σιδηροδρομικού υλικού του συνδικάτου ατσαλιού κ.α..»

τόμ. 27, σελ. 421 Ο ιμπεριαλισμός είναι η εποχή του χρηματιστικού κεφαλαίου και των μονοπωλίων, που παντού έχουν

την τάση προς την κυριαρχία και όχι προς την ελευθερία. Αντίδραση σε όλη τη γραμμή κάτω από οποιοδήποτε πολιτικό καθεστώς, όξυνση στο έπακρο των αντιθέσεων των αντιθέσεων και σ’ αυτό τον τομέα – να το αποτέλεσμα αυτών των τάσεων.»

τόμ. 27, σελ. 426 Το Δεκέμβρη του 1916 στο Προσχέδιο θέσεων 1-12/1916 στο παρακάτω σημείο κατακρίνει τη

στάση των ρεφορμιστών για τις μεταρρυθμίσεις και τις κατηγορίες τους ότι προετοιμάζοντας τη σοσιαλιστική επανάσταση χάνουν τις πιθανότητες μεταρρύθμισης.

«Το δίλημμα που πρέπει να βάζουν ξεκάθαρα οι σοσιαλιστές είναι τούτο: ή να συνεχίσουν να αλληλοσκοτώνονται για τα κέρδη των καπιταλιστών, να υποφέρουν από την ακρίβεια, την πείνα, το ζυγό των δισεκατομμυρίων χρεών και την κωμωδία της ιμπεριαλιστικής ανακωχής, την καμουφλαρισμένη με δημοκρατικές και ρεφορμιστικές υποσχέσεις, ή να εξεγερθούν ενάντια στην αστική τάξη. …Οι σοσιαλιστές πρέπει να βάλουν στο κέντρο της δουλειάς τους την πάλη ενάντια στο ρεφορμισμό, που πάντα διέφθειρε το επαναστατικό εργατικό κίνημα με τις αστικές ιδέες και που τώρα πήρε μια κάπως πιο ιδιαίτερη μορφή. Συγκεκριμένα: ο ρεφορμισμός «στηρίζεται» στις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να εφαρμόσει η αστική τάξη μετά τον πόλεμο! Ο ρεφορμισμός βάζει το ζήτημα έτσι: ότι εμείς, τάχα, κηρύσσοντας, προπαγανδίζοντας και προετοιμάζοντας τη σοσιαλιστική επανάσταση του προλεταριάτου, παραβλέπουμε το «πρακτικό», «χάνουμε» τις πιθανότητες μεταρρύθμισης. Η τοποθέτηση αυτού του ζητήματος, συνηθισμένη και στους σοσιαλσωβινιστές και στους οπαδούς του Κάουτσκι, που έφτασε στο σημείο να ονομάσει τις διαδηλώσεις στους δρόμους «τυχοδιωκτισμούς», είναι ριζικά αντεπαναστατική και κάλπικη, είναι μια αστική ψευτιά.»

τόμ. 30, σελ. 280 Στο Στροφή στην παγκόσμια πολιτική το Γενάρη του 1917 γράφει ότι οι επαναστάτες είναι

παραλογισμός να παραιτούνται από την πάλη για μεταρρυθμίσεις, που όμως είναι παράγωγο προϊόν της επαναστατικής ταξικής πάλης.

«Εμείς θα λέμε την αλήθεια ότι είναι αδύνατο να γίνει δημοκρατική ειρήνη, αν το επαναστατικό προλεταριάτο της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ρωσίας δεν ανατρέψει τις αστικές κυβερνήσεις Εμείς νομίζουμε ότι θα ήταν μέγιστος παραλογισμός, αν οι επαναστάτες σοσιαλδημοκράτες άρχιζαν να παραιτούνται από την πάλη για μεταρρυθμίσεις γενικά, μαζί και για «κρατική οικοδόμηση». Ακριβώς όμως τώρα η Ευρώπη ζει μια τέτοια στιγμή που πρέπει πιο πολύ από ότι συνήθως να θυμόμαστε την αλήθεια ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι παράγωγο προϊόν της επαναστατικής ταξικής πάλης….Ακριβώς τώρα που η ιθύνουσα αστική τάξη ετοιμάζεται να αφοπλίσει ειρηνικά εκατομμύρια προλετάριους και να τους μεταφέρει ακίνδυνα ……. από τα ακάθαρτα και δύσοσμα χαρακώματα... στα κάτεργα των καπιταλιστικών εργοστασίων, όπου με την «τίμια δουλειά» τους πρέπει να ξοφλήσουν τις εκατοντάδες δισ. του δημόσιου χρέους, ακριβώς τώρα αποκτά ακόμα πιο μεγάλη σημασία από ότι στην αρχή του πολέμου το σύνθημα που απηύθυνε στους λαούς το Κόμμα μας το φθινόπωρο του 1914: μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο για το σοσιαλισμό.»

τόμ. 30, σελ. 346 Έχει αναλάβει η κυβέρνηση Κερένσκι. Στο σχέδιο θέσεων του Μάρτη 1917 γράφει, λοιπόν: «Η νέα κυβέρνηση δεν μπορεί να δώσει ειρήνη και γιατί είναι εκπρόσωπος των καπιταλιστών και των

τσιφλικάδων και γιατί συνδέεται με συμφωνίες και χρηματικές υποχρεώσεις με τους καπιταλιστές της

Αγγλίας και της Γαλλίας….. Κρατάει μυστικά τα ληστρικά σύμφωνα που έκλεισε ο τσαρισμός με την Αγγλία, τη Γαλλία την Ιταλία, την Ιαπωνία κτλ»

τόμ. 3, σελ.2 Στα «Γράμματα από μακριά» το Μάρτη του 1917: «Διεξήγαν και διεξάγουν τον πόλεμο με ξένα λεπτά. Για τα δισ. που δανείστηκαν υποσχέθηκαν να

πληρώσουν κάθε χρόνο για τόκους εκατοντάδες εκατομμύρια και να παίρνουν αυτό το φόρο υποτέλειας με το ξεζούμισμα των ρώσων εργατών και των ρώσων αγροτών.»

τόμ. 31, Σελ. 50 Το Μάρτη του 1917 δηλώνει ότι το πρόγραμμα ειρήνης των εργατών δεν αναγνωρίζει τα χρέη

που σύναψαν οι αστικές κυβερνήσεις: «Αν η κρατική εξουσία στη Ρωσία ανήκε στα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών

βουλευτών, τα Σοβιέτ αυτά και το εκλεγμένο από αυτά Πανρωσικό Σοβιέτ θα μπορούσαν και ασφαλώς θα συμφωνούσαν να πραγματοποιήσουν το πρόγραμμα ειρήνης … Αυτό το πρόγραμμα ειρήνης θα ήταν αναμφίβολα το παρακάτω: 1)Το Πανρωσικό Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών (ή το Σοβιέτ της Πετρούπολης που το αντικαθιστά προσωρινά) θα δήλωνε αμέσως ότι αυτό δεν δεσμεύεται από κανενός είδους σύμφωνα ούτε της τσαρικής μοναρχίας, ούτε των αστικών κυβερνήσεων. 2) Θα δημοσίευε αμέσως όλα αυτά τα σύμφωνα, για να παραδώσει στη δημόσια καταισχύνη τους ληστρικούς σκοπούς της τσαρικής μοναρχίας και όλων ανεξαίρετα των αστικών κυβερνήσεων…..6) Θα δήλωνε πως τα δάνεια των δισ. που συνήψαν οι αστικές κυβερνήσεις για τη διεξαγωγή αυτού του εγκληματικού, ληστρικού πολέμου μπορούν να τα πληρώσουν οι ίδιοι οι κύριοι καπιταλιστές και ότι οι εργάτες και οι αγρότες δεν αναγνωρίζουν αυτά τα χρέη. Το να πληρώνεις τόκους για αυτά τα δάνεια, σημαίνει να πληρώνεις για πολλά χρόνια φόρο υποτέλειας στους καπιταλιστές, γιατί είχαν την καλοσύνη να επιτρέψουν στους εργάτες να αλληλοσκοτώνονται για το μοίρασμα της λείας από τους καπιταλιστές.»

τόμ. 31 σελ. 53 Για τα καθήκοντα του ΣΔΕΚΡ στη Ρώσικη Επανάσταση, όπως καταγράφηκε στην περίληψη

της ομιλίας, στη συνδιάσκεψη της οργάνωσης Πετρούπολης το Μάρτη του 1917, λέει: «Πρώτο το αγγλογαλλικό χρηματιστικό κεφάλαιο, που περισσότερο από κάθε άλλο κυριαρχεί πάνω

σε όλο τον κόσμο και ληστεύει όλο τον κόσμο, το 1905 ήταν ενάντια στην επανάσταση και βοήθησε τον τσαρισμό (δάνειο του 1906) να την καταπνίξει.»

τόμ. 31, σελ. 72 Στο Σχέδιο απόφασης για τον πόλεμο στη συνδιάσκεψη της οργάνωσης Πετρούπολης το

Μάρτη του 1917 γράφει : «Οι καπιταλιστές που είναι δεμένοι με τις χιλιάδες νήματα του ρωσικού και του αγγλογαλλικού

τραπεζικού κεφαλαίου και προασπίζουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου δεν μπορούν να παραιτηθούν από τις προσαρτήσεις στον πόλεμο αυτό, δίχως να πάψουν να είναι καπιταλιστές, δίχως να παραιτηθούν από τα κέρδη δισ. που έχουν τοποθετηθεί σε δάνεια, σε εκχωρήσεις σε πολεμικές επιχειρήσεις κλπ»

τόμ. 31, σελ. 261 Στην Προκήρυξη προς τους στρατιώτες όλων των εμπόλεμων χωρών γράφει: «Η τάξη των καπιταλιστών επέβαλε σε όλους τους λαούς για πολλές δεκαετίες φόρο υποτέλειας με τη

μορφή υψηλών επιτοκίων για τα δισ. των πολεμικών δανείων.» (τόμ. 31, σελ. 203) Στην έβδομη πανρωσική συνδιάσκεψη του Απρίλη 1917, όπως καταγράφεται από τα

πρακτικά, ο λόγος του για την υποστήριξη της απόφασης για τον πόλεμο, λέει: «Γι΄ αυτό το προλεταριακό κόμμα δεν μπορεί να υποστηρίξει με κανένα τρόπο ούτε τον τωρινό

πόλεμο, ούτε την τωρινή κυβέρνηση, ούτε τα δάνεια της με οποιαδήποτε μεγάλα λόγια και αν τιτλοφορούνται τα δάνεια αυτά, αν δεν θέλει να ξεκόψει ολότελα με το διεθνισμό, δηλαδή από την αδελφική αλληλεγγύη των εργατών όλων των χωρών στον αγώνα ενάντια στο ζυγό του κεφαλαίου.»

τόμ. 31, σελ. 348 Στην ίδια συνδιάσκεψη υπερασπίζεται τη θέση για τη μη πληρωμή των δανείων, παρότι

απομονώθηκαν, μειοψηφώντας σε αυτό το ζήτημα: «Δεν είναι μόνο αυτό που μας απομόνωσε. Μας απομόνωσε το ζήτημα του δανείου, να τι μας

οδήγησε στην απομόνωση. Μα σε ποιο ζήτημα βρεθήκαμε μειοψηφία. Μάλιστα είμαστε μειοψηφία. Και τι μ’ αυτό! Σ αυτή την περίοδο της σωβινιστικής μέθης το να είσαι σοσιαλιστής, σημαίνει ότι είσαι μειοψηφία και το να είσαι πλειοψηφία σημαίνει ότι είσαι σωβινιστής.»

τόμ.31, σελ. 362 και συνεχίζει : « Σε μια σειρά άρθρα…. Ξεκαθαρίστηκε η αρνητική στάση απέναντι στον πόλεμο και στο ζήτημα του

δανείου. Νομίζω πως η καταψήφιση του δανείου έλυσε το ζήτημα της αρνητικής στάσης απέναντι στον επαναστατικό αμυντισμό.»

τόμ. 31 σελ. 388 Στο Κοντά στην ουσία του ζητήματος τον Ιούλη του 1917 γράφει: «Δεν μπορείς να συμμετέχεις στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο χωρίς να «συμμετέχεις» στην καπιταλιστική

επιχείρηση υποδούλωσης του λαού με δάνεια από τους κυρίους καπιταλιστές.» τόμ. 32 σελ. 421

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η Οκτωβριανή επανάσταση έχει ξεσπάσει ο Λένιν γράφει στο Σχέδιο διατάγματος για την πραγματοποίηση της Εθνικοποίησης των τραπεζών και για τα απαραίτητα σχετικά μέτρα το Δεκέμβρη του 1917 :

1. Όλες οι μετοχικές επιχειρήσεις κηρύσσονται ιδιοκτησία του κράτους. 2. Τα μέλη της διοίκησης και οι διευθυντές των μετοχικών εταιρειών, καθώς και όλοι οι μέτοχοι που

ανήκουν στις τάξεις των πλουσίων (δηλ. έχουν περιουσία πάνω από 5000 ρούβλια ή εισόδημα πάνω από 500 ρούβλια το μήνα) οφείλουν να… παραδίδοντας όλες τις μετοχές στην κρατική τράπεζα…..

3. Τα κρατικά δάνεια, εξωτερικά και εσωτερικά, ακυρώνονται (σβήνονται) 4. Τα συμφέροντα των μικρών ομολογιούχων, καθώς και των κατόχων κάθε είδους μετοχών, δηλαδή

των κατόχων που ανήκουν στις εργαζόμενες τάξεις του πληθυσμού, εξασφαλίζονται ολοκληρωτικά…. τόμ. 35, σελ. 174-175 Και στη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού το Γενάρη του 1918 «Η συντακτική συνέλευση θεωρεί σαν πρώτο χτύπημα ενάντια στο διεθνές τραπεζικό, χρηματιστικό

κεφάλαιο το σοβιετικό νόμο για την ακύρωση (σβήσιμο) των δανείων που είχαν συνάψει οι κυβερνήσεις του τσάρου, των τσιφλικάδων και της αστικής τάξης και εκφράζει την πεποίθηση ότι η Σοβιετική εξουσία θα προχωρήσει σταθερά σε αυτό το δρόμο ως την πλήρη νίκη της διεθνούς εργατικής εξέγερσης ενάντια στο ζυγό του κεφαλαίου.»

τόμ. 35, σελ. 222 Στο τρίτο πανρωσικό συνέδριο (έκθεση δράσης) 1/1918 «Είπαμε διαθέτουμε οπλισμένους εργάτες και αγρότες. Αυτοί πρέπει σήμερα το πρωί να καταλάβουν

όλες τις ιδιωτικές τράπεζες. Και όταν γίνει αυτό, όταν η εξουσία θα βρίσκεται πια στα χέρια μας, τότε μόνο θα συζητήσουμε τι μέτρα πρέπει να πάρουμε. Το πρωί οι τράπεζες είχαν καταληφθεί και το βράδυ η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή έβγαλε την απόφαση : «οι τράπεζες κηρύσσονται εθνική ιδιοκτησία» - έγινε η κρατικοποίηση, η κοινωνικοποίηση των τραπεζικών υπηρεσιών και η παράδοσή τους στα χέρια της Σοβιετικής εξουσίας. Δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να φανταστεί ότι ο τόσο έντεχνα οργανωμένος λεπτός τραπεζικός μηχανισμός, που είναι προϊόν μακραίωνης ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος οικονομίας, μπορεί να τσακιστεί ή να μεταμορφωθεί μέσα σε λίγες μέρες. Ποτέ δεν ισχυριστήκαμε τέτοιο πράγμα….. Υποσκάψαμε την πηγή του καπιταλιστικού πλούτου όσον αφορά τη διανομή του. Ύστερα από αυτό η ακύρωση των κρατικών δανείων η ανατροπή του χρηματιστικού ζυγού ήταν πια ένα πολύ εύκολο βήμα. Ύστερα από την καθιέρωση του εργατικού ελέγχου το πέρασμα στη δήμευση των εργοστασίων ήταν επίσης πολύ εύκολο.»

τόμ. 35, σελ. 273 Στον τελικό λόγο πάνω στην Έκθεση δράσης του συμβούλιου των λαϊκών επιτροπών το

Γενάρη του 1918: «Η σοβιετική εξουσία αγωνίζεται για τον τερματισμό του πολέμου και είμαστε βέβαιοι ότι θα το πετύχει

αυτό νωρίτερα από ότι είχαν υποσχεθεί οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης Κερένσκι.. Γιατί στο ζήτημα του τερματισμού του πολέμου επενέβηκε ένας επαναστατικός παράγοντας που ακύρωσε τα σύμφωνα και κατάργησε τα δάνεια. Ο πόλεμος θα τερματιστεί χάρη στο διεθνές επαναστατικό κίνημα.»

τόμ. 35, σελ. 283

Στο Βαδίζουμε προς την τελική μάχη τον Αύγουστο του 1918: «Οι αγγλοϊάπωνες καπιταλιστές θέλουν να παλινορθώσουν στη Ρωσία την εξουσία των τσιφλικάδων

και των καπιταλιστών, για να μοιράσουν …, για να τους γδάρουν με τους τόκους των δανείων που ανέρχονται σε πολλά δισεκατομμύρια , για να σβήσουν την πυρκαγιά της σοσιαλιστικής επανάστασης που άρχισε στη χώρα μας και που απειλεί όλο και περισσότερο να εξαπλωθεί στον κόσμο.»

τόμ. 37, σελ. 38-9 Στον λόγο του στη συγκέντρωση στο Πολυτεχνικό Μουσείο 8/1918: «Να γιατί αντιμετωπίζουμε τόσο λυσσαλέο μίσος! Να γιατί ο γαλλικός ιμπεριαλισμός δεν λυπάται να

πετάει δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια για την υποστήριξη της αντεπανάστασης , γιατί η αντεπανάσταση συναποκομίζει την επιστροφή την επιστροφή των ρωσικών χρεών στην Γαλλία, που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια και δεν τα αναγνώρισαν οι εργάτες και οι αγρότες.»

τόμ. 37, σελ. 69 Στο λόγο του στο VI Πανρώσικο συνέδριο των Σοβιέτ τον Νοέμβρη του 1918 « Αν όμως κατορθώσαμε να κρατηθούμε ένα χρόνο ύστερα από την Οκτωβριανή επανάσταση, αυτό

το χρωστάμε στο γεγονός ότι ο διεθνής ιμπεριαλισμός είχε διασπαστεί σε δύο ομάδες ληστών: τους αγγλογαλλοαμερικάνους και τους γερμανούς που βρίσκονταν σε θανάσιμη πάλη μεταξύ τους… Μόνο σε αυτό χρωστάμε το ότι η Σοβιετική Δημοκρατία κήρυξη ανοιχτά τον πόλεμο ενάντια στους ιμπεριαλιστές όλων των χωρών, βάζοντας χέρι στα κεφάλαια που είχαν δώσει με τη μορφή εξωτερικών δανείων, χαστουκίζοντας τους, θίγοντας άμεσα τα πορτοφόλια των ληστών.»

και συνεχίζει στον ίδιο λόγο «Από την ίδια την αστική τάξη όλο και κάτι ξεφεύγει, οι ίδιοι ομολογούν : θέλουμε να συντρίψουμε την

εξουσία των μπολσεβίκων. Ύστερα από ένα 4χρονο αιματηρό πόλεμο αναγκάζονται να λένε στο λαό τους: πηγαίνετε να συντρίψετε την εξουσία των μπολσεβίκων, που τους μισούμε γιατί μας χρωστάνε 17 δισ. και δεν θέλουν να τα πληρώσουν.»

τόμ. 37, σελ. 157 και 166 Στον λόγο του στη συνδιάσκεψη των εργατών της Πρεσνία 12/1918 «Στο VI συνέδριο των Σοβιέτ οι μπολσεβίκοι αποτελούσαν τα 97% δηλ. σχεδόν όλοι οι αντιπρόσωποι

των εργατών και των αγροτών από όλη τη Ρωσία ήταν μπολσεβίκοι. Αυτό δείχνει πως η τεράστια πλειοψηφία των εργαζόμενων συσπειρώνεται τώρα γύρω από τη Σοβιετική εξουσία, πόσο γελοίο και ανόητο είναι το παραμύθι και ο ισχυρισμός της αστικής τάξης ότι οι μπολσεβίκοι στηρίζονται δήθεν στη μειοψηφία του πληθυσμού. Η αστική τάξη διαδίδει αυτές τις ψευτιές, γιατί τα 17 δισ. ρούβλια που χρωστούσε η τσαρική κυβέρνηση στους καπιταλιστές, αυτό το χρέος των 17 δισ. που το ακυρώσαμε και δεν το αναγνωρίσαμε (εμείς δεν σκοπεύουμε να πληρώσουμε γι αυτούς, για τους παλιούς κυβερνήτες – παραδεχόμαστε ότι αυτά τα χρέη υπήρχαν, και λέμε : πολύ καλά, εσείς δημιουργήσατε αυτά τα χρέη, εσείς ξοφλήστε τα)- οι σύμμαχοι θέλουν να φορτώσουν τα χρέη στις πλάτες μας και να παλινορθώσουν την τσιφλικάδικη, τσαρική εξουσία.»

τόμ. 37, σελ. 372 Στο λόγο του για την επισιτιστική και στρατιωτική κατάσταση τον Ιούνη του 1919 «Θα ρωτήσουμε όμως τους κύριους καπιταλιστές – έχετε τόσο πολλά πολεμικά χρέη, όλες οι

βαλίτσες σας είναι παραφουσκωμένες με χρεόγραφα, τόσα και τόσα δισεκατομμύρια πολεμικά χρέη – και πιστεύετε ότι ο λαός θα τα πληρώσει;»

τόμ. 39, σελ. 126 Στην Έκθεση στο ΙΙ Συνέδριο των κομ. Οργανώσεων των λαών της Ανατολής 11/1919 «Η Αγγλία και η Γαλλία νίκησαν, είναι όμως χρεωμένες ως το λαιμό στην Αμερική που αποφάσισε,

όσο και αν οι γάλλοι και οι άγγλοι θεωρούν τον εαυτό τους νικητή, να παίρνει η ίδια το καϊμάκι και να εισπράττει τοκογλυφικούς τόκους για τη βοήθεια που έδωσε τον καιρό του πολέμου, και αυτό πάει να το εξασφαλίσει ο αμερικάνικος στόλος που τώρα ναυπηγείται και ξεπερνά τον αγγλικό…….Η Αμερική αποθρασύνθηκε τόσο πολύ, που αρχίζει να υποδουλώνει τη «μεγάλη ελεύθερη νικήτρια» Γαλλία, που πρώτα ήταν χώρα τοκογλύφων και τώρα κατάντησε να είναι καταχρεωμένη στην Αμερική, γιατί εξαντλήθηκε οικονομικά.»

τόμ. 39, σελ. 324 Στην Έκθεση στο ΙΧ Συνέδριο του ΚΚΡ (μπ) 3/1920

«Δεν εξαρτάται όμως από τη θέληση των μικρών κρατών, ακόμα και αν θελήσουν την ειρήνη, δεν εξαρτάται από τη θέληση τους να κλείσουν ειρήνη μαζί μας. Είναι βουτηγμένα ως το λαιμό στα χρέη στις χώρες της Αντάντ.»

τόμ. 40, σελ. 249 Στο ΙΙ Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, 7-8/1920, στην ομιλία για τη διεθνή κατάσταση

και τα βασικά καθήκοντα 19/7/1920 «Έχουμε μια αφάνταση όξυνση της καταπίεσης, βλέπουμε την επιστροφή σε μια αποικιακή και

στρατιωτική καταπίεση πολύ χειρότερη από την προηγούμενη…….Οι Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η μόνη χώρα που κέρδισε πέρα για πέρα τον πόλεμο και μετατράπηκε εντελώς από χώρα με ένα σωρό χρέη σε χώρα που όλοι της χρωστούν- οι Ενωμένες Πολιτείες έχουν ένα πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια….. Συνολικά έχουμε το πολύ 250 εκατομμύρια κατοίκων στις χώρες, όπου φυσικά μόνο η κορυφή μόνο οι καπιταλιστές κέρδισαν από το μοίρασμα του κόσμου. Συνολικά έχουμε περίπου 1 ¾ δισεκατομμύρια ανθρώπους που αποτελούν όλο τον πληθυσμό της γης. Θέλησα να σας υπενθυμίσω την εικόνα αυτή του κόσμου γιατί όλες οι βασικές αντιθέσεις του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, που οδηγούν στην επανάσταση, όλες οι βασικές αντιθέσεις μέσα στο εργατικό κίνημα που οδήγησαν στην πιο σκληρή πάλη ενάντια στη ΙΙ Διεθνή, για την οποία μίλησες ο σ. πρόεδρος – όλα αυτά συνδέονται με το μοίρασμα του πληθυσμού της γης.

…..Και είναι φυσικό, σύντροφοι, με ένα τέτοιο μοίρασμα του πληθυσμού όλης της γης να μεγαλώσει πολλές φορές η εκμετάλλευση από μέρους του χρηματιστικού κεφαλαίου, από μέρους των καπιταλιστικών μονοπωλίων…..Και μέσα στην κάθε νικήτρια χώρα αναπτύχθηκαν πιο οξείες αντιθέσεις, οξύνθηκαν όλες οι καπιταλιστικές αντιθέσεις. Θα το δείξω σε γενικές γραμμές με μερικά παραδείγματα. Πάρτε τα κρατικά χρέη. Ξέρουμε πως τα χρέη των κυριότερων ευρωπαϊκών κρατών αυξήθηκαν από το 1914 ως το 1920 τουλάχιστο 7 φορές. Θα αναφέρω μια ακόμα οικονομική πηγή που αποκτά εξαιρετικά μεγάλη σημασία, πρόκειται για τον Κέινς, άγγλο διπλωμάτη, συγγραφές του βιβλίου «Οι οικονομικές συνέπειες της ειρήνης» που με εντολή της κυβέρνησης πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις ειρήνης των Βερσαλλιών …. σαν οικονομολόγος… Ο Κέινς κατέληξε σε συμπεράσματα που είναι πιο ισχυρά, πιο χειροπιαστά, πιο διδακτικά από οποιοδήποτε συμπέρασμα κομμουνιστή –επαναστάτη, γιατί τα συμπεράσματα που είναι πιο ισχυρά, πιο χειροπιαστά, πιο διδακτικά από οποιοδήποτε συμπέρασμα κομμουνιστή, επαναστάτη, γιατί τα συμπεράσματα αυτά τα βγάζει ένας αναμφίβολος αστός, αμείλικτος εχθρός του μπολσεβικισμού , για τον οποίο, σαν άγγλος μικροαστός, πλάθει στο μυαλό του μια τερατώδη, άγρια, θηριώδη εικόνα. Ο Κέινς κατέληξε στο συμπέρασμα πως η Ευρώπη και όλος ο κόσμος με την ειρήνη των Βερσαλλιών τραβούν στην χρεοκοπία. Ο Κέινς παραιτήθηκε, πέταξε στα μούτρα της κυβέρνησης το βιβλίο του και είπε: αυτό που κάνετε είναι καθαρή τρέλα. Θα σας αναφέρω τους αριθμούς του που σε γενικές γραμμές είναι οι παρακάτω…..Το ζήτημα φυσικά δεν είναι μονάχα, ή καλύτερα δεν είναι καθόλου ότι η ρώσικη επαναστατική κυβέρνηση δεν θέλει να πληρώσει τα χρέη. Οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να πληρώσει, γιατί αυτά τα χρέη είναι τοκογλυφικός επιπρόσθετος λογαριασμός πάνω σ’ εκείνο που 20 φορές ως τώρα πληρώθηκε, και αυτός ο ίδιος ο αστός Κέινς, που δεν συμπαθεί καθόλου το ρώσικο επαναστατικό κίνημα, λέει: «Είναι ευνόητο πως αυτά τα χρέη δεν μπορεί να μπουν στο λογαριασμό»…………..Όσον αφορά τη Ρωσία τα 90% (σ.σ. σχέση χρεών –εθνικής περιουσίας), εμάς όμως, όπως ξέρετε, αυτά τα χρέη δεν μας ανησυχούν, γιατί εμείς λιγάκι νωρίτερα από την εμφάνιση του βιβλίου του Κέινς ακολουθήσαμε τη θαυμάσια συμβουλή του : ακυρώσαμε όλα τα χρέη…………Οι εργάτες πείθονται από την πείρα τους πως οι καπιταλιστές κέρδισαν αμέτρητα πλούτη από τον πόλεμο και φορτώνουν τις δαπάνες και τα χρέη στις πλάτες των εργατών.»

και συνεχίζει «Εξάλλου ο αστός Κέινς λέει πως οι άγγλοι για να σώσουν τη ζωή τους, για να σώσουν την αγγλική

οικονομία πρέπει να πετύχουν την επανάληψη ελεύθερων εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στη Γερμανία και στη Ρωσία! Και με ποιο τρόπο μπορούν να το πετύχουν αυτό; Με την ακύρωση όλων των χρεών, όπως προτείνει ο Κέινς ! Η ιδέα αυτή δεν είναι μόνο ιδέα του οικονομολόγου επιστήμονα Κέινς. Στην ιδέα αυτή κατέληξαν και θα καταλήξουν εκατομμύρια. Και εκατομμύρια άνθρωποι ακούν τους αστούς οικονομολόγους να λένε πως δεν υπάρχει άλλη διέξοδος εκτός από την ακύρωση των χρεών, και γι αυτό «ας είναι καταραμένοι οι μπολσεβίκοι» (που ακύρωσαν τα χρέη) και ελάτε να απευθυνθούμε στη «γενναιοψυχία» της Αμερικής!! – Νομίζω πως θα έπρεπε εξ ονόματος του συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς να στείλουμε ένα ευχαριστήριο σ’ αυτούς τους οικονομολόγους-προπαγανδιστές υπέρ του μπολσεβικισμού.»

τόμ. 41. σελ. 218-222 και 225 Στο λόγο του στη σύσκεψη των προέδρων των εκτελεστικών επιτροπών 10/1920

«Ενώ, η Γαλλία ενδιαφέρεται να πολεμήσουν και να σκοτωθούν οι πολωνοί στρατιώτες μέχρι τον ένα, για να, για τα συμφέροντα της, για τα δάνεια της. Ελπίζει πως θα της πληρώσουμε τα δάνεια των 20 δισ., που πήρε ο πρώην τσάρος και που τα αναγνώρισε η κυβέρνηση του Κερένσκι, τώρα όμως ο κάθε λογικός άνθρωπος βλέπει καθαρά πως οι γάλλοι καπιταλιστές δεν θα δουν ποτέ αυτά τα χρήματα, και οι γάλλοι καπιταλιστές καταλαβαίνουν πως δεν μπορείς να στείλεις στον πόλεμο γάλλους εργάτες και αγρότες, ενώ πολωνούς στέλνεις όσους θέλεις, ας χάνονται οι πολωνοί στρατιώτες για να πάρουν οι γάλλοι καπιταλιστές τα δισεκατομμύρια τους……Η Γαλλία ελπίζει να πάρει τα παλιά χρέη, ενώ η ίδια είναι χρεωμένη στην Αμερική και δεν έχει από πού να πληρώσει αυτά τα χρέη στην Αμερική, γιατί δεν έχει τίποτα, και η ατομική ιδιοκτησία σ’ αυτές τις χώρες είναι ιερή. Και σε τι συνίσταται αυτή η ιερή ατομική ιδιοκτησία; Στο ότι οι τσάροι και οι καπιταλιστές δανείζονται χρήματα και οι εργάτες και οι αγρότες πρέπει να πληρώσουν αυτό το χρέος. Οι τσάροι και οι καπιταλιστές βρίσκονται στις παραμονές χρεοκοπίας. Από τα χρέη αυτά δεν θα μπορέσουν να βγουν…….ο στρατός μας όμως έδειξε σε όλο τον κόσμο πως η συνθήκη των Βερσαλλιών δεν είναι τόσο μεγάλη δύναμη όσο την παρουσιάζουν, ότι εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι καταδικασμένοι τώρα να πληρώνουν για δάνεια, για να πλουτίσουν τους γάλλους, τους άγγλους και τους άλλους ιμπεριαλιστές.»

τόμ. 41, σελ. 350-4 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ

Το πρώτο κύμα πείνας έχει πλήξει τη Ρωσία και μπαίνει μπροστά το σχέδιο του

εξηλεκτρισμού και προτείνει για εξασφάλιση κεφαλαίων και μέσων παραγωγής, να απευθυνθούν στους αμερικάνους, και αφού δεν υπάρχει χρυσός και πρώτες ύλες, να τους πληρώσουν με εκχωρήσεις. Στην εισήγηση για τις εκχωρήσεις σε συγκέντρωση στελεχών της Μόσχας 6/12/1920 λέει:

«...Πριν από το συνέδριο των Σοβιέτ θα πάρετε ένα τόμο με 600 σελ., είναι το σχέδιο εξηλεκτρισμού της Ρωσίας. Το σχέδιο αυτό το μελέτησαν προσεκτικά οι καλύτεροι γεωπόνοι και μηχανικοί. Δεν μπορούμε να επιταχύνουμε την εφαρμογή του χωρίς βοήθεια του εξωτερικού κεφαλαίου και χωρίς μέσα παραγωγής. Για να πάρουμε όμως βοήθεια πρέπει να πληρώσουμε. Ως τώρα πολεμούσαμε ενάντια στους καπιταλιστές, κι αυτοί μας έλεγαν: ή θα σας πνίξουμε ή θα σας αναγκάσουμε να μας πληρώσετε 20 δισ. Αυτοί όμως δεν είναι σε θέση να μας πνίξουν, κι εμείς δεν πρόκειται να τους πληρώσουμε τα χρέη……..Που θα βρούμε τα μέσα παραγωγής; Για να προσελκύσουμε τους αμερικανούς πρέπει να τους πληρώσουμε: αυτοί είναι άνθρωποι του εμπορίου. Και με τι θα τους πληρώσουμε; Με χρυσό; Το χρυσό όμως δεν μπορούμε να τον σκορπάμε. Μα έμεινε λίγος. …..Δεν μπορούμε να τους δώσουμε πρώτες ύλες, γιατί τους δικούς ακόμα δεν τους θρέψαμε όλους. … Γι αυτό λύνουμε το πρόβλημα με τις εκχωρήσεις……Οικονομικά έχουμε τεράστια οφέλη από τις εκχωρήσεις. Βέβαια, οι καπιταλιστές, δημιουργώντας συνοικισμούς, θα φέρουν μαζί τους και τις καπιταλιστικές συνήθειες, θα διαφθείρουν την αγροτιά. Πρέπει όμως να προσέχουμε, πρέπει να αντιτάσσουμε σε κάθε βήμα την κομμουνιστική μας επιρροή.»

τόμ. 42, σελ 72-75 Ο Λένιν προσπαθεί να εξασφαλιστούν δάνεια με καλύτερους όρους από την Ιταλία. Στο

γράμμα προς τα μέλη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΡ (μπ) 13/3/1921 γράφει: «Προτείνω: καταρχήν να εγκριθεί και να ανατεθεί στο Λαϊκό Επιτροπάτο Εξωτερικού Εμπορίου να

συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, όμως έτσι, που να μην παρθεί τελική απόφαση χωρίς την έγκριση του Πολιτικού Γραφείου (το οποίο πρέπει να διατηρήσει για τον εαυτό του την ελευθερία άρνησης), να γίνει προσπάθεια να συναφθεί παρόμοιο δάνειο με καλύτερους όρους από άλλον (ιταλό)»

τόμ. 52, σελ. 95 Νέο κύμα πείνας σαρώνει τη Ρωσία. Στο κρυπτογραφημένο γράμμα προς τον Λ. Μπ. Κρασίν 6/1921 με αγωνία γράφει: «Μας είναι πολύ αναγκαία κάθε είδους δάνεια, γιατί τώρα το κύριο είναι να πάρουμε και μάλιστα

αμέσως εμπορευματικό απόθεμα για ανταλλαγή με σιτηρά αγροτών. Σ’ αυτόν τον άμεσο σκοπό πρέπει να υποταχθεί όλη η πολιτική του Λαϊκού Επιτροπάτου Εξωτερικού Εμπορίου.»

τόμ. 52, σελ. 395 Στο απόρρητο γράμμα προς τον Λ. Μπ. Κρασίν 28/7/1921 «Κατά τη γνώμη μου: Να συγκροτηθεί μικρή επιτροπή για την επεξεργασία του σχεδίου με

λεπτομέρειες. Στη βάση να εγκριθεί. Να καθοριστεί ακριβέστερα το ποσό του δανείου, οι προθεσμίες και οι όροι της πληρωμής με πρώτες ύλες και ξυλεία (τον πρώτο χρόνο με τον χρυσό μας : 30 εκ. χρυσά ρούβλια : μπορεί και δυο χρόνια από 30 εκ. ρούβλια), 10% στο χρόνο με απόσβεση δεν είναι πολύ;»

τόμ. 53, σελ. 76

Στο Γράμμα προς το Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΡ (μπ) 11/10/1921, προσπαθεί να πετύχει δάνειο από

την Ιταλία με καλύτερους όρους, επιμένοντας στην μη αναγνώριση των Τσαρικών χρεών: «Θεωρώ την υπόθεση σημαντικότατη και επείγουσα, γιατί η υπογραφή δανείου με την Ιταλία, που δεν

απαιτεί αναγνώριση των παλιών χρεών, μπορεί να σημαίνει ρήγμα στον οικονομικό αποκλεισμό. Προτείνω μια μυστική επιτροπή από το Πολιτικό Γραφείο αμέσως με σύντομη (2-4 μέρες) προθεσμία. Η σύνθεση έστω: Λιτβίνοφ, Σέινμαν, Ράντενκο, Κρετσίνσκι (με δικαίωμα αντικατάστασής του με άλλο μέλος του συμβούλιου του Λαϊκού Επιτροπάτου Οικονομικών) Μπογκνάνοφ (με το ίδιο δικαίωμα). Εγγύηση μπορεί να είναι: ξυλεία (εκχωρήσεις στο Βορά), πετρέλαιο στην Ουχτά, πετρέλαια στον Έμπα, ορυχεία χαλκού κτλ.»

τόμ. 53, σελ. 255 Παράλληλα προσπαθεί να εξασφαλίσει δάνειο από τη Σουηδία. Στο Γράμμα προς τον Γ.Β.

Λομονόσοφ στις 26/10/1921 γράφει: «Σας παρακαλώ να οργανώσετε προκαταρκτική σύσκεψη με τους συντρόφους Ράρντσεσκο και

Λιτβίνοφ για να διευκρινιστούν οι σουηδικές προτάσεις δανείου (και εκχωρήσεων) και για το πότε θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Όταν διαπιστωθεί η ανάγκη για αυτό, Σας παρακαλώ να μου αναφέρετε για τη συγκρότηση της επιτροπής.»

τόμ.53, σελ. 309 (σ.σ. Πρόκειται για πρόταση σουηδικών τραπεζών να χορηγήσουν δάνειο ποσού 500-1000

εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών στη ΣΟΣΔΡ. Η χορήγηση του εξαρτιόταν από τη λύση του ζητήματος για την παραχώρηση στη Σουηδία εκχώρησης δασών της Ρωσίας και του ζητήματος για τα παλιά χρέη.

Δεν καταγράφονται στοιχεία για το που κατέληξαν οι διαπραγματεύσεις αυτές, που κράτησαν μέχρι και τον Φλεβάρη του 1922, ούτε αν το δάνειο ελήφθη, ούτε αν οι όροι περιελάμβαναν τελικά και την αναγνώριση μέρους του χρέους προς τη Σουηδία.

Αυτές οι προσπάθειες εξασφάλισης δανείων που οι δανειστές στις διαπραγματεύσεις έβαζαν όρους

για αναγνώριση μέρους των χρεών, χρησιμοποιούνται σήμερα από όσους διατείνονται ότι ο Λένιν πλήρωσε τα χρέη, ώστε να δικαιολογήσουν την αντίθεσή τους στο αίτημα για διαγραφή του ιμπεριαλιστικού χρέους. Αλλά τα πράγματα έχουν διαφορετικά, όπως θα δούμε στις τοποθετήσεις του Λένιν στις αρχές του 1921 .)

Στο Γράμμα προς τον Β.Μ. Μολότοφ 21/12/1921, φαίνεται ότι αναζητούν στο εξωτερικό και

άλλες μορφές άμεσης οικονομικής βοήθειας. «Νομίζω ότι πρέπει αμέσως να συμφωνήσουμε και για περισσότερη σιγουριά να στείλουμε σχετικά μ’

αυτό τηλεγράφημα ……Οι όροι εξόφλησης και ελέγχου, από το τηλεγράφημα που διάβασα δεν μου είναι τελείως σαφείς. Αν η προθεσμία είναι ως τις 26, ίσως να μπορεί ακόμα να επιτευχθεί η εξακρίβωση και η αποσαφήνιση, αλλά να αφήσουμε να μας ξεφύγει η ευκαιρία αυτή, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει. Εξαιρετική σημασία θα είχε να εξασφαλιστεί η δυνατότητα κατανάλωσης αυτών των σιτηρών όχι μόνο για βοήθεια των λιμοκτονούντων, αλλά και για την ανοιξιάτικη όψιμη σπορά. »

τόμ. 54, σελ. 85 (σ.σ. Πρόκειται για την πρόταση της αμερικάνικης κυβέρνησης να δαπανήσει 20 εκ. δολάρια για την

αγορά σιτηρών και σπόρου για τα λιμοκτονούντα κυβερνεία της Ρωσίας, αν η Ρώσικη κυβέρνηση αναλάβει την υποχρέωση σε διάστημα 3 μηνών, αρχίζοντας από 1/1/1922, να αγοράζει τρόφιμα και σπόρο από τις ΕΠΑ για τις περιοχές που λιμοκτονούν αξίας 10 εκατ. δολαρίων.)

Στην Εισήγηση της ΠΚΕΕ και του ΣΛΕ σχετικά με την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της

Δημοκρατίας στο ΙΧ Πανρώσικο Συνέδριο των Σοβιέτ στις 23/12/1921 επιχειρηματολογεί για το την μη σναγνώριση των κρατικών χρεών, αναφερόμενος και σε θέσεις αστών.

«Και τώρα βλέπουμε πως μεταβάλλεται η γνώμη των εκπροσώπων της πιο μετριοπαθούς μερίδας της αστικής τάξης, που είναι αναμφισβήτητα και κατηγορηματικά μακριά από κάθε σκέψη για σοσιαλισμό. ..Το ξαναλέω πως ο Κέινς … δεν θέλει ακόμα και να σκέπτεται για τον μπολσεβικισμό – ο άνθρωπος αυτός λέει στον καπιταλιστικό κόσμο : «Αυτό που κάνετε σας οδηγεί σε αδιέξοδο» και μάλιστα τους προτείνει ένα είδος κατάργησης όλων των χρεών»

τόμ. 44, σελ. 295 και συνεχίζει : «Ξέρετε πολύ καλά σύντροφοι πόσο μεγάλη συμφορά ήταν για μας η πείνα του

1921…..Κατορθώσαμε να συγκεντρώσουμε με έρανο κάπου 600 χιλιάδες χρυσά ρούβλια. Αυτό το ποσό είναι πολύ ασήμαντο και δείχνει με τι ιδιοτέλεια αντιμετώπισε την πείνα μας η αστική τάξη της Ευρώπης.

…όταν άρχισαν να κυκλοφορούν οι ειδήσεις για την πείνα διάφορα έγκυροι κυβερνητικοί παράγοντες έκαναν πομπώδεις και πανηγυρικές δηλώσεις, ότι θα ήταν πολύ σημαντικό να επωφεληθεί κανείς από την πείνα για να ανακινήσει το ζήτημα των παλιών χρεών. Δεν ξέρω, αν ο διάβολος είναι πιο φοβερός, ή ο σύγχρονος ιμπεριαλισμός. Ξέρω πως στην πράξη, παρά το λιμό, τα πράγματα έφτασαν στο σημείο να δοκιμάσουν να εισπράξουν τα παλιά χρέη με εξαιρετικά βαρείς όρους. Δεν αρνούμαστε να πληρώσουμε και δηλώνουμε επίσημα πως είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε πρακτικά το ζήτημα. Μα ποτέ και σε καμιά περίπτωση δεν θα επιτρέψουμε να μας περάσουν με την ευκαιρία αυτή τη θηλιά στο λαιμό χωρίς τους απαραίτητους υπολογισμούς, χωρίς να συζητηθεί το ζήτημα πρακτικά – όλοι το καταλαβαίνετε αυτό, και από την άποψη αυτή δεν μπορεί να υπάρχουν αμφιβολίες.»

τόμ. 44, σελ. 312 Στο Γράμμα προς τον Α. Ντ. Τσιουρούπα 9/1/1922 είναι σαφής η θέση του, η τυχόν λήψη του

σουηδικού δανείου να γίνει με συλλογική απόφαση αφού εξεταστούν όλες τις πλευρές. «Κατά τη γνώμη μου πρέπει να καθορίσετε σύσκεψη των Λαϊκών Επιτροπών ή των αναπληρωτών

τους (του Λαϊκού Επιτροπάτου Οικονομικών, του Λαϊκού Επιτροπάτου Εξωτερικού Εμπορίου + Λιτβίνοφ) σχετικά με το γράμμα του Λομονόσοφ με την πρόταση σε σύντομο χρονικό διάστημα (π.χ. σε 2 μέρες) να σας δώσει σχέδιο συγκεκριμένης πρότασης και πορίσματος.»

τόμ. 54, σελ. 107-108) (σ.σ. πρόκειται για την πρόταση δανείου των 200 εκ. σουηδικών κορωνών που στις 2/2/1922 το Π.Γ.

πρότεινε την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία της). Στο τηλεγράφημα προς τον Γ.Β. Λομονόσοφ Κρυπτογραφικά 27/3/1922 «Προτείνω την απαρέγκλιτη εκτέλεση : να μην κάνετε καμιά διαπραγμάτευση για δάνεια, ούτε να

συνάψετε δάνεια ή άλλες πιστωτικές συναλλαγές, χωρίς ειδική κάθε φορά γι΄ αυτό άδεια του ΣΛΕ.» τόμ. 54, σελ. 217 Στο Γράμμα προς το V Πανρώσικο Συνέδριο των Συνδικάτων 18/9/1922 δηλώνει ότι δεν

δέχονται τους επαχθείς όρους των δανείων. «Η λεγόμενη βαριά βιομηχανία είναι η κύρια βάση του σοσιαλισμού. Στις καπιταλιστικές χώρες το

βασικό αυτό κεφάλαιο ανανεώνεται συνήθως με δάνεια. Δεν θέλουν να μας δώσουν δάνειο, αν δεν αποκαταστήσουμε την ιδιοκτησία των καπιταλιστών και των τσιφλικάδων, μα αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε και δεν πρόκειται να το κάνουμε. Μένει ένας απίστευτα δύσκολος και μακρύς δρόμος: να συγκεντρώσουμε λίγο-λίγο οικονομίες, να αυξήσουμε τους φόρους, για να επανορθώσουμε βαθμιαία τις καταστραμμένες σιδηροδρομικές γραμμές, τις μηχανές, τα κτίρια, κτλ..»

τόμ. 45, σελ. 209 Στην Εισήγηση το Νοέμβρη του 1922 για τα 5 χρόνια της Ρωσικής Επανάστασης και τις

προοπτικές της παγκόσμιας επανάστασης στο IV Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ο Λένιν αρνείται ότι τελικά πήραν τα δάνεια με υποτελείς όρους:

«…Σε μια καπιταλιστική χώρα για να βελτιωθεί η κατάσταση της βαριάς βιομηχανίας θα απαιτούνταν ένα δάνειο από εκατοντάδες εκατομμύρια. Χωρίς αυτά η βελτίωση θα ήταν αδύνατη. Η ιστορία της οικονομίας των καπιταλιστικών χωρών αποδείχνει ότι στις καθυστερημένες χώρες μόνο με μακροπρόθεσμα δάνεια από εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ή χρυσά ρούβλια θα μπορούσε να ανορθωθεί η βαριά βιομηχανία. Εμείς δεν είχαμε τέτοια δάνεια, και ως τα σήμερα δεν πήραμε τίποτα. Όσα γράφονται τώρα για τις εκχωρήσεις και τα λοιπά, δεν υπάρχουν παρά μόνο στα χαρτιά. …..Ωστόσο θα πρέπει να πούμε ότι η πολιτική μας των εκχωρήσεων είναι πολύ καλή. Και όμως, δεν έχουμε ακόμα καμιά εκχώρηση αποδοτική. Σας παρακαλώ μην το ξεχνάτε.»

Και συνεχίζει «…Πέντε χρόνια κρατάμε την εξουσία και όλα αυτά τα πέντε χρόνια βρισκόμασταν σε κατάσταση

πολέμου. Συνεπώς, είχαμε επιτυχία…Οι αγρότες καταλαβαίνουν ότι πήραμε την εξουσία για τους εργάτες και ότι σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε το σοσιαλιστικό καθεστώς μέσω αυτής της εξουσίας. Γι αυτό το σπουδαιότερο απ’ όλα για μας ήταν η οικονομική προετοιμασία της σοσιαλιστικής οικονομίας. Δεν μπορούσαμε να την προετοιμάσουμε απευθείας. Ήμασταν αναγκασμένοι να το κάνουμε αυτό με πλάγια μέσα. Ο κρατικός καπιταλισμός, όπως τον εγκαθιδρύσαμε στη χώρα μας, είναι ένας ιδιόμορφος κρατικός καπιταλισμός. Δεν ανταποκρίνεται στη συνηθισμένη έννοια του κρατικού καπιταλισμού…»

τόμ. 45, σελ. 287 και 288-289 Αυτή είναι και η τελευταία αναφορά του Λένιν για το ζήτημα των δανείων και χρεών. Ακολούθησε η

αρρώστια και ο θάνατός του το Γενάρη του 1924.

Επίλογος ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας στο τέλος του 2010 ανέρχεται στα 340 δισ. €. Οι υποχρεώσεις για την

αποπληρωμή όσων δανείων έχουν παρθεί μέχρι σήμερα φτάνουν στο έτος 2057. Τα χρήματα έχουν εισπραχθεί κατά καιρούς από τις ελληνικές κυβερνήσεις φαινομενικά για να καλύψουν τα κρατικά ελλείμματα. Στην πραγματικότητα δίνονται για επιδοτήσεις στο κεφάλαιο, ενίσχυση των τραπεζών, επιχορηγήσεις δημόσιων έργων, πολλά εκ των οποίων αχρείαστα, προμήθειες υλικών και προγραμμάτων από εταιρείες ελληνικών και ξένων συμφερόντων, αμοιβές και κονδύλια σε «ημέτερους», εξοπλισμούς από εμπόρους όπλων, δαπάνες για τις αποστολές του ΝΑΤΟ, συντήρηση ενός υπέρογκου κατασταλτικού μηχανισμού.

Οι λεγόμενοι δανειστές αποτελούν ένα πολύπλοκο δίχτυ που το ονομάζουν αγορές και απλώνεται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι τμήματα του πιο επιθετικού πολυεθνικού κεφαλαίου, όπως και τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης, η οποία συντάσσεται με αυτά αν και από κατώτερες θέσεις στον ενδοκαπιταλιστικό συσχετισμό ενότητας και ανταγωνισμού συμφερόντων. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δανείζονται εκδίδοντας τίτλους βραχυπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης διάρκειας (Έντοκα Ελληνικού Δημοσίου, Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου και άλλους) ή με άλλες συμφωνίες. Τα επιτόκια χαρακτηρίζονται τοκογλυφικά, αφού συνήθως ξεπερνούν κατά πολύ τα επιτόκια καταθέσεων, αλλά και δανεισμού ακόμα και των ίδιων των τραπεζών από άλλες ξένες τράπεζες ή την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι τράπεζες μεσολαβούν για τη διάθεση των τίτλων, αγοράζουν και οι ίδιες τίτλους, ενώ τα τελευταία χρόνια αναλαμβάνουν ανάδοχοι και για την έκδοση και πώληση των τίτλων που διαπραγματεύονται για τα επιτόκια τους τα οποία και καθορίζονται με όρους χρηματιστήριου, ενώ εισπράττουν προμήθειες για αυτή τη μεσολάβηση. Επενδυτικά κεφάλαια ανά τον κόσμο, διαχειριστές κεφαλαίων, ξένες και ελληνικές τράπεζες επενδύουν στους τίτλους, που αποβαίνουν κερδοφόροι. Επίσης, Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (π.χ. Ασφαλιστικά Ταμεία) αγοράζουν τίτλους, που μπορεί να αποδειχτούν και ζημιογόνοι, «επενδύοντας» υποχρεωτικά τα αποθεματικά τους (γνωστό και το σκάνδαλο με τα δομημένα ομόλογα).

Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2010 προβλέπεται να κλείσει με έσοδα 56,534 δισ. € (από άμεσους 20,440 δισ. € και από έμμεσους φόρους 31, 472 δισ. €, τα υπόλοιπα από άλλες πηγές).

Το 2010 οι δαπάνες προσδιορίζονται στα 69,725 δισ. €.. Για να αποπληρωθούν παλιά χρέη δίνονται για το 2010 28,130 δισ. € για χρεολύσια μακροπρόθεσμων δανείων και 18,000 δισ. € για χρεολύσια βραχυπρόθεσμων δανείων, ενώ για τόκους 15,920 δισ. €. Παράλληλα για εξοπλισμούς και το ΝΑΤΟ 1,6 δισ. €. και για εισφορά στην Ε.Ε 2,477 δισ. €.. Ενώ, για το σύνολο των μισθών και συντάξεων μόνο 19,802 δισ. €., για δημόσια υγεία περίθαλψη, πρόνοια, κοιν. προστασία μόνο 14,834 δισ. €. και για δημόσια παιδεία μόνο 6,9 δισ. € (περιλαμβάνονται πάλι οι μισθοί).

Όπως, και οι προηγούμενοι προϋπολογισμοί έτσι και αυτός του 2010 δημιούργησε νέο έλλειμμα ύψους 23,067 δισ. €.. Η κάλυψη του ελλείμματος, η ανάγκη αποπληρωμής των παλιών δανείων και των τόκων τους θα απαιτήσουν τη λήψη νέων δόσεων δανείων, σε ένα φαύλο κύκλο που φουσκώνει διαρκώς το συνολικό δημόσιο χρέος.

Ταυτόχρονα να υπολογίσουμε από το ξέσπασμα της κρίσης ήδη έχουν δοθεί από το δημόσιο χρήμα, ως ενισχύσεις στις τράπεζες 78 δισ. €. και προβλέπεται σύντομα να δοθούν άλλα 25 δισ. €..

Ενώ, από την πρόσφατη δανειακή σύμβαση των 110 δισ. €. που έχει συναφθεί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (80 δισ. €. από κράτη της Ε.Ε. και 30 δισ. € από το Δ.Ν.Τ.) μέχρι το τέλος του 2010 δόθηκε ποσό 38 δισ. €..

(Τα στοιχεία προέρχονται από την εισηγητική έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών για τον

Προϋπολογισμό του 2011)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ

Οι αστικές κυβερνήσεις στην Ελλάδα, όπως και σε όλα τα καπιταλιστικά καθεστώτα, συσσωρεύουν όλο και περισσότερα δάνεια στις κρατικές υποχρεώσεις. Η αστική προπαγάνδα εμφανίζοντας τη λήψη τους ως αναγκαιότητα για την κάλυψη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού έχει πετύχει να πείσει μεγάλο μέρος της κοινωνίας ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να συνεχίσει να παίρνει δάνεια. Η χρεοκοπία των δημόσιων οικονομικών συγκαλύπτεται με τη μετάθεσή της στο μέλλον με ακόμα χειρότερους όρους.

Μέχρι πρόσφατα οι πολιτικές δυνάμεις της εκάστοτε αντιπολίτευσης δεν έκαναν κανενός είδους κριτική για τη λήψη των δανείων από την εκάστοτε κυβέρνηση. Το θέμα άνοιξαν μόνο πρόσφατα με το δάνειο στις αρχές του 2010 και το δάνειο του μηχανισμού «στήριξης» με τους σκληρούς όρους, που συμφώνησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (τρόικα). Η τελευταία δανειακή σύμβαση προβλέπει κάθε φορά για την εκταμίευση των ποσών να υπογράφονται μνημόνια, που καθορίζουν την οικονομική, εργασιακή, κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα, επιβάλλει επιτήρηση, παρακάμπτει τη βουλή, ενώ ταυτόχρονα υποθηκεύει το δημόσιο πλούτο. Η απόφαση στηρίχτηκε από τις ψήφους του ΛΑΟΣ στη βουλή και από την ουσιαστική συμφωνία της Ν.Δ. στο χαρακτήρα και την αντιλαϊκότητα των μέτρων που προβλέπει, παρά τη φαινομενική διαφωνία της. Στηρίχτηκε, επίσης, από τους δικαστές (το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε συνταγματικό το Πρώτο Μνημόνιο) και την πλειοψηφία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Η κριτική από πλευράς της πλειοψηφίας όσων αντιπολιτεύονται τις επιλογές της κυβέρνησης περιορίζεται στις διαδικασίες που ακολουθούνται για τη λήψη των δανείων, στις πηγές δανεισμού ή στους επαχθείς όρους που συνοδεύουν τις συμβάσεις δανεισμού. Εξ ου και από αυτές τις πολιτικές δυνάμεις προτείνονται άλλοι χειρισμοί, άλλοι δανειοδότες ή προβάλλεται αντίθεση μόνο για τους όρους των δανείων. Αυτό έγινε εμφανές με το ότι περιόρισαν την κριτική τους μόνο στα τελευταία δάνεια (του ομολογιακού του Μαρτίου 2010 με τα ψηλά επιτόκια και του πρόσφατου των 110 δισ. από το μηχανισμό «στήριξης» της τρόικας) και στους όρους και τις πηγές δανεισμού. Παραγνωρίζουν την ταξική λειτουργία όλου του δημοσιονομικού συστήματος των καπιταλιστικών κρατών.

Όμως, από όσες δυνάμεις μιλούν στο όνομα της αριστεράς χρειάζεται να αμφισβητείται αυτή καθαυτή η οικονομική λειτουργία του καπιταλιστικού κράτους και συνολικά η πολιτική της λήψης δανείων από τις αστικές κυβερνήσεις. Να καταρρίπτονται οι απόψεις ότι τα δάνεια παίρνονται γιατί δεν υπάρχουν λεφτά για να πληρωθούν οι μισθοί, οι συντάξεις, οι δαπάνες για παιδεία, υγεία. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι.

Οι φόροι που εισπράττονται υπερκαλύπτουν τις δαπάνες για τη μισθοδοσία όλων των δημόσιων υπαλλήλων, της λειτουργίας των σχολείων, των νοσοκομείων, της πρόνοιας, των υποδομών.

Είναι φανερό ότι τα δάνεια παίρνονται για τις ανάγκες των καπιταλιστών. Για την εξυπηρέτηση των προηγούμενων τοκογλυφικών χρεών, για να συνεχίσουν οι επιδοτήσεις του κεφαλαίου και οι φοροαπαλλαγές του, για να χρηματοδοτούνται οι εκστρατείες στο εξωτερικό, να αγοράζονται εξοπλισμοί, να χρηματοδοτούνται οι δυνάμεις καταστολής και ειδικά μετά την εμφάνιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης και για να ενισχύονται οι τράπεζες.

Τα κρατικά δάνεια επιτελούν πολλαπλό ρόλο. Μέσω αυτών θησαυρίζει το κεφάλαιο μια φορά από την τοκογλυφία και μια δεύτερη από την είσπραξή του προϊόντος των δανείων ως επιδοτήσεις, προμήθειες, αναθέσεις έργων, υπερτιμολογήσεις, μίζες, διαμεσολαβήσεις. Ταυτόχρονα, η οικονομία της κάθε χώρας προσδένεται πιο στενά στο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και το πολιτικό σύστημα ισχυροποιείται.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του αστικού πολιτικού συστήματος ήταν και παραμένει ταξικός. Οι έμμεσοι και άμεσοι φόροι και ο καταμερισμός των δαπανών οξύνει την άνιση κατανομή του πλούτου, βαθαίνει την εκμετάλλευση και λειτουργεί υπέρ του κεφαλαίου, παρά τη φαινομενική οικονομική λειτουργία του κράτους ως εξισοροπιστή των ταξικών αντιθέσεων.

Τo θέμα, λοιπόν, των κρατικών δανείων και ελλειμμάτων είναι στενά δεμένο με όλη τη διάρθρωση της καπιταλιστικής οικονομίας. Δεν αποτελεί, απλώς, πρόβλημα αδιαφάνειας και κακοδιαχείρισης, αλλά είναι σύμφυτο με την ίδια τη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν αποτελεί μόνο τεχνικό-οικονομικό ζήτημα, αλλά είναι πολιτικό ζήτημα. Ως εκ τούτου δεν αντιμετωπίζεται με προτάσεις ειδικών και μεμονωμένα, ούτε με αυταπάτες για επιτροπές ελέγχου, απαίτηση για αποτελεσματικότερες επαναδιαπραγματεύσεις ή ακόμα χειρότερα με αποδοχή της λογικής ότι ένα μέρος του οφείλεται σε ευθύνες των εργαζόμενων. Αντιμετωπίζεται, όπως και όλα τα κοινωνικά-οικονομικά-εργατικά προβλήματα μόνο με την πάλη των εργαζόμενων για μια άλλη αντικαπιταλιστική-σοσιαλιστική οικονομία.

ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΑΡ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΑΡΣΥΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ Πώς, λοιπόν, θα παρέμβει η Αριστερά σε αυτές τις πρωτοφανείς για τις τελευταίες δεκαετίες

συνθήκες, όπου η απονομιμοποίηση της αστικής πολιτικής και ιδεολογίας έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις κι αναπτύσσονται (αντικειμενικά και κοινωνικά) νέες δυνατότητες για να προσεγγίσουν ευρύτερες μάζες εργαζομένων την αντικαπιταλιστική απάντηση στην κρίση;

Το ΝΑΡ έχει διατυπώσει θέσεις για τη διαγραφή και παύση πληρωμής του χρέους. Ωστόσο, αυτές οι θέσεις είναι μέρος ενός συνολικότερου αντικαπιταλιστικού προγράμματος με στόχους πάλης-αιτήματα για την υπεράσπιση των εργατικών αναγκών και ρήξης με την αστική στρατηγική. Αυτοί οι στόχοι ενοποιούν την εργατική τάξη και τα αλλά καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα, φέρνουν στο προσκήνιο με μαζικούς –

υλικούς ορούς το ζήτημα της αναγκαίας επαναστατικής τομής και της εργατικής εξουσίας. Είναι στόχοι πάλης που είναι κοινωνικά αναγκαίοι και στο σύνολό τους καπιταλιστικά ανέφικτοι. Και ειδικά ο στόχος της διαγραφής του ιμπεριαλιστικού χρέους σημαίνει σύγκρουση με τους καπιταλιστές, τους τραπεζίτες, το ΔΝΤ, την Ε.Ε. και το ίδιο το σύστημα.

«Το ΝΑΡ στηρίζει με κάθε τρόπο ένα ενωτικό πολιτικό εργατικό και νεολαιίστικο κίνημα, που έχει στην προμετωπίδα του την πάλη για την ανατροπή της κυβέρνησης, όλων των αστικών κομμάτων, του κεφαλαίου, του Δ.Ν.Τ. και της Ε.Ε. …Είναι αναγκαίο και πραγματικά δυνατό ένα πλαίσιο στόχων πάλης που εκφράζει τις σημερινές ανάγκες και τάσεις στο κίνημα και που θα περιλαμβάνει και τα εξής: α. Άμεση παύση πληρωμών - διαγραφή του ληστρικού, χιλιοπληρωμένου, ιμπεριαλιστικού χρέους και όχι φόρτωμα του στους μισθούς και στις συντάξεις.» συνεχίζοντας με μια σειρά πολιτικούς, οικονομικούς και εργατικούς στόχους που εκφράζουν τις εργατικές ανάγκες. Γίνεται κατανοητό ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος απαιτεί την απειθαρχία στις συνθήκες της ΟΝΕ και της χρεοκοπημένης Ευρωπαϊκής Ένωσης! Τη ρήξη - αντικαπιταλιστική αποδέσμευση από την ΟΝΕ και την ΕΕ των οποίων ο ρόλος αποκαλύπτεται ώρα την ώρα στην εργατική τάξη. Για μια άλλη εργατική σοσιαλιστική διεθνή ένωση και συνεργασία στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.» (απόφαση Π.Ε. 16/5/2010)

Δεν κρύβουμε, ίσα-ίσα ξεκαθαρίζουμε ότι προϋπόθεση για να προχωρήσουν όλα αυτά είναι η αντικαπιταλιστική επανάσταση. Είναι ένα πρόγραμμα που θα γίνει πρόγραμμα πάλης του εργατικού αντικαπιταλιστικού κινήματος, που θα απαιτήσει και θα επιβάλλει την αντικαπιταλιστική ανατροπή και την εργατική εξουσία για την πραγματοποίησή του.

Όπως, έλεγε και ο Λένιν 1916 : «…κατάργηση της πληρωμής όλων των κρατικών χρεών - να το μοναδικό σοβαρό χτύπημα στο χρηματιστικό κεφάλαιο, η μοναδική εγγύηση της «δημοκρατικής ειρήνης». Δεν είναι κατορθωτή χωρίς την επανάσταση; Φυσικά. Αυτό δεν είναι επιχείρημα ενάντια σε μια τέτοια παράγραφο, αλλά υπέρ της επανάστασης.»

Παρόμοιες θέσεις έχει και η ΑΝΤικαπιταλιστική ΑΡιστερή ΣΥνεργασία για την Ανατροπή

(ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.), στην οποία συμμετέχει το ΝΑΡ και στηρίζει το ΝΑΡ. Από την ανακοίνωσή της για την καμπάνια του 2010: « Άμεση παύση πληρωμών του ληστρικού χρέους-κατάργηση του χρέους. Αντικαπιταλιστική ρήξη – αποδέσμευση από την ΟΝΕ, την ευρωζώνη και την Ε.Ε.», ανάμεσα «σε ένα σύνολο στόχων πάλης που πρέπει σήμερα να αποτελέσουν την προμετωπίδα των κινητοποιήσεων, να κατοχυρωθούν ως οι βασικοί άξονες της εργατικής και λαϊκής διεκδίκησης σε κάθε επίπεδο. Μόνο τέτοιοι στόχοι πάλης μπορούν να ορίσουν τη ρήξη με την κυρίαρχη πολιτική (και όχι οι αυταπάτες για μια δίκαιη Ε.Ε ή ένα καλό ευρώ , ούτε οι γενικολογίες περί λαϊκής εξουσίας και οικονομίας.» Δηλώνοντας ότι «οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ δίνουν όλες τους τις δυνάμεις για ένα πανίσχυρο μαζικό κίνημα σε μια κατεύθυνση που δεν θα επιδιώκει την «διόρθωση» και τον «εξανθρωπισμό», αλλά την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και της βάρβαρης επίθεσης κυβέρνησης-ΕΕ.-ΔΝΤ στη βάση ενός προγράμματος ρήξης με τις βασικές επιλογές των κυρίαρχων δυνάμεων».

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΑΡΙΣΤΕΡΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Αυτές οι θέσεις για την διαγραφή του ιμπεριαλιστικού και απεχθούς χρέους και την παύση πληρωμών, γίνονται θέσεις αρκετών τμημάτων του εργατικού, φοιτητικού και ευρύτερα του λαϊκού κινήματος, έστω ανολοκλήρωτα.

Παρόλα αυτά, οι θέσεις για διαγραφή του χρέους και παύση πληρωμών έχουν μπει στο στόχαστρο από πολλές και διαφορετικές σκοπιές και δυνάμεις. Συναντούν την πολεμική, τόσο από αστικές πολιτικές δυνάμεις, όσο και από δυνάμεις της αριστεράς. Σε αυτή την επίθεση, εκτός από τα θεμιτά μέσα κριτικής και τις διαφορετικές οπτικές και προσεγγίσεις, γίνεται και συνειδητή επιχείρηση να διαστρεβλώσουν τις θέσεις του ΝΑΡ, αλλά και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, να τις τσουβαλιάσουν με θέσεις άλλων δυνάμεων ή πρωτοβουλιών, να τις εμφανίσουν ως πρόταση προς την κυβέρνηση (!!!). Επιχειρείται να παρουσιαστεί το ΝΑΡ με θέσεις που δεν έχει διατυπώσει, όπως τη θέση για επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, «μερική διαγραφή» και άλλα, ώστε να φανεί ότι εγκλωβίζεται σε διαχειριστικές λογικές και καλλιεργεί αυταπάτες.

Το ΚΚΕ γράφει: «Το αίτημα για διαγραφή του χρέους-παύση πληρωμών περιορίζει το λαϊκό κίνημα στην απαίτηση μιας εναλλακτικής διαχείρισης μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. και της «απελευθερωμένης» καπιταλιστικής αγοράς.». (εκτενές κείμενο στο Ριζοσπάστη Κυριακής 27/6). «Δυνάμεις που δρουν στο ΝΑΡ, την ΚΟΕ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και αυτοχαρακτηρίζονται ως «αντικαπιταλιστικές» και «κομμουνιστικές», έχουν αναλάβει εργολαβικά να εμφανίσουν με ταχυδακτυλουργικό τρόπο ως αντικαπιταλιστική μια πολιτική γραμμή που ουσιαστικά υπηρετεί την ανασύνθεση της σοσιαλδημοκρατίας…. Ο σοσιαλδημοκρατικός - δηλαδή αστικός - χαρακτήρας της γραμμής προκύπτει από τα εξής στοιχεία: Πρώτα απ' όλα από το γεγονός ότι προβάλλεται ως γραμμή απάντησης στην αντεργατική επίθεση και φιλολαϊκής διεξόδου από την κρίση μια εκδοχή νεοκεϋνσιανής επεκτατικής πολιτικής διαχείρισης του καπιταλισμού που περιλαμβάνει: - Στάση πληρωμών και έξοδο από την ΟΝΕ. - Εθνικοποίηση τραπεζών. - Επανακρατικοποίηση ορισμένων ΔΕΚΟ…», αλλά συνεχίζει παραθέτοντας θέσεις που δεν είναι του ΝΑΡ

και ανάμεσά τους «το ενδεχόμενο αναδιαπραγμάτευσης του χρέους ή διευθέτησης του χρόνου αποπληρωμής του κλπ.» (από σειρά άρθρων στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση των τελευταίων μηνών του 2010 με τίτλο: Αντικαπιταλιστικό» καμουφλάζ σε γραμμή ενσωμάτωσης).

Αλλά και το Μ-Λ ΚΚΕ, δεν φείδεται σε δημοσιεύματα στο Λαϊκό Δρόμο. Ενώ, σε ειδική 4σέλιδη ανακοίνωση –αποκλειστικά αφιερωμένη στις θέσεις του ΝΑΡ- αναφέρει πως η «Παύση πληρωμών - Έξοδο από την ΟΝΕ – εθνικοποιήσεις - εργατικό έλεγχο ως ένα σχήμα ρεφορμιστικής πολιτικής» είναι αιτήματα που επιτρέπεται -κατά τη γνώμη τους- να προβάλλονται μόνο σε προεπαναστατικές περιόδους.

Ενώ, και από την εφημερίδα «Δράση» τσουβαλιάζεται η θέση της διαγραφής του χρέους και της παύσης πληρωμών με τη θέση για επαναδιαπραγμάτευση, για να κατακεραυνωθούν συλλήβδην: «Η ανάδειξη στόχων, όπως, … έξοδος από το ευρώ και την ΟΝΕ, αναδιαπραγμάτευση ή/και διαγραφή του χρέους, παγιδεύουν το κίνημα σε μια θέση άμυνας και αντίστασης χωρίς καμιά προοπτική».

Ταυτόχρονα στην αρθρογραφία συναντάμε τη θέση τους στόχους για διαγραφή του χρέους-παύση πληρωμών να παρουσιάζονται ως ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο με τη θέση για αναδιαπραγμάτευση και το «κούρεμα» του χρέους –χρεώνοντας την και αυτήν στο ΝΑΡ- και να τις υπερασπίζονται από κοινού, ενώ πρόκειται για τελείως διαφορετικά αιτήματα, και με τα δεύτερα να μην έχουν διατυπωθεί στα κείμενα και στις θέσεις του ΝΑΡ.

Παράλληλα, άλλες συλλογικότητες, μέτωπα και οργανώσεις της Αριστεράς προβάλλουν θέσεις για αναδιαπραγμάτευση, όπως από το Μέτωπο ανατροπής και αλληλεγγύης: «Αναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους άμεσα με τους όρους του λαϊκού συμφέροντος και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του» (απόφαση 27.11.2010) . Και σε παρεμφερές μήκος κύματος στο Συνασπισμό μιλούν για «προβολή της ανάγκης διαγραφής του μέρους του χρέους που μπορεί να χαρακτηριστεί «επαχθές» με «ακριβή προσδιορισμό της σύνθεσης και των μορφών ύπαρξης του, καθώς και των νομικών πλευρών του σε εθνικό και διεθνές επίπεδο» και «στήριξη αυτής της αναγκαιότητας από μια ειδική επιτροπή «δημόσιου λογιστικού ελέγχου»». «Αλλαγή του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ώστε αυτή να μπορεί να λειτουργεί ως δανειστής ύστατης ανάγκης, να παρεμβαίνει στις αγορές ομολόγων και να μπορεί να χρηματοδοτεί χαμηλότοκα πανευρωπαϊκά προγράμματα για κοινωνικές, περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές υποδομές. Η έκδοση ευρωομολόγων μπορεί να διασφαλίσει όρους φθηνότερου δανεισμού, αλλά αυτό δεν αρκεί αν δεν διαγραφεί ή δεν ακυρωθεί μέρος του συσσωρευμένου χρέους.»

Εκτιμούμε ότι η προβολή τέτοιου είδους θέσεων συσκοτίζει την ταξική- πολιτική ουσία του προβλήματος των κρατικών χρεών και η λογική της αναδιαπραγμάτευσης σε συνθήκες αστικής διακυβέρνησης, χωρίς να ξεκαθαρίζεται ότι οι αστικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να εκπροσωπούν τα λαϊκά συμφέροντα και να κάνουν προς όφελος της εργατικής τάξης αυτές τις διαπραγματεύσεις, αποπροσανατολίζει από την αναγκαία σήμερα πάλη για τη διαγραφή του χρέους και την υπεράσπιση των συμφερόντων των καταπιεζόμενων και εκμεταλλευόμενων στρωμάτων της κοινωνίας, που απαιτεί συνολικό αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Το ΝΑΡ πιστεύει στην ανάγκη της προώθησης του διαλόγου μέσα στους εργαζόμενους και στην αριστερά για τα μεγάλα θεωρητικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής μας. Θέτει τις θέσεις του στη δοκιμασία και την κριτική της κοινωνίας και των αγωνιστών της Αριστεράς. Δεν πιστεύει σε «κλειστά δόγματα», είναι ανοικτό στην κριτική πάνω σε θέσεις και προτάσεις, από θέσεις συντροφικού διαλόγου και προσπάθειας προωθητικής και δημιουργικής εξέλιξης.

Πάντα σε εποχές κρίσης και κοσμογονικών αλλαγών έρχονται στο προσκήνιο η Αριστερά και ο ρόλος

της, ο μαρξισμός και η αξία του, η επαναστατική χειραφέτηση και οι προοπτικές της. Και έρχονται άμεσα, πιεστικά, απαιτητικά, με το ένδυμα της ελπίδας και της προσδοκίας, αλλά κι εκείνο της αμφιβολίας και της επιφυλακτικότητας, με την κριτική στάση και την απόσταση απέναντι στο κάθε λογής αναποτελεσματικό και χρεοκοπημένο χτες της Αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος. Αναδεικνύεται επιτακτικά η ανάγκη, η διάθεση και η θέληση να χαράξουμε και να περπατήσουμε νέους επαναστατικούς δρόμους, με τη δυναμική των νέων ιστορικών δυνατοτήτων υπερβαίνοντας τα όρια των ανεπανάληπτων δυσκολιών.

Ιανουάριος 2011

Οργάνωση Αθήνας του Νέου Αριστερού Ρεύματος