ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ. Μελέτη Περίπτωσης: ...

36
ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΟΜΑΛΙΑ Επιβλέπων: Αν. Καθηγητής Κ. Υφαντής ΠΜΣ Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών, ΕΚΠΑ. Ιανουάριος 2012

Transcript of ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ. Μελέτη Περίπτωσης: ...

Page 1: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

ΣΟΜΑΛΙΑ

Επιβλέπων Αν Καθηγητής Κ Υφαντής ΠΜΣ Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών ΕΚΠΑ Ιανουάριος 2012

2

ldquoDuring the time men live without a common power

to keep them all in awe

they are in that conditions called war

and such a war as if of every man against every manhelliprdquo

ldquoLeviathanrdquo Thomas Hobbes 16511

1 Φωτογραφία εξωφύλλου Ζωγραφική απόδοση της φωτογραφίας του Christ Steele-Perkins με τίτλο laquoΜητέρα και Παιδί

στο Νοσοκομείοraquo Σομαλία 1992 από τον Ulrich Lamsfuss

httpwwwsaatchi-gallerycoukartistsartpagesulrich_lamsfuss_somaliahtm

3

Περιεχόμενα

1 Εισαγωγή 4

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική 5

Ιστορικά στοιχεία 5

Η κατάσταση σήμερα 6

3 Παράλληλες συγκρούσεις 10

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011 14

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους 19

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης 22

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς 22

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης 23

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου 24

Πολιτισμικά στοιχεία φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό

δίκαιο (xeer) 24

Προτάσεις 26

8 Αντί επιλόγου 29

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 31

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ 32

4

1 Εισαγωγή

Η επιστήμη της Επίλυσης Διεθνών Συγκρούσεων στην περίπτωση της Σομαλίας2 αναλύει την μη

επίλυση της σύγκρουσης Η χώρα αποτελεί παράδειγμα αποτυχημένου κράτους3 (Failed state) ή

κοινωνίας χωρίς Κράτος από το 1991 ενώ η αναρχία και η -παρεπόμενή της- αέναη σύγκρουση

κρατούν από το 1988 Λόγω του ότι δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν οι βασικές λειτουργίες με τις

οποίες μια κυβέρνηση είναι επιφορτισμένη αλλά και δεν μπορεί να συναφθεί κάποια συμφωνία ή

συνθήκη με τη Διεθνή κοινότητα η χώρα είναι εντελώς ανεξέλεγκτη και κάθε πολιτική πρόοδος που

έχει σημειωθεί στον υπόλοιπο κόσμο στη Σομαλία δεν μπορεί να διαχυθεί Δεν υπάρχει καν

δυνατότητα να καταμετρηθεί ο πληθυσμός της4 ο οποίος από τους τη CIA υπολογίζεται σε περίπου

9 εκατομμύρια5 - ενώ η χώρα δεν περιλαμβάνεται σε διεθνείς δείκτες όπως του Οργανισμού για τη

Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου της Παγκόσμιας

Τράπεζας6 Στην ανά χείρας εργασία θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε τις φύση και τις αιτίες

τόσο της σύγκρουσης όσο και της αδυναμίας και αποτυχίας επίλυσής της τις συνέπειες αυτών

καθώς και τις προτάσεις που απαντώνται στη βιβλιογραφία για την άρση των αδιεξόδων

Ως προς τη δομή της εργασίας στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μνεία στα βασικά σημεία της

Σομαλικής Ιστορίας ενώ το δεύτερο εστιάζει στις σημερινές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα

πολιτικά και οικονομικά Οι παράλληλες συγκρούσεις που μαστίζουν την περιοχή αναλύονται στο

τρίτο κεφάλαιο στο τέταρτο γίνεται αναφορά στις απόπειρες επίλυσής τους και στο πέμπτο

κατηγοριοποιούμε τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν για την (μη) επίλυση και επιχειρούμε να

δείξουμε τις αιτίες της αποτυχίας Τέλος στο πέμπτο και τελευταίο -πριν τα συμπεράσματα-

2 Γενικά στοιχεία για τη χώρα World Bank 2002 3 BAVOSO 2008 4 CIA World Factbook 5 Η τελευταία απογραφή έγινε το 1975 και τότε η χώρα είχε περι τα τρία εκατομμύρια κατοίκους 6 Στα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας οι περισσότερες πληροφορίες για τη Σομαλία λείπουν και πολλές βασίζονται σε

εκτιμήσεις ndash βλ Παράρτημα Ι

Η Σομαλία έρχεται τελευταία στον κόσμο σε διαφθορά σύμφωνα με την ετήσια έκδοση του Transparency International

httpcpitransparencyorgcpi2011results

5

κεφάλαιο καταγράφουμε μερικές από τις προτάσεις για την άρση των αδιεξόδων και την διευθέτηση

των συγκρούσεων που βρίσκονται στη Βιβλιογραφία

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική

Ιστορικά στοιχεία

Από τη δεκαετία του 18807 κι ως τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο η Σομαλία ήταν προτεκτοράτο των

Βρετανών στο βορειοδυτικό της μέρος τη σημερινή Somaliland ενώ το υπόλοιπο τμήμα της ανήκε

στην Ιταλία - υπήρχε και η Γαλλική Somaliland στα βόρεια το σημερινό Τζιμπουτί Μετα το τέλος

της αποικιοκρατίας το 1960 η βρετανική και η ιταλική Somaliland ανεξαρτητοποιήθηκαν και

ενώθηκαν Η πρώτη περίοδος μετά την ίδρυση του κράτους της Σομαλίας χαρακτηρίστηκε από

ανομία και αναρχία ενώ το 1969 το (laquoαναίμακτοraquo) στρατιωτικό πραξικόπημα του Mohamed Siad

Barre έγινε δεκτό μάλλον με ανακούφιση από τον σομαλικό πληθυσμό

Τρείς πόλεμοι από το 1977 ως το 1991 κλόνισαν τη χώρα και άφησαν πίσω τους εκτός από

πολυάριθμους νεκρούς διχόνοιες και πάθη που αποδείχθηκαν καθοριστικά για τον δημόσιο βίο Ο

laquoπόλεμος του Ogadenraquo8 με την Αιθιοπία το 1977 κατέληξε σε ήττα και σε αντάρτικο από το

laquoΔημοκρατικό Μέτωπο για τη Σωτηρία της Σομαλίαςraquo (SSDF) Το 1988 το Καθεστώς Barre άρχισε τις

διώξεις εναντίον ορισμένων φυλών που ήταν μέλη του laquoΕθνικού Σομαλικού Κινήματοςraquo (SNM)

κυρίως δε τη φατρία των Isaaq και πρώην SSDF (εντοπισμένη γεωγραφικά στη σημερινή Somaliland

Αυτό σήμανε την αρχή του τέλους του καθεστώτος η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότης έως τότε του

καθεστώτος Barre πνέουσα τα λοίσθια είχε ορίσει ότι στο εξής η βοήθειά της θα ήταν αιρέσιμη κι

όχι άνευ όρων Με την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις εχθροπραξίες

του 1988 και τις διώξεις στον πολυμέτωπο εναντίον των ανταρτών αγώνα η χρηματοδότηση

πάγωσε και το καθεστώς κατέρρευσε σχεδόν αμέσως Ακολούθησε πλήρης αναρχία και σε μια

χώρα που ως πρόσφατα είχε τον μεγαλύτερο στρατό της υποσαχάριας Αφρικής ο πληθυσμός

απέκτησε πρόσβαση σε άφθονα όπλα Ο εμφύλιος ήταν αναπόφευκτος

7 BritishEmpirecouk httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm 8 ADAM amp FORD 1998

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 2: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

2

ldquoDuring the time men live without a common power

to keep them all in awe

they are in that conditions called war

and such a war as if of every man against every manhelliprdquo

ldquoLeviathanrdquo Thomas Hobbes 16511

1 Φωτογραφία εξωφύλλου Ζωγραφική απόδοση της φωτογραφίας του Christ Steele-Perkins με τίτλο laquoΜητέρα και Παιδί

στο Νοσοκομείοraquo Σομαλία 1992 από τον Ulrich Lamsfuss

httpwwwsaatchi-gallerycoukartistsartpagesulrich_lamsfuss_somaliahtm

3

Περιεχόμενα

1 Εισαγωγή 4

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική 5

Ιστορικά στοιχεία 5

Η κατάσταση σήμερα 6

3 Παράλληλες συγκρούσεις 10

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011 14

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους 19

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης 22

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς 22

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης 23

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου 24

Πολιτισμικά στοιχεία φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό

δίκαιο (xeer) 24

Προτάσεις 26

8 Αντί επιλόγου 29

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 31

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ 32

4

1 Εισαγωγή

Η επιστήμη της Επίλυσης Διεθνών Συγκρούσεων στην περίπτωση της Σομαλίας2 αναλύει την μη

επίλυση της σύγκρουσης Η χώρα αποτελεί παράδειγμα αποτυχημένου κράτους3 (Failed state) ή

κοινωνίας χωρίς Κράτος από το 1991 ενώ η αναρχία και η -παρεπόμενή της- αέναη σύγκρουση

κρατούν από το 1988 Λόγω του ότι δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν οι βασικές λειτουργίες με τις

οποίες μια κυβέρνηση είναι επιφορτισμένη αλλά και δεν μπορεί να συναφθεί κάποια συμφωνία ή

συνθήκη με τη Διεθνή κοινότητα η χώρα είναι εντελώς ανεξέλεγκτη και κάθε πολιτική πρόοδος που

έχει σημειωθεί στον υπόλοιπο κόσμο στη Σομαλία δεν μπορεί να διαχυθεί Δεν υπάρχει καν

δυνατότητα να καταμετρηθεί ο πληθυσμός της4 ο οποίος από τους τη CIA υπολογίζεται σε περίπου

9 εκατομμύρια5 - ενώ η χώρα δεν περιλαμβάνεται σε διεθνείς δείκτες όπως του Οργανισμού για τη

Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου της Παγκόσμιας

Τράπεζας6 Στην ανά χείρας εργασία θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε τις φύση και τις αιτίες

τόσο της σύγκρουσης όσο και της αδυναμίας και αποτυχίας επίλυσής της τις συνέπειες αυτών

καθώς και τις προτάσεις που απαντώνται στη βιβλιογραφία για την άρση των αδιεξόδων

Ως προς τη δομή της εργασίας στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μνεία στα βασικά σημεία της

Σομαλικής Ιστορίας ενώ το δεύτερο εστιάζει στις σημερινές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα

πολιτικά και οικονομικά Οι παράλληλες συγκρούσεις που μαστίζουν την περιοχή αναλύονται στο

τρίτο κεφάλαιο στο τέταρτο γίνεται αναφορά στις απόπειρες επίλυσής τους και στο πέμπτο

κατηγοριοποιούμε τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν για την (μη) επίλυση και επιχειρούμε να

δείξουμε τις αιτίες της αποτυχίας Τέλος στο πέμπτο και τελευταίο -πριν τα συμπεράσματα-

2 Γενικά στοιχεία για τη χώρα World Bank 2002 3 BAVOSO 2008 4 CIA World Factbook 5 Η τελευταία απογραφή έγινε το 1975 και τότε η χώρα είχε περι τα τρία εκατομμύρια κατοίκους 6 Στα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας οι περισσότερες πληροφορίες για τη Σομαλία λείπουν και πολλές βασίζονται σε

εκτιμήσεις ndash βλ Παράρτημα Ι

Η Σομαλία έρχεται τελευταία στον κόσμο σε διαφθορά σύμφωνα με την ετήσια έκδοση του Transparency International

httpcpitransparencyorgcpi2011results

5

κεφάλαιο καταγράφουμε μερικές από τις προτάσεις για την άρση των αδιεξόδων και την διευθέτηση

των συγκρούσεων που βρίσκονται στη Βιβλιογραφία

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική

Ιστορικά στοιχεία

Από τη δεκαετία του 18807 κι ως τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο η Σομαλία ήταν προτεκτοράτο των

Βρετανών στο βορειοδυτικό της μέρος τη σημερινή Somaliland ενώ το υπόλοιπο τμήμα της ανήκε

στην Ιταλία - υπήρχε και η Γαλλική Somaliland στα βόρεια το σημερινό Τζιμπουτί Μετα το τέλος

της αποικιοκρατίας το 1960 η βρετανική και η ιταλική Somaliland ανεξαρτητοποιήθηκαν και

ενώθηκαν Η πρώτη περίοδος μετά την ίδρυση του κράτους της Σομαλίας χαρακτηρίστηκε από

ανομία και αναρχία ενώ το 1969 το (laquoαναίμακτοraquo) στρατιωτικό πραξικόπημα του Mohamed Siad

Barre έγινε δεκτό μάλλον με ανακούφιση από τον σομαλικό πληθυσμό

Τρείς πόλεμοι από το 1977 ως το 1991 κλόνισαν τη χώρα και άφησαν πίσω τους εκτός από

πολυάριθμους νεκρούς διχόνοιες και πάθη που αποδείχθηκαν καθοριστικά για τον δημόσιο βίο Ο

laquoπόλεμος του Ogadenraquo8 με την Αιθιοπία το 1977 κατέληξε σε ήττα και σε αντάρτικο από το

laquoΔημοκρατικό Μέτωπο για τη Σωτηρία της Σομαλίαςraquo (SSDF) Το 1988 το Καθεστώς Barre άρχισε τις

διώξεις εναντίον ορισμένων φυλών που ήταν μέλη του laquoΕθνικού Σομαλικού Κινήματοςraquo (SNM)

κυρίως δε τη φατρία των Isaaq και πρώην SSDF (εντοπισμένη γεωγραφικά στη σημερινή Somaliland

Αυτό σήμανε την αρχή του τέλους του καθεστώτος η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότης έως τότε του

καθεστώτος Barre πνέουσα τα λοίσθια είχε ορίσει ότι στο εξής η βοήθειά της θα ήταν αιρέσιμη κι

όχι άνευ όρων Με την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις εχθροπραξίες

του 1988 και τις διώξεις στον πολυμέτωπο εναντίον των ανταρτών αγώνα η χρηματοδότηση

πάγωσε και το καθεστώς κατέρρευσε σχεδόν αμέσως Ακολούθησε πλήρης αναρχία και σε μια

χώρα που ως πρόσφατα είχε τον μεγαλύτερο στρατό της υποσαχάριας Αφρικής ο πληθυσμός

απέκτησε πρόσβαση σε άφθονα όπλα Ο εμφύλιος ήταν αναπόφευκτος

7 BritishEmpirecouk httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm 8 ADAM amp FORD 1998

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 3: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

3

Περιεχόμενα

1 Εισαγωγή 4

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική 5

Ιστορικά στοιχεία 5

Η κατάσταση σήμερα 6

3 Παράλληλες συγκρούσεις 10

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011 14

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους 19

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης 22

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς 22

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης 23

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου 24

Πολιτισμικά στοιχεία φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό

δίκαιο (xeer) 24

Προτάσεις 26

8 Αντί επιλόγου 29

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 31

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ 32

4

1 Εισαγωγή

Η επιστήμη της Επίλυσης Διεθνών Συγκρούσεων στην περίπτωση της Σομαλίας2 αναλύει την μη

επίλυση της σύγκρουσης Η χώρα αποτελεί παράδειγμα αποτυχημένου κράτους3 (Failed state) ή

κοινωνίας χωρίς Κράτος από το 1991 ενώ η αναρχία και η -παρεπόμενή της- αέναη σύγκρουση

κρατούν από το 1988 Λόγω του ότι δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν οι βασικές λειτουργίες με τις

οποίες μια κυβέρνηση είναι επιφορτισμένη αλλά και δεν μπορεί να συναφθεί κάποια συμφωνία ή

συνθήκη με τη Διεθνή κοινότητα η χώρα είναι εντελώς ανεξέλεγκτη και κάθε πολιτική πρόοδος που

έχει σημειωθεί στον υπόλοιπο κόσμο στη Σομαλία δεν μπορεί να διαχυθεί Δεν υπάρχει καν

δυνατότητα να καταμετρηθεί ο πληθυσμός της4 ο οποίος από τους τη CIA υπολογίζεται σε περίπου

9 εκατομμύρια5 - ενώ η χώρα δεν περιλαμβάνεται σε διεθνείς δείκτες όπως του Οργανισμού για τη

Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου της Παγκόσμιας

Τράπεζας6 Στην ανά χείρας εργασία θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε τις φύση και τις αιτίες

τόσο της σύγκρουσης όσο και της αδυναμίας και αποτυχίας επίλυσής της τις συνέπειες αυτών

καθώς και τις προτάσεις που απαντώνται στη βιβλιογραφία για την άρση των αδιεξόδων

Ως προς τη δομή της εργασίας στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μνεία στα βασικά σημεία της

Σομαλικής Ιστορίας ενώ το δεύτερο εστιάζει στις σημερινές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα

πολιτικά και οικονομικά Οι παράλληλες συγκρούσεις που μαστίζουν την περιοχή αναλύονται στο

τρίτο κεφάλαιο στο τέταρτο γίνεται αναφορά στις απόπειρες επίλυσής τους και στο πέμπτο

κατηγοριοποιούμε τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν για την (μη) επίλυση και επιχειρούμε να

δείξουμε τις αιτίες της αποτυχίας Τέλος στο πέμπτο και τελευταίο -πριν τα συμπεράσματα-

2 Γενικά στοιχεία για τη χώρα World Bank 2002 3 BAVOSO 2008 4 CIA World Factbook 5 Η τελευταία απογραφή έγινε το 1975 και τότε η χώρα είχε περι τα τρία εκατομμύρια κατοίκους 6 Στα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας οι περισσότερες πληροφορίες για τη Σομαλία λείπουν και πολλές βασίζονται σε

εκτιμήσεις ndash βλ Παράρτημα Ι

Η Σομαλία έρχεται τελευταία στον κόσμο σε διαφθορά σύμφωνα με την ετήσια έκδοση του Transparency International

httpcpitransparencyorgcpi2011results

5

κεφάλαιο καταγράφουμε μερικές από τις προτάσεις για την άρση των αδιεξόδων και την διευθέτηση

των συγκρούσεων που βρίσκονται στη Βιβλιογραφία

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική

Ιστορικά στοιχεία

Από τη δεκαετία του 18807 κι ως τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο η Σομαλία ήταν προτεκτοράτο των

Βρετανών στο βορειοδυτικό της μέρος τη σημερινή Somaliland ενώ το υπόλοιπο τμήμα της ανήκε

στην Ιταλία - υπήρχε και η Γαλλική Somaliland στα βόρεια το σημερινό Τζιμπουτί Μετα το τέλος

της αποικιοκρατίας το 1960 η βρετανική και η ιταλική Somaliland ανεξαρτητοποιήθηκαν και

ενώθηκαν Η πρώτη περίοδος μετά την ίδρυση του κράτους της Σομαλίας χαρακτηρίστηκε από

ανομία και αναρχία ενώ το 1969 το (laquoαναίμακτοraquo) στρατιωτικό πραξικόπημα του Mohamed Siad

Barre έγινε δεκτό μάλλον με ανακούφιση από τον σομαλικό πληθυσμό

Τρείς πόλεμοι από το 1977 ως το 1991 κλόνισαν τη χώρα και άφησαν πίσω τους εκτός από

πολυάριθμους νεκρούς διχόνοιες και πάθη που αποδείχθηκαν καθοριστικά για τον δημόσιο βίο Ο

laquoπόλεμος του Ogadenraquo8 με την Αιθιοπία το 1977 κατέληξε σε ήττα και σε αντάρτικο από το

laquoΔημοκρατικό Μέτωπο για τη Σωτηρία της Σομαλίαςraquo (SSDF) Το 1988 το Καθεστώς Barre άρχισε τις

διώξεις εναντίον ορισμένων φυλών που ήταν μέλη του laquoΕθνικού Σομαλικού Κινήματοςraquo (SNM)

κυρίως δε τη φατρία των Isaaq και πρώην SSDF (εντοπισμένη γεωγραφικά στη σημερινή Somaliland

Αυτό σήμανε την αρχή του τέλους του καθεστώτος η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότης έως τότε του

καθεστώτος Barre πνέουσα τα λοίσθια είχε ορίσει ότι στο εξής η βοήθειά της θα ήταν αιρέσιμη κι

όχι άνευ όρων Με την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις εχθροπραξίες

του 1988 και τις διώξεις στον πολυμέτωπο εναντίον των ανταρτών αγώνα η χρηματοδότηση

πάγωσε και το καθεστώς κατέρρευσε σχεδόν αμέσως Ακολούθησε πλήρης αναρχία και σε μια

χώρα που ως πρόσφατα είχε τον μεγαλύτερο στρατό της υποσαχάριας Αφρικής ο πληθυσμός

απέκτησε πρόσβαση σε άφθονα όπλα Ο εμφύλιος ήταν αναπόφευκτος

7 BritishEmpirecouk httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm 8 ADAM amp FORD 1998

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 4: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

4

1 Εισαγωγή

Η επιστήμη της Επίλυσης Διεθνών Συγκρούσεων στην περίπτωση της Σομαλίας2 αναλύει την μη

επίλυση της σύγκρουσης Η χώρα αποτελεί παράδειγμα αποτυχημένου κράτους3 (Failed state) ή

κοινωνίας χωρίς Κράτος από το 1991 ενώ η αναρχία και η -παρεπόμενή της- αέναη σύγκρουση

κρατούν από το 1988 Λόγω του ότι δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν οι βασικές λειτουργίες με τις

οποίες μια κυβέρνηση είναι επιφορτισμένη αλλά και δεν μπορεί να συναφθεί κάποια συμφωνία ή

συνθήκη με τη Διεθνή κοινότητα η χώρα είναι εντελώς ανεξέλεγκτη και κάθε πολιτική πρόοδος που

έχει σημειωθεί στον υπόλοιπο κόσμο στη Σομαλία δεν μπορεί να διαχυθεί Δεν υπάρχει καν

δυνατότητα να καταμετρηθεί ο πληθυσμός της4 ο οποίος από τους τη CIA υπολογίζεται σε περίπου

9 εκατομμύρια5 - ενώ η χώρα δεν περιλαμβάνεται σε διεθνείς δείκτες όπως του Οργανισμού για τη

Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου της Παγκόσμιας

Τράπεζας6 Στην ανά χείρας εργασία θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε τις φύση και τις αιτίες

τόσο της σύγκρουσης όσο και της αδυναμίας και αποτυχίας επίλυσής της τις συνέπειες αυτών

καθώς και τις προτάσεις που απαντώνται στη βιβλιογραφία για την άρση των αδιεξόδων

Ως προς τη δομή της εργασίας στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μνεία στα βασικά σημεία της

Σομαλικής Ιστορίας ενώ το δεύτερο εστιάζει στις σημερινές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα

πολιτικά και οικονομικά Οι παράλληλες συγκρούσεις που μαστίζουν την περιοχή αναλύονται στο

τρίτο κεφάλαιο στο τέταρτο γίνεται αναφορά στις απόπειρες επίλυσής τους και στο πέμπτο

κατηγοριοποιούμε τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν για την (μη) επίλυση και επιχειρούμε να

δείξουμε τις αιτίες της αποτυχίας Τέλος στο πέμπτο και τελευταίο -πριν τα συμπεράσματα-

2 Γενικά στοιχεία για τη χώρα World Bank 2002 3 BAVOSO 2008 4 CIA World Factbook 5 Η τελευταία απογραφή έγινε το 1975 και τότε η χώρα είχε περι τα τρία εκατομμύρια κατοίκους 6 Στα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας οι περισσότερες πληροφορίες για τη Σομαλία λείπουν και πολλές βασίζονται σε

εκτιμήσεις ndash βλ Παράρτημα Ι

Η Σομαλία έρχεται τελευταία στον κόσμο σε διαφθορά σύμφωνα με την ετήσια έκδοση του Transparency International

httpcpitransparencyorgcpi2011results

5

κεφάλαιο καταγράφουμε μερικές από τις προτάσεις για την άρση των αδιεξόδων και την διευθέτηση

των συγκρούσεων που βρίσκονται στη Βιβλιογραφία

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική

Ιστορικά στοιχεία

Από τη δεκαετία του 18807 κι ως τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο η Σομαλία ήταν προτεκτοράτο των

Βρετανών στο βορειοδυτικό της μέρος τη σημερινή Somaliland ενώ το υπόλοιπο τμήμα της ανήκε

στην Ιταλία - υπήρχε και η Γαλλική Somaliland στα βόρεια το σημερινό Τζιμπουτί Μετα το τέλος

της αποικιοκρατίας το 1960 η βρετανική και η ιταλική Somaliland ανεξαρτητοποιήθηκαν και

ενώθηκαν Η πρώτη περίοδος μετά την ίδρυση του κράτους της Σομαλίας χαρακτηρίστηκε από

ανομία και αναρχία ενώ το 1969 το (laquoαναίμακτοraquo) στρατιωτικό πραξικόπημα του Mohamed Siad

Barre έγινε δεκτό μάλλον με ανακούφιση από τον σομαλικό πληθυσμό

Τρείς πόλεμοι από το 1977 ως το 1991 κλόνισαν τη χώρα και άφησαν πίσω τους εκτός από

πολυάριθμους νεκρούς διχόνοιες και πάθη που αποδείχθηκαν καθοριστικά για τον δημόσιο βίο Ο

laquoπόλεμος του Ogadenraquo8 με την Αιθιοπία το 1977 κατέληξε σε ήττα και σε αντάρτικο από το

laquoΔημοκρατικό Μέτωπο για τη Σωτηρία της Σομαλίαςraquo (SSDF) Το 1988 το Καθεστώς Barre άρχισε τις

διώξεις εναντίον ορισμένων φυλών που ήταν μέλη του laquoΕθνικού Σομαλικού Κινήματοςraquo (SNM)

κυρίως δε τη φατρία των Isaaq και πρώην SSDF (εντοπισμένη γεωγραφικά στη σημερινή Somaliland

Αυτό σήμανε την αρχή του τέλους του καθεστώτος η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότης έως τότε του

καθεστώτος Barre πνέουσα τα λοίσθια είχε ορίσει ότι στο εξής η βοήθειά της θα ήταν αιρέσιμη κι

όχι άνευ όρων Με την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις εχθροπραξίες

του 1988 και τις διώξεις στον πολυμέτωπο εναντίον των ανταρτών αγώνα η χρηματοδότηση

πάγωσε και το καθεστώς κατέρρευσε σχεδόν αμέσως Ακολούθησε πλήρης αναρχία και σε μια

χώρα που ως πρόσφατα είχε τον μεγαλύτερο στρατό της υποσαχάριας Αφρικής ο πληθυσμός

απέκτησε πρόσβαση σε άφθονα όπλα Ο εμφύλιος ήταν αναπόφευκτος

7 BritishEmpirecouk httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm 8 ADAM amp FORD 1998

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 5: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

5

κεφάλαιο καταγράφουμε μερικές από τις προτάσεις για την άρση των αδιεξόδων και την διευθέτηση

των συγκρούσεων που βρίσκονται στη Βιβλιογραφία

2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική

Ιστορικά στοιχεία

Από τη δεκαετία του 18807 κι ως τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο η Σομαλία ήταν προτεκτοράτο των

Βρετανών στο βορειοδυτικό της μέρος τη σημερινή Somaliland ενώ το υπόλοιπο τμήμα της ανήκε

στην Ιταλία - υπήρχε και η Γαλλική Somaliland στα βόρεια το σημερινό Τζιμπουτί Μετα το τέλος

της αποικιοκρατίας το 1960 η βρετανική και η ιταλική Somaliland ανεξαρτητοποιήθηκαν και

ενώθηκαν Η πρώτη περίοδος μετά την ίδρυση του κράτους της Σομαλίας χαρακτηρίστηκε από

ανομία και αναρχία ενώ το 1969 το (laquoαναίμακτοraquo) στρατιωτικό πραξικόπημα του Mohamed Siad

Barre έγινε δεκτό μάλλον με ανακούφιση από τον σομαλικό πληθυσμό

Τρείς πόλεμοι από το 1977 ως το 1991 κλόνισαν τη χώρα και άφησαν πίσω τους εκτός από

πολυάριθμους νεκρούς διχόνοιες και πάθη που αποδείχθηκαν καθοριστικά για τον δημόσιο βίο Ο

laquoπόλεμος του Ogadenraquo8 με την Αιθιοπία το 1977 κατέληξε σε ήττα και σε αντάρτικο από το

laquoΔημοκρατικό Μέτωπο για τη Σωτηρία της Σομαλίαςraquo (SSDF) Το 1988 το Καθεστώς Barre άρχισε τις

διώξεις εναντίον ορισμένων φυλών που ήταν μέλη του laquoΕθνικού Σομαλικού Κινήματοςraquo (SNM)

κυρίως δε τη φατρία των Isaaq και πρώην SSDF (εντοπισμένη γεωγραφικά στη σημερινή Somaliland

Αυτό σήμανε την αρχή του τέλους του καθεστώτος η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότης έως τότε του

καθεστώτος Barre πνέουσα τα λοίσθια είχε ορίσει ότι στο εξής η βοήθειά της θα ήταν αιρέσιμη κι

όχι άνευ όρων Με την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις εχθροπραξίες

του 1988 και τις διώξεις στον πολυμέτωπο εναντίον των ανταρτών αγώνα η χρηματοδότηση

πάγωσε και το καθεστώς κατέρρευσε σχεδόν αμέσως Ακολούθησε πλήρης αναρχία και σε μια

χώρα που ως πρόσφατα είχε τον μεγαλύτερο στρατό της υποσαχάριας Αφρικής ο πληθυσμός

απέκτησε πρόσβαση σε άφθονα όπλα Ο εμφύλιος ήταν αναπόφευκτος

7 BritishEmpirecouk httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm 8 ADAM amp FORD 1998

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 6: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

6

Λόγω της αναρχίας της κουλτούρας βίας του πολέμου αλλά και της ταυτόχρονης ξηρασίας το

1992 η χώρα αντιμετώπισε πρωτοφανή λιμό που έτυχε παγκόσμιας προβολής ευαισθητοποίησε την

κοινή γνώμη και προσείλκυσε την ανθρωπιστική βοήθεια από τη Διεθνή κοινότητα ώστε να

εποπτευθεί η ειρήνη να επιλυθεί το πρόβλημα οργάνωσης του σομαλικού Κράτους και να αυτό να

μπορεί να διαχειριστεί τις αλλεπάλληλες κρίσεις Όμως η Διεθνής κοινότητα για λόγους που θα

αναλυθούν στο τρίτο κεφάλαιο κάθε άλλο παρά αρωγός προς την ανάκαμψη αποδείχθηκε

Η κατάσταση σήμερα

Ενώ η χώρα καταγράφεται ως ενιαία

στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο -

ή και τρείς- διαφορετικές χώρες με

διαφορετικά χαρακτηριστικά

Η Σομαλία (νότια Κεντρική Σομαλία

ουσιαστικά) [βλ εικόνα 19 ] διαθέτει την

αναγνώριση της Διεθνούς Κοινότητας

από το 1960 Όμως δεν μπορεί να

ελέγξει τον πληθυσμό της καθώς δεν

διαθέτει Εθνική Άμυνα συστηματικά και

κεντρικά διοικούμενη ικανή να

προστατέψει τα σύνορά της ενώ η

Κυβέρνησή της από όλη την επικράτεια

δεν ελέγχει παρα μόνο τμήμα της

πρωτεύουσας Από την άλλη το βορειο-

δυτικό τμήμα της Σομαλίας η Somaliland (πρώην Βρετανικό προτεκτοράτο) μετά το 1991 έχει

ανεξάρτητη κυβέρνηση είναι σε θέση να παράσχει στοιχειώδεις υπηρεσίες προς τους πολίτες

διαθέτει στρατό και σαφή επικράτεια όμως στερείται της απαραίτητης διεθνούς αναγνώρισης

Υπάρχει ακόμα κι ένα τρίτο τμήμα μεταξύ Somaliland και νότιας-κεντρικής Σομαλίας το Puntland

που θεωρείται αυτόνομο

9 httpthephoenixofsomaliafileswordpresscom201102somalilandgif

Εικόνα 1 Χάρτης Σομαλίας Somaliland Puntland

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 7: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

7

Εν έτει 2011 η πολιτική συγκυρία στη νότια-κεντρική Σομαλία διανύει μεν περίοδο σχετικής

ύφεσης αλλά πόρρω απέχει από το να χαρακτηριστεί κάτι άλλο εκτός από κράτος φόβου αναρχίας

και ανομίας Στο μη κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας Mogadishu για να συνέλθουν τα 550 μέλη

της Βουλής εν απαρτία ώστε να επιτελέσουν το νομοθετικό τους έργο (το οποίο όμως έτσι κι

αλλιώς η εκτελεστική εξουσία δεν έχει την στρατιωτική και διοικητική ικανότητα να εφαρμόσει) πρέπει

να προστρέξει ο ΟΗΕ (AMISOM) Η υπόλοιπη επικράτεια ουσιαστικά βρίσκεται υπό τον έλεγχο των

φονταμενταλιστών της αντιπολίτευσης (Al Shabaab) των πολεμάρχων και των μισθοφόρων τους

(μεταξύ των οποίων και 200000 παιδιά) που λυμαίνονται τα πάντα από βοσκοτόπια μέχρι την

ανθρωπιστική βοήθεια σε προμήθειες και φάρμακα10 Έτσι στερούν το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού από την πρόσβαση στην απαραίτητη αυτή βοήθεια και οι Σομαλοί βρίσκονται στο έλεος

των καιρικών συνθηκών της πείνας και της δίψας οι νεκροί λόγω ασιτίας και κακουχιών φτάνουν στη

σημερινή συγκυρία και τους 1000 την ημέρα - οι περισσότεροι από τους οποίους παιδιά

Στο αυτόνομο Puntland παρατηρούνται διαφορές αν και όχι σημαντικές Η δομή της

διακυβέρνησης από το 1998 και την Μεγάλη Συνδιάσκεψη της Κοινότητας (Grand Community

Conference) εξυπηρετεί ισχυρές φατρίες το 2001 αποφάσισαν μονομερώς να παρατείνουν τη

θητεία της οπότε παρενέβη η κυβέρνηση της TNG Το κύριο πρόβλημα στην περιοχή είναι

οικονομικό καθώς η παραγωγή (κυρίως κτηνοτροφική) δεν έχει ακόμα συνέλθει από το εμπάργκο

στα βοοειδή που ίσχυε μέχρι το 200911 Η σύγκρουση με τη Somaliland για εδάφη του Sanaag κατά

καιρούς αναζωπυρώνεται ενώ τις δυνητικές πηγές θαλάσσιου πλούτου του Puntland λυμαίνονται

πειρα12τές13

Τέλος στην ανεξάρτητη από την συνδιάσκεψη του Bucao (1991) Somaliland η κατάσταση είναι

σαφώς πιο ομαλή Το 1993 αποφασίστηκε διακυβερνητική δομή βάσει ενός μίγματος στοιχείων

δανεισμένων από τη Δύση και παραδοσιακών πολιτικών δομών Αν και η περιοχή είναι περισσότερο

αυτάρκης πολιτικά και διοικητικά δεν λείπουν κι εκεί τα πολιτικά προβλήματα όπως επι παραδείγματι

το 2008 όταν το αποτέλεσμα των Προεδρικών εκλογών δεν έγινε δεκτό και ακολούθησε μικρή

περίοδος ταραχών παρά την γενικότερη επιτυχία του αφοπλισμού στην περιοχή14

10 AL JAZEERA 2011123 11 REUTERS httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107 12 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352 13 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355 14 WORLD BANK 2005

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 8: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

8

Η κοινωνική ομοιογένεια της Somaliland (πλειοψηφεί η φατρία Isaaq) επιτρέπει σημαντικές

διαφορές στην δομή της διακυβέρνησης και συνδέεται με το ισχυρό -συγκριτικά με το νοτιότερο

τμήμα της χώρας- κοινωνικό κεφάλαιο γι αυτό και οι προσπάθειες εξομάλυνσης βρίσκουν γόνιμο

έδαφος σε εκείνο το τμήμα της χώρας Τα κύρια προβλήματα όμως είναι πρώτον πως

αμφισβητούνται τα εδάφη της επικράτειάς της τόσο από το Puntland όσο και από την Αιθιοπία και

το δεύτερο πως δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα με ο τι άλλο συνεπάγεται αυτό (πχ

αδυναμία σύναψης συνθηκών και επίκλησης της Διεθνούς Κοινότητας)

Η Somaliland έχει απομακρυνθεί από την οικονομία του πολέμου που επικρατεί στην υπόλοιπη

χώρα όπως θα αναλυθεί παρακάτω με μικρές επιχειρήσεις και νέες ευκαιρίες εργασίας για τους

κατοίκους χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως μπορούν να επιβιώσουν βασιζόμενοι αποκλειστικά στις

δικές τους δυνάμεις έχουν την ανάγκη της διεθνούς κοινότητας και εκείνοι αν και η ανθρωπιστική

βοήθεια πηγαίνει μόνο στην νότια-κεντρική Σομαλία15 και δεν φτάνει ως εκείνους

Οικονομία

Η Σομαλική οικονομία στηρίζεται στην κτηνοτροφία καθώς τα έσοδα από αυτήν αποτελούν το

80 των εισοδημάτων των Σομαλών- το εμπάργκο από τις χώρες του κόλπου στις εξαγωγές

βοοειδών με το ξέσπασμα της επιδημίας RVF16 (Riff Valley Fever) από το 1998 ως το 200917 ήταν

ένα ακόμα χτύπημα για την ήδη καθημαγμένη χώρα και ειδικά τους αγρότες που είχαν υποστεί

πέραν του ίδιου του πολέμου διώξεις από τη γη τους και λεηλασίες των κοπαδιών τους οι

ανύπαρκτες υποδομές και θεσμικές παράμετροι δε δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των εξαγωγών

βοοειδών σε εξαγωγές κρέατος καθώς απαιτούνται υγειονομικοί έλεγχοι και κατάλληλες

εγκαταστάσεις υπηρεσίες που το Σομαλικό Κράτος είναι αδύνατον να παράσχει Η λειψυδρία [βλ

εικόνα 218] κατά περιόδους που η ανομβρία παρατείνεται περιγράφεται ως επαναλαμβανόμενη

καταστροφή βιβλικών διαστάσεων Επιπλέον η εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας έχει συντελέσει

στην επιτάχυνση της ερημοποίησης του οικοσυστήματος καθώς τα κοπάδια αφανίζουν κάθε τι

15 Για να καταλήξει περιουσιακό στοιχείο για τους Πολεμάρχους και τις συμμορίεςστρατούς τους 16 WHO 2010 17 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm 18httpgregmarinovichphotosheltercom

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 9: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

9

πράσινο χωρίς έλεγχο και η φύση δεν μπορεί να αναγεννηθεί ndash κάτι που έχει άμεση επίδραση στο

εισόδημα των -κτηνοτρόφων- Σομαλών

Η ανταλλακτική

οικονομία είναι αυτή που

κυριαρχεί στις συναλλαγές

ειδικά για τις παράνομες

εισαγωγές Αξιοπερίεργο

είναι το γεγονός ότι σε μια

χώρα τόσο καθυστερημένη

πολιτικά και πολιτισμικά

ανθούν οι υπηρεσίες οι

σχετικές με τις

τηλεπικοινωνίες ίσως

επειδή δεν απαιτούν υλικές

υποδομές πέραν της

εγκατάστασης κάποιας κεραίας Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζουν προς το παρόν τα εμβάσματα

της διασποράς αλλά καθώς περνούν οι γενιές τα ποσά μειώνονται και τελικά σταματούν καθώς η

σύνδεση με τη χώρα καταγωγής χαλαρώνει και οι δεσμοί εκλείπουν Το Hawala19 τοπικό σύστημα

μεταβίβασης φτηνού χρήματος μετά την 11η Σεπτεμβρίου υπέστη εξαντλητικούς ελέγχους20 έως ότου

κατ ουσίαν κατέρρευσε

Οι θαλάσσιοι πόροι καίριας σημασίας για την οικονομία μέχρι πρότινος πλέον αποτελούν λεία

των πειρατών κυρίως μετά το τσουνάμι του 200421 όταν η επιφάνεια του βυθού και άρα ο

θαλάσσιος χάρτης άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα και οι ψαράδες βγήκαν στην παρανομία Πληρώνουν

υψηλούς φόρους σε πολεμάρχους και κυρίως στην Al Shabaab για την laquoεκμετάλλευση των

υδάτωνraquo Η πειρατεία αποτελεί τον τρόπο laquoεξαγωγήςraquo της σομαλικής κρίσης στον υπόλοιπο κόσμο

αλλά εφικτή λύση στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται όσο δεν υπάρχει Σομαλικό κράτος καθώς είναι

αδύνατη η σύλληψη τους χωρίς την συνεργασία των αρχών σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο και η

Σομαλία δεν διαθέτει αρχές ούτε για να συνάψει συμφωνία επι της ουσίας ούτε για να την

εφαρμόσει

19 OMER για το UNDP (δεν αναφέρεται ημερομηνία έκδοσης του κειμένου) 20 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME 2002 21 Από 35 πειρατικές επιθέσεις το 2005 το 2009 σημειώθηκαν 220 το 2009 ενώ τα λύτερα που ζητούνται από 150000

USD το 2005 ανέβηκαν στα 240εκατομμύρια USD το 2009 βλ Economist

httpwwweconomistcomnode18070160

Εικόνα 2 Baidoa 1992μάχη για το νερό

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 10: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

10

Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη ίσως καθυστέρηση στην οικονομία οφείλεται στην

μακροχρόνια και ευρέως διαδεδομένη χρήση της εθιστικής ουσίας laquoQatraquo2223 που στραγγίζει την

ικμάδα των Σομαλών και τους στρέφει σε εύκολες και βεβαίως παράνομες ως επι το πλείστον

δραστηριότητες για την εξασφάλιση της δόσης τους

3 Παράλληλες συγκρούσεις

Στη Σομαλία εν έτει 2011 οι συγκρούσεις24 που θα αναλυθούν εδώ και στις οποίες καλείται να

συνδράμει η Διεθνής Κοινότητα και οι περιφερειακοί διαμεσολαβητές είναι ποικίλες και

πολυδιάστατες ψυχροπολεμικά απομεινάρια σύγκρουση μεταξύ κρατών μεταξύ οργανώσεων και

τοπικών παραγόντων συγκρούσεις για θρησκευτικούς λόγους μεταξύ φατριών μεταξύ των

μισθοφορικών στρατών των πολεμάρχων πέρα δε και πάνω από όλες τις άλλες εκείνη που

διαπερνά και που ως ένα σημείο ενδεχομένως να προκαλεί και τις υπόλοιπες είναι η μάχη της

επιβίωσης πόλεμος όλων εναντίον όλων που δεν γνωρίζει κανόνες και δεν υποτάσσεται σε λογικές

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εκείνος που εν πολλοίς δημιούργησε το συγκρουσιακό πλαίσιο αφού

βρισκόταν πίσω από την ανοχή και στήριξη του καθεστώτος Barre Με την κατάρρευση του

σοβιετικού μπλοκ και τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου η προερχόμενη από τις Υπερδυνάμεις

χρηματοδότηση που είχε ήδη περιοριστεί διακόπηκε ndash εξάλλου οι λόγοι έμφασης σε περιφερειακούς

πολέμους έπαψαν να υφίστανται ποτέ δεν διακυβεύονταν εθνικά οικονομικά ή στρατηγικά

συμφέροντά των Υπερδυνάμεων αλλά η στήριξη λάμβανε χώρα μόνο για λόγους ισχύος και

ιδεολογίας Το ψυχροπολεμικό δίπολο δηλαδή ήταν που επέτρεψε να (συ)σταθεί ένα τέτοιο

καθεστώς και εξέθρεψε νοοτροπίες αλλά και ενέγραψε υποθήκες που μέχρι και σήμερα επηρεάζουν

τη σχέση με τα άλλα κράτη αλλά και μεταξύ των φατριών εντός του Σομαλικού Κράτους

Ιδιαίτερης σημασίας σε κοινωνικό και οικονομικο-πολιτικό επίπεδο είναι οι ένοπλες συγκρούσεις

με τα όμορα κράτη Στο πόλεμο του 1977 με την Αιθιοπία (πόλεμος του Ogaden) οι νεκροί ήταν

22 Ή Khat ή cot Βλ SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (2006) 23 GOLDSMITH 1997 24 WORLD BANK 2005

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 11: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

11

30000 ενώ το 2006 ο πόλεμος και η εισβολή ως το 2009 της Αιθιοπίας στη Σομαλία25 είχε

θρησκευτική χροιά Η δε Κένυα πέραν των συνοριακών προβλημάτων δέχεται συνεχώς Σομαλούς

πρόσφυγες θύματα των διώξεων της πείνας26 ή της ξηρασίας και επιπλέον υφίσταται τις

επιδράσεις της ανεξέλεγκτης παρανομίας και της ελλιπούς φύλαξης των συνόρων από το όμορό της

laquoαποτυχημένο κράτοςraquo Η εξαγωγή των προβλημάτων αποτελεί έναυσμα για εμπλοκή και της

Κένυας2728 (όπως νωρίτερα της Αιθιοπίας) στα εσωτερικά της Σομαλίας

Αν και η Αιθιοπία μοιράζεται τη συνοριακή της γραμμή στο Βορρά με τη Somaliland όπου τα

πράγματα είναι σαφώς καλύτερα πάντως εκκρεμεί η συνοριακή διαφορά μεταξύ τους κι αυτό

δημιουργεί καχυποψία Τέτοιου είδους διμερείς σχέσεις με τους γείτονες θέτουν περιοριστικούς

όρους σε Συνθήκες29 που συνάπτονται με τη Διεθνή Κοινότητα (ή υπό την αιγίδα της) καθώς πρέπει

να μην εμπλέκονται στρατιώτες των όμορων αυτών κρατών σε ειρηνευτικές και άλλες αποστολές

θεωρούνται κόκκινο πανί για τους ιθαγενείς και έτσι είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία

Μακρόχρονες είναι οι συγκρούσεις μεταξύ οργανώσεων και τοπικών παραγόντων που ως επι το

πλείστον παρουσιάζονται μ έναν θρησκευτικό μανδύα όπως για παράδειγμα η ακραία ισλαμική

οργάνωση Al Sha30baab 31 (που ως το 2011 έχει καταλάβει μεγάλο μέρος της επικράτειας)

επικαλείται θρησκευτικούς λόγους32 για να απαγορεύσει την παραμονή ndash και άρα και τη βοήθεια ndash

των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στα εδάφη που ελέγχει (UNCHR WHO Norway amp Denmark

Refugee Councils) διότι laquoμολύνουν τον ισλαμικό τρόπο ζωήςraquo Αυτό σημαίνει πως όσοι χρήζουν

άμεσης βοήθειας δεν έχουν πρόσβαση σε φάρμακα τροφή και νερό και πρέπει να διασχίσουν

εδάφη ελεγχόμενα από την Al Shabaab για να φτάσουν σε στρατόπεδο προσφύγων - είτε στην

Σομαλία είτε στην Κένυα

Έρεισμα της θρησκευτικής αυτής οργάνωσης στην σομαλική κοινωνία αποτέλεσε μια άλλη

διακρατική σύγκρουση η επέμβαση της Αιθιοπίας που όταν η ICU (Islamic Courts Union) πήρε

τμήμα της εξουσίας το 2006 προκειμένου να στηρίξει την laquoκοσμικήraquo TFG εισέβαλε στη χώρα με

έξωθεν στήριξη από τις ΗΠΑ (βλ και παραπάνω) Πριν την εισβολή αυτή η χώρα ήταν αφιλόξενη

25 Η εισβολή τερματίστηκε με την Ειρήνη του Τζιμπουτί το 2008 httpamisom-auorgabout-somaliasomali-peace-

process 26 USIP httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia 27KENTV (20111119) httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia 28MENKHAUS 2005 29 Παραδείγματος χάριν η Συμφωνία Ειρήνης του Τζιμπουτί θέτει ως όρο να μην εμπλέκονται όμορες χώρες στις

αποστολές ειρήνευσης στη Σομαλία Βλ επίσημη ιστοσελίδα της ΑMISOM httpamisom-auorgabout-somaliasomali-

peace-process 30 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M 31 Al Shabaab Mujahideen Youth Movement or Movement of Striving Youth δες και ACUS

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine 32 Ti lene gia na foovisoun

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 12: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

12

στην Τζιχάντ όμως αυτές οι επιλογές της προσέδωσαν δύναμη33 και πλέον στρατολογεί κυρίως

ανθρώπους των οποίων ελατήριο είναι η επιβίωσή τους ndash κι όσο και αν να εντάσσονται στην Al

Shabaabως laquoμαχητέςraquo για λόγους βιοποριστικούς δεν παύουν όμως να συντελούν στην διαιώνιση ή

και την επιδείνωση της κατάστασης

Ένα άλλο είδος συνήθους αντιπαλότητας είναι εκείνη που παρατηρείται μεταξύ και εντός των

φατριών Οι φατρίες είναι ο παλαιότερος διαχωρισμός στη Σομαλία κάποτε βασιζόταν σε

συγγενικούς δεσμούς (εξ αίματος ή αγχιστείας) και έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα σύστημα

βιώσιμο στην περιοχή τουλάχιστον στην προγενέστερή του μορφή παρέχουν ταυτότητα αίσθημα

φυσικής και κοινωνικής ασφάλειας επιβλέπουν την εφαρμογή του εθιμικού νόμου xeer 34και

αναλαμβάνουν την ldquodiyardquo35 Μετά όμως από τις διώξεις κατά ορισμένων φατριών (Isaaq -

Somaliland) από το καθεστώς Barre αλλά και τις συγκρούσεις μεταξύ τους οπότε οι ισχυρές

κατέλαβαν τα εδάφη των ασθενέστερων αγροτικών φατριών η ανθρωπογεωγραφία των περιοχών

άλλαξε και η συνοχή θρυμματίστηκε άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν δυσκολότερη

διοίκηση των περιοχών λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης οι περαιτέρω συγκρούσεις αλλά και η

απάμβλυνση της ισχύος του εθιμικού δικαίου που βασιζόταν ακριβώς στο σύστημα των φατριών

Χωρίς την προστασία της φατρίας και την καθοδήγηση των γηραιών36 οι Σομαλοί χάνουν την

αλληλεγγύη τους και αποκτούν εύπλαστες ταυτότητες ταυτίζονται με την υπο-φατρία ή και την ανθ-

υπο-φατρία συνάπτουν συμμαχίες με υπο-ομάδες άλλων φατριών ενώ κριτήριο σύναψης

συμμαχίας δεν είναι η καταγωγή των μελών και οι δεσμοί μεταξύ τους αλλά σχεδόν αποκλειστικά η

δυνατότητα οικονομικών απολαβών κοινό σημείο τους η laquoεργασίαraquo υπό τον ίδιο laquoεργοδότηraquo

(πολέμαρχο συχνά)

Επιπλέον συγκρουσιακή διάσταση παράλληλη είναι εκείνη των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών

ομάδων που αρκετές φορές ταυτίζονται με τις φατρίες Η Προσωρινή Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση

(TFG) επι παραδείγματι αποτελούνταν από μέλη της φυλής Darod κυρίως ενώ η αντιπολιτευόμενη

φυλή Hewiyia ήταν η πλειοψηφία - που αγνοήθηκε στη Διεθνή πρωτοβουλία από την οποία

αναδείχθηκε η TFG το 2004 Η σύγκρουση πήρε γρήγορα θρησκευτικόιδεολογικό προκάλυμμα

33 PHAM 2011b 34 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334 35 Αποζημίωση ldquoblood moneyrdquo βλ και παρακάτω 36 Γηραιοί Clans εκλέγουν elders που μεριμνούν για Ειρηνη laquoΓηραιοίraquo (elders) ο πυρήνας

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 13: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

13

μεταξύ των laquoκοσμικώνraquo της TFG και των Ισλαμιστών της Hewiyia - ενώ η πραγματική βάση της ήταν η

εξουσία και τα οικονομικά κυρίως οφέλη που αντλούνται από αυτήν ελλείψει του Κράτους Δικαίου

που θα τα καταργούσε

Οι Πολέμαρχοι τοπικοί παράγοντες με κίνητρα οικονομικά βρίσκονται πίσω από την πλειονότητα

των παρουσών συγκρούσεων καθώς όπως είδαμε οι φυλές και οι φατρίες τείνουν να χάνουν την

ισχύ και την συνοχή τους Έχουν καταφέρει να διαπεράσουν οριζοντίως κάθε κατακόρυφο

διαχωρισμό φυλετικό κοινωνικό θρησκευτικό και να επανδρώσουν τους ετερόκλητους

μισθοφορικούς στρατούς τους Αιτία αυτής τους της δυνατότητας είναι η οικονομική ανάγκη των

Σομαλών η πείνα και η δίψα η μακροχρόνια ανεργία η ανασφάλεια και ο φόβος που τους κάνει να

στραφούν σε οτιδήποτε μπορεί να θρέψει τους ίδιους και τις οικογένειές τους Η αφθονία σε όπλα

αφενός που κληροδότησε το καθεστώς Barre και αφετέρου τα υποτυπώδη σύνορα που παραμένουν

αφύλακτα κάνουν δυνατό τον εξοπλισμό των μελών των συμμοριών

Συμπερασματικά και εντός ενός ευρύτερου θεωρητικού πλαισίου λοιπόν η χώρα εμπλέκεται σε

συγκρούσεις όλων των επιπέδων μεταξύ κράτους και κοινωνίας όπως μεταξύ TFG και Al Shabaab

(ldquostate-societyrdquo) μεταξύ φατριών ή για λόγους θρησκευτικούς - δηλαδή ενδοκρατικές ή κοινωνικές

(ldquosociety-societyrdquo) Έχουμε κατά καιρούς συγκρούσεις με την Αιθιοπία και την Κένυα37

laquoδιακρατικέςraquo (ldquostate-staterdquo) και βέβαια την ευρύτερη διεθνοποιημένη διακρατική σύγκρουση

(ldquointernationalized interstaterdquo) από τη στιγμή που έχει εμπλακεί η διεθνής κοινότητα Βέβαια αν

εμβαθύνουμε σ αυτές τις κατηγορίες συγκρούσεων θα διαπιστώσουμε πως δεν μπορούμε να τις

διακρίνουμε με ακρίβεια στην συγκεκριμένη χώρα καθώς τα συμφέροντα αλληλεπικαλύπτονται οι

ταυτότητες των παικτών είναι ρευστές και παρεμβαίνουν τρίτες (και τέταρτες) δυνάμεις Τέλος είναι

κάπως ασαφής ο όρος laquoκράτοςraquo στην περίπτωση της Σομαλίας καθώς πρόκειται περι laquoκοινωνίας

χωρίς κράτοςraquo ή laquoαποτυχημένου κράτουςraquo η όποια σύγκρουση με συντεταγμένες δυνάμεις των

άλλων χωρών είναι λίγο αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να περιγραφεί ως laquoδιακρατικήraquo

Είναι φανερό πως ο πόλεμος όλων εναντίον όλων είναι η αρχή στη Σομαλία - κι ίσως και το τέλος

Κάθε μη πόλεμος κάθε μη σύγκρουση είναι νίκη και ενδεχομένως σε αυτό πρέπει να στοχεύσει και

η διεθνής κοινότητα ndash κάτι που θα αναλυθεί περεταίρω αργότερα στην εργασία

37REUTERS httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 14: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

14

4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011

UNOSOM I Μετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών του εμφυλίου αποφασίστηκε με σειρά

ψηφισμάτων του ΟΗΕ (733199238 746199239 και 751199240) η επιβολή εμπάργκο όπλων στη

Σομαλία η αποστολή τεχνικής βοήθειας και ανθρωπιστικού έργου και η σύσταση της United Nations

Operation in Somalia41 (UNOSOM I) αντιστοίχως Το ειρηνευτικό σώμα αποτελούνταν από 50

άοπλους παρατηρητές και 3500 προσωπικό ασφαλείας και ο στόχος ήταν βάσει ενός σχεδίου

100 ημερών να διανεμηθεί η ανθρωπιστική

βοήθεια στον εξαθλιωμένο από την πείνα

πληθυσμό και να επιτηρηθεί η συμφωνία

ειρήνευσης Όμως το μεγαλύτερο μέρος της

βοήθειας ποτέ δεν έφτασε στους

δικαιούχους καθώς αποτέλεσε λεία για τους

πολεμάρχους42 (κυρίως πρώην κυβερνητικά

στελέχη που βλέπουν την ανθρωπιστική

βοήθεια σαν λάφυρο και την πείνα του

πληθυσμού σαν όπλο) Η αποστολή της

UNOSOM δέχτηκε επιθέσεις με

απολογισμό 8 νεκρούς και κατέστη πλέον

φανερό πως δεν ήταν σε θέση να επιτελέσει

το έργο της αφού εθεωρείτο εχθρός από

τους -έχοντες τα όπλα και την εξουσία-

ντόπιους

Ενώ συμβαίνουν αυτά ο λιμός αφήνει

χιλιάδες νεκρούς τη μέρα και τραγικές

38 Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf 39 Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement 40 Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement 41 εμπίπτουν στο άρθρο VI του Χάρτη των ΗΕ 42 Χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων ήταν ο Ταγματάρχης Aideed που ηγήθηκε αργότερα με την αποχώρηση των

ΗΕ αυτοανακηρυσσόμενας Πρόεδρος της χώρας

Εικόνα 3 Εξώφυλλο TIME 14121992

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 15: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

15

εικόνες φτάνουν στα ΜΜΕ των Δυτικών χωρών Η πίεση της κοινής γνώμης αλλά και η ενθάρρυνση

προς την κατεύθυνση της laquoεπιβολής της ειρήνηςraquo από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος

Μπούτρος Γκάλι και την laquoΑτζέντα του για την Ειρήνηraquo43 (1992) οδηγούν στην σύσταση μιας νέας

ομάδας της UNITAF με διαφορετικό πρόγραμμα και υπό διαφορετικό πλαίσιο

UNITAF Με την απόφαση C79444 της 3ης Δεκεμβρίου 1992 ο ΟΗΕ εξουσιοδοτεί τις ΗΠΑ (επί

προεδρίας GW Bush) να ηγηθούν της αποστολής Unified Task Force γνωστής και ως Operation

Restore Hope45 H επιχείρηση διέπεται από το άρθρο46 VII του Χάρτη δηλαδή διαθέτει

εξουσιοδότηση για χρήση βίας (laquoκάθε απαραίτητο μέσοraquo) και επιβολή αναγκαστικών μέτρων προς

υλοποίηση της αποστολής (ειρήνευση ανθρωπιστική βοήθεια οικονομική ανασυγκρότηση)

Προέβλεπε να μετακινηθούν 28000 προσωπικό και 17000 στρατιωτική πολυεθνική δύναμη οι

τελικοί αριθμοί όμως είναι μεγαλύτεροι 37000 προσωπικό ενώ οι αμερικανοί πεζοναύτες φτάνουν

τους 25000 - η μεγαλύτερη αποστολή στην Ιστορία του ΟΗΕ οι πρώτες μονάδες φτάνουν στις 9

Δεκεμβρίου του 1992 και γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό Συνεχίζουν με την κατάληψη καίριων

πόστων και περασμάτων για την πρόσβαση των Σομαλών στην ανθρωπιστική βοήθεια

Ταυτοχρόνως και στα πλαίσια της συμφιλιωτικής πτυχής της αποστολής ο ΓΓ ΟΗΕ προσκαλεί σε

συνάντηση εκπροσώπους των Σομαλικών laquoκομμάτωνraquo και τον Ιανουάριο του 1993 καταλήγουν σε

τρεις συμφωνίες που αποσκοπούν στην προετοιμασία μιας Εθνικής Συνδιάσκεψης αργότερα

πρόκειται για τη Γενική Συμφωνία τη Συμφωνία για την Εφαρμογή της Κατάπαυσης του Πυρός και για

τον Αφοπλισμό και την Συμφωνία Σύστασης Επιτροπής για την Συνδιάσκεψη προς την Εθνική

Συμφιλίωση

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο όμως και η ανάληψη καθηκόντων από την κυβέρνηση Bill

Clinton στις 2011993 σηματοδότησε την αναδίπλωσή των ΗΠΑ προς ζητήματα εσωτερικά

(περισσότερο για λόγους οικονομικούς) και την απομάκρυνση από την Ουιλσονικού τύπου εξωτερική

πολιτική της προηγούμενης διοίκησης GWBush που είχε ηγηθεί της UNITAF47 Τα αμερικανικά

στρατεύματα αποχωρούν στην πλειονότητά τους τον Μάρτη του 1993 με αποτέλεσμα η UNITAF να

43 UN Secretary General 1992 44 Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement 45 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm 46 ΤΕΛΑΝΙΑΝ 2001 47 Δες σελ ΟΗΕ httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm και

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 16: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

16

μείνει ανεπαρκής και αδύναμη να επιτελέσει το έργο της τη θέση της παίρνει μια νέα αποστολή με

νέο αντικείμενο η (πολυεθνική πλέον και όχι υπό τις ΗΠΑ) UNOSOM II48

UNOSOM II Σε υλοποίηση του ψηφίσματος 814199349 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ η

αποστολή United Nations Operation in Somalia II50 με διακηρυγμένο στόχο την διανομή της

ανθρωπιστικής βοήθειας την εθνική συμφιλίωση τον αφοπλισμό την αναζωογόνηση της

οικονομίας και την ανάδειξη κεντρικής Κυβέρνησης

μετερχόμενη laquoόλα τα απαραίτητα μέσαraquo 51(κεφάλαιο VII

Χάρτη)

Από πολιτικής πλευράς το Μάρτη του 1993 στη

Συνδιάσκεψη της Addis Ababa οι 15 φυλές που

μετείχαν ανακηρύσσουν Κυβέρνηση μεταβατική οι

πολέμαρχοι (warlords) δεν έχουν συμμετάσχει και καθώς

πλέον η πολυπληθής Αμερικανική στρατιωτική δύναμη

απουσιάζει μισθοφόροι του στρατηγού Aidid

επιτίθενται στην Πακιστανική αποστολή με απολογισμό

24 στρατιώτες νεκρούς O Aidid επικηρύσσεται από τον

ΟΗΕ και η αποστολή αλλάζει χαρακτήρα χάνοντας

πλήρως την ουδετερότητά της Πλέον τα ΗΕ είναι ένας

από τους εμπόλεμους

Τον Ιούνιο του 1993 στα πλαίσια της προσπάθειας

σύλληψης του Aidid αρμόδιοι της UNOSOM II

βομβαρδίζουν την laquoΣυνάντηση της Ειρήνηςraquo των Σομαλών πολεμάρχων ο Aidid δεν είναι μεταξύ

των θυμάτων όμως χάνουν τη ζωή τους 70 πολίτες Στις 3101993 κατά τη διάρκεια άλλης

επιχείρησης σύλληψης του ίδιου Στρατηγού στο κέντρο4 της πρωτεύουσας οι Σομαλοί μισθοφόροι

και ένα μαινόμενο πλήθος επιτίθενται με αποτέλεσμα να καταρριφθούν δύο ελικόπτερα Black

Hawk52 να παγιδευτούν 99 μέλη της αποστολής και να σκοτωθούν 20 Στη συνέχεια το πλήθος

δένει και σύρει τα πτώματα δύο Αμερικάνων πεζοναυτών στους δρόμους της Mogadishu ενώ τα

48 WHITE 2009 49 Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf 50 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm 51 Βλ και απόφαση 837 (Poole 2005) 52 ldquoTHE TRUE STORY OF BLACK HAWK DOWN PART 1rdquo httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

Εικόνα 4

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 17: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

17

στιγμιότυπα καταγράφονται για να προβληθούν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης όλου του πλανήτη

[βλ εικόνα 453 ]

Μετά τα τραγικά περιστατικά ο χρόνος παραμονής της αποστολής στο Σομαλικό έδαφος είναι

μετρημένος καθώς οι Αμερικάνοι που είχαν παραμείνει αποχωρούν εντός ενός μηνός54 o OHE

αναθεωρεί την άδεια χρήσης μεθόδων εξαναγκασμού το Φεβρουάριο του 1994 και η UNOSOM II

εγκαταλείπει οριστικά το Σομαλικό έδαφος το Μάρτη του 1995 Η πρώτη (από το 1993) επίσκεψη55

Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Σομαλία πραγματοποιήθηκε μόλις το 201156

Για μια μικρή περίοδο μετά την αποχώρηση της αποστολής o Aidid αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος

της χώρας - ακολούθησαν αρκετές προσπάθειες στηριζόμενες και από τον ΟΗΕ αλλά και από

όμορες χώρες για σύσταση κυβέρνησης Οι συνδιασκέψεις Εθνικής Σωτηρίας (Αιθιοπία 1997) του

Καΐρου (1997) και της Baidoa (1998) δεν κρίθηκαν επιτυχείς για τα προβλήματα διακυβέρνησης

καθώς είτε δεν έφεραν καθόλου αποτέλεσμα είτε τα αποτελέσματά τους δεν αναγνωρίστηκαν

κυρίως από τους Πολεμάρχους (βλ Στρ Aidid) ή λόγω άλλων προβλημάτων όπως αντιπαλότητες

μεταξύ των διοργανωτριών χωρών57

SOMALIA NATIONAL PEACE CONFERENCE Το 2000 στο Τζιμπουτί έλαβε χώρα η laquoΕθνική

Συνδιάσκεψη Ειρήνηςraquo η οποία λίγους μήνες μετά απέδωσε την Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

(TNG) Λόγω εσωτερικών προβλημάτων και την αποχώρηση και μη συμμετοχή των πολεμάρχων ήδη

από την συνδιάσκεψη δεν επιτυγχάνεται η νομιμοποίηση της TNG Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001

η εξωτερική ανάμιξη είναι αναπόφευκτη λόγω του ανεξέλεγκτου της κατάστασης στο εσωτερικό της

χώρας όπου ήταν γνωστό πως εκπαίδευε πολεμιστές η Al Qaeda Με την αποστολή laquoIGASOMraquo

(yposhmeivsh) και την υποστήριξη του ΟΗΕ η TNG αντικαταστάθηκε από την Μεταβατική

Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση (Transitional Federal Government-TFG)

53 httpiconicphotoswordpresscom20100310u-s-marine-dragged-through-mogadishu 54 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U 55 UNORG httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali 56 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209 57 Παραδείγματος χάριν στη Συνδιάσκεψη του Καΐρου όταν Ερέτρια Αιθιοπία και Τζιμπουτί που επέρριψαν ευθύνες στην

Αίγυπτο ότι δεν αναγνώρισε τα προηγούμενα επιτεύγματα και ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν τα θέματα ασφαλείας των όμορων

χωρών

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 18: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

18

IGASOM H TFG συγκροτήθηκε το 2004 χάρη στις προσπάθειες της ειρηνευτικής και

ανθρωπιστικής αυτής δύναμης της που μετά την αποχώρηση της UNOSOM 2 από τη Σομαλία

είχε συσταθεί από την IGAD58 Η IGASOM το 2006 είχε πλέον την υποστήριξη του ΟΗΕ καθώς και

της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στόχοι της ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών η εθνική συμφιλίωση και

ο διαμοιρασμός της εξουσίας To 2004 στην συνδιάσκεψη του Ναϊρόμπι οι εταίροι συμφώνησαν να

προκηρυχθούν εκλογές για την ανάδειξη της TFG μιας Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης

τον Οκτώβρη του ίδιου έτους ο Abdullahi Yusuf Ahmed πρόεδρος του Puntland εξελέγη

επικεφαλής της TFG με περιορισμένη θητεία και κύριο έργο της την αποστρατιωτικοποίηση κάτι που

δεν επετεύχθη ποτέ

Ο εκλεγείς πρόεδρος και η Κυβέρνησή του ανήκαν στην μειοψηφούσα φατρία την Darod και η

πλειοψηφούσα αντίπαλη φατρία Hewiyia επιστράτευσε το Κοράνι ως όπλο επισείοντας τον κίνδυνο

που αποτελούσε για την καθαρότητα της πίστης τους η στηριζόμενη από τους ξένους Κυβέρνηση Το

2006 επιχειρήθηκε ένας οιονεί laquoσυνασπισμόςraquo με την μετριοπαθή τότε Islamic Courts Union αρχικά

χωρίς αποθάρρυνση από τη Δύση Όμως η (χριστιανική) Αιθιοπία δεν δέχτηκε μια ισλαμική

Κυβέρνηση τόσο κοντά και εισέβαλε στη χώρα την ίδια χρονιά Η μεν ICU διασπάστηκε στις

μετριοπαθείς και ριζοσπαστικέςεξτρεμιστικές συνιστώσες της και η ndashαναμενόμενη- αντίδραση των

Σομαλών δε ήταν μια ακόμα εντονότερη απέχθεια για κάθε ανάμιξη laquoξένωνraquo μετακινούμενοι έτσι

σε ακόμα πιο ακραίες κινήσεις του Ισλαμισμού τότε αποκτά ισχύ και η Al Shabaab που όπως

προαναφέρθηκε μέχρι τότε δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής

AMISOM Από το 2007 έγινε αντιληπτό πως πλέον επαναλαμβάνονταν τα λάθη του 19923 με

τα ανάλογα αποτελέσματα πως δηλαδή οι ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θεωρούνταν αμέτοχες και

ουδέτερες από τους ντόπιους - γιατί όντως δεν ήταν ούτε αμέτοχες ούτε ουδέτερες αφού κάποιες

χώρες προέλευσης των αποστολών ήταν σε πόλεμο με τη Σομαλία ή είχαν ίδια συμφέροντα στο

χώρο Αποφασίστηκε έτσι από την Αφρικανική Ένωση (AU) η σύσταση και αποστολή μιας δύναμης

στην οποία δεν θα συμπεριλαμβάνονταν δυνάμεις από τις όμορες με την Σομαλία χώρες (Συμφωνία

Ειρήνης του Τζιμπουτί) Η AMISOM ανέλαβε καθήκοντα το 2007 με την στήριξη του ΟΗΕ Η

αποστολή αφορούσε την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και τη συμβολή στη δημιουργία

των προϋποθέσεων που θα θεωρούνταν απαραίτητες για αναδόμηση συμφιλίωση και βιώσιμη

ανάπτυξη Η δε χρονική άδεια για την παραμονή της ξεκίνησε για έξι μήνες αλλά από τότε

58 IGAD laquoΔιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξηraquo η περιφερειακή ένωση των χωρών τoυ Κέρατος της Αφρικής

Τζιμπουτί Αιθιοπία Κένυα Σομαλία Ουγκάντα και Σουδάν

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 19: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

19

διαδοχικές παρατάσεις έχουν επεκτείνει το διάστημα αυτό ως σήμερα ενώ 6000 άτομα από τα

8000 για τα οποία έχει δοθεί άδεια βρίσκονται στη χώρα (2011)

5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους

Οι απόπειρες επίλυσης της σύγκρουσης διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς αποτέλεσμα ακόμα

και όταν παρατηρείται βελτίωση του κλίματος είναι συγκυριακή χωρίς αποτελέσματα αξιοποιήσιμα

επιστημονικώς Αυτό που ενδιαφέρει τον κλάδο της επίλυσης συγκρούσεων είναι πρώτον εάν

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν οι προσπάθειες (και αποτυχίες) αυτές και να συστηματοποιηθούν

και φυσικά να αναδειχθούν τα αίτια της αποτυχίας τους καθώς και να μπορεί η διεθνής κοινότητα να

αντλήσει κάποια συμπεράσματα από τα οποία θα εξαγάγει εφικτές προτάσεις Στα επόμενα

κεφάλαια επιχειρείται ακριβώς να καταγραφούν εν συντομία οι σχετικές αναφορές στη

βιβλιογραφία

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν επιστρατευτεί προς επίλυση του Σομαλικού ζητήματος

μπορούν κατά τον Hansen59 (αλλά και τον ) να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγορίες (α) των

laquoδομικών στοιχείωνraquo (Building Blocks) (β) την δυναμική προσέγγιση (γ) την συγκεντρωτική από την

κορυφή προς τα κάτω και (δ) την συγκεντρωτική από τα κάτω προς την κορυφή Κάθε μια από αυτές

τις μεθόδους αποδείχθηκε ανεπαρκής ή οδήγησε σε αντίθετα αποτελέσματα

Η Πρώτη προσέγγιση βασίζεται στα laquoδομικά στοιχείαraquo και χαρακτήριζε επι παραδείγματι την

αρχική αποστολή της IGAD το 1997 Στόχος ήταν η ομοσπονδοποίηση κάτι που θα μπορούσε να

αποτελέσει μια λύση όπως έχει γίνει στην περίπτωση της Somaliland όπου οι φατρίες είναι ισχυρές

καθώς οι Βρετανοί δεν προσπάθησαν να τις καταργήσουν (σε αντίθεση με την πρακτική των Ιταλών

στην υπόλοιπη Σομαλία) Οι διωγμοί της πλειοψηφούσας φυλής από το καθεστώς Barre που

οδήγησε και στον εμφύλιο και στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας της Somaliland το 1991 ενίσχυσαν

την συνοχή της φατρίας και την ομοιογένεια της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής άρα και του

κοινωνικού κεφαλαίου που τώρα επιτρέπει τη χρήση των laquoδομικών στοιχείωνraquo για να lsquoκτιστείrsquo ένα

αποτελεσματικό -αν και όχι διεθνώς αναγνωρισμένο- κράτος

59 HANSEN 2003

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 20: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

20

Όμως τα δομικά στοιχεία στην περίπτωση της Νοτιας-Κεντρικής Σομαλίας ήταν (ή θα έπρεπε να

ήταν) οι πολέμαρχοι και οι ομάδες τους όχι οι φατρίες που έχουν αποδυναμωθεί Εκείνοι όμως

βλέπουν την κατανομή της εξουσίας ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος καθώς τα οφέλη που

προσπαθούν να αντλήσουν είναι οικονομικά έχουν τα πάντα να χάσουν εάν η Σομαλία μετατραπεί

σε ένα κράτος δικαίου και η laquoπίτταraquo διανέμεται από την Κυβέρνηση Εκτός εάν η Κυβέρνηση είναι οι

ίδιοι ndash και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι ταυτοχρόνως Επιπλέον η έξωθεν εύνοια σε έναν ηγέτη

όπως μεταφράζουν οι Σομαλοί την στήριξη ενός τοπικού παράγοντα (ή συνήθως παράγοντα της

διασποράς) από τους ξένους έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και όχι την δημιουργία συνεκτικών

θεσμών

Αυτές είναι και οι αιτίες που η μέθοδος των δομικών στοιχείων είναι εντελώς απίθανο να επιτύχει

παρά το ότι χρησιμοποιεί τις παραδοσιακές δομές Τα πραγματικά laquoδομικάraquo στοιχεία δεν επιθυμούν

την εξομάλυνση

Άλλη στρατηγική επίλυσης της σύγκρουσης και ανάδειξης κυβέρνησης είναι η laquoδυναμικήraquo

μέθοδος που επιστρατεύει πιο νομιμοποιημένες δομές δηλαδή τις φατρίες ενώ με τους

Πολέμαρχους γίνονται μόνο συζητήσεις σε ήπιο κλίμα Επιχειρήθηκε κατά την UNOSOM I τις

διαβουλεύσεις στις Σεϋχέλλες το 1992 αλλά και από την IGAD το 2001 Στόχος επι της ουσίας

τίθεται η σταδιακή απογύμνωση των πολεμαρχών από την εξουσία τους δίδοντας δύναμη στις

φατρίες Το πρόβλημα είναι πως οι φατρίες ήδη στερούνται της νομιμοποίησης που διέθεταν (ειδικά

μετά το 1995) και δεν μπορούν να ξεφύγουν από το κλίμα του πολέμου επικράτησης (turf war) ενώ η

συνοχή τους έχει τρωθεί σε μεγάλο βαθμό οι υπο-φατρίες είναι εκείνες που μπορούν να επιδείξουν

συνοχή και αλληλεγγύη απαραίτητες για τον σχηματισμό κυβέρνησης αλλά δεν καλούνται αυτές να

συμμετάσχουν στις συζητήσεις

Και σ αυτήν τη μέθοδο το κύριο ζήτημα είναι οι Πολέμαρχοι που συγκροτούν τις μισθοφορικές

ομάδες και προσπαθούν να υπονομεύσουν κάθε απόπειρα επίλυσης της σύγκρουσης καθώς πολλά

οφέλη διακυβεύονται στην περίπτωση που το καθεστώς τρόμου εντός του οποίου έχουν ισχύ

αντικατασταθεί από ένα ευνομούμενο κράτος Επόμενο είναι ότι εάν μια διεθνής κίνηση για την

επίλυση του Σομαλικού ζητήματος δεν τους λάβει υπόψιν της (όπως η δυναμική προσέγγιση δηλαδή)

θα υπονομευτεί εκ των έξω ενώ εάν τους λάβει υπόψιν της θα υπονομευτεί εκ των έσω

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 21: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

21

Η Συγκεντρωτική από την κορυφή προς τη βάση προσέγγιση που δοκιμάστηκε από την

UNOSOM II (1993) αλλά και το 2002 στις διαπραγματεύσεις του ElDoretNairobi (IGAD)60

επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους (όχι ομοσπονδίας) ndash εξ ου και η ονομασία

laquoσυγκεντρωτικήraquo Η εξουσία κατανέμεται γεωγραφικά στους πολέμαρχους όχι τις φυλές ή τις

φατρίες ενώ η Άνω και η Κάτω Βουλή εκφράζουν το κράτος συνολικά και τους πολίτες αντιστοίχως

Και αυτή η προσέγγιση νομιμοποιούσε τους Πολεμάρχους η δε ισχύς που τους προσέδωσε

χρησιμοποιήθηκε προς όφελος δικό τους και όχι για το κοινό (εθνικό) καλό καθώς όπως

προαναφέρθηκε δεν έχουν συμφέρον να τερματιστεί η σύγκρουση αφού από την αναρχία αντλούν

την δύναμή τους και επιπλέον εξασφαλίζουν ασυλίαατιμωρησία για τα εγκλήματά τους

παρελθοντικά και μελλοντικά Θεωρήθηκε επιπλέον ως άνωθεν-έξωθεν επιβαλλόμενη ενώ οι

διορισμοί προσωπικοτήτων (κυρίως μελών της Σομαλικής διασποράς χρόνια απομακρυσμένων από

τα εθνικά δρώμενα) στους οποίους προχώρησαν οι διαμεσολαβητές ενίσχυσαν την καχυποψία των

Σομαλών για τις επεμβάσεις τρίτων Τέλος οι διοργανώτριες χώρες της διάσκεψης ενεπλάκησαν σε

διαφωνίες και συγκρούσεις οι ατζέντες τους δεν μπορούσαν να συντονιστούν επόμενο ήταν να έχει

μικρή διάρκεια και αυτή η απόπειρα χωρίς αποτελέσματα

Παρεμφερή στόχο δηλαδή το ενιαίο κράτος αλλά διαφορετική ldquoφοράrdquo καθώς ξεκινά από τη

βάση με κατεύθυνση την κορυφή είχε η συγκεντρωτική βάση-προς-κορυφή προσέγγιση που έλαβε

χώρα από το 2000 υπό την εποπτεία του IGAD και κατέληξε στην Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση

του 2004 (TNG)61 Απηύθυνε πρόσκληση σε κοινωνικές ομάδες (γυναικείες οργανώσεις φατρίες)

μη κυβερνητικές οργανώσεις ndash δηλαδή την οιονεί Κοινωνία των Πολιτών Ήταν η πρώτη απόπειρα

(μετα από 13) που δεν έθεσε στο κέντρο τους Πολεμάρχους ενώ οι Ισλαμικές οργανώσεις είχαν μεν

προσκληθεί ως παρατηρητές αλλά αποχώρησαν μετα από μικρό διάστημα καθώς έλαβαν εντολή

από τους Πολεμάρχους που ηγούνταν των οργανώσεών τους Όπως ήταν φυσικό τόσο οι

πολέμαρχοι όσο και το laquoalter egoraquo τους δηλαδή οι ισλαμικές οργανώσεις απέρριψαν εκ προοιμίου

το αποτέλεσμα που προδιαγραφόταν και που ήταν η Μεταβατική Εθνική Κυβέρνηση Ταυτοχρόνως

δε λόγω της κυρίαρχης θρησκείας στη Σομαλία της ισλαμικής η Αιθιοπία διαφώνησε με την

διαδικασία καθώς η βάση θα αναδείκνυε παράγοντες που ως προς το θρήσκευμα θα

αντανακλούσαν την πληθυσμιακή σύνθεση στην καλύτερη περίπτωση κι αυτό δεν συνέπιπτε με όσα

60 MULUGETA 200928 61 Βλ χαρακτηριστικά IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of IGAD In Regional Peace Initiatives And Post

Conflict Reconstructionrdquo σ 11-17 httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 22: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

22

η χριστιανική Αιθιοπία θεωρούσε ως συμφέροντα Η στάση αυτή της γείτονος χώρας έμελλε να

μετουσιωθεί σε εισβολή στην Σομαλία το 2006

6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης

ΟΙ συνέπειες της μη επίλυσης έχουν χωριστεί σε εκείνες που επιφέρει η αποτυχία της διευθέτησης

των ζητημάτων αφ ενός δηλαδή η διαπιστωμένη αδυναμία των διεθνώνπεριφερειακών

οργανισμών να ακολουθήσουν την ενδεικνύμενη πολιτική που έχει και τις περισσότερες διεθνείς

διαστάσεις και αφετέρου οι συνέπειες από την συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε

διεθνές επίπεδο όσο και στο εθνικό

Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς

Η αποτυχία των διεθνών παρεμβάσεων να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην

Σομαλία και ειδικά τα απεχθή γεγονότα του 1993 άλλαξαν πολλά στον τρόπο παρέμβασης της

Διεθνούς Κοινότητας σε συγκρούσεις επηρέασε άμεσα και αμέσως τον ρου της Ιστορίας των χωρών

εκείνων που ακολούθησαν την Σομαλική περίπτωση και είχαν ανάγκη τη συνδρομή της διεθνούς

κοινότητας- αλλά και τα ίδια τα κείμενα της διεθνούς πολιτικής όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο

του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Και φυσικά την ίδια τη Σομαλία

Πιο συγκεκριμένα Η διεθνής Κοινότητα παρέμεινε μετά το Σύνδρομο της Σομαλίας αδιάφορη η

ασυγκίνητη μπροστά στην γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα62 το 1994 800 χιλιάδες

νεκροί μέσα σε 100 μέρες αλλά η Διεθνής Κοινότητα δεν παρενέβη Επίσης στους πολέμους της

πρώην Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησαν στη δεκαετία οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Μπιλ

Κλίντον63 κατ αρχήν άργησαν να εμπλακούν και κατά δεύτερον όταν τελικά ενεπλάκησαν μέσω του

ΝΑΤΟ και όχι του ΟΗΕ έμειναν πιστοί

στην στρατηγική των μηδενικών απωλειών έξι χρόνια μετά τη Σομαλία τα αμερικανικά αεροπλάνα

της Νατοϊκής αποστολής βομβάρδιζαν από ύψος τέτοιο ώστε να υπερίπτανται των αντιαεροπορικών

πυρών ndash με ο τι σήμανε αυτό για την ακρίβεια των στόχων τους και τις απώλειες αμάχων στο

62 CLARKE W amp HERBST J (1996) 63 GLANVILLE 2011

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 23: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

23

Γιουγκοσλαβικό έδαφος Κι αν δεν μεσολαβούσε η επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το

2001 η τακτική της μη εμπλοκής είναι πολύ πιθανόν πως θα συνεχιζόταν64

Ακόμα όμως και για αυτήν την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου τα γεγονότα στη Σομαλία έπαιξαν

ρόλο ο Μπιν Λάντεν δηλώνει εκείνη την περίοδο το 1993 μετά τη σύληση των πτωμάτων των

στρατιωτών και την αποχώρηση των ΗΠΑ ότι η Αμερική κατέρρευσε σαν laquoχάρτινη τίγρηςraquo65 ndash η

παρομοίωσή του αναζωπυρώνει τις αντιαμερικανικές διαθέσεις των πιστών και κερδίζει πόντους για

το κίνημά του στον αραβικό κόσμο

Σε επίπεδο γενικά της πολυμερούς επέμβασης η Ειρηνευτική δύναμη της UNITAF66 και μετά της

UNOSOM ΙΙ ήταν εξουσιοδοτημένη να προχωρήσει στην επιβολή της ειρήνης με όλα τα μέσα

δηλαδή ενέπιπτε στο κεφάλαιο VII του Χάρτη των ΗΕ Οι δε υπερ-αισιόδοξες εκτιμήσεις του Γενικού

Γραμματέα του ΟΗΕ Μπ Μπ Γκάλι67 πριν την αποστολή του Δεκεμβρίου του 1992 στο πλαίσιο της

laquoΑτζέντας για την Ειρήνηraquo68 αναιρέθηκαν από τον ίδιο το γραμματέα με την έκδοση ενός

laquoΣυμπληρώματοςraquo για την συγκεκριμένη ατζέντα μετά την καταστροφή στη Σομαλία το 199569 Στο

συμπλήρωμα ο ΓΓ δηλώνει με λίγα λόγια ότι laquoο ΟΗΕ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για

επιχειρήσεις όπως στη Σομαλία μεγάλες περίπλοκες και φιλόδοξεςraquo70 Οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις

πλέον περιορίζονται σε καθήκοντα που εμπίπτουν στο άρθρο VI επίβλεψης και εποπτείας υπό τους

όρους της ουδετερότητας αμεροληψίας μη χρήσης βίας παρα μόνο για λόγους άμυνας των μελών

της αποστολής πάντα με την συγκατάθεση των εμπλεκομένων και υπό τον έλεγχο του ΓΓ του ΟΗΕ

Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης

Πέρα από τις επιπτώσεις της κατάληξης της προσπάθειας της Διεθνούς Κοινότητας υπάρχει και

άλλη μια κατηγορία επιπτώσεων εκείνες που έχει η διαιώνιση της σύγκρουσης Αυτές είναι

πολυποίκιλες και αφορούν την ίδια τη Σομαλία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική της περιφέρεια

και κατ επέκτασιν κι όλον τον κόσμο

64 KULL 2002 65 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ 2003395 66 POOLE WS 2005 67 Επηρεασμένες και από την αδιαμφισβήτητη επιτυχία της πολυμερούς αποστολής νωρίτερα στο ΙράκΚουβέιτ το 1991 68 UN Secretary General ldquoAn Agenda for Peacerdquo 1992 httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 69 UN Secretary General 1995 httpwwwunorgDocsSGagsupphtml 70 ALLEN 1997

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 24: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

24

Οι συνέπειες για την ίδια τη χώρα είναι ή παραμονή της σε κατάσταση αναρχίας η οποία

συνεπάγεται τις συνθήκες που περιγράφουμε λιμός71 δίψα ανέχεια βία θάνατος Οι νεκροί κάθε

μέρα από πείνα το 2011 όπως και το 1992 φτάνουν τους χίλιους72 οι περισσότεροι από τους

οποίους παιδιά73 Για την ευρύτερη περιφέρεια παρατηρούνται προβλήματα που εδράζονται στην

αδυναμία της Σομαλίας να ελέγξει τα εδάφη της να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο και αποφάσεις

Διεθνών Οργανισμών ή να συνάψει οποιαδήποτε διμερή πολυμερή ή διεθνή συνθήκησυμφωνία

ως αξιόπιστος εταίρος Η πειρατεία το λαθρεμπόριο το trafficking είναι συνήθη προβλήματα στην

επίλυση των οποίων δεν μπορεί να στέρξει η Σομαλία Στρατόπεδα εκπαιδεύουν τρομοκράτες χωρίς

να είναι σε θέση74 να παρέμβει η ίδια ή να εγγυηθεί έστω τη στήριξη των διεθνών Δυνάμεων που θα

παρενέβαιναν ndash όμως ούτε αυτό μπορεί να γίνει αφού η Κυβέρνηση ακόμα και να δηλώσει πως θα

αποδεχτεί την όποια αποστολή δεν έχει σημασία γιατί η Κυβέρνηση δεν ελέγχει το έδαφος ούτε

κατέχει το μονοπώλιο της βίας Σε επίπεδο υγείας δε η χώρα δεν μπορεί να σεβαστεί ούτε και να

συνάψει εξάλλου οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας όπως να περιορίσει μολυσματικές

ασθένειες κλείνοντας τα σύνορά της ndash μόνο οι όμορες χώρες μπορούν να το κάνουν σε τέτοια

περίπτωση επωμιζόμενες αποκλειστικά το βάρος και την ευθύνη γιατί η Σομαλική Κυβέρνηση δεν

έχει τα μέσα

7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου

Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)

Πριν επιχειρηθεί η ανάλυση των προτάσεων προς την επίλυση κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά

σε ορισμένα πολιτισμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Σομαλική κοινότητα και τη νοοτροπία και

που ενώ μπορεί και να αποτελούν αίτιο σύγκρουσης εντός του πληθυσμού είναι δυνατόν με τους

κατάλληλους χειρισμούς να γίνουν η laquoκοινωνική κόλλαraquo που θα φέρει την πολυπόθητη κοινωνική

συνοχή και θα ενισχύσει το ανύπαρκτο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητα για οποιαδήποτε

ελπίδα εξομάλυνσης της κατάστασης To ζήτημα βέβαια σε κάθε περίπτωση και για κάθε φαινόμενο

71 IDARAT MARITIME httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360 72 NATIONAL POST 2011 httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-

most-severe-crisis 73UNORG httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml 74 WASHINGTON POST (20081221)

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 25: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

25

είναι να καταλαβαίνουμε υπό ποιες προϋποθέσεις αυτό δρα πολλαπλασιαστικά στη σύγκρουση και

υπό ποιες την αμβλύνει

Το πρώτο σημείο που πρέπει να εστιάσουμε είναι πως η αντίληψη του Κράτους που έχει ο μέσος

Σομαλός δεν είναι συμβατή με εκείνη που επικρατεί στη Δύση γιατί οι εμπειρίες των ιθαγενών από

την κρατική εξουσία έχουν τις ρίζες τους στη δικτατορία του Siad Barre ή και από πριν αυτήν στην

αναρχία και το δυσλειτουργικό του πολυκομματισμού μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του

Κράτους τους Δηλαδή οι laquoθετικέςraquo τους εμπειρίες από την ύπαρξη κράτουςκυβέρνησης

προέρχονται από ένα καθεστώς όπου κυριαρχούσε ο φαβοριτισμός και η διάκριση μεταξύ φατριών

η καταπίεση ομάδων και ατόμων μιλιταρισμός και η μυωπική διακυβέρνηση75 Επόμενο είναι να μην

θεωρούν την ανάδειξη κεντρικής κυβέρνησης ως εξυπηρέτηση αλλά ως απειλή ndash ακόμα και χωρίς

τους Πολεμάρχους να διακηρύσσουν τα καλά και συμφέροντά τους περί του Κράτους

Δεύτερο σημείο όπου η Δύση γενικά έχει προκατάληψη αλλά θα πρέπει να αντιληφθούν και να

προσμετρήσουν οι αρμόδιοι τις διαφορετικές συνθήκες στην προκείμενη χώρα είναι η ισλαμική της

παράδοση Τα δικαστήρια της Sharirsquoa διατρέχουν οριζοντίως τις φυλέςφατρίες τα σύστησαν

αρχικά επιχειρηματίες με σκοπό την από-δραστηριοποίηση από την οικονομία του πολέμου στη

Somaliland κι από εκεί επεκτάθηκαν Δεν έχουν ισχύ όμως έναντι των Πολεμάρχων και είναι άδικα

πολλές φορές γι αυτό και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι Σομαλοί δεν επέδειξαν ποτέ ανοχή

στην ακραία τους μορφή - δηλαδή επί της ουσίας τη Τζιχάντ Κάθε ακραίο στοιχείο εντάθηκε και

πολλαπλασιάστηκε ακριβώς λόγω της αβάσιμης και άκαιρης επέμβασης της Αιθιοπίας ενάντια στην

ICU το 2006 Αυτό ηρωοποίησε στη συνείδηση πολλών Σομαλών το εξτρεμιστικό στρατιωτικό

παρακλάδι της ICU την Al Shabaab ndash αυτοεκπληρούμενη προφητεία δηλαδή η δράση της Δύσης

Σήμερα που και πάλι λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης η Al Shabaab έχει απολέσει μεγάλο

μερίδιο της ισχύος της είναι ευκαιρία οι μετριοπαθείς λογικές να εκμεταλλευτούν το κενό για να

επιλύσουν τη σύγκρουση με τρόπο βιώσιμο όχι να προσπαθούν επι ματαίω να δυτικοποιήσουν τη

χώρα και τις δομές της

Τρίτο σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας στην περιοχή είναι

το εθιμικό-τοπικό δίκαιο το xeer Ηθικός κώδικας ακατανόητος -και αδιανόητος- για τη Δύση που

όμως έχει λειτουργήσει εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή μεταξύ των φυλών και φατριών κεντρική

ιδέα του οποίου είναι η diya76 δηλαδή η αποζημίωση (ldquoblood moneyrdquo) Αυτή πληρώνεται από την

75 POWELL-FORD-NOWRASTEH 2006 76 Μεταξύ άλλων και στο Voice of America 20111114

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 26: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

26

φατρία ή ομάδα του υπεύθυνου ενός εγκλήματος77 προς το θύμα - ή την οικογένειά του αν έχει

αποβιώσει Βασικό για την κατανόηση της ιδέας του xeer είναι το γεγονός ότι τα υποκείμενα του

Δικαίου αυτού δεν είναι τα άτομα αλλά οι ομάδες (φατρίες συνήθως η αυτοί που έχουν αναλάβει

την αποπληρωμή της diyα) ενώ διαμεσολαβητές που καθορίζουν το εκάστοτε ποσό (σε είδος) είναι

οι γηραιοί των φατριώνφυλών Η πρακτική της diya έχει σαφή χρησιμότητα καθώς τερματίζεται

μέσω των αποζημιώσεων μια πιθανή αιτία βεντετών στο διηνεκές και άρα μετριάζεται η

αναμενόμενη βία αλλά από την άλλη στερείται του παραδειγματισμού που διαθέτει η παραδοσιακή

τιμωρία ή και το laquoοδόντα αντί οδόντοςraquo σε μια κουλτούρα ακραίας βίας αυτό μπορεί να σημαίνει

πως η ζωή δεν μετράει τίποτε παρα μόνο την laquodiyaraquo της και όποιος διαθέτει την αντίστοιχη

αποζημίωση είναι ελεύθερος να διαπράττει ανοσιουργήματα

Προτάσεις

Οι απόπειρες επίλυσης που θα ακολουθήσουν είναι απαραίτητο να διακρίνονται από μια

διαφορετική φιλοσοφία τόσο ως προς τα επιστρατευόμενα μέσα όσο και ως προς τους ίδιους τους

επιδιωκόμενους στόχους Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πώς στην παρούσα συγκυρία η ύπαρξη

ενιαίου συγκεντρωτικού78 Κράτους στη Σομαλία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα κυρίως γιατί οι

Σομαλοί δεν διαθέτουν εθνική συνείδηση για να αντιπαραβάλουν στις οικονομικές και άλλες

ανάγκες τους που θεωρούν πως θίγονται με την ανάδειξη μιας Κεντρικής Κυβέρνησης Αφετέρου σε

κάθε προσέγγιση του ζητήματος θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι παράμετροι που αναφέρθηκαν

προηγουμένως και που άπτονται του πολιτικού πολιτισμού της χώρας τόσο διαφορετικού από

εκείνου των αναλυτών και των διπλωματών που ασχολούνται με το ζήτημα

Σε επίπεδο αποφυγής συρράξεων ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης79 - σαν αυτό που ήδη

έχει δημιουργηθεί από την IGAD- θα πρέπει να τελειοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού καθώς λόγω

των πολυποίκιλων αιτιών και αφορμών για συγκρούσεις ο κίνδυνος για αναζωπύρωση ακόμα και σε

σχετικά ήρεμες περιόδους είναι πάντα μεγάλος

Παράλληλα η στρατηγική που η laquoαποτρεπτική δυναμικήraquo (ldquopreventive potentialrdquo)80 προκρίνει

είναι η επιστράτευση των ίδιων των θεσμών που ήδη υπάρχουν για να λυθούν τα προβλήματα που εν

77 laquoΈγκλημαraquo μπορεί να πρόκειται για φυσική κακοποίηση ύβρι κλοπή αλλά και για φόνο ή βιασμό 78 ADAM amp FORD 1998 79 GRAumlTZ 2008 80 GRAumlTZ 2008

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 27: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

27

πολλοίς οι ίδιοι δημιουργούν Εδώ εξετάζονται οι εγγενείς δυνατότητες των θεσμών δηλαδή να

περάσουν από την καταστροφή στη δημιουργία Οι υπάρχουσες δομές των φατριών βάσει του

βαθμού συγκεντρωτικότητάς τους και εξοικείωσης με την τοπική κοινότητα χρησιμοποιούνται για να

επιχειρηθεί η παρέμβαση στις ίδιες τις συνθήκες που δημιουργούν τη σύγκρουση

Επίσης προτείνεται η καθιέρωση της αιρεσιμότητας της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε η

διόλου ευκαταφρόνητη βοήθεια81 να δίδεται αποκλειστικά σε συλλογικότητες που διαθέτουν και την

νομιμοποίηση να τη διαχειριστούν και αποδεικνύουν τεκμηριωμένα ότι η βοήθεια φτάνει στον

προορισμό της και δεν αποτελεί λάφυρο κάποιας οργάνωσης ενώ παράλληλα η νομιμοφροσύνη

τους είναι έμπρακτη

Η ίδια η αποχώρηση82 τέλος χαρακτηρίζεται από ικανή μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ως

laquoδημιουργικήraquo καθώς είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η παρουσία της και μόνο ακόμα και αν

υποθέσει κανείς ότι είναι πλήρως ελεγχόμενη και καθ όλα ουδέτερη δεν θεωρείται ουδέτερη από

τους εμπλεκόμενους κι αφού δεν θεωρείται δεν είναι την βλέπουν ως δυνάμει εχθρό και όχι ως

καλής προαίρεσης διαμεσολαβητή Και μόνο η απομάκρυνσή της διεθνούς δύναμης αναμένεται

σύμφωνα με την άποψη αυτήν να ανακουφίσει την πίεση που υφίστανται οι τοπικές δυνάμεις λόγω

ανασφάλειας και φόβου των πολιτών Εξάλλου προϋπόθεση της επιτυχίας παρόμοιων αποστολών

είναι η συναίνεση των μερών αλλά ποιος θα τους εκπροσωπήσει πώς θα έχει αναδειχθεί θα γίνει

σεβαστή η θέση του Ακόμα περισσότερο ποια είναι τα μέρη γιατί και ο προσδιορισμός των

εμπλεκομένωναντιπάλων κάθε φορά είναι δύσκολος δεδομένων των παράλληλων συγκρούσεων

που λαμβάνουν χώρα

Ως προς την ίδια την υπόσταση του κράτους της Σομαλίας και τη μορφή που αυτό θα πάρει

(θεσμικά διοικητικά κοκ) η κείμενη οργάνωση της Somaliland θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως

υπόδειγμα Όμως και πάλι θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το διαφορετικό laquoκοινωνικό κεφάλαιοraquo83 με

δεδομένο το ότι στο Βορρά οι φατρίες δεν είχαν την ίδια τύχη με τον Νότο και επομένως η συνοχή

και η laquoεθνικήraquo συνείδηση είναι πολύ πιο αξιόπιστη laquoκοινωνική κόλλαraquo που αποτελεί τη βάση για την

οικοδόμηση Κράτους σήμερα και στην Σομαλία όπως σε πολλές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής

η εθνική ταυτότητα είναι παράγωγο της σύγκρουσης όχι εργαλείο προς την επίλυσή της84

Αντιστοίχως στον Νότο θα μπορούσε να θεσπιστεί σύστημα Κοινοτήτων κι όχι Υπουργικού

Συμβουλίου με αρμοδιότητες γεωγραφικά κατανεμημένες κι όχι τομεακά

81 BAYNE 2001 82 BRUTON 2009 83 CONCILIATION RESOURCES httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp 84 KLEIN 2009

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 28: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

28

Η διακυβέρνηση του κράτους που θα συσταθεί αυτή κρίνεται σκόπιμο να είναι μη-κομματική

καθώς τα κόμματα είναι ευεπίφορα σε συμφέροντα που γίνονται αντιληπτά ως έχοντα μηδενικό

άθροισμα κάτι που καθόλου δεν θα συντείνει προς την επίλυση των συγκρούσεων αλλά αντιθέτως

θα επιτείνει την δημιουργία συμμαχιών βάσει οικονομικού και μόνο οφέλους εις βάρος του

κοινωνικού συνόλου Σύμφωνα με την θεώρηση της αποτρεπτικής δυναμικής αντιθέτως θα πρέπει

να επενδυθεί πολιτικό κεφάλαιο στο δυνατό σημείο της κοινωνικής οργάνωσης στην επικράτεια που

δεν είναι άλλο από την οικογένεια ndash αξιοκρατικές διαδικασίες είναι εκτός παιχνιδιού στην Σομαλία

καθώς η στήριξη των μελών της οικογένειας θεωρείται υπέρτατο καθήκον Θα πρέπει επομένως

θέσεις κλειδιά να διαμοιραστούν σε όσες περισσότερες οικογένειες είναι δυνατόν ώστε να μην

συγκεντρώνεται η ισχύς στους ολίγους πρώτον και δεύτερον οι θέσεις κλειδιά αυτές να

συνοδεύονται όχι από εξουσία αλλά από ευθύνες για να μην δημιουργούνται σημεία προστριβών

και εκμετάλλευση καταστάσεων από επιτήδειους εντός και εκτός κράτους Πάση θυσία θα πρέπει να

αποφευχθεί δηλαδή η απόδοση πόρων και πηγών σε μεμονωμένες ομάδες που θα νέμονται κατrsquo

αποκλειστικότητα την εξουσία Κατrsquo ουδένα τρόπο δεν θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να υποδείξει

καν ή να στηρίξει για ένα αξίωμα ένα συγκεκριμένο πρόσωπο85 καθώς έτσι αναιρεί την όποια

ουδετερότητα την χαρακτηρίζει ως τότε

Σημαντική επίσης είναι η στρατηγική και οι επιμέρους τακτικές που θα ακολουθηθούν στα

ζητήματα της οικονομίας της περιοχής Γεγονός είναι πώς η ανέχεια και η ανεργία έχει οδηγήσει τον

πληθυσμό σε επιλογές που καταστρατηγούν τα ίδια του τα δικαιώματα και δημιουργούν έναν φαύλο

κύκλο οικονομίας του πολέμου διαιωνιζόμενης ανέχειας και ανεργίας που είναι πολύ δύσκολο να

διαρραγεί Παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι η μέθοδος laquoΑνάπτυξη

καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo (CDD) και laquoΑνοικοδόμηση καθοδηγούμενη από την Κοινότηταraquo

(CDR)

Η στήριξη προς μια οικονομία άλλη από εκείνη του πολέμου όπως αυτή θα χρωματιστεί από τις

τοπικές συνήθειες και ανάγκες θα μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη εάν αφορά σε ήδη

επιτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες παραδείγματος χάριν των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

αλλά και του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος βασισμένου στα εμβάσματα που μετά την 11η

Σεπτεμβρίου αποδιοργανώθηκε λόγω των συνεχών ελέγχων και της ασφυκτικής ρύθμισης Επιπλέον

με την υποστήριξη αυτού του είδους της οικονομίας προσφέρονται εναλλακτικοί τρόποι

βιοπορισμού για τους φτωχούς πολίτες ώστε να μην είναι ευεπίφοροι σε πιέσεις των πολεμάρχων να

στρατολογηθούν ως μισθοφόροι

85 ACUS httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 29: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

29

Εν τέλει η λύση θα πρέπει όχι απλώς να παρακάμπτει αλλά να εξουδετερώνει την ισχύ των

πολεμάρχων86 και αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με την δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου τέτοιου που

να αντισταθμίζει τα οφέλη της οικονομίας και κοινωνίας του πολέμου το ατομικό να

υπερφαλαγγίζεται από το κοινωνικό καλό Η προώθηση υψηλών στόχων που παρακάμπτουν την

ασυμβατότητα των στόχων χαμηλού (ατομικού) επιπέδου μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της

κατανομής όχι αξιωμάτων αλλά ευθυνών όχι εξουσίας αλλά υποχρεώσεων προς την οικογένεια

καιή τη φατρία Οι φατρίες είναι οι τοπικές δομές που είναι πιθανότερο να καρποφορήσει η όποια

προσπάθεια εάν επιστρατευτούνκινητοποιηθούν καθώς είναι οι μόνες που μπορούν να

δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινωνικό κεφάλαιο

Επίσης αναγκαίο είναι να λυθεί το ζήτημα της Somaliland87 όπου οι φατρίες εγγυώνται ένα

κοινωνικό κεφάλαιο και τώρα βαίνουν προς δημοκρατικές δομές πολυκομματισμό εναλλαγή

κομμάτων στην εξουσία και λοιπές πρακτικές που διακρίνουν τα δημοκρατικά καθεστώτα Η κοινωνία

της Somaliland έχει προχωρήσει πολύ από το laquoόλοι εναντίον όλωνraquo και τις ευκαιριακές συμμαχίες

στην απόκτηση εθνικής συνείδησης με την έννοια των κοινών προσδοκιών για το μέλλον Θα πρέπει

εάν ευοδωθεί η αλλαγή κυβέρνησης αναίμακτα επι μακρά περίοδο να της παραχωρηθεί η

ανεξαρτησία υπό την εγγύηση της Διεθνούς κοινότητας κάτι που ενδέχεται να παραδειγματίσει και

την νότια-κεντρική Σομαλία προς την υιοθέτηση θεσμών και διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε

σταδιακή εξομάλυνση Η Somaliland ήδη παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις των εμπλεκομένων

της Σομαλίας και εάν τα αποτελέσματα δεν τη βρίσκουν σύμφωνη προτίθεται να αποσχιστεί με κάθε

τίμημα η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να επιληφθεί της κατάστασης καταλλήλως ώστε να

προληφθούν άσχημες καταστάσεις

8 Αντί επιλόγου

Για πολύ σύντομη κατακλείδα της εργασίας θα ταίριαζε να τονίσουμε πως η περίπτωση της

Σομαλίας είναι περισσότερο αρμοδιότητα της κοινωνιολογίας και της εθνογραφίας ή

ανθρωπολογίας η Διπλωματία των Διεθνών σχέσεων είναι ένα ακόμα μέσο Επίλυσης των Διεθνών

86 HANSEN 2003 87 PHAM 2011b

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 30: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

30

Συγκρούσεων αφού όμως έχουν εις βάθος διερευνηθεί τα αίτια και οι πραγματικές συνθήκες στον

χώρο και οι πραγματικές διαστάσεις της περιρρέουσας ατμόσφαιρας εξαντλητικά

Όπως καθίσταται φανερό στον μελετητή των γεγονότων και των θεωριών που έχουν γραφτεί για

το εν λόγω ζήτημα το συμπέρασμα είναι πως δεν πρόκειται περι μιας συνήθους σύγκρουσης αλλά

περι -συνεχών ή αποσπασματικών- παραδειγμάτων της εν γένει κουλτούρας βίας που για ποικίλους

ιστορικούς λόγους έχει επικρατήσει στην περιοχή και που για άλλους ή τους ίδιους λόγους

διαιωνίζεται

Η Διεθνής Κοινότητα και οι άλλοι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι δρώντες θα πρέπει κατrsquo αρχήν

και κατrsquo αρχάς και ειδικά τώρα που το κύρος των εξτρεμιστικών οργανώσεων έχει τρωθεί88 να

φροντίσουν να επανέλθουν στις συνειδήσεις των πολιτών ως έξωθεν διαμεσολαβητές

καλοπροαίρετοι και αμερόληπτοι όχι ως άνωθεν διαχειριστές της κατάστασης89 Τα επόμενα βήματα

θα πρέπει να αφορούν στην συμβίωση μεταξύ των ντόπιων και όχι εξ αρχής στην κατασκευή ενός

επίπλαστα ενιαίου Κράτους με επείσακτους διακυβερνητικούς θεσμούς γιατί η

προτεινόμενηεπιβαλλόμενη τελικά λύση είναι μέρος του προβλήματος90 επι μακρό χρονικό

διάστημα ο laquoγιαλόςraquo δεν μπορεί να είναι laquoστραβόςraquo κι επομένως ο πλους της Διεθνούς Κοινότητας

είναι που χρήζει αναθεώρησης

88 BURTON amp PHAM 2011 89 VOICE OF AMERICA (20111111) 90 PHAM 2011b

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 31: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ι Παγκόσμια Τράπεζα στοιχεία για τη Σομαλία91

91 httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVANCED

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 32: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

32

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ92

1 ADAM H AND FORD R (1998) ldquoRemoving Barricades in Somalia Options for Peace and Rehabilitationrdquo United

States Institute of Peace httpwwwusiporgfilesresourcespwks24pdf

2 AFRICAN UNION MISSION IN SOMALIA (AMISOM) httpamisom-auorg

3 AFRICAN-UNIONORG ldquoAfrican Union Mission in Somalia (AMISOM)rdquo httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomamisomhtm httpwwwafrica-

unionorgrootauaucdepartmentspscamisomAMISOM_Backgroundhtm

4 AL JAZEERA (20111123) ldquoConflict threatens Somalia aid effortrdquo 23 Nov 2011

httpwwwaljazeeracomnewsafrica2011112011112219158358582html

5 ALLEN RD Major (1997) ldquoLessons From Somalia The Dilemma Of Peace Enforcementrdquo Executive Summary

Subject Area ndash General CSC 1997 httpwwwglobalsecurityorgmilitarylibraryreport1997Allenhtm

6 ATLANTIC COUNCIL AT 50 (2011) ldquoFrom North Korea to South Sudan The Path of Crisis and the European

Responserdquo (92311 ndash Transcript) httpwwwacusorgeventnorth-korea-south-sudan-path-crisis-and-

european-responsetranscript

7 ATLANTIC COUNCIL AT 50 ldquoUnited States Policy Towards Africa Lessons Learnedrdquo (92111 ndash Transcript)

httpwwwacusorgeventunited-states-policy-towards-africa-lessons-learnedtranscript

8 BAVOSO J (2008) ldquoStrategies for conflict resolution in Somaliardquo Diplomatic Courier (DC)

httpwwwisnethzchisnCurrent-AffairsSecurity-Watch-ArchiveDetailots591=4888caa0-b3db-1461-

98b9-e20e7b9c13d4amplng=enampid=88466

9 BAYNE S (2001) ldquoThe European Unions Political and Development Response to Somaliardquo (ECDPM Discussion

Paper 25) Maastricht ECDPM

httpwwwecdpmorgWeb_ECDPMWebContentFileStrucnsfindexhtmReadFormampCEACE3D9644F34

FAC1256C8B0035E486

10 BBC (20050822) ldquoSomalias violence catastrophicrdquo 22 August 2005

httpnewsbbccouk2hiafrica4173230stm

11 BBC (20090415) ldquoPiracy symptom of bigger problemrdquo 1542009

httpnewsbbccouk2hiafrica8001183stm

12 BBC (20090422) ldquoIts a pirates life for merdquo 2242009 httpnewsbbccouk2hiafrica8010061stm

13 BBC (20090427) ldquoSomali piracy Global maprdquo 2742009

httpnewsbbccouk2hiin_depth8011158stm

14 BBC (20090513) ldquoQampA Somalias conflictrdquo 13 May 2009

httpnewsbbccouk2hiafrica4760775stm

15 BBC (20090524) Harper M ldquoChasing the Somali piracy money trailrdquo 2442009

httpnewsbbccouk2hiafrica8061535stm

16 Bbc (20090604) ldquoInside story of Somali pirate attackrdquo 462009

httpnewsbbccouk2hiafrica8080098stm

17 BBC (20090616) ldquoSomali navy chief Worlds worst jobrdquo 1662009

httpnewsbbccouk2hiafrica8096137stm

18 BBC (20090703) Harding A ldquoMeeting Somalias al-Shababrdquo 372009

httpnewsbbccouk2hiafrica8133127stm

19 BBC (20091001) ldquoBehind Somalias Islamist rivalryrdquo 1102009

httpnewsbbccouk2hiafrica8284958stm

20 BBC (20091102) ldquoQampA Somali piracyrdquo 2112009 httpnewsbbccouk2hiafrica7734985stm

21 BBC (20091105) ldquoSaudi lifts Somali livestock banrdquo 5 November 2009

httpnewsbbccouk2hi8345370stm

22 BBC (20091118) Kotecha S ldquoFBI probe biggest plot since 911rdquo 18112009

httpwwwbbccouknewsbeat10003036

92 Οι σύνδεσμοι που δίνονται ελέγχθηκαν και ίσχυαν στις 21122011 2300-2400

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 33: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

33

23 BBC (20110126) ldquoSomalia 20 years of anarchyrdquo 2612011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-

12285365

24 BBC (20111121) ldquoSomalia profilerdquo 21112011 httpwwwbbccouknewsworld-africa-14094503

25 BEacuteATRICE POULIGNY B (2005) ldquoCivil Society and Post-Conflict Peacebuilding Ambiguities of International

Programmes Aimed at Building lsquoNewrsquo Societiesrdquo France Security Dialogue vol 36 no 4 December 2005

Center for International Studies and Research ndash Sciences Po Paris

26 BRITISH-EMPIRECOUK ldquoBritish Somalilandrdquo httpwwwbritishempirecoukmaproombritishsomalilandhtm

27 BRONWYN BRUTON B (2009) ldquoIn the Quicksands of Somalia Where Doing Less Helps Morerdquo Foreign

Affairs Magazine NovDec 2009

28 BRUTON B and PHAM PJ (2011) ldquoHow to End the Stalemate in Somaliardquo Foreign Affairs

httpwwwforeignaffairscom 3092011

29 CHRISTIAN SCIENCE MONITOR (20111130) Pflantz M ldquoSomali Islamists ban aid groups renewing famine

concernsrdquo 30 November 2011

httpwwwcsmonitorcomWorldAfrica20111130Somali-Islamists-ban-aid-groups-renewing-famine-

concernsutm_source=feedburneramputm_medium=feedamputm_campaign=Feed3A+feeds2Fworld+28Christia

n+Science+Monitor+|+World29

30 CIA WORLD FACTBOOK Somalia httpswwwciagovlibrarypublicationsthe-world-

factbookgeossohtml

31 CLARKE W amp HERBST J (1996) ldquoSomalia and the future of humanitarian interventionrdquo Foreign Affairs Vol 75

Iss2 New York MarApr 1996 httpwwwmtholyokeedu~jwesternir317clarkhtm

32 Glanville L (2011) ldquoSomalia Reconsidered An Examination of the Norm of Humanitarian Interventionrdquo

httpsitestuftsedujhafiles201104a178pdf

33 GLOBALSECURITYORG - ldquoOperation lsquoRestore Hopersquordquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryopsrestore_hopehtm

34 GLOBALSECURITYORG - ldquoSomalia Civil War - Southern Somaliardquo

httpwwwglobalsecurityorgmilitaryworldwarsomalia-southhtm

35 GOLDSMITH P (1997) ldquoCattle Khat and Guns Trade Conflict and Security on northern Kenyas Highland-

Lowland Interfacerdquo Draft Version Conflict and Conflict Management in the Horn of Africa - case study Aid for

Pastoral Peoples Education and Livelihood APPEAL-KENYA (An Isiolo based NGO) May 1997

httpwwwpaysontulaneeduconflictCs20StGOLDSFIN2html

36 GRAumlTZ R (2008) ldquoCivil Conflict Resolution Opportunities and constraints Focal Point Somaliardquo Zivik forum

The Institut fuumlr Auslandsbeziehungen (Institute for Foreign Cultural Relations ifa) Berlin 12112008

37 HANSEN SJ (2003) ldquoWarlords and Peace Strategies The Case of Somaliardquo The Journal of Conflict Studies

57 2003

38 HISTORY CHANNEL (2003) ldquoThe True Story Of Black Hawk Downrdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=rhnLWWDBKiA

39 IDARAT MARITIME (2011) ldquoSomalia Piracy Possible Deployment of Heavy Weaponsrdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=355

40 IDARAT MARITIME (20110718) ldquoSomalia The 2011 Faminerdquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=360

41 IDARAT MARITIME (2011b) ldquoThe Importance of Customary Law in Somaliardquo

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=334

42 IDARAT MARITIME ldquoSomalia The hidden Cost of Piracyrdquo 1662011

httpwwwidaratmaritimecomwordpressp=352

43 IGAD - INTERGOVERNMENTAL AUTHORITY ON DEVELOPMENT httpwwwigadorg

44 IGAD (2003) Conference ldquoStrengthening The Role Of Igad In Regional Peace Initiatives And Post Conflict

Reconstructionrdquo Grand Regency Hotel Nairobi 1-3 December 2003

httpwwwisscozaafregorgunity_to_unionpdfsigadconfdec03pdf

45 INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES (2005) ldquoAfrica Fact Files- Somaliardquo

httpwwwisscozaAFprofilesSourceshtml

46 IRIN (2000) ldquoSOMALIA IRIN Focus on Saudi livestock banrdquo In-depth Surviving disaster 22 September 2000

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 34: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

34

47 KENTV (20111019) ldquoThe Cost of War Kenya in Somaliardquo 19102011

httpwwwkentvnetindexphpbusinessitem79-the-cost-of-war-kenya-in-somalia

48 KLEIN A (2009) ldquoPolitics Conflict and Conflict Resolution in the Horn of Africa Eritrea Ethiopia Somalia and

Sudanrdquo httpnewifaanetorgp=437

49 KULL S (2002) ldquoPublic Attitudes Towards Multilateralismrdquo In ldquoMultilateralism and US Foreign Policy

Ambivalent Engagementrdquo edited by Patrick S amp Shepard F 99-120 Lynne Reiner

50 MEGATV (2005) ldquoΕμπόλεμη Ζώνη Black Hawk - Η Αληθινή Ιστορίαrdquo

httpwwwmegatvcomwarzonepagesaspcatid=15508ampsubid=2amppubid=3057727

51 MENKHAUS M (2005) ldquoKenya-Somalia Border Conflict Analysisrdquo report for review by the United States

Agency for International Development Development Alternatives Inc (DAI) 318 2005 httpwwwsomali-

jnaorgdownloadsKenya-Somalia20Menkhaus2028229pdf

52 MULUGETA Κ (2009) ldquoThe Role of Regional and International Organizations in Resolving the Somali Conflict

The Case of IGADrdquo Friedrich Ebert-Stiftung Addis Ababa

httplibraryfesdepdf-filesbuerosaethiopien07937-bookpdf

53 NATIONAL POST (20110801) ldquoFamine in Somalia The numbers behind worldrsquos lsquomost severersquo crisisrdquo 482011

httpnewsnationalpostcom20110804famine-in-somalia-the-numbers-behind-worlds-most-severe-

crisis

54 OSMAN lsquoSHUKErsquo AA (2010) ldquoOrder out of chaos Somali customary law in Puntland and Somalilandrdquo

Conciliation Resources httpwwwc-rorgour-workaccordsomaliaorder-chaosphp

55 PBSorg ldquoAmbush in Mogadishurdquo Chronology PBS

httpwwwpbsorgwgbhpagesfrontlineshowsambushetccronhtml

56 PHAM P (2011a) ldquoSomalia Beyond the Faminerdquo Atlantic Council at 50 01082011

httpwwwacusorgnew_atlanticistsomalia-beyond-famine

57 PHAM P (2011b) ldquoPrepared Statement of Director Michael S Ansari Africa Center Atlantic Council before the

United States House of Representatives Committee on Foreign Affairs Subcommittee on Africa Global Health

and Human Rights and Subcommittee on Terrorism Nonproliferation and Trade on lsquoAssessing the

Consequences of the Failed State of Somaliarsquordquo 772011 Washington DC

58 POOLE WS (2005) ldquoAugust 1992-March 1994 The Effort to Save Somaliardquo Joint History Office Office of the

Chairman of the Joint Chiefs of Staff httpwwwdticmildoctrinedoctrinehistorysomaliapdf

59 POWELL B FORD R NOWRASTEH A (2006) ldquoSomalia After State Collapse Chaos or Improvementrdquo

Independent Institute Working Paper Number 64

httpwwwindependentorgpdfworking_papers64_somaliapdf

60 RELIEFWEB (20111130) ldquoThe Somali government condemns the recent wave of bombings against People in

Hospitals and Schoolsrdquo 30 November 2011 httpreliefwebintnode462129

61 REUTERS (20111130) Nebehay S ldquoS Somali Islamists urged to lift ban on aid groupsrdquo 30 November 2011

httpafreuterscomarticletopNewsidAFJOE7AT09R20111130

62 REUTERS (20111028) Maasho A ldquoOperation Somalia The US Ethiopia and now Kenyardquo

httpblogsreuterscomafricanews20111028operation-somalia-the-u-s-ethiopia-and-now-kenya

63 REUTERS (20111102) Lough R ldquoAnalysis Ethiopia dragged reluctantly back into Somaliardquo 2112011

httpwwwreuterscomarticle20111125us-kenya-somalia-idUSTRE7AO0GU20111125

64 REUTERS (20111107) ldquoSomali livestock exports to jump as Saudi ban endsrdquo 7 November 2011

httpafreuterscomarticleinvestingNewsidAFJOE5A609820091107

65 REUTERS (20111209) Mohamed I ldquoUN chief visits Somalia for first time since 1993rdquo 9122011

httpafreuterscomarticleethiopiaNewsidAFL5E7N91WE20111209

66 REYNAL-QUEROL M (2002) ldquoEthnicity Political Systems And Civil Warsrdquo Journal Of Conflict Resolution Vol

46 No 1 February 2002 29-54

67 SCHWOEBEL MH (2001) ldquoDeacutejagrave vu Famine and Crisis in Somaliardquo 1292011 United States Institute of Peace

httpwwwusiporgpublicationsd-j-vu-famine-and-crisis-in-somalia

68 SOMALI COMMUNITY ACTION TEAM (SCAT) - (2006) ldquoChewing Qat Impacts On Somali Families And

Communities In Lewishamrdquo

httpwwwdevelopmentfocusorgukDevelopment_FocusResearch_filesscatfinal25janpdf

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 35: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

35

69 THE ECONOMIST (20110203) ldquoSomali piracy At seardquo 03022011

httpwwweconomistcomnode18070160

70 THE NEW YORK TIMES (20111209) ldquoSomaliardquo 09122011

httptopicsnytimescomtopnewsinternationalcountriesandterritoriessomaliaindexhtml

71 TRANSPARENCY INTERNATIONAL 2011 REPORT httpcpitransparencyorgcpi2011results

72 UN News Centre (20111209) ldquoSomalia at lsquocriticalrsquo juncture UN chief says in historic visit to Mogadishurdquo

9122011 httpwwwunorgappsnewsstoryaspNewsID=40675ampCr=Somali

73 UN SECRETARY GENERAL (1992) ldquoAn Agenda for Peace Preventive diplomacy peacemaking and peace-

keepingrdquo httpwwwunorgDocsSGagpeacehtml 1761992

74 UN SECRETARY GENERAL (1995) ldquoSupplement To An Agenda For Peace Position Paper Of The Secretary-

General On The Occasion Of The Fiftieth Anniversary Of The United Nationsrdquo 511995

httpwwwunorgDocsSGagsupphtml

75 UNICEF (2011) Gilliam E ldquoChild Friendly Spaces provide support to displaced children in Somaliardquo 9112011

httpwwwuniceforginfobycountrysomalia_60469html

76 UNITED NATIONS - Security Council Resolutions on Somalia

Resolution 733 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001092IMGNR001092pdfOpenElement

httpwwwunorgenscrepertoire89-92CHAPTER208AFRICAitem2006_Somalia_pdf

Resolution 746 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001105IMGNR001105pdfOpenElement

Resolution 751 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocRESOLUTIONGENNR001110IMGNR001110pdfOpenElement

Resolution 767 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9234221IMGN9234221pdfOpenElement

Resolution 794 (1992) httpdaccess-dds-

nyunorgdocUNDOCGENN9277211PDFN9277211pdfOpenElement

Resolution 814 (1993) httpwwwunorgenscrepertoire93-95CHAPTER208AFRICA93-95_8-6-

SOMALIApdf

77 UNITED NATIONS (1996) ldquoSomalia - UNOSOM IIrdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosom2phtm

78 UNITED NATIONS (1997) ldquoSomalia - UNOSOM Irdquo Department of Public Information United Nations

httpwwwunorgDeptsDPKOMissionsunosomihtm

79 UNITED NATIONS (2011) Office Of The Special Representative Of The Secretary-General For Children And

Armed Conflict ldquoDevelopments in Somaliardquo based on the 2011 report of the Secretary-General to the Security

Council (A65820-S2011250) issued on 2342011

httpwwwunorgchildrenconflictenglishsomaliahtml

80 UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (2002) ldquoA Report on Supporting Systems and Procedures for

the Effective Regulation and Monitoring of Somali Remittance Companies (Hawala)rdquo

httpmirrorundporgsomaliaremittancessp-hawalapdf

81 UNITED STATES INSTITUTE OF PEACE ldquoSomaliardquo httpwwwusiporgcountries-continentsafricasomalia

82 VOICE OF AMERICA (20111124) Yusuf M ldquoSomalis Skeptical of Ethiopian Incursionrdquo 24112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafrica--134462823html

83 VOICE OF AMERICA Gabe Joselow November 18 2011 ldquoFamine Subsides in Somalia Starvation Risk

Remainsrdquo httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaFamine-Subsides-in-Somalia-Starvation-Risk-

Remains-134126323html

84 VOICE OF AMERICA (20111108) ldquoYour Questions Kenyas Campaign Against Al-Shababrdquo 8112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaYour-Questions-Kenyas-Campaign-Against-al-Shabab-

133487408html

85 VOICE OF AMERICA (20111110) Clottey P ldquoEritrea Denies Link to al-Shabab Militantsrdquo 101112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaeastEritrea-Denies-Link-to-al-Shabab-Militants--

133620738html

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Page 36: ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ.  Μελέτη Περίπτωσης:  ΣΟΜΑΛΙΑ

36

86 VOICE OF AMERICA (20111111) Colombant N ldquoForeign Military Actions Seen Worsening Somalias

Humanitarian Problemsrdquo 11112011 httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaForeign-Military-Actions-

Seen-Worsening-Somalias-Humanitarian-Problems-133721308html

87 VOICE OF AMERICA (20111112) Joselow G ldquoKenya Asks Arab World for Support in Somaliardquo

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricaKenya-Asks-Arab-World-for-Support-in-Somalia-

133738753html

88 VOICE OF AMERICA (20111114) DeCapua J ldquoReport Somalis Want Justice Dignityrdquo 14112011

httpwwwvoanewscomenglishnewsafricadecapua-somalia-civilians-14nov11-133805253html

89 WASHINGTON POST (20081221) Bowden M ldquoThe Guns of Anarchyrdquo 21122008

httpwwwwashingtonpostcomwp-dyncontentarticle20081219AR2008121902933html

90 WHITE JP (2009) ldquoCivil Affairs In Somaliardquo Centre for Strategic and International Studies

httpreliefwebintsitesreliefwebintfilesresources1B14CE3A346E7AF349257550002317F4-

Full_Reportpdf

91 WOODHOUSE T (1999) ldquoInternational Conflict Resolution Some Critiques and a Responserdquo Centre for

Conflict Resolution Working Paper 1 Department of Peace Studies University Of Bradford

httpwwwbradacukacadconfrespaperspdfsCCR1pdf

92 WOODHOUSE T and RAMSBOTHAM O ldquoCosmopolitan Peacekeeping and the Globalization of Securityrdquo

International Peacekeeping 12 2 2005

93 WOODWARD P (2006) ldquoUS foreign policy and the Horn of Africardquo Ashgate Publishing Ltd

94 WORLD BANK (2002) ldquoSomalia Socio Economic Survey 2002rdquo

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesswb_complete_reportpdf

95 WORLD BANK (2005) ldquoConflict in Somalia Drivers and Dynamicsrdquo January 2005

httpsiteresourcesworldbankorgINTSOMALIAResourcesconflictinsomaliapdf

96 WORLD BANK Somalia data httpddp-

extworldbankorgextddpreportsViewSharedReportampCF=ampREPORT_ID=9147ampREQUEST_TYPE=VIEWADVA

NCED

97 WORLD HEALTH ORGANIZATION ldquoRift Valley feverrdquo Fact sheet Ndeg207 Revised May 2010

httpwwwwhointmediacentrefactsheetsfs207en

98 YouTube (1993) ldquoBill Clinton-Address on Somalia (October 7 1993)rdquo

httpwwwyoutubecomwatchv=VmLGzZkTr5U

99 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ (2011) ldquoΣομαλία σπαράσσεται από την αναρχία και το χάοςrdquo (15122011)

httpwwwmsfgrindexphpoption=com_contentamptask=viewampid=413ampItemid=115

100 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ χ (2003) laquoΑμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002raquo γrsquo έκδοση

Ποιότητα

101 ΤΑ ΝΕΑ (20110804) ldquoΣομαλία Πέθαναν από την πείνα 29000 παιδιά σε τρεις μήνεςrdquo 04 Αυγούστου 2011

httpwwwtaneagrkosmosarticleaid=4647255

102 ΤΕΛΑΝΙΑΝ Μ (2001) ldquoΟι ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ στις σύγχρονες διεθνείς και εσωτερικές

συγκρούσειςrdquo Το Σύνταγμα διμηνιαία επιθεώρηση ΤΕΥΧΟΣ 42001 Aντ Ν Σάκουλας

httptosyntagmaant-sakkoulasgrafieromataitemphpid=400

  • 1 Εισαγωγή
  • 2 Η Σομαλία προβλήματα και πολιτική
    • Ιστορικά στοιχεία
    • Η κατάσταση σήμερα
      • 3 Παράλληλες συγκρούσεις
      • 4 Απόπειρες επίλυσης σύγκρουσης 1991-2011
      • 5 Στρατηγικές της επίλυσης στο παρελθόν και αιτίες αποτυχίας τους
      • 6 Συνέπειες της μη επίλυσης της σύγκρουσης
        • Συνέπειες αποτυχίας εθνικέςτοπικές και διεθνείς
        • Συνέπειες της διαιώνισης της σύγκρουσης
          • 7 Λύσεις εφικτές ή σχέδια επί χάρτου
            • Πολιτισμικά στοιχεία - φατρία και οικογένεια αντίληψη του κράτους Ισλάμ (Sharirsquoa) εθιμικό δίκαιο (xeer)
            • Προτάσεις
              • 8 Αντί επιλόγου
              • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
              • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ