ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ...

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ

ΑΦΑΛΑΤΩΣΕΩΝΑρ. Σύμβασης: ΤΑΥ 03/2009

Λεωφόρος Κέννεντυ 100-110, 1047 Παλλουριώτισσα Λευκωσία

Μάιος 2010

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Σταυρού 3, Γρ. 202, 2035 Στρόβολος,Λευκωσία, ΚΥΠΡΟΣ

τηλ.: (+)357 22 429444,fax: (+)357 22 519904

e-mail: [email protected]

Περικλέους 1, 15122, Μαρούσι, Αθήνα, ΕΛΛΑΣ

Τηλ.: 00302106125027,

Fax: 0030210 614149,

email: [email protected]

Στρατηγική Περιβαλλοντική Μελέτη Σχεδίου Αφαλατώσεων – Αρ. Σύμβασης Τ.Α.Υ. 03/2009

I.A.CO Ltd - ENVECO A.E. i

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

0. Μη Τεχνική Περίληψη...................................................................1

0.1 Εισαγωγή ................................................................................................................ 1

0.2 Στόχοι και Περιγραφή Σχεδίου Αφαλατώσεων................................................ 4

0.3 Σχέση Σχεδίου Αφαλατώσεων με άλλα Εθνικά Σχέδια / Προγράμματα ..... 8

0.4 Υφιστάμενη Κατάσταση Περιβάλλοντος και Πιθανή Εξέλιξη της με την μη Εφαρμογή του Σχεδίου ..................................................................................................... 9

0.5 Περιβαλλοντικά Χαρακτηριστικά των Περιοχών που Ενδέχεται να Επηρεαστούν Σημαντικά ................................................................................................... 9

0.6 Εναλλακτικές δυνατότητες που εξετάσθηκαν και λόγοι για τους οποίους επιλέγεται η τελική λύση ................................................................................................ 12

0.7 Ενδεχόμενες Σημαντικές Επιπτώσεις στο Περιβάλλον, από την Εφαρμογή του Σχεδίου Αφαλατώσεων ............................................................................................ 16

0.8 Μέτρα Πρόληψης, Περιορισμού ή και Εξουδετέρωσης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από την Εφαρμογή του Αφαλατώσεων.................................................. 26

0.9 Σχέδιο Παρακολούθησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον .............................. 31

1. Εισαγωγή .................................................................................33

1.1 Αντικείμενο Μελέτης........................................................................................... 33

1.2 Ομάδα Μελέτης.................................................................................................... 33

1.3 Διαδικασία και Σκοπός της ΣΠΕ........................................................................ 33

1.4 Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, Ελλείψεις σε στοιχεία, Υποθέσεις που έγιναν ................................................................................................................................ 35

2. Προσδιορισμός, διερεύνηση και ανάλυση της αναπτυξιακής στρατηγικής, των στόχων και του προγραμματισμού του Σχεδίου Αφαλατώσεων....................................................................................39

2.1 Περιγραφή σε γενικές γραμμές του περιεχομένου και των κύριων στόχων του Σχεδίου Αφαλατώσεων ............................................................................................ 39

2.2 Εξέταση σημαντικών Θεμάτων του Σχεδίου Αφαλατώσεων....................... 42

2.3 Ανάλυση των στόχων και αναγκαιότητα εκπόνησης / εφαρμογής του Σχεδίου ............................................................................................................................... 45

2.3.1 Μοντέλο ανάπτυξης και ζήτησης νερού................................................. 46

2.3.2 Παραινέσεις ΕΕ για την χρήση των υδατικών πόρων έναντι των προγραμματισμένων αναπτύξεων ............................................................................. 73

3. Περιγραφή σε γενικές γραμμές της σχέσης του Σχεδίου με άλλα σχετικά σχέδια και προγράμματα, και με τιθέμενους στόχους περιβαλλοντικής

προστασίας........................................................................................75


I.A.CO Ltd - ENVECO A.E. ii

3.1 Σχέση εξεταζόμενου Σχεδίου με άλλα σχετικά σχέδια και προγράμματα 75

3.1.1 Πρόγραμμα Εφαρμογής Οδηγίας Πλαίσιο Υδάτων (2000/60/ΕΚ) .... 75

3.1.2 Σχέδιο Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας και της Ξηρασίας ................... 77

3.1.3 Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης...... 78

3.1.4 Σχέδιο Δράσης Προώθησης ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας ....... 79

3.1.5 Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου ................................................................................................................. 79

3.1.6 Πρόγραμμα Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών της Κύπρου (CAMP Cyprus) ....................................................................................................................... 80

3.1.7 Πρόγραμμα «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013» ....................................................................................................................... 81

3.1.8 Σχέδια διαχείρισης και διατήρησης οικοτόπων και βιοποικιλότητας. 81

3.2 Στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας (Διεθνούς/Κοινοτικού ή επιπέδου ΚΜ) που αφορούν το Σχέδιο, και πώς έχουν ληφθεί υπόψη κατά την προετοιμασία του.............................................................................................................. 82

3.2.1 Εισαγωγή...................................................................................................... 82

3.2.2 Νομοθεσία ανά Περιβαλλοντική Παράμετρο ......................................... 83

4. Σχετικές πτυχές της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος και πιθανή εξέλιξη της με την μη εφαρμογή του Σχεδίου............................. 103

4.1 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης περιβάλλοντος και τάσεων εξέλιξης ............................................................................................................................ 103

4.1.1 Ατμοσφαιρική ρύπανση ........................................................................... 104

4.1.2 Ενέργεια και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ........................... 116

4.1.3 Βιομηχανική ρύπανση.............................................................................. 120

4.1.4 Υδατικοί Πόροι .......................................................................................... 123

4.1.5 Θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον...................................................... 133

4.1.6 Εδαφικοί πόροι.......................................................................................... 136

4.1.7 Βιοποικιλότητα - Χλωρίδα και πανίδα ................................................. 138

4.1.8 Τοπίο ........................................................................................................... 140

4.1.9 Ανθρωπογενές περιβάλλον..................................................................... 140

4.2 Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά................................................................................................ 147

4.2.1 Μονάδα Αφαλάτωσης Λάρνακας ........................................................... 147

4.2.2 Μονάδα Αφαλάτωσης Πάφου................................................................. 149

4.2.3 Μονάδα Αφαλάτωσης Επισκοπής .......................................................... 154


I.A.CO Ltd - ENVECO A.E. iii

4.2.4 Μονάδα Αφαλάτωσης Δεκέλειας ........................................................... 157

4.2.5 Μονάδα Αφαλάτωσης Βασιλικού ........................................................... 158

5. Παρουσίαση σε γενικές γραμμές των εναλλακτικών δυνατοτήτων που εξετάσθηκαν και τους λόγους για τους οποίους επελέγησαν οι εξετασθείσες

εναλλακτικές δυνατότητες ................................................................. 160

5.1 Περιγραφή Εναλλακτικών Δυνατοτήτων που εξετάσθηκαν ..................... 160

5.1.1 Συνέχιση Υφιστάμενης Κατάστασης – Μηδενική Λύση ..................... 161

5.1.2 Μέτρα Καλύτερης Υδατικής Διαχείρισης προς εξοικονόμηση νερού/ αύξηση διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση – Εναλλακτική Λύση ......................... 162

5.1.3 Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού προς πλήρη Απεξάρτηση Ύδρευσης Αστικών Κέντρων από Καιρικές Συνθήκες – Κύρια Λύση................ 178

5.2 Εξέταση Εναλλακτικών Δυνατοτήτων........................................................... 180

5.2.1 Τρόπος διενέργειας της εκτίμησης και τυχόν δυσκολίες που προέκυψαν................................................................................................................... 181

5.2.2 Συγκριτική αξιολόγηση με αριθμητικές μονάδες μεταξύ των διάφορων επιλογών και λύσεων ............................................................................. 182

5.3 Συμπεράσματα ................................................................................................... 187

6. Ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, από την εφαρμογή του Σχεδίου Αφαλατώσεων ................................................................ 188

6.1 Εισαγωγή ............................................................................................................ 188

6.2 Επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα ........................................................ 188

6.2.1 Επιπτώσεις κατά την άντληση θαλασσινού νερού ............................. 188

6.2.2 Επιπτώσεις από την απόρριψη άλμης στο θαλάσσιο οικοσύστημα . 189

6.3 Επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της αφαλάτωσης ...................... 196

6.4 Επιπτώσεις στις κλιματικές αλλαγές .............................................................. 201

6.5 Oικονομικές επιπτώσεις αναφορικά με αγορά δικαιωμάτων ρύπων ....... 204

6.6 Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης που προσφέρουν οι αφαλατώσεις ....................................................................................... 206

6.6.1 Εισαγωγή.................................................................................................... 206

6.6.2 Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης ..................................................................................................................... 207

6.7 Η έμμεση μεταφορά επιφανειακού νερού από την ύδρευση στη γεωργία λόγω των αφαλατώσεων για ύδρευση ....................................................................... 210

6.8 Μοντέλο ανάπτυξης, απαιτήσεις παροχής νερού και χώροι εγκατάστασης νέων μονάδων αφαλάτωσης ........................................................................................ 212


I.A.CO Ltd - ENVECO A.E. iv

6.9 Αθροιστικές επιπτώσεις από την λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης. ... .............................................................................................................................. 214

6.9.1 Εισαγωγή.................................................................................................... 214

6.9.2 Διαπίστωση βαθμού σοβαρότητας των αρνητικών και θετικών επιπτώσεων.................................................................................................................. 215

6.9.3 Αρνητικές επιπτώσεις και μετά τη λήψη μέτρων ............................... 225

6.9.4 Σωρευτικές και συνεργιστικές επιπτώσεις ........................................... 227

7. Προβλεπόμενα μέτρα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την, κατά το δυνατόν, εξουδετέρωση οποιωνδήποτε σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων

στο περιβάλλον από την εφαρμογή του σχεδίου ή προγράμματος............. 229

7.1 Εισαγωγή ............................................................................................................ 229

7.2 Μέτρα πρόληψης περιορισμού και, κατά το δυνατόν, εξουδετέρωσης επιπτώσεων στο Θαλάσσιο οικοσύστημα ................................................................... 229

7.3 Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), σαν εναλλακτική λύση .... .............................................................................................................................. 231

7.3.1 Εισαγωγή.................................................................................................... 231

7.3.2 Χρήση ΑΠΕ για αφαλατώσεις ................................................................. 232

7.3.3 Προοπτικές χρήσης ΑΠΕ στην Κύπρο................................................... 235

7.3.4 ΑΠΕ σε σύζευξη με αφαλατώσεις .......................................................... 237

7.3.5 Συμπέρασμα .............................................................................................. 239

7.4 Μέτρα και λύσεις περιορισμού της χρήσης και για εξοικονόμηση ενέργειας.......................................................................................................................... 240

7.4.1 Εισαγωγή.................................................................................................... 240

7.4.2 Μέτρα αποδοτικής/αποτελεσματικής λειτουργίας Μονάδων ............ 241

7.4.3 Χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας........................................... 242

7.4.4 Χρήση Μονάδων Αφαλάτωσης σε σύστημα κοινής χρήσης (conjunctive use) με συμβατικές πηγές................................................................ 242

7.5 Άλλα αξιόλογα μέτρα ....................................................................................... 243

8. Σχέδιο Παρακολούθησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον................... 244

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ................................................................................. 247


I.A.CO Ltd - ENVECO A.E. 1

0. Μη Τεχνική Περίληψη

0.1 Εισαγωγή

Αντικείμενο Μελέτης

Η παρούσα Μελέτη αφορά την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)

για το Σχέδιο Αφαλατώσεων που προωθεί η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας,

υπεύθυνος φορέας υλοποίησης του οποίου είναι το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων

και Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του Τμήματος Αναπτύξεως

Υδάτων. Η Μελέτη ανατέθηκε στην Σύμπραξη των Μελετητικών Γραφείων I.A.CO

Environmental and Water Consultants Ltd και ENVECO Α.Ε., και το σχετικό Συμβόλαιο

υπογράφηκε τον Μάιο του 2005.

Ομάδα Μελέτης

Βασικοί μελετητές του παρούσας μελέτης υπήρξαν οι ακόλουθοι:

• Σπύρος Παπαγρηγορίου – Υπεύθυνος Έργου – Ειδικός σε θέματα διαχείρισης

περιβάλλοντος

• Άγις Ιακωβίδης – Αναπληρωτής Υπεύθυνος Έργου - Πολιτικός Μηχανικός,

Μηχανικός Περιβάλλοντος

• Ιάκωβος Ιακωβίδης – Υδρολόγος, Ειδικός Υδατικής Ανάπτυξης

• Arthur Tau – Ειδικός Αφαλατώσεων

• Δρ. Παναγιώτης Παναγιωτίδης – Ειδικός σε θέματα θαλάσσιας Οικολογίας

• Δρ. Γιώργος Κοτζαγιώργης – Εμπειρογνώμονας σε θέματα Οικολογίας

• Άντρη Κακονίτη – Μηχανικός Περιβάλλοντος

• Φοίβη Βαγιανού - Εμπειρογνώμονας σε θέματα Θαλάσσιας Οικολογίας

• Αγγέλα Νικολάου – Χημικός Μηχανικός – Ειδικός σε θέματα ενέργειας

Διαδικασία και σκοπός της ΣΠΕ

Ως «Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση» (ΣΠΕ), βάση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας

2001/42/ΕΚ και της αντίστοιχης Κυπριακής Νομοθεσίας 102(Ι)/2005 περί της Εκτίμησης

Επιπτώσεων από ορισμένα Σχέδια ή και Προγράμματα, νοείται η διαδικασία

περιβαλλοντικής αξιολόγησης Σχεδίου ή Προγράμματος μέσω εκπόνησης μιας

Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), της διεξαγωγής

διαβουλεύσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς (τις αρμόδιες Αρχές, τους κοινωνικούς και

οικονομικούς εταίρους και το ενδιαφερόμενο κοινό), της συνεκτίμησης της ΣΜΠΕ και των



αποτελεσμάτων των διαβουλεύσεων και της λήψης αποφάσεων και της ενημέρωσης

σχετικά με την απόφαση. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας είναι η τροποποίηση του

Σχεδίου ή Προγράμματος έτσι ώστε αυτό να αποτελεί την Βέλτιστη Λύση.

Η εκπόνηση της ΣΠΕ για το Σχέδιο Αφαλατώσεων έχει χωρισθεί σε δύο βασικά στάδια:

Πρώτο στάδιο: Το πρώτο στάδιο αποτελείται από την εκπόνηση της παρούσας

Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Βασικός στόχος της ΣΜΠΕ

είναι η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις παρεμβάσεις, που

προβλέπονται στο Σχέδιο Αφαλατώσεων καθώς επίσης και των εναλλακτικών λύσεων που

θα μπορούσαν να αναληφθούν λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους που διατυπώνονται

στο συγκεκριμένο Σχέδιο. Η θεώρηση αυτή στο τέλος αναδεικνύει την πλέον αποδεκτή

περιβαλλοντικά λύση ενδυναμώνοντας έτσι την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής

διάστασης στο Στρατηγικό Σχέδιο.

Δεύτερο στάδιο: Το δεύτερο στάδιο αφορά στη διαδικασία διαβούλευσης με τους

διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς με βασικό κείμενο τη ΣΜΠΕ καθώς και την εισήγηση

στο αρμόδιο όργανο για την αποδοχή και έγκριση των συμπερασμάτων, που προέκυψαν

από τη διαδικασία ΣΠΕ.

Εξέταση σημαντικών θεμάτων του Σχεδίου Αφαλατώσεων

Κατά την εκπόνηση της ΣΜΠΕ εξετάστηκαν τα ακόλουθα σημαντικά θέματα του

Στρατηγικού Σχεδίου:

Αναγκαιότητα του Σχεδίου (Οι αφαλατώσεις αποτελούν ριζική προσπάθεια

αντιμετώπισης του προβλήματος της υδατοπρομήθειας)

Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις (ασφάλεια ύδρευσης έναντι οικονομικής

επιβάρυνσης)

Αριθμός και δυναμικότητα Μονάδων Αφαλάτωσης (ανάγκη ισοσκελισμού υδατικού ισοζυγίου λαμβάνοντας υπόψη το επεκτατικό μοντέλο ανάπτυξης και ζήτηση

νερού)

Ανάγκες σε ενέργεια και εκπομπή θερμοκηπιακών αερίων (εξετάζονται τα θέματα

των κλιματικών αλλαγών της χρήση ΑΠΕ στις Αφαλατώσεις και της λήψης

μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας)

Απόρριψη άλμης στη θάλασσα

Χωροθέτηση Μονάδων Αφαλάτωσης

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, ελλείψεις σε στοιχεία, υποθέσεις που έγιναν

Το Σχέδιο Αφαλατώσεων για το οποίο απαιτείται η εκπόνησης της διαδικασίας ΣΠΕ

πηγάζει από την Πολιτική απεξάρτησης της ύδρευσης των μεγάλων αστικών κέντρων από



τις καιρικές συνθήκες την οποία έχει υιοθετήσει το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων

και Περιβάλλοντος. Τα πλαίσια της πολιτικής αυτής δεν είναι πλήρως σαφή, πράγμα που

δημιούργησε πολλές δυσκολίες και ανάγκη για πολλές υποθέσεις κατά την εκπόνηση της

παρούσας μελέτης.

To υπό εξέταση Σχέδιο Αφαλατώσεων δεν υπάρχει ως ένα ενιαίο προγραμματικό κείμενο

ή κομμάτι μίας Πολιτικής ή ενός άλλου Σχεδίου. Το Σχέδιο Αφαλατώσεων αποτελείται

στην ουσία από ένα κατάλογο υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων Έργων Μονάδων

Αφαλάτωσης. Τμήματα του εν λόγω Σχεδίου ή/και αναφορές σε αυτό ωστόσο μπορούν

να εντοπιστούν σε ένα σημαντικό αριθμό κυβερνητικών εκθέσεων και εγγράφων. Παρόλα

αυτά, παρουσιάζεται μια έλλειψη στο μελετητικό αντικείμενο του Σχεδίου Αφαλάτωσης το

οποίο θα τεκμηρίωνε την ανάγκη υλοποίησης του Σχεδίου μέσω μιας Ολοκληρωμένης

Μελέτης η οποία θα συμπεριλάμβανε Μελέτη Σκοπιμότητας, Τεχνοοικονομική, και

Διαχειριστική Μελέτη.

Ως συνέχεια ενός υφιστάμενου και τεκμηριωμένου σχεδιασμού, η διαδικασία της ΣΠΕ

αποσκοπεί στο να αξιολογήσει περιβαλλοντικά διάφορα εναλλακτικά σενάρια και να

προτείνει διορθωτικά μέτρα σε στρατηγικό επίπεδο. Η υποβολή της παρούσας ΣΜΠΕ στην

Περιβαλλοντική Αρχή δύναται να κριθεί προβληματική αφού αυτή υλοποιήθηκε επί ενός

μη συγκροτημένου Σχεδίου, το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να ζητηθεί από την

Περιβαλλοντική Αρχή, ή από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Ειδικότερα προβλήματα κατά την εκπόνηση της Μελέτης, υπήρξαν τα ακόλουθα:

1. Απουσία ενός ποσοτικού στόχου κάλυψης αναγκών ύδρευσης και απουσία

χρονικής ανάλυσης και εκτίμησης της κάλυψης των μελλοντικών αναγκών.

2. Απουσία τεκμηρίωσης της χωρικής κατανομής των Μονάδων Αφαλάτωσης και των

αντίστοιχων παραγόμενων ποσοτήτων

3. Απουσία εναλλακτικών λύσεων που εξετάστηκαν και επαρκούς τεκμηρίωσης για

την επιλογή της λύσης του τελικού Σχεδίου Αφαλάτωσης.

Επιπρόσθετα, στο Σχέδιο Αφαλατώσεων γίνεται αναφορά και για διάφορες ιδιωτικές

μονάδες αφαλάτωσης. Η εκπόνηση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΠΕ) ενός

Σχεδίου / Προγράμματος όπως νοείται στα πλαίσια της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ και του

αντίστοιχου Κυπριακού εναρμονιστικού Νόμου 102(Ι)/2005, γίνεται για Σχέδια τα οποία

εκπονούνται από δημόσιες αρχές και τα οποία αναμένονται να εγκριθούν μέσω

νομοθετικής διαδικασίας. Επομένως οι σχεδιασμοί του ιδιωτικού τομέα δεν εμπίπτουν στις

αρμοδιότητες της διαδικασίας ΣΠΕ, αφού τα οποιαδήποτε έργα του ιδιωτικού τομέα

ελέγχονται και εξετάζονται στα πλαίσια του Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο

Περιβάλλον από ορισμένα έργα Νόμο 140(Ι)/2005. Επομένως, η κατασκευή και

λειτουργία ιδιωτικών μονάδων αφαλατώσεων εκτός από το ότι δεν σχετίζονται με τον



στόχο του Σχεδίου Αφαλατώσεων (απεξάρτηση από καιρικές συνθήκες), δεν υπόκεινται

σε αξιολόγηση ως Σχέδιο που εκπονείται από μια δημόσια αρχή ως ορίζεται από τον Νόμο

102(Ι)/2005.

0.2 Στόχοι και Περιγραφή Σχεδίου Αφαλατώσεων

Περιγραφή σε γενικές γραμμές του περιεχομένου και των κύριων στόχων του

Σχεδίου Αφαλατώσεων

Βασικός στόχος του Σχεδίου Αφαλατώσεων είναι η πλήρης απεξάρτηση της

υδατοπρομήθειας των αστικών και τουριστικών περιοχών από τη βροχόπτωση και η

ικανοποίηση της μέγιστης ζήτησης που παρουσιάζεται τη θερινή περίοδο, συμβάλλοντας

με αυτό τον τρόπο στη συνολική προσπάθεια για διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Για την υλοποίηση του στόχου αυτού, η Κυβέρνηση στοχεύει όπως μέχρι το έτος 2012

κατασκευαστούν πέντε Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης, με συνολική δυναμικότητα

παραγωγής 260.000 m3/ημέρα. Από τις πέντε αυτές Μονάδες, μέχρι σήμερα λειτουργούν

με μέγιστη παραγωγή δύο Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης, αυτές της Λάρνακας και της

Δεκέλειας, με συνολική δυναμικότητα παραγωγής 120.000 m3/ημέρα. Μέχρι το 2012 θα

υλοποιηθούν οι ακόλουθες τρεις Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης: 1) στην Επισκοπή

Λεμεσού με δυναμικότητα παραγωγής 40.000 m3/ημέρα, 2) στην Πάφο με δυναμικότητα

40.000 m3/ημέρα και 3) στον Βασιλικό με δυναμικότητα 60.000 m3/ημέρα.

Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι μονάδες που αναμένεται να είναι σε

λειτουργία τα έτη 2009, 2010 και 2020 αντίστοιχα.

Πίνακας 0.1: Μονάδες αφαλάτωσης και αντίστοιχες δυναμικότητες που βρίσκονται ή αναμένονται να είναι σε λειτουργία τα έτη 2009, 2010 και 2020

Μονάδα Αφαλάτωσης

Δυναμικότητα κ.μ. / ημέρα

2009 εκατομ.

m3

2010 εκατομ.

m3

2020 εκατομ.

m3 Δεκέλειας 60.000 21,90 21,90 21.,0 Λάρνακας 62.000 22,63 22,63 22,63 Λεμεσού 40.000 --- --- 14,60 Πάφου 40.000 --- --- 14,60 Κινητή Μονής 20.000 7,30 7,30 --- Κινητή Πάφου 30.000 --- --- --- Βασιλικού 60.000 --- --- 21,90 Γαρύλλη 10.000 3,65 3,65 --- Ολικό 55,48 55,48 91,98

Μέχρι την ολοκλήρωση των έργων κατασκευής των μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης

έχουν ήδη κατασκευαστεί 1) κινητή Μονάδα Αφαλάτωσης στην Μονή με δυναμικότητα

20.000 m3/ημέρα, και 2) Μονάδα Επεξεργασίας Νερού των γεωτρήσεων στην κοίτη του

ποταμού Γαρύλλη με δυναμικότητα 10.000 m3/ημέρα. Επιπρόσθετα, έχει υπογραφεί

σύμβαση για την αγορά νερού από την ΑΗΚ στην περιοχή Βασιλικού, η οποία



προγραμματίζει να κατασκευάσει αρχικά μια κινητή μονάδα δυναμικότητας 20.000

m3/ημέρα. Τέλος, προγραμματίζεται η ανέγερση κινητής μονάδας αφαλάτωσης στην

Πάφο, στις εκβολές του Ποταμού Ξερού στα Κούκλια, δυναμικότητας 20.000 m3/ημέρα.

Ανάλυση των στόχων και αναγκαιότητα εκπόνησης / εφαρμογής τους Σχεδίου

• Μοντέλο ανάπτυξης και ζήτησης νερού

Το μοντέλο ανάπτυξης παρουσιάζεται έντονα επεκτατικό στις παραλιακές περιοχές τόσο

λόγω της αφαίμαξης πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές (αστυφιλία) όσο και της

τουριστικής ανάπτυξης. Η ανάπτυξη αυτή είναι ιδιαίτερα απαιτητική για παροχή νερού

ύδρευσης αλλά και ταυτόχρονα η ίδια από μόνη της δημιουργεί συνθήκες για περαιτέρω

επέκταση και επιπρόσθετες απαιτήσεις νερού λόγω αυξημένης δραστηριότητας, θέσεις

εργασίας κλπ.

Ο συνολικός πληθυσμός της Κύπρου, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για

το 2002, ανερχόταν στις 689.471 κατοίκους από τους οποίους το 69% (474.417) διέμενε

σε αστικές περιοχές σε αντίθεση με το 31% (215.054) που διέμενε στην ύπαιθρο. Ο

πληθυσμός του νησιού κατά τα έτη 1982 έως 2002 παρουσίασε αύξηση της τάξης του

34,6%. Η μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού παρατηρήθηκε στις πόλεις και έφτασε το

45,8% σε αντίθεση με την ύπαιθρο στην οποία η αύξηση του πληθυσμού ανήλθε μόλις

στο 15,3%.

Η ζήτηση νερού από τα Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας (ΚΣΥ) του Νοτίου

Αγωγού, όπου εξυπηρετούνται περίπου 580.000 άτομα (μόνιμος πληθυσμός), το 2004

ήταν περίπου 55,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ενώ αναμένεται το 2015 αυτή να

αυξηθεί κατά 25% βάσει των διαμορφούμενων τάσεων ανάπτυξης. Αντίστοιχα για την

Πάφο, το ΚΣΥ Πάφου παρέχει νερό σε περίπου 61 χιλιάδες μόνιμους κάτοικους, και το

2004 η ζήτηση του νερού ήταν περίπου 6,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ενώ

εκτιμάται ότι το 2015 η ζήτηση θα έχει αύξηση κατά 40%, βάσει επίσης των

διαμορφούμενων τάσεων.

Παράλληλα, διαχρονικά ο τουρισμός παρουσίαζε μετά το 1974 και την τουρκική εισβολή

στο νησί μια έντονα αυξητική τάση. Τα τελευταία χρόνια οι αφίξεις τουριστών αν και

παραμένουν σε υψηλά επίπεδα παρουσιάζουν μία τάση σταθεροποίησης προσδίδοντας

παράλληλα μια ελαφριά μείωση του τουριστικού ρεύματος σε σχέση με το 2001. Την

περίοδο 2000 - 2009, η ζήτηση νερού για τουριστικούς σκοπούς ήταν περίπου 11

εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ενώ βάσει της Στρατηγικής για τον Τουρισμό ο αριθμός

– στόχος των τουριστών για το 2010 ανέρχεται σε 3,5 εκατομμύρια τουρίστες, κάτι που

θα αντιστοιχεί σε περίπου 19,7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια γενικότερη ανάπτυξη του τομέα των



κατασκευών. Η αυξημένη οικοδομική ανάπτυξη που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια

έχει ως αποτέλεσμα την άσκηση σημαντικών πιέσεων τόσο στο περιβάλλον όσο και στους

φυσικούς πόρους του νησιού.

Όλα τα πιο πάνω συγκροτούν ένα μοντέλο ανάπτυξης το οποίο είναι έντονα επεκτατικό

και ραγδαίο, και έχει ως αποτέλεσμα την παράλληλα έντονη αύξηση στην ζήτηση νερού,

οξύνοντας το πρόβλημα ισοσκελισμού της παροχής νερού με την ζήτηση, αλλά και

αυξάνοντας το ρίσκο εμφάνισης φαινομένων λειψυδρίας σε καιρούς ξηρασίας. Το Σχέδιο

Αφαλατώσεων αποτελεί το μέτρο της Κυβέρνησης προς επίλυση του προβλήματος

κάλυψης της Υδατοπρομήθειας σε συνοχή με το διαμορφούμενο μοντέλο ανάπτυξης.

• Σενάρια Ζήτησης Νερού

Με στόχο την πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης σε νερό ύδρευσης σε συνάρτηση με τις

προβλεπόμενες ποσότητες παραγωγής αφαλατωμένου νερού, εξετάσθηκαν τρία

διαφορετικά πιθανά σενάρια αύξησης της ζήτησης και τρία διαφορετικά σενάρια

παραγωγής αφαλατωμένου νερού. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται η αναγκαιότητα των

προγραμματιζόμενων μονάδων αφαλάτωσης, παράλληλα με τον βαθμό επίτευξης του

στόχου της απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες που θα προσφέρουν οι μονάδες

αφαλάτωσης.

Τα βασικότερα συμπεράσματα της σύγκρισης/ανάλυσης αυτής ακολουθούν ανά ΚΣΥ:

o ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας - Αμμοχώστου

Το διάστημα 2010 – 2024 ο στόχος πλήρους απεξάρτησης επιτυγχάνεται, ενώ από το

2025 και έπειτα θα απαιτούνται σταδιακά αυξημένες ποσότητες από τις συμβατικές πηγές

νερού ύδρευσης.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά αποτελέσματα σύγκρισης της μηνιαίας αύξησης της Ζήτησης

με την μηνιαία Παραγωγή αφαλατωμένου νερού για το ΚΣΥ Λευκωσίας-Λάρνακας–

Αμμοχώστου διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση λειτουργίας των κινητών μονάδων και κατά την Φάση

λειτουργίας των χερσαίων μονάδων Λάρνακας, Δεκέλειας, Βασιλικού, κατά τους

καλοκαιρινούς μήνες η παραγωγή αφαλατωμένου νερού δεν καλύπτει την ζήτηση,

ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες παρουσιάζεται πλήρης κάλυψη των αναγκών.

• Το έλλειμμα της ζήτησης που παρουσιάζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί

να καλυφθεί από τις συμβατικές πηγές νερού που χρησιμοποιούνται σήμερα.

• Για να καταστεί δυνατή η πλήρης παροχή νερού καθ’ όλη την διάρκεια του έτους από

τις Μονάδες Αφαλάτωσης, θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα αποθήκευσης

αφαλατωμένου νερού. Για να μπορεί να γίνει αυτό δυνατόν για την περίοδο μέχρι και

το 2025, θα πρέπει οι μονάδες αφαλάτωσης να λειτουργούν στο μέγιστο των



δυνατοτήτων τους, και να υπάρχει η δυνατότητα υπερετήσιας αποθήκευσης

ποσότητας της τάξης των 6 εκατ. κυβ. μέτρων νερού. Τα έτη 2013 έως και 2015,

θεωρούνται σημαντικά εφόσον θα υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα αποθήκευσης

περίσσιου νερού λόγω μειωμένης ζήτησης, η οποία ποσότητα θα καλύπτει

μελλοντικές ανάγκες.

o ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας

Διαφαίνεται η ανάγκη συνέχισης παροχής νερού ύδρευσης και από συμβατικές πηγές για

το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας προς κάλυψη της Ζήτησης.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά αποτελέσματα σύγκρισης της μηνιαίας αύξησης της ζήτησης

με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού για το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα

Γερμασόγειας διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση λειτουργίας των κινητών μονάδων αφαλάτωσης αλλά και

κατά την Φάση λειτουργίας της Μονάδας της Επισκοπής, η παραγωγή αφαλατωμένου

νερού από μόνη της δεν καλύπτει την ζήτηση σε καμία περίπτωση.

• Το έλλειμμα της ζήτησης που παρουσιάζεται θα πρέπει να καλύπτεται από τις

συμβατικές πηγές νερού που χρησιμοποιούνται σήμερα.

• Η μηνιαία ζήτηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, για όλα τα έτη, είναι πάντοτε

μεγαλύτερη από την μέγιστη μηνιαία δυνατή παραγωγή νερού από αφαλατώσεις, έτσι

συμπεραίνεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού αφού

όλη η παραγόμενη ποσότητα θα απορροφάται από το σύστημα, και ότι η κάλυψη των

αναγκών θα εξαρτάται πάντοτε και από την δυνητική παροχή των συμβατικών πηγών.

o ΚΣΥ Πάφου

Διαφαίνεται ότι κατά το διάστημα 2013 – 2023 ο στόχος πλήρους απεξάρτησης

επιτυγχάνεται ακόμη και με τις ελάχιστες ποσότητες παραγωγής αφαλατωμένου νερού

που είναι τα 12.410.000 m3, ενώ από το 2023 και έπειτα θα απαιτούνται σταδιακά

αυξημένες ποσότητες αφαλάτωσης που τουλάχιστον μέχρι το 2025 θα είναι δυνατόν να

παραχθούν.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση που γίνεται σε μηνιαία βάση, αφού ενώ σε ετήσια

βάση φαίνεται ότι η ο σχεδιασμός είναι υπερεκτιμημένος, λόγω της μεγάλης διακύμανσης

/ εποχικότητας της ζήτησης σε νερό ύδρευσης του ΚΣΥ Πάφου, διαφαίνεται η ανάγκη

ακόμη και αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού προς κάλυψη των καλοκαιρινών αναγκών

από το 2014 και έπειτα.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά αποτελέσματα σύγκρισης της μηνιαίας αύξησης της ζήτησης

με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού για το ΚΣΥ Πάφου διαπιστώνονται τα

εξής:



• Παρουσιάζεται μεγάλη διακύμανση / εποχικότητα της ζήτησης νερού, με αποτέλεσμα

από το 2014 και έπειτα, τον χειμώνα η ζήτηση να είναι λιγότερη από την ελάχιστη

προβλεπόμενη παραγωγή νερού αφαλάτωσης, και το καλοκαίρι να είναι μεγαλύτερη

από την μέγιστη δυνατή παραγωγή.

• Σε γενικές γραμμές όμως, η λειτουργία της χερσαίας μονάδας αφαλάτωσης στα

ελάχιστα επίπεδα παραγωγής είναι αρκετή με την δυνατότητα αποθήκευσης κατά τους

χειμερινούς μήνες ποσότητας της τάξης μέχρι και του 1,8 εκατ. κυβ. μέτρων (2013),

να καλυφθεί η ζήτηση τουλάχιστον μέχρι και το 2025.

0.3 Σχέση Σχεδίου Αφαλατώσεων με άλλα Εθνικά Σχέδια /

Προγράμματα

Το Σχέδιο Αφαλατώσεων συσχετίζεται εμμέσως ή σαφώς με άλλα Εθνικά Σχέδια ή

Προγράμματα τα οποία λήφθηκαν υπόψη στην ΣΜΠΕ, και για τα οποία συνεκτιμήθηκε

κατά πόσο το Σχέδιο Αφαλατώσεων επιδρά θετικά ή αρνητικά ως προς τους Στόχους

τους. Τα Σχέδια αυτά είναι τα εξής:

• Πρόγραμμα εφαρμογής Οδηγίας Πλαίσιο Υδάτων (2000/60/ΕΚ) – Απώτερος

Στόχος είναι η αποφυγή της περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης των νερών

και η επίτευξη τουλάχιστον «καλής κατάστασης» των υδατικών σωμάτων της

Κύπρου, μέχρι το 2015

• Σχέδιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας και ξηρασίας – στόχος του σχεδίου είναι η

αποφυγή φαινομένων έλλειψης νερού ύδρευσης και άρδευσης σε περιόδους

ολιγομβρίας μέσω της εισαγωγής μέτρων διαχείρισης της ζήτησης προς

αντιμετώπιση του προβλήματος

• Εθνικό σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της απερήμωσης - στόχος του

σχεδίου είναι η καταπολέμηση του φαινομένου της απερήμωσης και αναστροφή

της τάσης μείωσης της παραγωγικότητας των εδαφών μέσω λήψης μέτρων

πρόληψης / αντιμετώπισης του φαινομένου

• Σχέδιο δράσης προώθησης ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας – απώτερος στόχος

του σχεδίου αυτού είναι ο περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μέσω της

μείωση των παραγόμενων θερμοκηπιακών αερίων, αλλά και μείωση της χρήσης

ορυκτών πόρων

• Εθνικό σχέδιο κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου – μέσω

του Σχεδίου αυτού υπάρχει δέσμευση περιορισμού των εκπομπών από ρυπογόνες

βιομηχανίες όπως για παράδειγμα οι ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί της ΑΗΚ

• Πρόγραμμα διαχείρισης παράκτιων περιοχών της Κύπρου (CAMP Cyprus) –



σκοπός του Προγράμματος είναι η ανάπτυξη εργαλείων βέλτιστης διαχείρισης των

παράκτιων περιοχών.

• Πρόγραμμα αειφόρος ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα 2007-2013 – Σκοπός του

Προγράμματος είναι η βελτίωση της ελκυστικότητας της χώρας και η δημιουργία

βιώσιμων κοινωνιών στις αστικές περιοχές και την ύπαιθρο μέσω αναβάθμισης

βασικών υποδομών

• Σχέδιο διαχείρισης και διατήρησης οικοτόπων και βιοποικιλότητας, με στόχο την

προστασία των οικοτόπων και της βιοποικιλότητας

0.4 Υφιστάμενη Κατάσταση Περιβάλλοντος και Πιθανή Εξέλιξη

της με την μη Εφαρμογή του Σχεδίου

Στην ΣΜΠΕ περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος, διαμορφώνοντας

έτσι την βάση στην οποία θα στηριχθούν οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις του Σχεδίου

Αφαλατώσεων, αν δηλαδή οι εκτιμώμενες επιπτώσεις θα επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά

την υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος ανά περιβαλλοντική παράμετρο. Οι

περιβαλλοντικές παράμετροι που εξετάσθηκαν και για τις οποίες αναλύθηκε η τάση

εξέλιξης τους χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η υλοποίηση του Σχεδίου Αφαλατώσεων είναι

οι εξής:

• Ατμοσφαιρική ρύπανση

• Ενέργεια και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ)

• Υδατικοί Πόροι

• Θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον

• Εδαφικοί πόροι

• Βιοποικιλότητα –χλωρίδα και πανίδα

• Τοπίο

• Ανθρωπογενές περιβάλλον - Δημογραφικά και Κοινωνικό-οικονομικά

χαρακτηριστικά

0.5 Περιβαλλοντικά Χαρακτηριστικά των Περιοχών που Ενδέχεται

να Επηρεαστούν Σημαντικά

Στην συνέχεια, ανά Μονάδα Αφαλάτωσης αναφέρεται ενδεικτικά η υφιστάμενη

κατάσταση περιβάλλοντος με τα σημαντικά στοιχεία να αναδεικνύονται και να

σημειώνονται, με στόχο την λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας των.



1. Μονάδα Αφαλάτωσης Λάρνακας

Σημαντικό περιβαλλοντικό στοιχείο στην περιοχή η οποία έχει ήδη κατασκευαστεί η

Μονάδα Αφαλάτωσης της Λάρνακας είναι ο υγροβιότοπος της Αλυκής της Λάρνακας. Η

παραλιακή βλάστηση της περιοχής είναι σχετικά πλούσια. Από μελέτη που έγινε

εντοπίστηκαν 41 διαφορετικά είδη φυτών.

Στις αλυκές παρατηρούνται τρία είδη ζωντανών οργανισμών ένα εκ των οποίων αποτελεί

το κύριο μέρος της τροφής του φλαμίγκο (Greater flamingo) το οποίο είναι το κυριότερο

αποδημητικό πουλί που παραμένει στη λίμνη. Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι η θαλάσσια

ζωή της περιοχής είναι φτωχή.

2. Μονάδα Αφαλάτωσης Πάφου

Η μονάδα Αφαλάτωσης θα κατασκευαστεί κοντά στις εκβολές του ποταμού Ξερού. Η

περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολύ ήπιου τοπογραφικού

ανάγλυφου. Το κομμάτι της πεδιάδας που επεκτείνεται από την κοίτη του ποταμού Ξερού

μέχρι και την κοίτη του ποταμού Διαρίζου έχει κηρυχθεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας

(Special Protected Area – SPA) και έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Φύση 2000».

Συνολικά 60 είδη πουλιών του παραρτήματος 1 της Οδηγίας για τα Πουλιά

χρησιμοποιούν την περιοχή κυρίως κατά την μεταναστευτική περίοδο.

Στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχουν βιομηχανικές δραστηριότητες που να συμβάλουν

στη ρύπανση της ατμόσφαιρας. Η μορφολογία και η ποιότητα της ακτογραμμής έχει

διαβρωθεί σε σημαντικό βαθμό τα τελευταία χρόνια. Γενικά η ποιότητα της ακτογραμμής

δεν προσφέρεται για ψυχαγωγία και κολύμβηση λόγω της παρουσίας έντονων

διαβρώσεων, πρανών και κροκάλων.

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται ως περιοχή με καλλιέργειες. Η ακαλλιέργητη

έκταση καλύπτεται από χαρακτηριστικούς αντιπροσώπους των φρυγανικών

οικοσυστημάτων. Ξεχωριστό οικότοπο αποτελεί επίσης και το μέτωπο της παραλίας όπου

θα ανεγερθεί η μονάδα. Γενικά στην περιοχή που θα περατωθεί το έργο συναντώνται

τέσσερις διαφορετικοί τύποι βλάστησης: (α) φρυγανώδη βλάστηση, (β) παραποτάμια –

υδροχαρή, (γ) αλυφυτική και (δ) γεωργική. Η περιοχή αποτελεί επίσης οικότοπο για ένα

μεγάλο αριθμό πεταλούδων μεταξύ αυτών τρία ενδημικά, ένα πολύ σπάνιο και τρία

σχετικά σπάνια είδη. Η περιοχή αποτελεί επίσης ένα σημαντικό χώρο για την άγρια

πανίδα.

Όσον αφορά τη θαλάσσια περιοχή, χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα λόγω

της ολιγοτροφικής κατάστασης και της υψηλής αλατότητας που παρατηρείται. Η περιοχή

καλύπτεται σε κάποιες περιοχές από Ποσειδώνια η οποία άλλοτε εμφανίζεται σε μεγάλης

έκτασης συστάδες Posidonia oceanida («λιβάδια» ή «λειμώνες») και άλλοτε εμφανίζονται

μικρότερες διάσπαρτες συστάδες (patches).



3. Μονάδα Αφαλάτωσης Επισκοπής

Η Μονάδα Αφαλάτωσης Επισκοπής θα ανεγερθεί στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής,

σε περιοχή εντός της δικαιοδοσίας των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου. Η περιοχή

ανέγερσης βρίσκεται ανατολικά του ποταμού Κούρη. Στην περιοχή υπάρχει Μονάδα

Παραγωγής Γαρίδων και Ιχθυοτροφείο Παραγωγής Γόνων. Η άμεση περιοχή μελέτης

καλύπτεται κυρίως από καλλιέργειες δημητριακών και κάποια είδη παραλιακών

αλόφυτων.

Τα επίπεδα θορύβου στο χώρο είναι σχετικά χαμηλά, αφού η ανάπτυξη στην περιοχή

είναι περιορισμένη, ενώ υπάρχει περιορισμένη επίσης ανάπτυξη οδικού δικτύου.

Στην ευρύτερη περιοχή είναι παρατηρημένες 8 διαφορετικές φυτοκοινωνίες. Λόγω της

μοναδικότητας αυτού του βιολογικού φαινομένου στην Κύπρο, η περιοχή του

Ακρωτηρίου θεωρείται ως ένα βιοσύστημα εξέχουσας επιστημονικής σημασίας. Από τα

106 φυτά που παρατηρήθηκαν στην περιοχή πέντε είδη είναι σημαντικά λόγω της

περιορισμένης κατανομής τους στην Κύπρο. Η πληθώρα των εντόμων που βιώνουν σε

αυτούς τους βιότοπους επιβεβαιώνεται από τον αριθμό ημερόβιων λεπιδόπτερων που

έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή Ακρωτηρίου που αποτελούν το ήμισυ περίπου (44%)

του συνολικού αριθμού ειδών στην Κύπρο. Στην περιοχή Ακρωτηρίου απαντώνται επίσης

181 είδη πτηνών. Στην άμεση περιοχή μελέτης περίπου 4 km περιμετρικά του τεμαχίου

κατασκευής της μονάδας δεν υπάρχει οποιοσδήποτε σημαντικός βιότοπος. Ο χώρος που

καλύπτει ολόκληρη η περιοχή χρησιμοποιείται σήμερα για γεωργικούς σκοπούς.

Όσον αφορά το θαλάσσιο βιολογικό περιβάλλον, στον ολιγοτροφικό κόλπο της

Επισκοπής ο αριθμός των ειδών που έχει παρατηρηθεί κυμαίνεται ανάλογα με το βάθος,

όπως και ο αριθμός των ατόμων. Γύρω στα 30 – 40m παρατηρείται ο μεγαλύτερος

αριθμός ειδών.

4. Μονάδα Αφαλάτωσης Δεκέλειας

Η Μονάδα Αφαλάτωσης της Δεκέλειας ήταν η πρώτη Μονάδα που κατασκευάστηκε η

οποία λειτούργησε τον Απρίλιο του 1997 και σήμερα είχε δυναμικότητα 60,000

m3/ημέρα. Η Μονάδα εξαγοράστηκε από την Κυβέρνηση το 2005. Ακολούθως, η

Κυβέρνηση προχώρησε στην προκήρυξη προσφορών για την Ανακαίνιση, Λειτουργία,

Συντήρηση και Πώληση νερού στο ΤΑΥ για περίοδο 20 ετών. Στην άμεση περιοχή της

Μονάδας, δεν σημειώνεται κάποιο ιδιαίτερο περιβαλλοντικό στοιχείο.

5. Μονάδα Αφαλάτωσης Βασιλικού

Η μονάδα αφαλάτωσης θα κατασκευαστεί στο Βασιλικό στο χώρο όπου βρίσκεται και ο

ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός της ΑΗΚ. Με βάση τη διεθνή πρακτική καθώς επίσης στη

βάση τεχνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών κριτηρίων, η τεχνολογία της



αντίστροφης ώσμωσης κρίθηκε η πιο κατάλληλη τεχνολογία για την μονάδα αυτή. Η

περιοχή ανέγερσης θεωρείται περιβαλλοντικά υποβαθμισμένη, αφού εκεί βρίσκονται

οχληρές βιομηχανίες όπως Τσιμεντοποιείο αλλά και Ηλεκτροπαραγωγικός Σταθμός.

0.6 Εναλλακτικές δυνατότητες που εξετάσθηκαν και λόγοι για

τους οποίους επιλέγεται η τελική λύση

Οι εναλλακτικές επιλογές που εξετάστηκαν στην πλαίσια της παρούσας ΣΜΠΕ είναι οι

εξής:

Συνέχιση υφιστάμενης κατάστασης - Μηδενική Λύση

Μέτρα καλύτερης υδατικής διαχείρισης προς εξοικονόμηση νερού/ αύξηση

διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση – Εναλλακτική Λύση

Παραγωγή αφαλατωμένου νερού προς πλήρη απεξάρτηση ύδρευσης – Κύρια Λύση

Μηδενική Λύση - Συνέχιση υφιστάμενης κατάστασης

Στο παρόν στάδιο, κατά το οποίο λειτουργούν δύο μόνο μονάδες αφαλάτωσης (Λάρνακας

και Δεκέλειας), η Κύπρος αντιμετωπίζει ήδη συχνά προβλήματα λειψυδρίας, ενώ η

ανάλυση των σεναρίων μελλοντικής αύξησης της ζήτησης νερού υποδεικνύει την

επιτακτική ανάγκη έγκαιρης επίλυσης των προβλημάτων λειψυδρίας που υπάρχουν και

που θα αυξηθούν στο άμεσο μέλλον.

Παρόλο που το Κράτος καταβάλει σημαντικές προσπάθειες αντιμετώπισης του

προβλήματος με τη λήψη διαφόρων μέτρων (κατασκευή φραγμάτων, εφαρμογή μέτρων

εξοικονόμησης νερού, η χρήση ανακυκλωμένου νερού κλπ) εντούτοις το πρόβλημα της

έλλειψης νερού παραμένει. Οι συχνές και μεγάλες περίοδοι ξηρασίας που πλήττουν το

νησί έχουν ως αποτέλεσμα την εξάντληση των διαθέσιμων υδατίνων πόρων με

αποτέλεσμα σε αρκετές χρονιές να παρατηρείται το φαινόμενο των περικοπών στην

τροφοδοσία του πόσιμου νερού. Όπως είναι εύκολα αντιληπτό η συνέχιση της

υφιστάμενης κατάστασης διαθεσιμότητας πόσιμου νερού αναμένεται να επιφέρει

εντονότερα προβλήματα έλλειψης νερού καθώς ο πληθυσμός και οι απαιτήσεις σε νερό

θα αυξάνονται ενώ το διαθέσιμο νερό από τις βροχοπτώσεις αναμένεται να παρουσιάζει

σταδιακή μείωση.

Εναλλακτική Λύση – Μέτρα καλύτερης υδατικής διαχείρισης προς εξοικονόμηση

νερού / αύξηση διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση

Έγιναν γενικές εκτιμήσεις για την εξοικονόμηση νερού που μπορεί να προκύψει από: α)

καλύτερη τιμολόγηση, β) βελτίωση των δικτύων ύδρευσης, γ) μεταφορά νερού από τη

γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων, δ) μείωση στην κατανάλωση σε επίπεδο

κατοικίας, και ε) χρήση ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα με



ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση κλπ. Τα διάφορα Μέτρα που

εξετάστηκαν, και γενικές διαπιστώσεις, αναλύονται συνοπτικά στην συνέχεια:

• Καλύτερη τιμολόγηση

Η «τιμολόγηση του νερού» αποτελεί σημαντική συνιστώσα στη διαδικασία της ολιστικής

διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Το ψηλά επιχορηγημένο νερό για άρδευση (~70% της

συνολικής κατανάλωσης) ενώ η προσφορά του τομέα της γεωργίας στο ακάθαρτο εθνικό

εισόδημα είναι λιγότερη από 4% θα πρέπει να περιοριστεί. Οι ταρίφες για το νερό

άρδευσης πρέπει να αυξηθούν σε βαθμό «ικανοποιητικής» ανάκτησης του κόστους.

Αυτός όμως ο στόχος φαίνεται δύσκολος σαν αποτέλεσμα των κοινωνικών,

περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων της πλήρους ανάκτησης κόστους. Το θέμα

περιπλέκεται και από την παραδοσιακή διπλή φύση δικαιωμάτων χρήσης νερού, με

αυτούς που χρησιμοποιούν νερό από Κυβερνητικά Υδατικά Έργα (ΚΥΕ) να πληρώνουν

την καθορισμένη ταρίφα ενώ αυτοί που βρίσκονται εκτός να μη πληρώνουν καθόλου,

έχοντας όμως να καλύψουν τα δικά τους κόστη κυρίως άντλησης νερού.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες οποιαδήποτε αύξηση στην τιμή του νερού από τα ΚΥΕ

αναπόφευκτα θα ενθαρρύνει μεγαλύτερη υπεράντληση και κακή διαχείριση / μεταχείριση

των υπόγειων υδάτινων πόρων. Μόνο με την επιβολή επίταξης των παράνομων

γεωτρήσεων και την τοποθέτηση υδρομετρητών σε κάθε γεώτρηση μπορεί να ελεγχθεί η

υπεράντληση.

Ταυτόχρονα με την παρούσα μελέτη, διεξάγεται παράλληλα και μελέτη για το ΤΑΥ για την

υποστήριξη και εφαρμογή του άρθρου 9 της ΟΠΥ με ειδικούς στόχους: α) την

πραγματοποίηση Πρωτόκολλου Πληροφοριών με τη χρήση συστήματος τράπεζας

πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθεί για την Οικονομική Ανάλυση της Χρήσης Νερού και

της εφαρμογής Πολιτικών Τιμολόγησης Νερού, και β) ανάπτυξης κατάλληλης Πολιτικής

Τιμολόγησης του νερού.

Μια δεύτερη μελέτη που διεξάγεται ταυτόχρονα για το ΤΑΥ και που σχετίζεται με το

συγκεκριμένο θέμα αφορά το Πρόγραμμα Μέτρων (άρθρο 11) και το Σχέδιο Διαχείρισης

της Λεκάνης Απορροής σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΟΠΥ.

Σύμφωνα με τη μελέτη για το Άρθρο 9 η ανάκτηση του κόστους για το νερό ύδρευσης

βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα και δεν αναμένεται σοβαρή διαφοροποίηση της τιμολόγησης

του νερού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές εξοικονομήσεις. Είναι όμως φανερό

ότι απαιτείται σοβαρή εξομάλυνση των διαφορών από περιοχή σε περιοχή πράγμα που

από μόνο του μπορεί να επιφέρει κάποιες διαφοροποιήσεις στις καταναλωτικές συνήθειες.

Οι εκτιμήσεις της ανάκτησης του κόστους του νερού άρδευσης προσφέρει σημαντικά

περιθώρια αύξησης της τιμής του νερού άρδευσης που θα ελέγξει τη ζήτηση και που θα

επιφέρει εξοικονομήσεις προς όφελος της ύδρευσης.



• Βελτίωση των δικτύων ύδρευσης

Η μείωση των απωλειών από τα αστικά υδρευτικά δίκτυα είναι ένας από τους βασικούς

στόχους της Εθνικής Πολιτικής και Σχεδιασμού για τα νερά. Το ποσοστό ατιμολόγητου

νερού ύδρευσης στην Κύπρο κυμαίνεται από 18 μέχρι 38% ανάλογα με το Συμβούλιο

Υδατοπρομήθειας, Δήμο ή Κοινότητα. Οι απώλειες από τα δίκτυα αποτελούν το

μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας. Εκτιμάται1 ότι η απώλεια νερού από τα δίκτυα

ύδρευσης είναι της τάξης των 8 εκ. κυβ. μ. ετήσια. Το «ατιμολόγητο νερό» για τους

Δήμους και τις Κοινότητες είναι μεγαλύτερο παρά στα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας. Οι

ψηλές απώλειες αποδίδονται στα πεπαλαιωμένα δίκτυα, τις εργασίες για αποχετευτικά

και τους παλαιούς υδρομετρητές.

Οι εξοικονομήσεις που δυνατόν να προκύψουν από την βελτίωση των δικτύων του νερού

ύδρευσης αναμένονται να είναι της τάξης των 4 – 12 εκ. m3 για τις σημερινές συνθήκες

κατανάλωσης αυξανόμενες σε 6 -18 εκ. m3 για την προβλεπόμενη ζήτηση των 100 εκ.

m3 του 2020.

• Μεταφορά νερού από τη γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων

Πρακτικά, τα επιφανειακά και υπόγεια νερά αποτελούν ιδιοκτησία της Κυβέρνησης. Το

δικαίωμα χρήσης των υδάτινων πόρων από ιδιώτες πηγάζει από αδειοδοτήσεις που

περιλαμβάνουν όρους και περιορισμούς στον χρήστη τόσο όσον αφορά την έκταση,

ποσότητα, τύπο αντλίας και εγκατάσταση υδρομετρητή.

Οι οποιεσδήποτε αποζημιώσεις που μπορούν να καταβληθούν για μεταφορά νερού από

την γεωργία στην ύδρευση αφορούν την απώλεια εισοδήματος από τη χρήση του νερού,

στα πλαίσια της άδειας χρήσης του νερού του κατόχου, και τις κεφαλαιουχικές δαπάνες

που έχει υποστεί για την ανάπτυξη της εκμετάλλευσης του. Οι εκτίμηση των

αποζημιώσεων θα αποτελέσει δύσκολο θέμα και θα δημιουργήσει αναμφίβολα κοινωνικό

θέμα απασχόλησης αυτών που θα εγκαταλείψουν τα κτήματα των.

• Μείωση της κατανάλωσης σε επίπεδο κατοικίας

Πρόσφατες βελτιώσεις στην τεχνολογία εξοικονόμησης νερού σε τουαλέτες, ντους,

βρύσες και αρδευτικά συστήματα για κήπους έχουν επιτρέψει την μείωση στην

κατανάλωση νερού στο επίπεδο κατοικίας χωρίς να επηρεάζεται η ποιότητα ζωής.

Στην Κύπρο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί σημαντική μείωση στην

κατανάλωση με συμφέρουσες τιμές σε σύγκριση με άλλα έργα ανάπτυξης αναλόγων

ποσοτήτων νερού. Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την ανάγκη και τρόπων

1 Ι. Ιακωβίδης, (2009): Summary Paper on Water Use Efficiency in Cyprus”, Under the aegis of the Water

Development Department and Plan Bleu, (I.A.CO Environmental and Water Consultants Ltd)



εξοικονόμησης νερού υποβοηθούν σημαντικά αλλά πέραν αυτού απαιτείται αφοσιωμένο

πρόγραμμα έλεγχου των απωλειών στις κατοικίες και κίνητρα για χρήση εξειδικευμένων

υδραυλικών εξαρτημάτων εξοικονόμησης του νερού σε βρύσες, ντους και λεκάνες

αποχωρητηρίων.

Η ενθάρρυνση με επιδοτήσεις για τη χρήση του «γκρίζου» νερού εξυπηρετεί προς την

κατεύθυνση εξοικονόμησης νερού. Επιπλέον, επιδοτήσεις για ανόρυξη ιδιωτικών

γεωτρήσεων εντός των αστικών περιοχών επιτυγχάνουν επίσης εξοικονόμηση πόσιμου

νερού.

• Χρήση ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα με

ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση κλπ

Η χρήση του ανακυκλωμένου νερού για την αρδευόμενη γεωργία και τοπιοτέχνηση

άμεσα ή έμμεσα (μέσω τεχνητού εμπλουτισμού υδροφορέων) αποδεσμεύει ανάλογες

ποσότητες νερού από φράγματα και υδροφορείς για υδρευτικούς σκοπούς.

Η πολιτική της εκμετάλλευσης του ανακυκλωμένου νερού απαιτεί την προμήθεια

κατάλληλα επεξεργασμένου νερού που να μπορεί να χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις

συνθήκες προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Η επιλογή χρήσης

ανακυκλωμένου νερού για αρδευτικούς σκοπούς έχει γίνει γενικά αποδεκτή από το κοινό.

Η χρήση του για αρδευτικούς σκοπούς γίνεται σύμφωνα με τον Κώδικα Καλής Γεωργικής

Πρακτικής και οι μέθοδοι και συστήματα άρδευσης είναι ανάλογα με τον τύπο φυτείας.

• Συμπέρασμα

Τα Μέτρα για βελτίωση της διαθέσιμης ποσότητας νερού δεν μπορούν από μόνες τους να

επιλύσουν την ανεπάρκεια στην προμήθεια νερού και είναι απαραίτητη η παράλληλη

ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών, όπως η αφαλάτωση, για αύξηση της παροχής

νερού.

Κύρια Λύση – Παραγωγή αφαλατωμένου νερού προς πλήρη απεξάρτηση

ύδρευσης αστικών κέντρων από καιρικές συνθήκες

Το υπό εξέταση Σχέδιο Αφαλατώσεων προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία μονάδων

αφαλάτωσης που στόχο θα έχουν την πλήρη απεξάρτηση της ύδρευσης των αστικών

κέντρων και των τουριστικών περιοχών από τις καιρικές συνθήκες.

Συμπεράσματα αξιολόγησης εναλλακτικών λύσεων

Η Κύρια Λύση πλεονεκτεί ως προς την περιβαλλοντική απόδοση των τριών σενάριων γιατί

αυξάνει πρακτικά την διαθεσιμότητα νερού, στοιχείο απαραίτητο για την επίτευξη

αρκετών από τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί σε διάφορους τομείς, ενώ

υποβοηθεί και στην επίτευξη σημαντικών ποιοτικών (φυσικοχημικών και βιολογικών)



στόχων. Αξίζει ωστόσο να τονιστεί ότι υπάρχουν περιβαλλοντικοί τομείς που θίγονται από

την λύση αυτή όπως υποδεικνύεται στην συνέχεια.

Η Κύρια Λύση πλεονεκτεί αισθητά σε ότι αφορά στην κοινωνική διάσταση της υδατικής

κατάστασης λόγω της ασφάλειας παροχής νερού που εξασφαλίζει σε όλες τις χρήσεις.

Παρόλα αυτά η Κύρια λύση μειονεκτεί ως προς το γεγονός ότι η αύξηση της

διαθεσιμότητας λειτουργεί αντίθετα με την προώθηση ανάπτυξης υδατικής συνείδησης,

κάτι που επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα με την εναλλακτική λύση υιοθέτησης μέτρων

καλύτερης διαχείρισης.

Η Κύρια Λύση σε σχέση με την οικονομική διάσταση της υδατικής κατάστασης,

αναμένεται να επιφέρει αύξηση στην μοναδιαία τιμή πώλησης του νερού στους

καταναλωτές. Η αύξηση όμως της διαθεσιμότητας του νερού αναμένεται να δημιουργήσει

ευνοϊκότερες συνθήκες ανάπτυξης του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της

οικονομίας.

Ως γενικότερο συμπέρασμα είναι ότι το Σχέδιο Αφαλατώσεων στο γενικό του πλαίσιο

παρουσιάζεται ως επιτακτικό για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων ισοσκελισμού

προσφοράς και ζήτησης. Όμως η συνεχής και μονόπλευρη αύξηση της παροχής νερού

προς κάλυψη της ζήτησης δεν μπορεί να αποτελέσει το μόνο μέτρο διαχείρισης. Η

εναλλακτική λύση εφαρμογής μέτρων καλύτερης υδατικής διαχείρισης, αποτελεί μία λύση

επίσης επιτακτική η οποία θα πρέπει να συμπληρώσει και να πλαισιώσει το Σχέδιο

Αφαλατώσεων, στοχεύοντας στην επίλυση του υδατικού προβλήματος που υφίσταται

στην Κύπρο.

0.7 Ενδεχόμενες Σημαντικές Επιπτώσεις στο Περιβάλλον, από την

Εφαρμογή του Σχεδίου Αφαλατώσεων

Επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα

• Επιπτώσεις κατά την άντληση θαλασσινού νερού: Μία από τις κυριότερες

περιβαλλοντικές ανησυχίες των μονάδων αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού αποτελεί

η αυξημένη θνησιμότητα θαλάσσιων οργανισμών που προκαλείται από τα έργα

άντλησης ή ανοικτού τύπου λήψης θαλάσσιου νερού.

• Επιπτώσεις από την απόρριψη άλμης στο θαλάσσιο οικοσύστημα: Μια

μονάδα αφαλάτωσης αποβάλλει τον ίδιο όγκο υλικού θαλάσσιου νερού με εκείνο

που έχει δεχθεί αλλά σε πολύ μικρότερο όγκο νερού. Η άλμη είναι 1,3 ως 1,7

φορές μεγαλύτερη της αλατότητας του θαλάσσιου νερού.

Πέραν του όγκου άλμης που διοχετεύεται πίσω στο θαλάσσιο περιβάλλον, ο τρόπος που

απορρίπτεται και τα χαρακτηριστικά της περιοχής απόρριψης αποτελούν κρίσιμα στοιχεία

για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που μπορούν να προκύψουν.



Οι επιπτώσεις από την εκροή άλμης και άλλων χημικών που χρησιμοποιούνται σε

μονάδες αφαλάτωσης με την μέθοδο RO πάνω στο θαλάσσιο μακρό –βένθος περιορίζεται

σε σχετικά μικρή ακτίνα (200 - 300 m) με αξιοσημείωτες αλλαγές μόνο στην άμεση

περιοχή του σημείου εκροής.

Οι ενδείξεις τόσο για τις υφιστάμενες μονάδες Δεκέλειας και Λάρνακας όσο και οι

εκτιμήσεις για τις νέες μονάδες Ακρωτηρίου και Πάφου παραμένουν στις πιο πάνω

εκτιμήσεις και δεν θεωρούνται σοβαρές και αποτρεπτικές για τη λειτουργία μονάδων


Επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της αφαλάτωσης

Γενικά, η παραγωγή νερού με αφαλάτωση είναι μια διαδικασία πολύ εντατική σε

απαιτήσεις ενέργειας. Οι διάφορες τεχνολογίες οδηγούν σε διαφορετικά επίπεδα

κατανάλωσης ενέργειας που επιπρόσθετα επιβαρύνεται με το επίπεδο αλατότητας και

ρύπων του θαλάσσιου νερού, και την τοποθεσία της μονάδας.

Η κατανάλωση ενέργειας παραμένει ο πλέον περιοριστικός παράγων σε έργα

αφαλάτωσης εφόσον η ενέργεια αντιπροσωπεύει το 60% των άμεσων δαπανών

λειτουργίας και συντήρησης μιας μονάδας αφαλάτωσης. Ανάλογα με τις πηγές ενέργειας

που χρησιμοποιούνται, αφαλατώσεις μεγάλης κλίμακας δυνητικά μπορούν να

επιβαρύνουν σημαντικά τα GHG (εκπομπές αερίων θερμοκηπίου) που θεωρούνται η

κύρια αιτία στις κλιματικές αλλαγές.

Από εκτιμήσεις στην Κύπρο, υπολογίζεται2 ότι για τη λειτουργία των μεμβρανών

αντίστροφης ώσμωσης απαιτείται ενέργεια της τάξης των 4 -4,5 kWh/m3 παραγόμενου

νερού, ενώ η συνολική κατανάλωση ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας που

απαιτείται για τη λειτουργία όλων των συστημάτων (αντλητικά συστήματα, φίλτρα,

συστήματα χημικών, αντλίες υψηλής πίεσης) είναι της τάξης των 5,3 kWh/m3 του

παραγόμενου πόσιμου νερού. Ο Πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις εκτιμήσεις

χρήσης ενέργειας και καυσίμων για τη λειτουργία των υφισταμένων και

προγραμματιζόμενων μονάδων αφαλάτωσης. Στον ίδιο Πίνακα παρουσιάζεται και

εκτίμηση της ετήσιας εκπομπής CO2 και η αναλογία της ηλεκτρικής ενέργειας που θα

καταναλώνεται για αφαλατώσεις σε σχέση με την ολική παραγωγή της Αρχής

Ηλεκτρισμού Κύπρου με βάση την παραγωγή της το 2008.

2 ΤΑΥ (2002) « Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την

δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό» Μέρος Α – Μελέτη

Χωροθέτησης.



Πίνακας 0.2: Εκτίμηση χρήσης ενέργειας και καυσίμων για τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης

Μονάδα Παραγωγή Μονάδας (m3/ημ)

Παραγωγή Μονάδας (m3/ώρα)

Χρήση Ηλεκτρικής ενέργειας

(kWhr/m3)

Ολική χρήση ενέργειας (kWhr)

Χρήση καυσίμων

(kg/kWhr)

Ολική χρήση

καυσίμων (kg/hr)

Εκπομπή CO2 - 2008

*****

(kg CO2 /kg καυσίμου)

Εκπομπή CO2

(kg/hr)

Ετήσια εκπομπή

CO2 (tons/year)

Ενέργεια (GWh)

Συνολική παραγωγή ΑΗΚ - 2008

(GWh)

Ποσοστό επί συνολικής παραγωγής

ΑΗΚ (%)

Δεκέλεια* 60.000 2500 5,3 13250 0,29 3843 3.165 12163 106548 116,1 4996 2,3

Λάρνακα** 62.000 2583 4,4 11367 0,29 3296 3.165 10432 91384 99,6 4996 1,99

Πάφος*** 40.000 1667 4,5 7500 0,29 2175 3.165 6884 60304 65,7 4996 1,3

Επισκοπή*** 40.000 1667 5,34 8900 0,29 2581 3.165 8169 71560 78,0 4996 1,7

Βασιλικός 60.000 2500 5,3 13250 0,29 3843 3.165 12163 106548 116,1 4996 2,3

Σύνολο 262.000 10.917 54.267 15.738 49.811 436.344 475,5 9,59

Αφαλάτωση υφάλμυρου νερού

Γαρύλλη**** 10.000 417 4,3 1792 0,29 520 3.165 1646 14419 15,7 4996 0,3

Κινητές που θα εγκαταλειφθούν με την λειτουργία χερσαίων μονάδων αφαλάτωσης Κινητή Μονής 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Κινητή Πάφου 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Κινητή Βασιλικού 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Σύνολο 60.000 2.500 13.250 3.843 13.808 120.958 116 2,3 * Πηγή: (Ολγα Σάλαγος) ** Πηγή: R.Z.E.E. (1999) “Larnaca Seawater Desalination Plant: Environmental Impact Assessment” *** Πηγή: Νικολαιδης & Συνεργάτες (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερου στην Πάφο. **** Πηγή: Νικολαίδης & Συνεργάτες, Ατλαντίς (2002) « Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό» Μέρος Α – Μελέτη Χωροθέτησης. ***** Πηγή: Στοιχείων που έτυχαν διαπίστευσης και δόθηκαν στο Τμήμα Περιβάλλοντος αναφορικά με το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (verified emissions for the Emissions Trading System) από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου και που αφορούσαν το έτος 2008, χρησιμοποιήθηκαν 16.243 τόνοι καύσιμου τύπου ντίζελ και 1.234.775 καύσιμου τύπου HFO (Heavy Fuel Oil - μαζούτ) με συντελεστές εκπομπών 3.101 kg CO2 / kg καύσιμου τύπου ντίζελ, και 3.166 kg CO2 / kg καύσιμου τύπου HFO, συνολικά και από τις τρεις Ηλεκτροπαραγωγικές Μονάδες. Έτσι, κατά μέσο όρο προκύπτει ότι οι συντελεστές εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα από τις Μονάδες Παραγωγής Ηλεκτρικής ενέργειας της ΑΗΚ είναι 3.165 kg CO2 / kg μεικτού καύσιμου, τιμή που ισχύει μόνο για το 2008.



Επιπτώσεις στις κλιματικές αλλαγές

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο να μειώσει τις

εκπομπές της κατά 8% κάτω από τα επίπεδα του 1990 μέχρι την περίοδο 2008 -2012.

Το ETS (Σχέδιο Εμπορίας Εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) αποτελεί ένα από τα μέτρα

επίτευξης του στόχου. Επιπρόσθετα σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ ο στόχος

για τη συνεισφορά των ΑΠΕ στη τελική κατανάλωση ενέργειας είναι 13% μέχρι το 2020.

Αυτό θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων περιορισμού των θερμοκηπιακών αερίων. Η

Κύπρος, στο παρόν στάδιο, έχει ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις για τη μείωση των

εκπομπών σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για την περίοδο 2013-2020.

Οι υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης της Δεκέλεια και Λάρνακας μαζί με τις άλλες

προβλεπόμενες μόνιμες χερσαίες μονάδες θα έχουν:

o Ετήσια κατανάλωση ηλεκτρισμού 475,5 GWh

o Ένταση ενέργειας για παραγωγή αφαλατωμένου νερού 4,75 kWh/m3.

o Ετήσια εκπομπή αερίων θερμοκηπίου με την παρούσα ανάμειξη καυσίμων

παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 436,3 χιλιάδες τόνους CO2-e

Εκτιμάται επομένως ότι οι αφαλατώσεις θα συνεισφέρουν σημαντικά, με 436,3 χιλιάδες

τόνους, στην αύξηση της γενικής ποσότητας εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου (GHG)

που αυξάνεται σταθερά και έφτασε στους 9.972,19 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου CO2 το

2007.

Οικονομικές επιπτώσεις αναφορικά με αγορά δικαιωμάτων ρύπων

Το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου της Κύπρου

(ΕΣΚΔ) που γίνεται βάσει της Οδηγίας 2003/87/EC1 η οποία καθορίζει ένα σχέδιο

εμπορίας εκπομπών (ETS) για αέρια θερμοκηπίου έγινε αρχικά για την περίοδο 2005 -

2007 και στη συνέχεια για το 2008 – 2012. Σύμφωνα με το ΕΣΚΔ Κύπρου (2008-2012)

προτείνεται μια συνολική ποσότητα 35,61 εκατ. τόνοι CO2 από την οποία 4.78 εκατ.

τόνοι CO2 θα κατακρατηθούν σαν απόθεμα για νέο-εισερχόμενες βιομηχανίες και 1,15

εκατ. τόνοι θα μπουν κατά μέρος για έργα Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης (CDM). Το

σύνολο των δικαιωμάτων που αναλογούν στον τομέα ενέργειας (ΑΗΚ) για την πενταετία

2008-2012 ανέρχεται, σε 18,04 εκ. τόνους CO2.

Με βάση την κατανομή δικαιωμάτων ρύπων, το αναμενόμενο έλλειμμα της ΑΗΚ για την

πενταετία, υπολογίζεται3 σε 5,2 εκ. δικαιώματα (τόνους CO2) περίπου, με πολύ σημαντικό

3 Οικονομικές καταστάσεις της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου για το έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2008. http://www.audit.gov.cy/audit/audit.nsf/All/6466CD0367B718DAC2257467003269F2/$file/AHK.doc?OpenElement



κόστος για την ΑΗΚ, δεδομένου ότι η μέση τιμή αγοράς δικαιωμάτων για το 2008 από

την ΑΗΚ ανερχόταν σε €11,1 ανά τόνο CO2.

Η εκτίμηση της ετήσιας εκπομπής ρύπων CO2 από την επιπλέον ενέργεια που θα

απαιτείται από τις μόνιμες χερσαίες μονάδες αφαλάτωσης ανέρχεται σε 436.344 τόνους.

Αν απαιτηθεί αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων για την ποσότητα αυτή και με βάσει

την τιμή που αναφέρεται από την ΑΗΚ (€11,1 /τόνο CO2), για το 2008, τότε εκτιμάται

ότι η επιπλέον δαπάνη θα είναι της τάξης των 4 ως 5 εκατ. ευρώ ετήσια, ή €0,04 ως

0,05/m3 παραγόμενου αφαλατωμένου νερού.

Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης που

προσφέρουν οι αφαλατώσεις

• Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης

Σαν αποτέλεσμα της μείωσης της βροχόπτωσης και της ροής νερού στα φράγματα από το

1990, αλλά ταυτόχρονα και της αύξησης της ζήτησης, η ασφάλεια παροχής νερού επί

συνεχούς βάσης έχει καταστεί πολύ προβληματική. Οι περικοπές στην υδατοπρομήθεια

έχουν καταστεί σύνηθες φαινόμενο.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος τα νοικοκυριά προβαίνουν στην αποθήκευση

νερού σε ντεπόζιτα ή στην αγορά νερού αμφιβόλου ποιότητας. Το αποτέλεσμα από αυτή

την διαδικασία είναι η ακόμη πιο μειωμένη παροχή νερού στα νοικοκυριά που βρίσκονται

κατάντι ή σε ψηλά υψόμετρα. Σαν αποτέλεσμα δημιουργούνται πολλά «κόστη

ευημερίας» (welfare costs) λόγω της αβεβαιότητας παροχής νερού, ιδιαίτερα σε αυτούς

που έχουν μειωμένη παροχή ή μικρό αποθηκευτικό χώρο (ντεπόζιτα).

Οι τάξεις με χαμηλότερα εισοδήματα υποφέρουν περισσότερο εφόσον άλλες ομάδες του

πληθυσμού μπορούν να ξοδέψουν περισσότερα για την αντιμετώπιση της μη επάρκειας

νερού (γεώτρηση, περισσότερα και μεγαλύτερα ντεπόζιτα, εμφιαλωμένο νερό).

Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης μπορούν να

συνοψισθούν στις εξής4:

4 National Drought Mitigation Center (NDMC), School of Natural Resources at the University of Nebraska-

Lincoln. “Impacts of Drought: Understanding Your Risk and Impacts, Social Impacts”.

http://www.drought.unl.edu/risk/social.htm



Υγεία

Αυξημένες διαμάχες /συγκρούσεις

Μείωση επιπέδου ζωής, αλλαγές στους τρόπους διαβίωσης

Μείωση ποιότητας νερού λόγω μειωμένης πίεσης στους αγωγούς μεταφοράς

Παράνομες συνδέσεις στο δίκτυο

Αυξημένες διαρροές στο δίκτυο

Συσσώρευση ακαθαρσιών στα τυφλά σημεία των αγωγών

• Η έμμεση μεταφορά νερού από την ύδρευση στη γεωργία λόγω των

αφαλατώσεων για ύδρευση

Η υλοποίηση των Μονάδων Αφαλάτωσης, θα απελευθερώσει ποσότητες νερού από τις

συμβατικές πηγές οι οποίες χρησίμευαν για κάλυψη των αναγκών ύδρευσης. Οι

ποσότητες αυτές θα είναι πλέον διαθέσιμες για κάλυψη άλλων αναγκών και κυρίως

αυτών της άρδευσης. Έτσι, το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο το Σχέδιο

Αφαλατώσεων μέσω του οποίου θα εφαρμοσθεί η Πολιτική Απεξάρτησης, αποτελεί κατά

τρόπο «έμμεση επιδότηση» και μεταφορά επιφανειακού νερού στην γεωργία.

Η πολιτική των αφαλατώσεων, μπορεί να θεωρηθεί ως το μέτρο της Κυβέρνησης που

λαμβάνεται προς:

o επίλυση της κοινωνικής της υποχρέωσης για διαρκή και μόνιμη κάλυψη της

ζήτησης για ύδρευση

o κάλυψη των δεσμεύσεων της που έχει συνάψει με τους αγρότες για παροχή

συγκεκριμένων ποσοτήτων νερού άρδευσης ανά Κυβερνητικό Υδατικό Έργο.

o Προστασία των υδροφορέων από υπεράντληση και επανάκαμψη της

στάθμης των με όλα τα περιβαλλοντικά οφέλη που την συνοδεύουν.

Πρόβλημα έμμεσης επιδότησης της αφαλάτωσης στην γεωργία, θα παρατηρείται μόνο

στην περίπτωση που θα παρατηρηθεί περίσσευμα νερού και το οποίο θα αξιοποιηθεί σε

νέες γεωργικές εκμεταλλεύσεις που θα δημιουργήσουν νέες ανάγκες και νέες δεσμεύσεις.

Διαπίστωση βαθμού σοβαρότητας των αρνητικών και θετικών επιπτώσεων

Οι επιπτώσεις που προκαλούνται από μια μονάδα αφαλάτωσης διαχωρίζονται σε

επιπτώσεις που περιορίζονται στην φάση κατασκευής και σε εκείνες που σχετίζονται με

το στάδιο λειτουργίας των μονάδων.

Οι πλέον σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι:

1. Δυσμενείς επιδράσεις στη χρήση γης (ακτές ως θέσεις αντλητικών μονάδων

παρά για ψυχαγωγία και τουρισμό, επιπτώσεις σε παράκτιες περιουσίες γης,

αντιδράσεις για την θέση της μονάδας αν αυτή επηρέαζε την αξία της γης)

2. Επιπτώσεις στους υδροφορείς (κίνδυνος διαρροών άλμης ή θαλασσινού νερού

από αγωγούς μεταφοράς που τοποθετούνται πάνω από υδροφορείς. Κίνδυνος



επίσης στην περίπτωση ανόρυξης γεωτρήσεων για την άντληση υφάλμυρου

νερού).

3. Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον (κατασκευή/ τοποθέτηση αγωγών, και

εκροή άλμης μπορεί να βλάψει τους θαλάσσιους πληθυσμούς)

4. Επιπτώσεις από θόρυβο (θόρυβος από λειτουργία αντλιών και τουρμπίνων)

5. Εντατική χρήση ενέργειας (απαιτείται αυξημένη παραγωγή ηλεκτρικής

ενέργειας με ορυκτά καύσιμα που συνεισφέρουν στην αύξηση των εκπομπών

αερίων του θερμοκηπίου και στις διαδικασίες των κλιματικών αλλαγών)

6. Θέματα τροφοδοσίας νερού (ανησυχία επιπτώσεων από απόληψη θαλάσσιου

νερού στα τοπικά θαλάσσια οικοσυστήματα, κατάλληλος σχεδιασμός του αγωγού

τροφοδοσίας μπορεί να μειώσει τις δυνητικές επιπτώσεις αλλά η βασική

μακρόχρονη αθροιστική επίπτωση μπορεί να είναι η μετακίνηση μικροοργανισμών)

7. Οικονομικές επιπτώσεις (Μεγάλες δαπάνες για κατασκευή της μονάδας και

εξάρτηση δαπανών από την ενέργεια και τις τιμές των καυσίμων, η τιμή του

αφαλατωμένου νερού προκαλεί ανησυχία καθώς μπορεί να αποβεί επιζήμια στις

οικονομικές αναπτύξεις, ανησυχίας του κοινού για ποσιμότητα του νερού και

επιπτώσεις στα υδραυλικά συστήματα των νοικοκυριών)

8. Άλλες μικρές επιπτώσεις (θέματα υγείας και ασφάλειας από τα καιόμενα

καύσιμα από τις γεννήτριες, θέματα αποθήκευσης καυσίμων, πρόσβασης για

μεταφορά υλικών κατασκευής και λειτουργίας, και κατασκευής πυλώνων για

ηλεκτρικό δίκτυο μεταφοράς ενέργειας, πρόβλημα ψηλής περιεκτικότητας

αφαλατωμένου νερού σε Βόριο)

Ο Πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει την εκτίμηση του βαθμού σοβαρότητας των

επιπτώσεων.



Πίνακας 0.3: Εκτίμηση βαθμού σοβαρότητας επιπτώσεων από τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης (Πολύ σημαντική = 5, Σημαντική = 4, Μέτρια =3, Σχετικά Σημαντική = 2, Ασήμαντη = 1)

Μονάδα

Παραγωγή

Μονάδας

(m3/ημ)

Χρήση

γης Υδροφορείς

Άλμη και

Θαλάσσιο

Περιβάλλον

Θόρυβος Χρήση

ενέργειας

Εκπομπή CO2

(tons/year

Τροφοδοσία

νερού

Άλλες

επιπτώσεις

Οικονομικές


Δεκέλεια* 60.000 1 1 3 1 5 5 2 3 5

Λάρνακα** 62.000 2 1 2 1 5 5 2 2 5

Πάφος*** 40.000 3 3 2 2 4 4 2 2 4

Επισκοπή*** 40.000 1 3 2 1 4 4 2 2 4

Χερσαίες

- Μόνιμες

Βασιλικός 60.000 1 1 2 1 4 4 2 2 5

Υφάλμυρο

Γαρύλλη**** 10.000 4

3 1 4 2 3

4 1

5

Κινητή Μονής 20.000 2 2 1 1 3 3 1 1 4

Κινητή Πάφου 20.000 3 3 1 2 3 3 1 1 4

Προσωρινές

Κινητή Βασιλικού 20.000 1 1 1 1 3 3 1 1 4

* Πηγή: Όλγα Σάλαγος- διευθύντρια Μονάδας Αφαλάτωσης Δεκέλιας

** Πηγή: R.Z.E.E. (1999) “Larnaca Seawater Desalination Plant: Environmental Impact Assessment”

*** Πηγή: ΤΑΥ (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην

Πάφο.

**** Πηγή: ΤΑΥ (2002) «Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή

Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό» Μέρος Α – Μελέτη Χωροθέτησης.



Οι πλέον σημαντικές θετικές επιπτώσεις και περιβαλλοντικά οφέλη είναι:

1. Αυξημένη αξιοπιστία στην υδατοπρομήθεια (νερό για ύδρευση με ψηλό

βαθμό αξιοπιστίας και απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες)

2. Κοινωνικά οφέλη (παροχή ικανοποιητικής και αξιόπιστης υδατοπρομήθειας για

χρήση στα νοικοκυριά, επιτρέπει οικονομική ανάπτυξη).

3. Βελτίωση στην ποιότητα και υγιεινή (Βελτιωμένη ποιότητα υδατοπρομήθειας

με συνέπεια καλύτερη ποιότητα αστικών λυμάτων και ανακυκλωμένου νερού)

4. Πλεονεκτήματα στην γεωργία και στο περιβάλλον (ανακυκλωμένο νερό

απαλλαγμένο από ψηλές συγκεντρώσεις αλάτων, αποδέσμευση ποσοτήτων νερού

από τις συμβατικές πηγές (χρήση στη γεωργία μειώνοντας την υπεράντληση και

συμβάλλονταν στην προστασία των εδαφών πιθανή αύξηση γεγονότων

υπερχείλισης των φραγμάτων συμβάλλοντας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας))

5. Οικονομικά οφέλη (εγγυημένη παροχή πόσιμου νερού για τουριστική

βιομηχανία και για δημιουργία άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων)

Ο Πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει την εκτίμηση του βαθμού σπουδαιότητας των

θετικών επιπτώσεων.



Πίνακας 0.4: Εκτίμηση βαθμού σπουδαιότητας θετικών επιπτώσεων από τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης (Πολύ σημαντική = 5, Σημαντική = 4, Μέτρια =3, Σχετικά Σημαντική = 2, Ασήμαντη = 1)

Μονάδα

Παραγωγή

Μονάδας

(m3/ημ)

Αξιοπιστία

υδατοπρομήθειας

Κοινωνικά

οφέλη

Βελτίωση

ποιότητας/υγιεινής

Οφέλη

στη

γεωργία

Οικονομικά

οφέλη

Δεκέλεια* 60.000 5 5 5 4 5

Λάρνακα** 62.000 5 5 5 4 5

Πάφος*** 40.000 3 3 2 4 5

Επισκοπή*** 40.000 4 4 3 5 5

Χερσαίες

- Μόνιμες

Βασιλικός 60.000 3 3 3 5 5

Υφάλμυρο

Γαρύλλη**** 10.000 3

3 5 5 4

Κινητή Μονής 20.000 4 3 3 5 5

Κινητή Πάφου 20.000 3 3 3 4 5


Κινητή Βασιλικού 20.000 2 2 3 4 5

* Πηγή: Όλγα Σάλαγος- διευθύντρια Μονάδας Αφαλάτωσης Δεκέλιας



Πάφο.

**** Πηγή: ΤΑΥ (2002) «Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή




Αρνητικές επιπτώσεις και μετά τη λήψη μέτρων

Οι επιπτώσεις που αναμένεται να παραμείνουν σοβαρές είναι: 1) η αυξημένη αλατότητα

στο άμεσο θαλάσσιο περιβάλλον του αγωγού απόρριψης της άλμης, και 2) η συνεισφορά

αερίων του θερμοκηπίου λόγω των αυξημένων αναγκών σε ενέργεια που βασίζεται σε

ορυκτά καύσιμα.

Οικονομικά και εφικτά μέτρα μείωσης της άλμης δεν αναμένεται να μειώσουν σημαντικά

την ποσότητα της αλλά με τους κατάλληλος σχεδιασμούς των αγωγών απόρριψης και των

συναφών διαχυτήρων δυνατόν να απαμβλυνθούν σε μεγάλο βαθμό. Η εντατική χρήση

ενέργειας είναι ένα άλλο σοβαρό θέμα. Εξοικονομήσεις στην χρήση ενέργειας είναι

δυνατόν να προκύψουν από εφαρμογή κατάλληλης στρατηγικής λειτουργίας της Μονάδας

που να στοχεύει στην αποδοτικότερη λειτουργία και απόδοση της μακροχρόνια.

Σωρευτικές και συνεργιστικές επιπτώσεις

Οι μονάδες αφαλάτωσης έχουν χωροθετηθεί σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των οπότε δεν

προβλέπεται οποιαδήποτε συνεργιστική επίπτωση από την απόρριψη της άλμης.

Η σωρευτική επίπτωση από την απόρριψη άλμης στο θαλάσσιο περιβάλλον από όλες τις

Μονάδες του Σχεδίου Αφαλάτωσης εκτιμάται ότι δεν είναι σημαντική εφόσον οι

περιβαλλοντικές και άλλες μελέτες την εντοπίζουν στην άμεση περιοχή απόρριψης κάθε

μονάδας που στη συνέχεια επιδέχεται διασπορά και αραίωση στον θαλάσσιο αποδέκτη.

Η σωρευτική χρήση ενέργειας ισοδυναμεί με 12.2% επί του συνόλου παραγωγής της ΑΗΚ

(στοιχεία του 2008) από τις χερσαίες μόνιμες μονάδες, τη μονάδα Γαρύλλη και τις

κινητές μονάδες, ποσοστό που θεωρείται σημαντικό.

Η συνεργιστική επίπτωση από τις Μονάδες αφαλάτωσης στις εκπομπές αερίων του

θερμοκηπίου κατανέμεται ανάλογα στους δύο Σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας

(Δεκέλειας και Βασιλικού) από όπου θα ηλεκτροδοτούνται οι μονάδες. Σωρευτική

επίπτωση από την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να μην αναμένεται στην

άμεση περιοχή της Κύπρου αλλά δεν παύει να προστίθεται στις εκπομπές παγκόσμια και να

έχει και την δική της συνεισφορά στο φαινόμενο των κλιματικών αλλαγών.

0.8 Μέτρα Πρόληψης, Περιορισμού ή και Εξουδετέρωσης

Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από την Εφαρμογή του

Αφαλατώσεων

Μέτρα πρόληψης περιορισμού και κατά το δυνατό εξουδετέρωσης επιπτώσεων

στο θαλάσσιο οικοσύστημα

Για σκοπούς μείωσης των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον που σχετίζονται με την

ψηλή θνησιμότητα θαλάσσιας ζωής που προκαλείται από τα έργα άντλησης θαλάσσιου



νερού ενθαρρύνεται η δημιουργία υποθαλάσσιων έργων άντλησης θαλάσσιου νερού. Σε

περιπτώσεις όπου η λήψη νερού γίνεται μέσω έργων «ανοικτού τύπου», τότε

ενθαρρύνονται οι διαχειριστές των Μονάδων Αφαλάτωσης όπως εγκαταστήσουν

συστήματα άντλησης θαλάσσιου νερού που δημιουργούν χαμηλές ταχύτητες ώστε η

απορρόφηση ψαριών και άλλων οργανισμών να αποφεύγεται. Επίσης, συστήνεται όπως

τοποθετούνται καπάκια στην είσοδο των αγωγών αφήνοντας ένα κενό μεταξύ του

καπακιού και του στομίου του κάθετου αγωγού, κάτι που θα αλλάξει την ροή του νερού

από κάθετη σε οριζόντια, μειώνοντας την αναρρόφηση οργανισμών. Άλλο μέτρο αποτελεί

η τοποθέτηση εσχαρώσεων και συστήματα επιστροφής ψαριών στην θάλασσα.

Οι επιπτώσεις από την εκροή άλμης και άλλων χημικών πάνω στο θαλάσσιο μακρό –

βένθος αξίζει να αναφερθεί ότι περιορίζονται σε σχετικά μικρή ακτίνα. Για τον περιορισμό

των επιπτώσεων η άλμη κατά τη διάθεση της μπορεί να αραιωθεί με ένα άλλο ρεύμα

νερού που επιστρέφει στην θάλασσα. Μια άλλη μέθοδος είναι η διάχυση της σε μεγάλη

έκταση, ώστε να υπάρχει μόνο μια μικρή αύξηση της τοπικής αλατότητας. Επίσης πρέπει

να μελετάται ο υποθαλάσσιος χώρος διάχυσης της άλμης ώστε να μην επηρεάζονται

ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα, να μελετάται το ενδεχόμενο υποθαλάσσιας εκροής,

να γίνεται η κατάλληλη μελέτη βάθους, αριθμού και χωροθέτησης των διαχυτήρων, να

περιορίζεται στον μέγιστο δυνατό βαθμό η χρήση χημικών ή άλλων διαβρωτικών υλικών

στην μονάδα, να γίνεται η κατάλληλη επεξεργασία εξουδετέρωσης των πριν την

απόρριψη, και να υπάρχει η δυνατότητα κατά την διάρκεια μερικών διαδικασιών στις

μονάδες αφαλάτωσης, όπως κατά την διαδικασία καθαρίσματος των μεμβρανών,

ξεχωριστής συλλογής αποβλήτων που δύνανται να περιέχουν ψηλό ρυπαντικό φορτίο,

προς επεξεργασία σε μονάδες επεξεργασίας υγρών αποβλήτων.

Χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΕΠ), ως εναλλακτική λύση

Από ενδελεχή έρευνα της διεθνούς βιβλιογραφίας και του διαδικτύου5 είναι φανερό ότι

παρά τις εντατικές ερευνητικές προσπάθειες, η εφαρμογή και χρήση των ΑΠΕ σε άμεση

σύζευξη με μονάδες αφαλάτωσης παραμένει πολύ χαμηλή, κυρίως για μονάδες μικρής

παραγωγής, και σε σχετική στασιμότητα. Η σύζευξη των ΑΠΕ με την αφαλάτωση φαίνεται

να έχει εφαρμογή μόνο σε περιοχές με χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού και αδυναμία

πρόσβασης σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές.

5 Ι. Ιακωβίδης και Α. Ιακωβίδης (2009): «Δυνατότητες και Πραγματικότητα στη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας για Αφαλάτωση νερού στην Κύπρο» I.A.CO Σύμβουλοι Περιβάλλοντος και Υδάτων



Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται6 μια αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογιών

ΑΠΕ.

Πίνακας 0.5: Αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ

Κριτήριο Θερμική Ηλιακή ενέργεια

Φωτοβολταϊκά Αιολική ενέργεια Γεωθερμική ενέργεια

Καταλληλότητα παροχής

ενέργειας σε μονάδα

αφαλάτωσης

Πολύ κατάλληλη για μονάδες

αφαλάτωσης που

χρειάζονται θερμική

ενέργεια (3)


αφαλάτωσης που χρειάζονται ηλεκτρική ενέργεια (3)


αφαλάτωσης που χρειάζονται

ηλεκτρική ενέργεια (3)

Πολύ κατάλληλη για μονάδες αφαλάτωσης που χρειάζονται

θερμική ενέργεια

(3)

Απαιτήσεις σε χώρο και

διαθεσιμότητα πόρων

Τυπικά καλή ταύτιση με ανάγκες για

αφαλάτωση (3)



Οι πόροι εξαρτώνται από την τοποθεσία

(2)

Οι πόροι περιορίζονται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες (1)

Συνέχεια απόδοσης ενέργειας

Η απόδοση είναι

διακοπτόμενη (απαιτείται αποθήκευση ενέργειας) (1)

Η απόδοση είναι διακοπτόμενη

(απαιτείται αποθήκευση ενέργειας) (1)



Συνεχής απόδοση

ενέργειας (3)

Προβλεψιμότητα απόδοσης ενέργειας

Απόδοση είναι σχετικά

απρόβλεπτη (2)



Απόδοση είναι πολύ απρόβλεπτη/κυμαιν

όμενη (2)

Η απόδοση είναι προβλέψιμη (3)

Σημείωση: 3 = εξαιρετική συμμόρφωση με το κριτήριο, 2= καλή συμμόρφωση με το κριτήριο, 1= πτωχή

συμμόρφωση με το κριτήριο

Το κόστος για ενέργεια από βιομάζα και από αιολικά πάρκα συγκρίνεται ευνοϊκά με το

κόστος ενέργειας από συμβατικές πηγές ενώ η ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά είναι τρεις

ως πέντε φορές ακριβότερη.

• Προοπτικές χρήσης ΑΠΕ στην Κύπρο

Οι ΑΠΕ που προσφέρονται7 οικονομικά για αξιοποίηση στην Κύπρο είναι η αιολική, η

ηλιακή και η βιομάζα. Παρόλο που το ηλιακό δυναμικό του τόπου είναι μεγάλο και το

αιολικό σχετικά ικανοποιητικό υπάρχει ένα πλαίσιο φυσικών, τεχνικών και οικονομικών

περιορισμών στην ανάπτυξη των (συγκρουόμενες χρήσεις γης, υποχρέωση ενσωμάτωσης

των διακοπτόμενων ΑΠΕ σε συστήματα ενέργειας, ψηλά κόστη μερικών από τις ΑΠΕ).

6 Delyannis, E. and Belessiotis, V., A historical overview of renewable energies, Proc. Mediterranean Conference

on Renewable Energy Sources for Water Production, Santorini, Greece, 10-12 June 1996, EURORED network,

CRES, EDS, 13-17, 1996.

7 C. Koroneos, P. Fokaidis, N. Moussiopoulos (2003) Cyprus energy system and the use of renewable energy

sources Elsevier Energy 30 (2005) 1889–1901

http://www.tekes.fi/eu/fin/partnerinhaku/energia_tiedostot/cyprus_energy.pdf



Οι πειραματισμοί σύνδεσης των ΑΠΕ με αφαλατώσεις θα επιφέρουν σημαντικές δυσκολίες

στην λειτουργία μονάδων τέτοιου μεγέθους, θα αυξήσουν τις αρχικές κεφαλαιουχικές

δαπάνες και τις δαπάνες παραγωγής νερού. Επιπρόσθετα, λόγω της απόλυτης εξάρτησης

ορισμένων περιοχών από αφαλατωμένο νερό, διακοπή ή μειωμένη παραγωγή νερού λόγω

καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τις ΑΠΕ, θα έχει άμεση επίπτωση από την μειωμένη

παραγωγή. Αντίθετα, εφαρμογή των ΑΠΕ σε μικρότερες μονάδες μπορεί να αποβεί

χρήσιμη τόσο για σκοπούς ενίσχυσης της προμήθειας νερού όσο και για απόκτηση

εμπειρίας στον τομέα.

Οι ΑΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά σαν επιπρόσθετη πηγή ενέργεια και

σαν πρωταρχική πηγή σε απομονωμένες περιοχές για ιδιαίτερες αναπτύξεις.

• ΑΠΕ σε σύζευξη με αφαλατώσεις

Η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι η χρήση ΑΠΕ για την παραγωγή αφαλατωμένου νερού

χρειάζεται μεγάλη έκταση γης (1km2 για παραγωγή 40,000 κ.μ. ημερησίως) και μάλιστα

στα παράλια που η γη είναι μεγάλης αξίας.

Η μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον

για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην Πάφο8 όσον αφορά τη χρήση ΑΠΕ

κατέληξε ότι: «Η χρήση ανεμογεννητριών δεν ενδείκνυται ενώ η μέθοδος με τα

Φωτοβολταϊκά πλαίσια είναι πρακτικά ανεφάρμοστη.».

Η μελέτη9 αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον

από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου αναφορικά με τη

χρήση ΑΠΕ κατέληξε στα εξής: «Η χρήση ανεμογεννητριών δεν ενδείκνυται αφού δεν

υπάρχει το αναγκαίο αιολικό δυναμικό. Πέραν τούτου αναμένεται ότι θα προκληθούν

σημαντικότατα περιβαλλοντικά προβλήματα στην ευρύτερη περιοχή. Η χρήση

Φωτοβολταϊκών πλαισίων είναι πρακτικά ανεφάρμοστη λόγω της μεγάλης έκτασης που

απαιτείται για την ανάκτηση των απαραίτητων ποσών ενέργειας.»

Η ενεργειακή πολιτική10 της Δημοκρατίας αφιερώνει μεγάλο μέρος στην προώθηση των

ΑΠΕ, Ενεργειακή Απόδοση και εισαγωγή «καθαρότερων» καυσίμων στο ισοζύγιο ενέργειας

της Κύπρου.

8 ΤΑΥ (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον

για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου Νερού στην Πάφο. 9 ΤΑΥ (2002) Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την

δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό - Μέρος Α – Μελέτη


10 Νικολέττα Κυθρεώτου και Θεόδουλος Μεσημέρης: «Πολιτικές και Μέτρα για τη Μείωση των εκπομπών των

αερίων του θερμοκηπίου», Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ΥΓΦΠ&Π



• Συμπεράσματα

Οι πειραματισμοί σύνδεσης των ΑΠΕ με αφαλατώσεις θα επιφέρουν σημαντικές δυσκολίες

στην λειτουργία μονάδων τέτοιου μεγέθους, θα αυξήσουν τις αρχικές κεφαλαιουχικές

δαπάνες και τις δαπάνες παραγωγής νερού. Επιπρόσθετα, λόγω της απόλυτης εξάρτησης

ορισμένων περιοχών από αφαλατωμένο νερό, διακοπή ή μειωμένη παραγωγή νερού λόγω

καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τις ΑΠΕ, θα έχει άμεση επίπτωση από την μειωμένη

παραγωγή. Αντίθετα, εφαρμογή των ΑΠΕ σε μικρότερες μονάδες μπορεί να αποβεί

χρήσιμη τόσο για σκοπούς ενίσχυσης της προμήθειας νερού όσο και για απόκτηση

εμπειρίας στον τομέα.

Σαν εναλλακτική λύση προτείνεται η προώθηση εγκατάστασης τεχνολογιών ΑΠΕ σε

τεκμηριωμένα καλές θέσεις, ιδιαίτερα αιολικού δυναμικού, που να προσφέρουν ενίσχυση

της ηλεκτρικής ενέργειας στο εθνικό δίκτυο από το οποίο έμμεσα θα επωφελούνται και οι

μονάδες αφαλάτωσης.

Μέτρα και λύσεις περιορισμού της χρήσης και για εξοικονόμηση ενέργειας

• Μέτρα αποδοτικής / αποτελεσματικής λειτουργίας μονάδων

Τα μέτρα για αποδοτική / αποτελεσματική λειτουργία για κάθε Μονάδα είναι:

o Βελτιστοποίηση των διακριτών μερών παραγωγής

o Τυποποίηση των δραστηριοτήτων

o Σταθερή λειτουργία,

o Λειτουργία βάσει συμβατικών προδιαγραφών, και

o Διατήρηση των πιο πάνω

o Βελτιστοποίηση ξεχωριστά των επί μέρους μονάδων της διαδικασίας για επίτευξη

της καλύτερης δυνατής λειτουργίας ολόκληρης της Μονάδας.

o Αναθεωρήσεις και τυποποίηση των διαδικασιών λειτουργίας και συντήρησης της

Μονάδας.

o Βελτιστοποίηση της Μονάδας και σταθερές συνθήκες λειτουργίας δημιουργούν

μειώσεις στην κατανάλωση ενέργειας και αποτελεσματικότητα στη λειτουργία.

• Χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας

Βασικό μέτρο στην μείωση κατανάλωσης ενέργειας είναι η χρήση συστημάτων ανάκτησης

ενέργειας. Γενικά, τα συστήματα ανάκτησης ενέργειας (ΣΑΕ) χρησιμοποιούν την υπόλοιπη

ενέργεια στην άλμη, σαν μέρος της αναγκαίας ενέργειας για την τροφοδοσία.

Χρήση μονάδων αφαλάτωσης σε σύστημα κοινής χρήσης (conjunctive use) με

συμβατικές πηγές

Ένα άλλο μέτρο που μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας των

Μονάδων αφαλάτωσης είναι η ένταξη τους σε συστήματα κοινής χρήσης (conjunctive use)



με συμβατικές πηγές. Η πραγματοποίηση αυτών των εξοικονομήσεων απαιτεί την ύπαρξη

κάποιας μορφής «κανόνα λειτουργίας» που να προσδιορίζει κάτω από ποιες συνθήκες μια

μονάδα αφαλάτωσης θα διακόπτει την λειτουργία της χωρίς κινδύνους για την γενική

απόδοση του συστήματος (αφαλάτωση και συμβατικές πηγές), και κάτω από ποιες

συνθήκες η λειτουργία της Μονάδας θα απαιτείται για αποφυγή μη αποδεκτού ψηλού

κινδύνου αστοχίας για κάλυψη μελλοντικών ποσοτήτων ζήτησης νερού.

Άλλα αξιόλογα μέτρα

Τα προτεινόμενα μέτρα είναι:

• Για αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων από την αύξηση της τιμής

του νερού προτείνεται η παροχή κινήτρων εξοικονόμησης νερού

• Εφαρμογή εκστρατείας ενημέρωσης ώστε να περιοριστούν οι αντιδράσεις για την

έμμεση μεταφορά επιφανειακού νερού στη γεωργία. Η πιθανή διοχέτευση νερού

στην άρδευση αποτελέσει κάλυψη κυβερνητικών δεσμεύσεων έναντι της γεωργίας.

• Λήψη κατάλληλων μέτρων περιορισμού του θορύβου

• Παροχή αντισταθμιστικών μέτρων στους επηρεαζόμενους από τη μείωση της αξίας

της γης πληθυσμού.

• Εφαρμογή μέτρων καλύτερης υδατικής διαχείρισης (π.χ. εφαρμογή κατάλληλων

πολιτικών τιμολόγησης, μείωση κατανάλωσης σε επίπεδο κατοικίας, επιδότηση

τεχνολογιών εξοικονόμησης, δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων νερού)

0.9 Σχέδιο Παρακολούθησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον

Με στόχο την παρακολούθηση και έγκαιρη αντιμετώπιση των επιπτώσεων που τυχόν να

προκύψουν από την εφαρμογή του Σχεδίου προτείνεται το ακόλουθο πρόγραμμα

παρακολούθησης

1. Παρακολούθηση ποιότητας παραγόμενου νερού.

2. Έλεγχος αξίας της γης της γύρω περιοχής των Μονάδων αφαλάτωσης.

3. Έλεγχος ποιότητας παράκτιων Υδροφορέων (Ηλεκτρική Αγωγιμότητα, Ιοντική

ανάλυση).

4. Δειγματοληψίες και αναλύσεις της άλμης, εφαρμογή προγράμματος περιοδικής

καταγραφής της χλωρίδας και της πανίδας του θαλάσσιου οικοσυστήματος στο

σημείο απόρριψης της άλμης Επίσης θα πρέπει να αναλύεται η στήλη νερού στα

σημεία απόρριψης ως προς την αλατότητα, την θολερότητα, και την θερμοκρασία

του νερού.

5. Εντοπισμός ευαίσθητων αποδεκτών θορύβου και λήψη σχετικών μετρήσεων.



6. Σύγκριση κατανάλωσης ενέργειας κάθε μονάδας και αξιολόγηση σε σχέση με την

παραγόμενη ποσότητα αφαλατωμένου νερού. Αξιολόγηση σε ετήσια βάση

εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

7. Έλεγχος τιμής πετρελαίου και συσχέτιση με το κόστος αγοράς νερού από τις

μονάδες έτσι ώστε σε ακραίες περιπτώσεις να τίθεται το θέμα ενώπιον πολιτικών

προς λήψη αποφάσεων.



1. Εισαγωγή

Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια περίληψη της διαδικασίας της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής

Εκτίμησης (ΣΠΕ), σκοποί, δυσκολίες που παρουσιάστηκα, ελλείψεις σε στοιχεία και,

υποθέσεις που έγιναν. Επίσης παρουσιάζεται η υιοθετημένη προσέγγιση για την εκπόνηση

της ΣΠΕ και οι φορείς με τους οποίους έγινε διαβούλευση. Οι αλλαγές που έχει επιφέρει

η μέχρι της στιγμής διαδικασία της ΣΠΕ θα περιληφθούν σε Δήλωση που θα ενσωματωθεί

στην Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).

1.1 Αντικείμενο Μελέτης

Η παρούσα Μελέτη αφορά την ΣΜΠΕ για το Σχέδιο Αφαλατώσεων, υπεύθυνος φορέας

υλοποίησης του οποίου είναι το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος

της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Η Μελέτη

ανατέθηκε στην Σύμπραξη I.A.CO Environmental and Water Consultants Ltd και ENVECO

Α.Ε. και το σχετικό Συμβόλαιο υπογράφηκε τον Μάιο του 2005.

1.2 Ομάδα Μελέτης

Βασικοί μελετητές της παρούσας Μελέτης υπήρξαν οι ακόλουθοι:

• Σπύρος Παπαγρηγορίου – Υπεύθυνος Έργου – Ειδικός σε θέματα διαχείρισης

περιβάλλοντος

• Άγις Ιακωβίδης – Αναπληρωτής Υπεύθυνος Έργου - Πολιτικός Μηχανικός,

Μηχανικός Περιβάλλοντος

• Ιάκωβος Ιακωβίδης – Υδρολόγος, Ειδικός Υδατικής Ανάπτυξης

• Arthur Tau – Ειδικός Αφαλατώσεων

• Δρ. Παναγιώτης Παναγιωτίδης – Ειδικός σε θέματα θαλάσσιας Οικολογίας

• Δρ. Γιώργος Κοτζαγιώργης – Εμπειρογνώμονας σε θέματα Οικολογίας

• Άντρη Κακονίτη – Μηχανικός Περιβάλλοντος

• Φοίβη Βαγιανού - Εμπειρογνώμονας σε θέματα Θαλάσσιας Οικολογίας

• Αγγέλα Νικολάου – Χημικός Μηχανικός – Ειδικός σε θέματα ενέργειας

1.3 Διαδικασία και Σκοπός της ΣΠΕ

Η διαδικασία της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης αποτελεί το μέσο για την

ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης πριν την υιοθέτηση ενός Σχεδίου ή

Προγράμματος εξασφαλίζοντας ότι λαμβάνονται υπόψη οι ενδεχόμενες περιβαλλοντικές



επιπτώσεις κατά το στάδιο του σχεδιασμού και προγραμματισμού, με απώτερο σκοπό την

προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και την υψηλού επιπέδου προστασία του

περιβάλλοντος.

Ο Αναπτυξιακός Προγραμματισμός και η Εκτίμηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

αποτελούν δύο εργαλεία αμοιβαίας ενδυνάμωσης του συστήματος προς την κατεύθυνση

της αειφόρου ανάπτυξης. Oι δύο αυτές διαδικασίες θα πρέπει να λειτουργούν

συμπληρωματικά.

Στόχος της Εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Σχεδίων ή Προγραμμάτων είναι

η διερεύνηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προτάσεων, που περιέχονται στο

Προγραμματικό κείμενο (Σχέδιο ή Πρόγραμμα), η προσέγγισή τους σε στρατηγικό επίπεδο,

και τέλος, η ανάδειξη της βέλτιστης επιλογής ανάμεσα στις προτεινόμενες εναλλακτικές

λύσεις, υπογραμμίζοντας τους λόγους επιλογής μιας συγκεκριμένης λύσης. Η Εκτίμηση

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αποτελεί ένα εργαλείο βελτίωσης των Σχεδίων και των

Προγραμμάτων ενσωματώνοντας την περιβαλλοντική διάσταση στην κατάρτιση τους,

εστιάζοντας στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών κινδύνων και επιπτώσεων και στη

μεγιστοποίηση των περιβαλλοντικών οφελών από τις προτεινόμενες παρεμβάσεις.

Ως «Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση» (ΣΠΕ) νοείται η διαδικασία περιβαλλοντικής

αξιολόγησης Σχεδίου ή Προγράμματος μέσω εκπόνησης μιας Στρατηγικής Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), της διεξαγωγής διαβουλεύσεων με τους

εμπλεκόμενους φορείς (τις αρμόδιες Αρχές, τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους

και το ενδιαφερόμενο κοινό), της συνεκτίμησης της ΣΜΠΕ και των αποτελεσμάτων των

διαβουλεύσεων και της λήψης αποφάσεων και της ενημέρωσης σχετικά με την απόφαση.

Το αποτέλεσμα της διαδικασίας είναι η τροποποίηση του Σχεδίου ή Προγράμματος έτσι

ώστε αυτό να αποτελεί την Βέλτιστη Λύση.

Η εκπόνηση της ΣΠΕ για το Σχέδιο Αφαλατώσεων έχει χωρισθεί σε δύο βασικά στάδια :

Πρώτο στάδιο: Το πρώτο στάδιο αποτελείται από την εκπόνηση της παρούσας

Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Βασικός στόχος της ΣΜΠΕ

είναι η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις παρεμβάσεις, που

προβλέπονται στο προγραμματικό κείμενο του Σχεδίου Αφαλατώσεων καθώς επίσης και

των εναλλακτικών λύσεων που θα μπορούσαν να αναληφθούν λαμβάνοντας υπόψη τους

στόχους που διατυπώνονται στο συγκεκριμένο Σχέδιο. Η θεώρηση αυτή στο τέλος

αναδεικνύει την πλέον αποδεκτή περιβαλλοντικά λύση ενδυναμώνοντας έτσι την

ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο Στρατηγικό Σχέδιο.

Δεύτερο στάδιο: Το δεύτερο στάδιο αφορά στη διαδικασία διαβούλευσης με τους

διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς. Αυτή θα περιλαμβάνει τη διαβούλευση με τους

εμπλεκόμενους φορείς (αρμόδιες Αρχές, κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι,



ενδιαφερόμενο κοινό) με βασικό κείμενο τη ΣΜΠΕ καθώς και την εισήγηση στο αρμόδιο

όργανο για την αποδοχή και έγκριση των συμπερασμάτων, που προέκυψαν από τη

διαδικασία ΣΠΕ.

Τα πιο πάνω αποτελούν το αντικείμενο σχετικής Σύμβασης που ανατέθηκε στην

Κοινοπραξίας I.A.CO Environmental and Water Consultants Ltd και ENVECO A.E. και που

καλύπτει την εκπόνηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)

και την υποστήριξη της Αναθέτουσας Αρχής και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του

Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος ΥΓΦΠ&Π καθ’ όλη τη διαδικασία

και μέχρι την ολοκλήρωση της ΣΠΕ.

1.4 Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, Ελλείψεις σε στοιχεία,

Υποθέσεις που έγιναν

Το σχέδιο/πρόγραμμα αφαλατώσεων για το οποίο απαιτείται στρατηγική μελέτη

περιβαλλοντικών επιπτώσεων πηγάζει από την πολιτική απεξάρτησης της ύδρευσης των

μεγάλων αστικών κέντρων από τις καιρικές συνθήκες. Η πολιτική αυτή του κράτους

αναφέρεται στην έκθεση του ΤΑΥ για το 2009 που υποβλήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο

και το οποίο την ενέκρινε. Παράλληλα σε σχετική του δήλωση ο Υπουργός Γεωργίας

Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος ανέφερε ότι πολιτική του κράτους είναι η απεξάρτηση

της ύδρευσης των μεγάλων αστικών κέντρων από τις καιρικές συνθήκες. Το Σχέδιο

Αφαλατώσεων, αποτελεί παράγωγο της πολιτικής αυτής, και μέσω αυτού αναμένεται να

εφαρμοσθεί η πιο πάνω πολιτική. Τα πλήρη πλαίσια της πολιτικής αυτής δεν είναι πλήρως

σαφή όπως εξηγείται και στην συνέχεια, πράγμα που δημιούργησε πολλές δυσκολίες και

πολλές υποθέσεις κατά την εκπόνηση της παρούσας μελέτης.

To υπό εξέταση Στρατηγικό Σχέδιο Αφαλατώσεων δεν υπάρχει ως ένα ενιαίο

προγραμματικό κείμενο ή κομμάτι μίας Πολιτικής ή ενός άλλου Σχεδίου. Το

Σχέδιο/πρόγραμμα Αφαλατώσεων αποτελείται στην ουσία από ένα κατάλογο υφιστάμενων

και προγραμματιζόμενων Έργων Μονάδων Αφαλάτωσης όπως αυτός εμφανίζεται στους

Όρους Εντολής της παρούσας Σύμβασης. Τμήματα του εν λόγω Σχεδίου ή/και αναφορές

σε αυτό ωστόσο μπορούν να εντοπιστούν σε ένα σημαντικό αριθμό κυβερνητικών

εκθέσεων και εγγράφων. Τα κείμενα αυτά συγκεντρώθηκαν από το Τμήμα Αναπτύξεως

Υδάτων και παραδόθηκαν στο Σύμβουλο για περαιτέρω αξιολόγηση και αξιοποίηση. Τα

κείμενα αυτά δίνουν μια ικανοποιητική αντίληψη για τους στόχους και σκοπούς του

Σχεδίου Αφαλατώσεων. Παρόλα αυτά παρουσιάζεται μια έλλειψη στο μελετητικό

αντικείμενο του Σχεδίου Αφαλάτωσης το οποίο να μπορούσε να τεκμηρίωνε την ανάγκη

υλοποίησης του Σχεδίου. Συγκεκριμένα, ουσιαστικό κενό παρατηρείται στο γεγονός ότι

δεν έχει εκπονηθεί Ολοκληρωμένη Μελέτη για το Σχέδιο Αφαλατώσεων που να

περιλαμβάνει πιθανώς Μελέτη Σκοπιμότητας, Τεχνοοικονομική, και Διαχειριστική Μελέτη.



Σε γενικές γραμμές, το γεγονός ότι βασική προϋπόθεση εκπόνησης της ΣΠΕ είναι να

προϋπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν την ύπαρξη και την ανάγκη εφαρμογής του

Σχεδίου Αφαλατώσεων καθώς επίσης και εναλλακτικά σενάρια του ιδίου του σχεδίου, τα

οποία εξετάστηκαν πριν από την υιοθέτηση του τελικού Σχεδίου Αφαλατώσεων, πράγμα

που θα πρέπει να περιγραφεί σε ειδικό κεφάλαιο στην ΣΜΠΕ, δημιούργησε σχετικά

προβλήματα στην εκπόνηση της. Ως συνέχεια ενός υφιστάμενου και τεκμηριωμένου

σχεδιασμού, η διαδικασία της ΣΠΕ έρχεται να αξιολογήσει περιβαλλοντικά τα εναλλακτικά

σενάρια και να προτείνει διορθωτικά μέτρα σε στρατηγικό επίπεδο. Η υποβολή της

παρούσας ΣΜΠΕ στην Περιβαλλοντική Αρχή δύναται να κριθεί προβληματική αφού αυτή

υλοποιήθηκε επί ενός μη συγκροτημένου Σχεδίου, το οποίο Σχέδιο ανά πάσα στιγμή

μπορεί να ζητηθεί είτε από την Περιβαλλοντική Αρχή, είτε από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα

αφού σε αυτήν κοινοποιείται από την Περιβαλλοντική Αρχή κατάλογος Σχεδίων για τα

οποία εκπονήθηκε ΣΜΠΕ συνοδευόμενος από τις σχετικές γνωματεύσεις της. Η ιδιαίτερη

σημασία και «προβολή» που μπορεί να έχει το συγκεκριμένο αντικείμενο σχεδιασμού για

την Κύπρο ενδέχεται να οδηγήσει σε αβέβαιες καταστάσεις ως προς την πρόοδο και

επιτυχή ολοκλήρωση του έργου.

Υιοθετώντας την υπόθεση εργασίας ότι ο στόχος του Σχεδίου Αφαλατώσεων είναι η

εφαρμογή της Πολιτικής Απεξάρτησης των υδρευτικών αναγκών των μεγάλων αστικών

κέντρων από τις καιρικές συνθήκες, τότε ως ειδικότερα προβλήματα κατά την εκπόνηση

της Μελέτης ήταν τα ακόλουθα:

4. Απουσία ενός ποσοτικού στόχου (π.χ. ποσοστιαία) κάλυψης αναγκών ύδρευσης:

Κρίνεται απαραίτητο ότι ο όποιος Σχεδιασμός υπάρχει για τις Αφαλατώσεις, αυτός

θα πρέπει να συνοδεύεται από τουλάχιστον ένα ποσοστό κάλυψης των αναγκών

ύδρευσης από αυτές τις Μονάδες Αφαλάτωσης, και με μια χρονική ανάλυση και

εκτίμηση της κάλυψης των μελλοντικών αναγκών ύδρευσης.

5. Απουσία τεκμηρίωσης της χωρικής κατανομής των Μονάδων Αφαλάτωσης και των

αντίστοιχων παραγόμενων ποσοτήτων: Είναι κατανοητό ότι, ο κατάλογος και

σχεδιασμός των μονάδων αφαλάτωσης που προγραμματίζονται να κατασκευαστούν

έχει γίνει λαμβάνοντας υπόψη τους μέσους όρους των αναγκών παρεμβάλλοντας

τους μελλοντικά σε κάποιο χρονικό ορίζοντα, και ότι στα πρώτα στάδια υλοποίησης

του Σχεδίου θα προκύπτει κάποια πλεονάζουσα ποσότητα κατά τη χειμερινή

περίοδο η οποία θα αποθηκεύεται και θα διατίθεται θεωρητικά κατά την

καλοκαιρινή περίοδο. Εναλλακτικά για την αποφυγή της δημιουργίας πλεονάζουσας

ποσότητα νερού, σε μεταγενέστερο ίσως στάδιο, θα μπορεί να γίνεται διαχείριση

της παραγόμενης ποσότητας αφαλατωμένου νερού μέσω της μείωσης της

ποσότητας αυτής, εφόσον φυσικά αυτό προβλέπεται με την ανανέωση των

Συμβολαίων Σταθμών Αφαλάτωσης. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει συγκεκριμένη



προεργασία που να καταδεικνύει την αναγκαιότητα και επιλογή της κατασκευής του

αριθμού και της δυναμικότητας των μονάδων αφαλάτωσης όπως προγραμματίζεται.

Η απουσία τέτοιας τεκμηρίωσης οδηγεί υποχρεωτικά σε πλημμελή αιτιολόγηση

σημαντικών παραμέτρων από περιβαλλοντική άποψη.

6. Απουσία εναλλακτικών λύσεων που εξετάστηκαν και επαρκούς τεκμηρίωσης για

την επιλογή της λύσης του τελικού Σχεδίου Αφαλάτωσης: Στην περίπτωση που η

παρούσα μελέτη καλείται να εξετάσει την πολιτική απεξάρτησης των μεγάλων

αστικών κέντρων από τις καιρικές συνθήκες τότε οι μόνες εναλλακτικές λύσεις που

θα μπορούσαν να εξετασθούν είναι η κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης και η

περίπτωση της εισαγωγής νερού από το εξωτερικό.

Πέραν το πιο πάνω, ένα άλλο πρόβλημα που παρουσιάστηκε ήταν η συμπερίληψη στο

Σχέδιο Αφαλατώσεων της Μονάδας Αφαλάτωσης ανακυκλωμένου νερού της ευρύτερης

περιοχής Λευκωσίας για σκοπούς άρδευσης, κάτι που συγκρούεται με τον βασικό στόχο

του Σχεδίου αφαλατώσεων, που είναι η απεξάρτηση του νερού ύδρευσης από τις καιρικές

συνθήκες. Κατά την εναρκτήρια συνάντηση του έργου με την Αναθέτουσα Αρχή, το θέμα

αυτό έχει συζητηθεί και κρίθηκε ότι τυχόν σχεδιασμός για Αφαλάτωση ανακυκλωμένου

νερού είναι εκτός του σκοπού της παρούσας μελέτης.

Παρομοίως, στο Σχέδιο Αφαλατώσεων γίνεται αναφορά και για διάφορες ιδιωτικές μονάδες

αφαλάτωσης συμπεριλαμβανομένων και Μονάδων Αφαλάτωσης για χρήση νερού στα

γήπεδα γκολφ. Η εκπόνηση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΠΕ) ενός Σχεδίου /

Προγράμματος όπως νοείται στα πλαίσια της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ και του αντίστοιχου

Κυπριακού εναρμονιστικού Νόμου 102(Ι)/2005, γίνεται για Σχέδια, συμπεριλαμβανομένων

εκείνων που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καθώς και τις

τροποποιήσεις τους, τα οποία:

α. Εκπονούνται ή/και εγκρίνονται από αρμόδια αρχή σε εθνικό, περιφερειακό ή

τοπικό επίπεδο ή που εκπονούνται από αρμόδια αρχή, προκειμένου να εγκριθούν

μέσω νομοθετικής διαδικασίας και,

β. Απαιτούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις οποιασδήποτε νομοθεσίας,

περιλαμβανομένης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και/ ή οποιασδήποτε κοινοτικής

νομοθεσίας, περιλαμβανομένης της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Όπως έχει όμως προαναφερθεί, η διαδικασία ΣΠΕ εκπονείται σε Σχέδια τα οποία

εκπονούνται από δημόσιες αρχές και τα οποία Σχέδια αναμένονται να εγκριθούν μέσω

νομοθετικής διαδικασίας. Στον εναρμονιστικό Νόμο 102(Ι)/2005, αναφέρεται επίσης ότι

ΣΜΠΕ εκπονείται σε Σχέδια που μεταξύ άλλων αφορούν και τη διαχείριση υδάτινων

πόρων, και που καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων, σύμφωνα με τον

περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο του 2005



(140(Ι)/2005). Από τα πιο πάνω, προκύπτει ότι οι σχεδιασμοί του ιδιωτικού τομέα δεν

εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της διαδικασίας ΣΠΕ, αφού τα οποιαδήποτε έργα του

ιδιωτικού τομέα ελέγχονται και εξετάζονται στα πλαίσια του Περί της Εκτίμησης των

Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από ορισμένα έργα Νόμο 140(Ι)/2005. Επομένως, η

κατασκευή και λειτουργία ιδιωτικών μονάδων αφαλατώσεων όπως για τουριστικές μονάδες

ή για γήπεδα γκολφ, εκτός από το ότι δεν σχετίζονται με τον στόχο του Σχεδίου

Αφαλατώσεων, δεν υπόκεινται σε αξιολόγηση ως Σχέδιο που εκπονείται από μια δημόσια

αρχή ως ορίζεται από τον Νόμο 102(Ι)/2005.

Η αρμοδιότητα παραχώρησης αδειών κατασκευής ιδιωτικών μονάδων αφαλάτωσης

εμπίπτει στις Επαρχιακές Διοικήσεις οι οποίες κατά την παραχώρηση της άδειας ζητούν τις

απόψεις διαφόρων Υπηρεσιών ανάμεσα στις οποίες είναι το ΤΑΥ και η Υπηρεσία

Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος (σχόλια 2/2/2010) έχει ήδη εκδοθεί

Γνωμάτευση για μία ιδιωτική μονάδα αφαλάτωσης (Τερσεφάνου – 3000 κυβ. μέτρα

νερού/ημέρα) και προωθείται ετοιμασία Γνωμάτευσης για ακόμη μία ιδιωτική μονάδα

αφαλάτωσης (Χα-Ποτάμι 10000 κυβ. μέτρα νερού/ημέρα). Επίσης άδειες (εννέα) σε

ξενοδοχεία για κατασκευή μικρών μονάδων αφαλάτωσης (<500 κυβ. μέτρα νερού/ημέρα)

και που βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης, δόθηκαν με απόφαση του Υπουργικού

Συμβουλίου στα πλαίσια τροποποίησης της νομοθεσίας για το 2008 με την οποία

μπορούσαν να δοθούν άδειες κατασκευής μικρών μονάδων αφαλάτωσης χωρίς την

ετοιμασία σχετικής Μελέτης Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΜΕΕΠ) όπως ορίζεται

στο Παράρτημα 1 του Νόμου 140(Ι)/2005 περί της εκτίμησης των επιπτώσεων στο

περιβάλλον από ορισμένα έργα. Όσον αφορά την κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης για

χρήση του νερού σε γήπεδα γκολφ, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις στο παρόν

στάδιο. Υπάρχει όμως σχετική απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία καθορίζεται

το πολιτικό πλαίσιο. Σε κάθε περίπτωση οι αιτήσεις για κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης

για γήπεδα γκολφ παραδίδονται στις Επαρχιακές Διοικήσεις οι οποίες παίρνουν και τις

τελικές αποφάσεις. Για κάθε αίτηση ζητούνται οι απόψεις τον εμπλεκόμενων υπηρεσιών

ανάμεσα στις οποίες είναι και το ΤΑΥ και η Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα έχει

τεθεί ως στόχος οι ενεργειακές ανάγκες των μονάδων αφαλάτωσης που πιθανό να

κατασκευαστούν για την εξυπηρέτηση γηπέδων γκολφ όπως καλύπτονται από ΑΠΕ.

Ωστόσο στο παρόν στάδιο ο στόχος αυτός δεν φαίνεται εφικτός.



2. Προσδιορισμός, διερεύνηση και ανάλυση της αναπτυξιακής

στρατηγικής, των στόχων και του προγραμματισμού του

Σχεδίου Αφαλατώσεων

2.1 Περιγραφή σε γενικές γραμμές του περιεχομένου και των

κύριων στόχων του Σχεδίου Αφαλατώσεων

Με βασικό στόχο τη βελτίωση της αξιοπιστίας σε ότι αφορά την επάρκεια σε νερό και την

απεξάρτηση της παροχής νερού από τις εκάστοτε κλιματολογικές συνθήκες, το Υπουργείο

Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (ΥΓΦΠ&Π) προχωρεί σε δράσεις που

αποσκοπούν στην ορθολογιστική διαχείριση των υδάτινων πόρων μακροπρόθεσμα. Η

διασφάλιση της αειφορίας των υδάτινων πόρων και η προώθηση της βιώσιμης χρήσης του

νερού με τρόπο που να μεγιστοποιείται το καθαρό κοινωνικό όφελος από την χρήση του

αποτελεί το αντικείμενο μιας συνολικής προσπάθειας για διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Βασικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου απεξάρτησης των μεγάλων αστικών κέντρων

και τουριστικών περιοχών από τη βροχόπτωση είναι η εφαρμογή του παρόντος

εξεταζόμενου στρατηγικού Σχεδίου Αφαλατώσεων.

Η πολιτική της Κυβέρνησης είναι η πλήρης απεξάρτηση της υδατοπρομήθειας των αστικών

και τουριστικών περιοχών από τη βροχόπτωση και η ικανοποίηση της μέγιστης ζήτησης

που παρουσιάζεται τη θερινή περίοδο, από μονάδες αφαλάτωσης11. Μέσα σε αυτά τα

πλαίσια, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) είχε τροχιοδρομήσει το υπό εξέταση Σχέδιο

το οποίο περιλαμβάνει έργα αφαλατώσεων για κάλυψη των αναγκών αυτών.

Για την υλοποίηση του στόχου αυτού, η Κυβέρνηση στοχεύει όπως μέχρι το έτος 2012

κατασκευαστούν πέντε Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης, με συνολική παραγωγή 260.000

κυβικών μέτρων νερού την ημέρα. Από τις πέντε αυτές Μονάδες, μέχρι σήμερα

λειτουργούν με μέγιστη παραγωγή δύο Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης, αυτές της

Λάρνακας και της Δεκέλειας, με συνολική παραγωγή 120.000 κυβικών μέτρων νερού την

ημέρα. Μέχρι το 2012 θα υλοποιηθούν οι ακόλουθες τρεις Μόνιμες Μονάδες Αφαλάτωσης:

1) στην Επισκοπή Λεμεσού με παραγωγή 40.000 κυβικών μέτρων την ημέρα, 2) στην

Πάφο με παραγωγή 40.000 κυβικών μέτρων την ημέρα και 3) στον Ηλεκτροπαραγωγικό

σταθμό Βασιλικού με παραγωγή 60.000 κυβικών μέτρων την ημέρα.

Μέχρι την ολοκλήρωση των έργων κατασκευής των μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης και με

στόχο την αποφυγή δυσάρεστων περιστατικών έντονης λειψυδρίας όπως αυτή που

σημειώθηκε κατά το 2008, έχουν κατασκευαστεί 1) κινητή Μονάδα Αφαλάτωσης στην

Μονή με παραγωγή 20.000 κυβικών μέτρων νερού την ημέρα, και 2) Μονάδα

11 Ομιλία του Διευθυντή του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων κ. Σοφοκλή Αλετράρη στη Διάσκεψη Τύπου με θέμα “Εβδομάδα Εξοικονόμησης Νερού: 9-13 Ιουνίου 2009”



Επεξεργασίας Νερού των γεωτρήσεων στην κοίτη του ποταμού Γαρύλλη με παραγωγή

10.000 κυβικών μέτρων νερού την ημέρα. Επιπρόσθετα, έχει υπογραφεί σύμβαση για την

αγορά νερού από την ΑΗΚ στην περιοχή Βασιλικού, η οποία προγραμματίζει να

κατασκευάσει αρχικά μια κινητή μονάδα δυναμικότητας 20.000 κυβικών μέτρων την

ημέρα.

Οι αποφάσεις αυτές λήφθηκαν μέσα στο Πλαίσιο των Μακροπρόθεσμων Μέτρων

Βελτίωσης της Υδατικής Κατάστασης και μετά από αξιολόγηση της υδατικής κατάστασης

όπως αυτή διαμορφώθηκε από τις συνεχείς χρονιές χαμηλών βροχοπτώσεων που είχαν

σαν αποτέλεσμα την χαμηλή εισροή στα φράγματα και την εξάντληση των αποθεμάτων

νερού σε αυτά.

Η προσπάθεια μερικής απεξάρτησης από την βροχόπτωση μέσω της δημιουργίας μονάδων

αφαλάτωσης ξεκίνησε με την κατασκευή της μόνιμης μονάδας αφαλάτωσης της Δεκέλειας

τον Απρίλιο 1997, με δυναμικότητα παραγωγής 40.000 κυβικών μέτρων νερού την ημέρα.

Η μονάδα αυτή εξυπηρετεί τις υδρευτικές ανάγκες της Ελεύθερης περιοχής Αμμοχώστου

και μέρος των αναγκών της Λάρνακας και της Λευκωσίας. Μετά από σχετικές Συμφωνίες

τον Ιούλιο του 2008 και τον Απρίλιο του 2009, η δυναμικότητα αυξήθηκε κατά 10.000

κυβικά μέτρα αντιστοίχως, και έτσι σήμερα η μονάδα έχει επεκταθεί και έχει ημερήσια

δυναμικότητα 60.000 κυβικών μέτρων.

Η δεύτερη μόνιμη μονάδα αφαλάτωσης που βρίσκεται σε λειτουργία από τον Ιούλιο του

2001, είναι η μονάδα αφαλάτωσης που βρίσκεται στην περιοχή του αεροδρομίου

Λάρνακας η οποία αρχικά είχε δυναμικότητα 52.000 κ.μ./ημέρα ενώ στη συνέχεια

επεκτάθηκε και από τον Ιανουάριο 2009 έχει δυναμικότητα παραγωγής 62.000 κ.μ./ημέρα

αφαλατωμένου νερού.

Οι υφιστάμενες μονάδες έχουν κατασκευαστεί με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης.

Σύμφωνα με τα Συμβόλαια που υπογράφηκαν, που ήταν τύπου BOOT (Built, Own,

Operate and Transfer), οι Εργολάβοι/Επενδυτές ανέλαβαν την κατασκευή των Μονάδων

συμπεριλαμβανομένου κατασκευή όλων των έργων πολιτικής μηχανικής, την προμήθεια

και εγκατάσταση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και γενικά την εκτέλεση όλων

των απαραίτητων εργασιών για την ολοκλήρωση των έργων, καθώς και την λειτουργία

των Μονάδων για περίοδο 10 χρόνων πωλώντας το παραγόμενο νερό στη Κυβέρνηση σε

καθορισμένη τιμή, η οποία τροποποιείτο αναλόγως με τις εκάστοτε επεκτάσεις που

συμφωνήθηκαν με την Κυβέρνηση. Στην περίπτωση της Μονάδας της Δεκέλειας το

συμβόλαιο ανανεώθηκε τον Μάιο του 2007 για περίοδο ακόμη 20 χρόνων ενώ αυτό

Λάρνακας λήγει το 2011. Η Κυβέρνηση έχει αναλάβει την υποχρέωση να παραλαμβάνει

μια ελάχιστη ποσότητα νερού για κάθε χρονιά ανεξάρτητα από το αν αυτή η ποσότητα

υπερβαίνει τη ζήτηση. Μετά την παρέλευση της περιόδου αυτής, οι Μονάδες περιέρχονται



αυτόματα στην κυριότητα της Κυβέρνησης, ενώ παρέχεται το δικαίωμα εξαγοράς των

Μονάδων πριν τη συμπλήρωση των 10 χρόνων.

Επιπρόσθετα, στο παρόν στάδιο, λειτουργεί μια κινητή μονάδα αφαλάτωσης στη Μονή η

οποία έχει ανεγερθεί στο χώρο του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού ΑΗΚ και είναι

δυναμικότητας 20.000 κ.μ./ημέρα. Το έργο αυτό ολοκληρώθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2008.

Επίσης έχει γίνει η εγκατάσταση συστήματος αφαλάτωσης / επεξεργασίας των νερών του

Γαρύλλη στη Λεμεσό, δυναμικότητας 10.000 κ.μ./ημέρα η οποία λειτουργεί κανονικά από

τις 16 Ιανουαρίου 2009 και παραδίδει νερό απευθείας στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας

Λεμεσού.

Επιπλέον, προγραμματίζεται η ανέγερση κινητής μονάδας αφαλάτωσης στην Πάφο, στις

εκβολές του Ποταμού Ξερού στα Κούκλια, δυναμικότητας 20.000 κ.μ./ημέρα. Αξίζει να

αναφερθεί ότι η μονάδα αυτή θα βρίσκεται εντός περιοχής του δικτύου «Φύση 2000» και

η χωροθέτηση της έγινε με τη χρήση πολυκριτηριακού μοντέλου στο οποίο μεγαλύτερη

βαρύτητα είχαν οι υφιστάμενες υποδομές παρά τα περιβαλλοντικά δεδομένα. Σύμφωνα με

το αρχικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, η μονάδα θα ήταν σε λειτουργία τον Απρίλιο

2009. Ωστόσο οι διαδικασίες προσφυγών στην Αναθεωρητική Αρχή προσφορών και στο

Ανώτατο Δικαστήριο που ακολούθησαν προκάλεσαν σημαντική καθυστέρηση στη

διαδικασία. Για την κατασκευή της μονάδας απαιτούνται 7 μήνες. Το ΤΑΥ διερευνά μαζί με

τον Ανάδοχο και τη δυνατότητα αύξησης της δυναμικότητας της μονάδας από 20000

κ.μ./ημέρα σε 30.000κ.μ./ημέρα.

Ο χώρος κατασκευής της μόνιμης μονάδας αφαλάτωσης στην Επισκοπή βρίσκεται στις

εκβολές του ποταμού Κούρη, στον κόλπο Επισκοπής, εκτός της ζώνης προστασίας της

Αλυκής και εντός των Βρετανικών Βάσεων. Για τη σύνδεση του σταθμού με τα

πλησιέστερα υδρευτικά έργα θα χρειαστεί αγωγός μήκους 14 χιλιομέτρων ενώ για την

παροχή ηλεκτρικού ρεύματος η Α.Η.Κ. χρειάζεται χρονικό διάστημα 2 χρόνων. Για το

χώρο αυτό έχει γίνει περιβαλλοντική και χωροταξική μελέτη από την Υπηρεσιακή Επιτροπή

και οι επιπτώσεις είναι ελάχιστες. Το σχετικό Συμβόλαιο υπογράφηκε τον Αύγουστο του

2009, για Μονάδα δυναμικότητας 40.000 κυβικών μέτρων αφαλατωμένου νερού την

ημέρα, με πρόνοια επέκτασης για ακόμη 20.000 κυβικών μέτρων την ημέρα και θα

απαιτηθεί χρόνος 2 ετών για την κατασκευή και λειτουργία του έργου.

Η μόνιμη μονάδα αφαλάτωσης στην Πάφο θα έχει δυναμικότητα 40.000 κ.μ./ημέρα. Για

το έργο αυτό ανατέθηκε η ετοιμασία Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Μελέτης σε οίκο

Συμβούλων Μηχανικών. Η Χωροταξική Μελέτη μετά την ολοκλήρωση της τέθηκε ενώπιον

όλων των εμπλεκομένων σε δημόσια ακρόαση. Μετά τη τελική επιλογή του χώρου, έχει

εκπονηθεί Περιβαλλοντική Μελέτη και έχει παρουσιαστεί σε δημόσια ακρόαση χωρίς να

διατυπωθούν ιδιαίτερες ενστάσεις από οποιαδήποτε πλευρά.



Στην περιοχή Βασιλικού και συγκεκριμένα στο χώρο του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού

της ΑΗΚ έχει αποφασιστεί η δημιουργία κινητής μονάδας Αφαλάτωσης, σε πρώτο στάδιο,

και μόνιμης μονάδας αφαλάτωσης, σε κατοπινό στάδιο. Η κινητή μονάδα θα είναι

δυναμικότητας 20.000 κ.μ./ημέρα και θα λειτουργεί μέχρι την ανέγερση της μόνιμης

μονάδας (δηλαδή για 69 εβδομάδες) η οποία θα είναι δυναμικότητας 60.000 κ.μ./ημέρα.

Στον Πίνακα 2.1 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι μονάδες που αναμένεται να είναι σε

λειτουργία τα έτη 2009, 2010 και 2020 αντίστοιχα. Στα σημεία του Πίνακα όπου δεν

παρατηρείται κάποια τιμή, αυτό σημαίνει ότι είτε οι εν λόγω μονάδες δεν έχουν ακόμη

αρχίσει τη λειτουργία τους, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ή ότι η λειτουργία τους έχει

τερματιστεί.

Πίνακας 2. 2: Μονάδες αφαλάτωσης και αντίστοιχες δυναμικότητες που

βρίσκονται ή αναμένονται να είναι σε λειτουργία τα έτη 2009, 2010 και 2020

Μονάδα

Αφαλάτωσης

Δυναμικότητα

κ.μ. / ημέρα

2009

ΕΚΜ

2010

ΕΚΜ

2020

ΕΚΜ

Δεκέλειας 60.000 21,90 21,90 21,90

Λάρνακας 62.000 22,63 22,63 22,63

Λεμεσού 40.000 --- --- 14,60

Πάφου 40.000 --- --- 14,60

Κινητή Μονής 20.000 7,30 7,30 ---

Κινητή Πάφου 30.000 --- --- ---

Βασιλικού 60.000 --- --- 21,90

Γαρύλλη 10.000 3,65 3,65 ---

Ολικό 55,48 55,48 91,98

2.2 Εξέταση σημαντικών Θεμάτων του Σχεδίου Αφαλατώσεων

Κατά την εκπόνηση της ΣΜΠΕ εξετάστηκαν μια σειρά από σημαντικά θέματα του

Στρατηγικού Σχεδίου τα οποία αναλύονται συνοπτικά στη συνέχεια.

Αναγκαιότητα του Σχεδίου

Το σημαντικότερο θέμα που εξετάστηκε είναι η αναγκαιότητα της πραγματοποίησης του εν

λόγω σχεδίου. Πρόκειται για τη δημιουργία μικρού αριθμού σημαντικής δυναμικότητας

μονάδων αφαλάτωσης η κατασκευή και λειτουργία των οποίων, θα πρέπει να γίνει στα

πλαίσια των περιβαλλοντικών πολιτικών που τίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η



Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σε σχετική ανακοίνωση της προς το Ευρωπαϊκό

Κοινοβούλιο με τίτλο «Η αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας

στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Βρυξέλλες, 18.7.2007, COM(2007) 414) αναφέρει ότι η θέση

της αναφορικά με την επιλογή των Κρατών Μελών (ΚΜ) για κατασκευή μονάδων

αφαλάτωσης θα πρέπει να στηρίζεται σε νέες μελέτες για την εκτίμηση των κινδύνων και

των επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες βιογεωγραφικές συνθήκες των

Κρατών Μελών και των περιφερειών. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξασφαλιστεί σε εθνικό

επίπεδο ότι όλες οι αρνητικές επιπτώσεις που συνδέονται με εγκαταστάσεις αφαλάτωσης,

λαμβάνονται πλήρως υπόψη στην περιβαλλοντική εκτίμηση.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, από την ίδρυση της, καταβάλει συνεχείς προσπάθειες για την

οριστική εξάλειψη του προβλήματος της λειψυδρίας κυρίως μέσω της κατασκευής ενός

σημαντικού αριθμού φραγμάτων. Κύριοι άξονες της υδατικής πολιτικής του Κράτους είναι

η ανάπτυξη και η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων του τόπου που

επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση των υφιστάμενων επιφανειακών υδατικών πόρων με την

κατασκευή φραγμάτων, τη χρήση ανακυκλωμένου νερού των κεντρικών αποχετευτικών

συστημάτων των πόλεων και κοινοτήτων, για σκοπούς άρδευσης και εμπλουτισμού

υπόγειων υδροφορέων, την αξιοποίηση των υπόγειων υφάλμυρων νερών του Γαρύλλη,

την εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης νερού, τη δημιουργία υδατικής συνείδησης στο

κοινό και τέλος την παραγωγή νερού με τη μέθοδο της αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού.

Η μέθοδος της αφαλάτωσης θεωρείται ως μια ύστατη προσπάθεια αντιμετώπισης του

προβλήματος μετά από την αναποτελεσματική εφαρμογή των υπολοίπων μέτρων που

εφαρμόστηκαν. Αξίζει να αναφερθεί ότι σημαντική αιτία που συνέβαλε στην

αναποτελεσματικότητα των υπολοίπων μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος ήταν η

επίδραση των κλιματικών αλλαγών (μείωση της βροχόπτωσης μετά το 1970) που είχε ως

αποτέλεσμα την σημαντική μείωση των επιφανειακών απορροών και κατ’ επέκταση τη

μείωση της απόδοσης των φραγμάτων.

Η αναγκαιότητα υλοποίησης του υπό εξέταση Σχεδίου αναλύεται εκτενέστερα σε επόμενο

κεφάλαιο σε συνδυασμό με σενάρια βελτιωμένης υδατικής διαχείρισης όπως: α) λήψη

διαφόρων μέτρων εξοικονόμησης νερού όπως αυτά της καλύτερης τιμολόγησης,

βελτίωσης των δικτύων ύδρευσης, β) μεταφοράς νερού από τη γεωργία στην ύδρευση

μέσω αποζημιώσεων, γ) μείωσης στην κατανάλωση σε επίπεδο κατοικίας και χρήσης

ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα με ταυτόχρονη αποδέσμευση

επιφανειακού νερού για ύδρευση κ.α. Μέσα από αυτή την ανάλυση προκύπτει ότι η

δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης είναι επιτακτική για την επίτευξη του στόχου

αντιμετώπισης του προβλήματος ανεπάρκειας πόσιμου νερού.

Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις



Επίσης, οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που προέρχονται από την ασφάλεια

ύδρευσης που προσφέρουν οι αφαλατώσεις έναντι της οικονομικής επιβάρυνσης

εξετάζονται εκτενέστερα σε κατοπινό κεφάλαιο. Παράλληλα αναλύονται οι κοινωνικές και

οικονομικές επιπτώσεις από την έμμεση μεταφορά επιφανειακού νερού από την ύδρευση

στη γεωργία. Γίνεται αξιολόγηση σε στρατηγικό επίπεδο των περιβαλλοντικών, κοινωνικο-

οικονομικών και αναπτυξιακών επιπτώσεων από την εφαρμογή της πολιτικής του κράτους

για κάλυψη υδρευτικών αναγκών με αφαλατώσεις και εξετάζεται κατά πόσο εντοπίζονται

προβλήματα που να καθιστούν την προώθηση του έργου αδύνατη.

Αριθμός και δυναμικότητα Μονάδων Αφαλάτωσης

Ένα άλλο σημαντικό θέμα που εξετάζεται είναι ο αριθμός και η δυναμικότητα των

μονάδων που αναμένεται να κατασκευαστούν. Από περιβαλλοντικής αλλά και οικονομικής

πλευράς επιδιώκεται η δημιουργία του μικρότερου δυνατού αριθμού μονάδων

αφαλατώσεων ο οποίος ωστόσο να μπορεί να ισοσκελίσει το υδατικό ισοζύγιο του πόσιμου

νερού και να επιλύσει το πρόβλημα της λειψυδρίας για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα.

Για το λόγο αυτό εξετάζεται σε βάθος το θέμα του αριθμού και της δυναμικότητας των

υφιστάμενων και των υπό κατασκευή ή προγραμματισμένων μονάδων αφαλάτωσης

αναλύοντας την αμφίδρομη σχέση μεταξύ του μοντέλου ανάπτυξης το οποίο είναι έντονα

επεκτατικό και απαιτητικό και των απαιτήσεων για την παροχή νερού, η οποία από μόνη

της δημιουργεί τις συνθήκες για περισσότερη ανάπτυξη.

Ανάγκες σε ενέργεια και εκπομπή θερμοκηπιακών αερίων

Οι μονάδες αφαλάτωσης καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας αυξάνοντας τις

εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων και συνεισφέρουν στο πρόβλημα των κλιματικών

αλλαγών. Σημαντική παράμετρος που εξετάζεται είναι η δυνατότητα και οι

πραγματικότητες για την απευθείας χρήση ΑΠΕ στις αφαλατώσεις και εξετάζεται πόσο

λογική και τεχνικά ώριμη είναι η επιλογή αυτή στην Κύπρο. Οι θέσεις και τα

συμπεράσματα που προκύπτουν βασίζονται σε ενδελεχή έρευνα της διεθνούς

βιβλιογραφίας με την εφαρμογή των ΑΠΕ σε άμεση σύζευξη με μονάδες αφαλάτωσης για

μερική ή ολική κάλυψη των ψηλών ενεργειακών απαιτήσεων της τεχνολογίας

αφαλάτωσης για σκοπούς παραγωγής βελτιωμένης ποιότητας και επαρκούς ποσότητας

νερού. Επιπρόσθετα εξετάζεται η ευκολία σύνδεσης των υπό εξέταση μονάδων με το

υφιστάμενο δίκτυο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου αλλά και η λήψη όλων των δυνατών

μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία

των μονάδων. Λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της

αφαλάτωσης, όταν αυτές ικανοποιούνται από συμβατικές μεθόδους με αποτέλεσμα την

έκκληση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, μελετώνται οι επιπτώσεις

πάνω στις κλιματικές αλλαγές αλλά και οι οικονομικές επιπτώσεις κυρίως από την πιθανή

απαίτηση για αγορά δικαιωμάτων ρύπων. Γίνονται προτάσεις για μέτρα και λύσεις



περιορισμού της χρήσης ενέργειας και για εξοικονόμηση ενέργειας, περιλαμβανομένων

τεχνικά εφικτών και περιβαλλοντικά αποδεκτών εναλλακτικών επιλογών στην τεχνολογία


Απόρριψη άλμης στη θάλασσα

Σημαντική παράμετρος που εξετάζεται στο παρόν κείμενο είναι και το θέμα της απόρριψης

άλμης στη θάλασσα και το πώς αυτή επηρεάζει τα θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής.

Παρόλο που η προσοχή εστιάζεται στην απόρριψη της άλμης που μπορεί να προέρχεται

από την αφαλάτωση θαλάσσιου νερού λόγω μεγέθους ποσοτήτων εντούτοις αναφορά

γίνεται και στην άλμη από αφαλάτωση υφάλμυρου νερού ή και ανακυκλωμένου νερού.

Χωροθέτηση Μονάδων Αφαλάτωσης

Για τις νέες μονάδες αφαλάτωσης Επισκοπής και Πάφου έχει διεξαχθεί πλήρης μελέτη από

ειδικούς Συμβούλους για τη χωροθέτηση των με την εξέταση εναλλακτικών θέσεων και

πολυκριτηριακή ανάλυση. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης στην περίπτωση της

μονάδας Επισκοπής έχει γίνει με βάση την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων. Η ακριβής θέση της μονάδας Βασιλικού δεν έχει οριστικοποιηθεί αλλά

βρίσκεται πλησίον το ομώνυμου σταθμού ηλεκτρικής ενέργειας. Η μονάδα της Πάφου είναι

η μόνη που σχετίζεται με περιοχή προστασίας της Φύσης (Φύση 2000) και έχουν εξεταστεί

οι δυνατές αρνητικές επιπτώσεις. Η χωροθέτηση γίνεται αφού έχει εξεταστεί το θέμα των

υδρευτικών αναγκών της περιοχής που θα εξυπηρετείται και η ευκολία τροφοδοσίας σε

ενέργεια και μεταφοράς παραγόμενου νερού και σύνδεσης με υφιστάμενους αγωγούς.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί το θέμα των υφιστάμενων υποδομών είχε βαρύνουσα σημασία

κατά την πολυκριτηριακή ανάλυση παρά οι περιβαλλοντικές παράμετροι, κατά τη

χωροθέτηση της μονάδας Πάφου.

2.3 Ανάλυση των στόχων και αναγκαιότητα εκπόνησης /

εφαρμογής του Σχεδίου

Η στόχοι και αναγκαιότητα εφαρμογής του Σχεδίου αναλύεται με την εξέταση των

υφισταμένων προβλημάτων ανισοσκέλειας της προσφοράς και της ζήτησης νερού ανά

χρήση (ύδρευση, άρδευση κ.λ.π.), ιδιαίτερα σε περιόδους επαναλαμβανόμενων ή συνεχών

ανομβριών.

Οι εκτιμήσεις καλύπτουν το πρόβλημα τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, όπου εφαρμόζει,

με βάση την υφιστάμενη κατάσταση αλλά και των τάσεων εξέλιξης τόσο με την εφαρμογή

του Σχεδίου ή και χωρίς αυτήν. Οι μελλοντικές υδατικές ανάγκες εκτιμώνται στη βάση

πιθανών σεναρίων αναπτυξιακών πληθυσμιακών τάσεων. Με αυτόν τον τρόπο

σκιαγραφούνται οι πιθανές εξελίξεις του προβλήματος από την μη υλοποίηση του σχεδίου,



προβάλλοντας έτσι και το κατά πόσο η πιθανή υλοποίηση του Σχεδίου θα βελτιώσει ή θα

επιδεινώσει την κατάσταση αυτή.

Στα πλαίσια αυτά εξετάζεται η αμφίδρομη σχέση μεταξύ του μοντέλου ανάπτυξης το οποίο

είναι έντονα επεκτατικό και απαιτητικό και των απαιτήσεων για την παροχή νερού, η οποία

από μόνη της δημιουργεί τις συνθήκες για περισσότερη ανάπτυξη.

Οι παραινέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την χρήση των υδατικών πόρων έναντι των

προγραμματισμένων αναπτύξεων λαμβάνονται υπόψη και παρουσιάζονται.

2.3.1 Μοντέλο ανάπτυξης και ζήτησης νερού

2.3.1.1 Εισαγωγή

Οι προγραμματισμένες μονάδες αφαλάτωσης στοχεύουν στην αντιμετώπιση της ζήτησης

νερού ύδρευσης των αστικών και περι-αστικών περιοχών του νησιού και της τουριστικής

ανάπτυξης που κατά κύριο λόγο επικεντρώνεται στις παραλιακές περιοχές.

Το μοντέλο ανάπτυξης παρουσιάζεται έντονα επεκτατικό στις παραλιακές περιοχές τόσο

λόγω της αφαίμαξης πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές (αστυφιλία) όσο και της

τουριστικής ανάπτυξης. Η ανάπτυξη αυτή είναι ιδιαίτερα απαιτητική για παροχή νερού

ύδρευσης αλλά και ταυτόχρονα η ίδια από μόνη της δημιουργεί συνθήκες για περαιτέρω

επέκταση και επιπρόσθετες απαιτήσεις νερού λόγω αυξημένης δραστηριότητας, θέσεις

εργασίας κ.λ.π.

Η ανάπτυξη που έχει παρατηρηθεί στα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στις παραλιακές

περιοχές εξετάζεται με τις μετακινήσεις, την αύξηση του πληθυσμού και τις εκτιμήσεις για

περαιτέρω αύξηση του. Οι απαιτήσεις για νερό ύδρευσης εξετάζονται με βάση τις

παρατηρημένες καταναλώσεις των τελευταίων χρόνων από τα Κυβερνητικά Συστήματα

Υδαρτοπρομήθειας (ΚΣΥ) βάσει του μόνιμου πληθυσμού. Οι ποσότητες κατανάλωσης κατά

κεφαλή εμπεριέχουν και την κατανάλωση από την τουριστική βιομηχανία. Οι εκτιμήσεις

γίνονται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη οποιαδήποτε μελλοντική αλλαγή στις ποσότητες

ημερήσιας κατανάλωσης κατά άτομο. Το τελευταίο μπορεί να είναι σημαντικό εφόσον

κρίνεται ότι η σημερινή κατά κεφαλή κατανάλωση θα πρέπει με τον καιρό να φθάσει τις

καταναλώσεις σε άλλες χώρες της Ευρώπης12 (125 l/c/d σε 10 χώρες μέχρι και 200 l/c/d

σε άλλες 5 χώρες).

12 http://www.grid.unep.ch/product/publication/freshwater_europe/consumption.php



Η τουριστική ανάπτυξη που αφορά ιδιαίτερα τις παραλιακές περιοχές εξετάζεται βάση των

τάσεων που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια και βάση της Στρατηγικής Τουριστικής

Ανάπτυξης 2003-2010 για τις μελλοντικές προοπτικές. Ταυτόχρονα εξετάζεται η ζήτηση

νερού από τον Τουρισμό κατανεμημένο στα διάφορα Κυβερνητικά Συστήματα

Υδατοπρομήθειας.

Στη συνέχεια αναλύεται το μοντέλο ανάπτυξης όπως διαγράφεται από την Πολεοδομική

Πολιτική και την Οικοδομική Ανάπτυξη.

2.3.1.2 Πληθυσμιακή Ανάπτυξη Ο συνολικός πληθυσμός της Κύπρου, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για

το 2002, ανερχόταν στις 689,471 κατοίκους από τους οποίους το 69% (474,417) διέμενε

σε αστικές περιοχές σε αντίθεση με το 31% (215,054) που διέμενε στην ύπαιθρο. Όπως

φαίνεται και στον Πίνακα 2.2 που ακολουθεί ο πληθυσμός του νησιού κατά τα έτη 1982

έως 2002 παρουσίασε αύξηση της τάξης του 34.6%. Η μεγαλύτερη αύξηση του

πληθυσμού παρατηρήθηκε στις πόλεις και έφτασε το 45.8% σε αντίθεση με την ύπαιθρο

στην οποία η αύξηση του πληθυσμού ανήλθε μόλις στο 15.3%.

Πίνακας 2. 3: Αύξηση του Πληθυσμού στην Κύπρο 1982-2001 (στις περιοχές που ελέγχει το Κράτος)

Πληθυσμός 1982 1992 2001 1982-2001

Αύξηση

Σύνολο 512,000 602,000 689,471 34.6%

Αστικός 325,500 407,000 474,417 45.8%

Αγροτικός 186,500 195,000 215,054 15.3%

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 1982, 1992 και 2001, Στατιστική Υπηρεσία

Η Επαρχία Λευκωσίας είναι η μόνη επαρχία που βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου στην ενδοχώρα.

Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.3 που ακολουθεί η Επαρχία Λευκωσίας είχε το 2001

συνολικό πληθυσμό 273,129 που αντιστοιχεί στο 40% του συνολικού πληθυσμού του

νησιού ενώ το υπόλοιπο 60% του πληθυσμού διαμένει στις 4 παραλιακές επαρχίες

επισημαίνοντας και την τάση των κατοίκων για διαμονή στα παράλια. Στον Πίνακα 2.3

φαίνεται επίσης ότι η Επαρχία με το πιο ψηλό ποσοστό αστικού πληθυσμού είναι η

Λεμεσός με σχεδόν 80% και ακολουθεί η Λευκωσία με 74% και η Πάφος με 70%.

Πίνακας 2. 4: Κατανομή Αστικού – Αγροτικού Πληθυσμού κατά Επαρχία, 2001 (στις περιοχές που ελέγχει το Κράτος)

Επαρχία Σύνολο Αστικός Αγροτικός

Λευκωσία 273.129 200.459 (73,4%) 72.670

Λεμεσός 197.300 157.494 (79,8%) 39.806



Λάρνακα 115.266 70.541 (61,1%) 44.725

Πάφος 66.038 45.923 (69,5%) 20.115

Αμμόχωστος 37.738 0 37.738

Ολικό 689.471 474.417 (68,8%) 215.054

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 2001, Στατιστική Υπηρεσία

Τα στοιχεία για το 2001, δείχνουν ότι, πέραν του μισού συνολικού πληθυσμού (58%) ήταν

συγκεντρωμένος σε 14 οικισμούς με μέγεθος πάνω από 10.000 και το υπόλοιπο 42% σε

748 οικισμούς με μέγεθος κάτω των 10.000, όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.4.

Πίνακας 2. 5: Κατανομή του πληθυσμού σε οικισμούς διαφόρων μεγεθών, 2001

Ολικό Κάτω

1000

1001-

5.000

5.001-

10.000

10.001-

20.000

20.001-

50.000

Πάνω

50.000

Αριθμός

οικισμών 381 294 63 10 8 4 2

Πληθυσμός 689.471 76.071 144.589 66.561 100.011 149.485 152.754

Ποσοστό 100% 11,0% 21,0% 9,6% 14,5% 21,6% 22,1%

Ενδεικτικό της πίεσης στο αστικό περιβάλλον και στους πόρους του είναι το ότι, οι

μεγαλύτεροι σε μέγεθος οικισμοί είναι οι αστικές και κυρίως οι περι-αστικές περιοχές. Τα

δεδομένα στον πιο κάτω Πίνακα 2.5 φανερώνουν ότι οι παραλιακές αστικές περιοχές είναι

εκείνες που περιλαμβάνουν τους μεγαλύτερους σε μέγεθος οικισμούς.

Πίνακας 2. 6: Οι 14 μεγαλύτεροι οικισμοί

Μέγεθος οικισμού

10.000 – 20.000 20.000 – 50.000 Πάνω των 50.000

Αγλαντζιά Λευκωσία Λεμεσός

Λατσιά Λακατάμια Στρόβολος

Έγκωμη Λάρνακα

Άγιος Δομέτιος Πάφος

Παραλίμνι

Αραδίππου

Πολεμίδια

Μέσα Γειτονιά

Από τους 14 μεγαλύτερους οικισμούς στον πιο πάνω Πίνακα, τέσσερις είναι οι κατεξοχήν

αστικοί οικισμοί (Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου), ενώ οι άλλοι 10 είναι «περι-

αστικοί» οικισμοί. Ένας μάλιστα (Στρόβολος), είναι μεγαλύτερος από όλες τις πόλεις εκτός

της Λεμεσού. Αυτό το δεδομένο είναι πολύ σημαντικό επειδή αποτυπώνει την ισχυρή τάση



της συνεχούς επέκτασης των αστικών περιοχών στους περι-αστικούς οικισμούς και στην

εφαπτόμενη ζώνη της υπαίθρου.

Οι κύριοι οικισμοί με την μεγαλύτερη πίεση ανάπτυξης (κατανάλωση νερού, δημιουργία

αποβλήτων και αστικοποίηση γης) είναι κατά σειρά πληθυσμού οι ακόλουθοι:

• Λεμεσός (94.000)

• Στρόβολος (59.000)

• Λευκωσία (48.000)

• Λάρνακα (47.000)

• Πάφος (26.500)

• Αγία Νάπα & Παραλίμνι (13.000)

Ο Πίνακας 2.6 παρουσιάζει συγκεντρωτικά την τάση μετακίνησης του πληθυσμού στο

νησί. Είναι ξεκάθαρο ότι οι κάτοικοι του νησιού προτιμούν να διαμένουν σε αστικές και

παραλιακές περιοχές αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τις ανάγκες των συγκεκριμένων

περιοχών σε νερό.

Πίνακας 2. 7: Αστική και παραλιακή κατανομή του πληθυσμού

Αστικός Πληθυσμός 474.417 (69%)

Αγροτικός Πληθυσμός 215.054 (31%)

Πληθυσμός στα παράλια 324.051 (47%)

Πληθυσμός σε μη -

παραλιακές περιοχές 365.420 (53%)

Σύνολο 689.471 (100%)

Πηγή: Έκθεση CAMP Cyprus Project

2.3.1.3 Κατανάλωση νερού και διαμορφούμενες τάσεις

Οι Πίνακες 2.7 μέχρι 2.9 που ακολουθούν δίνουν στοιχεία για την κατανάλωση νερού από

τα μεγάλα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα (ΚΥΕ): Κυβερνητικό Σύστημα (ΚΣΥ)

Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, ΚΣΥ Λάρνακας-Αμμοχώστου, ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα

Γερμασόγειας, ΚΣΥ Πάφου. Τα τρία πρώτα ΚΣΥ εντάσσονται στο Ενιαίο Σχέδιο του Νοτίου

Αγωγού ενώ το ΚΣΥ Πάφου αποτελεί ανεξάρτητο σύστημα που βασίζεται στο Κυβερνητικό

Υδατικό Έργο Πάφου. Όπως φαίνεται από τους Πίνακες και με βάση στοιχεία της

Στατιστικής Υπηρεσίας ο πληθυσμός του νησιού παρουσιάζει συνεχή αύξηση με αντίστοιχη

αύξηση στη ζήτηση νερού. Συγκεκριμένα ο πληθυσμός του νησιού παρουσιάζει ένα ετήσιο



ρυθμό αύξησης που κυμαίνεται από 1.7% μέχρι 2.5%. Μέχρι το 2015 ο πληθυσμός

αναμένεται να αυξηθεί κατά 24.5% περίπου σε σύγκριση με το 2004 με συνεπακόλουθη

αύξηση της ζήτησης. Στις περιοχές που υδροδοτούνται από το Νότιο Αγωγό αναμένεται να

παρουσιαστεί αύξηση της ζήτησης νερού κατά 25% ενώ στις περιοχές του ΚΣΥ Πάφου η

αύξηση θα φτάσει το 42% περίπου.

Πίνακας 2. 8: Αύξηση ζήτησης νερού κατά τα έτη 2004-2015

Νότιος Αγωγός

2004 2015 Αύξηση (%)

Πληθυσμός ΚΣΥ

Νοτίου Αγωγού 586.223 732.688 24,98

Ζήτηση Νερού 55.498.047 69.336.882 24,94

Πάφος

2004 2015 Αύξηση (%)

Πληθυσμός ΚΣΥ

Πάφου 60.849 75.698 24,40

Ζήτηση Νερού 6.219.540 8.813.895 41,71

Πίνακας 2. 9: Αναμενόμενος ρυθμός αύξησης πληθυσμού

Λευκωσία 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Πληθυσμός Επαρχίας Λευκωσίας

319.354 325.514 331.673 337.833 343.993 350.153 356.312 362.472

% Αύξηση 1,9 1,9 1,9 1,8 1,8 1,8 1,7 Λάρνακα - Αμμόχωστος

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Πληθυσμός Επαρχίας

Λάρνακας - Αμμοχώστου

180.604 184.371 188.138 191.906 195.673 199.440 203.207 206.974

% Αύξηση 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9 1,9 Λεμεσός


Λεμεσού 235.946 241.830 247.714 253.598 259.481 265.365 271.249 277.133

% Αύξηση 2,5 2,4 2,4 2,3 2,3 2,2 2,2 Πάφος


Πάφου 78.119 79.737 81.355 82.973 84.591 86.210 87.828 89.446

% Αύξηση 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9 1,8 Σύνολο

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Πληθυσμός 814.023 831.452 848.880 866.310 883.738 901.168 918.596 936.025

% Αύξηση 2,14 2,1 2,05 2,01 1,97 1,93 1,9


ENVECO A.E. - I.A.CO Ltd 51

Πίνακας 2. 10: Υπολογισμός αναμενόμενης ζήτησης νερού ανά ΚΣΥ μέχρι το 2015 βάση προβολής της εξέλιξης του πληθυσμού

Λευκωσία

2004 2005 2006 2007 2008* 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Συνολικός Πληθυσμός Λευκωσίας 296.100 302.600 307.100 310.900 319.354 325.514 331.673 337.833 343.993 350.153 356.312 362.472

ΚΣΥ Λευκωσίας 250.323 255.818 259.622 262.835 269.982 275.189 280.397 285.604 290.812 296.019 301.227 306.434

Ζήτηση Νερού 21.458.124 22.595.503 23.188.751 24.898.996 21.505.991 24.636.167 25.102.364 25.568.562 26.034.759 26.500.957 26.967.154 27.433.352

Ζήτηση Νερού ανά Άτομο 85,7 88,3 89,3 94,7 79,7

Μέσος Όρος Ζήτησης ανά άτομο 89,5

Λάρνακα - Αμμόχωστος

2004 2005 2006 2007 2008* 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Συνολικός Πληθυσμός Λάρνακας

Αμμοχώστου 166.400 170.300 173.100 175.600 180.604 184.371 188.138 191.906 195.673 199.440 203.207 206.974

ΚΣΥ Λάρν. Αμμοχ. 153.620 157.221 159.806 162.114 166.734 170.211 173.689 177.167 180.645 184.123 187.601 191.079

Ζήτηση Νερού 16.200.526 18.437.903 19.151.648 19.323.918 16.943.795 19.649.839 20.051.339 20.452.840 20.854.340 21.255.840 21.657.340 22.058.841



Λεμεσός

2004 2005 2006 2007 2008* 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Συνολικός Πληθυσμός Λεμεσού 214.800 219.900 223.600 226.700 235.946 241.830 247.714 253.598 259.481 265.365 271.249 277.133

ΚΣΥ Λεμεσού - Υδρ. Γερμ. 182.279 186.607 189.747 192.378 200.224 205.217 210.210 215.203 220.196 225.189 230.182 235.175

Ζήτηση Νερού 17.839.397 18.632.121 18.483.426 18.041.440 11.431.385 19.952.614 20.438.066 20.923.519 21.408.971 21.894.423 22.379.876 22.865.328



Πάφος

2004 2005 2006 2007 2008* 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Συνολικός Πληθυσμός Πάφου 71.900 73.600 74.900 76.100 78.119 79.737 81.355 82.973 84.591 86.210 87.828 89.446

ΚΣΥ Πάφου 60.849 62.288 63.388 64.403 66.112 67.481 68.851 70.220 71.590 72.959 74.329 75.698

Ζήτηση Νερού 6.219.540 7.124.124 7.636.532 8.533.728 7.444.893 7.921.719 8.082.478 8.243.237 8.403.996 8.564.756 8.725.515 8.886.274





Σημείωση: Τα έτη 2004 - 2008 παρουσιάζουν πραγματικές τιμές ζήτησης νερού * Οι τιμές του 2008 δεν λήφθηκαν υπόψη στον υπολογισμό της ζήτησης για τα επόμενα χρόνια καθώς πρόκειται για τιμές που περιλαμβάνουν και περικοπές νερού



Οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν, τουλάχιστον κατά τα τελευταία 30 χρόνια,

γενικό πρόβλημα απώλειας πληθυσμού. Παρόλο που οι αγροτικές περιοχές

αποτελούν το 83% της έκτασης της Κύπρου, ο αγροτικός πληθυσμός το 2001 ήταν

μόνο 31% του συνόλου.

Η γήρανση του πληθυσμού είναι σε ψηλότερο βαθμό στις περιοχές της υπαίθρου,

60% έναντι 51% στις αστικές περιοχές και 54% σε όλη την Κύπρο. Η αποψίλωση

του πληθυσμού είναι ακόμη πιο έντονη στις ορεινές περιοχές της υπαίθρου, αυτές

που βρίσκονται σε απόσταση από τα αστικά κέντρα και τις παραλιακές περιοχές

ανάπτυξης και στερούνται οικονομικών διασυνδέσεων (linkages) με τον τουρισμό

και την ανάπτυξη του τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Σε αυτές τις

ορεινές περιοχές, που αποτελούν 54% της έκτασης της Κύπρου κατοικεί μόνο το

9% του πληθυσμού.

Η συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού οδηγεί παράλληλα και σε μείωση της

ζήτησης πόσιμου νερού στις περιοχές αυτές δημιουργώντας σε συνδυασμό με την

αστυφιλία την τάση για ανάγκη παροχής μεγάλων ποσοτήτων νερού σε

συγκεκριμένες περιοχές (αστικές και περι-αστικές).

Σημαντική διαφοροποίηση των αγροτικών περιοχών αναφορικά με τη ζήτηση

νερού είναι η αυξημένη ζήτηση αρδευτικού νερού σε σύγκριση με τις αστικές

περιοχές. Αναφέρεται ότι η γεωργία απασχολεί το 35% του ενεργού πληθυσμού

της υπαίθρου, ενώ στο εθνικό επίπεδο το ποσοστό φτάνει μόλις στο 8%. Αυτό

σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος όγκος των γεωργικών δραστηριοτήτων

πραγματοποιείται όπως είναι αναμενόμενο στις αγροτικές περιοχές οι οποίες μπορεί

μεν να μην παρουσιάζουν συγκριτικά μεγάλες απαιτήσεις σε νερό ύδρευσης

ωστόσο παρουσιάζουν σημαντική κατανάλωση νερού για άρδευση.

Η εντατική ανάπτυξη των παράκτιων και αστικών περιοχών έχει ως αποτέλεσμα

την απορρόφηση επενδυτικών πόρων και εργατικού δυναμικού από τις αγροτικές

περιοχές, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί μεγάλες πιέσεις στους υδάτινους πόρους.

2.3.1.4 Τουρισμός

Διαχρονικά ο τουρισμός παρουσίαζε μετά το 1974 και την τουρκική εισβολή στο

νησί μια έντονα αυξητική τάση. Το 1981 οι αφίξεις τουριστών έφτασαν στις

423,563 ενώ το 1990 οι τουρίστες ανήλθαν στους 1,561,479. Η ραγδαία αύξηση

στους αριθμούς των αφίξεων συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια με αποτέλεσμα το

1995 οι τουρίστες να φτάσουν στα 2,100,000. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.10 τα

τελευταία χρόνια οι αφίξεις τουριστών αν και παραμένουν σε υψηλά επίπεδα

παρουσιάζουν μία τάση σταθεροποίησης προσδίδοντας παράλληλα μια ελαφριά

μείωση του τουριστικού ρεύματος σε σχέση με το 2001.



Ο μεγαλύτερος αριθμός τουριστών κατακλύζει το νησί κατά την καλοκαιρινή

περίοδο οδηγώντας σε μια ραγδαία εποχιακή αύξηση στη ζήτηση νερού. Όπως

φαίνεται από τον Πίνακα 2.10 και 2.11 η τουριστική βιομηχανία καταναλώνει

περίπου 11 εκ. κυβ. μέτρα νερού κάθε χρόνο, μία ποσότητα που καλούνται να

καλύψουν συγκεκριμένες κυρίως παράλιες περιοχές του νησιού στις οποίες

συγκεντρώνονται οι μεγάλες τουριστικές μάζες. Τα μεγάλα Κυβερνητικά Υδατικά

Έργα σύμφωνα με τους παρακάτω πίνακες καλούνται κάθε χρόνο να καλύψουν τις

υδατικές ανάγκες της τουριστικής βιομηχανίας με αποτέλεσμα οι μόνιμοι κάτοικοι

του νησιού που τροφοδοτούνται από αυτά τα έργα να δέχονται τις μεγαλύτερες

πιέσεις.

Πίνακας 2. 11: Ζήτηση Νερού Από τον Τουρισμό (από και εκτός ΚΣΥ)

Έτος

Αριθμός

Τουριστών**

Ζήτηση

Νερού

2001 2.696.732 15.066.982

2005 2.470.062 11.664.139

2006 2.400.922 11.218.655

2007 2.416.082 10.934.615

2008 2.403.750 10.963.247

2010* 3.512.000 19.743.560

* Υπολογισμός με βάση τη Στρατηγική για τον τουρισμό

** Στοιχεία Στατιστικής Υπηρεσίας

Πίνακας 2. 12: Ζήτηση Νερού για Τουριστική Χρήση Ανά Κυβερνητικό Σύστημα Υδατοπρομήθειας

Κυβερνητικό

Σύστημα

Υδατοπρομήθειας

2001 2005 2006 2007 2008 2010

ΚΣΥ Λάρνακας -

Αμμοχώστου 5.147.514 4.453.525 4.299.382 4.314.001 4.285.997 6.745.226

ΚΣΥ Λευκωσίας 1.059.652 670.040 871.508 985.769 1.053.051 1.388.552

ΚΣΥ Λεμεσού -

Υδρ. Γερμασόγειας 4.522.311 2.518.412 2.124.674 2.011.926 1.921.230 5.925.973

ΚΣΥ Πάφου 2.918.561 3.751.851 3.665.582 3.407.480 3.526.376 3.824.448

Σύνολο από ΚΣΥ 13.648.038 11.393.829 10.961.146 10.719.178 10.786.655 17.884.199

2.3.1.5 Πολεοδομική Πολιτική και Οικοδομική Ανάπτυξη

Η Πολεοδομική Πολιτική ρυθμίζει την οικοδομική ανάπτυξη και γενικά τη χρήση

γης. Μέσα από τα Σχέδια Ανάπτυξης, υλοποιεί την χωρική (spatial) κατανομή της



ανάπτυξης με γνώμονα τις αρχές της αειφορίας, της προστασίας των πόρων και

της ενδυνάμωσης της βιωσιμότητας του νησιού. Δυστυχώς, οι πιέσεις της

οικοδομικής ανάπτυξης και οι απαιτήσεις των τοπικών κοινοτήτων σε κάθε

περιοδική αναθεώρηση των Σχεδίων Ανάπτυξης, έχουν αποδειχθεί ισχυρότερες

από το Πολεοδομικό Σύστημα όσον αφορά την αποτελεσματική προώθηση των πιο

πάνω στόχων. Η υπέρ-συγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων στις αστικές,

περί-αστικές και παραλιακές περιοχές και η αφαίμαξη πολλών περιοχών της

υπαίθρου και των ορεινών περιοχών αποδεικνύουν το πρόβλημα.

Το Πολεοδομικό Σύστημα καθορίζεται από το Νόμο περί Πολεοδομίας και

Χωροταξίας που εφαρμόστηκε το 1990. Πριν το 1990 η ανάπτυξη ρυθμιζόταν από

τον περί Οδών και Οικοδομών Νόμο που ομολογουμένως ήταν ένα νομικά αδύνατο

εργαλείο πολιτικής για την ανάπτυξη.

Τα Σχέδια Ανάπτυξης περιλαμβάνουν, σύμφωνα με τον Νόμο, μια ιεραρχία Σχεδίων

σε τρία επίπεδα:

• Το Σχέδιο για τη Νήσο,

• Τα Τοπικά Σχέδια, και

• Τα Σχέδια Περιοχής.

Το Σχέδιο για τη Νήσο είναι ανενεργό και στη θέση του λειτουργεί, αλλά με

διαφορετικό προσανατολισμό, η Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο.

Δέκα Τοπικά Σχέδια εφαρμόζονται στις αστικές περιοχές Λευκωσίας, Λεμεσού,

Λάρνακας, Πάφου και Πόλης Χρυσοχού, καθώς και στη Δερύνεια, Αγία Νάπα,

Παραλίμνι, Λεύκαρα και Αθηένου.

Σχέδια Περιοχής για συγκεκριμένες περιοχής κέντρων πόλεων ή μεγάλων

οικισμών εφαρμόζονται στην κεντρική περιοχή Λεμεσού, είναι δε υπό μελέτη αυτό

του Παλιού Πυρήνα Στροβόλου.

Η έλλειψη ενός γενικού χωροταξικού Σχεδίου για τη Νήσο είναι μια αναγκαιότητα

και θα μπορούσε να αποτελέσει το πλαίσιο για αειφόρο ανάπτυξη, εφόσον ο κύριος

σκοπός του θα ήταν η γενική στρατηγική για το γενικό καθορισμό της κατανομής

της ανάπτυξης περιλαμβανομένης και της προστασίας των φυσικών πόρων από

υπερφόρτωση ή και καταστροφή.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η μονάδα αφαλάτωσης Λάρνακας βρίσκεται εντός του

Τοπικού Σχεδίου Λάρνακας, οι μονάδες αφαλάτωσης Επισκοπής και Δεκέλειας

βρίσκονται εντός των Βρετανικών Βάσεων και οι μονάδες αφαλατώσεις Πάφου και

Βασιλικού εντάσσονται στη Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο (η Δήλωση

Πολιτικής καλύπτει όλες τις αγροτικές περιοχές του νησιού)

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια γενικότερη ανάπτυξη του τομέα των



κατασκευών. Όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 2.1 που ακολουθεί ο αριθμός των

ανεγειρόμενων οικοδομών αυξήθηκε σημαντικά μετά το 2002. Ο αριθμός αυτός

παραμένει σε υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια παρόλο που μετά το 2005

παρουσιάζονται σταθεροποιητικές και ελαφρά καθοδικές τάσεις. Ειδικότερα ο

αριθμός των ιδιωτικών κατοικιών που κατασκευάζονται σε αστικές περιοχές κατά

το 2007 παρουσίασε μικρή μείωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Γενικότερα η αυξημένη οικοδομική ανάπτυξη που παρατηρείται τα τελευταία

χρόνια έχει ως αποτέλεσμα την άσκηση σημαντικών πιέσεων τόσο στο περιβάλλον

όσο και στους φυσικούς πόρους του νησιού.

Κατοικίες που κατασκευάστηκαν στον Ιδιωτικό Τομέα

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Έτος

Αριθμό

ς Κα

τοικιών

ΣύνολοΑστικές Περιοχές

Διάγραμμα 2. 1: Αριθμός Κατοικιών που Κατασκευάστηκαν στον Ιδιωτικό Τομέα

Πηγή: Στατιστικές Κατασκευών και Στέγασης 2007, Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου

Ένας σημαντικός αριθμός ακινήτων αγοράζεται από αλλοδαπούς οι οποίοι

επιλέγουν να παραμείνουν μόνιμα στο νησί ή σκοπεύουν να το επισκέπτονται

συχνά συνήθως για λόγους αναψυχής. Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2.2 οι

περισσότερες μεταβιβάσεις ακινήτων σε αλλοδαπούς καταγράφονται στις επαρχίες

Πάφου και Λεμεσού ενώ οι λιγότερες παρατηρούνται στην επαρχεία Αμμοχώστου.

Το 2007 σημειώθηκε μια αυξητική τάση στις πωλήσεις ακινήτων σε αλλοδαπούς

ωστόσο η τάση αυτή αναστράφηκε κατά το 2008 έτος κατά το οποίο

παρατηρήθηκαν σημαντικές μειώσεις στις πωλήσεις σε αλλοδαπούς.



Μεταβιβάσεις Ακινήτων σε Αλλοδαπούς

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2005 2006 2007 2008

Έτος

Αριθμό

ς Ακ

ινήτων

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ ΛΑΡΝΑΚΑ ΛΕΜΕΣΟΣ ΠΑΦΟΣ

Διάγραμμα 2. 2: Αριθμός Ακινήτων που Μεταβιβάστηκαν σε Αλλοδαπούς

Πηγή: Παγκύπρια Στατιστικά Μεταβιβάσεων (Πωλήσεις) και Πωλητήριων Εγγράφων σε

αλλοδαπούς για την Περίοδο 2005-2008, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας

2.3.1.6 Σενάρια ζήτησης νερού

Με στόχο την πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης σε νερό ύδρευσης σε συνάρτηση

με τις προβλεπόμενες ποσότητες παραγωγής αφαλατωμένου νερού, εξετάσθηκαν

τρία διαφορετικά πιθανά σενάρια αύξησης της ζήτησης και τρία διαφορετικά

σενάρια παραγωγής αφαλατωμένου νερού. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται η

αναγκαιότητα των προγραμματιζόμενων μονάδων αφαλάτωσης παράλληλα με τον

βαθμό επίτευξης του στόχου της απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες που θα

προσφέρουν οι μονάδες αφαλάτωσης.

Τα τρία διαφορετικά σενάρια ζήτησης που εξετάστηκαν είναι:

• Σενάριο Ζήτησης Α (ΖΑ’): Γραμμική αύξηση της ζήτησης νερού

(χρησιμοποιώντας τα πραγματικά στοιχεία κατανάλωσης νερού για τα έτη

2005 – 2007, από το Σύστημα Τιμολόγησης Νερού που διατηρείται στο

ΤΑΥ13)

13 Το 2008 δεν λήφθηκε υπόψη λόγω της εξαιρετικής ανομβρίας



• Σενάριο Ζήτησης Β (ΖΒ’): Εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού

(χρησιμοποιώντας τα στοιχεία κατανάλωσης νερού για τα έτη 2005 – 2007,

από το Σύστημα Τιμολόγησης Νερού που διατηρείται στο ΤΑΥ)

• Σενάριο Ζήτησης Γ (ΖΓ’): Γραμμική αύξηση πληθυσμού

(χρησιμοποιώντας στοιχεία πληθυσμού για τα έτη 2001-2007, από την

Στατιστική Υπηρεσία)

Κάθε ένα από τα σενάρια ζήτησης εξετάστηκε σε συνδυασμό με τρία διαφορετικά

σενάρια παραγωγής αφαλατωμένου νερού:

• Σενάριο Παραγωγής Α (ΠΑ): Ελάχιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου

νερού βάση των σχετικών Συμβολαίων μεταξύ ΤΑΥ και Φορέων Διαχείρισης

τους.

• Σενάριο Παραγωγής Β (ΠΒ): Παραγωγή αφαλατωμένου νερού στη

μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων

• Σενάριο Παραγωγής Β (ΠΒ’): Παραγωγή αφαλατωμένου νερού σε ένα

εύρος τιμών που κυμαίνεται από την ελάχιστη παραγωγή βάση των

συμβολαίων μέχρι τη μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων,

ανάλογα με τις ανάγκες ζήτησης νερού.

Στο Παράρτημα 1 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αναλυτικής σύγκρισης των

τριών σεναρίων ζήτησης με τα τρία σενάρια παραγωγής νερού, τα οποία

εξετάστηκαν για τα τρία διαφορετικά Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας

(ΚΣΥ) με τις καθορισμένες μονάδες αφαλάτωσης που τα ή θα τα εξυπηρετούν,

καθώς και άλλα στοιχεία που αφορούν την δυναμικότητα και την ελάχιστη

παραγωγή ανα Μονάδα Αφαλάτωσης βάσει των συμβολαίων ή όπου αυτά δεν

υπάρχουν βάσει υποθέσεων. Βάσει του Σχεδίου που μελετάται τα κάθε ΚΣΥ θα

διαθέτει τις εξής Μονάδες Αφαλάτωσης:

• ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας - Αμμοχώστου (Αφαλάτωση Δεκέλειας,

Λάρνακας, Βασιλικού – κινητή και σταθερή)

• ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας (κινητή Μονής, Επισκοπής,

Γαρύλλη)

• ΚΣΥ Πάφου (κινητή και σταθερή Πάφου)

Στο Παράρτημα 1 υπάρχουν τα αποτελέσματα όλων των σεναρίων, στην παρούσα

όμως ενότητα παρουσιάζονται το αποτελέσματα σύγκρισης μόνο του σεναρίου

ζήτησης ΖΑ’ (γραμμικής αύξησης της ζήτησης σε ετήσια βάση), με το σενάριο

παραγωγής αναλόγως των αναγκών (ΠΒ’), λαμβάνοντας υπόψη την ελάχιστη

παραγωγή βάσει των σχετικών Συμβολαίων, καθώς αυτό κρίνεται ως το πλέον



αναμενόμενο και εύλογο. Πλέον των πιο πάνω, στο Παράρτημα 1 αναλύεται σε

σχετική λεπτομέρεια το πιο πάνω σενάριο και σε επίπεδο μηνιαίας ζήτησης και

παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές μηνιαίες καταναλώσεις του 2005

– 2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο η εποχιακή διακύμανση

της ζήτησης επηρεάζει τον στόχο πλήρης απεξάρτησης και ικανοποίησης των

αναγκών ύδρευσης από τις μονάδες αφαλάτωσης κατά την περίοδο μέγιστης

ζήτησης (θερινής). Τα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης ανά ΚΣΥ,

παρουσιάζονται συνοπτικά στην συνέχεια.

Αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο περιβαλλοντικά όσο και τεχνικά η αυξομείωση της

παραγωγής αφαλατωμένου νερού ανάλογα με τις ανάγκες κρίνεται ως καλύτερη

λύση παρά η συνεχής παραγωγή και αποθήκευση του σε υδατοφράκτες. Αυτό

οφείλεται στα ακόλουθα:

• Υψηλό κόστος άντλησης και μεταφοράς των πλεοναζόντων ποσοτήτων

νερού προς και από τους υδατοφράκτες

• Ατμοσφαιρική ρύπανση και κατανάλωση σημαντικών ποσοτήτων ενέργειας

για την μεταφορά των πλεοναζουσών ποσοτήτων νερού στα φράγματα.

• Οι ποσότητες νερού που αποθηκεύονται στα φράγματα αναμειγνύονται με

αδιύλιστο νερό με αποτέλεσμα να απαιτείται επαναδιύλιση του πριν από την

κατανάλωση

• Σημαντικές ποσότητες από το νερό που αποθηκεύεται στα φράγματα θα

χάνονται λόγω εξάτμισης

• Κατά την αποθήκευση αφαλατωμένου νερού στα φράγματα υπάρχει η

πιθανότητα αυτό τελικά να καταλήγει στη γεωργία ενισχύοντας την με

επιπρόσθετες ποσότητες νερού.

Τέλος, σημειώνεται ότι, πρακτικά και βάση των νέων Συμβολαίων που γίνονται με

τους φορείς διαχείρισης των Μονάδων Αφαλάτωσης, ενώ παραμένει η υποχρέωση

αγοράς ελάχιστης ποσότητας αφαλατωμένου νερού, το ΤΑΥ διαθέτει την ευχέρεια

να αγοράσει ακόμη λιγότερες ποσότητες από την ελάχιστη, πληρώνοντας όμως τις

κεφαλαιουχικές δαπάνες της διαφοράς, εξοικονομώντας όμως το κόστος ενέργειας

για την παραγωγή αυτής της διαφοράς. Αυτό είναι πάντοτε θέμα πολιτικής και

διαχείρισης, και λογικά η χρήση αυτής της πρόνοιας θα γίνεται αναλόγως των

ποσοτήτων που θα υπάρχουν διαθέσιμες από συμβατικές πηγές. Στην ανάλυση που

ακολουθεί ανά ΚΣΥ, σε περιπτώσεις όπου η ελάχιστη παραγωγή αφαλατωμένου

νερού υπερκαλύπτει την ζήτηση, εμφανίζονται οι ποσότητες περίσσειας παραγωγής

αφαλατωμένου νερού και που οι οποίες είτε μπορούν να αποθηκεύονται σε

υφιστάμενα φράγματα, νοούμενου ότι γίνουν οι απαραίτητες υποδομές, ή μπορούν



να αποφεύγονται χρησιμοποιώντας την πιο πάνω πρόνοια.

2.3.1.6.1 ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας – Αμμοχώστου

Σύμφωνα με την ανάλυση που έχει γίνει (Παράρτημα 1), σε γενικές γραμμές

υποδεικνύεται η ανάγκη αποθήκευσης μερικών ποσοτήτων αφαλατωμένου νερού

στα πρώτα χρόνια λειτουργίας των χερσαίων μονάδων, προς κάλυψη των

ελλείψεων που παρατηρούνται από το 2020 περίπου και μετά.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σεναρίων φαίνεται ότι οι προτεινόμενες

μονάδες αφαλάτωσης σε συνδυασμό με τις συμβατικές πηγές νερού θα

προσφέρουν ικανοποιητικές ποσότητες νερού ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες

ζήτησης μέχρι το 2025. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το σενάριο ΖΒ’ στο οποίο

προβλέπεται εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα

και με τις μέγιστες τιμές παραγωγής αφαλατωμένου νερού παρατηρούνται

σημαντικές ελλείψεις κάλυψης της μελλοντικής ζήτησης. Αξίζει ωστόσο να

αναφερθεί ότι το σενάριο ΖΒ’ αποτελεί ένα ακραίο σενάριο αύξησης της ζήτησης

και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη στην αξιολόγηση του

βαθμού αναγκαιότητας των μονάδων αφαλάτωσης. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι

μόνο σε μία περίπτωση παρατηρείται πλήρης απεξάρτηση της ύδρευσης από τις

συμβατικές πηγές. Πρόκειται για την περίπτωση γραμμικής αύξησης του

πληθυσμού (σενάριο ΖΓ’) κατά την οποία οι μονάδες αφαλάτωσης παράγουν νερό

ανάλογα με τις ανάγκες ζήτησης (Σενάριο Παραγωγής ΠΒ’).

Στην συνέχεια, στον Πίνακα 2.12 και στο Διάγραμμα 2.3, παρουσιάζεται

αναλυτικότερα το Σενάριο ΖΑ – ΠΒ’, το οποίο εκτιμάται ως και το πιθανότερο,

όπου διαφαίνεται ότι κατά το διάστημα 2010 – 2024 ο στόχος πλήρους

απεξάρτησης επιτυγχάνεται, ενώ από το 2025 και έπειτα θα απαιτούνται σταδιακά

αυξημένες ποσότητες από τις συμβατικές πηγές νερού ύδρευσης.

Πίνακας 2. 13: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Πιθανότερο Σενάριο - Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή

Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

Ζήτηση Σενάριο Α'

Δυνητική Παροχή από

Συμβατικές Πηγές

Αφαλάτωση Σενάριο

Παραγωγής B'

(αναλογική παραγωγή)

Ζήτηση που δεν

καλύπτεται από

Αφαλατώσεις

Παροχή από


Περίσσευμα από



Αφαλάτωση

2005 41.033.406 10.392.191 30.641.215 10.392.191 10.392.191 0 0 2006 42.340.399 16.075.455 26.264.944 16.075.455 16.075.455 0 0 2007 44.222.914 17.825.944 26.396.970 17.825.944 17.825.944 0 0 2008 45.405.375 14.764.530 32.661.454 12.743.921 12.743.921 2.020.609 0 2009 46.657.277 14.764.530 44.530.000 2.127.277 2.127.277 12.637.253 0



2010 47.909.179 14.764.530 47.909.179 0 0 14.764.530 0 2011 49.161.081 14.764.530 49.161.081 0 0 14.764.530 0 2012 50.412.983 14.764.530 50.412.983 0 0 14.764.530 0 2013 51.664.885 14.764.530 57.560.500 0 0 14.764.530 5.895.615 2014 52.916.786 14.764.530 57.560.500 0 0 14.764.530 4.643.714 2015 54.168.688 14.764.530 57.560.500 0 0 14.764.530 3.391.812 2016 55.420.590 14.764.530 57.560.500 0 0 14.764.530 2.139.910 2017 56.672.492 14.764.530 57.560.500 0 0 14.764.530 888.008 2018 57.924.394 14.764.530 57.924.394 0 0 14.764.530 0 2019 59.176.296 14.764.530 59.176.296 0 0 14.764.530 0 2020 60.428.198 14.764.530 60.428.198 0 0 14.764.530 0 2021 61.680.099 14.764.530 61.680.099 0 0 14.764.530 0 2022 62.932.001 14.764.530 62.932.001 0 0 14.764.530 0 2023 64.183.903 14.764.530 64.183.903 0 0 14.764.530 0 2024 65.435.805 14.764.530 65.435.805 0 0 14.764.530 0 2025 66.687.707 14.764.530 66.430.000 257.707 257.707 14.506.823 0

ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

10,000,000

20,000,000

30,000,000

40,000,000

50,000,000

60,000,000

70,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3

Ζήτηση Σενάριο Α' Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B' (αναλογική παραγωγή)Παροχή από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από ΑφαλάτωσηΝερό που εξοικονομείται για άλλους σκοπούς

Διάγραμμα 2. 3: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)

Στη συνέχεια, το σενάριο αυτό εξετάζεται και σε επίπεδο μηνιαίας ζήτησης και


– 2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο η εποχιακή διακύμανση

της ζήτησης επηρεάζει τον στόχο πλήρης απεξάρτησης και ικανοποίησης των



αναγκών ύδρευσης από τις μονάδες αφαλάτωσης κατά την περίοδο μέγιστης

ζήτησης.

Η ποσοστιαία μηνιαία διακύμανση της ζήτησης νερού για το ΚΣΥ Λευκωσίας-

Λάρνακας-Αμμοχώστου παρουσιάζεται ως κάτι μεγαλύτερη από 20% της μέσης

μηνιαίας ζήτησης κατά την περίοδο του Αυγούστου (Διάγραμμα 2.4). Αυτή η

εποχικότητα, διατηρείται σταθερή κατά την ανάλυση της αύξησης της ζήτησης και

ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με την ελάχιστη και μέγιστη δυνατή παραγωγή

αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται στο Παράρτημα 1 αλλά και στα

Διαγράμματα 2.5 και 2.6 στην συνέχεια.

ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50

Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μάιος Ιουν Ιουλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοεμ Δεκ

Μήνας

% της

μέσης

μηνιαίας κατανάλω

σης

Διάγραμμα 2.4: ΚΣΥ Λευκωσίας-Λάρνακας-Αμμοχώστου: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)



ΚΣΥ Λευκωσίας - Λάρνακας - Αμμοχώστου: Σύγκριση Μηνιαίας Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτησης

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

8,000,00020

05

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση ΛευκωσίαςΜηνιαία Ζήτηση Λάρνακας - Αμμ/στουΜηνιαία Ζήτηση Λσιας - Λκας - ΑμμστουΕλάχιστη Μηνιαία Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜέγιστη Μηνιάια Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Λσιας - Λκας - Αμμστου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 2.5: ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

ΚΣΥ Λευκωσίας - Λάρνακας - Αμμοχώστου: Αναγκαία Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Αναγκαία Αποθήκευση για Πλήρη Απεξάρτηση μέχρι το 2025

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΗΝΙΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΑΛΑΤΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΩΣ 2025

ΑΝΑΓΚΑΙΑ Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου Νερού

Έλλειμμα Ζήτησης το οποίο δεν καλύπτεται ούτε από την απευθείας παραγωγή ή από το αποθηκευμένο αφαλατωμένο νερό

Διάγραμμα 2.6: ΚΣΥ Λευκωσίας-Λάρνακας-Αμμοχώστου: Αναγκαία

Παραγωγή και Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού για Πλήρη Απεξάρτηση μέχρι το 2025 σε m3



Σύμφωνα με τα αναλυτικά αποτελέσματα σύγκρισης της μηνιαίας αύξησης της

Ζήτησης (ΖΑ’) με την μηνιαία Παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ

Λευκωσίας-Λάρνακας–Αμμοχώστου, όπως παρουσιάζονται πιο πάνω και

αναλυτικότερα στο Παράρτημα 1, διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση λειτουργίας των κινητών μονάδων και κατά την

Φάση λειτουργίας των χερσαίων μονάδων Λάρνακας, Δεκέλειας, Βασιλικού,

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η παραγωγή αφαλατωμένου νερού δεν

καλύπτει την ζήτηση, ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες παρουσιάζεται πλήρης

κάλυψη των αναγκών.

• Το έλλειμμα της ζήτησης που παρουσιάζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες

μπορεί να καλυφθεί από τις συμβατικές πηγές νερού που χρησιμοποιούνται

σήμερα.

• Για να καταστεί δυνατή η πλήρης παροχή νερού καθ’ όλη την διάρκεια του

έτους από τις Μονάδες Αφαλάτωσης, θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα

αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού. Για να μπορεί να γίνει αυτό δυνατόν για

την περίοδο μέχρι και το 2025, θα πρέπει οι μονάδες αφαλάτωσης να

λειτουργούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, και να υπάρχει η δυνατότητα

υπερετήσιας αποθήκευσης ποσότητας της τάξης των 6 εκατ. κυβ. μέτρων

νερού. Τα έτη 2013 έως και 2015, θεωρούνται σημαντικά εφόσον θα υπάρχει

μεγαλύτερη δυνατότητα αποθήκευσης περίσσιου νερού λόγω μειωμένης

ζήτησης, η οποία ποσότητα θα καλύπτει μελλοντικές ανάγκες. Σημειώνεται ότι,

πρακτικά και βάσει των νέων Συμβολαίων που γίνονται με τους φορείς

διαχείρισης των Μονάδων Αφαλάτωσης, ενώ παραμένει η υποχρέωση αγοράς

ελάχιστης ποσότητας αφαλατωμένου νερού, το ΤΑΥ διαθέτει την ευχέρεια να

αγοράσει ακόμη λιγότερες ποσότητες από την ελάχιστη, πληρώνοντας όμως τις

κεφαλαιουχικές δαπάνες της διαφοράς, εξοικονομώντας όμως το κόστος

ενέργειας για την παραγωγή αυτής της διαφοράς. Με αυτό τον τρόπο

αποφεύγονται οι ρύποι που θα παράγονταν από την επιπρόσθετη ποσότητας


• Στις πιο πάνω αναλύσεις δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν απώλειες νερού είτε

από διαρροές είτε από εξάτμιση του νερού, και επίσης δεν λήφθηκαν υπόψη

τυχόν αστοχίες των μονάδων, ενώ θεωρείται ότι το αφαλατωμένο νερό θα

μπορεί να παρέχεται από όλο το σύστημα Υδατοπρομήθειας σε όλους του

καταναλωτές του ΚΣΥ.



2.3.1.6.2 ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα (Παράρτημα 1), φαίνεται ότι οι προτεινόμενες

μονάδες αφαλάτωσης σε συνδυασμό με τις συμβατικές πηγές νερού θα

προσφέρουν ικανοποιητικές ποσότητες νερού ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες

ζήτησης μέχρι το 2025. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί και σε αυτή την περίπτωση το

σενάριο ΖΒ’ στο οποίο προβλέπεται εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού. Σε αυτή

την περίπτωση ακόμα και με τις μέγιστες τιμές παραγωγής αφαλατωμένου νερού

(ΠΒ) παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις κάλυψης της ζήτησης, η οποία δεν

προβλέπεται να ικανοποιείται ούτε και με την παροχή από συμβατικές πηγές από

την περίοδο 2016 – 2017 και έπειτα. Τονίζεται, επίσης ότι σε καμία περίπτωση δεν

παρατηρείται πλήρης απεξάρτηση της ύδρευσης από τις συμβατικές πηγές.



όπου διαφαίνεται η ανάγκη συνέχισης παροχής νερού ύδρευσης και από

συμβατικές πηγές για το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας. Η μεγαλύτερη

εξοικονόμηση νερού από συμβατικές πηγές επιτυγχάνεται το 2012 έτος έναρξης

της λειτουργίας της Μονάδας Αφαλάτωσης της Επισκοπής, ενώ στην συνέχεια θα

απαιτείται αυξανόμενη παροχή από συμβατικές πηγές κατά περίπου μισό εκατ. κυβ.

μέτρα νερού ετησίως για κάλυψη των αναγκών.

Πίνακας 2. 14: ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Πιθανότερο Σενάριο - Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή

Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3










Παροχή από





Αφαλάτωση

2005 18.632.121 18.632.121 0 18.632.121 18.632.121 0 0 2006 18.483.426 18.483.426 0 18.483.426 18.483.426 0 0 2007 18.041.440 18.041.440 0 18.041.440 18.041.440 0 0 2008 18.523.844 18.385.662 0 18.523.844 18.523.844 -138.182 0 2009 19.034.577 18.385.662 10.950.000 8.084.577 8.084.577 10.301.085 0 2010 19.545.310 18.385.662 10.950.000 8.595.310 8.595.310 9.790.352 0 2011 20.056.044 18.385.662 10.950.000 9.106.044 9.106.044 9.279.619 0 2012 20.566.777 18.385.662 14.600.000 5.966.777 5.966.777 12.418.885 0 2013 21.077.510 18.385.662 14.600.000 6.477.510 6.477.510 11.908.152 0 2014 21.588.243 18.385.662 14.600.000 6.988.243 6.988.243 11.397.419 0 2015 22.098.977 18.385.662 14.600.000 7.498.977 7.498.977 10.886.686 0 2016 22.609.710 18.385.662 14.600.000 8.009.710 8.009.710 10.375.953 0 2017 23.120.443 18.385.662 14.600.000 8.520.443 8.520.443 9.865.219 0 2018 23.631.176 18.385.662 14.600.000 9.031.176 9.031.176 9.354.486 0 2019 24.141.910 18.385.662 14.600.000 9.541.910 9.541.910 8.843.753 0 2020 24.652.643 18.385.662 14.600.000 10.052.643 10.052.643 8.333.020 0



2021 25.163.376 18.385.662 14.600.000 10.563.376 10.563.376 7.822.286 0 2022 25.674.109 18.385.662 14.600.000 11.074.109 11.074.109 7.311.553 0 2023 26.184.842 18.385.662 14.600.000 11.584.842 11.584.842 6.800.820 0 2024 26.695.576 18.385.662 14.600.000 12.095.576 12.095.576 6.290.087 0 2025 27.206.309 18.385.662 14.600.000 12.606.309 12.606.309 5.779.353 0

ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

30,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3


Διάγραμμα 2.7: ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: : Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



– 2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο καλύπτεται η εποχιακή

διακύμανση της ζήτησης βάση των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού τόσο από

πλευράς αφαλάτωσης όσο και σε συνδυασμό με την παροχή από συμβατικές

πηγές.

Στο Διάγραμμα 2.8 που ακολουθεί, παρουσιάζεται η ποσοστιαία μηνιαία

διακύμανση της ζήτησης νερού για το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας η

οποία ανέρχεται ως μέχρι 20% πάνω από την μέση μηνιαία κατά την περίοδο του

Ιουλίου. Αυτή η εποχικότητα, διατηρείται σταθερή κατά την ανάλυση της αύξησης

της ζήτησης και ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με την ελάχιστη και μέγιστη

δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται στο Παράρτημα 1

αλλά και στα Διαγράμματα 2.9 και 2.10 στην συνέχεια.



ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 2.8: ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Λεμεσού - Γερμασόγειας: Σύγκριση Μηνιαίας Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτησης

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

3,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση ΛεμεσούΜηνιαία Ζήτηση Γερμ/γειαςΜηνιαία Ζήτηση Λεμεσού - Γερμ/γειαςΕλάχιστη Μηνιαία Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜέγιστη Μηνιάια Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Λσου - Γερμ/γειας (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 2.9: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)

σε m3



ΚΣΥ Λεμεσού - Γερμασόγειας: Μέγιστη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Ζήτηση που δεν καλύπτεται από αφαλατωμένο μέχρι το 2025

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,00020

05

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

ΜΗΝΙΑΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΔΥΝΑΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΑΛΑΤΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ

Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου Νερού


Διάγραμμα 2.10: ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αναγκαία

Παραγωγή και Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού για Πλήρη Απεξάρτηση μέχρι το 2025 σε m3


Ζήτησης (ΖΑ’) με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ

Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας, όπως παρουσιάζονται πιο πάνω και

αναλυτικότερα στο Παράρτημα 1, διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση λειτουργίας των κινητών μονάδων αφαλάτωσης

αλλά και κατά την Φάση λειτουργίας της Μονάδας της Επισκοπής, η παραγωγή

αφαλατωμένου νερού από μόνη της δεν καλύπτει την ζήτηση σε καμία

περίπτωση.




μεγαλύτερη από την μέγιστη μηνιαία δυνατή παραγωγή νερού από

αφαλατώσεις, έτσι συμπεραίνεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης

αφαλατωμένου νερού αφού όλη η παραγόμενη ποσότητα θα απορροφάται από

το σύστημα, και ότι η κάλυψη των αναγκών θα εξαρτάται πάντοτε και από την

δυνητική παροχή των συμβατικών πηγών.








2.3.1.6.3 ΚΣΥ Πάφου

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σεναρίων (Παράρτημα 1) φαίνεται ότι κατά το

στάδιο της λειτουργίας της Κινητής Μονάδας Αφαλάτωσης θα υπάρχει η ανάγκη

συμπλήρωσης με νερό από τις συμβατικές πηγές προς κάλυψη των αναγκών.

Κατά το στάδιο λειτουργίας της χερσαίας μονάδας αφαλάτωσης θα παρατηρηθεί

πλεόνασμα αφαλατωμένου νερού. Συγκεκριμένα, στο σενάριο ΖΑ’, ακόμη και με το

σενάριο ΠΑ παρουσιάζεται περίσσευμα αφαλατωμένου νερού μέχρι και το 2024.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ακόμη και με το ακραίο σενάριο της

εκθετικής αύξησης της ζήτησης (ΖΒ’) η ζήτηση θα καλύπτεται μέχρι το 2021 με

την ελάχιστη παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΑ), και μέχρι και το 2022 με την

μέγιστη παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’). Στο σενάριο ΖΓ, παρουσιάζονται

τα μεγαλύτερα πλεονάσματα αφαλατωμένου νερού. Δικαιολογημένα, μπορεί να

λεχθεί ότι ο σχεδιασμός των αφαλατώσεων για το ΚΣΥ Πάφου, υπερκαλύπτει τον

στόχο της πλήρους απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες, βάση του

υφιστάμενου σχεδιασμού.



όπου διαφαίνεται ότι κατά το διάστημα 2013 – 2023 ο στόχος πλήρους

απεξάρτησης επιτυγχάνεται ακόμη και με τις ελάχιστες ποσότητες παραγωγής

αφαλατωμένου νερού που είναι τα 12,410,000 m3, ενώ από το 2023 και έπειτα θα

απαιτούνται σταδιακά αυξημένες ποσότητες αφαλάτωσης που τουλάχιστον μέχρι

το 2025 θα είναι δυνατόν να παραχθούν. Συγκεκριμένα κατά το έτος 2024

παράγονται 12,627,195 κυβικά μέτρα ποσότητα που αντιστοιχεί στην ετήσια

ζήτηση του 2024 και η οποία είναι μικρότερη από την μέγιστη δυνατότητα

παραγωγής αφαλατωμένου νερού, ενώ αντίστοιχα το 2025 παράγονται

12,868,775 κυβικά μέτρα νερού που αντιστοιχούν στην ετήσια ζήτηση του 2025.

Επίσης σημειώνεται ότι για την περίοδο 2013 – 2023 θα παρουσιάζεται και

πλεόνασμα νερού αφαλάτωσης το οποίο θα πρέπει να αποθηκεύεται.



Πίνακας 2. 15: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ)










Παροχή από





Αφαλάτωση

2005 7.124.124 7.124.124 0 7.124.124 7.124.124 0 0 2006 7.636.532 7.636.532 0 7.636.532 7.636.532 0 0 2007 8.533.728 8.533.728 0 8.533.728 8.533.728 0 0 2008 8.761.908 7.764.795 0 8.761.908 8.761.908 -997.114 0 2009 9.003.489 7.764.795 6.570.000 2.433.489 2.433.489 5.331.306 0 2010 9.245.069 7.764.795 6.570.000 2.675.069 2.675.069 5.089.725 0 2011 9.486.650 7.764.795 6.570.000 2.916.650 2.916.650 4.848.145 0 2012 9.728.230 7.764.795 6.570.000 3.158.230 3.158.230 4.606.565 0 2013 9.969.810 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 2.440.190 2014 10.211.391 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 2.198.609 2015 10.452.971 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 1.957.029 2016 10.694.552 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 1.715.448 2017 10.936.132 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 1.473.868 2018 11.177.713 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 1.232.287 2019 11.419.293 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 990.707 2020 11.660.873 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 749.127 2021 11.902.454 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 507.546 2022 12.144.034 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 265.966 2023 12.385.615 7.764.795 12.410.000 0 0 7.764.795 24.385 2024 12.627.195 7.764.795 12.627.195 0 0 7.764.795 0 2025 12.868.775 7.764.795 12.868.775 0 0 7.764.795 0



ΚΣΥ Πάφου: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

2,500,000

5,000,000

7,500,000

10,000,000

12,500,000

15,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3


Διάγραμμα 2.11: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)

Στην προκειμένη περίπτωση, ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση που γίνεται σε

μηνιαία βάση, αφού ενώ σε ετήσια βάση φαίνεται ότι η ο σχεδιασμός είναι

υπερεκτιμημένος, λόγω της μεγάλης διακύμανσης / εποχικότητας της ζήτησης σε

νερό ύδρευσης του ΚΣΥ Πάφου, διαφαίνεται η ανάγκη ακόμη και αποθήκευσης

αφαλατωμένου νερού προς κάλυψη των καλοκαιρινών αναγκών από το 2014 και

έπειτα.

Στο Διάγραμμα 2.12 που ακολουθεί παρουσιάζεται η ποσοστιαία μηνιαία

διακύμανση της ζήτησης νερού για το ΚΣΥ Πάφου βάσει των πραγματικών

μηνιαίων καταναλώσεων για τα έτη 2005 - 2007. Όπως φαίνεται η εποχιακή

διακύμανση του ΚΣΥ Πάφου είναι η μεγαλύτερη (αύξηση μέχρι και πάνω από 40%

της μέσης μηνιαίας κατά τον Αύγουστο) σε σχέση με τα υπόλοιπα ΚΣΥ, κάτι

αναμενόμενο λόγω της μεγάλης τουριστικής δραστηριότητας που παρουσιάζεται

στην περιοχή. Αυτή η εποχικότητα, διατηρείται σταθερή κατά την ανάλυση της

αύξησης της ζήτησης και ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με την ελάχιστη και

μέγιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται και

Διαγράμματα 2.13 και 2.14, στην συνέχεια.



ΚΣΥ Πάφου: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 2.12: ΚΣΥ Πάφου: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Πάφου: Σύγκριση Μηνιαίας Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτησης

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

1,800,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση Πάφου Ελάχιστη Μηνιαία Παραγωγή Αφαλατωμένου

Μέγιστη Μηνιάια Παραγωγή Αφαλατωμένου Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Πάφου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 2.13: ΚΣΥ Πάφου: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3



ΚΣΥ Πάφου: Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Αναγκαία Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού μέχρι το 2025

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση Πάφου

Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Πάφου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Μηνιαία Συναθροιστική Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού (λόγω ελάχιστου κριτηρίου παραγωγής)


Διάγραμμα 2. 14: ΚΣΥ Πάφου: Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτηση και Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού μέχρι το 2025 σε m3


Ζήτησης (ΖΑ’) με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ

Πάφου, όπως παρουσιάζονται πιο πάνω, διαπιστώνονται τα εξής:

• Παρουσιάζεται μεγάλη διακύμανση / εποχικότητα της ζήτησης νερού, με

αποτέλεσμα από το 2014 και έπειτα, τον χειμώνα η ζήτηση να είναι λιγότερη

από την ελάχιστη προβλεπόμενη παραγωγή νερού αφαλάτωσης, και το

καλοκαίρι να είναι μεγαλύτερη από την μέγιστη δυνατή παραγωγή.


ελάχιστα επίπεδα παραγωγής είναι αρκετή με την δυνατότητα αποθήκευσης

κατά τους χειμερινούς μήνες ποσότητας της τάξης μέχρι και του 1.8 εκατ. κυβ.

μέτρων (2013), να καλυφθεί η ζήτηση τουλάχιστον μέχρι και το 2025.

Σημειώνεται ότι, πρακτικά και βάσει των νέων Συμβολαίων που γίνονται με

τους φορείς διαχείρισης των Μονάδων Αφαλάτωσης, ενώ παραμένει η

υποχρέωση αγοράς ελάχιστης ποσότητας αφαλατωμένου νερού, το ΤΑΥ

διαθέτει την ευχέρεια να αγοράσει ακόμη λιγότερες ποσότητες από την

ελάχιστη, πληρώνοντας όμως τις κεφαλαιουχικές δαπάνες της διαφοράς,

εξοικονομώντας όμως το κόστος ενέργειας για την παραγωγή αυτής της

διαφοράς. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονται οι ρύποι που θα παράγονταν από

την επιπρόσθετη ποσότητας αφαλατωμένου νερού.








Προβλεπόμενη ζήτηση νερού από όλα τα ΚΣΥ το 2025.

Στον Πίνακα 2.15 που ακολουθεί παρουσιάζονται συγκεντρωτικά οι αναμενόμενες

τιμές ζήτησης για το 2025.

Πίνακας 2. 16: Προβλεπόμενη ζήτηση νερού για το έτος 2025 (κυβ. μ.)

2025

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος

ΚΣΥ Λεμεσός _

Υδροφορέας Γερμασόγειας

ΚΣΥ Πάφου Σύνολο

Ζήτηση Σενάριο ΖΑ 66.687.707 27.206.309 12.868.775 106.762.791

Ζήτηση Σενάριο ΖB 141.752.884 57.830.340 27.354.157 226.937.381

Ζήτηση Σενάριο ΖΓ 56.837.322 25.431.377 10.408.393 92.677.092

2.3.2 Παραινέσεις ΕΕ για την χρήση των υδατικών πόρων έναντι των προγραμματισμένων αναπτύξεων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη χάραξη μιας ενιαίας πολιτικής για τη διαχείριση

των υδάτων αλλά και για την αντιμετώπιση περιστατικών ξηρασίας και λειψυδρίας.

Μέσα από την πολιτική αυτή προτείνεται η λήψη όλων των δυνατών μέτρων ώστε

κάθε κράτος να διαχειρίζεται αειφορικά του διαθέσιμους υδάτινους πόρους.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση οι πρόσθετες υποδομές υδροδότησης όπως

είναι για παράδειγμα οι μονάδες αφαλάτωσης πρέπει να θεωρούνται ως

δυνατότητα επιλογής μόνο όταν έχουν εξαντληθεί οι υπόλοιπες επιλογές και

δυνατότητες συμπεριλαμβανομένης της αποδοτικής πολιτικής τιμολόγησης του

νερού και των οικονομικά αποδοτικών εναλλακτικών επιλογών.

Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη οι αφαλατώσεις καθίστανται ολοένα και ελκυστικότερες

εναλλακτικές λύσεις. Ωστόσο για την οριστικοποίηση μιας τέτοιας απόφασης

απαιτείται η εκ των προτέρων διεξαγωγή μελετών για την εκτίμηση των κινδύνων

και των επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες βιογεωγραφικές συνθήκες

της περιοχής. Επιπρόσθετα απαιτείται να εξασφαλιστεί ότι όλες οι αρνητικές

επιπτώσεις που συνδέονται με οποιαδήποτε πρόσθετη εγκατάσταση αφαλάτωσης,

λαμβάνονται πλήρως υπόψη στην περιβαλλοντική εκτίμηση. Για να αποφευχθεί



κάθε είδους ασυμβατότητα, πρέπει να λαμβάνονται παράλληλα υπόψη οι τυχόν

επιπτώσεις στο κλίμα, καθώς και η συσχέτιση με τους στόχους της ενεργειακής

πολιτικής για την Ευρώπη.

Συμπερασματικά μπορεί να αναφερθεί ότι στην περίπτωση της Κύπρου η οποία

αντιμετωπίζει διαπιστωμένα ένα σημαντικό χρόνιο πρόβλημα ξηρασίας και

λειψυδρίας και η οποία εφαρμόζει σε ικανοποιητικό βαθμό μέτρα αειφόρου

διαχείρισης των υδάτων η λύση της δημιουργίας μονάδων αφαλάτωσης μπορεί να

θεωρηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεχτή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η

ετοιμασία όλων των αναγκαίων περιβαλλοντικών και άλλων μελετών οι οποίες θα

τεκμηριώνουν την ανάγκη δημιουργίας μονάδων αφαλάτωσης και οι οποίες θα

προλαμβάνουν και θα περιορίζουν στο μέγιστο δυνατό όλα τα πιθανά

περιβαλλοντικά προβλήματα που απορρέουν από την κατασκευή και λειτουργία

των μονάδων αυτών.



3. Περιγραφή σε γενικές γραμμές της σχέσης του Σχεδίου

με άλλα σχετικά σχέδια και προγράμματα, και με

τιθέμενους στόχους περιβαλλοντικής προστασίας

Η σχέση του Σχεδίου με άλλα σχετικά σχέδια ή προγράμματα καθορίζει τον χώρο

που αυτό καταλαμβάνει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ιδιαίτερα όσον αφορά τη λήψη

αποφάσεων, τη συμβολή του μεταξύ άλλων σχεδίων ή προγραμμάτων σε

μεταβολές περιβαλλοντικών συνθηκών μιας συγκεκριμένης περιοχής κ.λ.π.

Τα σχετικά σχέδια που αναφέρονται μπορεί να βρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο

ενός ιεραρχημένου συνόλου του οποίου το Σχέδιο Αφαλατώσεων αποτελεί μέρος ή

μπορεί να είναι σχέδια που καταρτίζονται για άλλους τομείς που επηρεάζουν όμως

την συγκεκριμένη ή προσκείμενες περιοχές που σχετίζονται με το Σχέδιο

Αφαλατώσεων.

3.1 Σχέση εξεταζόμενου Σχεδίου με άλλα σχετικά σχέδια και

προγράμματα

Το Σχέδιο Αφαλατώσεων αφορά το ουσιαστικότερο μέτρο εφαρμογής της

Πολιτικής απεξάρτησης της υδατοπρομήθειας των μεγάλων αστικών κέντρων από

τη βροχόπτωση μέσω της δημιουργίας μονάδων αφαλάτωσης. Στο κεφάλαιο αυτό

παρουσιάζονται μια σειρά από άλλα σχέδια και προγράμματα που σχεδιάζονται ή

υλοποιούνται και που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το Σχέδιο Αφαλατώσεων,

δίδοντας έμφαση στη σχέση και αλληλοεπίδραση τους.

3.1.1 Πρόγραμμα Εφαρμογής Οδηγίας Πλαίσιο Υδάτων (2000/60/ΕΚ)

Σκοπός της Οδηγίας Πλαίσιο Υδάτων είναι η αποφυγή της περαιτέρω επιδείνωσης

της κατάστασης των νερών και η επίτευξη τουλάχιστον «καλής κατάστασης» για

όλα τα υδατικά σώματα έως το 2015. Η Οδηγία εισάγει για πρώτη φορά την έννοια

της οικολογικής σημασίας των υδάτων παράλληλα και ανεξάρτητα της όποιας

άλλης χρήσης τους. Ειδικότερα, σκοπός της Οδηγίας σύμφωνα με το άρθρο 1,

είναι η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των εσωτερικών επιφανειακών, των

μεταβατικών, των παράκτιων και υπόγειων υδάτων, το οποίο να:

o αποτρέπει την περαιτέρω επιδείνωση, να προστατεύει και να

βελτιώνει την κατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων αλλά και

των εξαρτώμενων από αυτά χερσαίων οικοσυστημάτων και

υγροτόπων.



o προωθεί τη βιώσιμη χρήση του νερού βάσει μακροπρόθεσμης

προστασίας των διαθέσιμων υδατικών πόρων.

o προωθεί την ενίσχυση της προστασίας και τη βελτίωση του υδάτινου

περιβάλλοντος.

o διασφαλίζει την προοδευτική μείωση της ρύπανσης των υπόγειων

υδάτων.

o συμβάλλει στο μετριασμό των επιπτώσεων από πλημμύρες και

ξηρασία.

Η εφαρμογή της Οδηγίας απαιτεί την εκπόνηση ενός μεγάλου αριθμού

προπαρασκευαστικών μελετών και ενεργειών που θα οδηγήσουν τελικά στην

υιοθέτηση ενός ενιαίου Σχεδίου Διαχείρισης το οποίο για την Κύπρο αναμένεται να

είναι έτοιμο το 2010.

Η εφαρμογή της Οδηγίας στην Κύπρο άρχισε από το 2004, εναρμονίζοντας την

Οδηγία με τον Νόμο 13(I)/2004 «περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων».

Στην συνέχεια κατά το 2004, εφαρμόστηκε το Άρθρο 3 της Οδηγίας

(Προσδιορισμός περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού και αρμόδιοι φορείς) κατά το

οποίο η Κύπρος προσδιορίστηκε ως μία Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού και

ως αρμόδια αρχή εφαρμογής της Οδηγίας ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων

& Περιβάλλοντος. Κατά το 2005, άρχισε η εφαρμογή του Άρθρου 5

(Χαρακτηριστικά των νερών της Κύπρου, επισκόπηση περιβαλλοντικών

επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων & οικονομική ανάλυση της χρήσης

ύδατος) η οποία ολοκληρώθηκε το 2007. Κατά την εφαρμογή του Άρθρου αυτού

τα υδατικά σώματα της Κύπρου κατηγοριοποιήθηκαν σε ομάδες έτσι ώστε να

διευκολυνθεί η διαχείριση τους αλλά και η αξιολόγηση των σημαντικών πιέσεων

και από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η ανάλυση αυτή οδήγησε στην διάκριση των

υδατικών σωμάτων που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους στόχους της Οδηγίας.

Το 2006, εφαρμόστηκε το Άρθρο 6 (Μητρώο προστατευόμενων περιοχών), με το

οποίο καταρτίστηκε ένα μητρώο όλων των περιοχών που πρέπει να προστατευτούν

ιδιαίτερα, όπως ύδατα που χρησιμοποιούνται για ύδρευση, υδατικά συστήματα

οικολογικής σημασίας, ύδατα αναψυχής και κολύμβησης. Το 2007 – 2008, έγινε η

σχετική μελέτη εφαρμογής του Άρθρου 8 (Παρακολούθηση της κατάστασης των

επιφανειακών, υπόγειων υδάτων & των προστατευόμενων περιοχών) το

αποτέλεσμα της οποίας ήταν ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός

λεπτομερούς Προγράμματος Παρακολούθησης (monitoring plan) της κατάστασης

όλων των νερών (επιλογή σημείων, παραμέτρων, συχνότητας), το οποίο

συνοδεύεται από βάση δεδομένων για την αποθήκευση όλων των στοιχείων.



Επίσης κατά την διάρκεια του 2007 – 2008, εφαρμόστηκε και το Άρθρο 14.1.α και

14.1.β (Πληροφόρηση του κοινού και διαβουλεύσεις). Τα Άρθρο αυτό περιλάμβανε

την εφαρμογή διαδικασιών - δράσεων ενημέρωσης, διαβούλευσης & ανταλλαγής

απόψεων που λαμβάνουν χώρα κατά τη φάση προετοιμασίας του Σχεδίου

Διαχείρισης, με ιδιαίτερο αντικείμενο διαβούλευσης την Ενδιάμεση Επισκόπηση

των σημαντικών ζητημάτων διαχείρισης νερού τα οποία καλείται το Σχέδιο

Διαχείρισης που θα εκπονηθεί να δώσει λύσεις και μέτρα άμβλυνσης τους. Τέλος,

κατά το 2008, έγινε η προετοιμασία εφαρμογής του Άρθρου 9 (Ανάκτηση κόστους

για υπηρεσίες ύδατος) με την δημιουργία ενός Πρωτοκόλλου Πληροφοριών (ΠΠ)

για τη συλλογή στοιχείων για τα οικονομικά θέματα που προκύπτουν από την ΟΠΥ,

αξιολόγηση της εφαρμοζόμενης πολιτικής τιμολόγησης του νερού και υποστήριξη

μελλοντικών σταδίων εφαρμογής της ΟΠΥ επί των πολιτικών τιμολόγησης του

νερού.

Στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός, υλοποίηση και συντήρηση

ενός Μηχανογραφημένου Συστήματος καθώς και στην ανάπτυξη των κατάλληλων

Πολιτικών Τιμολόγησης Ύδατος (Άρθρο 9). Επίσης σε εξέλιξη βρίσκεται ο

προσδιορισμός του Προγράμματος Μέτρων για την επίτευξη των περιβαλλοντικών

στόχων της ΟΠΥ (Άρθρο 11) και οι εργασίες για την εκπόνηση του Σχεδίου

Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΣΔΛΑΠ) συμπεριλαμβανομένου του

καθορισμού των ιδιαιτέρως τροποποιημένων υδατικών συστημάτων (Άρθρο 13,

Άρθρο 4.3).

3.1.2 Σχέδιο Αντιμετώπισης της Λειψυδρίας και της Ξηρασίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί την εφαρμογή ολοκληρωμένων σχεδίων και

πολιτικών για την αντιμετώπιση του προβλήματος λειψυδρίας και ξηρασίας που

παρατηρείται σε ορισμένα κράτη μέλη. Για το σκοπό αυτό εξέδωσε σχετική

ανακοίνωση (COM(2007) 414) στην οποία προτείνονται διάφορα μέτρα διαχείρισης

της ζήτησης τα οποία τα κράτη μέλη μπορούν να υιοθετήσουν ώστε να

αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Η Κύπρος αντιμετωπίζει ένα έντονο πρόβλημα

λειψυδρίας και ξηρασίας το οποίο αναμένεται να επιδεινωθεί εξαιτίας των

κλιματικών αλλαγών που οδήγησαν τις τελευταίες δεκαετίες σε μια συστηματική

μείωση της βροχόπτωσης, σε αύξηση της θερμοκρασίας και σε αύξηση των

περιστατικών μακρών περιόδων ανομβρίας.

Στο παρόν στάδιο βρίσκεται υπό εκπόνηση σχέδιο ολοκληρωμένης αντιμετώπισης

του προβλήματος λειψυδρίας και ξηρασίας στα πλαίσια σχετικής σύμβασης η οποία

περιλαμβάνει επίσης την εφαρμογή των άρθρων 11, 13 και 15 της ΟΠΥ.

Επιπρόσθετα μέσα από την εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο Περί Υδάτων

αναμένεται να ληφθούν μέτρα τα οποία θα συμβάλουν ουσιαστικά στην



αντιμετώπιση του προβλήματος. Το Σχέδιο ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του

προβλήματος λειψυδρίας και ξηρασίας όταν αυτό ετοιμαστεί θα πρέπει να τύχει

αξιολόγησης και να ετοιμαστεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

με βάση το Νόμο 102(Ι)/2005.

Το υπό μελέτη Σχέδιο Αφαλατώσεων προβλέπει την απεξάρτηση της ζήτησης των

μεγάλων αστικών κέντρων και τουριστικών περιοχών από τη βροχόπτωση. Η

δημιουργία και λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης θα έχει ως αποτέλεσμα την

αύξηση των διαθέσιμων ποσοτήτων πόσιμου νερού ισοσκελίζοντας με αυτό τον

τρόπο την προφερόμενη ποσότητα με την ζήτηση. Το όλο σχέδιο αποτελεί μία

σημαντική πολιτική η οποία θα συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση του

προβλήματος της λειψυδρίας.

3.1.3 Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης

Η παγκόσμια ανησυχία για τα αίτια που προκαλούν την απερήμωση οδήγησε

κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς να λάβουν μέτρα τόσο πρόληψης όσο και

αντιμετώπισης της απερήμωσης. Ως απερήμωση ορίζεται η υποβάθμιση των γαιών

που προκαλείται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των

κλιματολογικών αλλαγών και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Η Κύπρος έχει ετοιμάσει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της

Απερήμωσης. Σύμφωνα με το Σχέδιο αυτό, σημαντικό ρόλο στις διαδικασίες

απερήμωσης έχει και η ποσότητα του διαθέσιμου νερού τόσο στο έδαφος όσο και

σαν υδατικοί πόροι σε μια περιοχή. Μείωση του διαθέσιμου νερού επηρεάζει τη

χλωρίδα και πανίδα και όλες τις άλλες οικονομικές και άλλες δραστηριότητες και

ανάγκες των ανθρωπίνων κοινωνιών. Η μείωση του διαθέσιμου νερού συντελείται

με τη μείωση των βροχοπτώσεων (κλιματικές αλλαγές), εξάντληση των

αποθεμάτων του υπόγειου νερού, αύξηση της ζήτησης νερού λόγω διαφόρων

οικονομικών δραστηριοτήτων ή και ποιότητας ζωής και στην περίπτωση των

εδαφών λόγω μείωσης της υδατοχωρητικότητας των.

Το υπό εξέταση Σχέδιο Αφαλατώσεων στοχεύει στην απεξάρτηση της

υδατοπρομήθειας των μεγάλων αστικών κέντρων και τουριστικών περιοχών από τη

βροχόπτωση μέσω της δημιουργίας μονάδων αφαλάτωσης. Αυτό επιδρά θετικά

στους στόχους της Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης

αφού το νέο σχέδιο συμβάλει στη μείωση της ζήτησης νερού από συμβατικούς

πόρους (περιορισμός υπεράντλησης) μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τις

ανθρωπογενείς πιέσεις που δέχεται το περιβάλλον και οι οποίες αποτελούν

σημαντικό παράγοντα απερήμωσης. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η τάση μιας



περιοχής προς απερήμωση ελέγχεται από το υδατικό της ισοζύγιο ιδιαίτερα όταν οι

υδάτινοι πόροι δεν επαρκούν για τις βιολογικές ανάγκες της φύσης. Η παρουσία

επάρκειας νερού σε μια περιοχή, μπορεί να αποτρέψει την απερήμωση, έστω και

αν οι άλλοι παράγοντες είναι δυσμενείς. Η υπεράντληση των υδροφορέων της

Κύπρου έχει μειώσει σημαντικά τα αποθέματα τους και έχει προκαλέσει εκτεταμένη

διείσδυση θαλάσσιου νερού στα περισσότερα παράκτια στρώματα. Αυξημένα

φαινόμενα παρατεταμένης ανομβρίας, σε συνδυασμό με αύξηση της ζήτησης

επιδεινώνουν την κατάσταση και για το λόγο αυτό θεωρείται θετική η συμβολή του

Σχεδίου Αφαλατώσεων στο θέμα της καταπολέμησης της απερήμωσης.

3.1.4 Σχέδιο Δράσης Προώθησης ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας

Το σχέδιο δράσης για προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ)

και προώθησης της λήψης μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας έχει ως πρωταρχικό

στόχο τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και κατ’ επέκταση τη μείωση

των παραγόμενων θερμοκηπιακών αερίων. Στα πλαίσια του Σχεδίου Δράσης για

Προώθηση των ΑΠΕ περιλαμβάνονται ενέργειες όπως είναι η παροχή χορηγιών σε

ιδιώτες με στόχο την χρήση ΑΠΕ ενώ παράλληλα γίνεται προσπάθεια προώθησης

της δημιουργίας μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ με στόχο τη σύνδεση

τους με το δίκτυο της ΑΗΚ. Το Σχέδιο Αφαλατώσεων που προβλέπει τη δημιουργία

σημαντικού αριθμού μονάδων αφαλάτωσης αναμένεται να αυξήσει σημαντικά την

κατανάλωση ενέργειας. Kατά την κατασκευή και λειτουργία των μονάδων

αφαλάτωσης αναμένεται η λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων και ενεργειών

ώστε στις μονάδες αφαλάτωσης να γίνεται η μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση

ενέργειας. Παράλληλα το κράτος αναμένεται να προωθήσει πιθανές πρωτοβουλίες

των οικονομικών φορέων που θα αναλάβουν την κατασκευή και λειτουργία των

μονάδων περιλαμβάνοντας και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Εκτενέστερη αναφορά επί του θέματος αυτού γίνεται σε κατοπινό κεφάλαιο.

3.1.5 Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου

Το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου για την

περίοδο 2008 - 2012 στοχεύει στην εκπλήρωση των απαιτήσεων που απορρέουν

από την Οδηγία 2003/87/ΕΕ η οποία θεσπίζει ένα πλαίσιο εμπορίας αερίων του

θερμοκηπίου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

κατά 8% σε σχέση με τις εκπομπές του 1990 με βάση τις απαιτήσεις του

Πρωτοκόλλου του Κιότο. Το Σχέδιο Κατανομής Εκπομπών Αερίων του



Θερμοκηπίου αποτελεί ένα από τα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ για επίτευξη των

στόχων της. Με βάση αυτό κάθε χώρα δεσμεύτηκε με συγκεκριμένες μειώσεις

ώστε να επιτυγχάνεται ο συνολικός στόχος μείωσης του 8% που έχει τεθεί για το

σύνολο της ΕΕ.

Η Κύπρος αν και δεν έχει ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις έχει ωστόσο δεσμευτεί για

τον περιορισμό των εκπομπών ορισμένων ρυπογόνων βιομηχανιών. Ανάμεσα στις

βιομηχανίες αυτές είναι και οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας της ΑΗΚ.

Το υπό μελέτη Σχέδιο Αφαλατώσεων αναμένεται να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση

ενέργειας από την ΑΗΚ δυσκολεύοντας την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί

στο σχέδιο κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου. Αξίζει

ωστόσο να αναφερθεί ότι κατά την ετοιμασία του Σχεδίου Κατανομής Εκπομπών

Αερίων του Θερμοκηπίου έχει ήδη ληφθεί υπόψη η προοπτική κατασκευής των

μονάδων αφαλάτωσης θέτοντας έτσι εφικτούς στόχους στην ΑΗΚ οι οποίοι δεν θα

περιορίζουν την πιθανότητα κατασκευής των νέων μονάδων αφαλάτωσης.

Παράλληλα το υπό εξέταση σχέδιο απεξάρτησης της προμήθειας πόσιμου νερού

από τη βροχόπτωση με τη δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης λαμβάνει σοβαρά

υπόψη τη σημαντική κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται για τη λειτουργία των

μονάδων, και θέτει ως σημαντική παράμετρο κατά την κατασκευή και λειτουργία

των μονάδων αυτών τη λήψη μέτρων για εξοικονόμηση ενέργειας. Σε κατοπινό

κεφάλαιο γίνεται ειδική αναφορά πάνω στα θέματα ενέργειας και εμπορίας

θερμοκηπιακών αερίων.

3.1.6 Πρόγραμμα Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών της Κύπρου (CAMP Cyprus)

Το Πρόγραμμα CAMP-Cyprus αφορά στη διαχείριση των παράκτιων περιοχών της

Κύπρου. Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του

Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων

Εθνών (MAP-UNEP), το οποίο ιδρύθηκε και λειτουργεί με βάση τις πρόνοιες της

Συνθήκης της Βαρκελώνης για την Προστασία της Μεσογείου. Στόχος του

Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση των υφιστάμενων πολιτικών και πρακτικών

που εμπλέκονται και επηρεάζουν τη διαχείριση των παράκτιων περιοχών. Τα

αποτελέσματα του Προγράμματος αποσκοπούν στην επεξήγηση και ανάδειξη

μεθόδων, πρακτικών, εμπειριών και εργαλείων για τη διαχείριση των παράκτιων

περιοχών του νησιού. Το πρόγραμμα αποτελεί τη στρατηγική του Πρωτοκόλλου

της Ενοποιημένης Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών της UNEP-MAP και της

Σύστασης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών της Ευρωπαϊκής

Επιτροπής.



Αξίζει να αναφερθεί ότι στα πλαίσια του προγράμματος CAMP Cyprus διεξάχθηκε

μια δραστηριότητα που αφοτούσε θέματα βιοποικιλότητας στα πλαίσια της οποίας

εξετάστηκαν οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον από τη μονάδα αφαλάτωσης

στη Λάρνακα. Βασικός στόχος της δράσης αυτής ήταν η ενσωμάτωση των θεμάτων

που αφορούν τη βιοποικιλότητα στο εθνικό νομικό πλαίσιο της χώρας με στόχο τη

βιώσιμη εκμετάλλευση των παράλιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Το υπό μελέτη Σχέδιο Αφαλατώσεων προβλέπει τη δημιουργία μονάδων

αφαλάτωσης οι οποίες θα είναι κατασκευασμένες σε παράκτιες περιοχές ενώ

παράλληλα η παραγόμενη άλμη από τη διαδικασία της αφαλάτωσης θα

διοχετεύεται στη θάλασσα. Αυτές οι μονάδες θα αποτελούν σημαντικές πιέσεις των

παράκτιων περιοχών ωστόσο στο Σχέδιο προβλέπεται η λήψη κατάλληλων μέτρων

για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η διοχέτευση της άλμης, η

χωροθέτηση των μονάδων αλλά και η συνολική λειτουργία των εγκαταστάσεων

λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τα θέματα περιβάλλοντος και προβλέπεται να

χρησιμοποιηθούν οι βέλτιστες τεχνικές για τον περιορισμό της περιβαλλοντικής

επιβάρυνσης.

3.1.7 Πρόγραμμα «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013»

Η Κύπρος ετοίμασε το Εθνικό Πρόγραμμα για την Αειφόρο Ανάπτυξη και

Ανταγωνιστικότητα της περιόδου 2007-2013. Γενικοί στόχοι του προγράμματος

είναι η βελτίωση της ελκυστικότητας της χώρας μέσω της δημιουργίας και

αναβάθμισης βασικών υποδομών, η προώθηση της κοινωνίας της γνώσης και

καινοτομίας και βελτίωση του παραγωγικού περιβάλλοντος και τέλος η δημιουργία

βιώσιμων κοινωνιών στις αστικές περιοχές και την ύπαιθρο.

Το Σχέδιο απεξάρτησης της υδατοπρομήθειας των μεγάλων αστικών κέντρων και

τουριστικών περιοχών από τη βροχόπτωση μέσω της δημιουργίας μονάδων

αφαλάτωσης συμβάλει θετικά στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος της

αειφόρου ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Η διασφάλιση της απρόσκοπτης

παροχής πόσιμου νερού στους πολίτες αποτελεί πρωταρχική παράμετρο για τη

δημιουργία βιώσιμων κοινωνιών ενώ παράλληλα το υπό εξέταση σχέδιο συμβάλει

στην ορθολογική διαχείριση των υδάτων κάτι που επίσης αποτελεί στόχο του

προγράμματος της αειφόρου ανάπτυξης.

3.1.8 Σχέδια διαχείρισης και διατήρησης οικοτόπων και βιοποικιλότητας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί για την προστασία των οικοτόπων και της

βιοποικιλότητας. Για το σκοπό αυτό έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο



προστατευόμενων περιοχών (Φύση 2000) καλύπτοντας πέραν του 20% των

συνολικών εκτάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος έχει προσδιορίσει μέχρι

σήμερα 39 περιοχές ως Περιοχές Κοινοτικής Σημασίας (SCI – Special Community

Importance), 7 εκ των οποίων είναι παράκτιες (χερσαίο και θαλάσσιο μέρος). Η

συνολική έκταση των περιοχών αυτών είναι 703km2 της συνολικής 5,736 km2.

Μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί 12 Διαχειριστικά Σχέδια για αντίστοιχες περιοχές

ενώ στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία ετοιμασίας διαχειριστικών

σχεδίων για άλλες 13 περιοχές.

3.2 Στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας

(Διεθνούς/Κοινοτικού ή επιπέδου ΚΜ) που αφορούν το

Σχέδιο, και πώς έχουν ληφθεί υπόψη κατά την

προετοιμασία του

3.2.1 Εισαγωγή

Στην παρούσα ενότητα επιχειρείται μια συνοπτική αναφορά στο Νομικό Πλαίσιο

που καθορίζει τους ευρωπαϊκούς και τους εθνικούς στόχους περιβαλλοντικής

προστασίας οι οποίοι λαμβάνονται κατά την Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση

του Σχεδίου Αφαλατώσεων. Οι στόχοι αυτοί εκτιμάται στην συνέχεια κατά πόσο

θίγονται ή ωφελούνται με την εφαρμογή του Σχεδίου, και κατά πόσο λήφθηκαν

υπόψη κατά τον σχεδιασμό του Σχεδίου.

Έτσι, στη συνέχεια παρουσιάζεται το νομικό πλαίσιο ανά περιβαλλοντική

παράμετρο, επικεντρώνοντας κυρίως σ’ αυτές τις παραμέτρους που

προσδιορίζονται στην Οδηγία 2001/42 για τη ΣΠΕ και τον αντίστοιχο κυπριακό

Νόμο 102 (Ι)/2005.

Οι νομοθετικές απαιτήσεις που παρουσιάζονται αφορούν κυρίως τις παρακάτω

παραμέτρους, ενώ κατά περίπτωση γίνεται αναφορά και σε άλλες περιβαλλοντικές

παραμέτρους:

− Ύδατα

− Έδαφος

− Αέρας και Κλίμα

− Βιοποικιλότητα, Πανίδα και Χλωρίδα

− Τοπίο και Πολιτιστική Κληρονομιά

− Πληθυσμός και Ανθρώπινη Υγεία



3.2.2 Νομοθεσία ανά Περιβαλλοντική Παράμετρο

Στη συνέχεια αναφέρονται οι απαιτήσεις και οι στόχοι ανά κύρια περιβαλλοντική

παράμετρο.

3.2.2.1 Ύδατα

Με την Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό 2000/60/ΕΚ (EU Water

Framework Directive) η Ευρωπαϊκή Ένωση οργανώνει τη διαχείριση των

εσωτερικών επιφανειακών, υπογείων, μεταβατικών και παράκτιων υδάτων με

στόχο την πρόληψη και τη μείωση της ρύπανσής τους, την προαγωγή της βιώσιμης

αξιοποίησής τους, την προστασία του περιβάλλοντός τους, τη βελτίωση της

κατάστασης των υδατικών οικοσυστημάτων και το μετριασμό των αρνητικών

επιπτώσεων των πλημμυρών και της ξηρασίας.

Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την προστασία των υδάτων αφορούν την

ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων και τη βελτίωση της φυσικής,

υδρολογικής, χημικής και βιολογικής κατάστασης των επιφανειακών, υπόγειων και

παράκτιων υδάτων μέχρι το 2015. Τα κράτη μέλη οφείλουν να διαμορφώσουν

σχέδια διαχείρισης και πρόγραμμα μέτρων προκειμένου να επιτευχθεί "η καλή

κατάσταση" που απαιτείται από την ΕΕ.

Τα προβλεπόμενα μέτρα στο σχέδιο διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής

ποταμού αποσκοπούν:

στην πρόληψη της επιδείνωσης, τη βελτίωση και την αποκατάσταση των

υδατικών συστημάτων των επιφανειακών υδάτων, την επίτευξη του στόχου

της καλής οικολογικής και χημικής κατάστασης αυτών, καθώς και τη

μείωση της ρύπανσης λόγω απορρίψεων και εκπομπών επικίνδυνων

ουσιών·

στην προστασία, τη βελτίωση και την αποκατάσταση των υπόγειων

υδάτων, στην πρόληψη της ρύπανσής τους και της επιδείνωσης της

κατάστασής τους με στόχο την ισορροπία μεταξύ άντλησης και ανανέωσης·

στη διατήρηση των προστατευόμενων περιοχών.

Οι προηγούμενοι στόχοι πρέπει να επιτευχθούν εντός δεκαπέντε ετών από την

έναρξη ισχύος της οδηγίας, δηλαδή το 2015, αλλά το χρονοδιάγραμμα μπορεί να

παραταθεί ή να καταστεί ελαστικότερο, τηρουμένων πάντα των προϋποθέσεων που

θέτει η οδηγία.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων

για την εφαρμογή της οδηγίας, ιδίως σε ότι αφορά τα σχέδια διαχείρισης των

περιοχών λεκανών απορροής ποταμών.



Η προσωρινή επιδείνωση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων δεν συνιστά

παράβαση της οδηγίας εάν είναι αποτέλεσμα εξαιρετικών και απρόβλεπτων

συνθηκών συνεπεία ατυχήματος, φυσικού αιτίου ή ανωτέρας βίας.

Από το 2010, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η πολιτική τιμολόγησης

του νερού αποτελεί κίνητρο ώστε οι καταναλωτές να χρησιμοποιούν τους πόρους

κατά τρόπο αποτελεσματικό και οι επιμέρους κλάδοι της οικονομίας να

συμβάλλουν στην ανάκτηση του κόστους των υπηρεσιών που συνδέονται με τη

χρήση των υδάτων, συμπεριλαμβανομένου του κόστους για το περιβάλλον και

τους πόρους.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να συνδυάζουν τα επιβαλλόμενα καθεστώτα με

αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις σε περίπτωση

παραβάσεων της οδηγίας-πλαισίου.

Ορισμένες λέξεις κλειδιά της Οδηγίας επεξηγούνται στην συνέχεια:

Εσωτερικά ύδατα: το σύνολο των στάσιμων ή των ρεόντων επιφανειακών

υδάτων και όλα τα υπόγεια ύδατα που βρίσκονται προς την πλευρά της

ξηράς σε σχέση με τη γραμμή βάσης από την οποία μετράται το εύρος των

χωρικών υδάτων.

Επιφανειακά ύδατα: τα εσωτερικά ύδατα, εκτός των υπόγειων υδάτων,

των μεταβατικών και των παράκτιων υδάτων, εκτός εάν πρόκειται για τη

χημική τους κατάσταση, οπότε περιλαμβάνουν και τα χωρικά ύδατα.

Υπόγεια ύδατα: το σύνολο των υδάτων που βρίσκονται κάτω από την

επιφάνεια του εδάφους στη ζώνη κορεσμού και σε άμεση επαφή με το

έδαφος ή το υπέδαφος.

Μεταβατικά ύδατα: συστήματα επιφανειακών υδάτων πλησίον του

στομίου ποταμών τα οποία είναι εν μέρει αλμυρά λόγω της γειτνίασής τους

με παράκτια ύδατα αλλά τα οποία επηρεάζονται ουσιαστικά από ρεύματα

γλυκού νερού.

Παράκτια ύδατα: τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της

ξηράς μιας γραμμής κάθε σημείο της οποίας βρίσκεται σε απόσταση ενός

ναυτικού μιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής

βάσης από την οποία μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων και τα οποία,

κατά περίπτωση, εκτείνονται μέχρι του απώτερου ορίου των μεταβατικών

υδάτων.

Λεκάνη απορροής ποταμού: η εδαφική έκταση από την οποία

συγκεντρώνεται το σύνολο της απορροής μέσω διαδοχικών ρευμάτων,

ποταμών και πιθανώς λιμνών και παροχετεύεται στη θάλασσα με ενιαίο

στόμιο ποταμού, εκβολές ή δέλτα.



Περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού: η θαλάσσια και χερσαία έκταση,

που αποτελείται από μία ή περισσότερες γειτονικές λεκάνες απορροής

ποταμού μαζί με τα συναφή υπόγεια και παράκτια ύδατα, και η οποία

προσδιορίζεται ως η βασική μονάδα διαχείρισης λεκανών απορροής

ποταμού.

Στην Κύπρο ισχύει ο Νόμος Αρ.13(I)/2004 «περί Προστασίας και Διαχείρισης

των Υδάτων», που εναρμονίζει τη νομοθεσία με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά.

Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήθηκε για την εφαρμογή του Άρθρου 5 της

Οδηγίας Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα Νερά (η οποία έχει ήδη ολοκληρωθεί από την

Κυπριακή Δημοκρατία) σημαντικός αριθμός υδατικών συστημάτων έχει

χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε κίνδυνο μη επίτευξης των στόχων της Οδηγίας.

Πέραν της πιο πάνω Οδηγίας, και αναγνωρίζοντας τους κινδύνους από το

πρόβλημα λειψυδρίας και της ξηρασίας που εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια, η

Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε μία σημαντική Ανακοίνωση, της 18ης Ιουλίου

2007: «Η αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην

Ευρωπαϊκή Ένωση» [COM(2007) 414]14, που σχετίζεται άμεσα με το Σχέδιο

Αφαλατώσεων.

Στην Ανακοίνωση η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το νερό αποτελεί πολύτιμο πόρο.

Επίσης, αναγνωρίζεται ότι προβλήματα που συνδέονται με τη διαθεσιμότητά του,

είτε πρόκειται για προσωρινή μείωση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων λόγω, π.χ.

μειωμένων βροχοπτώσεων (ξηρασία), είτε για μια κατάσταση κατά την οποία η

ζήτηση νερού υπερβαίνει τους – σε συνθήκες αειφορίας τους – εκμεταλλεύσιμους

υδάτινους πόρους (λειψυδρία), πλήττουν πολλές περιοχές της Ευρώπης και

απαιτούν συνδυασμό δράσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η ανάληψη

δράσης είναι ακόμη πιο αναγκαία, δεδομένου ότι η προσωρινή ή η διαρκής έλλειψη

νερού υποδηλώνουν σημαντική επέκταση της λειψυδρίας λόγω της κλιματικής

αλλαγής. Στην συνέχεια η Ανακοίνωση αναφέρει ότι οποιαδήποτε απάντηση στα

προβλήματα αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένα σημαντικά στοιχεία,

μεταξύ των οποίων:

η ανάγκη συνέχισης της εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο υδάτων

14 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:52007DC0414:EL:NOT Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Συμβούλιο και - Η αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση SEC(2007) 993 SEC(2007) 996 /* COM/2007/0414 τελικό */



τη συχνή αναποτελεσματικότητα των σημερινών πολιτικών τιμολόγησης

των υδάτων σε εθνικό επίπεδο

τη χωροταξία

την ανάγκη επικέντρωσης σε μέτρα που αποσκοπούν στην εξοικονόμηση

των υδάτων, γεγονός που συνεπάγεται την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων

τόσο σε σχέση με την εξεύρεση λύσεων (προκειμένου να αποφευχθεί η

χρήση πρόσθετων υποδομών υδροδότησης) όσο και με τη χρήση των

υδάτων (πρώτη προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η δημόσια υδροδότηση)·

την ανάγκη ανάληψης δράσης με ολοκληρωμένο τρόπο και στήριξης σε

επιστημονικά στοιχεία.

Η Επιτροπή στην Ανακοίνωση παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα πιθανών

κατευθύνσεων για τη διαχείριση των προβλημάτων λειψυδρίας και ξηρασίας, σε

επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, και αναφέρει ορισμένες ορθές πρακτικές που

υφίστανται σε διάφορες χώρες.

Κατά την εφαρμογή της οδηγίας-πλαίσιο για τα ύδατα, τα κράτη μέλη οφείλουν να

καθορίσουν τη σωστή τιμή για το νερό, με μια πολιτική τιμολόγησης του νερού

που βασίζεται στην οικονομική ανάλυση των χρήσεων και της αξίας των υδάτων

και στην εκπόνηση υποχρεωτικών προγραμμάτων για τη μέτρηση της

κατανάλωσης νερού.

Επιπλέον, για να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής ανάπτυξης

ορισμένων λεκανών απορροής ποταμών και να προωθηθεί η αποδοτική χρήση των

υδάτινων πόρων, η κατανομή των υδάτινων και άλλων πόρων που

συνδέονται με το νερό θα πρέπει να καταστεί αποτελεσματικότερη. Συνεπώς,

πρέπει να δοθεί έμφαση σε μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση του σχεδιασμού

χρήσης γης, και ιδίως στην ενσωμάτωση του θέματος της διαθεσιμότητας των

υδάτινων πόρων στην εκμετάλλευση των γεωργικών γαιών, στην αυστηρή

εφαρμογή της οδηγίας για τη στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων, στην απογραφή των λεκανών απορροής ποταμών που πλήττονται

συχνά ή διαρκώς από έλλειψη υδάτινων πόρων και στην έγκριση κατάλληλων για

τις ανάγκες αυτές διατάξεων διαχείρισης.

Επιπλέον, η χρηματοδότηση της ορθολογικής χρήσης των υδάτινων πόρων

απαιτεί, μεταξύ άλλων, την περαιτέρω επεξεργασία των κοινοτικών

κατευθυντήριων γραμμών για τη χρηματοδότηση των υδατικών υποδομών, την

εξέταση κατά πόσο είναι αναγκαίες πρόσθετες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις για

τη χρηματοδότηση αυτή, τη χρηματοδότηση τομεακών δράσεων με κοινοτικά

κονδύλια οι οποίες συμβάλλουν στην αποτελεσματική διαχείριση των υδάτων, τη



διασφάλιση της κατάλληλης χρήσης των κοινοτικών πόρων και την ανάπτυξη σε

εθνικό επίπεδο φορολογικών κινήτρων για την ορθολογική χρήση του νερού.

Η βελτίωση της διαχείρισης του κινδύνου ξηρασίας αποτελεί αντικείμενο

ειδικών κατευθύνσεων. Η Επιτροπή συνιστά ιδίως στα κράτη μέλη να αναπτύξουν,

όπως προβλέπεται στην οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα, σχέδια διαχείρισης κινδύνων

της ξηρασίας έως το 2009, βάσει ανταλλαγής ορθών πρακτικών μεταξύ των χωρών

και των μεθόδων που αναπτύσσονται σε κοινοτικό επίπεδο. Σχεδιάζει επίσης τη

σύσταση παρατηρητηρίου και συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τα

φαινόμενα ξηρασίας, για τα οποία πρέπει να καταρτιστούν μέχρι το 2012 το

αργότερο τα πρωτότυπα και να θεσπισθούν οι διαδικασίες εφαρμογής. Προτείνει

επίσης τη βελτιστοποίηση της χρήσης του ταμείου αλληλεγγύης της ΕΕ και του

ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας, έτσι ώστε να καταστεί δυνατόν για

τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί σοβαρά από την ξηρασία να τύχουν ταχείας και

προσαρμοσμένης ενίσχυσης.

Μόνον εφόσον εφαρμοστούν όλες οι λύσεις πρόληψης και όλα τα μέτρα

εξοικονόμησης ύδατος και αποτελεσματικής χρήσης των υδάτων, η Επιτροπή

θεωρεί πιθανό να σχεδιάσει τη δημιουργία πρόσθετων υποδομών

υδροδότησης. Η λύση αυτή πρέπει να είναι αυστηρά πλαισιωμένη, έτσι ώστε να

προωθηθούν τα εναλλακτικά μέτρα που αποσκοπούν στην εξοικονόμηση ύδατος,

να ελαχιστοποιηθούν όσο το δυνατό περισσότερο οι επιπτώσεις στο περιβάλλον,

όπως, επί παραδείγματι, η αποθεματοποίηση ή η μεταφορά υδάτινων πόρων ή η

δημιουργία εγκαταστάσεων αφαλάτωσης, και να διασφαλίζει ώστε τα μέτρα

αυτά να είναι συμβατά με τις άλλες περιβαλλοντικές και ενεργειακές

προτεραιότητες της ΕΕ.

Οι απώλειες και η σπατάλη θα μπορούσαν να μειωθούν χάρη στην ανάπτυξη

τεχνολογιών και πρακτικών που επιτρέπουν την αποδοτική χρήση των

υδάτινων πόρων. Σχετικά με αυτό, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο

διαμόρφωσης προτύπων για τις συσκευές που χρησιμοποιούν νερό, ιδίως για

γεωργικούς σκοπούς, το ενδεχόμενο κατάρτισης νομοθεσίας που θα καλύπτει τα

προϊόντα που δεν καταναλώνουν ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων των συσκευών

που χρησιμοποιούν νερό (για παράδειγμα βρύσες, «τηλέφωνα» ντους, τουαλέτες),

το ενδεχόμενο να συνεκτιμήσει τα κριτήρια αποδοτικής χρήσης του νερού στα

πρότυπα επιδόσεων που αφορούν τα προϊόντα και τα κτίρια, να ενθαρρύνει την

έρευνα, να μελετήσει τη δυνατότητα υιοθέτησης δείκτη επιδόσεων σχετικού με τη

χρήση του νερού, ή ακόμη να συνάψει εθελοντικές συμφωνίες με τους

οικονομικούς κλάδους που χρησιμοποιούν το νερό στις διαδικασίες κατασκευής.



Οι καταναλωτές και οι οικονομικοί φορείς πρέπει επίσης να εμπλέκονται, κατά

τρόπο ώστε να ευνοηθεί η διαμόρφωση μιας νοοτροπίας σε ότι αφορά την

εξοικονόμηση νερού στην Ευρώπη. Για το λόγο αυτό πρέπει να σχεδιασθούν

ορισμένα μέτρα που αποσκοπούν στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των

φορέων αυτών, και συγκεκριμένα η ανάληψη μιας συντονισμένης πρωτοβουλίας

για την ορθολογική χρήση των υδάτων εκ μέρους των επιχειρήσεων που

δεσμεύονται στον τομέα της κοινωνικής ευθύνης της επιχείρησης, η ενσωμάτωση

κανόνων που αφορούν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στα συστήματα

ασφάλειας της ποιότητας και πιστοποίησης, την επέκταση των συστημάτων

κοινοτικής επισήμανσης, καθώς και η στήριξη, σε εθνικό επίπεδο στα προγράμματα

εκπαίδευσης, στις υπηρεσίες παροχής συμβουλών, στις ανταλλαγές ορθών

πρακτικών και εκστρατειών επικοινωνίας εστιασμένων στα προβλήματα που

σχετίζονται με την ποσότητα των υδάτινων πόρων.

Η λήψη αποφάσεων πρέπει να βασίζεται σε στοιχεία ποιότητας και απαιτεί

επομένως να βελτιωθούν οι γνώσεις και η συλλογή των δεδομένων. Πρέπει

να αναπτυχθεί ένα σύστημα πληροφοριών σχετικά με τη λειψυδρία και την

ξηρασία σε ολόκληρη την Ευρώπη και να βασίζεται ιδίως στο σύστημα

πληροφοριών για τα ύδατα στην Ευρώπη (WISE) (EN), σε μια ετήσια ευρωπαϊκή

αξιολόγηση, βασισμένη σε κατάλληλους δείκτες, καθώς και στις πληροφορίες των

υπηρεσιών της πρωτοβουλίας GMES. Επιπλέον, οι προοπτικές σε θέματα έρευνας

και τεχνολογικής ανάπτυξης πρέπει να ενθαρρυνθούν, ιδίως με την προώθηση

δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης μέσω του έβδομου προγράμματος-πλαισίου

έρευνας, με την ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων του και

με τη διευκόλυνση της αξιοποίησής τους.

Άλλοι ευρωπαϊκοί κανονισμοί που συνδέονται έμμεσα με το Σχέδιο Αφαλατώσεων,

αναφέρονται στη συνέχεια:

• Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις επικίνδυνες ουσίες στα υγρά

απόβλητα που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα των υδάτινων αποδεκτών

στηρίχθηκε αρχικά στην Κοινοτική Οδηγία-Πλαίσιο 76/464/ΕΟΚ, η οποία

ορίζει το γενικό κανονιστικό πλαίσιο για την απόρριψη επικίνδυνων ουσιών σε

υδατικούς αποδέκτες. Στόχος της Οδηγίας 76/464/ΕΟΚ είναι η εξάλειψη ή/και

η μείωση της ρύπανσης που προκαλείται σε επιφανειακά, παράκτια και υπόγεια

ύδατα από την απόρριψη επικίνδυνων ουσιών. Μια σειρά από άλλες Οδηγίες

έθεσαν τις οριακές τιμές για την απόρριψη συγκεκριμένων ουσιών και

αποτελούν ουσιαστικά όλες τη στρατηγική για την αντιμετώπιση της χημικής

ρύπανσης των επιφανειακών υδάτων. Η Οδηγία τροποποιήθηκε με την Οδηγία

90/154/ΕΟΚ και καταργείται πλέον με την Οδηγία 2006/11/ΕΚ του



Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη ρύπανση που

προκαλείται από ορισμένες επικίνδυνες ουσίες που εκχέονται στο υδάτινο

περιβάλλον της Κοινότητας.

Η εναρμόνιση της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία έγινε με τον περί

Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και των Εδαφών Νόμο (Aρ.106

(Ι)/2002) που προνοεί για την εξάλειψη ή μείωση και τον έλεγχο της

ρύπανσης των νερών και του εδάφους για την καλύτερη προστασία των

φυσικών υδατικών πόρων και της υγείας και ευημερίας του πληθυσμού, και για

την προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος, της πανίδας και της χλωρίδας

των νερών.

• Για τη ρύπανση των υπογείων νερών, σε εφαρμογή του άρθρου 4 της

76/464/ΕΟΚ, εκδόθηκε η Οδηγία 80/68/ΕΟΚ, με σκοπό την πρόληψη ή/και

τη μείωση της ρύπανσης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα από την απόρριψη

συγκεκριμένων ουσιών. Για να επιτευχθεί ο σκοπός της Οδηγίας, τα Κράτη-

Μέλη καλούνται να απαγορεύσουν την απόρριψη κάποιων ουσιών, να θέσουν

οριακές τιμές και ποιοτικούς στόχους για κάποιες άλλες, καθώς και να θέσουν

σε εφαρμογή ένα σύστημα αδειοδοτήσεων για την απόρριψη ουσιών σε

υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Η Οδηγία ενσωματώθηκε στην Κυπριακή

νομοθεσία με τον περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και των Εδαφών

Νόμο (Aρ.106(Ι)/2002). Το Διάταγμα (Μέτρα Προστασίας Υπόγειων Νερών -

Κ.Δ.Π.45/1996) βάσει του περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών είναι

σχετικό. Ήδη όμως έχει εκδοθεί η Οδηγία 2006/118/ΕΚ για την προστασία

των υπόγειών νερών από μόλυνση και επιδείνωση που αναθεωρεί την

προηγούμενη Οδηγία.

• Η ποιότητα του νερού που θα παράγεται από τις Μονάδες Αφαλάτωσης θα

πρέπει να είναι σύμφωνη με τον Νόμο 87(Ι)/2001 (Οδηγία 98/83/ΕΕ) για

νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Ανακεφαλαιώνοντας, το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τα

ύδατα περιλαμβάνει:

Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60 ΕΚ

Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 18ης Ιουλίου 2007: «Η

αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην

Ευρωπαϊκή Ένωση» [COM(2007) 414]

Νόμος Αρ.13(I)/2004 «περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων», που

εναρμονίζει την νομοθεσία με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά.



Οδηγία-Πλαίσιο 76/464/ΕΟΚ (επικίνδυνες ουσίες στα υγρά απόβλητα που

επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα των υδάτινων αποδεκτών) που

τροποποιήθηκε με την Οδηγία 90/154/ΕΟΚ και που καταργείται με την

Οδηγία 2006/11/ΕΚ

Ο περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και των Εδαφών Νόμος

(Aρ.106(Ι)/2002)

Οδηγία 80/68/ΕΟΚ (πρόληψη ή/και μείωση της ρύπανσης του υπόγειου

υδροφόρου ορίζοντα από την απόρριψη συγκεκριμένων ουσιών)

Ο περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και των Εδαφών Νόμος Διάταγμα

(Μέτρα Προστασίας Υπόγειων Νερών - Κ.Δ.Π.45/1996)

Οδηγία 2006/118/ΕΚ (προστασία των υπόγειων νερών από μόλυνση και

επιδείνωση)

Νόμος 87(Ι)/2001 (Οδηγία 98/83/ΕΕ) για νερό που προορίζεται για

ανθρώπινη κατανάλωση.

Συνοψίζοντας οι κύριοι στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας που συνδέονται με το

Σχέδιο Αφαλατώσεων και τα Ύδατα είναι οι παρακάτω:

Προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδροφορέων

Προστασία και βελτίωση της κατάστασης των υδάτινων οικοσυστημάτων

Βελτίωση της χημικής και βιολογικής κατάστασης των επιφανειακών

υδάτινων πόρων

Βελτίωση της ποσοτικής και ποιοτικής σύστασης των υδροφορέων

Παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων

3.2.2.2 Έδαφος

Η ανάγκη προώθησης συστηματικής προσέγγισης για την προστασία του εδάφους,

με τη διαμόρφωση μιας εδαφικής πολιτικής η οποία θα καλύπτει θέματα όπως η

ρύπανση και απώλεια εδαφών καθώς και η αποσύνδεση της δημιουργίας

αποβλήτων από την οικονομική ανάπτυξη και η επίτευξη σημαντικής γενικής

μείωσης των δημιουργούμενων αποβλήτων αναγνωρίζεται στο 6ο Πρόγραμμα

Δράσης για το Περιβάλλον. Τον Σεπτέμβριο του 2006, υιοθετήθηκε η Θεματική

Στρατηγική για την προστασία των εδαφών (COM (2006) 231).

Ο απώτερος στόχος είναι η προστασία και αειφόρος χρήση του εδάφους με βάση

τις ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές:



Πρόληψη της περαιτέρω υποβάθμισης του εδάφους και διατήρηση των

λειτουργιών του

Αποκατάσταση υποβαθμισμένων εδαφών σε τέτοιο βαθμό λειτουργικότητας

ώστε να εξυπηρετούνται τρέχουσες και μελλοντικές χρήσεις, ενώ

παράλληλα θα συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις ως προς το κόστος

αποκατάστασης του εδάφους

Η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα που

απαιτεί την εφαρμογή μιας γενικής και συνεπούς πολιτικής για την πρόληψη της

παραγωγής και την ανακύκλωση των αποβλήτων. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής

το Σχέδιο Αφαλατώσεων δεν προβλέπεται να επηρεάζεται ή να επηρεάζει την

ποιότητα του εδάφους, πλην εμμέσως όπως επεξηγείται σε κατοπινά Κεφάλαια της

παρούσας Μελέτης.

Βάσει του Νόμου 106(Ι)/2002 «Περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και του

Εδάφους», προκύπτει ότι οι εγκαταστάσεις Αφαλάτωσης, εφόσον απορρίπτουν σε

παράκτια ύδατα απόβλητα, που στην προκειμένη περίπτωση αφορούν άλμη,

υποχρεούνται όπως εξασφαλίσουν Άδεια Απόρριψης Αποβλήτων.

Σύνοψη των κυρίων στόχων περιβαλλοντικής προστασίας που συνδέονται άμεσα ή

έμμεσα με το εξεταζόμενο Σχέδιο και τη ΣΠΕ είναι:

Προστασία ενάντια στη ρύπανση

Εφαρμογή των αρχών της πολιτικής για τα απόβλητα:

Πρόληψη

Ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση

Ασφαλής και ελεγχόμενη τελική διάθεση

3.2.2.3 Ατμόσφαιρα

Στο 6ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον προβλέπεται η διαμόρφωση

θεματικής στρατηγικής για την ατμοσφαιρική ρύπανση, με σκοπό την επίτευξη

«επιπέδων ποιότητας του αέρα που δεν θα έχουν ουσιαστικές αρνητικές επιπτώσεις

και κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον». Η ατμοσφαιρική

ρύπανση βλάπτει σοβαρά την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον

(αναπνευστικά προβλήματα, πρόωροι θάνατοι, ευτροφισμός και υποβάθμιση των

οικοσυστημάτων εξαιτίας αζωτούχων και όξινων υπολειμμάτων είναι μερικές μόνο

από τις συνέπειες του προβλήματος).

Η επιλεγείσα στρατηγική καθορίζει υγειονομικούς και περιβαλλοντικούς στόχους

καθώς και στόχους σταδιακής μείωσης των εκπομπών για τους κυριότερους



ρύπους. Ο κύριος στόχος είναι οι πολίτες της ΕΕ έως το 2020, να προστατευθούν

από την έκθεση σε σωματίδια και όζον στην ατμόσφαιρα και τα οικοσυστήματα της

Ευρώπης να προστατευθούν καλύτερα από την όξινη βροχή, το πλεόνασμα

θρεπτικού αζώτου και το όζον.

Για να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι, θα χρειασθεί να ελαττωθούν οι εκπομπές

SO2, οι εκπομπές NOx, οι εκπομπές Πτητικών Οργανικών Ενώσεων, Αμμωνίας και

πρωτογενών αιωρούμενων σωματιδίων PM2,5 σε σχέση με τις εκπομπές το 2000.

Μεγάλο μέρος του περιορισμού των εκπομπών θα είναι αποτέλεσμα μέτρων που

έχουν ήδη εγκριθεί και εφαρμόζονται στα κράτη μέλη.

Ένα μέρος της στρατηγικής θα τεθεί σε εφαρμογή μέσω αναθεώρησης της

ισχύουσας νομοθεσίας για την ποιότητα του αέρα του περιβάλλοντος.

Προς το παρόν υπάρχει μια σειρά από Κοινοτικές Οδηγίες για την ατμοσφαιρική

ρύπανση, οι οποίες αναφέρονται σε συγκεκριμένους ρύπους ενώ κάποιες

αναφέρονται και σε συγκεκριμένες δραστηριότητες.

• Ιδιαίτερα σημαντική είναι η Οδηγία-Πλαίσιο 96/62/ΕΚ για την

παρακολούθηση της ποιότητας της ατμόσφαιρας. Στόχος της Οδηγίας είναι η

θέσπιση των βασικών αρχών μιας κοινής στρατηγικής, με σκοπό τον καθορισμό

στόχων για την ποιότητα του περιβάλλοντος αέρα έτσι ώστε να αποφεύγονται,

να προλαμβάνονται ή να μειώνονται τα επιβλαβή αποτελέσματα στην υγεία του

ανθρώπου και του περιβάλλοντος. Η Οδηγία ορίζει βασικές αρχές

παρακολούθησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας και τις Οριακές τιμές και όρια

συναγερμού για τους ρύπους: διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και

οξείδιο του αζώτου, σωματίδια και μόλυβδος, βενζόλιο και μονοξείδιο του

άνθρακα, όζον, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, κάδμιο, αρσενικό,

νικέλιο και υδράργυρο.

Η Οδηγία πλαίσιο 96/62/ΕΚ ενσωματώθηκε στην Κυπριακή Νομοθεσία με τον

περί της Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα Νόμο (Αρ.188(Ι)/2002).

Η Οδηγία-Πλαίσιο εξειδικεύεται μέσω μιας σειράς θυγατρικών οδηγιών, που

είναι:

o Η Οδηγία 97/101/ΕΚ για την καθιέρωση της διαδικασίας για την

αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων.

o Η Οδηγία 99/30/EK, σχετικά με τις οριακές τιμές του διοξειδίου του

θείου, του διοξειδίου του αζώτου και των οξειδίων του αζώτου, των

σωματιδίων και του μολύβδου στον ατμοσφαιρικό αέρα.

o Η Οδηγία 2000/69/ΕΚ, σχετικά με τις οριακές τιμές του βενζολίου και

του μονοξειδίου του άνθρακα στον ατμοσφαιρικό αέρα, με στόχο να



συμπληρώσει τις διατάξεις σχετικά με τις οριακές τιμές της Οδηγίας

96/62/ΕΚ, με τον καθορισμό ειδικών οριακών τιμών για δυο μεμονωμένες

ρυπογόνες ουσίες (το βενζόλιο και το μονοξείδιο του άνθρακα).

o Η Οδηγία 2001/03/ΕΚ, σχετικά με το όζον στον ατμοσφαιρικό αέρα, η

τρίτη «θυγατρική» Οδηγία της Οδηγίας-Πλαίσιο για την ποιότητα του

περιβάλλοντος αέρα που στοχεύει στον καθορισμό στόχων, σχετικά με τις

συγκεντρώσεις όζοντος στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον στην Κοινότητα,

την ενημέρωση του κοινού και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών

με στόχο τον περιορισμό του όζοντος στον ατμοσφαιρικό αέρα.

o Η Οδηγία 2002/3/ΕΚ σχετικά με το όζον στην ατμόσφαιρα.

o Η Οδηγία 2004/107/ΕΚ σχετικά με το αρσενικό, το κάδμιο, τον

υδράργυρο, το νικέλιο και τους πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες στον

ατμοσφαιρικό αέρα.

o Για τις πτητικές οργανικές ενώσεις, η Οδηγία 2004/42/ΕΚ για τον

περιορισμό των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται

στη χρήση οργανικών διαλυτών σε χρώματα διακόσμησης και βερνίκια και

σε προϊόντα φανοποιΐας αυτοκινήτων και για την τροποποίηση της οδηγίας

1999/13/ΕΚ.

o Η υφιστάμενη Οδηγία (2001/81/EC) για τα Εθνικά Όρια Εκπομπών για

συγκεκριμένους ρύπους (NECD) θέτει ανώτατα όρια για κάθε κράτος –

μέλος για τις συνολικές εκπομπές αερίων ρύπων μέχρι το 2010. Τα όρια

αφορούν στους 4 ρύπους που ευθύνονται για την οξίνιση, τον ευτροφισμό

και την αύξηση του όζοντος στο επίπεδο του εδάφους (SO2, NOx, VOCs

και NH4).

o Σχετικά με την πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται

από τις νέες εγκαταστάσεις καύσης αστικών απορριμμάτων (Οδηγία

89/369/ΕΟΚ) και για τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα

ορισμένων ρύπων (μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης) (Οδηγία 2001/80/ΕΚ).

o Αναφέρεται τέλος ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2037/2000 του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, για τις ουσίες

που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος. Ο Κανονισμός 2037/2000

αποβλέπει στη μείωση και στον έλεγχο της παραγωγής, της διάθεσης στην

αγορά και της χρήσης ουσιών που καταστρέφουν τη στοιβάδα του

όζοντος, καθώς και της εξαγωγής των εν λόγω ουσιών προς τρίτες χώρες,

προκειμένου να προστατευτεί η ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.



3.2.2.4 Κλίμα

Η Στρατηγική για την ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται και με τις πολιτικές για την

αλλαγή του κλίματος.

Η αυξανόμενη επιστημονική ανησυχία ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν

αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα του πλανήτη, οδήγησε στην ετοιμασία, το 1992,

της Σύμβασης – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Αλλαγές.

Η Κύπρος κύρωσε τη Σύμβαση το 1997 (Αρ. 19(ΙΙΙ)/1997). Ο κύριος στόχος

της Σύμβασης είναι η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του

θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια ώστε να προληφθούν

επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίμα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και όλα τα κράτη – μέλη της, είναι συμβαλλόμενα μέρη,

τόσο της Σύμβασης όσο και του Πρωτοκόλλου. Το τελευταίο, επικυρώθηκε ομαδικά

από τις 15 χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 31 Μαΐου του 2002. Η

Κύπρος κύρωσε το Πρωτόκολλο κάνοντάς το νόμο του Κράτους το 2003 (Αρ.

29(ΙΙΙ)/2003).

Επιπρόσθετα, η αλλαγή κλίματος εξετάζεται από τη Συνθήκη Πλαίσιο των

Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την αλλαγή κλίματος και το Πρωτόκολλο του Κιότο

(UNFCCC 1997), που θέτει στόχους μείωσης των εκπομπών σε σχέση με τα

επίπεδα του 1990. (Decision 280/2004/EC).

Με την Απόφαση 2005/166/ΕΚ και την απόφαση 280/2004/ΕΚ ορίζεται ο

μηχανισμός παρακολούθησης των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο

φαινόμενο του θερμοκηπίου στην Κοινότητα και η εφαρμογή του πρωτοκόλλου

του Κιότο.

Η Κύπρος έχει επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο το οποίο καθορίζει μια

διαδικασία στη βάση της οποίας πρέπει να εντατικοποιηθούν οι δράσεις για την

αντιμετώπιση των αιτίων που συμβάλλουν στις κλιματικές αλλαγές και οφείλονται

σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Σε αυτά τα πλαίσια έχουν αναληφθεί δεσμεύσεις

από τις αναπτυγμένες χώρες για μείωση της παραγωγής των θερμοκηπιακών τους

αερίων. Η Ε.Ε. και όλα τα κράτη μέλη της είναι συμβαλλόμενα μέρη του

Πρωτοκόλλου. Στα πλαίσια των δεσμεύσεων της για μείωση των εκπομπών κατά

8% την περίοδο 2008-2012 προχώρησε στην κατανομή ειδικών ποσοστώσεων για

κάθε κράτος μέλος της. Η Κύπρος έχει ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις για τη

μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για την

περίοδο 2013-2020. Από το 2003 έχει τεθεί σε εφαρμογή το Στρατηγικό Σχέδιο για

τη μείωση του ρυθμού αύξησης των εκπομπών των θερμοκηπιακών αερίων το

οποίο σήμερα βρίσκεται σε στάδιο αναθεώρησης.



Τα προγράμματα και μέτρα που αποτελούν μέρος της ενεργειακής πολιτικής και

προωθούνται μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου αφορούν:

την κατασκευή νέων συμβατικών μονάδων που θα εγκατασταθούν στο

σύστημα με καύσιμο το φυσικό αέριο,

την απόσυρση παλιών μονάδων ατμοστροβίλων και την εγκατάσταση νέων

αιολικών πάρκων,

την υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων στον οικιακό – τριτογενή τομέα

που θα στοχεύουν στη διείσδυση αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών,

καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων.

Παρόλα αυτά, η έγκριση ενός Στρατηγικού Σχεδίου για τον περιορισμό των

εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ήταν απόλυτα απαραίτητη, προκειμένου η

Κύπρος να συμβάλει και αυτή στον περιορισμό των εκπομπών αερίων του

θερμοκηπίου.

Ανακεφαλαιώνοντας, το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τη

ατμόσφαιρα και το κλίμα περιλαμβάνει:

Η θεματική στρατηγική για την ατμοσφαιρική ρύπανση του 6ου

Προγράμματος Δράσης.

Η Σύμβαση – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Αλλαγές

(κύρωση της Σύμβασης το 1997 (Αρ.19(ΙΙΙ)/1997) από Κύπρο).

Πρωτόκολλο του Κιότο (Η Κύπρος κύρωσε το Πρωτόκολλο με τον νόμο

(Αρ. 29(ΙΙΙ)/2003).

Αποφάσεις 2005/166/ΕΚ και 280/2004/ΕΚ με τις οποίες ορίζεται ο

μηχανισμός παρακολούθησης των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο

φαινόμενο του θερμοκηπίου στην Κοινότητα και η εφαρμογή του

πρωτοκόλλου του Κιότο.

Η Οδηγία-Πλαίσιο 96/62/ΕΚ για την παρακολούθηση της ποιότητας της

ατμόσφαιρας που ενσωματώθηκε στην Κυπριακή Νομοθεσία με τον περί

της Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα Νόμο (Αρ.188(Ι)/2002).

Σειρά θυγατρικών οδηγιών της Οδηγίας-Πλαίσιο 96/62/ΕΚ όπως οι Οδηγίες

97/101/ΕΚ (ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων), 99/30/EK (οριακές

τιμές διοξειδίου του θείου, διοξειδίου του αζώτου και των οξειδίων του

αζώτου, των σωματιδίων και του μολύβδου στον ατμοσφαιρικό αέρα),

2000/69/ΕΚ (οριακές τιμές βενζολίου και μονοξειδίου του άνθρακα στον

ατμοσφαιρικό αέρα), 2001/03/ΕΚ και 2002/3/ΕΚ (όζον στην ατμόσφαιρα),

2004/107/ΕΚ (αρσενικό, το κάδμιο, τον υδράργυρο, το νικέλιο και τους



πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες στον ατμοσφαιρικό αέρα), 2004/42/ΕΚ

(περιορισμός εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων), 2001/81/EC

(Εθνικά Όρια Εκπομπών για συγκεκριμένους ρύπους, 89/369/ΕΟΚ

(πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από τις νέες

εγκαταστάσεις καύσης αστικών απορριμμάτων και 2001/80/ΕΚ

(περιορισμός εκπομπών στην ατμόσφαιρα ορισμένων ρύπων από μεγάλες

εγκαταστάσεις καύσης), Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2037/2000 για τις ουσίες

που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος.

Σύνοψη των κυρίων στόχων περιβαλλοντικής προστασίας που συνδέονται

άμεση ή έμμεσα με το Σχέδιο Αφαλατώσεων και τη ΣΠΕ:

Μετά τα παραπάνω, ως κύριοι στόχοι της ΣΠΕ στον τομέα της ατμόσφαιρας και του

κλίματος, τίθενται οι παρακάτω:

Μείωση των φαινομένων της όξινης βροχής, του ευτροφισμού και της

μείωσης του όζοντος.

Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

3.2.2.5 Χλωρίδα, Πανίδα, Βιοποικιλότητα

Η Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη βιολογική ποικιλομορφία έχει

θέσει στόχους σε διεθνές επίπεδο που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2010. Τα

συμβαλλόμενα μέρη δεσμεύονται σε μια αποτελεσματικότερη και πιο συνεπή

εφαρμογή των τριών στόχων της Συνθήκης, έτσι ώστε να επιτευχθεί μέχρι το 2010

σημαντική μείωση του υφιστάμενου ποσοστού απώλειας βιοποικιλότητας σε

διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ένας στόχος της στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη

(ψήφισμα του Κίεβου σχετικά με τη βιοποικιλότητα) είναι να μειωθεί η απώλεια

βιοποικιλότητας μέχρι το 2010 (COM 2001 264).

Η στρατηγική της ΕΕ για την διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και την

προστασία οικοσυστημάτων υλοποιούνται από:

• την Οδηγία 79/409 για τη διατήρηση και αποκατάσταση φυσικών οικοτόπων

και ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας σε ευνοϊκές συνθήκες διατηρήσεως

(προσαρμογή στην οδηγία περί της προστασίας των άγριων πτηνών). Τα μέτρα

για την προστασία των πουλιών που περιλαμβάνονται στην Οδηγία αφορούν σε

γενικές γραμμές προδιαγραφές προστασίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της

ορνιθοπανίδας σε σχέση με διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες, και κυρίως

ως προς το κυνήγι της, το εμπόριό της και την υποβάθμιση των βιοτόπων όπου

αυτή διαβιώνει.



Η προστασία και η ανασύνθεση των φυσικών συστημάτων για να διατηρήσουν

την ποικιλία των ειδών που διαβιούν σε αυτά είναι επίσης ένας στόχος του 6ου

Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον καθώς επίσης και της στρατηγικής

για τη βιοποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (COM 1998 42).

Στην Κυπριακή Νομοθεσία γίνεται εναρμόνιση της Οδηγίας αυτής με τον «περί

Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων» Νόμο Ν.

152(Ι)/2003. Με τον ίδιο νόμο γίνεται και μερική εναρμόνιση με την Οδηγία

92/43.

• την Οδηγία 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας

χλωρίδας και πανίδας μέσω της δημιουργίας ενός συνεκτικού ευρωπαϊκού

δικτύου προστατευόμενων περιοχών. Η Οδηγία 92/43 ορίζει ένα κοινό πλαίσιο

για τη διατήρηση των φυτών και των ζώων, πλην των πτηνών και των

φυσικών ενδιαιτημάτων των βιολογικών ειδών. Προβλέπει τη δημιουργία ενός

δικτύου ειδικών διατηρητέων περιοχών, επονομαζόμενο Natura 2000, που

αποσκοπεί στην εξασφάλιση ενός καθεστώτος προστασίας, που θα ευνοεί τους

φυσικούς οικοτόπους και τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος. Όταν ένας τόπος

επιλεγεί ως κοινοτικής σημασίας, το κράτος μέλος στην επικράτεια του οποίου

βρίσκεται η εν λόγω περιοχή, την ορίζει ως ειδική ζώνη διατήρησης το

ταχύτερο δυνατό και το αργότερο μέχρι το 2004. Για τις ειδικές ζώνες

διατήρησης, τα κράτη μέλη καθορίζουν τα αναγκαία μέτρα διατήρησης, όπως

σχέδια διαχείρισης, κανονιστικά διοικητικά ή συμβατικά μέτρα που

ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της διατήρησης και εξασφάλισης των

οικολογικών χαρακτηριστικών των περιοχών αυτών.

Εναρμόνιση της Κυπριακής νομοθεσίας έγινε με τον νόμο Ν. 153(Ι)/2003 «ο

περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμος του 2003».

Με τον νόμο αυτόν ρυθμίζεται η προστασία της βιολογικής ποικιλομορφίας, κυρίως

μέσω της ανακήρυξης ειδικών ζωνών διατήρησης και προστατευόμενων ειδών

πανίδας και χλωρίδας και της υιοθέτησης μέτρων διαχείρισής τους, της εκτίμησης

των επιπτώσεων στο περιβάλλον από σχέδια ή έργα σε περιοχές που εμπίπτουν σε

ειδική ζώνη διατήρησης και του ελέγχου της απελευθέρωσης στο περιβάλλον μη

τοπικών ειδών άγριας ζωής. Στα σχετικά Παραρτήματα του Νόμου

περιλαμβάνονται και 52 τύποι φυσικών οικοτόπων, 17 είδη άγριας πανίδας και 17

είδη φυτών που συναντιούνται στην Κύπρο. Προνοείται, επίσης, η απαγόρευση

εισαγωγής, με σκοπό την εμπορία δερμάτων ορισμένων νεογνών φώκιας.

Στα πλαίσια του Δικτύου "Φύση 2000" της Ε.Ε., ετοιμάστηκε ο επιστημονικός

κατάλογος περιοχών, που περιλαμβάνει τους σημαντικούς τύπους οικοτόπων και

ειδών πανίδας και χλωρίδας. Σχεδόν όλοι οι τύποι οικοτόπων της Κύπρου και τα



περισσότερα από τα ενδημικά είδη περιλαμβάνονται στα όρια των περιοχών του

Δικτύου προστατευόμενων περιοχών.

Η Κύπρος έχει προσδιορίσει μέχρι σήμερα 39 περιοχές ως Περιοχές Κοινοτικής

Σημασίας (SCI – Special Community Importance), 7 εκ των οποίων είναι

θαλάσσιες περιοχές. Η συνολική έκταση των περιοχών αυτών είναι 703 km2 της

συνολικής 5,736 km2. Μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί 12 Διαχειριστικά Σχέδια για

αντίστοιχες περιοχές ενώ στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία

ετοιμασίας διαχειριστικών σχεδίων για άλλες 13 περιοχές.

Πέραν των Οδηγιών, η Κύπρος έχει κυρώσει και μια σειρά από συμβάσεις, όπως τη

Σύμβαση της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας

πανίδας (περί «της Σύμβασης για τη Διατήρηση των Αποδημητικών Ειδών που

Ανήκουν στην Άγρια Πανίδα (Κυρωτικός) Νόμος (Αρ.17(ΙΙΙ)/2001)), τη Σύμβαση

Βόννης (1973) για το Διεθνές Εμπόριο Εξαφανιζόμενων Ειδών Άγριας Πανίδας

και Χλωρίδας (με τον Κυρωτικό Νόμο Αρ. 20/1974), τη Σύμβαση της Βέρνης

αναφορικά με την διαφύλαξη της άγριας ζωής και των φυσικών οικοτόπων της

Ευρώπης, (κύρωση με τον «περί της Σύμβασης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής

Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων» (Κυρωτικός) Νόμος (Αρ.24/1988)), τη

Σύμβαση Ramsar (1975) για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας ως

ενδιαιτήματος για τα υδρόβια πουλιά, η οποία προβλέπει τη γενική υποχρέωση της

χώρας για τη διατήρηση και τη συνετή χρήση των υγροτόπων και την ειδικότερη

διαφύλαξη των οικολογικών χαρακτηριστικών των υγροτόπων που έχουν ενταχθεί

στον Κατάλογο των Υγροτόπων διεθνούς σημασίας της Σύμβασης. Η Σύμβαση

αυτή κυρώθηκε με τον «περί της Διεθνούς Σύμβασης για τους Υγρότοπους

Διεθνούς Σημασίας» (Κυρωτικός) Νόμος (Αρ.8(ΙΙΙ)/2001).Τέλος η Κύπρος έχει

κυρώσει τη Σύμβαση για τη διατήρηση της Βιολογικής Ποικιλότητας (1992),

η οποία προβλέπει μηχανισμούς για την επίτευξη του στόχου διατήρησης της

βιολογικής ποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο και την υποχρέωση να διαμορφώνει

κάθε χώρα Εθνική Στρατηγική για το θέμα αυτό. Η τελευταία κυρώθηκε με τον

«περί της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλομορφία» ((Κυρωτικός) Νόμος

(Αρ.4(ΙΙΙ)/1996)).

Ανακεφαλαιώνοντας, το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τη

βιοποικιλότητα, τη χλωρίδα και την πανίδα περιλαμβάνει:

Οδηγία 79/409 «Για τη διατήρηση και αποκατάσταση φυσικών οικοτόπων και

ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας».

Οδηγία 92/43 «Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας

χλωρίδας και πανίδας».



Νόμος Ν. 152(Ι)/2003 «περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και

Θηραμάτων» για την εναρμόνιση της εθνικής μας νομοθεσίας με τις

διατάξεις των κοινοτικών οδηγιών 79/409 και μερική εναρμόνιση με

92/43/ΕΚ.

Νόμος Ν. 153 (Ι)/2003 «ο περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και

της Άγριας Ζωής Νόμος του 2003» για την εναρμόνιση της εθνικής μας

νομοθεσίας με τις διατάξεις των κοινοτικών οδηγιών 92/43.

Σύμβαση της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας

πανίδας (Κυρωτικός Νόμος (Αρ.17(ΙΙΙ)/2001))

Σύμβαση Βόννης (1973) για το Διεθνές Εμπόριο Εξαφανιζόμενων Ειδών

Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας ( Κυρωτικός Νόμος Αρ. 20/1974).

Σύμβαση της Βέρνης αναφορικά με την διαφύλαξη της άγριας ζωής και των

φυσικών οικοτόπων της Ευρώπης, (Κυρωτικός Νόμος (Αρ.24/1988)).

Σύμβαση Ramsar για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας ως ενδιαιτήματος

για τα υδρόβια πουλιά (Κυρωτικός Νόμος (Αρ.8(ΙΙΙ)/2001).

Σύμβαση για τη διατήρηση της Βιολογικής Ποικιλότητας (1992), η οποία

προβλέπει μηχανισμούς για την επίτευξη του στόχου διατήρησης της

βιολογικής ποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο και την υποχρέωση να

διαμορφώνει κάθε χώρα Εθνική Στρατηγική για το θέμα αυτό(Κυρωτικός

Νόμος (Αρ.4 (ΙΙΙ) /1996)).



Μετά τα παραπάνω, ως κύριοι στόχοι της ΣΠΕ στον τομέα βιοποικιλότητας,

χλωρίδας και πανίδας τίθενται οι παρακάτω:

Εξάλειψη της απώλειας της βιοποικιλότητας

Προστασία των φυσικών βιότοπων και οικολογικά σημαντικών περιοχών για

διατήρηση της ποικιλίας των ειδών.

Προστασία περιοχών Natura 2000.

3.2.2.6 Πληθυσμός, ανθρώπινη υγεία

Η Στρατηγική για το Περιβάλλον και την Υγεία που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή

Επιτροπή το 2003 έχει σαν κύριο στόχο την μείωση των ασθενειών που

προκαλούνται από περιβαλλοντικά αίτια στην Ευρώπη. Πρόγραμμα Δράσης για το

Περιβάλλον και την Υγεία, 2004-2010 ακολουθώντας το κείμενο της Στρατηγικής,

προτείνει τη διαμόρφωση ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος πληροφοριών για το



περιβάλλον και την υγεία καθώς επίσης και μια συντονισμένη προσέγγιση στον

ανθρώπινο βιο-έλεγχο μεταξύ των κρατών μελών για να καταστήσει

αποτελεσματικότερη την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδρασης στην

ανθρώπινη υγεία (COM 2003 338).

Παράγοντες όπως τα αιωρούμενα σωματίδια στον αέρα, ο θόρυβος και το όζον

βλάπτουν την υγεία χιλιάδων ανθρώπων κάθε χρόνο. Περιβαλλοντικοί ρύποι,

συμπεριλαμβανομένων των φυτοφαρμάκων, των διοξινών και των PCBs

παραμένουν στο περιβάλλον, συσσωρευόμενοι με το πέρασμα του χρόνου χωρίς

δυστυχώς να υπάρχει ακόμη αρκετή γνώση για τη μακροπρόθεσμη επίδρασή τους

στην υγεία των ανθρώπων.

Επιπλέον, η προστασία του πληθυσμού και της ανθρώπινης υγείας επιτυγχάνεται

μέσα από τους στόχους της περιβαλλοντικής πολιτικής για τις κλιματικές αλλαγές,

τη διαχείριση των αερίων ρύπων, τη διαχείριση των αποβλήτων, τη διαχείριση των

υδατικών πόρων κ.α. όπως αυτά αναλύονται εκτενέστερα στις υπόλοιπες

περιβαλλοντικές παραμέτρους.



Μετά τα παραπάνω, ως κύριος στόχος της ΣΠΕ στον τομέα πληθυσμός και

ανθρώπινη υγεία, είναι:

Η μείωση των ασθενειών που προκαλούνται από περιβαλλοντικά αίτια

3.2.2.7 Τοπίο και πολιτιστική κληρονομιά

Η Ευρωπαϊκή Συνθήκη για το Τοπίο (European Convention for Landscape) είναι

το κείμενο πολιτικής της Ευρώπης για το Τοπίο και την Πολιτιστική Κληρονομιά. Οι

στόχοι της Συνθήκης είναι να προωθήσει την προστασία, τη διαχείριση και τη

χωροταξία των Ευρωπαϊκών τοπίων, και να οργανώσει την ευρωπαϊκή συνεργασία

στα ζητήματα τοπίων. Η προστασία, διαχείριση και χωροταξία των τοπίων μπορεί

να επιτευχθεί με την υιοθέτηση εθνικών μέτρων και παρεμβάσεων και με την

καθιέρωση της ευρωπαϊκής συνεργασίας μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών.

Στη σύμβαση υπογραμμίζονται τα ακόλουθα σημεία:

– ο στόχος του Συμβουλίου είναι να επιτύχει μια μεγαλύτερη ενότητα μεταξύ

των μελών του με σκοπό την προστασία και την υλοποίηση των ιδανικών

και των αρχών που είναι η κοινή κληρονομιά τους, και αυτός ο στόχος

εξειδικεύεται μέσω συμφωνιών στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα.



– η ανησυχία για τη βιώσιμη ανάπτυξη που εκφράστηκε στη διάσκεψη του Ρίο

ντε Τζανέιρο διαμορφώνει το τοπίο ως μια ουσιαστική παράμετρο στην

υιοθέτηση μια μέσης λύσης πολιτικής μεταξύ:

o της συντήρησης της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς ως

αντανάκλαση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και της ποικιλομορφίας,

και

o της χρησιμοποίησής του ως οικονομικού πόρου που δημιουργεί

θέσεις απασχόλησης στα πλαίσια του βιώσιμου τουρισμού.

– Το τοπίο είναι σημαντικό συστατικό του περιβάλλοντος και του

περιβάλλοντα χώρου του πληθυσμού και στην πόλη και στην εξοχή, είτε το

εν λόγω τοπίο είναι συνηθισμένο ή σημαντικής ομορφιάς. Το κοινό

ενθαρρύνεται αναλόγως για να συμμετέχει ενεργά στη διαχείριση τοπίων

και τη χωροθέτηση και για να αισθανθεί ότι έχει ευθύνη για ότι συμβαίνει

στο τοπίο.

Η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη (COM 2001

264) και η αναθεώρηση της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης της ΕΕ

(Συμβούλιο 10117/06) είναι επίσης σχετική.

Τέλος, σε διεθνές επίπεδο, ο εκπαιδευτικός, επιστημονικός και πολιτιστικός

οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) ενθαρρύνει τις χώρες για να

υπογράψουν τη Συνθήκη Παγκόσμιας Κληρονομιάς και για να εξασφαλίσουν την

προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς τους και για να ορίσουν τις

περιοχές μέσα στο εθνικό έδαφός τους για το συνυπολογισμό στον κατάλογο

παγκόσμιας κληρονομιάς (UNESCO 1972).

Άλλες συμβάσεις αναφέρονται:

1. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση «για την προστασία της αρχαιολογικής

κληρονομιάς» που υιοθετήθηκε στο Λονδίνο στις 6 Μαΐου 1969 από

τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.

2. Η Διεθνής Σύμβαση του Παρισιού της 16ης Νοεμβρίου 1972 «για

την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής

κληρονομιάς».

Άλλη γενικότερη νομοθεσία που περιλαμβάνει θέματα προστασίας, διαχείρισης,

χωροταξίας κλπ του τοπίου είναι:

Ο περί Αρχαιοτήτων Νόμος (Κεφ. 31) όπου το Υπουργικό Συμβούλιο με

σύσταση του Διευθυντή Τμήματος Αρχαιοτήτων μπορεί να ανακηρύσσει

οποιοδήποτε αντικείμενο, κτίριο ή χώρο τον οποίο θεωρεί ότι είναι δημοσίου



συμφέροντος από απόψεως ιστορικού, αρχιτεκτονικού, πατροπαράδοτου,

καλλιτεχνικού ή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σε αρχαίο μνημείο και να το

εντάσσει στους πίνακες του νόμου.

Το τοπίο επηρεάζεται έμμεσα από τη χωροταξία και τον προβλεπόμενο χωροταξικό

σχεδιασμό. Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος (Αρ.90/1972, 56/1982,

7/1990, 28/1991, 91(1)/1992, 55(1)/1993, 72(1)/1998, 59(1)/1999,

142(1)/1999) είναι σχετικός.

Ανακεφαλαιώνοντας, το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για το

τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά περιλαμβάνει:

Ευρωπαϊκή Συνθήκη για το Τοπίο

Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη (COM 2001

264)

Αναθεώρηση της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης της ΕΕ (Συμβούλιο

10117/06)

Συνθήκη Παγκόσμιας Κληρονομιάς (UNESCO 1972)

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση «για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς»

Η Διεθνής Σύμβαση του Παρισιού

Ο περί Αρχαιοτήτων Νόμος (Κεφ. 31)

Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος



Μετά τα παραπάνω, ως κύριοι στόχοι της ΣΠΕ στον τομέα του τοπίου και της

πολιτιστικής κληρονομιάς τίθενται οι παρακάτω:

Προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς

Συντήρηση της ποικιλίας και μοναδικότητας του τοπίου ως πηγή

βιοποικιλότητας και αναψυχής

Προστασία από φυσικούς κινδύνους (π.χ. κίνδυνος πυρκαγιών)



4. Σχετικές πτυχές της τρέχουσας κατάστασης του

περιβάλλοντος και πιθανή εξέλιξη της με την μη

εφαρμογή του Σχεδίου

Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται αναφορά στην κατάσταση του περιβάλλοντος (state of

the environment), ως έχει σήμερα, σε όλη την περιοχή που καλύπτεται ή που

επηρεάζεται σημαντικά από το Σχέδιο, καθώς και χωρίς την εφαρμογή του

Σχεδίου.

Οι πληροφορίες που απαιτούνται για τις σχετικές πτυχές της τρέχουσας

κατάστασης του περιβάλλοντος είναι αναγκαίες για να κατανοηθεί πώς το Σχέδιο

μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το περιβάλλον στην υπόψη περιοχή. Ο όρος

«σχετικές πτυχές» αναφέρεται σε περιβαλλοντικές πτυχές που είναι σχετικές με τις

ενδεχόμενες σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του Σχεδίου. Οι πτυχές αυτές

μπορεί να είναι θετικής καθώς και αρνητικής φύσεως.

Οι πληροφορίες αφορούν την τρέχουσα κατάσταση του περιβάλλοντος. Η

περιγραφή της πιθανής εξέλιξης των σχετικών πτυχών χωρίς την εφαρμογή του

Σχεδίου είναι σημαντική ως πλαίσιο αναφοράς για την εκτίμηση του Σχεδίου. Η

αντιμετώπιση αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιστοιχεί στην κοινώς καλούμενη

εναλλακτική μηδενική λύση που εφαρμόζεται συχνά σε διαδικασίες εκτίμησης

περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η περιγραφή της εξέλιξης καλύπτει χονδρικά τον

ίδιο χρονικό ορίζοντα με εκείνον που προβλέπεται για την εφαρμογή του Σχεδίου.

Υπό το πρίσμα αυτό, εξετάζονται επίσης, όσο είναι πρακτικώς δυνατό, και οι

επιπτώσεις άλλων εγκεκριμένων σχεδίων ή προγραμμάτων, ή ειλημμένων

αποφάσεων που μπορεί να επηρεάσουν την υπόψη περιοχή.

4.1 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης περιβάλλοντος

και τάσεων εξέλιξης

Στόχος του κειμένου που ακολουθεί είναι η περιγραφή της υφιστάμενης

κατάστασης του περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής που καλύπτεται από το

Σχέδιο Αφαλατώσεων και οι τάσεις εξέλιξης της χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η

υλοποίηση του Σχεδίου. Έμφαση δίδεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των

διαφόρων περιβαλλοντικών παραμέτρων που αναμένεται να υποστούν αλλοίωση

από την τυχόν υλοποίηση του Σχεδίου, αλλά και από τις υπάρχουσες μονάδες

αφαλάτωσης, με ιδιαίτερη αναφορά σε θέματα ιδιαίτερης περιβαλλοντικής

σημασίας, και περιοχές οι οποίες προστατεύονται από περιβαλλοντική νομοθεσία,

όπως ειδικές ζώνες διατήρησης και ζώνες ειδικής προστασίας.



4.1.1 Ατμοσφαιρική ρύπανση

Το δίκτυο μέτρησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας και των συγκεντρώσεων

διάφορων αέριων ρυπαντών, σε όλη την επικράτεια της Κύπρου που ελέγχεται από

το Κράτος, περιλαμβάνει εννέα ειδικά εξοπλισμένους σταθμούς που ελέγχονται

από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Κλάδος Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα.

Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι στην Κύπρο εμφανίζουν σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις σε

αστικές και βιομηχανικές περιοχές. Μία αναλυτική μελέτη15 που εκπονήθηκε την

περίοδο 2002 / 2003 έκανε σύγκριση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

στην Κύπρο με την κατάσταση σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα

αποτελέσματα της μελέτης αυτής κατέδειξαν ότι οι συγκεντρώσεις αέριων ρύπων

στην ατμόσφαιρα των Κυπριακών πόλεων είναι σχετικά υψηλές, σε σχέση με την

μέση κατάσταση σε πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Διάγραμμα 4.1 μέχρι 4.4).

Επιπρόσθετα στο Διάγραμμα 4.1 διαφαίνεται η αυξητική τάση στις παραγόμενες

ποσότητες θερμοκηπιακών αερίων στο νησί (CO2, ΝH4, N2O). Το γεγονός αυτό

επιβεβαιώνει τα υψηλά επίπεδα ρύπων που επικρατούν τονίζοντας την επιτακτική

ανάγκη λήψης αποτελεσματικότερων μέτρων.

Αναλυτικά αναφέρεται ότι σχετικά υψηλές τιμές διοξειδίου του αζώτου (NO2)

μπορούν να παρατηρηθούν στις πόλεις και τα περίχωρα τους ιδιαίτερα κατά τη

χειμερινή περίοδο εξαιτίας τυπικών φυσικών ατμοσφαιρικών φαινομένων της

περιόδου όπως το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής ευστάθειας ή / και των

ατμοσφαιρικών αναστροφών (Διάγραμμα 4.5).

Η ημερήσια διακύμανση των συγκεντρώσεων του μονοξειδίου του αζώτου σε όλες

τις πόλεις της Κύπρου παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 4.6. Οι υψηλότερες

συγκεντρώσεις παρατηρούνται κατά τις ώρες μέγιστης κυκλοφορίας. Το φαινόμενο

αυτό μπορεί να γίνει περισσότερο διακριτό στη Λευκωσία και τη Λεμεσό καθώς

είναι οι πόλεις με τη μεγαλύτερη κίνηση οχημάτων.

Οι συγκεντρώσεις των οξειδίων του αζώτου παρουσιάζουν γενικά μια μικρή μείωση

τα τελευταία χρόνια (Διάγραμμα 4.7), με εξαίρεση το 2002, γεγονός που σχετίζεται

άμεσα με την υιοθέτηση αποτελεσματικότερων τεχνολογιών στις διάχυτες πηγές

ρύπανσης (πετρελαιοκίνητα οχήματα, κεντρικές θερμάνσεις) καθώς επίσης και με

15 Στοιχεία μελέτης δημοσιευμένα στον ιστοτόπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/



την απόδοση των δαπανών πολλών βιομηχανικών εγκαταστάσεων για την

προστασία του αέρα.

Αξίζει να τονιστεί ότι κατά το 2004 οι συνολικές εκπομπές οξειδίων του αζώτου

ανήλθαν στους 18.36 χιλιάδες τόνους σε σύγκριση με τις 21.65 χιλιάδες τόνους

που παράχθηκαν κατά το 2000 σημειώνοντας μια μείωση της τάξης του 15.1%.

Όπως διακρίνεται και από το Διάγραμμα 4.7, το μεγαλύτερο ποσοστό των

εκπομπών ΝΟx προέρχεται από τον τομέα των μεταφορών οι εκπομπές του οποίου

κατά το 2004 έφθασαν τους 8.34 χιλιάδες τόνους, τιμή που αντιστοιχεί σε ποσοστό

45.4% των συνολικών εκπομπών ΝΟx.



02000400060008000

10000

Mt C

O2

eq

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Έτος

Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

CO2NH4N2OΣύνολο

Διάγραμμα 4. 1: Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην Κύπρο για την περίοδο 1990 – 2003 (Πηγή: Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 –

2013)

Διάγραμμα 4. 2: Σύγκριση μέσων ετήσιων συγκεντρώσεων NO2 σε Κυπριακές αστικές περιοχές (κόκκινες γραμμές) και περιοχές άλλων

Ευρωπαϊκών πόλεων (μπλε γραμμές) την περίοδο 2002-2003. Οι έντονες κάθετες γραμμές δείχνουν τα όρια στόχους της ΕΕ για το 2005 και 2010 αντίστοιχα. (Πηγή: Στοιχεία μελέτης δημοσιευμένα στον ιστοτόπο του Τμήματος

Επιθεώρησης Εργασίας http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/)



Σημείωση: Οι έντονες κάθετες γραμμές δείχνουν τα όρια στόχους της ΕΕ για το 2005

και 2010 αντίστοιχα.

Διάγραμμα 4. 3: Σύγκριση των μέσων ετήσιων συγκεντρώσεων SO2 σε Κυπριακές αστικές περιοχές (κόκκινές γραμμές) και περιοχές άλλων Ευρωπαϊκών πόλεων (μπλε γραμμές) την περίοδο 2002-2003. (Πηγή: Στοιχεία μελέτης δημοσιευμένα στον ιστοτόπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας

http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/)

Οι ποσότητες αμμωνίας που παράγονται από τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις

ευθύνονται για το 93% (2004) του συνολικού ποσοστού αμμωνίας που παράγεται

στην Κύπρο. Πέραν από τις ποσότητες που παράγονται κατά τη διαχείριση των

ζωικών απορριμμάτων μικρές ποσότητες παράγονται και από τη χρήση λιπασμάτων

στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Από τα Διαγράμματα 4.8 και 4.9 φαίνεται μια σχετική σταθερότητα στις

παραγόμενες ποσότητες για τα έτη 2000 – 2004. Οι συνολικές εκπομπές ΝΗ3 κατά

το 2004 στην Κύπρο ανήλθαν στους 5.51 χιλιάδες τόνους σε σύγκριση με 5.31

χιλιάδες τόνους το 2000, σημειώνοντας μικρή αύξηση της τάξης του 3.7%.



Σημείωση: Οι έντονες κάθετες γραμμές δείχνουν τα όρια στόχους της ΕΕ για το 2005 και 2010 αντίστοιχα

Διάγραμμα 4.4: Σύγκριση των μέσων ετήσιων συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ10 σε Κυπριακές αστικές περιοχές (κόκκινές γραμμές) και περιοχές άλλων Ευρωπαϊκών πόλεων (μπλε γραμμές) την περίοδο 2002-2003. (Πηγή: Στοιχεία μελέτης δημοσιευμένα στον ιστότοπο του

Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/)



Διάγραμμα 4. 5: Μέση Χειμερινή συγκέντρωση NO2. (Πηγή: Στοιχεία δημοσιευμένα στον Ιστότοπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας

http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/

Διάγραμμα 4. 6: Ημερήσια κατανομή ΝΟ ( Πηγή: Έκθεση Κατάσταση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των αέριων εκπομπών της Κύπρου 2003-2005, Τμήμα

Επιθεώρησης Εργασίας)



Διάγραμμα 4.7: Ετήσιες εκπομπές οξειδίων του αζώτου ανά τομέα παραγωγής (Πηγή: Έκθεση Κατάσταση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των

αέριων εκπομπών της Κύπρου 2003-2005, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας)

Διάγραμμα 4.8: Εκπομπές αμμωνίας ανά τομέα παραγωγής (Πηγή: Έκθεση Κατάσταση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των αέριων εκπομπών της Κύπρου

2003-2005, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας)

Οι κατηγορίες των περιοχών, όπου τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που

οφείλονται κυρίως στην κυκλοφορία οχημάτων (διοξείδιο του αζώτου και βενζόλιο)

φθάνουν σε μέσες τιμές υψηλότερες από το άνω όριο εκτίμησης αλλά ακόμη και

από τις μελλοντικές οριακές τιμές ποιότητας αέρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι:

• Τμήματα πόλεων με υψηλό κυκλοφοριακό φόρτο, όπως η Λεωφόρος

Μακαρίου στη Λευκωσία.



Εκπομπές ΝΗ3 από τη κτηνοτροφία

0123456

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Έτος

Εκπ

ομπές

NH 3

(Gg)

Διάγραμμα 4. 9: Εκπομπές αμμωνίας από ζωικά απορρίμματα (Πηγή: Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας)

• Περιοχές πόλεων με χαμηλό ρυθμό φυσικής ανανέωσης του αέρα,

(περιοχές αστικού υποβάθρου και εμπορικών δραστηριοτήτων, όπως η

Δημοτική Αγορά της Λάρνακας).

• Συνδυασμός των παραπάνω, δηλαδή περιοχές με υψηλή κυκλοφοριακή

φόρτιση και χαμηλό ρυθμό φυσικής ανανέωσης του αέρα.

Διάγραμμα 4. 10: Ποσοστό καθαρών καυσίμων (Πηγή: ΣΜΠΕ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013)

Σημαντική θετική εξέλιξη στην άμβλυνση των πιέσεων που δέχονται οι εν λόγω

περιοχές είναι η σταδιακή διείσδυση καθαρών καύσιμων στην Κυπριακή αγορά.



Όπως και στην περίπτωση του διοξειδίου του αζώτου, οι υψηλότερες τιμές

βενζολίου αναμένονται στις αστικές περιοχές, όπου βρίσκονται και οι μεγαλύτερες

πηγές ρύπανσης όπως η κυκλοφορία οχημάτων. Η σημαντικότερη πηγή διοξειδίου

του θείου είναι, πέραν του εργοστασίου παραγωγής ενέργειας της Κερύνειας στη

βόρεια ακτή, τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του Βασιλικού, της Μονής και

της Δεκέλεια. Αθροιστικά οι τιμές συγκεντρώσεων φτάνουν από 8 έως 12 μg / m³

στις γύρω από αυτά τα εργοστάσια περιοχές, (Διάγραμμα 4.11 με κίτρινο χρώμα),

ενώ μπορούν να φτάσουν και τιμές της τάξης των 20 μg/m³ (Διάγραμμα 4.11 με

πορτοκαλί) στην περίπτωση των μονάδων Μονής και Βασιλικού.

Διάγραμμα 4. 11: Μέσες Θερινές συγκεντρώσεις SO2 (Πηγή: Στοιχεία δημοσιευμένα στον Ιστότοπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας

http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/

Οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του θείου παρουσιάζουν μια σταδιακή μείωση τα

τελευταία χρόνια (Διάγραμμα 4.12). Το γεγονός αυτό, όπως και στην περίπτωση

των οξειδίων του αζώτου, σχετίζεται άμεσα με την υιοθέτηση

αποτελεσματικότερων τεχνολογιών στις διάχυτες πηγές ρύπανσης

(πετρελαιοκίνητα οχήματα, κεντρικές θερμάνσεις) καθώς επίσης και με την

απόδοση των δαπανών πολλών βιομηχανικών εγκαταστάσεων για την προστασία

του αέρα.

Επίσης σημαντικό πρόβλημα στην Κύπρο παρουσιάζει το όζον στην κατώτερη

ατμόσφαιρα, ειδικά στις περιοχές με ψηλό υψόμετρο (Διάγραμμα 4.13). Αντιθέτως,

εντός του αστικού ιστού το όζον στην Κύπρο εμφανίζει γενικά χαμηλές τιμές,

εξαιτίας της καταστροφής του κατά την χημική αντίδρασή του με πρωτογενείς

ρύπους που προέρχονται κυρίως από την κυκλοφορία. Παραδόξως το όζον είναι

ρύπος που απαντάται συχνότερα σε αγροτικές περιοχές με υψηλό υψόμετρο, παρά

σε αστικές περιοχές.



Διάγραμμα 4. 12: Ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του θείου ανά τομέα παραγωγής (Πηγή: Έκθεση Κατάσταση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των

αέριων εκπομπών της Κύπρου 2003-2005, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας)

Διάγραμμα 4. 13: Μέσες Θερινές συγκεντρώσεις Όζοντος (Πηγή: Στοιχεία δημοσιευμένα στον Ιστότοπο του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας

http://www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/)

Η Κύπρος, όπως και πολλές άλλες χώρες της Μεσογείου, επηρεάζεται από σύννεφα

σκόνης που δημιουργούνται στην έρημο της Σαχάρας και μετακινούνται εξαιτίας

της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας. Το ξηρό κλίμα της Κύπρου συνεισφέρει στην

επαναιώρηση των σωματιδίων σκόνης επιτείνοντας το πρόβλημα.

Στη συνέχεια παρουσιάζεται ενδεικτικά ο Πίνακας 4.1 με τις ετήσιες εκπομπές

αέριων ρύπων ανά τομέα παραγωγής. Με αυτό τον τρόπο δίνεται μια σφαιρική

εικόνα της ρύπανσης του αέρα εντοπίζοντας τους τομείς με το μεγαλύτερο

ποσοστό ρύπανσης. Η γεωργία και η κτηνοτροφία συμβάλουν με ένα μικρό αλλά



σημαντικό ποσοστό στη συνολική ρύπανση της ατμόσφαιρας ενώ παράλληλα

παρουσιάζονται ως η σημαντικότερη πηγή ρύπανσης από αμμωνία.

Πίνακας 4. 1: Ετήσιες εκπομπές αέριων ρύπων (σε ktn) ανά τομέα για το έτος 2004

Τομέας SO2 NOx NH3 VOC

Παραγωγή Ενέργειας 31,40 6,54 2,08

Διύλιση Πετρελαίου 0,32 0,04 0,25

Κατασκευαστική Βιομηχανία 4,32 0,53 2,62

Μεταφορές 2,41 8,34 5,68

Οικιστικά (Κεντρικές Θερμάνσεις) 2,10 0,44 0,27

Γεωργία 0,55 0,44 0,09

Αποθήκευση και Διανομή

Πετρελαιοειδών 1,25

Παραγωγή Τσιμέντου και Ασβέστη 4,27 2,03 0,08

Διαχείριση Ζωικών Αποβλήτων 5,13

Εκπομπές από Λιπάσματα 0,38

Σύνολο 45,37 18,36 5,51 12,32

Πηγή: Έκθεση Κατάσταση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των αέριων εκπομπών

της Κύπρου 2003-2005, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας

Σε σχέση με τις κλιματικές αλλαγές, έχει εκπονηθεί Στρατηγικό Σχέδιο για τον

περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, λαμβάνοντας υπόψη τόσο

τεχνικά όσο και οικονομικά κριτήρια.

Στο σχέδιο αυτό έγινε υπολογισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,

εκτίμηση της εξέλιξης των εκπομπών για τη χρονική περίοδο έως το 2020,

αξιολόγηση των προοπτικών περιορισμού των εκπομπών των αερίων του

θερμοκηπίου και εξέταση του κόστους και το οφέλους από την εφαρμογή

διαφόρων μέτρων.

Η υλοποίηση του Σχεδίου για τις Κλιματικές Αλλαγές, συνεπάγεται τη συστηματική

εφαρμογή πληθώρας μέτρων και πολιτικών, που θα επιφέρουν σημαντικές

αλλαγές. Αν και αρκετά μέτρα εμφανίζουν οικονομικά οφέλη, εντούτοις η

υλοποίηση του όλου Σχεδίου θα απαιτήσει τη δέσμευση σημαντικών κεφαλαίων.

Ο τομέας της παραγωγής και χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αποτελέσει

τη βάση επίτευξης των στόχων του Σχεδίου, με προγράμματα και μέτρα που

αποτελούν, ήδη, μέρος της ενεργειακής πολιτικής, όπως:

1. Την κατασκευή νέων συμβατικών μονάδων που θα εγκατασταθούν με

καύσιμο το φυσικό αέριο.

2. Την απόσυρση παλαιών μονάδων ατμοστροβίλων του σταθμού Μονής.



3. Την εγκατάσταση αιολικών πάρκων.

4. Την υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων στον οικιακό – τριτογενή τομέα

που θα στοχεύουν στη διείσδυση αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών

καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων.

Σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει και ο τομέας των μεταφορών, κυρίως

μέσω της ενθάρρυνσης της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς, της προώθησης

της χρήσης μικρού κυβισμού οχημάτων, της συστηματικής συντήρησης των

οχημάτων, κλπ.

Οι κυριότερες μειώσεις εκπομπών στο βιομηχανικό τομέα, θα προέλθουν από τη

διείσδυση του φυσικού αερίου σε επιλεγμένες βιομηχανικές μονάδες καθώς, επίσης

και την καύση απορριμμάτων στη βιομηχανία τσιμέντου.

Η αποτελεσματική εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου για τις κλιματικές αλλαγές

προϋποθέτει και δράσεις ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης των διαφόρων ομάδων

– αποδεκτών, καθώς και του ευρύτερου κοινού.

Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος μείωσης των εκπομπών των αερίων του

θερμοκηπίου προϋποθέτει το συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων και τη

συστηματική παρακολούθηση της πορείας υλοποίησής του. Ταυτόχρονα, θα πρέπει

να εξεταστούν τρόποι ώστε να διασφαλιστεί η μείωση των εκπομπών των αερίων

του θερμοκηπίου σε όλα τα μέτρα του σχεδίου ανάπτυξης, όπως έχει προβλεφθεί

στον αρχικό σχεδιασμό, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα.

Με βάση τα πιο πάνω, το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από Πρόταση που

υποβλήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος,

ενέκρινε, στις γενικές του αρχές το Στρατηγικό Σχέδιο και εξουσιοδότησε τον

Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος να συντονίσει τη σταδιακή

υλοποίησή του, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του δημόσιου

και ιδιωτικού τομέα και αφού αυτό διαφοροποιηθεί λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις

απόψεις των διαφόρων φορέων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κύπρος δεν είχε συμπεριληφθεί στο Παράρτημα Ι της

Σύμβασης για τις Κλιματικές Αλλαγές, δεν είχε ενταχθεί στο Παράρτημα Β του

Πρωτοκόλλου του Κιότο και δεν ήταν μέλος της ΕΕ όταν συμφωνήθηκαν οι

επιμέρους δεσμεύσεις των Κρατών-Μελών της για την πρώτη περίοδο δεσμεύσεων

(2008 – 2012). Έτσι, στα πλαίσια της από κοινού επίτευξης του στόχου του 8%

για την ΕΕ, η Κύπρος δεν έχει οποιεσδήποτε ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις

σχετικά με τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου οι οποίες

για την περίοδο 1990 – 2003 αυξήθηκαν κατά 52,1%.



Οι μονάδες αφαλάτωσης που υφίστανται σήμερα αλλά και οι μονάδες που

προγραμματίζονται στα πλαίσια υλοποίησης του Σχεδίου Αφαλατώσεων αναμένεται

λόγω της εντατικής χρήσης ενέργειας να συμβάλλουν στην παραγωγή σημαντικών

ποσοτήτων ατμοσφαιρικών ρύπων επιδεινώνοντας το πρόβλημα των κλιματικών

αλλαγών και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το θέμα των επιπτώσεων από τις

ενεργειακές ανάγκες της αφαλάτωσης, όταν αυτές ικανοποιούνται από συμβατικές

πηγές ενέργειας, με αποτέλεσμα την έκκληση θερμοκηπιακών αερίων, αναλύεται

εκτενέστερα στο κεφάλαιο 6.

4.1.2 Ενέργεια και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

Η χώρα εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την εισαγωγή ενεργειακών πόρων από

το εξωτερικό. Αυτό σε συνδυασμό με τις έντονες διακυμάνσεις στη ζήτηση (π.χ.

τουρισμός, θερμό καλοκαίρι) αυξάνει την ανασφάλεια σχετικά με την ικανότητα

κάλυψης των ενεργειακών αναγκών του νησιού. Την τελευταία δεκαετία η

κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε περίπου 70% (1954 ktoe για το

2006), ενώ η τελική κατανάλωση ενέργειας παρουσίασε αύξηση της τάξης του

35%. Το 2005 το κόστος εισαγωγής ενεργειακών πόρων ανήλθε στα 822

εκατομμύρια ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 16,2 % του κόστους των συνολικών

εισαγωγών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στο Διάγραμμα 4.14 παρουσιάζεται η κατανομή της ενεργειακής ζήτησης σε

διάφορους τομείς. Οι μεταφορές φαίνεται να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό

ζήτησης με τιμή που αντιστοιχεί στο 50,8 % της συνολικής ενεργειακής ζήτησης.

Ένα σημαντικό μέρος της κατανάλωσης αυτής οφείλεται στην πολιτική αεροπορία

ωστόσο η τιμή αυτή τονίζει την ανάγκη προώθησης μέτρων μείωσης της ζήτησης

όπως είναι η χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς και οικολογικών μέσων μεταφοράς.

Ο δεύτερος σημαντικότερος καταναλωτής ενέργειας είναι ο τομέας της βιομηχανίας

και του εμπορίου. Στον τομέα αυτό προεξέχουσα θέση καταλαμβάνει η βιομηχανία

παραγωγής τσιμέντου καθώς επίσης και η βιομηχανία τροφίμων. Τα νοικοκυριά

επίσης καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας με ένα ποσοστό που φτάνει

το 19,5% και τέλος η γεωργία κατέχει το μικρότερο ποσοστό ζήτησης το οποίο

φτάνει μόλις στο 2,2 %.



Ενεργειακή Ζήτηση

Γεωργία2.2%

Νοικοκυρία19.5%

Εμπόριο, Βιομηχανία

27.5%

Μεταφορές50.8%

Διάγραμμα 4. 14: Ενεργειακή ζήτηση (Πηγή: Υπηρεσία Ενέργειας)

Η ασφαλής και αδιάλειπτη ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας, η ανάπτυξη της

ανταγωνιστικότητας και η συνεκτίμηση των περιβαλλοντικών περιορισμών στη

θέσπιση πολιτικών, κατευθυντήριων γραμμών και προτεραιοτήτων στον τομέα της

ενέργειας, αποτελούν τους τρεις κύριους πυλώνες της εθνικής ενεργειακής

στρατηγικής.

Στο παρόν στάδιο η συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο

ενεργειακό δυναμικό της χώρας είναι μικρή και φτάνει μόλις το 4,5% της

συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης. Ειδική αναφορά στην δυνατότητα χρήσης

ΑΠΕ για τις μονάδες αφαλάτωσης γίνεται στο κεφάλαιο 7 σαν μέτρο περιορισμού

της χρήσης και επιπτώσεων από την εντατική χρήση ενέργειας. Η κάλυψη των

αναγκών του νησιού γίνεται με τη χρήση συμβατικών καυσίμων και κυρίως

πετρελαιοειδών (89,9%) (βλέπε απαιτήσεις σε ενέργεια των μονάδων αφαλάτωσης

και επιπτώσεις στο κεφάλαιο 6). Ωστόσο ένας από τους κύριους στόχους της

εθνικής ενεργειακής πολιτικής (Σχέδιο Δράσης για ΑΠΕ 2002-2010) είναι η όσο το

δυνατό μεγαλύτερη εκμετάλλευση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Στο Σχέδιο Δράσης για Ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Κύπρο

περιλαμβάνονται στόχοι όπως ο διπλασιασμός της συνεισφοράς των ΑΠΕ στο

ενεργειακό ισοζύγιο της Κύπρου από 4,5% που ήταν το 1995 σε 9% μέχρι το

2010, η αύξηση της συνεισφοράς των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρισμού από

μηδενική σε 6% μέχρι το 2010, η εξάλειψη των εμποδίων στην ανάπτυξη των ΑΠΕ

και η ενίσχυση όλων των μορφών ΑΠΕ που ήδη προσφέρονται στην Κύπρο

(αιολικής, ηλιακής, βιομάζας και φωτοβολταϊκών). Σύμφωνα με το νέο Σχέδιο

Δράσης για τις ΑΠΕ στόχος είναι η συνεισφορά των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση

ενέργειας σε ποσοστό 13% μέχρι το 2020.



Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα οδηγήσει ετησίως στην αποφυγή της αγοράς

85.000 τόνων πετρελαίου αξίας 18,8 εκατομμυρίων ευρώ για σκοπούς

ηλεκτροπαραγωγής και 280.000 τόνων αξίας 59,8 εκατομμυρίων ευρώ για την

κάλυψη των συνολικών ενεργειακών αναγκών του νησιού.

Πρωτογενείς ενεργειακές πηγές

Κάρβουνο & pet-coke5.40%

ΑΠΕ 4.70%

Πετρελαιοειδή 89.90%

Διάγραμμα 4. 15: Πρωτογενείς ενεργειακές πηγές (Πηγή: Υπηρεσία Ενέργειας)

Ο μακροπρόθεσμός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η αύξηση του ποσοστού

συμμετοχής των ΑΠΕ φτάνοντας το 20 % της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης

της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι του 2020 (Πηγή: Ευρωπαϊκή Ένωση, Γενική

Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών, Ενημερωτικό Δελτίο για τις Ανανεώσιμες

Πηγές Ενέργειας).

Πίνακας 4. 2: Αύξηση αριθμού αιτήσεων στα προγράμματα χορηγιών

Κατηγορία Αριθμός Αιτήσεων που Υποβλήθηκαν

2004 2005 2006 2007 2008

Εξοικονόμηση Ενέργειας

47 58 80 130 167

Θερμομόνωση 119 684 5567 5840 8951

Υβριδικά Οχήματα

73 254 349

Ηλεκτρικά Οχήματα

15 24

Οχήματα Χαμηλών Εκπομπών

300 877

Αντλία Θερμ. Γεωεναλλάκτης

14 13 18

Αιολικά 9 1 1 8

Ηλιακά 509 1784 3318 4915 6544

Βιομάζα 322 230 895

Φωτοβολταϊκά 247 194 244 353 343

Πηγή: Υπηρεσία Ενέργειας



Η Κυπριακή Δημοκρατία διαμέσου του νόμου Ν. 33(Ι)/2003 «περί προώθησης και

ενθάρρυνσης της χρήσης ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας» προωθεί την

εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και τη χρήση ΑΠΕ. Στα πλαίσια του εν λόγω νόμου

έχει δημιουργηθεί ειδικό ταμείο ενίσχυσης των ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας

τα έσοδα του οποίου προέρχονται από την επιβολή ενεργειακού τέλους της τάξης

του 0.22 σεντς ανά κιλοβατώρα στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Επιπρόσθετα έχει καταρτιστεί σχέδιο χορηγιών σε όσους λαμβάνουν μέτρα

εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και σε όσους κάνουν χρήση ΑΠΕ με αποτέλεσμα να

παρατηρείται αύξηση του ενδιαφέροντος προς αυτή την κατεύθυνση με σημαντική

αύξηση των αιτήσεων για λήψη των σχετικών χορηγιών (Πίνακας 4.2).

Ώθηση δίνεται επίσης στη χρήση της βιομάζας για σκοπούς θέρμανσης και ψύξης

αλλά και για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του σχεδίου χορηγιών για τις

ΑΠΕ. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει χορηγίες σε επενδύσεις που πραγματοποιούνται

στους τομείς της παραγωγής βιοκαυσίμων για μεταφορές, της εκμετάλλευσης της

βιομάζας με συμπαραγωγή ηλεκτρισμού - θερμότητας ή και ψύξης, αλλά και

τηλεθέρμανσης ή και τηλεψύξης. Εθνικός στόχος είναι η αντικατάσταση μέρους

των συμβατικών καυσίμων που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές με βιοκαύσιμα.

Παράλληλα προσδοκώντας στην επίτευξη του στόχου της βιομάζας στην

ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ που αντιστοιχεί στο 1,2 % κατά το 2010 έχει

καταρτιστεί Σχέδιο Ενθάρρυνσης της Ηλεκτροπαραγωγής από Βιομάζα και Βιοαέριο

Εκλυόμενο από Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, μέσω του οποίου

δίνονται λειτουργικές ενισχύσεις.

Επιπρόσθετα το Κράτος έχει προβεί στην κατάρτιση Πενταετούς Σχεδίου Δράσης

για την περίοδο 2006 -2010 (Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού).

Έχει προβεί στη μεταφορά της ευρωπαϊκής οδηγίας 2002/91 σχετικά με την

ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στην εθνική νομοθεσία (Ο περί ρύθμισης της

Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων Νόμος του 2006 Ν.142(Ι)/2006), καθώς

επίσης και στην μεταφορά στης οδηγίας σχετικά με την ενεργειακή σήμανση

(Energy Labels) και την παροχή πληροφοριών για την κατανάλωση ενέργειας για

τις οικιακές συσκευές καθώς και την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων που φέρουν

σήμανση CE.

Στο παρόν στάδιο τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση ΑΠΕ για

ηλεκτροπαραγωγή περιορίζεται σε ελάχιστες, μη διασυνδεδεμένες με το δίκτυο,

μικρές εγκαταστάσεις. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι η Κύπρος είναι από τις

πρωτοπόρες χώρες στην εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών για σκοπούς θέρμανσης

νερού (ηλιακοί θερμοσίφωνες). Το 90% των σπιτιών, το 80% των διαμερισμάτων



και το 50% των ξενοδοχειακών μονάδων έχει εγκατεστημένους ηλιακούς

συλλέκτες.

Οι υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με

τη χρήση συμβατικών μεθόδων παραγωγής ενέργειας με σύνδεση με το εθνικό

ηλεκτροδοτικό δίκτυο. Πιθανή πρωτοβουλία για παραγωγή ΑΠΕ για την κάλυψη

των αναγκών των μονάδων αφαλάτωσης αναμένεται να αντιμετωπιστεί θετικά από

το Κράτος ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόμενο κρίνεται απομακρυσμένο.

Στο Κεφάλαιο 7 γίνεται εκτενής αναφορά στο θέμα της χρήσης ΑΠΕ για τις

αφαλατώσεις και σε γενικές γραμμές εξάγεται το συμπέρασμα ότι είναι

προτιμότερη η δημιουργία μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ σε κατάλληλα

επιλεγμένες θέσεις με στόχο την ενίσχυση του εθνικού δίκτυο και την έμμεση

χρήση της παραγόμενης ενέργειας από τις Αφαλατώσεις.

4.1.3 Βιομηχανική ρύπανση

Το μέγεθος των βιομηχανιών στην Κύπρο, σύμφωνα με τον ρυθμό παραγωγής

τους και το ρυθμό ροής των υγρών αποβλήτων, είναι μικρό έως μέτριο. Η

βιομηχανία τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών, επεξεργασίας

ιχθύων, αναψυκτικών κλπ) αντιστοιχεί στο 57% περίπου της βιομηχανικής

δραστηριότητας στην Κύπρο, ενώ παράλληλα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός

χημικών βιομηχανιών (χρώματα, βαφές, καλλυντικά) που αντιστοιχεί στο 14%

περίπου του συνολικού αριθμού. Ένας άλλος σημαντικός κλάδος είναι τα σφαγεία

(13%). Υπάρχουν επίσης 19 βιομηχανίες στον τομέα της επιμετάλλωσης ή

επεξεργασίας των μετάλλων και δύο βυρσοδεψεία που αντιστοιχούν στο 9% των

βιομηχανιών.

Η κύρια βιομηχανική δραστηριότητα εντοπίζεται στην περιοχή της Λευκωσίας (41%

του συνολικού αριθμού εργοστασίων), της Λάρνακας (20% του συνολικού

αριθμού εργοστασίων) και της Λεμεσού (11% του συνολικού αριθμού

εργοστασίων). Ένας μεγάλος αριθμός βιομηχανιών έχει εγκατασταθεί εντός

καθορισμένων βιομηχανικών περιοχών. Παρόλα αυτά πολλές μικρές κυρίως

βιομηχανίες βρίσκονται εκτός οριοθετημένων βιομηχανικών περιοχών. Οι περιοχές

αυτές αποτελούν δυνητικές πηγές σημειακής και διάχυτης ρύπανσης για το υδατικό

και ατμοσφαιρικό περιβάλλον. Η διάθεση υγρών αποβλήτων από τις βιομηχανίες

αυτές μπορεί δυνητικά να δημιουργήσει σημειακές πηγές ρύπανσης σε περιπτώσεις

μη ορθής λειτουργίας των συστημάτων επεξεργασίας των, για τα γειτονικά υδατικά

σώματα.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση των ποσοτήτων επικίνδυνων αποβλήτων που

παράγονται στο νησί. Παρόλο που το Διάγραμμα 4.16 που ακολουθεί παρουσιάζει



μια αποσπασματικότητα είναι εύκολο να εντοπιστεί η σημαντική αύξηση των

παραγόμενων επικινδύνων αποβλήτων για το έτος 2001 σε σύγκριση με τα έτη

1995 – 1997.

Διάγραμμα 4. 16: Παραγόμενες ποσότητες επικινδύνων αποβλήτων (Πηγή: ΣΜΠΕ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013)

Θετική εξέλιξη είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αύξηση

των δαπανών του βιομηχανικού τομέα προς την κατεύθυνση προστασίας του

περιβάλλοντος. Ώθηση προς την κατεύθυνση αυτή αποτελούν επίσης και οι

διάφορες χορηγίες που παραχωρεί η Κυπριακή Κυβέρνηση στις βιομηχανίες με

στόχο τη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Στα Γραφήματα 4.17 και 4.18

παρουσιάζονται οι ετήσιες δαπάνες του βιομηχανικού τομέα με στόχο την

αντιμετώπιση της αέριας ρύπανσης και περιβαλλοντικής προστασίας.

Δαπάνες περιβαλλοντικής προστασίας

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

2001 2002 2003 2004

Έτος

Δαπ

άνη

Διάγραμμα 4. 17: Δαπάνες του βιομηχανικού τομέα για την προστασία του αέρα (Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία)



Δαπάνες περιβαλλοντικής προστασίας κατά περιβαλλοντικό πεδίο

Άλλα7.12%Απόβλητα

17.29%

Λύματα17.64%

Αέρας57.61%

Θόρυβος0.34%

Διάγραμμα 4. 18: Δαπάνες περιβαλλοντικής προστασίας κατά περιβαλλοντικό πεδίο (Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία)

Ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα που σχετίζονται με τις μονάδες

αφαλάτωσης είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση ως αποτέλεσμα της σημαντικής

κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται. Στον Πίνακα 4.3

παρουσιάζεται η ζήτηση ηλεκτρισμού από τις μονάδες αφαλατώσεις σε σχέση με τη

συνολική ζήτηση ηλεκτρισμού. Οι δυνατότητες αντιμετώπισης του συγκεκριμένου

προβλήματος με τη χρήση ΑΠΕ αναλύεται στο κεφάλαιο 7.

Πίνακας 4. 3: Προβολή της μεικτής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και της ζήτησης από αφαλατώσεις

Έτος 2008 2009 2010 2011 2012 Σύνολο

ΑΕΠ (σε Ευρώ) 11.298,3 11.781,7 12.288,3 12.816,7 13.367,7 61.552,7

GWh

Μεικτή Ζήτηση

Ηλεκτρισμού (Gross

Electicity Demand)

5.248,1 5.564,7 5.896,5 6.424,6 6.603,6 29.555,6

Ζήτηση Ηλεκτρισμού

από Αφαλατώσεις 0 0 181,3 181,3 181,3 544,0

Πηγή: National Allocation Plan for Cyprus (2008-2012), Ministry of Agriculture, Natural

Resources and Environment, Environment Service, 2007



4.1.4 Υδατικοί Πόροι Η Κύπρος χαρακτηρίζεται από έλλειψη πόρων γλυκού νερού για αντιμετώπιση των

υδρευτικών αναγκών και περιορισμού των δυνατοτήτων γεωργικής εκμετάλλευσης

των εδαφών, αλλά και την γενική παραγωγικότητα του χερσαίου οικοσυστήματος.

Η εξάρτηση της υδατικής κατάστασης από τη βροχόπτωση δεν παύει να είναι

γεγονός παρά τα κατασκευαστικά έργα υδατικής ανάπτυξης που έχουν εκτελεστεί

τα τελευταία χρόνια. Τα τελευταία 50 χρόνια προτεραιότητα του κράτους ήταν η

ανάπτυξη των υδάτινων πόρων (δημιουργία ταμιευτήρων νερού Χάρτης 4.1) και η

προώθηση μέτρων εξοικονόμησης. Παρόλα αυτά η περιορισμένη διαθεσιμότητα

νερού παραμένει γεγονός. Οι μακρές και συχνές περίοδοι ανομβρίας έχουν

καταδείξει ότι η αποθήκευση του νερού στα μεγάλα φράγματα δεν αποτελεί

εχέγγυο για την επάρκεια του μακροπρόθεσμα, αλλά επιτρέπει μόνο

βραχυπρόθεσμό προγραμματισμό.

Χάρτης 4. 1: Οι θέσεις των κυριότερων υδατοφρακτών (Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων)

Η μέση βροχόπτωση στην Κύπρο στη διάρκεια του 20ού αιώνα εμφανίζει πτωτική

τάση με μέσο ρυθμό ένα χιλιοστόμετρο το χρόνο16.

16 Πηγή: Ιστοσελίδα Μετεωρολογικής Υπηρεσίας



Η μείωση της βροχόπτωσης εντοπίζεται κυρίως στο δεύτερο μισό του αιώνα, οπότε

η συχνότητα ολιγομβρίας και ανομβρίας παρουσιάζεται αυξημένη σε σχέση με το

πρώτο μισό του αιώνα. Αυτό φαίνεται στον Πίνακα 4.4 με την κατάταξη των

υδρομετεωρολογικών ετών από το 1901-08 σε σχέση με την κανονική

βροχόπτωση της περιόδου 1961-1990.

Πίνακας 4. 4: Μέση ετήσια βροχόπτωση στις Ελεύθερες Περιοχές (κατάταξη των ετών με βάση την κανονική βροχόπτωση της περιόδου

1961-1990)

Σοβαρή Ανομβρία

Ανομβρία Ολιγομβρία Περίπου Κανονική

Περίπου Κανονική

Πολυ-ομβρία

Μεγάλη Πολυ-ομβρία

Εξαιρετική Πολυομβρία Α/A

≤ 70% 71-80% 81-90% 91-100%

101-110%

111-120%

121-130%

>130%

1 1901-02 1916-17 1915-16 1902-03 1903-04 1909-10 1913-14 1904-05

2 1931-32 1933-34 1927-28 1907-08 1905-06 1918-19 1922-23 1906-07

3 1932-33 1940-41 1956-57 1908-09 1910-11 1920-21 1928-29 1911-12

4 1963-64 1950-51 1959-60 1917-18 1912-13 1936-37 1930-31 1919-20

5 1972-73 1958-59 1971-72 1924-25 1914-15 1937-38 1938-39 1925-26

6 1990-91 1969-70 1978-79 1960-61 1921-22 1941-42 1942-43 1929-30

7 2007-08 1973-74 1981-82 1967-68 1923-24 1947-48 1944-45 1934-35

8 1989-90 1982-83 1970-71 1926-27 1949-50 1951-52 1952-53

9 1995-96 1983-84 1976-77 1935-36 1975-76 1961-62 1966-67

10 1996-97 1985-86 1977-78 1939-40 1979-80 1962-63 1968-69

11 1997-98 1993-94 1984-85 1943-44 1980-81 1974-75 12 1999-00 2004-05 1988-89 1945-46 2001-02 1987-88 13 2005-06 1994-95 1946-47 2002-03 1991-92 14 1998-99 1948-49 15 2000-01 1953-54 16 2006-07 1954-55 17 1955-56 18 1957-58 19 1964-65 20 1965-66 21 1986-87 22 1992-93 2003-04

http://www.moa.gov.cy/moa/MS/MS.nsf/DMLcyclimate_gr/DMLcyclimate_gr?OpenDocument



Παρόμοια εικόνα δίνουν και οι μέσες τιμές της βροχόπτωσης σε διάφορες

τριακονταετίες: 1901-1930: 559 χιλιοστόμετρα, 1931-1960: 524 χιλιοστόμετρα,

1961-1990: 503 χιλιοστόμετρα, 1971-2000: 462 χιλιοστόμετρα. Η βροχόπτωση

για την τελευταία τριακονταετία είναι κατά 17% χαμηλότερη από τη βροχόπτωση

στην τριακονταετία 1901-1930.

Η μέση βροχόπτωση στην τελευταία δεκαετία του αιώνα είναι επίσης μεταξύ των

χαμηλότερων τιμών για τις διάφορες δεκαετίες του αιώνα ενώ η τάση συνεχίζεται

και στα τελευταία επτά χρόνια με εξαίρεση τις χρονιές 2001 -2004. (Πίνακας 4.5).

Πίνακας 4. 5: Ετήσια βροχόπτωση στην τελευταία δεκαετία

Υδρομετεωρολογικό ΄Ετος

Ετήσια Βροχόπτωση

(mm)

% Κανονικής (1961 – 1990)

(%)

1991-1992 637 127

1992-1993 509 101

1993-1994 417 83

1994-1995 493 98

1995-1996 383 76

1996-1997 399 79

1997-1998 388 77

1998-1999 473 94

1999-2000 363 72

2000-2001 468 93

2001-2002 604 120

2002-2003 561 112

2003-2004 545 108

2004-2005 412 82

2005-2006 360 72

2006-2007 479 95

2007-2008 272 54

Μέση τιμή περιόδου 457 91

Η μέση τιμή για την δεκαετία 1991-92 μέχρι 2000-01 ήταν 452 χλστ που ήταν

90% της κανονικής της περιόδου 1961-1990.

Ο μέσος όρος βροχόπτωσης της περίοδο 1901-1970 ήταν 530mm ενώ στη

συνέχεια μειώθηκε στα 460mm (Διάγραμμα 4.19). Οι περίοδοι ανομβρίας έχουν

αυξηθεί ενώ τη δεκαετία 1990/2000 είχαμε 7 χρονιές συνεχόμενης ανομβρίας με

αποτέλεσμα τη μείωση στις απορροές των ποταμών και τη δραστική μείωση των

αποθεμάτων νερού στα φράγματα (Διάγραμμα 4.20). Οι μακροπρόθεσμες

προβλέψεις για την περιοχή από διάφορα μοντέλα παγκόσμιας κυκλοφορίας



(global circulation models) αναφέρονται σε περαιτέρω μείωση της βροχόπτωσης

και σε αύξηση της θερμοκρασίας.

Διάγραμμα 4. 19: Ετήσια Βροχόπτωση στην Κύπρο (Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων)

Οι κλιματκές αλλαγές έχουν επηρεάσει σημαντικά και την Κύπρο. Οι αλλαγές είναι

εμφανείς στην βροχόπτωση και στη θερμοκρασία.

Η μέση βροχόπτωση στην περίοδο 1991/92 - 2007/08 (17 υδρομετεωρολογικά

έτη) είναι 457 mm ή κατά 9% χαμηλότερη από την κανονική (503 mm) της

περιόδου 1961 - 1990.

Η μέση θερμοκρασία στην περίοδο 1991 - 2007 είναι 17,7οC ή κατά 0,5οC

ψηλότερη από την κανονική (17,2οC) της περιόδου 1961 - 1990.

Σύμφωνα με τους πιο πάνω ρυθμούς αναμένεται ότι μέχρι το 2030 η βροχόπτωση

θα ελαττωθεί κατά 10-15% και η θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1,0 - 1,5οC σε

σύγκριση με τις κανονικές τιμές της περιόδου 1961-1990.



Διάγραμμα 4. 20: Αποθέματα Νερού στα Φράγματα (Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων)

Η υδατική κατάσταση επιδεινώνεται με τη σταθερή αυξητική πορεία στην ζήτηση /

διάθεση νερού από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα που οφείλεται κυρίως στην

αύξηση του πληθυσμού (Διάγραμμα 4.21). Όπως εκτιμάται από το Τμήμα

Στατιστικής μεταξύ του έτους 2007 και της τελευταίας απογραφής πληθυσμού που

διεξάχθηκε το 2001 η αύξηση του πληθυσμού ανέρχεται στο 14,5% με μια ετήσια

αύξηση της τάξης του 2,28%. Η αύξηση αυτή είναι πολύ ψηλή και αν συνεχιστεί

με το ρυθμό αυτό θα υπάρξει οξεία αύξηση της κατανάλωσης νερού ανεξάρτητα

από τα μέτρα εξοικονόμησης.

Τα μειωμένα αποθέματα επιφανειακών υδάτων οδήγησαν στην υπεράντληση των

υδροφορέων, με αποτέλεσμα τα περισσότερα συστήματα υπόγειων υδάτων να

χαρακτηρίζονται σήμερα ότι βρίσκονται «σε κίνδυνο». Το μεγαλύτερο πρόβλημα

υπεράντλησης μεταξύ των υπόγειων υδροφορέων της ελεύθερης Κύπρου,

παρατηρείται στους υδροφορείς Κοκκινοχωριών, Κιτίου, Ακρωτηρίου και Πέγειας

με αποτέλεσμα τη διείσδυση του θαλάσσιου νερού στους υδροφορείς και τον

επηρεασμό της ποιότητας των υδάτων. Στις περιοχές αυτές εφαρμόζεται ειδική

νομοθεσία που μεταξύ άλλων προνοεί την παροχή άδειας για άντληση του

υπόγειου νερού με στόχο τον έλεγχο της υπόγειας στάθμης του.



Διάγραμμα 4. 21: Διάθεση Πόσιμου Νερού από Κυβερνητικά Υδατικά Έργα (Πηγή: Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων)

Τα τελευταία χρόνια στο υδατικό ισοζύγιο της χώρας προστέθηκαν σημαντικές

ποσότητες αφαλατωμένου θαλασσινού νερού (υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης

Δεκέλειας και Λάρνακας) και νερού από την επαναχρησιμοποίηση εξαγνισμένων

λυμάτων. Παράλληλα προωθήθηκε η χρήση Βελτιωμένων Συστημάτων Άρδευσης

φτάνοντας το 95% στις αρδευόμενες καλλιέργειες και εξοικονομώντας 55 εκ.

κυβικών μέτρων νερού ετησίως.

Οι μέσες συνολικές ετήσιες ανάγκες σε νερό για όλη την ελεύθερη Κύπρο

ανέρχονται σε 267 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό, από τα οποία, 30% αφορούν

τις ανάγκες για ύδρευση (για νοικοκυριά και τουριστικούς σκοπούς), 63%

αφορούν τις ανάγκες για αρδευτικούς σκοπούς (για γεωργική παραγωγή και

κτηνοτροφία), 2% για χώρους πρασίνου, 2% για βιομηχανικούς σκοπούς και 3%

για σκοπούς τεχνητού εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων. Από το 30% του

νερού που καταναλώνεται για ύδρευση ένα ποσοστό 15% περίπου χάνεται από το

σύστημα (Διάγραμμα 4.22). Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται συγκρίνοντας τις

ποσότητες που διατέθηκαν με τις αντίστοιχες ποσότητες που πληρώθηκαν από

τους καταναλωτές. Για τη μείωση του φαινόμενου αυτού απαιτείται η λήψη

περαιτέρω μέτρων παρακολούθησης, διαχείρισης και επιδιόρθωσης των

συστημάτων ύδρευσης θέμα που εξετάζεται σε κατοπινό κεφάλαιο.



Διάγραμμα 4. 22: Αποτελεσματικότητα χρήσης πόσιμου νερού (Πηγή: ΣΜΠΕ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013)

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Μελέτης που εκπονείται για την εφαρμογή των

Πολιτικών Τιμολόγησης η μέση κατανομή της Κατανάλωσης Νερού για τα χρόνια

2005 – 2007 παρουσιάζεται στον Πίνακα 4.6 ανά χρήση και Πίνακα 4.7 ανά

Υπηρεσία Νερού17.

Πίνακας 4. 6: Μέση Κατανάλωση Νερού ανά χρήση (2005 – 2007)

Χρήση m3 %

Νοικοκυριά και άλλες χρήσεις 66.108.970 28,37%

Τουρισμός 11.024.748 4,73%

Βιομηχανία 6.793.938 2,92%

Γεωργία και άλλες χρήσεις 131.947.445 56,62%

Κτηνοτροφία 7.274.918 3,12%

Άρδευση από ανακυκλωμένο 9.907.924 4,25%

ΣΥΝΟΛΟ 233.057.943 100,00%

17 ENVECO, DRAXIS, I.A.CO, Argyropoulos (2009): Οικονομική Ανάλυση της Χρήσης

Ύδατος, Υπολογισμός του Συνολικού Κόστους των Υπηρεσιών Ύδατος, Προσδιορισμός

Υφιστάμενων Επιπέδων Ανάκτησης Κόστους - Αρ. Σύμβασης ΤΑΥ 86/2007 – Ειδική Έκθεση

2.1



Πίνακας 4. 7: Μέση Κατανάλωση Νερού ανά Υπηρεσία Ύδατος (2005 – 2007)

Υπηρεσία ΕΝΤΟΣ ΚΥΕ ΕΚΤΟΣ ΚΥΕ m3 %

Ύδρευση 68.682.697 11.216.357 79.899.054 34,28%

Άρδευση 38.236.251 105.014.715 143.250.966 61,47%

Άρδευση από Ανακυκλωμένο

9.907.924 9.907.924 4,25%

ΣΥΝΟΛΟ 233.057.944 100%

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική μείωση της έκτασης των

αρδευόμενων μόνιμων καλλιεργειών (Διάγραμμα 4.23) και αύξησης των ετήσιων

καλλιεργειών με αποτέλεσμα τη καλύτερη διαχείριση και την ευελιξία χρήσης των

υδατικών πόρων με τελικό στόχο την αειφορία. Ο παράγοντας νερό λήφθηκε

σοβαρά υπόψη κατά την ετοιμασία των προγραμμάτων προώθησης των

αρδευόμενων καλλιεργειών. Όμως, λόγω της εξάντλησης των υδατίνων πόρων

του τόπου που προκαλείται από την ανομβρία, η ετήσια ποσότητα κατανάλωσης

νερού δεν είναι σταθερή αλλά κυμαίνεται από έτος σε έτος, ανάλογα με τη

διαθέσιμη ποσότητα. Οι μεγαλύτερες διακυμάνσεις / περιορισμοί αφορούν το νερό

για γεωργικές δραστηριότητες (άρδευση).

Διάγραμμα 4. 23: Εξέλιξη Ποσοστού Αρδεύσιμης Γεωργικής Γης (Πηγή: ΣΜΠΕ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα 2007-2013)

Σημειώνεται επίσης ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται υποβάθμιση της

ποιότητας τόσο των επιφανειακών όσον και υπόγειων υδατικών πόρων.



Οι κυριότεροι παράγοντες υποβάθμισης των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών

πέραν της αυξημένης χρήσης λόγω της ανομβρίας είναι:

• Η διάθεση ανεπεξέργαστων αστικών και βιομηχανικών λυμάτων σε περιοχές

που δεν καλύπτονται από αποχετευτικά συστήματα και οι παράνομες

απορρίψεις σε επιφανειακούς και υπόγειους αποδέκτες από βιομηχανικά

λύματα.

Οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων που λειτουργούν ή βρίσκονται σε φάση

κατασκευής καλύπτουν της απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ για την

επεξεργασία των αστικών λυμάτων και τις ανάγκες των μεγαλύτερων οικιστικών

συνόλων. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να υφίσταται έλλειμμα σε υποδομές του

δικτύου αποχέτευσης σε περιοχές με πληθυσμό άνω των 15.000. Το έλλειμμα αυτό

αναμένεται να καλυφθεί στο πλαίσιο των Εθνικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

της περιόδου 2007-2013. Σε ότι αφορά τις «ευαίσθητες» στα αστικά λύματα

περιοχές στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 91/271/ΕΚ, έχουν καθοριστεί δύο

περιοχές: α) η παράκτια περιοχή του νότιο- ανατολικού τμήματος της Κύπρου και

β) η περιοχή βορείως της Λεμεσού.

• Η έκπλυση αζωτούχων και φωσφορικών λιπασμάτων από τις εντατικές

γεωργικές καλλιέργειες που δημιουργούν φαινόμενα ευτροφισμού.

Η επίδραση της εντατικής γεωργίας στο περιβάλλον αποτελεί το πεδίο

ενδιαφέροντος της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη

νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Στη Κύπρο έχουν οριστεί πέντε

«ευπρόσβλητες» περιοχές για τα υπόγεια νερά οι οποίες βρίσκονται κυρίως στην

κεντρική και ανατολική πλευρά του νησιού. Οι περιοχές αυτές είναι: α) Πόλης

Χρυσοχούς, β) Κοκκινοχώρια, γ) Κίτι, δ) Πέγεια και ε) Ακρωτήρι. Η βασική αιτία

φόρτισης των περιοχών αυτών όπως έχει αναφερθεί είναι η υπερβολική χρήση

αζωτούχων λιπασμάτων στις γεωργικές καλλιέργειες.

Η Κύπρος με Υπουργικό Διάταγμα καθόρισε το Σχέδιο Δράσης για τη νιτρορύπανση

το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται στις ευαίσθητες ζώνες. Συγκεκριμένα το πρόβλημα

εντοπίζεται σε καλλιέργειες όπως οι πατάτες και τα λαχανικά και σε μικρότερο

βαθμό στα εσπεριδοειδή. Η χρήση της κοπριάς και της λάσπης πρέπει να γίνεται με

ελεγχόμενο τρόπο έτσι ώστε να αποφεύγονται προβλήματα χειροτέρευσης της

ποιότητας των νερών.

Όσον αφορά τα θέματα συγκέντρωσης φωσφόρου και φυτοφαρμάκων αυτά

βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα και δεν αναμένονται να δημιουργηθούν

οποιαδήποτε προβλήματα. Οι βασικές ζώνες που αντιμετωπίζουν

αγροπεριβαλλοντικά προβλήματα είναι οι ορεινές – ημιορεινές όπου



καλλιεργούνται τα οινοποιήσιμα αμπέλια και οι παραθαλάσσιες όπου

καλλιεργούνται τα εσπεριδοειδή και οι πατάτες. Η εφαρμογή αγροπεριβαλλοντικών

προγραμμάτων στη τρέχουσα προγραμματική περίοδο αλλά και η συνέχιση τους

στη νέα αναμένεται να μειώσει τη χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών

ουσιών.

Χάρτης 4. 2: Σταθμοί δειγματοληψιών για ύδατα κολύμβησης (Πηγή: ‘Bathing Waters Quality in Cyprus Annual Report for the 2006 Bathing Season Under Art. 13 of the

Bathing Water Quality Directive (76/160/EEC), 2006, Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment & Ministry of health)

Στο Χάρτη 4.2 σημειώνονται οι ευαίσθητες περιοχές, οι ευπρόσβλητες ζώνες

καθώς και οι σταθμοί δειγματοληψίας στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας

76/160/ΕΟΚ για τα νερά κολύμβησης.

Η επίτευξη καλής κατάστασης στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των

επιφανειακών, υπόγειων και παράκτιων υδατικών σωμάτων μέχρι το 2015

αποτελεί δέσμευση των Κρατών Μελών της Κοινότητας στο πλαίσιο εφαρμογής της

Οδηγίας –πλαίσιο 2000/60/EC για τα νερά (Water Framework Directive-WFD).

Στην Κύπρο βρίσκονται σε εξέλιξη δράσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της

οδηγίας αυτής. Κομβικό σημείο στο πλαίσιο αυτό είναι η εκπόνηση και

ολοκλήρωση σχεδίων διαχείρισης υδατικών πόρων σε επίπεδο περιοχών λεκάνης

απορροής ποταμού.

Οι μέχρι στιγμής μελέτες έχουν δείξει ότι ένας σημαντικός αριθμός υδατικών

συστημάτων έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε κίνδυνο μη επίτευξης των στόχων

της Οδηγίας.



4.1.5 Θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον

Η Κύπρος βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Τα πιο σημαντικά

χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής είναι:

• Υψηλές θερμοκρασίες: Η ελάχιστη ετήσια θερμοκρασία είναι 12οC και αυτή

φτάνει μέχρι και τους 25οC την καλοκαιρινή περίοδο. Οι υψηλές

θερμοκρασίες οφείλονται τόσο στο γεωγραφικό της μήκος όσο και στο

μικρό μέσο βάθος της θάλασσας με αποτέλεσμα να επικρατούν υψηλοί

μεταβολικοί ρυθμοί στους οργανισμούς του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

• Υψηλή αλατότητα: Η Μεσόγειος είναι η πιο αλμυρή από τις θάλασσες της

Ευρώπης καθώς η εξάτμιση είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα του γλυκού

νερού που προστίθεται σε αυτήν από την βροχή και τις εκροές των

εσωτερικών υδάτων (ετήσιο έλλειμμα γλυκού νερού περίπου 2.500 Km3

(EEA, 1999)).

• Μικρής έκτασης παλιρροιακά φαινόμενα: Η τυπική διακύμανση της στάθμης

λόγω παλιρροιακών φαινόμενων είναι μικρότερη από 50 cm, μειώνοντας με

αυτόν τον τρόπο την δυνατότητα γρήγορης αραίωσης και διασποράς

αποβλήτων.

• Ολιγοτροφικός χαρακτήρας: Η Μεσόγειος εμφανίζεται γενικά φτωχή σε

θρεπτικά συστατικά (κύρια ενώσεις του αζώτου και του φωσφόρου και

δευτερευόντως του πυριτίου), γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα χαμηλή

πρωτογενή παραγωγή και φυτοπλαγκτονική βιομάζα. Ο ολιγοτροφικός

χαρακτήρας της Μεσογείου γενικά, αυξάνει από τη Δύση προς την Ανατολή.

Ο περιοριστικός παράγοντας ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής

θεωρείται να είναι η ανεπάρκεια της θάλασσας σε φώσφορο παρά σε άζωτο.

• Μεγάλη βιοποικιλότητα: Η χλωρίδα και η πανίδα είναι από τις πλέον

πλούσιες σε αριθμό ειδών ειδικά στην παράκτια ζώνη. Τα είδη της

Μεσογείου εμφανίζουν υψηλό βαθμό διαφοροποίησης και ενδημισμού.

Συστήνουν με αυτό τον τρόπο βιοκοινωνίες που απαντούν μόνο στο

περιβάλλον αυτό.

• Υψηλός αριθμός ξενικών ειδών: Ένας μεγάλος αριθμός ειδών έχει

μεταναστεύσει στην Μεσόγειο δια μέσου της διώρυγας του Σουέζ

(Λεσεπσιανά είδη) ή έχουν μεταφερθεί από άλλες περιοχές του πλανήτη με

την βοήθεια ποντοπόρων πλοίων (Μελέτη «Priority issues in the

Mediterranean environment», ΕΕΑ 4/2006). Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα

έντονο στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Κύπρου και της Ελλάδας και



αποτελεί σημαντική πίεση για τους ενδημικούς πληθυσμούς λόγω

ανάπτυξης ανταγωνιστικών σχέσεων.

Γενικότερα η κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος της περιοχής Κύπρου

διατηρεί υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου

παρακολούθησης των νερών κολύμβησης στο πλαίσιο των απαιτήσεων της

Οδηγίας 76/160/ΕΟΚ. Τοπικού επιπέδου προβλήματα παρουσιάζονται στη παράκτια

περιοχή της Λεμεσού λόγω της παρουσίας του λιμανιού αλλά και της έντονης

αστικής και βιομηχανικής ανάπτυξης.

Η θάλασσα και οι παράκτιες περιοχές ως τελικός υδάτινος αποδέκτης είναι

ευάλωτες στην ρύπανση από αστικά, βιομηχανικά και γεωργικά λύματα. Σύμφωνα

με στοιχεία της Greenpeace, η ρύπανση από χερσαίες πηγές υπολογίζεται πως

ευθύνεται για το 44% περίπου των αποβλήτων που καταλήγουν στη θάλασσα, ενώ

από τις θαλάσσιες μεταφορές προέρχεται το 12% των αποβλήτων.

Η ρύπανση της ανοικτής θάλασσας σχετίζεται τόσο με πλοία που διασχίζουν την

περιοχή της Κύπρου όσο και με αυτά που κινούνται στην ευρύτερη περιοχή της

Ανατολικής Μεσογείου. Από τα τελευταία, 200-300 είναι τάνκερς που μεταφέρουν

πετρέλαιο και παράγωγα προϊόντα πετρελαίου στην Ευρώπη από τις

πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των

Ηνωμένων Εθνών (UNEP) το 2002, υπολογίζεται πως τα τελευταία 15 χρόνια

διέρρευσαν στη Μεσόγειο περίπου 55.000 τόνοι πετρελαίου εξαιτίας ατυχημάτων.

Οι απορρίψεις χημικών και κατάλοιπων πετρελαίου από τα πλοία από το ξέπλυμα

αντλιών και δεξαμενών, γνωστή και ως "λειτουργική ρύπανση", αποτελεί ακόμα

ένα σημαντικό παράγοντα της θαλάσσιας ρύπανσης. Σύμφωνα με την UNEP,

υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο καταλήγουν με αυτόν τον τρόπο περίπου 250.000

τόνοι πετρελαίου στη θάλασσα της Μεσογείου.

Σημαντική είναι και η επίπτωση της ποντοπόρου ναυσιπλοΐας όσον αφορά στην

εισαγωγή ξένων ειδών στην Μεσόγειο θάλασσα. Οι οργανισμοί μεταφέρονται είτε

προσκολλημένοι στα ύφαλα των πλοίων είτε μαζί με το έρμα των πετρελαιοφόρων.

Σε πολλές περιπτώσεις τα είδη αυτά εξαπλώνονται στην Μεσόγειο αντικαθιστώντας

τα ενδημικά είδη της Μεσογείου και διαταράσσοντας την ισορροπία στους

Μεσογειακούς οικοτόπους.

Στη θαλάσσια περιοχή περιμετρικά της Κύπρου δραστηριοποιούνται 560 Κυπριακά

αλιευτικά σκάφη, ενώ έντονη είναι και η παρουσία αλιευτικών σκαφών τρίτων

χωρών που αλιεύουν στα διεθνή ύδατα. Η απασχόληση στην θαλάσσια συλλεκτική

αλιεία φτάνει μόλις το 0,1 % του ενεργού απασχολούμενου δυναμικού. Το 2004 η

αλιευτική παραγωγή από κυπριακά σκάφη που δραστηριοποιούνται στη περιοχή



έφτασε 1,9 χιλιάδες τόνους. Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι τα

Μεσογειακά αλιευτικά πεδία και τα κυριότερα αλιευτικά αποθέματα βρίσκονται σε

κατάσταση υπερεκμετάλλευσης. Αυτό ισχύει τόσο για τους πληθυσμούς των

μικρών πελαγικών ψαριών (με πιθανή εξαίρεση την σαρδέλα) όσο και για τα

κυριότερα εμπορικά είδη των βενθικών αλιευμάτων, αλλά και για τα αποθέματα

των μεγάλων πελαγικών μεταναστευτικών ειδών σύμφωνα με έρευνες για τα είδη

αυτά σε όλη την Μεσόγειο θάλασσα.

Τα τελευταία χρόνια σημαντικός αριθμός ερευνητικών εργασιών

χρηματοδοτούμενων από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους των χωρών της

Μεσογείου έχει επικεντρωθεί στην μελέτη των επιπτώσεων της υδατοκαλλιέργειας

στο θαλάσσιο περιβάλλον εξετάζοντας πλήθος παραμέτρων από διάφορες οπτικές

γωνίες. Τα κύρια συμπεράσματα των ερευνών αυτών μπορούν να συνοψιστούν

στα παρακάτω:

1. Τα παραπροϊόντα της διαδικασίας εκτροφής (διαφυγούσα τροφή, περιττώματα

των ψαριών) δεν μεταβάλουν σημαντικά τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της

στήλης του νερού, ενώ η παρατηρούμενη περιορισμένη χρονικά και χωρικά

αύξηση στις συγκεντρώσεις θρεπτικών στοιχείων (κυρίως αμμωνιακά και

φωσφορικά ιόντα) δεν είναι μεγαλύτερη από αυτήν που προκαλείται από άλλες

πηγές των ουσιών αυτών και δεν επηρεάζει σημαντικά την συγκέντρωση της

χλωροφύλλης-α (Chl-a) και του συνολικού διαλυμένου άνθρακα στο νερό

(TOC) που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ευτροφισμό.

2. Οι σωματιδιακές εκπομπές των παραπροϊόντων φαίνεται να έχουν επίδραση

στις φυσικές και χημικές ιδιότητες του ιζήματος κάτω από τους κλωβούς. Η

επίδραση αυτή περιορίζεται σε μερικές δεκάδες μέτρα γύρω από τους κλωβούς

και χρονικά τους θερμούς μήνες όπου τα καλλιεργούμενα ψάρια εμφανίζουν

εντονότερο μεταβολισμό.

3. Δεν παρουσιάζεται σημαντική διαφοροποίηση της σύνθεσης του φυτοπλαγκτού

σε περιοχές ανάπτυξης υδατοκαλλιέργειας.

4. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της βενθικής

βιοποικιλότητας στις περιοχές κάτω από τους ιχθυοκλωβούς. Τα πορίσματα

μελετών σε ευρύτερες περιοχές έδειξαν ότι η αλλοίωση στην σύνθεση και τα

χαρακτηριστικά των μακροβενθικών οργανισμών είναι περιορισμένες αν και μια

αύξηση της συνολικής βιομάζας των μεγάλων βενθικών οργανισμών σε

αποστάσεις 1-10 Km θα μπορούσε να συσχετιστεί με την παρουσία μονάδων

υδατοκαλλιέργειας.



5. Αύξηση της αφθονίας, και της συνολικής βιομάζας πληθυσμών άγριων ψαριών

αλλά και μεγαλύτερη ποικιλία ειδών αυτής της κατηγορίας οργανισμών

παρατηρήθηκε σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ζώνες ανάπτυξης

υδατοκαλλιεργειών.

6. Ανησυχίες έχουν εκφραστεί από πολλούς ερευνητές για τις επιπτώσεις στην

γενετική σύσταση των άγριων πληθυσμών από τα δραπετεύοντα ψάρια των

ιχθυοκαλλιεργειών.

Στην Κύπρο λειτουργούν 7 μονάδες πάχυνσης ευρύαλων μεσογειακών ειδών.

Ακόμη στην περιοχή λειτουργούν 3 ιδιωτικοί ιχθυογεννητικοί σταθμοί, 1

εκκολαπτήριο – εκτροφείο γαρίδων στη στεριά, 3 ιχθυοτροφεία που ασχολούνται

αποκλειστικά με την πάχυνση ερυθρού τόνου και 8 μονάδες υδατοκαλλιέργειας

γλυκέων υδάτων στις οποίες περιλαμβάνονται 6 μικρά ιχθυοτροφεία πέστροφας

και 2 μονάδες παραγωγής διακοσμητικών ψαριών (ornamentals).

Οι προστατευόμενες παραθαλάσσιες περιοχής του νησιού ανέρχονται στα 6,5 km2

και καταλαμβάνουν περίπου το 8,3% της παραλιακής ζώνης της Κύπρου.

4.1.6 Εδαφικοί πόροι Το έδαφος είναι ένας σημαντικός φυσικός πόρος καθώς αποτελεί πηγή παραγωγής

τροφίμων και άλλης βιομάζας, αποτελεί μέσο αποθήκευσης, διήθησης και

μετατροπής ανόργανων και οργανικών συστατικών, νερού, ενέργειας καθώς και

διαφόρων χημικών ουσιών. Επίσης αποτελεί το οικολογικό ενδιαίτημα για

πολυποίκιλους οργανισμούς που διαβιούν στο εσωτερικό ή την επιφάνεια και

φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον για την ανθρωπότητα. Το έδαφος αποτελεί το

υπόστρωμα κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας ενώ ταυτόχρονα είναι στοιχείο του

τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι βασικοί κίνδυνοι για τους εδαφικούς πόρους είναι:

Μη ικανοποιητική επάρκεια σχεδίων και υποδομών διάθεσης των στερεών αστικών

απορριμμάτων: Στην Κύπρο λειτουργούν 5 χώροι διάθεσης απορριμμάτων, ένας σε

κάθε επαρχία, όπου γίνεται η τελική διάθεση των στερεών αποβλήτων. Σε αυτούς

περιλαμβάνεται ο ΧΥΤΑ Πάφου, ενώ οι υπόλοιποι χώροι δεν ανταποκρίνονται στις

προδιαγραφές ΧΥΤΑ. Συγκεκριμένα οι χώροι ταφής στην επαρχία Λευκωσίας και

Λεμεσού λειτουργούν με ελεγχόμενη απόθεση, ενώ οι άλλοι τρεις χώροι

λειτουργούν υπό συνθήκες ημιελεγχόμενης απόθεσης. Επίσης, στην Κύπρο

υφίσταται σημαντικός αριθμός χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης οικιακών και

άλλων στερεών αποβλήτων, οι οποίοι είναι μικρής έκτασης αλλά προκαλούν

περιβαλλοντικά προβλήματα.



Η διάβρωση των εδαφών - απερήμωση:. Η κατάσταση αυτή προκαλείται από τις

κλιματικές συνθήκες (ξηρασία, λειψυδρία, άτακτες και έντονες βροχοπτώσεις) και

από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (αποδάσωση, υπερβόσκηση, υποβάθμιση της

δομής του εδάφους). Το φαινόμενο είναι εντονότερο σε περιοχές με χαμηλή

φυτοκάλυψη όπου οι ρίζες των φυτών δεν μπορούν να συγκρατήσουν

ικανοποιητικά το έδαφος. Οι εκτάσεις που θίγονται δεν είναι πλέον σε θέση να

υποστηρίξουν τη βλάστηση. Αξίζει να τονιστεί ότι το ποσοστό της γεωργικής γης

που καλλιεργείται σε σύγκριση με τη γεωργική γη που θα μπορούσε να

καλλιεργηθεί αντιστοιχεί μόνο στο 8,57 % (2003) ενώ το ποσοστό των αροτραίων

εκτάσεων παρουσιάζει σημαντική μείωση (Διάγραμμα 4.1-18). Το φαινόμενο της

απερήμωσης προκαλεί απώλεια της παραγωγικότητας των εδαφών με αποτέλεσμα

την υποβάθμιση της γης σε άνυδρες, υπο-άνυδρες και ξηρές υπο-άνυδρες

περιοχές. Η υποβάθμιση αυτή έχει αντίκτυπο στην οικολογία των επηρεαζόμενων

περιοχών καθώς επίσης και στην ποιότητα ζωής και τα εισοδήματα των κατοίκων.

Στα πλαίσια των απαιτήσεων που απορρέουν από την Σύμβαση των Ηνωμένων

Εθνών για καταπολέμηση της απερήμωσης, η Κύπρος, (Νόμος Αρ. 23(ΙΙΙ)/1999),

καλείται να θεσπίσει Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης για την καταπολέμηση της

Απερήμωσης και την άμβλυνση των συνεπειών της ξηρασίας. Για το σκοπό αυτό

έχουν γίνει οι απαιτούμενες ενέργειες από μέρους της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος

και έχει ετοιμαστεί Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης για την Καταπολέμηση της

Απερήμωσης που αναμένεται σύντομα να μπει σε εφαρμογή.

Διάγραμμα 4. 24: Αλλαγή στην αρόσιμη γη σε σύγκριση με το ποσοστό του 1980 (Πηγή: ΣΜΠΕ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα

2007-2013)



Η διάβρωση των ακτών: Η φυσική ανεπάρκεια υδατικών πόρων και η

εκμετάλλευση των επιφανειακών υδάτων με φράγματα έχουν ως αποτέλεσμα την

μείωση της ροής των ποταμών και αντίστοιχα του φυσικού εφοδιασμού των

παράκτιων περιοχών με άμμο και άλλα φερτά υλικά. Αποτέλεσμα αυτής της

μείωσης είναι η διατάραξη της ισορροπίας μεταξύ της δημιουργίας ακτών και της

διάβρωσής τους από την θάλασσα. Με τον τρόπο αυτό όλο και περισσότερη

παράκτια έκταση υφίσταται χωρική μείωση. H ακτογραμμή της Κύπρου έχει

επηρεαστεί κατά 37,8% από τη διάβρωση. Το φαινόμενο αυτό σε συνδυασμό με

την άνοδο της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, αποτελεί

μακροπρόθεσμα σημαντική απειλή για τη νησιωτική περιοχή.

4.1.7 Βιοποικιλότητα - Χλωρίδα και πανίδα

Η γεωγραφική απομόνωση της περιοχής λόγω του νησιωτικού της χαρακτήρα

οδήγησε σε διαφοροποίηση πολλά είδη με αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών

ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας.

Πίνακας 4. 8: Προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura που μπορεί να σχετίζονται με το Σχέδιο Αφαλατώσεων στην Κύπρο

(Πηγή: Τμήμα Περιβάλλοντος, Μάρτιος 2010)

Κωδικός Ονομασία Τύπος Έκταση (ha)

CY4000002 ΧΑ ΠΟΤΑΜΙ SCI 3296

CY4000003 ΚΟΙΛΑΔΑ ΔΙΑΡΙΖΟΥ SCI 1724

CY4000006 ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΥΛΙΑ SCI 201

CY4000007 ΞΕΡΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ SCI & SPA 8815

CY5000005 ΑΚΡΟΤΗΡΙΟ ΑΣΠΡΟ-ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΡΩΜΙΟΥ SCI 2761

CY6000002 ΑΛΥΚΕΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ SCI & SPA 1712

Παραλιακή 2 (περιοχή Ξερού Ποταμού) SPA

Έτσι στη Κύπρο απαντώνται πολυάριθμοι οικότοποι που φιλοξενούν σπάνια και

προστατευόμενα είδη και στηρίζουν οικοσυστήματα με ιδιαίτερη οικολογική

σημασία. Από το 1999 άρχισε η διαδικασία επιλογής και καθορισμού των περιοχών

προστασίας του Δικτύου «ΦΥΣΗ 2000». Σε αυτές περιλαμβάνονται 59 περιοχές

προς ένταξη στο πανευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών (βλέπε Χάρτη

4.3). Η έκταση σε εκτάρια των περιοχών NATURA (SCI, SPA, SCI-SPA) ανέρχεται

στα 191.122 Ha. Στις πιο σημαντικές περιοχές του Κυπριακού καταλόγου

προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 ανήκουν η περιοχή των Αλυκών



Λάρνακας, το Βουνί Παναγιάς στη ανατολική Πάφο, το Εθνικό Δασικό Πάρκο

Τροόδους στο κέντρο του Τροόδους όρους, η περιοχή Κάβο Γκρέκο που

περιλαμβάνει το Εθνικό Δασικό Πάρκο του Κάβο Γκρέκο και η κοιλάδα Διαρίζου στα

δυτικά – βορειοδυτικά του όρους Τροόδους. Αναλυτικά στοιχεία για τις περιοχές

που μπορεί να σχετίζονται με το Σχέδιο Αφαλατώσεων αναφέρονται στο Πίνακα

4.8 πιο πάνω.

Σύμφωνα με τις πρόνοιες της Κοινοτικής Νομοθεσία, Οδηγία 92/43/EEC για τη

Διατήρηση των Φυσικών Οικοτόπων και της Άγρια Πανίδας αλλά και την εθνική

νομοθεσία Νόμος 153(Ι)/2003 περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της

Άγριας Ζωής η Κύπρος καλείται να εγκαθιδρύσει τα αναγκαία μέτρα προστασίας για

τις περιοχές Περιβαλλοντικής Σημασίας. Η ετοιμασία 12 συνολικά διαχειριστικών

σχεδίων για ισάριθμες περιοχές του Δικτύου βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Επιπλέον

ετοιμάζονται διαχειριστικά σχέδια για άλλες 13 περιοχές (μεταξύ αυτών είναι «Χα -

Ποτάμι», «Ακρωτήρι Άσπρο και Πέτρα του Ρωμιού» και «Ξερός Ποταμός»).

Οι σημαντικότερες απειλές για την βιοποικιλότητα είναι:

• Η ρύπανση του αέρα, του εδάφους και των νερών από ανθρωπογενείς

δραστηριότητες.

• Η υπέρμετρη αύξηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην παράκτια

περιοχή και οι τουριστικές δραστηριότητες κυρίως στην παράκτια ζώνη.

• Οι διάφορες δασοκομικές δραστηριότητες όπως, συγκομιδή ξυλείας,

μηχανική προετοιμασία του εδάφους, κατασκευή δρόμων και αντιπυρικών

λωρίδων και άλλες

• Τα κατασκευαστικά έργα αναπτύξεως, όπως υδατοφράκτες και άλλα

• Η εντατική γεωργία

• Η εντατική αλιεία

• Η εισαγωγή ξενικών ειδών στα οικοσυστήματα.

• Η αλλαγή χρήσης γης και η αστική ανάπτυξη

• Οι φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές, θεομηνίες και άλλες

Σήμερα στο νησί απαντώνται περισσότερα από 1960 είδη φυτών (είδη, υποείδη,

ποικιλίες και υβρίδια) εκ των οποίων τα 140 (7%) είναι ενδημικά.



Χάρτης 4. 3: Περιοχές NATURA 2000 (Πηγή: Τμήμα Περιβάλλοντος, Μάρτιος

2010)

4.1.8 Τοπίο

Το φυσικό χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ο νησιωτικός της χαρακτήρας. Στο νησί

εμφανίζεται ποικιλία παράκτιων οικοτόπων όπως βραχώδεις ακτές λιγότερο ή

περισσότερο απότομης κλίσης, αμμώδεις παραλίες με μεγάλη ή μικρή οριζόντια ή κάθετη

έκταση, ανοιχτοί και κλειστοί κόλποι, οξύληκτα ή στρογγυλεμένα ακρωτήρια κτλ,

συνθέτοντας ένα ιδιαίτερο και σημαντικής αισθητικής αξίας τοπίο.

Σήμερα ο φυσικός πλούτος, το ιδιαίτερο τοπίο και το σημαντικό πολιτισμικό απόθεμα του

νησιού αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων τουριστών κάθε χρόνο και την σημαντικότερη

πηγή εσόδων για τους κατοίκους του.

Τα πιο πάνω σχετίζονται άμεσα με τη χωροθέτηση και λειτουργία των μονάδων

αφαλάτωσης του Σχεδίου.

4.1.9 Ανθρωπογενές περιβάλλον Δημογραφικά Στοιχεία

Ο πληθυσμός της Κύπρου ανέρχεται στις 689.471 κατοίκους, σύμφωνα με τα στοιχεία

της απογραφής το 2001. Όσον αφορά το ρυθμό αύξησης του πληθυσμού, αυτός ανήλθε

στο 12,68 % (1992 – 2001). Στην αύξηση του πληθυσμού θα πρέπει να υπολογιστεί και

η αύξηση της καθαρής μετανάστευσης. Τα ποσοστά των αλλοδαπών εμφανίζονται

ιδιαίτερα αυξημένα και ανέρχονται στο 9,4%. Επομένως διαφαίνεται ότι η Κύπρος



αντιμετωπίζει εντονότατα φαινόμενα εισροής και διέλευσης οικονομικών μεταναστών,

γεγονός που δημιουργεί ανάγκες ομαλής ενσωμάτωσής τους στην τοπική οικονομία και

κοινωνία προς αποφυγή του κοινωνικού αποκλεισμού.

Στον Πίνακα 4.9 παρουσιάζονται συνοπτικά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του νησιού.

Πίνακας 4. 9: Δημογραφικά Χαρακτηριστικά της Κύπρου (Πηγή: Eurostat, 2006)

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός – Απογραφή

1992 602.000

Πληθυσμός Απογραφή 2001 689.471

Κάτοικοι ανά km2 76

% Μεταβολή πληθυσμού

1992-2001 12,68

% αλλοδαποί 9,4

% ηλικιωμένοι (>65 ετών) 11,7

Όπως σε κάθε Ευρωπαϊκή χώρα έτσι και στην Κύπρο παρατηρείται μια συνεχόμενη ροή

πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις και στα παράλια. Το 2001 το ποσοστό

του συνολικού πληθυσμού της Κύπρου που διαμένει στις πόλεις έφτασε το 68,8% του

συνόλου. Η Λευκωσία, η μεγαλύτερη πόλη της Κύπρου, καλύπτει 42,3 % του συνολικού

αστικού πληθυσμού με 200.459 κατοίκους (Διάγραμμα 4.25 – 4.27).

Διάγραμμα 4. 25: Πληθυσμός κατά επαρχία και αστική / αγροτική περιοχή για το

2001 (Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 2001, Τόμος ΙΙ Στοιχεία κατά Επαρχία, Δήμο / Κοινότητα,




Κατανομή αστικού πληθυσμού

Πάφος9.76%

Λάρνακα14.86%

Λεμεσός33.08%

Λευκωσία42.30%

Διάγραμμα 4. 26: Κατανομή αστικού πληθυσμού, 2001 (Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού

2001, Τόμος ΙΙ Στοιχεία κατά Επαρχία, Δήμο / Κοινότητα, Στατιστική Υπηρεσία)

Κατανομή Πληθυσμού ανά Επαρχία

Λευκωσία39.68%

Αμμόχωστος5.48%

Πάφος9.62%

Λάρνακα16.72%

Λεμεσός28.50%

Διάγραμμα 4. 27: Κατανομή Πληθυσμού ανά Επαρχία, 2001 (Πηγή: Απογραφή

Πληθυσμού 2001, Τόμος ΙΙ Στοιχεία κατά Επαρχία, Δήμο / Κοινότητα, Στατιστική Υπηρεσία)

Συμπερασματικά στην Κύπρο:

• Παρουσιάζονται αυξητικές τάσεις του πληθυσμού, με βασική αιτία την εισροή

οικονομικών μεταναστών.

• Παρατηρείται μετακίνηση πληθυσμού από τις περιοχές της υπαίθρου στα αστικά κέντρα.

• Σημαντική αύξηση καταγράφεται στην δημογραφική γήρανση.

Οικονομικές επιδόσεις

Η Κύπρος παρουσιάζει κατά κεφαλή ΑΕΠ, (Πίνακας 4.10), το οποίο αντιστοιχεί στο

74,2% της ΕΕ-25. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ ανέρχεται στο 80,1% του αντίστοιχου μέσου

όρου της ΕΕ-25. Το νησί παρουσιάζει ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης ο οποίος



κυμαίνεται περίπου στο 3% και υπερβαίνει κατά μία περίπου ποσοστιαία μονάδα τον

αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ-15 (2,1%).

Η κατανομή της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) στους τρεις παραγωγικούς

τομείς καταδεικνύει τα εξής:

• Ο πρωτογενής τομέας υπολείπεται σε ποσοστό συμμετοχής έναντι των άλλων δύο

τομέων,

• ο δευτερογενής τομέας συμμετέχει με μεγαλύτερο ποσοστό στην συνολική ΑΠΑ σε

σχέση με τον πρωτογενή τομέα,

• ο τριτογενής τομέας αποτελεί τον κυρίαρχο παραγωγικό τομέα κυρίως λόγω του

αναπτυγμένου τουριστικού κλάδου.

Πίνακας 4. 10: Κατά κεφαλήν ΑΕΠ, 2003 (Πηγή: Eurostat, 2006)

Δείκτες / Περιοχές Κύπρος

ΑΕΠ σε εκατ. Ευρώ 11.754,5

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ευρώ 16.300

Ως % του Μ.Ο. της ΕΕ-25 74,2

ΑΕΠ σε ΜΑΔ 13.415

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑΔ 18.600

Ως % του Μ.Ο. της ΕΕ-25 79,9

Μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης

ΑΕΠ Περιόδου 2002-2003 3,3

Γενικότερα, η οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή επικεντρώνεται στον τουρισμό. Η

υπέρμετρη ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη

δραστηριοτήτων συνδεδεμένων με την παραγωγή και την μεταποίηση. Στον Πίνακα 4.11

παρουσιάζεται η κατανομή της ΑΠΑ ανά παραγωγικό τομέα.

Πίνακας 4. 11: Κατανομή Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας κατά τομέα

παραγωγής, 2003 (Πηγή: Eurostat, 2006)

Δείκτες / Περιοχές Κύπρος

Συνολική ΑΠΑ 11.026,4

Πρωτογενής τομέας (% συμμετοχή στην ΑΠΑ) 3,7%

Δευτερογενής τομέας (% συμμετοχή στην ΑΠΑ) 19,1%

Τριτογενής τομέας (% συμμετοχή στην ΑΠΑ) 77,2%

Ξενοδοχεία και εστιατόρια (% συμμετοχή στην ΑΠΑ) 8,0%



Πρωτογενής τομέας

Ο πρωτογενής τομέας παρουσιάζει διαχρονικά καθοδική πορεία και παράγει το 3,7% της

συνολικής ΑΠΑ σε τιμές του 2003. Στη διάρθρωση της παραγωγής επικρατούν η

ελαιοκαλλιέργεια, η αμπελοκαλλιέργεια, η ιχθυοκαλλιέργεια η κτηνοτροφία και η

μελισσοκομία ενώ υπάρχει σημαντική παραγωγή σε πατάτες, σιτηρά, λαχανικά και

εσπεριδοειδή.

Οι παράγοντες που λειτουργούν κατασταλτικά στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα

είναι ο μικρός αγροτικός κλήρος, οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι, η γήρανση και το

χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης του αγροτικού πληθυσμού καθώς και η μειωμένη

ανταγωνιστικότητα των προϊόντων λόγω αυξημένου κόστους παραγωγής και μεταφοράς.

Δευτερογενής τομέας

Ο δευτερογενής τομέας παραγωγής έχει μεγαλύτερη συμμετοχή σε σύγκριση με τον

πρωτογενή τομέα με ποσοστό 19.1% στη συνολική ΑΠΑ του νησιού. Ο τομέας της

μεταποίησης, παρουσιάζει πτωτική τάση και επικεντρώνεται στον κλάδο των τροφίμων –

ποτών και καπνού, ενώ σημαντική συμμετοχή έχουν και οι κλάδοι των χημικών-

πλαστικών και πετρελαιοειδών, των προϊόντων μετάλλου και μηχανημάτων, της ένδυσης-

υπόδησης, των μη μεταλλικών ορυκτών, των ειδών από ξύλο και των επίπλων.

Τα βασικά προβλήματα του τομέα, τα οποία αποτελούν ουσιαστικά εμπόδια στην

αναπτυξιακή του πορεία, είναι το πολύ μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων με εξειδίκευση

σε δραστηριότητες χαμηλής προστιθέμενης αξίας, οι χαμηλές επενδύσεις σε σύγχρονο

τεχνολογικό εξοπλισμό και στην έρευνα, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, το

δυσανάλογα μεγάλο κόστος των μεταφορών και η μη επαρκής έμφαση στην ποιοτική

αναβάθμιση των προϊόντων και της παραγωγικής διαδικασίας.

Τριτογενής τομέας

Στη Κύπρο κυριαρχεί ο τριτογενής τομέας και ιδιαίτερα ο τουριστικός κλάδος, με

συμμετοχή 77.2% στην ΑΠΑ της περιοχής. Ο τουρισμός αποτελεί τον δυναμικότερο

κλάδο της οικονομίας, καθώς αποτελεί τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης, που τροφοδοτεί

και άλλες δραστηριότητες, ενώ παρουσιάζει διαχρονική δυναμική.

Τα κυριότερα προβλήματα του τουρισμού εστιάζονται στη μονοδιάστατη ανάπτυξη

σύμφωνα με τα πρότυπα του μαζικού τουρισμού, στη μικρής διάρκειας τουριστική

περίοδο (Απρίλιος – Οκτώβριος), στη χωρική συγκέντρωση των τουριστικών

δραστηριοτήτων σε ορισμένες περιοχές και στην ανάγκη βελτίωσης των έργων υποδομής

(θαλάσσιες μεταφορές και οδικό δίκτυο). Οι αδυναμίες αυτές επιδεινώνονται από τον



εντονότερο και αυξημένο ανταγωνισμό τόσο από νέες χώρες, όσο και από παραδοσιακούς

προορισμούς, ενώ διαφαίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης των εναλλακτικών μορφών

τουρισμού (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, συνεδριακός, θρησκευτικός, τρίτης ηλικίας,

αθλητικός, εκτός περιόδων αιχμής κλπ.)

Οι πιο σημαντικές επιδράσεις του τουρισμού στην Κύπρο είναι:

• υποβάθμιση και καταστροφή οικοσυστημάτων και βιοτόπων λόγω της ανάπτυξης

τουριστικών εγκαταστάσεων και υποδομής όπως ξενοδοχείων, διαμερισμάτων,

εστιατορίων, δρόμων, εγκαταστάσεων γκολφ, αεροδρομίων κ.λ.π.

• συμπίεση και διάβρωση των εδαφών

• πίεση στην πανίδα, τη χλωρίδα και τα απειλούμενα υπό εξαφάνιση είδη

• υπερκατανάλωση και υπεράντληση νερού από υπόγεια υδροφόρα στρώματα για

ικανοποίηση των αυξανόμενων αναγκών, αφού πολλές φορές η ζήτηση είναι κατά

πολύ μεγαλύτερη από την παροχή

• απώλεια επίγειας και θαλάσσιας βιοποικιλότητας

• αύξηση στα επίπεδα ρύπανσης από την απόρριψη στερεών και υγρών αποβλήτων

που παράγονται από τον τουρισμό.

Στο κεφάλαιο 2 πιο πάνω αναπτύχθηκε αναλυτικά η συσχέτιση της ανάπτυξης του

τουριστικού τομέα με το θέμα της ζήτησης νερού και παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι

ποσότητες που εκτιμάται ότι διατίθενται στον τουρισμό από τα διάφορα Κυβερνητικά

Υδατικά Έργα.

Σημαντικός είναι και ο ρόλος του εμπορίου, με την επισήμανση ότι η δυναμική του

κλάδου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της τουριστικής κίνησης. Λόγω του

νησιωτικού χαρακτήρα της περιοχής ο τουρισμός αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο του

τριτογενή τομέα. Η συμμετοχή των ξενοδοχείων και εστιατορίων στην ΑΠΑ αντιστοιχεί

στο 8%. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 4.12 το νησί διαθέτει 928 ξενοδοχεία και

ομοειδή καταλύματα με συνολικό αριθμό 45.209 δωματίων και 92.840 κλινών, ενώ

παράλληλα διατηρούνται τέσσερα τουριστικά κάμπινγκ με συνολικό αριθμό 2808 κλινών.

Πίνακας 4. 12: Αριθμός καταλυμάτων, δωματίων και κλινών ξενοδοχείων και

τουριστικών κάμπινγκ (Πηγή: Eurostat, 2005)

Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Τουριστικά κάμπινγκ Σύνολο

Αριθμός

καταλυμάτων

Αριθμός

δωματίων

Αριθμός

κλινών

Αριθμός


Αριθμός

κλινών

Αριθμός


Αριθμός

κλινών

928 45.209 92.840 4 2808 937 95.648



Συμπερασματικά αναφορικά με τον οικονομικό τομέα καταγράφονται τα ακόλουθα:

• Ικανοποιητικός ρυθμός ανάπτυξης.

• κυριαρχεί ο τριτογενής τομέας με ιδιαίτερη βαρύτητα να κατέχει ο τουριστικός

κλάδος,

• ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας παρουσιάζουν διαχρονικά πτωτικές

τάσεις, λόγω της υπέρμετρης τουριστικής ανάπτυξης,

• ο δευτερογενής τομέας εμφανίζει σημαντική παρουσία

• σε μικρό βαθμό παρουσιάζεται διασύνδεση του πρωτογενή με τον δευτερογενή και

τριτογενή τομέα,

• στην περιοχή υφίσταται μεγάλος αριθμός ΜΜΕ και ΠΜΕ οικογενειακού κυρίως

χαρακτήρα, με βασικά στοιχεία την εσωστρέφεια, την περιορισμένη χρήση των

ΤΠΕ, καθώς και την αδυναμία παραγωγής ανταγωνιστικών προϊόντων και

υπηρεσιών.

Αγορά εργασίας

Πίνακας 4. 13: Δείκτες απασχόλησης και ανεργίας, 2005 (Πηγή: Eurostat, 2006)

Δείκτες / Περιοχές Κύπρος ΕΕ - 25

Οικονομικά ενεργός πληθυσμός 15 ετών και άνω (χιλιάδες)

367,5 217.648,3

Οικονομικά ενεργός πληθυσμός 15 – 64 ετών (χιλιάδες) 357,5 214.679,9 Απασχόληση % απασχόλησης 15 – 64 % 68,5 63,7

% απασχόλησης γυναικών 15 – 64 58,4 56,2 % απασχόλησης ηλικιωμένων 55 – 64 50,6 42,5

Ανεργία % 5,2 9,0 % μακροχρόνιας ανεργίας (επί των ανέργων) 23,2 45,5

Ο συνολικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός ανέρχεται σε 367,5 χιλ. άτομα (Eurostat

2005). Το νησί χαρακτηρίζεται από ικανοποιητικές επιδόσεις στον τομέα της

απασχόλησης σε σχέση με την ΕΕ των 25. Ειδικότερα, το μέσο ποσοστό απασχόλησης

των ατόμων 15-64 ετών εκτιμήθηκε στο 68,5 % και είναι υψηλότερο σε σχέση με τον

μέσο ευρωπαϊκό όρο (ΕΕ - 25), με το φαινόμενο να παρουσιάζεται και στις γυναίκες με

ποσοστό απασχόλησης 58,4 % έναντι 56,2 % της ΕΕ των 25. Οι επιδόσεις ως προς τα

ποσοστά ανεργίας είναι αξιόλογες, με το ποσοστό ανεργίας να κυμαίνεται σε χαμηλά

επίπεδα (5.2% έναντι του 9% στην ΕΕ-25). Συνολικά, η εικόνα που εμφανίζει η Κύπρος

στην αγορά εργασίας συγκρίνεται θετικά με τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής

Ένωσης και βρίσκεται κοντά στο στόχο που έχει θέσει η ΕΈ, στο πλαίσιο της Στρατηγικής

της Λισσαβόνας, για πλήρη απασχόληση που περιλαμβάνει την επίτευξη έως το 2010

ενός συνολικού ποσοστού απασχόλησης 70%, ποσοστό απασχόλησης των γυναικών



60%, ποσοστό απασχόλησης των ηλικιωμένων εργαζομένων (55 έως 64 ετών) 50% και

μείωση της μακροχρόνιας ανεργίας (Πίνακας 4.13).

4.2 Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των περιοχών που ενδέχεται

να επηρεαστούν σημαντικά

Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται περιγραφή των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών των

περιοχών που ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά από την κατασκευή των μονάδων

αφαλάτωσης. Οι περιοχές αφορούν ουσιαστικά το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο θα

κατασκευαστούν οι νέες μονάδες αφαλάτωσης ή θα αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες.

Εκτενής αναφορά στις περιβαλλοντικές παραμέτρους των εν λόγω περιοχών γίνεται στις

Μελέτες Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον οι οποίες απαιτείται να ετοιμαστούν με

βάση των Νόμο 140(Ι)/2005 «Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από

ορισμένα Έργα». Στη συνέχεια παρατίθενται οι περιβαλλοντικές παράμετροι των

περιοχών Λάρνακας, Πάφου και Επισκοπής για τις οποίες έχουν ήδη ετοιμαστεί σχετικές

ΜΕΕΠ για την υφιστάμενη και προγραμματισμένες μονάδες αφαλάτωσης, αντίστοιχα, ενώ

στην συνέχεια περιγράφονται συνοπτικά τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των

περιοχών όπου λειτουργεί σήμερα η Μονάδα της Δεκέλεια, και της νέας μονάδας του

Βασιλικού.

4.2.1 Μονάδα Αφαλάτωσης Λάρνακας18

Η περιοχή στην οποία έχει κατασκευαστεί η μονάδα αφαλάτωσης δεν μπορεί να θεωρηθεί

ως ψηλής περιβαλλοντικής αξίας εφόσον στην ίδια περιοχή βρίσκεται ο διεθνής

αερολιμένας (ανάμεσα νέου και παλιού) και η μονάδα επεξεργασίας αστικών λυμάτων της

πόλης της Λάρνακας. Σημαντικό περιβαλλοντικό στοιχεία της περιοχής είναι ο

υγροβιότοπος της Αλυκής της Λάρνακας.

Όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, εκτιμάται ένα ποσοστό 2,2% στις εθνικές

εκπομπές αερίων σχετικών με «επιπτώσεις θερμοκηπίου» και όξινης βροχής οι οποίες

έχουν υπολογισθεί σαν επίπτωση λόγω της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας για παραγωγή

θα οφείλεται στη λειτουργία της μονάδας αυτής. Ο θόρυβος από την μονάδα είναι

ελάχιστα αντιληπτός ιδιαίτερα λόγω του θορύβου που ήδη προκαλείται από τις

δραστηριότητες του Αεροδρομίου, και λόγω της αραιοκατοίκησης στην περιοχή.

18 Zimmerman, R. (1999), The Larnaca seawater desalination plant . Environmental impact Assessment Report



Εικόνα 1: Χωροθέτηση Μονάδας Αφαλάτωσης Λάρνακας

Η παραλιακή βλάστηση της περιοχής είναι σχετικά πλούσια. Κατά τη μελέτη που έγινε

προ της κατασκευής της μονάδας (1999), συναντήθηκαν 41 διαφορετικά είδη φυτών. Τα

κυρίαρχα είδη που παρατηρήθηκαν είναι: Arthrocnemum macrostachyum, Halopeplis

amplexicaulis, Suaeda vera, Mesebryanthemum nodiflorum και Hymenolobbus

procumbens. Στην Μελέτη καταγράφεται ότι παρατηρήθηκαν ίχνη από ερπετά, τρωκτικά,

πουλιά και έντομα κατά μήκος όλης της ακτής. Τα έλη που υπάρχουν παρά των λιμνών,

παρουσιάζουν παρόμοια βλάστηση η οποία αποτελείται κυρίως από τα είδη που

αναφέρθηκαν παραπάνω αλλά και από Halocnemum stobilaceum, Chlamidofora

tridentate κλπ. Τα αλόφυτα καταλαμβάνουν μία έκταση γύρω στα 400 εκτάρια και

συγκεντρώνονται στις όχθες των λιμνών και επίσης διάσπαρτα στα έλη.

Όσον αφορά την Αλυκή που δεσπόζει στην περιοχή, η πηγή νερού τους είναι α) άμεση

βροχόπτωση περίπου 1.850.000m3/έτος, β) από τη λεκάνη απορροής 130.000m3/έτος,

γ) από υπόγεια ροή ύδατος 360.000m3/έτος και δ)από διείσδυση θαλάσσιου ύδατος

100.000m3/έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρατηρείται άμεση εξάτμιση της τάξης του

75% του εισερχόμενου νερού, κάτι που οδηγεί στον σχηματισμό υδάτινου όγκου στη

λίμνη μόνο κατά την περίοδο από Νοέμβριο έως Απρίλιο.



Στις αλυκές παρατηρούνται τρία είδη ζωντανών οργανισμών και αυτά είναι:

Halobacterium, Dunaliella salina και Artemia salina. H Eubranchiopoda Artemia salina

αποτελεί το κύριο μέρος της τροφής του φλαμίγκο (Greater flamingo) το οποίο είναι το

κυριότερο αποδημητικό πουλί που παραμένει στη λίμνη από το Νοέμβριο μέχρι και τον

Μάρτιο. Παρόλα αυτά, κι άλλα τοπικά ή αποδημητικά είδη πτηνών μπορεί να απαντηθούν

στις αλυκές κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Οι καλλιέργειες που απαντώνται στην γύρω περιοχή είναι κυρίως καλλιέργειες σιταριού.

Η θαλάσσια ζωή της περιοχής είναι φτωχή, συγκεκριμένα σε κατάδυση που

πραγματοποιήθηκε κατά την ετοιμασία της σχετικής ΜΕΕΠ, μόνο δύο είδη μικρών ψαριών

εντοπίστηκαν. Η διαύγεια της υποθαλάσσιας περιοχής και ο φτωχός χρωματισμός της

περιοχής υποδεικνύουν πως η πυκνότητα του πλαγκτόν είναι χαμηλή σε αυτή την

περιοχή. Ο πυθμένας της θάλασσας μπροστά από την μονάδα είναι φτωχός σε βράχους

και ανεπαρκής για την ανάπτυξη μακροάλγης. Τα συμπλέγματα άλγης είναι καλό σημείο

για εγκατάσταση ζωής και η κύρια πηγή τροφής, και αυτός είναι ο περιοριστικός

παράγοντας για την ανάπτυξη θαλάσσιας ζωής στην περιοχή.

4.2.2 Μονάδα Αφαλάτωσης Πάφου19 Η Μονάδα Αφαλάτωσης θα κατασκευαστεί κοντά στις εκβολές του ποταμού Ξερού. Η

περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολύ ήπιου τοπογραφικού

ανάγλυφου, με υψόμετρα που δεν ξεπερνούν τα 15 μέτρα πάνω από τη μέση στάθμη της

θάλασσας. Η θέση της προτεινόμενης μονάδας αφαλάτωσης βρίσκεται σε απόσταση

150m από την ακτή. Στο δυτικό όριο της μονάδας αφαλάτωσης βρίσκεται η κοίτη του

ποταμού Ξερού. Το κομμάτι της πεδιάδας που επεκτείνεται από την κοίτη του ποταμού

Ξερού μέχρι και την κοίτη του ποταμού Διαρίζου έχει κηρυχθεί ως Ζώνη Ειδικής

Προστασίας (Special Protected Area – SPA) σύμφωνα με τον Νόμο 152(I)/2003 ενταχθεί

στο πρόγραμμα «Φύση 2000». Συνολικά 60 είδη πουλιών του παραρτήματος 1 της

Οδηγίας για τα Πουλιά χρησιμοποιούν τακτικά την περιοχή, κυρίως κατά την

μεταναστευτική περίοδο. Τουλάχιστον το 1% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού του

Κοκκινοπόδαρου γερακιού και του Μελισσοφάγου επισκέπτονται την περιοχή κάθε χρόνο.

Επίσης φωλιάζουν στην περιοχή τέσσερα είδη του παραρτήματος 1. Αυτά είναι η

Τρουλουρία (Burhinus oedicnemus), η Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca), ο Tρυπομάζης

(Sylvia melanothorax) και ο Μαυροτράσιηλος (Melanocorypha calandra). Αξιοσημείωτο

χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ότι είναι η μόνη περιοχή της Κύπρου που

συγκεντρώνει τρία δέλτα ποταμών Διαρίζου Ξερού και Έζουσας.

19 TAY (2009), Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για

Μονάδα Αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην Πάφο, Αρ. Συμβολαίου ΤΑΥ 22/2008



Οι λιθολογικές φάσεις τις οποίες συναντά κάποιος περιμετρικά τις προτεινόμενης θέσης

αρχίζοντας από την πιο πρόσφατη και καταλήγοντας στην πιο παλαιά είναι: (α) άμμοι,

ιλύες, άργιλοι και χαλίκια του σχηματισμού Αλλούβιο – Κολλούβιο, Ολοκαίνου Εποχής,

Τεταρτογενούς Περιόδου (β) ασβεστιτικοί ψαμμίτες, άμμοι και χαλίκια του σχηματισμού

αποθέσεως αναβαθμίδων, Πλειστοκαίνου Εποχής, Τεταρτογενούς Περιόδου (γ) κρητίδες,

μάργες, κρητιδικοί ασβεστόλιθοι, μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι και ασβεστικοί ψαμμίτες του

σχηματισμού Πάχνας, Μέσου Μειοκαίνου Εποχής, Νεογενούς Περιόδου.

Ο Ξερός ποταμός αποτελεί τον σημαντικότερο αποδέκτη των όμβριων των γειτονικών

περιοχών κατάντη του φράγματος Ασπρόκρεμμου, ενώ τα όμβρια που δημιουργούνται

κατά τους χειμερινούς μήνες καταλήγουν τελικά στη θαλάσσια περιοχή. Ο ποταμός Ξερός

εμφανίζει ροές μόνο από βροχοπτώσεις στη λεκάνη απορροής του. Λόγω της παρουσίας

του φράγματος Ασπρόκρεμμου οι ροές κατάντη του φράγματος, όπου βρίσκεται και ο

χώρος ανέγερσης του εργοστασίου αφαλάτωσης, έχουν μειωθεί πάρα πολύ. Σε

περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων, σύμφωνα με στοιχεία του ΤΑΥ ο χείμαρρος δύναται

να μεταφέρει μεγάλο όγκο νερού. Ο χώρος κατασκευής της μονάδας αφαλάτωσης

βρίσκεται δίπλα από το Δέλτα της εκβολής του ποταμού Ξερού. Στον χώρο αυτό το

μικρότερο πλάτος του ποταμού ανέρχεται στα 120m και βάθος 2m, πλάτος αρκετά ικανό

για να απορροφήσει τουλάχιστον τα πλημμυρικά φαινόμενα που έχουν παρατηρηθεί

μέχρι σήμερα.



Εικόνα 2: Χωροθέτηση Μονάδας Αφαλάτωσης Πάφου

Το υδροφόρο τμήμα της Πάφου αποτελείται από αποθέσεις θαλάσσιων αναβαθμίδων

καθώς και αποθέσεις των σχηματισμών Λευκωσίας και Αθαλάσσας. Το πάχος του

υδροφόρου στρώματος δεν ξεπερνά τα 8m ενώ η έκταση που καλύπτει είναι 49km2

περίπου.

Στην περιοχή μελέτης δεν υπάρχουν βιομηχανικές δραστηριότητες που να συμβάλουν

στη ρύπανση της ατμόσφαιρας, καθώς επίσης και οι εκπομπές αέριων ρύπων από το έργο

αναμένεται να είναι πολύ μικρές ώστε να μην επιβάλλουν εφαρμογή ριζικών μέτρων για

τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στην περιοχή.

Η μέση βροχόπτωση στην περιοχή κατά την περίοδο 1991-2001 όπως καταμετρήθηκε

από την Μετεωρολογική Υπηρεσίας Κύπρου στους σταθμούς του Αεροδρομίου Πάφου και

της Αχέλειας είναι 395.6 και 375.7mm/έτος αντίστοιχα με τη μέγιστη βροχόπτωση να

παρατηρείται και στους δύο σταθμούς κατά το μήνα Δεκέμβριο και είναι περίπου στα 100

mm/μήνα.

Η μέση μηνιαία ταχύτητα του ανέμου στον σταθμό της Αχέλειας ανέρχεται σε 3,0m/s με

κύρια κατεύθυνση του ανέμου από ΒΑ ως ΒΔ, ενώ στο σταθμό του Αεροδρομίου Πάφου η

μέση μηνιαία ταχύτητα του ανέμου ανέρχεται σε 3,9m/s με κύρια κατεύθυνση του

ανέμου από Β ως Δ.



Η μορφολογία και η ποιότητα της ακτογραμμής έχει διαβρωθεί σε σημαντικό βαθμό τα

τελευταία χρόνια. Ο κυριότερος λόγος του φαινομένου αυτού είναι η τάση για δημιουργία

φραγμάτων με αποτέλεσμα τη διακοπή της φυσικής ροής των ποταμών της περιοχής

προς τη θάλασσα και τη συνεπακόλουθη διαταραχή του δυναμικού στερεομεταφοράς

αμμοχάλικων από τη ξηρά προς τη θάλασσα. Γενικά η ποιότητα της ακτογραμμής σε

αρκετά τμήματα της περιοχής δεν προσφέρεται για σκοπούς ψυχαγωγίας και κολύμβησης

λόγω της παρουσίας έντονων διαβρώσεων, πρανών και κροκάλων.

Η ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται ως περιοχή με καλλιέργειες. Γενικά οι

φυτείες που επικρατούν γύρω από το τεμάχιο ανέγερσης της μονάδας είναι ως επί το

πλείστον δημητριακά, εποχιακές καλλιέργειες, τριφύλλια και οπωροκηπευτικά, ενώ στην

περιοχή δεν υπάρχει οποιαδήποτε σημαντική ανάπτυξη. Πλησίον της περιοχής και σε

απόσταση περίπου 500m ΒΑ εντοπίστηκε αρχαίο μνημείο. Η ακαλλιέργητη έκταση

καλύπτεται από χαρακτηριστικούς αντιπροσώπους των φρυγανικών οικοσυστημάτων

όπως θυμάρια (Thymus ssp.), ξισταριές (Cistus ssp.), αθάνατους (Agave Americana)

κτλ. Σημαντική επίδοση στην πανίδα της περιοχής έχει η παραποτάμια βλάστηση,

Καλαμιές (Arundo ssp.) και μερίτζια (Tamarix ssp.) των εκβολών του Διαρίζου, του

Ξερού και του Εζούσα οι οποίοι διέρχονται την παράλια αυτή ζώνη.

Το κομμάτι της περιοχής όπου θα ανεγερθεί η μονάδα αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος

της από γεωργικές εκτάσεις όπου καλλιεργούνται ετήσια είδη, εποχιακά όπως και

περιβόλια με εσπεριδοειδή. Μεταξύ των γεωργικών εκτάσεων παρατηρούνται λωρίδες

από δενδροστοιχίες ως ανεμοθραύστες. Κυρίαρχο στοιχείο που διαμορφώνει το

χαρακτήρα της περιοχής όσον αφορά το χερσαίο βιολογικό περιβάλλον, είναι η παρουσία

της κοίτης του ποταμού Ξερού και η δελταϊκή του απόληξη στα δυτικά της προτεινόμενης

θέσης. Ξεχωριστό οικότοπο αποτελεί επίσης και το μέτωπο της παραλίας όπου θα

ανεγερθεί η μονάδα. Γενικά στην περιοχή που θα περατωθεί το έργο συναντώνται

τέσσερις διαφορετικοί τύποι βλάστησης: (α) φρυγανώδη βλάστηση, (β) παραποτάμια –

υδροχαρή, (γ) αλυφυτική και (δ) γεωργική με βάση τη βιβλιογραφία η περιοχή μελέτης

αποτελεί οικότοπο για ένα μεγάλο αριθμό πεταλούδων μεταξύ αυτών τρία ενδημικά, ένα

πολύ σπάνιο (Yptima osterope) και τρία σχετικά σπάνια (Chilades trachylus,

Pseudophilotes ricrama, Gegens pumillo) είδη. Η περιοχή αποτελεί επίσης ένα σημαντικό

χώρο για την άγρια πανίδα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως ένα κομμάτι του

ποταμού Ξερού μέχρι και την κοίτη του ποταμού Διαρίζου έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα

SPA (Special Protected Areas) του NATURA 2000 για τα πουλιά και βρίσκεται υπό

καθεστώς ειδικής προστασίας. Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει κυρίως κοινά είδη

χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Όσον αφορά τη θαλάσσια περιοχή, χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα λόγω

της ολιγοτροφικής κατάστασης (νερά φτωχά σε θρεπτικά συστατικά) και της υψηλής



αλατότητας που παρατηρείται. Η περιοχή καλύπτεται σε κάποιες περιοχές από Ποσειδώνια

η οποία άλλοτε εμφανίζεται σε μεγάλης έκτασης συστάδες Posidonia oceanida («λιβάδια»

ή «λειμώνες») και άλλοτε εμφανίζονται μικρότερες διάσπαρτες συστάδες (patches).

Η Posidonia Oceanica, είναι ένα είδους αγγειόσπερμου, το οποίο αναπτύσσεται σε

εκτεθειμένο ή ελαφρά προστατευμένο υποπαράλιο περιβάλλον σε ανοικτές ακτές ή σε

κορυφές κόλπων. Η ποσειδώνια δείχνει προτίμηση σε γενικώς σταθερά υποστρώματα

καλυμμένα με σχετικά χονδρόκκοκη άμμο, καλή κυκλοφορία και καλά αεριζόμενο νερό.

Η ανάπτυξη της λαμβάνει χώρα από την επιφάνεια έως βάθους 30-40 μ. σε ιδανικές

συνθήκες διαφάνειας των υδάτων, δημιουργώντας ομοιογενή και πυκνά υποθαλάσσια

λιβάδια. Σε περιοχές με έντονη κυματική δράση, η βλάστηση είναι εκτεθειμένη, με

αποτέλεσμα να αποκόβονται τα φύλλα και να απομακρύνεται το ίζημα και το φυτό

σταδιακά να χάνει έδαφος. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η μετατροπή του ομοιογενούς

λιβαδιού σε ανοικτή έκταση με σκόρπιες τούφες P. Oceanica.

Από οικολογικής άποψης, τα λιβάδια ποσειδώνιας αποτελούν πρωταρχική πηγή

πρωτογενούς παραγωγής στα ρηχά νερά, και συνεπώς σημαντική πηγή τροφής για

πολλούς οργανισμούς, σταθεροποιούν τους μαλακούς πυθμένες και παρέχουν κάλυψη σε

πολλούς οργανισμούς. Ως αποτέλεσμα, πολλά ζώα βρίσκονται συχνά μέσα στα λιβάδια

ποσειδώνιας.

Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν20 τα λιβάδια ποσειδώνιας μπορούν να αντεπεξέρθουν σε

σημαντικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και της κίνησης των νερών ωστόσο

επηρεάζονται από τις μονάδες αφαλάτωσης καθώς απαιτούν συγκέντρωση των αλάτων

στο νερό σε ποσοστά μεταξύ 36% και 39%. Επιπρόσθετα παρουσιάζουν ευαισθησία σε

περιπτώσεις αύξησης των θρεπτικών συστατικών των υδάτων. Η μελέτη του Manuel

Lattorre (2005) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διάθεση της άλμης θα πρέπει να

αποφεύγεται σε εκτάσεις με ποσειδώνια. Σε περιπτώσεις όπου αυτό δεν είναι δυνατό, η

εκροή της άλμης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 38,5 psu (practical salinity units) σε

ποσοστό 25% του συνολικού χρόνου εκροής ενώ παράλληλα η συγκέντρωση των

αλάτων δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 40 psu σε ποσοστό 5% του συνολικού χρόνου

εκροής. Με αυτό τον τρόπο σύμφωνα με τα αποτελέσματα την εν λόγω μελέτης θα

αποφευχθεί ο σημαντικός περιορισμός των εκτάσεων της ποσειδώνιας ως αποτέλεσμα της

αυξημένης συγκέντρωσης αλάτων στη θάλασσα. Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι η

ευαισθησία της ποσειδώνιας στην εκροή της άλμης είναι εντονότερη σε εκτάσεις που

βρίσκονται σε μικρότερα βάθη σε σχέση με αυτές που βρίσκονται σε μεγαλύτερα βάθη,

20 Manuel Latorre (2005), Environmental impact of brine disposal on Posidonia seagrasses



για το λόγο αυτό μπορεί να επιλεγεί ως λύση η τοποθέτηση του αγωγού εκροής σε

μεγαλύτερα βάθη κάτι που ωστόσο αυξάνει σημαντικά το κόστος κατασκευής.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η εργαστηριακή μελέτη του Manuel Lattorre (2005) κατέδειξε

πως η αύξηση της συγκέντρωσης των αλάτων σε τιμές κοντά στις 50 psu οδηγεί στο

θάνατο του 100% των φυτών της ποσειδώνιας. Θνησιμότητα της τάξης του 50% των

φυτών παρατηρήθηκε σε συγκεντρώσεις αλάτων κοντά στις 45 psu ενώ σε

συγκεντρώσεις 40 psu η θνησιμότητα μειώνεται στο 27% του συνολικού πληθυσμού της

ποσειδώνιας. Παράλληλα παρατηρήθηκε ότι η αύξηση της συγκέντρωσης των αλάτων

μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης των φυτών.

Γενικότερα οι επιπτώσεις των μονάδων αφαλάτωσης στα λιβάδια ποσειδώνιας σε

πραγματικές συνθήκες δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς και για το λόγο αυτό δεν είναι

γνωστές οι πραγματικές διαστάσεις των επιπτώσεων της άλμης στην ποσειδώνια.

Σύμφωνα με την ΜΕΕΠ που διεξάχθηκε για την εν λόγω περιοχή οι επιπτώσεις της άλμης

στην ποσειδώνια αναμένεται ότι θα περιορισθούν σε ακτίνα 200-300 μέτρων από το

σημείο απόρριψης. Οι εκτιμήσεις αυτές ενισχύονται από τις παρατηρήσεις που έχουν γίνει

στις υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στο νησί.

4.2.3 Μονάδα Αφαλάτωσης Επισκοπής21 Η Μονάδα Αφαλάτωσης Επισκοπής θα ανεγερθεί στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής,

εντός της δικαιοδοσίας των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου. Η περιοχή ανέγερσης

βρίσκεται ανατολικά του ποταμού Κούρη, με το ανατολικότερο άκρο της να εκτείνεται

1500 περίπου μέτρα νότια της κοίτης του ποταμού. Η περιοχή εκτείνεται βόρεια της

ακτής σε απόσταση 900 περίπου μέτρων, περικλείοντας εντός των ορίων της,

καλλιέργειες γεωργικής γης (κυρίως δημητριακά), Μονάδα Παραγωγής Γαρίδων και

Ιχθυοτροφείο Παραγωγής Γόνων. Η άμεση περιοχή μελέτης καλύπτεται κυρίως από

καλλιέργειες δημητριακών και κάποια είδη παραλιακών αλόφυτων στο νοτιοανατολικό

της μέρος.

Οδική πρόσβαση προς την περιοχή μελέτης προσφέρεται από σειρά υφισταμένων

χωματόδρομων που διακλαδώνονται προς την παράλια του κόλπου Επισκοπής από τον

δρόμο από το Κούριο προς το Ακρωτήρι. Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης αναμένεται να

κατασκευαστεί από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας

Λεμεσού (ΣΥΛ) αγωγός, ο οποίος και θα συνδέει το Σταθμό Αφαλάτωσης με υφιστάμενο

αγωγό, που καταλήγει σε αντλιοστάσιο του ΣΥΛ. Η Α.Η.Κ. προτίθεται να μεταφέρει

ηλεκτρισμό μέσω δύο υπόγειων καλωδίων τάσης 11 kV. Η ηλεκτροδότηση θα γίνει από

21 ΤΑΥ (2002), Environmental Impact Assessment and siting study for the Limassol desalination plant in the

area of Akrotiri -Episkopi



τον υποσταθμό Κολοσσίου και θα ακολουθήσει υφιστάμενους δρόμους μέχρι τον ποταμό

Κούρη. Στη συνέχεια τα καλώδια θα τοποθετηθούν κατά μήκος του ποταμού, μέχρι την

παράλια, σύμφωνα με προτεινόμενη διαδρομή του ΤΑΥ.

Εικόνα 3: Χωροθέτηση Μονάδας Αφαλάτωσης Επισκοπής

Η γεωλογική σύσταση του εδάφους αποτελείται κυρίως από αλλούβιο, αποθέσεις

αναβαθμίδων, μάργες και μαργαϊκούς ασβεστόλιθους, και ανήκει στον ευρύτερο

Σχηματισμό Επισκοπής. Λιθολογικά ο τελευταίος, αποτελείται από ιλυόλιθους,

ασβεστολουίτες, ραδιολαριτικούς κερατόλιθους και πηλίτες, ενώ σε μικρότερο ποσοστό,

από χαλαζιακούς και ασβεστολιθικούς ψαμμίτες.

Η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει σημαντικότατο υδρολογικό ενδιαφέρον λόγω της

παρουσίας του Υδροφορέα Ακρωτηρίου. Ο Υδροφορέας αυτός αποτελείται από πλειο-

πλειστοκαινικά ιζήματα, κυρίως ιλύ, αμμοχάλικες και κροκάλες. Φακοί από λεπτόκοκκα

ιζήματα (κυρίως ιλύ), παρεμβάλλονται στα υδροφόρα στρώματα. Στα βαθύτερα

στρώματα παρουσιάζονται σε μερικές γεωτρήσεις ψαμμίτες και ασβεστιτική άμμος. Η

ακτογραμμή στην άμεση περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από αμμο-χαλικώδεις παραλίες

και μικρούς γκρεμνούς ύψους μέχρι τριών μέτρων. Η θαλάσσια περιοχή είναι αρχικά

πετρώδης αλλά γίνεται αμμώδης σε βάθος από 5 μέχρι 10m και στη συνέχεια αμμο-

λασπώδης από τα 20 μέχρι τα 30m.



Για την περιοχή του Ακρωτηρίου η μέση μηνιαία βροχόπτωση για την περίοδο 1961-1990

ανέρχεται στα 408mm. Για την περιοχή Λεμεσού, η μέση μηνιαία ταχύτητα του ανέμου

ανέρχεται στα 3,1m/s σε ύψος 10m και στα 4,4m/s σε ύψος 7m., με δυτική κυρίως

κατεύθυνση. Στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται νότια της περιοχής της μονάδας

επικρατούν κυρίως δυτικοί (40% ετησίως), και βορειοδυτικοί (25% ετησίως) άνεμοι. Οι

ταχύτητες του ανέμου στο μεγαλύτερό τους ποσοστό (περίπου το 75%) είναι

χαμηλότερες από 9,75m/s.

Τα επίπεδα θορύβου στο χώρο είναι σχετικά χαμηλά, αφού η ανάπτυξη στην περιοχή

είναι περιορισμένη, ενώ υπάρχει περιορισμένη επίσης ανάπτυξη οδικού δικτύου. Τα δύο

ιχθυοτροφεία που υπάρχουν στην περιοχή μελέτης συνιστούν απομονωμένες πηγές

θορύβου. Η περιοχή αποτελεί γεωργική περιοχή χωρίς οποιαδήποτε κατοίκηση στην

άμεση περιφέρεια. Το καθεστώς της κάτω από τις Αγγλικές Βάσεις καθιστά οποιαδήποτε

ανάπτυξη δύσκολη.

Στην ευρύτερη περιοχή παρατηρήθηκαν 8 φυτοκοινωνίες: παραλιακά φρύγανα,

παραλιακά αλόφυτα, αλόφυτα αλμυρών βάλτων, αλόφυτα λιμνοθάλασσας, αλόφυτα

χέρσας γης, φυτά βάλτων γλυκού νερού, παρυδάτια είδη και συναθροιστικά. Οι πρώτες 7

φυτοκοινωνίες όπως και η εγγύτητα μεταξύ τους δημιουργεί ένα μωσαϊκό

οικοσυστημάτων με την συνεπακόλουθη ποικιλομορφία της πανίδας της περιοχής. Λόγω

της μοναδικότητας αυτού του μοναδικού βιολογικού φαινομένου στην Κύπρο, η περιοχή

του Ακρωτηρίου θεωρείται ως ένα βιοσύστημα εξέχουσας επιστημονικής σημασίας. Από

τα 106 φυτά που παρατηρήθηκαν στην περιοχή πέντε είδη είναι σημαντικά λόγω της

περιορισμένης κατανομής τους στην Κύπρο. Η πληθώρα των εντόμων που βιώνουν σε

αυτούς τους βιότοπους επιβεβαιώνεται από τον αριθμό ημερόβιων λεπιδόπτερων που

έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή Ακρωτηρίου που αποτελούν το ήμισυ περίπου (44%)

του συνολικού αριθμού ειδών στην Κύπρο. Ένα είδος βατράχου και μία σαύρα

θεωρούνται τα πιο σημαντικά για τους ακόλουθους λόγους.

• Hyla arborea savignyi: Οι υδροβιότοποι του Ακρωτηρίου, και ειδικά η κοίτη του

ποταμού Κούρη και ο βάλτος Φασουρίου είναι ένας από τους σημαντικότερους

χώρους αναπαραγωγής αυτού του είδους βατράχου.

• Acanthodactylus boskianus schreiberi: Κυπριακή ενδημική σαύρα αμμωδών

εκτάσεων/αμμοθυνών, με περιορισμένη κατανομή για πληθυσμούς, λόγω της

τουριστικής ανάπτυξης. Βρέθηκε πολυάριθμη στην περιοχή λόγω της μη

καταστροφής των βιοτόπων της.

Η οικολογική σημαντικότητα της πολυμορφίας των βιοτόπων Ακρωτηρίου είναι εμφανής

από τη βιοποικιλομορφία των ειδών πτηνών που συχνάζουν στην περιοχή: 181 είδη,

δηλαδή λίγο περισσότερο του 50% των ειδών πτηνών που έχουν καταγραφεί στην



Κύπρο. Στην άμεση περιοχή μελέτης περίπου 4 km περιμετρικά του τεμαχίου κατασκευής

της μονάδας δεν υπάρχει οποιοσδήποτε σημαντικός βιότοπος. Ο χώρος που καλύπτει

ολόκληρη η περιοχή χρησιμοποιείται σήμερα για γεωργικούς σκοπούς. Η κατασκευή της

μονάδας σύμφωνα και με την ΜΕΕΠ που έχει διεξαχθεί δεν αναμένεται να επηρεάσει

σημαντικά το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Το γεγονός ότι έχει χωροθετηθεί εντός

γεωργικής γης και σε σημαντική απόσταση από το βιότοπο Ακρωτηρίου συμβάλει

σημαντικά στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Όσον αφορά το θαλάσσιο βιολογικό περιβάλλον, στον καθαρά ολιγοτροφικό κόλπο της

Επισκοπής υπάρχει μία αύξηση του λεπτόκοκκου υποστρώματος από τα ξέβαθα προς τα

βαθύτερα νερά. Ο αριθμός των ειδών που έχει παρατηρηθεί στον Κόλπο της Επισκοπής

κυμαίνεται ανάλογα με το βάθος, όπως και ο αριθμός των ατόμων. Γύρω στα 30 – 40m

όπου η αναλογία λάσπης και άμμου είναι περίπου η ίδια, παρατηρείται ο μεγαλύτερος

αριθμός ειδών. Η βιομάζα είναι και αυτή χαμηλή. Η χλωρίδα συνίσταται κυρίως από τα

είδη Cymodocea nodoca, Caulerpa profilera και Halophyta stipulacea. Βασική πανίδα που

έχει παρατηρηθεί στην περιοχή είναι τα εχινοδέρματα, και συγκεκριμένα τα είδη

Astropecten jonstoni, Astropecten bispinosus, Echinocardium cordatum, Echinocardium

mediterraneum, H. tubulosa, Oph. pentagona.

Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής που βρίσκεται σε ακτίνα περίπου 4km γύρω από τον

χώρο της μονάδας χρησιμοποιείται κυρίως για γεωργικούς σκοπούς. Ανάλογα με την

χρονική περίοδο έχουν καλλιεργηθεί διάφορα είδη φυτειών στην περιοχή του

Ακρωτηρίου, αλλά τα πιο πρόσφατα είναι κυρίως: Αμπέλια, Εσπεριδοειδή, Λαχανικά,

Ελαιόδεντρα, Αβοκάντο, Δημητριακά και Τριφύλλια.

4.2.4 Μονάδα Αφαλάτωσης Δεκέλειας22 Η Μονάδα Αφαλάτωσης της Δεκέλειας ήταν η πρώτη Μονάδα που κατασκευάστηκε η

οποία λειτούργησε τον Απρίλιο του 1997 και είχε δυναμικότητα 40,000 κυβικά μέτρα

νερού την ημέρα. Η Μονάδα αυτή εξυπηρετεί τις υδρευτικές ανάγκες της Ελεύθερης

περιοχής Αμμοχώστου και μέρος των αναγκών της Λάρνακας και της Λευκωσίας. Η

Μονάδα από τον Ιούλιο του 2008 επεκτάθηκε κατά 10.000 m3/ημέρα και από τον Απρίλιο

2009 κατά ακόμα 10.000m3/ημέρα, ούτως ώστε η συνολική παραγωγή να είναι σήμερα

60.000 m3/ημέρα.

Το Συμβόλαιο για την κατασκευή και λειτουργία της Μονάδας Αφαλάτωσης Δεκέλειας

ανατέθηκε κατόπιν προσφορών στην Κοινοπραξία CARAMONDANI BROS LTD και

CARAMONDANI DESALINATION PLANTS LTD στην τιμή των €0,92 ανά κυβικό μέτρο

νερού, ενώ στη Λάρνακα ανατέθηκε στην εταιρεία LARNACA WATER PARTNERS

22 http://www.cyprus.gov.cy/moa/wdd/Wdd.nsf/



(κοινοπραξία των εταιρειών IDE και OCEANA από το Ισραήλ) στην τιμή των €0,68 ανά

κυβικό μέτρο. Η διαφορά στην τιμή αγοράς του νερού από την Κυβέρνηση οφείλεται στο

γεγονός ότι με την πρόοδο της τεχνολογίας το κόστος του αφαλατωμένου νερού διεθνώς

παρουσίαζε μείωση.

Η Μονάδα Αφαλάτωσης Δεκέλειας εξαγοράστηκε από την Κυβέρνηση το 2005 κάνοντας

χρήση του σχετικού όρου του Συμβολαίου. Ακολούθως, η Κυβέρνηση προχώρησε στην

προκήρυξη προσφορών για την Ανακαίνιση, Λειτουργία, Συντήρηση και Πώληση νερού

στο ΤΑΥ για περίοδο 20 ετών. Το Συμβόλαιο ανατέθηκε στην εταιρεία CARAMONDANI

DESALINATION PLANTS LTD στην τιμή των €0,64/m3. Η 20ετής περίοδος ξεκίνησε το

Μάιο του 2007 και θα λήξει τον Μάιο του 2027.

Εικόνα 4: Χωροθέτηση Μονάδας Αφαλάτωσης Δεκέλεια

4.2.5 Μονάδα Αφαλάτωσης Βασιλικού23 Στις 13/03/09, υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου και

Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, μέσω του Τμήματος

23 http://www.cyprus.gov.cy/moa/wdd/Wdd.nsf/



Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ), για την πώληση αφαλατωμένου νερού στο ΤΑΥ από τη

μονάδα αφαλάτωσης της ΑΗΚ, που θα ανεγερθεί στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό

Βασιλικού. Με τον τρόπο αυτό η ΑΗΚ με τη Μονάδα Αφαλάτωσης στο Βασιλικό θα

βοηθήσει στην υλοποίηση της πολιτικής της κυβέρνησης για απεξάρτηση της ύδρευσης

από τις καιρικές συνθήκες.

Η μονάδα αφαλάτωσης θα λειτουργήσει σε δύο χρόνια από την ημερομηνία κατακύρωσης

του σχετικού συμβολαίου και θα έχει δυνατότητα παραγωγής 50000 κυβικά μέτρα

ημερησίως. Η τιμή πώλησης στο ΤΑΥ θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις τιμές άλλων

Μονάδων που τροφοδοτούν το ΤΑΥ. Το έργο περιλαμβάνει επίσης προσωρινή μονάδα

αφαλάτωσης που θα λειτουργήσει σε οκτώ μήνες από την ημερομηνία κατακύρωσης του

σχετικού συμβολαίου και θα καλύψει τις ανάγκες υδροδότησης μέχρι την οριστική

λειτουργία της μόνιμης μονάδας.

Με βάση τη διεθνή και Κυπριακή πρακτική καθώς επίσης στη βάση τεχνικών, οικονομικών

και περιβαλλοντικών κριτηρίων, η τεχνολογία της αντίστροφης ώσμωσης κρίθηκε η πιο

κατάλληλη τεχνολογία για την μονάδα που θα εγκατασταθεί στον Ηλεκτροπαραγωγό

Σταθμό Βασιλικού.

Εικόνα 5: Χωροθέτηση Μονάδας Αφαλάτωσης Βασιλικού (ΑΗΚ)



5. Παρουσίαση σε γενικές γραμμές των εναλλακτικών

δυνατοτήτων που εξετάσθηκαν και τους λόγους για τους

οποίους επελέγησαν οι εξετασθείσες εναλλακτικές

δυνατότητες

5.1 Περιγραφή Εναλλακτικών Δυνατοτήτων που εξετάσθηκαν

Στο Κεφάλαιο αυτό γίνεται παρουσίαση σε γενικές γραμμές των εναλλακτικών επιλογών

που εξετάσθηκαν και οι λόγοι για τους οποίους επιλέγεται το Σχέδιο Αφαλατώσεων.

Ουσιαστικά, βασικός στόχος του Σχεδίου Αφαλατώσεων είναι η απεξάρτηση της ύδρευσης

από τις καιρικές συνθήκες, και η εναλλακτική λύση αντί αυτή του Σχεδίου Αφαλατώσεων,

είναι η εισαγωγή νερού από άλλες χώρες, κάτι που δοκιμάστηκε το 2008 ως η ύστατη

λύση εφόσον οι αποθηκευμένες ποσότητες νερού είχαν φθάσει σε σχεδόν μηδενικές

καταστάσεις.

Το έτος 2008 η Κύπρος αντιμετώπισε τη δεύτερη χειρότερη υδρολογική χρονιά της

τελευταίας εκατονταετίας με ελάχιστη εισροή νερού στα φράγματα. Η βροχόπτωση ήταν

μόλις 272,3 χιλιοστόμετρα, 54% της κανονικής και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την

περιορισμένη ροή του νερού στα φράγματα. Προς αντιμετώπιση του σοβαρού

προβλήματος του ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου αποφασίστηκε η μεταφορά νερού µε

δεξαμενόπλοια από την Ελλάδα, συνολικής ποσότητας 8,00 εκατ. κυβικά μέτρα νερού και

για το σκοπό αυτό διατέθηκαν 50 εκατομμύρια ευρώ. Το έλλειμμα αυτό αν δεν

καλυπτόταν με την εισαγωγή νερού από την Ελλάδα, θα οδηγούσε σε μεγάλες

περιπέτειες την οικονομία του τόπου αφού η τουριστική βιομηχανία και άλλοι βασικοί

τομείς θα πλήττονταν σε μεγάλο βαθμό.

Η συγκεκριμένη λύση, για πολλούς και ευνόητους λόγους, όπως περιβαλλοντικούς,

κοινωνικού, οικονομικούς αλλά και εθνικούς, δεν μπορεί να αποτελεί εναλλακτική λύση

του σχεδίου αφαλατώσεων, και ως εκ τούτου, ο στόχος απεξάρτησης από τις καιρικές

συνθήκες κρίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί μόνο με Αφαλατώσεις.

Παρόλα αυτά, στην συνέχεια, εξετάζεται το σενάριο καλύτερης υδατικές διαχείρισης με

μια σειρά από μέτρα και κατά πόσο αυτά από μόνα τους και συναθροιστικά θα μπορούσαν

να προσφέρουν τις επιπρόσθετες ποσότητες που εκτιμάται ότι απαιτούνται προς κάλυψη

του ελλείμματος. Το πιο πάνω σενάριο καθώς και το σενάριο των Αφαλατώσεων

πλαισιώνονται από το το σενάριο συνέχισης της υφιστάμενης κατάστασης με στόχο να

διαφανεί η απόκλιση της υφιστάμενης κατάστασης με τα δύο άλλα σενάρια.

Έτσι, οι εναλλακτικές επιλογές που εξετάζονται είναι οι εξής:

Συνέχιση υφιστάμενης κατάστασης - Μηδενική Λύση



Μέτρα καλύτερης υδατικής διαχείρισης προς εξοικονόμηση νερού/ αύξηση

διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση – Εναλλακτική Λύση

Παραγωγή αφαλατωμένου νερού προς πλήρη απεξάρτηση ύδρευσης – Κύρια Λύση

Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα τρία εναλλακτικά σενάρια.

5.1.1 Συνέχιση Υφιστάμενης Κατάστασης – Μηδενική Λύση

Η υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με την διαθεσιμότητα υδατίνων πόρων έχει αναλυθεί

επαρκώς σε προηγούμενα κεφάλαια. Από την ανάλυση αυτή διαφάνηκε ότι στο παρόν

στάδιο, κατά το οποίο λειτουργούν δύο μόνο μονάδες αφαλάτωσης (Λάρνακας και

Δεκέλειας), η Κύπρος αντιμετωπίζει ήδη συχνά προβλήματα λειψυδρίας, ενώ η ανάλυση

των σεναρίων μελλοντικής αύξησης της ζήτησης νερού υποδεικνύει την επιτακτική

ανάγκη έγκαιρης επίλυσης των προβλημάτων λειψυδρίας που υπάρχουν και που θα

αυξηθούν στο άμεσο μέλλον.

Παρόλο που το Κράτος καταβάλει σημαντικές προσπάθειες αντιμετώπισης του

προβλήματος με τη λήψη διαφόρων μέτρων όπως είναι η κατασκευή φραγμάτων, η

εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης νερού, η χρήση ανακυκλωμένου νερού για σκοπούς

άρδευσης και εμπλουτισμού υπόγειων υδροφορέων και η δημιουργία υδατικής

συνείδησης στο κοινό, εντούτοις το πρόβλημα της έλλειψης νερού παραμένει. Αυτό

οφείλεται στο γεγονός ότι η Κύπρος εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις κλιματικές

συνθήκες και τη βροχόπτωση για την εξασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων σε νερό.

Το πρόβλημα αυτό αναμένεται να γίνει εντονότερο τα επόμενα χρόνια καθώς η ζήτηση

αναμένεται να αυξηθεί εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και της αναμενόμενης

ανόδου του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων του νησιού, ενώ παράλληλα και σύμφωνα

με μερικές ενδείξεις για τις κλιματικές αλλαγές είναι δυνατή και η περαιτέρω μείωση της

ποσότητας των ετήσιων βροχοπτώσεων με μεγεθυντική μειωτική τάση στην απορροή και

στις διαθέσιμες ποσότητες στα φράγματα.

Στον Πίνακα 5.1 παρουσιάζεται η αύξηση της ζήτησης νερού σε συνάρτηση με την

αύξηση του πληθυσμού για τα έτη 2004 και 2015 στα Κυβερνητικά Συστήματα

Υδατοπρομήθειας, τα οποία αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις υδατικές ανάγκες, συνεχώς

και εντονότερα, λόγω του προβλήματος της λειψυδρίας, και τα οποία εξυπηρετούν το

80% των υδρευτικών αναγκών της Κύπρου. Όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα ο

πληθυσμός που υδροδοτείται από τα Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας του

Νοτίου Αγωγού αναμένεται να αυξηθεί κατά 24,98% με αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης

κατά 24,94%. Επιπρόσθετα ο πληθυσμός του Κυβερνητικού Συστήματος

Υδατοπρομήθειας Πάφου αναμένεται να παρουσιάσει μία αύξηση της τάξης του 24.40%

με αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης κατά 41,71%.



Πίνακας 5. 1: Αύξηση ζήτησης νερού κατά τα έτη 2004-2015

Νότιος Αγωγός 2004 2015 Αύξηση (%)

Πληθυσμός ΚΣΥ Νοτίου Αγωγού

586.223 732.688 24,98

Ζήτηση Νερού (m3) 55.498.047 69.336.882 24,94 Πάφος

2004 2015 Αύξηση (%) Πληθυσμός ΚΣΥ Πάφου 60.849 75.698 24,40 Ζήτηση Νερού (m3) 6.219.540 8.813.895 41,71

Στο παρόν στάδιο οι συχνές και μεγάλες περίοδοι ξηρασίας που πλήττουν το νησί έχουν

ως αποτέλεσμα την εξάντληση των διαθέσιμων υδατίνων πόρων με αποτέλεσμα σε

αρκετές χρονιές να παρατηρείται το φαινόμενο των περικοπών στην τροφοδοσία του

πόσιμου νερού, περιορίζοντας έτσι τις ποσότητες που διατίθενται για ύδρευση σε επίπεδα

χαμηλότερα από αυτά της ζήτησης. Όπως είναι εύκολα αντιληπτό η συνέχιση της

υφιστάμενης κατάστασης διαθεσιμότητας πόσιμου νερού αναμένεται να επιφέρει

εντονότερα προβλήματα έλλειψης νερού καθώς ο πληθυσμός και οι απαιτήσεις σε νερό

θα αυξάνονται ενώ το διαθέσιμο νερό από τις βροχοπτώσεις αναμένεται να παρουσιάζει

σταδιακή μείωση.

5.1.2 Μέτρα Καλύτερης Υδατικής Διαχείρισης προς εξοικονόμηση νερού/ αύξηση διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση – Εναλλακτική Λύση

5.1.2.1 Εισαγωγή

Η βελτίωση της διαχείρισης της ζήτησης νερού είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την

εξοικονόμηση και διασφάλιση παρατεταμένης και αειφόρου ανάπτυξης και ικανότητας

προμήθειας νερού. Αυτή διαλαμβάνει τη μείωση των απωλειών νερού από τα δίκτυα και

εξοικονόμηση νερού από μη αποτελεσματικές χρήσεις. Αυτές οι βελτιώσεις θα πρέπει να

γίνονται ταυτόχρονα και παράλληλα με την ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών, όπως

η αφαλάτωση, για αύξηση της παροχής νερού. Οι οικονομικές, περιβαλλοντικές και

κοινωνικές συνθήκες για αειφόρο ανάπτυξη θα πρέπει να περιλαμβάνουν και τη βελτίωση

της διαχείρισης της ζήτησης νερού σαν συστατικό μέρος μιας ολοκληρωμένης πολιτικής

πρότασης για ανάπτυξη των υδάτων.

Σε αυτά τα πλαίσια ακολουθούν γενικές εκτιμήσεις για την εξοικονόμηση νερού που

μπορεί να προκύψει από: α) καλύτερη τιμολόγηση, β) βελτίωση των δικτύων ύδρευσης,

γ) μεταφορά νερού από τη γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων, δ) μείωση στην

κατανάλωση σε επίπεδο κατοικίας, και ε) χρήση ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα

αρδευτικά δίκτυα με ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση κλπ.



5.1.2.2 Καλύτερη τιμολόγηση

Η «τιμολόγηση του νερού» αποτελεί σημαντική συνιστώσα στη διαδικασία της ολιστικής

διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Αποτελεί το πλέον αποτελεσματικό εργαλείο της

«διαχείρισης της ζήτησης νερού» καθώς η τιμή του νερού θα πλησιάζει το πλήρες

κόστος. Το ψηλά επιχορηγημένο νερό για άρδευση, που μετρά γύρω στο 70% της

κατανάλωσης νερού, ενώ η προσφορά του τομέα της γεωργίας στο ακάθαρτο εθνικό

εισόδημα είναι λιγότερη από 4%, κάτω από αυτό το σενάριο θα πρέπει να περιοριστεί.

Επομένως, μια αναθεώρηση της ισχύουσας κατανομής του νερού και των πολιτικών

τιμολόγησης θα ήταν μια καλή αντίδραση της διαχείρισης της ζήτησης νερού στις

προσπάθειες εξισορόπησης της ζήτησης με τις διαθέσιμες ποσότητες. Στα ίδια πλαίσια, οι

επιπτώσεις ενιαίας τιμολόγησης νερού κατά τομέα χρειάζεται να εκτιμηθεί.

Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ) ζητεί από τα Κράτη Μέλη τη θέσπιση

πολιτικών τιμολόγησης του νερού μέχρι το 2010 που να παρέχουν κατάλληλα κίνητρα

για την αποτελεσματική χρήση των υδάτινων πόρων και συμβολή των διαφόρων

χρήσεων, βιομηχανία, νοικοκυριά και γεωργία, στην ανάκτηση του κόστους των

υπηρεσιών ύδατος.

Οι ταρίφες για το νερό άρδευσης πρέπει να αυξηθούν σε βαθμό «ικανοποιητικής»

ανάκτησης του κόστους. Αυτός όμως ο στόχος φαίνεται δύσκολος σαν αποτέλεσμα των

κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων της πλήρους ανάκτησης

κόστους.

Η υδατική πολιτική για τον γεωργικό τομέα μπορεί να θεωρήσει ένα αριθμό κινήτρων και

αντικινήτρων για συμβιβασμό της διαθέσιμης ποσότητας νερού με τη ζήτηση,

εξασφαλίζοντας ικανοποιητική παραγωγή και αγροτικούς στόχους σε ανταλλαγή της

σημαντικής επιχορήγησης που ο τομέας αυτός απολαμβάνει.

Το θέμα όμως περιπλέκεται από την παραδοσιακή διπλή φύση δικαιωμάτων χρήσης

νερού, με αυτούς που χρησιμοποιούν νερό από Κυβερνητικά Υδατικά Έργα (ΚΥΕ) να

πληρώνουν την καθορισμένη ταρίφα ενώ αυτοί που βρίσκονται εκτός να μη πληρώνουν

καθόλου, έχοντας όμως να καλύψουν τα δικά τους κόστη κυρίως άντλησης νερού.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες οποιαδήποτε αύξηση στην τιμή του νερού από τα ΚΥΕ

αναπόφευκτα θα ενθαρρύνει μεγαλύτερη υπεράντληση και κακή διαχείριση / μεταχείριση

των υπόγειων υδάτινων πόρων. Μόνο με την επιβολή επίταξης των παράνομων

γεωτρήσεων και την τοποθέτηση υδρομετρητών σε κάθε γεώτρηση μπορεί να ελεγχθεί η

υπεράντληση, μέτρο και σχέδιο το οποίο χρειάζεται αρκετούς ανθρώπινους και

οικονομικούς πόρους. Η πραγματοποίηση μιας πολιτικής ενιαίας τιμής του νερού για όλο

το νησί παραμένει ένα δύσκολό πρόβλημα.



Ταυτόχρονα με την παρούσα μελέτη, διεξάγεται παράλληλα και μελέτη για το ΤΑΥ για την

υποστήριξη και εφαρμογή του άρθρου 9 της ΟΠΥ με ειδικούς στόχους: α) την

πραγματοποίηση Πρωτόκολλου Πληροφοριών με τη χρήση συστήματος τράπεζας

πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθεί για την Οικονομική Ανάλυση της Χρήσης Νερού και

της εφαρμογής Πολιτικών Τιμολόγησης Νερού, και β) ανάπτυξης κατάλληλης Πολιτικής

Τιμολόγησης του νερού.

Μια δεύτερη μελέτη που διεξάγεται ταυτόχρονα για το ΤΑΥ και που σχετίζεται με το

συγκεκριμένο θέμα αφορά το Πρόγραμμα Μέτρων (άρθρο 11) και το Σχέδιο Διαχείρισης

της Λεκάνης Απορροής σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΟΠΥ.

Η τιμολόγηση κυρίως ελέγχει ενδεικτικές καταναλώσεις νερού των νοικοκυριών. Σήμερα

οι καταναλώσεις μπορεί ακόμη να είναι ελαστικές. Για χαμηλότερη ζήτηση οι

καταναλώσεις αρχίζουν να γίνονται ανελαστικές στη τιμή του νερού. Οι γεωργοί

αναμένονται να είναι κατά πολύ περισσότερο ελαστικοί στην κατανάλωση σε σύγκριση με

τα νοικοκυριά.

Πρώιμα αποτελέσματα της μελέτης για το άρθρο 9 της ΟΠΥ για τα σημερινά επίπεδα

ανάκτησης του κόστους από την πηγή μέχρι τον τελικό καταναλωτή, με βάση τις

σημερινές τιμές νερού και λαμβάνοντας υπόψη το χρηματοοικονομικό, περιβαλλοντικό

και κόστος πόρου για την παροχή νερού ύδρευσης, άρδευσης και ανακυκλωμένου

αναφέρονται ως εξής:

Α) Επίπεδο ανάκτησης για παροχή νερού ύδρευσης:

• εντός ΚΥΕ σε όλη την Κύπρο, 100% (κυμαινόμενο από 56% στη περιοχή ΣΥ

Λεμεσού - Γερμασόγειας μέχρι 214 % στον Δήμο Πάφου)

• εκτός ΚΥΕ σε όλη την Κύπρο, 72%

Σύνολο καταναλωτών νερού ύδρευσης Κύπρου (εντός και εκτός ΚΥΕ), 96%.

Β) Επίπεδο ανάκτησης για παροχή νερού άρδευσης:

• εντός ΚΥΕ σε όλη την Κύπρο, 41%

• εκτός ΚΥΕ σε όλη την Κύπρο, 61%

Σύνολο καταναλωτών νερού άρδευσης Κύπρου (εντός και εκτός ΚΥΕ), 56%.

Γ ) Επίπεδο ανάκτησης για παροχή ανακυκλωμένου νερού, 38% (κυμαινόμενο από 6%

στη Βαθιά Γωνιά μέχρι 45% στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λεμεσού)

Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι η ανάκτηση του κόστους για το νερό ύδρευσης βρίσκεται

σε ψηλά επίπεδα και δεν αναμένεται σοβαρή διαφοροποίηση της τιμολόγησης του νερού

που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές εξοικονομήσεις. Είναι όμως φανερό ότι



απαιτείται σοβαρή εξομάλυνση των διαφορών από περιοχή σε περιοχή πράγμα που από

μόνο του μπορεί να επιφέρει κάποιες διαφοροποιήσεις στις καταναλωτικές συνήθειες.

Η ελαστικότητα της ζήτησης νερού ύδρευσης μπορεί να κυμαίνεται από -20 μέχρι -40%.

Στη Κύπρο με βάση το ψηλό επίπεδο ζωής η ελαστικότητα θα πρέπει να βρίσκεται στα

χαμηλότερα επίπεδα και με τα μικρά περιθώρια περαιτέρω αύξησης του νερού ύδρευσης

που διαφαίνονται από τις πιο πάνω εκτιμήσεις, η εξοικονόμηση νερού που θα μπορούσε

να προκύψει είναι αμελητέα.

Οι εκτιμήσεις της ανάκτησης του κόστους του νερού άρδευσης προσφέρει σημαντικά

περιθώρια αύξησης της τιμής του νερού άρδευσης που θα ελέγξει τη ζήτηση και που θα

επιφέρει εξοικονομήσεις προς όφελος της ύδρευσης.

Οι ίδιες εκτιμήσεις δεν μπορούν να γίνουν και για το ανακυκλωμένο νερό, παρόλο του

χαμηλού επιπέδου ανάκτησης, εφόσον η τιμή θα πρέπει να παραμένει σε τέτοιο επίπεδο

σε σχέση με το «φρέσκο» νερό άρδευσης που να προσφέρει τα απαραίτητα κίνητρα για

τη χρήση του.

Εκτιμήσεις, έστω και πολύ χονδρικές, για την εξοικονόμηση νερού που μπορεί να

προκύψει από καλύτερη τιμολόγηση του νερού άρδευσης για το οποίο όπως αναφέρεται

και πιο πάνω εκτιμάται να υπάρχουν περιθώρια, είναι δύσκολο να γίνουν.

Πρόσφατη μελέτη24 που έγινε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε 5 πιλοτικές περιοχές στις

οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Κύπρος εξέτασε τις αλλαγές στη διάρθρωση των

καλλιεργειών και τη μείωση της χρήσης επιφανειακού και υπόγειου νερού με σενάρια

αύξησης του κόστους του νερού. Για τον σκοπό χρησιμοποιήθηκε αγρο-οικονομικό

μοντέλο με δεδομένα που αναφέρονται στις καλλιέργειες, τα έξοδα και εισοδήματα για

κάθε καλλιέργεια και τις σημερινές ταρίφες νερού άρδευσης.

Τα συμπεράσματα για την Κύπρο είναι:

• Μείωση της χρήσης νερού για αρδευτικούς σκοπούς κατά 50% μπορεί να

επιτευχθεί στην τιμή του 1 €/m3 (που ισοδυναμεί με επιπρόσθετο «φόρο» 0,83

€/m3 προστιθέμενο στη σημερινή ταρίφα του νερού άρδευσης). Αυτό σημαίνει

αύξηση της σημερινής τιμής κατά 588%. Από την ανάλυση που έχει γίνει

προκύπτουν τα εξής:

o Οι επιπτώσεις του «φόρου» είναι μεγαλύτερες στην χρήση υπόγειου νερού

παρά του επιφανειακού. Στην τιμή του νερού της τάξης των 0.40€/m3

24 Ecologic, ACTeon, I.A.CO Ltd, Cordoba University, Lenoci and IPA (April 2009): “Scenarios of water demand

management – Impacts at regional level” ENV.D.2/ETU/2007/00097r



(ισοδύναμο με επιπρόσθετο «φόρο» 0,23 €/m3), η ποσότητα άντλησης

υπόγειου νερού μειώνεται στην μισή (ή εξοικονόμηση 41 εκ. κυβ. μ.). Στην

ίδια τιμή η ποσότητα χρήσης επιφανειακού νερού που αγοράζεται από τους

γεωργούς μειώνεται κατά 20% (ή εξοικονόμηση της τάξης των 12 εκ. κυβ.

μ.). Η προθυμία πληρωμής των γεωργών είναι ψηλότερη για επιφανειακό

νερό.

o Για τιμές νερού της τάξης των 0,50 €/m3 μέχρι 0,70 €/m3 η διαφορά χρήσης

νερού είναι πολύ μικρή.

o Μείωση της χρήσης υπόγειου νερού κατά 50% (ή 41 εκ. κυβ. μ.)

παρατηρείται στην τιμή των 0,50 €/m3. Για το επιφανειακό νερό μείωση κατά

50% (ή 30 εκ. κυβ.μ.) παρατηρείται στην τιμή των 0,85€/m3.

o Η αύξηση στην τιμή χρήσης του υπόγειου νερού είναι πιο αποτελεσματική

στην ζήτηση νερού παρά στο επιφανειακό νερό. Αν η αύξηση της τιμής για το

επιφανειακό νερό είναι μεγαλύτερη από 0,40 €/m3, τότε η τάση

αντιστρέφεται.

o Αύξηση της τιμής πάνω στο υπόγειο νερό μόνο, δεν επηρεάζει τη χρήση

επιφανειακού νερού ή αντιστρόφως.

Είναι φανερό ότι η τιμή του νερού θα πρέπει να αυξηθεί κατά πολύ από τα σημερινά

επίπεδα για να επιτευχθεί αξιοσημείωτη εξοικονόμηση νερού. Αυτό εξηγείται βασικά από

τις σημερινές χαμηλές τιμές του νερού άρδευσης.

Νέα αυξημένη τιμολόγηση θα οδηγήσει σε αλλαγές στην διάρθρωση των καλλιεργειών

και στη μείωση της συνολικής έκτασης που αρδεύεται. Η αρδευόμενη έκταση πιθανόν να

μη αλλάξει μέχρι κάποιας τιμής αλλά στη συνέχεια η νέα τιμή μεταφράζεται πλήρως σε

μείωση του ακάθαρτου εισοδήματος κατά καλλιέργεια και εγκατάλειψη ορισμένων.

Οι τάσεις που εντοπίζονται από το αγρο-οικονομικό μοντέλο είναι:

o Οι πρώτες καλλιέργειες που «εγκαταλείπονται» είναι τα εσπεριδοειδή και τα

φυλλοβόλα.

o Αυξάνεται η έκταση των λαχανικών σε ανοικτούς χώρους με την αύξηση της

τιμής του νερού.

Μερικές διαφοροποιήσεις είναι:

o Το κολοκάσι συνεχίζει να αρδεύεται ακόμη και σε πολύ ψηλή τιμή του νερού

(μέχρι 0,7€/m3).

o Η έκταση της πατάτας παραμένει περίπου η ίδια με την αύξηση της τιμής του

νερού.



Ενδεικτικά στο Διάγραμμα 5.1 παρουσιάζεται η διάρθρωση καλλιεργειών όπως έχει

σήμερα και πως εξελίσσεται με αύξηση της τιμής του νερού στα 0,40 €/m3 από

επιφανειακές και υπόγειες πηγές.

Deciduous2.7%

Legumes0.5%

Barley fodder18.5%

Citrus4.6%Table grapes

0.6%

Wines grapes7.1%

Vegetables – O2.9%

Colocasia0.1%

Potatoes4.0%

Almonds3.2%

Cereals46.5%

Vegetables – GH0.2%

Bananas0.2%

Olives8.9%

Olives0.2% Bananas

0.0%

Vegetables_GH0.2%

Cereals70.8%

Almonds0.0%

Potatoes6.2%

Colocasia0.1%

Vegetables_O7.4%

Wine grapes11.1%

Citrus0.4%

Legumes2.4%

Deciduous1.2%

Διάγραμμα 5. 1: Σημερινή διάρθρωση (αριστερά) και σε τιμή 0,40 €/m3

(δεξιά)

Η αύξηση στην τιμή του νερού για άρδευση θα προκαλέσει την ανάληψη και εισαγωγή

συστημάτων περαιτέρω εξοικονόμησης νερού που μπορούν να μειώσουν τις ανάγκες για

νερό. Εξοικονομήσεις από προώθηση άλλων πηγών νερού θα μπορούσαν να

χρηματοδοτήσουν τα συστήματα εξοικονόμησης νερού στην άρδευση.

Η εφαρμογή περιορισμών στη χρήση αρδευτικού νερού είναι πολύ δύσκολη εφόσον η

αποδοχή των από τους γεωργούς είναι μικρή. Η αποδοχή μπορεί να αυξηθεί μόνο αν

θεσμοθετηθούν ανάλογοι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί που να επιτρέψουν την αλλαγή

ή/και αν τα έσοδα από οποιαδήποτε νέα τιμολόγηση με κάποιο τρόπο μεταφερθούν στον

τομέα από τον οποίο θα προκύψουν.

5.1.2.3 Βελτίωση των δικτύων ύδρευσης

Η μείωση των απωλειών από τα αστικά υδρευτικά δίκτυα είναι ένας από τους βασικούς

στόχους της Εθνικής Πολιτικής και Σχεδιασμού για τα νερά. Το Σχέδιο Ανάπτυξης για το

1999 μέχρι το 2003 περιελάμβανε τον πιο κάτω στόχο αναφορικά με τα υδατικά έργα:

«Βελτίωση της λειτουργίας, συντήρησης και ελέγχου των υδατικών έργων για

διασφάλιση της βέλτιστης εκμετάλλευσης των».



Τόσο το Στρατηγικό Αναπτυξιακό Σχέδιο του 2004 -2006 όσο και του 2007-201325

τονίζει την ανάγκη καλυτέρευσης της αποδοτικότητας των δικτύων ύδρευσης και

υπερτονίζει την αντικατάσταση των.

Το ποσοστό ατιμολόγητου νερού ύδρευσης στην Κύπρο κυμαίνεται από 18 μέχρι 38%

ανάλογα με το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας, Δήμο ή Κοινότητα. Οι απώλειες από τα

δίκτυα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας. Εκτιμάται26 ότι η απώλεια

νερού από τα δίκτυα ύδρευσης είναι της τάξης των 8 εκ. κυβ. μ. ετήσια.

Υπάρχουν τρεις πηγές που προσφέρονται άμεσα για την εκτίμηση του ατιμολόγητου

νερού στην ύδρευση: α) ετήσιες εκθέσεις του Γενικού Ελεγκτή, β) Το Σύστημα

Τιμολόγησης Νερού του ΤΑΥ και γ) Τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας των τριών κύριων

αστικών κέντρων.

Ο Πίνακας 5.2 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις του Γενικού Ελεγκτή για το ατιμολόγητο νερό

από επιλεγμένους Δήμους/Κοινότητες και Συμβούλια Υδατοπρομήθειας για τα χρόνια

2001 -2005.

Από τον Πίνακα αυτό φαίνεται ότι το «ατιμολόγητο νερό» για τους Δήμους και τις

Κοινότητες είναι μεγαλύτερο παρά στα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας. Οι ψηλές απώλειες

αποδίδονται στα πεπαλαιωμένα δίκτυα, τις εργασίες για αποχετευτικά και τους παλαιούς

υδρομετρητές.

25 Γραφείο Προγραμματισμού στην ιστοσελίδα:

http://www.planning.gov.cy/planning/planning.nsf/Main?OpenFrameSet

26 Ι. Ιακωβίδης, (2009): Summary Paper on Water Use Efficiency in Cyprus”, Under the aegis of the Water

Development Department and Plan Bleu, (I.A.CO Environmental and Water Consultants Ltd)



Πίνακας 5.2: Εκτιμήσεις ατιμολόγητου νερού από επιλεγμένους Δήμους/Κοινότητες και Συμβούλια Υδατοπρομήθειας

(Πηγή: Εκθέσεις Γενικού Ελεγκτή 2001-2005)

Ατιμολόγητο νερό σε %

Δήμος

Μέση

Κατανάλωση

(εκ. m3/y) 2001 2002 2003 2004 2005

Μέση

Απόδοση

(%)

Εκτιμημένη

απώλεια

νερού (εκ.

m3/y)

Πάφος 3,8 - 4,5 29,4 29,5 29,4 1,2

Αραδίππου 1,4 - 1,5 49 41 33 41 41,0 0,6

Αγία Νάπα 2,1 - 2,4 31,0 34,3 29,0 45,0 34,8 0,8

Δερύνια 0,33 - 0,45 23,8 29,6 36,0 27,0 29,1 0,1

Γερμασόγεια 1,7 - 1,8 32,3 30,0 31,1 0,5

Δάλι 0,7 - 0,8 29 24 28 26 27,7 0,2

Μέσος Όρος 31,9 3,4

Κοινοτικό

Συμβούλιο

Τσέρι 0,98-1,2 26,0 26,5 27,7 26,7 0,3

Γέρι 0,16-0,22 21,9 31,8 34,5 38,7 31,7 0,1


Συμβούλιο

Υδ/ μήθειας

Λευκωσία 15,0-18,4 20,45 25,42 22,08 24,45 20,59 22,6 3,8

Λεμεσός 11,4-13,7 18,6 16,4 14,8 17,4 19,0 17,2 2,1

Λάρνακα 5,6-5,7 36 31,5 30,5 28,0 28,0 30,8 1,7


Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συστήματος Τιμολόγησης Νερού για τις ποσότητες που

διατίθενται χονδρικά στις τοπικές αρχές και Συμβούλια Υδατοπρομήθειας (Πίνακας 5.3)

το «ατιμολόγητο νερό» εκτιμάται σε 8%. Στην ουσία αυτό αντιπροσωπεύει απώλειες κατά

την μεταφορά και το μεγαλύτερο τους μέρος αποδίδεται σε λανθασμένους υδρομετρητές

παρά σε απώλειες των αγωγών.



Πίνακας 5.3: Εκτιμήσεις ατιμολόγητου νερού από χονδρικές πωλήσεις σε τοπικές αρχές και Συμβούλια Υδατοπρομήθειας του Συστήματος Τιμολόγησης Νερού ΤΑΥ

Χονδρικές πωλήσεις νερού ύδρευσης (εκ. m3)

Έτος Προμήθεια

στο δίκτυο

Κατανάλωση

/ τιμολόγηση

Μη τιμολογηθέν

(%)

2004 68.900 61.716 10,4

2005 73.300 66.790 8,88

2006 73.700 67.462 8,46

2007 73.900 69.730 4,17

Μέσος Όρος 7,98

Πηγή: ΤΑΥ 2008

Τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας που προμηθεύουν στους καταναλωτές 60% της

ποσότητας ύδρευσης στη Κύπρο διατηρούν τα δικά τους στοιχεία για το «ατιμολόγητο

νερό». Ο Πίνακας 5.4 παρουσιάζει τα στοιχεία αυτά από το 1985 μέχρι το 2005.

Πίνακας 5.4: Ατιμολόγητο νερό ή απώλειες (σε %) σύμφωνα με τα Συμβούλια

Υδατοπρομήθειας

Έτος Λευκωσία Λεμεσός Λάρνακα Έτος Λευκωσία Λεμεσός Λάρνακα

1985 28,93 22 30,0 1996 15.80 13.5 21.0

1986 25,23 27 19,0 1997 11.30 13 15.0

1987 23,22 27 20,0 1998 10.50 13.5 13.5

1988 21,51 24,5 18,0 1999 16.40 8 14.5

1989 19,79 26,5 16,0 2000 12.80 14 36.0

1990 19,63 24 13,5 2001 20.45 18 32.0

1991 19,30 16,5 6,0 2002 25.22 17 31.0

1992 18,10 23 15,5 2003 22.69 15 30.5

1993 17,80 21,5 21,0 2004 24.38 17 28.0

1994 17,50 19,5 17,0 2005 20.59 28.0

1995 17,60 19,5 24,0

Μέσος Όρος «ατιμολόγητου νερού» ή απώλειες 19,5 19,0 21,4



Γενικά το «ατιμολόγητο νερό» για τα Συμβούλια είναι της τάξης του 19 – 21,4%. Στην

περίπτωση του ΣΥ Λεμεσού η ποσότητα «ατιμολόγητου νερού» φαίνεται να ακολουθεί μια

μειωτική τάση λόγω των σοβαρών προσπαθειών που έχουν καταβληθεί.

Οι ποσότητες «ατιμολόγητου νερού» αποδίδονται κυρίως στον ανεπίκαιρο εντοπισμό των

απωλειών ή ζημιών στο δίκτυο που προκαλείται ιδιαίτερα από κατασκευαστικές εργασίες

τρίτων ή ανακριβείς μετρήσεις υδρομετρητών. Επίσης, ένα μεγάλο μέρος των δικτύων

βρίσκεται σε λειτουργία για περισσότερα από 40 χρόνια και χρειάζεται αντικατάσταση.

Ο δείκτης απόδοσης των δικτύων για το νερό ύδρευσης εκτιμάται27 να είναι της τάξης του

76% για τις πόλεις και 64% για ορισμένους μεγάλους Δήμους και Κοινότητες. Αύξηση

του δείκτη στο 85% θεωρείται σαν οικονομικά εφικτή. Προσπάθεια για περαιτέρω μείωση

των απωλειών θεωρείται σαν αντιοικονομική λόγω των μειωμένων επιπρόσθετων

ωφελημάτων. Οι εξοικονομήσεις που δυνατόν να προκύψουν από την βελτίωση των

δικτύων του νερού ύδρευσης αναμένονται να είναι της τάξης των 4 – 12 εκ. m3 για τις

σημερινές συνθήκες κατανάλωσης αυξανόμενες σε 6 -18 εκ. m3 για την προβλεπόμενη

ζήτηση των 100 εκ. m3 του 2020.

5.1.2.4 Μεταφορά νερού από τη γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων

Εκτός από τις ειδικές συνθήκες που αφορούν τα ιδιωτικά υδατικά δικαιώματα. ο περί

Κυβερνητικών Υδατικών Έργων Νόμος (κεφ. 341 με τις τροποποιήσεις του) αποδίδει τα

υπόγεια νερά και όλα τα επιφανειακά που ρέουν ανεκμετάλλευτα στο Κράτος. Απαιτείται

αδειοδότηση με όρους και περιορισμούς για οποιαδήποτε χρήση των νερών αυτών από

ιδιώτες. Η άδεια αυτή μπορεί να ανακληθεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η

Κυβέρνηση μπορεί να προχωρεί σε απαλλοτριώσεις δικαιωμάτων για την κατασκευή

υδατικών έργων.

Τα υδατικά δικαιώματα είναι καταγραμμένα σε Μητρώο. Δικαιώματα που επηρεάζονται

αποζημιώνονται. Το ΤΑΥ έχει αποζημιώσει δικαιούχους σε επιφανειακά νερά που

επηρεάζονται από Υδατικά Έργα. Εκτιμάται ότι κάπου 10% των υδατίνων πόρων της

νήσου βρίσκεται εκτός της υποχρέωσης αδειοδότησης λόγω δικαιωμάτων «ab antiquο».

Πρακτικά, τα επιφανειακά και υπόγεια νερά αποτελούν ιδιοκτησία της Κυβέρνησης εκτός

από ορισμένα υδατικά δικαιώματα που ακόμη υπάρχουν.

Το δικαίωμα χρήσης των υδάτινων πόρων από ιδιώτες πηγάζει από αδειοδοτήσεις που

περιλαμβάνουν όρους και περιορισμούς στον χρήστη τόσο όσον αφορά την έκταση,

27 Iacovos IACOVIDES (2007) National Report on «Monitoring progress and promotion of water demand

management policies in Cyprus » Under the aegis of the Water Development Department and Plan Bleu



ποσότητα, τύπο αντλίας και εγκατάσταση υδρομετρητή. Ιδιαίτερα αυτό εφαρμόζεται

αναφορικά με φρέατα/γεωτρήσεις βάσει του περί Φρεάτων Νόμου (Κεφ. 351).

Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι οι οποιεσδήποτε αποζημιώσεις που μπορούν να

καταβληθούν για μεταφορά νερού από την γεωργία στην ύδρευση αφορούν την απώλεια

εισοδήματος από τη χρήση του νερού, στα πλαίσια της άδειας χρήσης του νερού του

κατόχου, και τις κεφαλαιουχικές δαπάνες που έχει υποστεί για την ανάπτυξη της

εκμετάλλευσης του. Θέμα αγοράς δικαιωμάτων χρήσης του νερού δεν πρέπει να τίθεται

εφόσον η άδεια και οι όροι μπορούν να αλλάξουν αν το απαιτεί το δημόσιο συμφέρον

(κατάσταση υδροφορέα, υδρολογικές συνθήκες κ.λ.π.).

Ένα τέτοιο σχέδιο μεταφοράς νερού από τη γεωργία στην ύδρευση μπορεί να γίνει μόνο

σε συμπαγείς περιοχές, όπως π.χ. το υδροφόρο στρώμα Ακρωτηρίου όπου αριθμός

γεωργών θα αποζημιωθεί και θα εγκαταλείψει τις αρδευτικές του δραστηριότητες με

στόχο την μεταφορά του νερού για υδρευτικούς σκοπούς σε Κοινότητες ή σε αστικό

κέντρο. Οι εκτίμηση των αποζημιώσεων θα αποτελέσει δύσκολο θέμα και θα

δημιουργήσει αναμφίβολα κοινωνικό θέμα απασχόλησης αυτών που θα εγκαταλείψουν τα

κτήματα των. Το ενδεχόμενο προσωρινής μεταφοράς νερού από την γεωργία στην

ύδρευση σε εποχές πραγματικά δύσκολες όπως την λειψυδρία του 2008, μπορεί να είναι

εφικτό με αποζημιώσεις σε γεωργούς που απασχολούνται με ετήσιες καλλιέργειες

(λαχανικά κλ.π.) για όσο καιρό απαιτείται ένα τέτοιο μέτρο. Το θέμα καθίσταται

δυσκολότερο για μόνιμες φυτείες που σημαίνει οριστική εγκατάλειψη των.

Προς αυτή την κατεύθυνση αναφέρεται και η ιδέα του συστήματος της Τράπεζας Υδάτων

(Water Banking) που είναι ένα εργαλείο για ενοικίαση νερού για περιορισμένη χρονική

διάρκεια σε εθελοντική βάση μεταξύ δικαιούχων νερού και χρηστών. Προνοεί για

προσωρινή μεταφορά δικαιώματος χρήσης νερού ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη και

όταν χρειάζεται, χωρίς την μόνιμη αλλαγή των δικαιωμάτων. Το αποτέλεσμα είναι ότι

ένας ιδιώτης μπορεί να αποφασίσει να ενοικιάσει νερό με βάση τις ανάγκες του, την

τρέχουσα τιμή του νερού, τους κινδύνους που συμπεριλαμβάνονται από την πράξη αυτή,

την αξία της παραγωγής της φυτείας του και το κόστος της αγοραπωλησίας.

Η ιδέα του Water Banking μελετήθηκε στην Κύπρο28 το 1999 και προτάθηκε σαν μια

επιλογή στρατηγικής διαχείρισης των υδάτων που διευκολύνει την εθελοντική

προσωρινή ανακατανομή του νερού από τους γεωργούς στους χρήστες πόσιμου νερού

και στον τουρισμό. Αυτή θα αποτελούσε μια διέξοδο κινδύνου σε περιόδους ανομβρίας

28 The Massachusetts Institute of Technology Water Resources Group (1999) “Solutions to Water Scarcity in

the Republic of Cyprus – A proposal for Water Banking” report presented to WDD of MANRE.



ενθαρρύνοντας τους γεωργούς για ανταλλαγή, με αποζημίωση, του αρδευτικού τους

νερού για σκοπούς ύδρευσης κοινοτήτων, αστικών κέντρων και αναγκών του τουρισμού.

Κάτι τέτοιο θα επιτρέπει να αντιμετωπίζονται κρίσιμες ανάγκες αξίας νερού από τους

τομείς που προσθέτουν σημαντική αξία στην οικονομία σε αντίθεση με την αρδευόμενη

γεωργία, που αν και έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, έχει μικρότερη συνεισφορά στην

οικονομία. Η ζήτηση σε κρίσιμες περιόδους θα μπορεί έτσι να αντιμετωπίζεται χωρίς να

απαιτείται κατασκευή επιπρόσθετων δαπανηρών έργων όπως μονάδες αφαλατώσεων ή

και εισαγωγή νερού. Φυσικά η μέθοδος αυτή προϋποθέτει και υδραυλικά έργα

μεταφοράς του νερού στις νέες του χρήσεις.

Οι γεωργοί έχουν επενδύσει σημαντικά στη γεωργία και για τον λόγο αυτό, έστω και αν η

Κυβέρνηση νομικά διατηρεί όλα τα υδατικά δικαιώματα, δεν θα είναι πολιτικά εφικτή η

μονομερής αναδιανομή του νερού μακριά από την γεωργία. Μια Τράπεζα Υδάτων θα

επιζητεί την συνεργασία των γεωργών που θα είναι πρόθυμοι να πάρουν μετρητά για το

νερό που διαθέτουν για άρδευση. Η τιμή που θα πληρώνεται στους γεωργούς θα

προσδιορίζεται από την ποσότητα που απαιτείται για αναδιανομή και τα κέρδη που

κανονικά ο γεωργός θα ανέμενε από την παραγωγή του. Σε καλοχρονιές, όταν το νερό

στα φράγματα θα είναι επαρκές και θα υπάρχει διαθέσιμο νερό για άρδευση, οι γεωργοί

θα μπορούν να καλλιεργούν ξανά τα χωράφια τους για παραγωγή.

Η μελέτη για το σύστημα Τράπεζας Υδάτων, χρησιμοποιώντας το Έργο του Νοτίου

Αγωγού (176 εκ. κυβ. μ. συνολικής χωρητικότητας φραγμάτων) σαν πιλοτική περιοχή

κατέληξε, όταν λαμβάνεται υπόψη η συνολική χωρητικότητα, σε αύξηση της αξιοπιστίας

του για αντιμετώπιση της ζήτησης πόσιμου νερού για το 1999 κατά 13%.

5.1.2.5 Μείωση στην κατανάλωση σε επίπεδο κατοικίας

Πρόσφατες βελτιώσεις στην τεχνολογία εξοικονόμησης νερού σε τουαλέτες, ντους,

βρύσες και αρδευτικά συστήματα για κήπους έχουν επιτρέψει την μείωση στην

κατανάλωση νερού στο επίπεδο κατοικίας χωρίς να επηρεάζεται η ποιότητα ζωής.

Αρκετές κοινότητες διεθνώς έχουν υιοθετήσει μεθόδους για εξοικονόμηση νερού στο

επίπεδο κατοικίας, γραφεία και δημόσια κτίρια που αυξάνουν την απόδοση στην

κατανάλωση νερού με αλλαγή τρόπων συμπεριφοράς, και της λειτουργίας και εφαρμογής

υδραυλικών εξαρτημάτων.

Σαν παράδειγμα αναφέρεται29 η περίπτωση της πόλης Ashland στο Όρεγκον, ΗΠΑ με

πληθυσμό 200.000 που εφάρμοσαν ένα πρόγραμμα εξοικονόμησης νερού 4 σημείων:

29 USAID (2005): “ Water Efficiency and Public Information for Action (WEPIA) Program 2002-2005”Final

Report



1) εντοπισμό και διόρθωση απωλειών του δικτύου, 2) παροχές νερού με βάση την

εξοικονόμηση, 3) πρόγραμμα αντικατάστασης με ψηλή απόδοση κεφαλών ντους, 4)

πρόγραμμα μετασκευής και αντικατάστασης λεκανών τουαλέτας.

Η εφαρμογή του προγράμματος άρχισε με έλεγχο (audit) 1900 κατοικιών που οδήγησε

σε αντικατάσταση ντους και μετασκευή λεκανών τουαλέτας και επιστροφή χρημάτων

($75). Σαν αποτέλεσμα υπήρξε μείωση στην κατανάλωση του νερού της τάξης του 16%

της χρήσης του νερού τον χειμώνα πέραν της εξοικονόμησης ενέργειας. Το πρόγραμμα

που είχε διάρκεια 8 χρόνια στοίχησε $825.000.

Παρόμοιο πιλοτικό πρόγραμμα «ελέγχου και πολιτικής αντικατάστασης υδραυλικών

συστημάτων οικίας» έγινε στο Αμμάν Ιορδανίας σε επιλεγμένους μεγάλους καταναλωτές

νερού (περισσότερο από 500 m3 κατά λογαριασμό) από διαφόρους τομείς (δημόσια

κτίρια, εμπορικά, βιομηχανίες και ιδιωτικές κατοικίες) με την διαφορά ότι αντί της

επιστροφής χρημάτων, παραχωρήθηκε δωρεάν έλεγχος (water audit) σαν κίνητρο

συμμετοχής στο πρόγραμμα. Συνολικά προσδιορίστηκαν 547 μεγάλοι καταναλωτές. Ο

«έλεγχος νερού ή water audit» είναι η διαδικασία εκτέλεσης πλήρους καταγραφής όλων

των υδραυλικών στοιχείων (βρυσών, τουαλετών, ντους κ.λ.π), μέτρησης της

κατανάλωσης ανάλογα με την δυνατή ροή των και προσδιορισμού των σημείων

απωλειών νερού, σε ένα κτίριο, συνήθως ενός μεγάλου καταναλωτή. Για την περίοδο

2001 - 2005 η εξοικονόμηση που αναφέρεται σαν αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής

ανέρχεται σε 17,52% της ολικής κατανάλωσης. Δυστυχώς, λόγω του μεγάλου κόστους

για μετασκευή τουαλετών το πρόγραμμα στη συνέχεια περιορίστηκε στην μετασκευή

(retrofitting) των βρυσών και κεφαλών ντους. Αναλύοντας το πιλοτικό πρόγραμμα, τα

δημόσια κτίρια είχαν 14% εξοικονόμηση, τα ξενοδοχεία 22%, τα νοσοκομεία 42%, τα

σχολεία 25%, τα εμπορικά 7% και τα εστιατόρια 14%.

Στην Κύπρο δεν υπάρχουν δεδομένα για εκτίμηση της δυνατής μείωσης της

κατανάλωσης νερού σε επίπεδο κατοικίας αλλά εκτιμάται ότι με προγράμματα όπως το

αναφερόμενο πιο πάνω θα μπορούσε να επιτευχθεί σημαντική μείωση στην κατανάλωση

με συμφέρουσες τιμές σε σύγκριση με άλλα έργα ανάπτυξης αναλόγων ποσοτήτων

νερού. Ποσοστά της τάξης του 10 - 15% είναι εντός των λογικών εκτιμήσεων με δαπάνη

της τάξης του 1 – 1,5 €/m3 εξοικονομημένου νερού, σαν αρχική δαπάνη, με τις

εξοικονομήσεις όμως να συνεχίζονται από χρόνο σε χρόνο. Ταυτόχρονα όμως θα υπάρχει

ανάγκη εισαγωγής αλλαγών στους κώδικες κατασκευής νέων κτιρίων που να

απευθύνονται στην εξοικονόμηση νερού και σε όρια ροής των βρυσών. Με τους

ανάλογους κώδικες θα μπορεί να επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση νερού στο επίπεδο

κατοικίας (εκτιμήσεις το ανεβάζουν μέχρι και 28%).

Στον Πίνακα 5.5 παρουσιάζεται εκτίμηση της δυνατής εξοικονόμησης νερού στο επίπεδο

κατοικίας με την εφαρμογή του κατάλληλου προγράμματος ελέγχου απωλειών και



αντικατάστασης με εξαρτήματα οικονομίας νερού, για τη σημερινή κατανάλωση και την

προβλεπόμενη για το 2015 και 2025 στα σενάρια εξοικονόμησης των 10% και 15%.

Από τον Πίνακα 5.5 προκύπτει ότι εξοικονομήσεις νερού ύδρευσης της τάξης των 10 εκ.

κυβ. μ. μέχρι το 2025 είναι εφικτές με επένδυση της τάξης των €10 -15 εκ.

Πίνακας 5.5: Προβλέψεις Ζήτησης νερού (εκ. κυβ. μ.) και εξοικονόμησης στο επίπεδο κατοικίας

Έτος 2007* 2015** 2025**

ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ

Κατανάλωση/Ζήτηση 8,534 8,814 10,408

Εξοικονόμηση 10% 0,853 0,881 1,041

Εξοικονόμηση 15% 1,280 1,561

ΚΣΥ ΛΕΜΕΣΟΥ***


Εξοικονόμηση 10% 1,804 2,098 2,543


ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ


Εξοικονόμηση 10% 2,490 2,683 3,139


ΚΣΥ Λ/ΚΑΣ –Α/ΧΩΣΤΟΥ


Εξοικονόμηση 10% 1,932 2,153 2,545


Σύνολο Κατανάλωσης/ζήτησης 70,797 78,152 92,676

Σύνολο εξοικονόμησης 10% 7,080 7,815 9,268

Σύνολο εξοικονόμησης 15% 10,620 11,723 13,901

*Πραγματική κατανάλωση

** Γραμμική προβολή βάσει πληθυσμού 2001-2007

*** Περιλαμβάνει και ΚΣΥ Υδροφορέα Γερμασόγειας

Εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την ανάγκη και τρόπων εξοικονόμησης νερού

υποβοηθούν σημαντικά αλλά πέραν αυτού απαιτείται αφοσιωμένο πρόγραμμα έλεγχου

των απωλειών στις κατοικίες και κίνητρα για χρήση εξειδικευμένων υδραυλικών



εξαρτημάτων εξοικονόμησης του νερού σε βρύσες, ντους και λεκάνες αποχωρητηρίων. Η

ενθάρρυνση με επιδοτήσεις για τη χρήση του «γκρίζου» νερού εξυπηρετεί προς την

κατεύθυνση εξοικονόμησης νερού αλλά εκτός του ότι είναι σχετικά πολυδάπανη για

επίπεδο κατοικίας υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως θέματα εξασφαλισμένης

ποιότητας ως προς τη χρήση και δυνατές επιπτώσεις στο σύστημα αποχετεύσεων εάν

εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα. Υπολογισμοί ετήσιας εξοικονόμησης πόσιμου νερού με τη

χρήση του «γκρίζου» νερού αναφέρονται30 σε 1 εκ. κυβ. μ. Επιπλέον, επιδοτήσεις για

ανόρυξη ιδιωτικών γεωτρήσεων εντός των αστικών περιοχών για χρήσεις όπως άρδευση

κήπων κ.λ.π., επιτυγχάνουν εξοικονόμηση πόσιμου νερού (εκτιμάται σε 2 εκ. κυβ. μ.

ετήσια).

Οι εκστρατείες για εξοικονόμηση νερού είναι μια συνεχής πρακτική που εντείνεται σε

άνυδρες χρονιές και αδρανεί σε μεγάλο βαθμό σε κακοχρονιές. Η συνεχής επιμόρφωση

του κοινού για τις επιπτώσεις των συνηθειών σπατάλης του νερού και της αντίληψης

των δυνατοτήτων των συστημάτων ύδρευσης και της πραγματικής αξίας του νερού στη

χώρα είναι απαραίτητη.

5.1.2.6 Χρήση ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα με ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση κλπ.

Η χρήση του ανακυκλωμένου νερού για την αρδευόμενη γεωργία και τοπιοτέχνηση

(Δήμοι και Ξενοδοχεία) άμεσα ή έμμεσα (μέσω τεχνητού εμπλουτισμού υδροφορέων)

αποδεσμεύει ανάλογες ποσότητες νερού από φράγματα και υδροφορείς για υδρευτικούς

σκοπούς.

Η χρήση του ανακυκλωμένου απέκτησε ιδιαίτερη αξία σαν αποτέλεσμα της μακράς

ανομβρίας από τη δεκαετία του 1990 και ιδιαίτερα εφόσον τα αποθέματα του «γλυκού»

νερού ελαττώθηκαν και τα πλέον αξιόλογα έργα ανάπτυξης υδάτινων πόρων έχουν

συμπληρωθεί και η επιλογή της αφαλάτωσης κατέστη απαραίτητη.

Η πολιτική της εκμετάλλευσης του ανακυκλωμένου νερού απαιτεί την προμήθεια

κατάλληλα επεξεργασμένου νερού που να μπορεί να χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις

συνθήκες προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. Σαν αποτέλεσμα της

πολιτικής αυτής οι ποσότητες τριτοβάθμια επεξεργασμένου νερού που παρήχθησαν σε

όλη την ελεύθερη Κύπρο το 2007 από τις επτά κύριες μονάδες επεξεργασίας αστικών

λυμάτων και άλλες μικρότερων κοινοτήτων ανήλθε στα 15,3 εκ. κυβ μ., από τα οποία

30 Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Ετήσια έκθεση για το 2005

http://www.cyprus.gov.cy/moa/wdd/Wdd.nsf/annualrpt_gr/annualrpt_gr?OpenDocument



11.8 χρησιμοποιήθηκαν για αρδευτικούς σκοπούς, 2.5 εμπλούτισαν υδροφορείς και 1 εκ.

κυβ. μ. απορρίφθηκε στη θάλασσα. Από τη συνολική παραγωγή, κάπου 42% παράχθηκε

από το ΣΑ Λεμεσού ενώ στην ίδια περιοχή η ποσότητα ανακυκλωμένου που

χρησιμοποιήθηκε για άρδευση αποτελεί το 46% της όλης ποσότητας που

χρησιμοποιήθηκε στο νησί.

Η επιλογή χρήσης ανακυκλωμένου νερού για αρδευτικούς σκοπούς έχει γίνει γενικά

αποδεκτή από το κοινό εφόσον αποτελεί αξιόπιστη πηγή σταθερής προμήθειας νερού

ιδιαίτερα σε περιοχές που δεν καλύπτονται από αρδευτικά έργα. Η χρήση του για

αρδευτικούς σκοπούς γίνεται σύμφωνα με τον Κώδικα Καλής Γεωργικής Πρακτικής και οι

μέθοδοι και συστήματα άρδευσης είναι ανάλογα με τον τύπο φυτείας.

Εκτός του ότι η χρήση ανακυκλωμένου νερού θεωρείται η φιλικότερη προς το

περιβάλλον μέθοδος, η αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου νερού για αρδευτικούς

σκοπούς ελαττώνει την ανάγκη για επιπρόσθετες αφαλατώσεις για σκοπούς ύδρευσης. Με

αυτόν τον τρόπο υπάρχει συμπληρωματικότητα μεταξύ των δύο εναλλακτικών επιλογών

προμήθειας επιπρόσθετων ποσοτήτων νερού παρόλο που αυτές στοχεύουν σε

διαφορετικούς τομείς κατανάλωσης.

Εκτιμάται31 ότι η παραγωγή ανακυκλωμένου νερού θα αυξάνεται συνεχώς και

αναμένεται να φθάσει τα 59 εκ. κυβ. μ. το 2012, 65 το 2015 και 85 εκ. κυβ. μ. το 2025.

5.1.2.7 Συμπέρασμα

Στρατηγικές για βελτίωση της διαθέσιμης ποσότητας νερού με την αύξηση της

αποδοτικότητας στη χρήση, τη διαχείριση της ζήτησης, αύξηση των ποσοτήτων

ανακυκλωμένου νερού, και εξοικονόμηση νερού στη γεωργία και ύδρευση αν και

θεωρούνται πολύ χρήσιμες δεν μπορούν από μόνες τους να επιλύσουν την ανεπάρκεια

στην προμήθεια νερού στην περίπτωση δύο ή και τριών χρόνων ανομβρίας.

Η απουσία συμβατικών στρατηγικών αποθεμάτων νερού που να μπορούν αξιοποιηθούν

σε κρίσιμες περιόδους προσθέτει στο όλο πρόβλημα. Επιπλέον, ανεπαρκή ή μη έγκαιρα

και ετεροχρονισμένα μέτρα για αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων ανεπάρκειας νερού

οδηγούν σε υποκατάστατα μέτρα που δεν προσφέρουν περιθώρια για πλήρη αξιολόγηση

τους.

Η υδατική πολιτική που περιλαμβάνει μέτρα και δράσεις για την εξοικονόμηση νερού που

μπορεί να προκύψει από: καλύτερη τιμολόγηση, βελτίωση των δικτύων ύδρευσης,

31 Α. Λάρκου Γιαννακού (2008): Χρήση ανακυκλωμένου Νερού στην Κύπρο

http://www.moa.gov.cy/moa/wdd/wdd.nsf/All/C9BF6FF4A9BC5CEEC2257434002BBBA8?OpenDocument



μεταφοράς νερού από τη γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων, μείωση στην

κατανάλωση σε επίπεδο κατοικίας, χρήση ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα

αρδευτικά δίκτυα με ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση κλπ.,

είναι απαραίτητη να είναι συνεχής και να εφαρμόζεται παράλληλα με την ανάπτυξη

εναλλακτικών τεχνολογιών, όπως η αφαλάτωση, για αύξηση της παροχής νερού. Οι

οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνθήκες για αειφόρο ανάπτυξη θα πρέπει

να περιλαμβάνουν και τη βελτίωση της διαχείρισης της ζήτησης νερού σαν συστατικό

μέρος μιας ολοκληρωμένης πολιτικής πρότασης για ανάπτυξη των υδάτων.

5.1.3 Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού προς πλήρη Απεξάρτηση Ύδρευσης Αστικών Κέντρων από Καιρικές Συνθήκες – Κύρια Λύση

Το υπό εξέταση Σχέδιο Αφαλατώσεων προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία μονάδων

αφαλάτωσης που στόχο θα έχουν την πλήρη απεξάρτηση της ύδρευσης των αστικών

κέντρων και των τουριστικών περιοχών από τις καιρικές συνθήκες. Εκτενής αναφορά στο

Σχέδιο έχει γίνει στο Κεφάλαιο 2 όπου παρουσιάζονται οι στόχοι του Σχεδίου, αναλύονται

τα σημαντικότερα θέματα που εξετάζονται σε αυτό και τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα

υλοποίησης του.

Σε γενικές γραμμές αναφέρεται ότι για την επίτευξη του στόχου αυτού αναμένεται η

λειτουργία πέντε μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης ενώ σε αρχικό στάδιο για την

αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής των

μονάδων αφαλάτωσης Λεμεσού, Πάφου και Βασιλικού προγραμματίζεται η λειτουργία

τεσσάρων κινητών και προσωρινών μονάδων αφαλάτωσης (Μονής, Πάφου, Βασιλικού και

Γαρύλλη). Στο παρόν στάδιο οι μόνιμες μονάδες Λάρνακας και Δεκέλειας έχουν

κατασκευαστεί και αναβαθμιστεί και λειτουργούν κανονικά ενώ παράλληλα έχουν αρχίσει

τη λειτουργία τους οι κινητές μονάδες της Μονής και του Γαρύλλη.

Με την ολοκλήρωση και λειτουργία των και των τριών νέων μόνιμων μονάδων

αφαλάτωσης, και την παύση των κινητών μονάδων, το υδατικό ισοζύγιο αναμένεται να

ενισχυθεί δραστικά, η πλήρης απεξάρτηση της ύδρευσης των μεγάλων αστικών κέντρων

και τουριστικών περιοχών από τις καιρικές συνθήκες όμως δεν φαίνεται να υλοποιείται

πλήρως.

Συγκεκριμένα, όπως παρουσιάζεται και στο Κεφάλαιο 2.3.1, διαπιστώνονται τα εξής:

• για το ΚΣΥ Λευκωσίας - Λάρνακας – Αμμοχώστου, για να μπορεί να γίνει αυτό

δυνατόν για την περίοδο μέχρι και το 2025, θα πρέπει οι μονάδες αφαλάτωσης

(Λάρνακας, Δεκέλειας, Βασιλικού) να λειτουργούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων

τους και να υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης υπερετήσιας ποσότητας της τάξης

των 6 εκατ. κυβ. μέτρων νερού.



• για το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας, η παραγόμενη ποσότητα

αφαλατώσεων δεν καλύπτει την ζήτηση και το έλλειμμα που παρουσιάζεται θα πρέπει

να καλύπτεται από τις συμβατικές πηγές νερού που χρησιμοποιούνται σήμερα.

• για το ΚΣΥ Πάφου η λειτουργία της χερσαίας μονάδας αφαλάτωσης στα ελάχιστα

επίπεδα παραγωγής λόγω Συμβολαίου καλύπτει την ζήτηση, μέσω αποθήκευσης των

πλεονασμάτων που παρατηρούνται κατά τους χειμερινούς μήνες και διάθεσης των

κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η ζήτηση παρουσιάζεται αυξημένη.

Σήμερα, η ζήτηση νερού σε παγκύπρια βάση εκτιμάται σε περίπου 80 εκατ. κυβ. μέτρου,

εκ των οποίων τα 69 περίπου αφορούν τις περιοχές που καλύπτονται από τα τρία ΚΣΥ. Η

υφιστάμενη δυνατότητα παραγωγής αφαλατωμένου νερού από Μόνιμες Μονάδες είναι

περίπου 39 εκατ. κυβ. μέτρου, ενώ με την προσθήκη των τριών νέων μονάδων αυτή

αυξάνεται σε περίπου 82 εκατ. κυβ. μέτρου. Η μέση παροχή νερού από συμβατικές πηγές

(επιφανειακό και υπόγειο νερό) στα τρία ΚΣΥ τα έτη 2005 – 2007, ήταν περίπου 45,5

εκατ. κυβ. μέτρου, οπότε εύκολα γίνεται κατανοητό ότι το υδατικό ισοζύγιο ενισχύεται

σημαντικό, προσφέροντας σημαντική ασφάλεια στην παροχή νερού ύδρευσης.

Παράλληλα, αυτή η σημαντική ενίσχυση του υδατικού ισοζυγίου, ελευθερώνει ποσότητες

από συμβατικές πηγές οι οποίες θα μπορούν πλέον να διατεθούν σε άλλες χρήσεις (όπως

π.χ. άρδευση, οικολογικές παροχές κτλ). Επίσης, υπάρχει και η αύξηση της παραγωγής

του ανακυκλωμένου νερού λόγω του Προγράμματος εναρμόνισης με την Οδηγία

91/271/ΕΚ, η οποία εκτιμάται32 ότι θα φθάσει τα 59 εκ. κυβ. μ. το 2012, 65 το 2015 και

85 εκ. κυβ. μ. το 2025, και η πολιτική της κυβέρνησης για ένταξη του ανακυκλωμένου

στο υδατικό ισοζύγιο (άρδευση). Η μέση κατανάλωση νερού την περίοδο 2005 – 2007

για σκοπούς άρδευσης εκτιμάται σε 143 εκ. κυβ. μ (38 εκ. κυβ. μ. από ΚΥΕ και 105 εκ.

κυβ. μ εκτός ΚΥΕ) από συμβατικές πηγές νερού και περίπου 10 εκ. κυβ. μ. από χρήση

ανακυκλωμένου νερού. Οπότε γίνεται αντιληπτό, ότι τα δύο αυτά Σχέδια (Αφαλατώσεων

και ένταξης του ανακυκλωμένου στο Υδατικό ισοζύγιο) λειτουργούν συναθροιστικά προς

σημαντική αύξηση του διαθέσιμου ύδατος τα προσεχή χρόνια και επίλυση σε σημαντικό

βαθμό προβλημάτων ασφάλειας παροχής πόσιμου νερού, τήρησης των κυβερνητικών

δεσμεύσεων στην άρδευση. Σημαντικό θεωρείται το γεγονός ότι με την είσοδο των

ποσοτήτων αφαλατωμένου νερού στο υδατικό ισοζύγιο αναμένεται ο περιορισμός των

πιέσεων στους υδάτινους πόρους κάτι το οποίο αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη

καλής ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των υδάτων της νήσου όπως αυτό απαιτείται

από την Οδηγία Πλαίσιο περί Υδάτων. Επιπρόσθετα η δημιουργία ενός κλίματος

32 Α. Λάρκου Γιαννακού (2008): Χρήση ανακυκλωμένου Νερού στην Κύπρο

http://www.moa.gov.cy/moa/wdd/wdd.nsf/All/C9BF6FF4A9BC5CEEC2257434002BBBA8?OpenDocument



ασφάλειας ως αφορά την τροφοδοσία των κατοίκων με πόσιμο νερό αναμένεται να

συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας με τις θετικότερες επιπτώσεις να

εντοπίζονται στον τουριστικό τομέα ο οποίος αποτελεί και μια από τις κινητήριες δυνάμεις

της Κυπριακής Οικονομίας.

Επιπρόσθετα αναμένονται σημαντικές θετικές επιπτώσεις από την υλοποίηση του Σχεδίου

Αφαλατώσεων καθώς αναμένεται να καλυφθούν οι υδρευτικές ανάγκες του μεγαλύτερου

μέρους του συνόλου των κατοίκων του νησιού αποκλείοντας τις κοινωνικές ανισότητες

που σχετίζονται με την άνιση παροχή νερού στους κατοίκους διαφορετικών περιοχών του

νησιού. Τα εντονότερα προβλήματα περικοπών στο παρόν στάδιο εντοπίζονται στις

περιοχές που υδροδοτούνται από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα και συγκεκριμένα στις

αστικές, περιαστικές και τουριστικές περιοχές του νησιού. Οι περιοχές αυτές που

υδροδοτούνται από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα θα αποτελέσουν τους αποδέχτες του

παραγόμενου αφαλατωμένου νερού με αποτέλεσμα να επιλυθούν τα έντονα προβλήματα

στην παροχή νερού που παρατηρούνται κυρίως κατά τις περιόδους παρατεταμένης

ξηρασίας.

Τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές επιπτώσεις από τη δημιουργία των μονάδων

αφαλάτωσης αναλύονται με λεπτομέρεια στο κεφάλαιο 6 που ακολουθεί.

5.2 Εξέταση Εναλλακτικών Δυνατοτήτων

Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται και εκτιμώνται οι διάφορες εναλλακτικές επιλογές που θα

μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος ισοσκελισμού της ζήτησης και

προσφοράς νερού σε διάφορες χρήσεις. Τα τρία σενάρια που εξετάζονται είναι:

1. Μηδενική Λύση - συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης,

2. Εναλλακτική Λύση - η εφαρμογή μέτρων καλύτερης υδατικής διαχείρισης προς

εξοικονόμηση νερού/ αύξηση διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση όπως καλύτερης

τιμολόγησης νερού, βελτίωσης των δικτύων ύδρευσης, μεταφοράς νερού από τη

γεωργία στην ύδρευση μέσω αποζημιώσεων, μείωσης στην κατανάλωση σε

επίπεδο κατοικίας, χρήσης ανακυκλωμένου νερού σε υφιστάμενα αρδευτικά

δίκτυα με ταυτόχρονη αποδέσμευση επιφανειακού νερού για ύδρευση, (βλ.

παράγραφο 5.1.2 που αναφέρεται σε μέτρα καλύτερης υδατικής διαχείρισης για

εξοικονόμηση και αύξηση διαθέσιμου ύδατος για ύδρευση), και,

3. Κύρια Λύση - Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού προς πλήρη Απεξάρτηση

Ύδρευσης Αστικών Κέντρων από Καιρικές Συνθήκες

Με τη βοήθεια Συγκριτικών Πινάκων, στο τέλος γίνεται συγκριτική αξιολόγηση με

αριθμητικές μονάδες μεταξύ των διάφορων επιλογών και λύσεων.



5.2.1 Τρόπος διενέργειας της εκτίμησης και τυχόν δυσκολίες που προέκυψαν

Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για να αξιολογηθούν τα 3 Σενάρια βασίζονται τόσο

επίλυση του προβλήματος ισοσκελισμού της ζήτησης και προσφοράς νερού σε διάφορες

χρήσεις, όσο και στις 3 διαστάσεις (περιβαλλοντική – κοινωνική – οικονομική) που

χρησιμοποιούνται σε τέτοιου είδους εκτιμήσεις και που παρουσιάζονται συνοπτικά στον

επόμενο Πίνακα.

Πίνακας 5-6: Κριτήρια Αξιολόγησης των τριών Εναλλακτικών Λύσεων

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ

Προώθηση του στόχου της «καλής

ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης»

των υδατικών σωμάτων (Στόχος ΟΠΥ)

Εξετάζεται αν η λύση διευκολύνει την επίτευξη «καλής

ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης» όλων των τύπων

υδατικών σωμάτων συμπεριλαμβανομένων υπογείων,

επιφανειακών, και παράκτιων υδάτων και ιδιαίτερα αν

συμβαδίζει με τις αρχές που θεσπίζει η Οδηγία Πλαίσιο Υδάτων

(2000/60/ΕΚ)

Προώθηση συναφών περιβαλλοντικών

στόχων που τίθενται μέσω νομοθεσίας

και άλλων Πολιτικών

Εξετάζεται αν η λύση επηρεάζει τους στόχους άλλων πολιτικών

και σχεδίων που εφαρμόζονται σήμερα (βλ. κεφ. 3.1) και κατά

πόσο συμβαδίζει με τους Στόχους Περιβαλλοντικής Προστασίας

(βλ. κεφ. 3.2)

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

Συνεισφορά στην επίλυση του

προβλήματος ισοσκελισμού της

ζήτησης και προσφοράς νερού σε

διάφορες χρήσεις

Εξετάζεται αν η λύση συνεισφέρει στην επίλυση του

προβλήματος ισοσκελισμού ζήτησης και προσφοράς νερού σε

διάφορες χρήσεις σε μακροπρόθεσμη βάση

Συνεισφορά στην προώθηση

ανάπτυξης υδατικής συνείδησης

Εξετάζεται αν το σενάριο προωθεί την δημιουργία υδατικής και

ευρύτερα περιβαλλοντικής συνείδησης, κοινωνικής

συμμετοχής και κινητοποίησης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Αύξηση του κόστους διαχείρισης και

πώλησης νερού

Εξετάζεται η επίδραση στο κόστος διαχείρισης των νερών

(κόστος εφαρμογής Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής

Ποταμού, Χρηματοοικονομικό Κόστος Υπηρεσιών Νερού,

Περιβαλλοντικό Κόστος και Κόστος Πόρου (Άρθρο 9, ΟΠΥ))

Δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης της

οικονομίας

Εξετάζεται η επίδραση στους ευρύτερους κρατικούς

οικονομικούς δείκτες όπως ΑΕΠ ανά παραγωγικό τομέα,

ανεργία & απασχόληση, κτλ.

Τα κριτήρια αυτά βαθμολογούνται με τον ακόλουθο τρόπο:



Πίνακας 5-7: Βαθμολόγηση Κριτηρίων των τριών Εναλλακτικών Λύσεων

+ Το σενάριο ικανοποιεί το κριτήριο και θα έχει θετικές επιπτώσεις (ανάλογα με το πλήθος των +)

0 Το σενάριο θα έχει ουδέτερες ή αβέβαιες επιπτώσεις

- Το σενάριο θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και θα επιδείνωνε τα τυχόν υφιστάμενα προβλήματα (ανάλογα με το πλήθος των -)

Σημαντική έλλειψη στην προκειμένη αξιολόγηση των διάφορων λύσεων, αποτελεί η

έλλειψη γνώσης για τα διάφορα μέτρα που προγραμματίζονται μέσω του Σχεδίου

Διαχείρισης της Λεκάνης Απορροής Ποταμού, και του Προγράμματος Μέτρων και η

συναφής ανάλυση κόστους – οφέλους για κάθε ένα από αυτό. Η ύπαρξη αυτών των

δεδομένων θα μπορούσε να τεκμηριώσει την οποιαδήποτε εκτίμηση γίνεται στην

συνέχεια της Εναλλακτικής Λύσης.

5.2.2 Συγκριτική αξιολόγηση με αριθμητικές μονάδες μεταξύ των διάφορων επιλογών και λύσεων

Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η αξιολόγηση των τριών Εναλλακτικών

Λύσεων.



Πίνακας 5-8: Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Μηδενική Λύση

Εναλλακτική Λύση (Μέτρα Καλύτερης Διαχείρισης)

Κύρια Λύση (Αφαλατώσεις)

ΣΧΟΛΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ

Προώθηση του στόχου

της «καλής ποιοτικής

και ποσοτικής

κατάστασης» των

υδατικών σωμάτων

(Στόχος ΟΠΥ)

Εξετάζεται αν η λύση διευκολύνει

την επίτευξη «καλής ποιοτικής και

ποσοτικής κατάστασης» όλων των

τύπων υδατικών σωμάτων

συμπεριλαμβανομένων υπογείων,

επιφανειακών, και παράκτιων

υδάτων και ιδιαίτερα αν συμβαδίζει

με τις αρχές που θεσπίζει η Οδηγία

Πλαίσιο Υδάτων (2000/60/ΕΚ)

- - + +++

Η Εναλλακτική λύση πρακτικά είναι μια θετική

κατεύθυνση προς τον στόχο της ΟΠΥ, μέσω των

διάφορων μέτρων καλύτερης διαχείρισης που θα

τεθούν. Όμως κρίνεται ότι η εφαρμογή μόνο

διαχειριστικών και τιμολογιακών μέτρων δεν

αρκεί για να λυθούν τα προβλήματα λειψυδρίας

που παρουσιάζονται κατά καιρούς αφού η τάση

αύξησης της ζήτησης είναι τέτοια που οι

διαθέσιμες ποσότητες και αυτές που θα

εξοικονομηθούν δεν προβλέπεται να είναι

επαρκείς. Η Κύρια λύση, λόγω της δραστικής

αύξησης των ποσοτήτων που δύνανται να

παρέχονται, δημιουργεί τις συνθήκες ορθής

διαχείρισης των υδατικών πόρων του νησιού.

Προώθηση συναφών

περιβαλλοντικών

στόχων που τίθενται

μέσω νομοθεσίας και

άλλων Πολιτικών

Εξετάζεται αν η λύση επηρεάζει

τους στόχους άλλων πολιτικών και

σχεδίων που εφαρμόζονται σήμερα

(βλ. κεφ. 3.1) και κατά πόσο

συμβαδίζει με τους Στόχους

Περιβαλλοντικής Προστασίας (βλ.

κεφ. 3.2)

-- + +/-

Η Εναλλακτική λύση αναμένεται να έχει θετικές

επιπτώσεις και σε άλλους τομείς προστασίας του

περιβάλλοντος χωρίς να αναμένονται αρνητικές

επιπτώσεις. Η εφαρμογή της κύριας λύσης

αναμένεται να επιφέρει έμμεσες θετικές

επιπτώσεις σε περιβαλλοντικούς τομείς που

σχετίζονται με το νερό (π.χ. Βιοποικιλότητα,

Καταπολέμηση Απερήμωσης, έδαφος, Τοπίο)







ΣΧΟΛΙΑ

εξαιτίας της απελευθέρωσης σημαντικών

ποσοτήτων νερού που θα μπορεί να

χρησιμοποιηθεί για την εκπλήρωση των

κυβερνητικών δεσμεύσεων προς το γεωργικό

τομέα. Παράλληλα θα έχει και αρνητικές

επιπτώσεις σε άλλους τομείς περιβαλλοντικής

σημασίας (π.χ. Ενέργεια, Ατμοσφαιρική

Ρύπανση, Θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον)

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

Συνεισφορά στην

επίλυση του

προβλήματος

ισοσκελισμού της

ζήτησης και

προσφοράς νερού σε

διάφορες χρήσεις

Εξετάζεται αν η λύση συνεισφέρει

στην επίλυση του προβλήματος

ισοσκελισμού ζήτησης και

προσφοράς νερού σε διάφορες

χρήσεις σε μακροπρόθεσμη βάση

- - - 0 +++

Η εναλλακτική λύση δεν επιλύει το πρόβλημα

ισοσκελισμού αφού οι ποσότητες που

εξοικονομούνται δεν αναμένονται να είναι

επαρκείς. Αντίθετα η Κύρια Λύση, εξασφαλίζει

σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό την ασφάλεια

παροχής νερού σε διάφορες χρήσεις σε

μακροπρόθεσμη βάση.

Συνεισφορά στην

προώθηση ανάπτυξης

υδατικής συνείδησης

Εξετάζεται αν το σενάριο προωθεί

την δημιουργία υδατικής και

ευρύτερα περιβαλλοντικής

συνείδησης, κοινωνικής

συμμετοχής και κινητοποίησης

-- + -

Η Εναλλακτική λύση μέσω των διάφορων

διαχειριστικών και τιμολογιακών μέτρων

υπερέχει αισθητά, εφόσον μερικά από τα μέτρα

στοχεύουν στην εξοικονόμηση σε επίπεδο

καταναλωτή. Η κύρια λύση, μέσω της

αυξημένης παροχής πλέον νερού, μάλλον

ενθαρρύνει την αυξημένη κατανάλωση ανά







ΣΧΟΛΙΑ

καταναλωτή

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Κόστος διαχείρισης και

πώλησης νερού

Εξετάζεται η επίδραση στο κόστος

διαχείρισης των νερών (κόστος

εφαρμογής Σχεδίου Διαχείρισης

Λεκάνης Απορροής Ποταμού,

Χρηματοοικονομικό Κόστος

Υπηρεσιών Νερού, Περιβαλλοντικό

Κόστος και Κόστος Πόρου (Άρθρο

9, ΟΠΥ))

0 - -

Το κόστος εφαρμογής των διάφορων

διαχειριστικών και τιμολογιακών μέτρων

επιβαρύνει το κόστος διαχείρισης αλλά και

πώλησης του νερού, που μεταφέρονται βάση

της ΟΠΥ (ανάκτηση κόστους) στο τελικό τέλος

πώλησης νερού στους καταναλωτές, ενώ

εφόσον στοχεύουν στην μειωμένη κατανάλωση,

τα έσοδα από την πώληση του νερού (λιγότερες

ποσότητες) μειώνονται, με αποτέλεσμα η

αύξηση στην μοναδιαία τιμή νερού. Το Κόστος

Αφαλάτωσης, θα εκφραστεί ως επιπρόσθετο

χρηματοοικονομικό κόστος του ΤΑΥ, το οποίο θα

μετακυλήσει και αυτό στους καταναλωτές. Οι

παρεχόμενες ποσότητες αναμένεται να

αυξηθούν σε όλες τις χρήσεις, με αποτέλεσμα η

ανάλογη αύξηση του μοναδιαίου τέλους

πώλησης νερού να μην είναι τόσο σημαντική

Δημιουργία συνθηκών

ανάπτυξης της

οικονομίας

Εξετάζεται η επίδραση στους

ευρύτερους κρατικούς

οικονομικούς δείκτες όπως ΑΕΠ

ανά παραγωγικό τομέα, ανεργία &

0 0 ++

Η Κύρια Λύση, αναμένεται να βελτιώσει τις

συνθήκες ανάπτυξης των διάφορων τομέων σε

σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση όπου η

περιορισμένη παροχή νερού αποτελεί







ΣΧΟΛΙΑ

απασχόληση, κτλ. ανασταλτικό παράγοντα. Τα διαχειριστικά και

τιμολογιακά μέτρα της εναλλακτικής λύσης,

έχουν περισσότερο περιβαλλοντικό χαρακτήρα

και δεν αναμένεται να αποτελέσουν σημαντικό

παράγοντα ανάπτυξης.



5.3 Συμπεράσματα

Η Κύρια Λύση της εφαρμογής του Σχεδίου Αφαλατώσεων, εμφανίζεται να υπερέχει έναντι

των άλλων, έχοντας πολύ θετικές επιπτώσεις σε 4 από τα 6 κριτήρια αξιολόγησης, με την

Εναλλακτική Λύση (Εφαρμογή Μέτρων Καλύτερης Διαχείρισης) να έπεται με λιγότερο

θετικές επιπτώσεις στα τρία από τα έξι κριτήρια.

Η Κύρια Λύση πλεονεκτεί στην περιβαλλοντική διάσταση γιατί αυξάνει πρακτικά την

διαθεσιμότητα νερού, στοιχείο απαραίτητο για την επίτευξη αρκετών από τους

περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί σε διάφορους τομείς. Αξίζει ωστόσο να

τονιστεί ότι υπάρχουν περιβαλλοντικοί τομείς που θίγονται από την λύση αυτή όπως θα

υποδειχθεί στην συνέχεια.

Η Κύρια Λύση πλεονεκτεί αισθητά σε ότι αφορά στην κοινωνική διάσταση της υδατικής

κατάστασης λόγω της δραστικής αύξησης της διαθεσιμότητας ύδατος που παρέχει

ασφάλεια νερού σε όλες τις χρήσεις του. Παρόλα αυτά η Κύρια λύση μειονεκτεί ως προς

το γεγονός ότι η αύξηση της διαθεσιμότητας εμπράκτως και αποδεδειγμένα λειτουργεί

αντίθετα με την προώθηση ανάπτυξης υδατικής συνείδησης, κάτι που επιτυγχάνεται

αποτελεσματικότερα με την εναλλακτική λύση υιοθέτησης μέτρων καλύτερης διαχείρισης.

Η Κύρια Λύση σε σχέση με την οικονομική διάσταση της υδατικής κατάστασης,

αναμένεται να επιφέρει αύξηση στην μοναδιαία τιμή πώλησης του νερού στους

καταναλωτές. Η αύξηση όμως της διαθεσιμότητας του νερού αναμένεται να δημιουργήσει

ευνοϊκότερες συνθήκες ανάπτυξης του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της οικονομίας.

Ως γενικότερο συμπέρασμα, μπορεί να αναφερθεί ότι αυτό που προκύπτει είναι ότι το

Σχέδιο Αφαλατώσεων στο γενικό του πλαίσιο παρουσιάζεται ως επιτακτικό για την

επίλυση των σοβαρών προβλημάτων ισοσκελισμού προσφοράς και ζήτησης. Όμως η

συνεχής και μονόπλευρη αύξηση της παροχής νερού προς κάλυψη της ζήτησης, όπως

έδειξε ιστορικά και η μέχρι τώρα υδατική διαχείριση, δεν μπορεί να αποτελέσει το μόνο

μέτρο διαχείρισης. Η εναλλακτική λύση εφαρμογής μέτρων καλύτερης υδατικής

διαχείρισης, αποτελεί μία λύση επίσης επιτακτική η οποία θα πρέπει να συμπληρώσει και

να πλαισιώσει το Σχέδιο Αφαλατώσεων, στοχεύοντας στην επίλυση του υδατικού

προβλήματος που υφίσταται στην Κύπρο. Επίσης, η λύση των αφαλατώσεων, δεν

αποτελεί μια πανάκεια λύση. Υπάρχουν προβλήματα που δημιουργούνται, και επιπτώσεις

που προκαλούνται οι οποίες αρκετές μπορούν με σωστά μέτρα να ελαχιστοποιηθούν, και

άλλες που αποτελούν εκ φύσεως μόνιμες και αρνητικές. Τα πιο πάνω αναλύονται σε

μεγαλύτερη λεπτομέρεια στην συνέχεια.



6. Ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, από την

εφαρμογή του Σχεδίου Αφαλατώσεων


Στόχος του Κεφαλαίου Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον του Σχεδίου

Αφαλατώσεων, είναι ο προσδιορισμός, η εκτίμηση της σημαντικότητας και η αξιολόγηση

των ενδεχόμενων θετικών και αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή

του, σε στρατηγικό επίπεδο.

Στη μελέτη επεξηγούνται επαρκώς τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των επιπτώσεων

(πιθανότητα, μέγεθος, διάρκεια, αντιστρεπτότητα) στους περιβαλλοντικούς στόχους και

παραμέτρους που έχουν εντοπιστεί και αναλυθεί στο Κεφάλαιο 3.2.

Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα θέματα απόρριψης της άλμης στα θαλάσσια

οικοσυστήματα, στις επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της αφαλάτωσης, θέματα

έκκλησης διοξειδίου του άνθρακα και συνεισφορά στις κλιματικές αλλαγές, επιπτώσεις

στην αγορά δικαιωμάτων ρύπων, κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις, ασφάλεια

προσφοράς νερού, οικονομική επιβάρυνση, και σε θέματα αυξημένης παροχής νερού για

άρδευση.

Παράλληλα γίνεται αξιολόγηση σε στρατηγικό επίπεδο των περιβαλλοντικών, κοινωνικο-

οικονομικών και αναπτυξιακών επιπτώσεων από την εφαρμογή της πολιτικής του κράτους

για κάλυψη υδρευτικών αναγκών με αφαλατώσεις και εξετάζεται κατά πόσο εντοπίζονται

προβλήματα που να καθιστούν την προώθηση του έργου αδύνατη.

Τελικά, γίνεται διαπίστωση για το βαθμό και τη σοβαρότητα των επιπτώσεων από το

Σχέδιο Αφαλατώσεων, επιμέρους και συναθροιστικά όσον αφορά τις κύριες θετικές και

αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και τις ανέσεις των κατοίκων και

των χρηστών της περιοχής που επηρεάζεται, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο αναφορικά

με τις εκπομπές ρύπων και του φαινομένου του θερμοκηπίου.

6.2 Επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα

6.2.1 Επιπτώσεις κατά την άντληση θαλασσινού νερού

Μία από τις κυριότερες περιβαλλοντικές ανησυχίες των μονάδων αφαλάτωσης θαλάσσιου

νερού αποτελεί η αυξημένη θνησιμότητα θαλάσσιων οργανισμών που προκαλείται από τα

έργα άντλησης ή ανοικτού τύπου λήψης θαλάσσιου νερού. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της

Αμερικής, μετά από σχετική απόφαση του δικαστηρίου, τα έργα λήψης θαλάσσιου νερού

θεωρούνται ως «μη βιώσιμα» αν δεν μειώσουν κατά 90% την θνησιμότητα της

θαλάσσιας ζωής (πλαγκτόν, αυγά ψαριών και προνύμφες των ψαριών).



6.2.2 Επιπτώσεις από την απόρριψη άλμης στο θαλάσσιο οικοσύστημα

Η αφαλάτωση πέραν των μεγάλων αναγκών σε ενέργεια έχει και περιβαλλοντικές

επιπτώσεις που κατά κύριο λόγο οφείλονται στο συμπυκνωμένο διάλυμα (άλμη) που

παράγεται από την αφαλάτωση αλλά και από εκροές χημικών που χρησιμοποιούνται στην

διαδικασία της αφαλάτωσης.

Η αφαλάτωση επιτυγχάνεται με την αφαίρεση ανόργανης ύλης (αλάτι κ.λ.π.) από το

θαλάσσιο νερό. Το αποτέλεσμα είναι μια ροή νερού (συμπύκνωμα-άλμη) που έχει μια

χημική σύσταση παρόμοια με το νερό τροφοδοσίας αλλά με συγκεντρώσεις 1.2 -3.0

φορές μεγαλύτερη33 συνδυασμένη με ποικιλία χημικών και πρόσθετων που

χρησιμοποιούνται στην προ- και μετά- επεξεργασία του νερού. Προϊόντα σκουριάς δεν

είναι σημαντικά στην άλμη σε μονάδες με RO εφόσον η διαδικασία διεξάγεται σε

θερμοκρασίες περιβάλλοντος και τα μεταλλικά μέρη αποτελούνται κυρίως από

ανοξείδωτο χάλυβα. Για παράδειγμα στην μονάδα Δεκέλειας η συγκέντρωση χαλκού στη

θάλασσα κοντά στην εκβολή της άλμης ήταν λιγότερη από 1 ppb34 .

Σε μονάδες RO το θειικό οξύ χρησιμοποιείται μαζί με άλλα πολυμερικά πρόσθετα για

αποφυγή της καθίζησης «πέτρας ή πουρί».

Χλώριο ή ενώσεις χλωρίου χρησιμοποιούνται για απολύμανση των συστημάτων

τροφοδοσίας θαλάσσιου νερού και των κατοπινών συστημάτων για αποφυγή βιο-

ρύπανσης (biofouling). Στην μονάδα της Δεκέλειας, για παράδειγμα, το επίπεδο χλωρίου

στην άλμη είναι μηδέν. Όταν νερά ξεπλύματος αποβάλλονται με την άλμη, το χλώριο

βρίσκεται σε επίπεδα 0,23 ppm.

Μια μονάδα αφαλάτωσης αποβάλλει τον ίδιο όγκο υλικού θαλάσσιου νερού με εκείνο που

έχει δεχθεί αλλά σε πολύ μικρότερο όγκο νερού. Ο παράγοντας μετατροπής κυμαίνεται

από 30 ως 70% οπότε η άλμη είναι 1,3 ως 1,7 φορές μεγαλύτερη της αλατότητας του

θαλάσσιου νερού. Αν δεχθούμε ότι η τυπική αλατότητα στην ανατολική Μεσόγειο είναι

της τάξης των 39 psu*, αυτό σημαίνει ότι η άλμη από μονάδες RO είναι της τάξης των

51 ως 66 psu.

Ανάλυση του νερού τροφοδοσίας και της άλμης στην Μονάδα Δεκέλειας35 είναι 22.099

mg/l και 43.661 mg/l αντίστοιχα. Επομένως ο λόγος άλμης/νερού τροφοδοσίας είναι

1,976. Για την Μονάδα Λάρνακας ο σχεδιασμός αναφέρει παραγωγή άλμης περίπου 72

33 Vanhems, C. (1998), Critical Review of Desalination Concentrate Disposal to Surface Water, U.S.A. 34 Zimmerman, R. (1999), The Larnaca seawater desalination plant . Environmental impact Assessment Report

* Αλάτότητα είναι η περιεκτικότητα αλάτων στο νερό, το οποίοι μετριέται σε μέρη ανά χίλια (parts per thousand

ή Practical Salinity Units, PSU). 35 Zimmerman, R. (1999), The Larnaca seawater desalination plant . Environmental impact Assessment Report



psu. Ενδεικτική ανάλυση του νερού τροφοδοσίας και της άλμης στην Μονάδα Δεκέλειας

παρουσιάζεται στον Πίνακα 6.1.

Δυνητικά επικίνδυνο υγρό απόβλητο μπορεί να προκύψει και από το ξέπλυμα των

μεμβρανών (κάθε 3 – 6 μήνες). Το ξέπλυμα γίνεται με αραιά αλκαλικά ή όξινα υδατικά

διαλύματα. Επιπρόσθετα, χημικά διαλύματα (συνήθως sodium bisulphite) για διατήρηση

των μεμβρανών χρησιμοποιούνται κατά την αποθήκευση των. Συνήθως όμως γίνεται

επεξεργασία των χημικών αυτών πριν την εκροή των στην θάλασσα.

Πίνακας 6.1: Ανάλυση του νερού τροφοδοσίας και της άλμης (σε mg/l) στην

Μονάδα αφαλάτωσης Δεκέλεια (Zimmerman 1999)

Ανάλυση Νερό

τροφοδοσίας

Άλμη Λόγος

(άλμης/τροφοδοσίας)

Ca 450,0 891,2 1,98

Mg++ 1.453,3 2.877,7 1,98

Na 12.480,0 24.649,2 1,975

K 450,0 888,0 1,973

HCO3 160,0 315,3 1,97

CO3 0,2 0,4 2

SO4 3.406,0 6.745,1 1,98

Cl 22.099,0 43.661,5 1,976

TDS 40.498,2 80.028,4 1,976

pH 8,1 7,8

Πέραν του όγκου άλμης που διοχετεύεται πίσω στο θαλάσσιο περιβάλλον, ο τρόπος που

απορρίπτεται και τα χαρακτηριστικά της περιοχής απόρριψης αποτελούν κρίσιμα στοιχεία

για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που μπορούν να προκύψουν.

Το μήκος του αγωγού απόρριψης, η απόσταση του από την ακτή, το ύψος από τον

πυθμένα, η παρουσία ή μη υδροστόμιων διάχυσης σε συνδυασμό με το βάθος του νερού

και άλλων υδρολογικών δεδομένων (ρεύματα, κύματα), μπορούν να καθορίσουν την

διάχυση της άλμης και της αποτελεσματικότητας της διάλυσης στο σημείο εκροής, και

επομένως , την δυνητική επίπτωση στο περιβάλλον.

Στον Πίνακα 6.2 παρουσιάζεται μια σταχυολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από

την διαδικασία αφαλάτωσης με την μέθοδο της Αντίστροφης Ώσμωσης που

χρησιμοποιείται και στις Μονάδες Αφαλάτωσης στην Κύπρο.



Πίνακας 6.2: Μήτρα αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις διαδικασίες αφαλάτωσης RO36 (Abu Qdais 1999)

Αρνητική επίπτωση

Επίπεδο επίπτωσης

Πηγή επίπτωσης Τεχνική

μετριασμού

Αυξημένη αλατότητα – επιζήμιες

επιδράσεις σε μη ανεκτικά είδη

Μέτρια (Μ) Συμπυκνωμένη

άλμη

Διάλυση άλμης Ανάκτηση άλατος Επιλογή σημείου εκροής για μέγιστη ανάμειξη και διάχυση

Απολυμαντικά Υψηλή (Υ) Χλώριο και

ενώσεις χλωρίου Χρήση UV

Βαρέα μέταλλα - τοξικότητα

Μ Διάβρωση εξαρτημάτων Μονάδας

Σωστός σχεδιασμός – επιλογή

ανοξείδωτων υλικών

Χημικά Ευτροφισμός Τοξικότητα

Αύξηση του pH

-Y -Χαμηλή (Χ)

-X

Αντιδιαβρωτικά πρόσθετα και προστασία από σχηματισμό «πέτρας»

Μείωση της χρήσης χημικών στο ελάχιστο και χρήση φιλικών πρόσθετων

Στον Πίνακα 6.3 περιγράφονται οι πηγές αποβλήτων, τα χημικά που παράγονται ή

προστίθενται, τα αποτελέσματα τους και οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Στην Μονάδα της Δεκέλειας, άλμη με αλατότητα 720/00 απορρίπτεται στη θάλασσα με

αγωγό που καταλήγει σε διαχυτή με πολλαπλά υδροστόμια σε βάθος 5 m και σε

απόσταση 250 m από την ακτή. Παρατηρείται αύξηση της αλατότητας σε μια απόσταση

200 m από το σημείο εκροής. Στην πράξη η ψηλότερη (54 0/00) αλατότητα εντοπίζεται

στο σημείο εκροής, ενώ αλατότητα ψηλότερη από εκείνη της θάλασσας (39 0/00)

εντοπίζεται σε απόσταση μέχρι 200 m από το σημείο εκροής. Η επηρεαζόμενη περιοχή

υψηλής αλατότητας διαφέρει εποχιακά με την σημαντικότερη επίπτωση να εντοπίζεται

τους καλοκαιρινούς μήνες37 .

36 Abu Qdais Hani, A. (1999), Environmental Impacts of desalination plants on the Arabian Gulf San

Diego Proceeding, 1999 Vol. III, pp.249-260 37 Argyrou, M. (2000), Impact of Desalination Plant on marine macrobenthos in the coastal waters of

Dehkelia bay, Cyprus. Internal Report.



Πίνακας 6.3: Μήτρα χημικών και άλλων εκροών από Μονάδες RO και οι επιπτώσεις τους στο θαλάσσιο περιβάλλον38

Διαδικασία /πηγή επίπτωσης

Χημικά που παράγονται ή προστίθενται

Αποτέλεσμα χημικών ή προϊόντων

Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον

Άλμη Άλμη Αλλαγές στα χημικά και φυσικά χαρακτηριστικά του θαλάσσιου νερού και ζημιές στη

χλωρίδα και πανίδα Στάδιο προ-επεξεργασίας

Διόρθωση pH και προστασία μεμβρανών από υδρόλυση

Προσθήκη οξέων Επιπτώσεις στο pH της άλμης και παραμονή Θειϊκού

Συνήθως ασήμαντη αν η προσθήκη είναι ελεγχόμενη

- Προστασία καθίζησης «πέτρας»

Προστατευτικά χημικά

(antiscalants), πολυφωσφοτικά (polyphosphates)

maleic acid

Ενώσεις στην άλμη


Απολύμανση για αποφυγή βιολογικής ρύπανσης και αφαίρεση μικροοργανισμών που τρέφονται από τις

μεμβράνες

Χλώριο ή άλλα βιοκτόνα ή UV

Έλεγχος χλωρίου ώστε να είναι σε χαμηλά

επίπεδα στην άλμη


Στάδιο επεξεργασίας Αφαλάτωση νερού τροφοδοσίας

Άλμη 1.2 μέχρι 3 φορές

υψηλότερη του νερού

τροφοδοσίας

Αύξηση αλατότητας.

Ζημιογόνος σε μη ανεκτικά είδη

Στάδιο μετά-επεξεργασίας pH κοντά στο 7 του παραγόμενου νερού

NaOH, Soda Ash, Lime

Αύξηση Sodium στην

άλμη


Απολύμανση παραγόμενου νερού

Χλώριο Χλωριο παραμένει στην άλμη αλλά σε χαμηλά επίπεδα


Για την Μονάδα αφαλάτωσης στην Λάρνακα με αγωγό απόρριψης διαμέτρου 32” και

1500m μήκους και σε σημείο βάθους 15m εκτιμάται, με τη χρήση τρισδιάστατου

μοντέλου διάχυσης, ότι η μέγιστη αλατότητα στον πυθμένα θα είναι 42.7 0/0039

.

38 UNEP – MAP: “SEAWATER DESALINATION IN MEDITERRANEAN COUNTRIES:

ASSESSMENT OF ENVIRONMENTAL IMPACTS AND PROPOSED GUIDELINES FOR THE

MANAGEMENT OF BRINE”, UNEP(DEC)/MED WG.183/Inf.6, Meeting of the MED POL National

Coordinators, Venice, Italy, 28 – 31 May 2001



Η απόρριψης της άλμης στη θάλασσα οδηγεί σε ένα στρωματοποιημένο σύστημα με την

ροή της άλμης στα χαμηλότερα σημεία προς τον πυθμένα λόγω της αυξημένης

αλατότητας από το θαλάσσιο νερό. Η ροή αυξημένης αλατότητας στον πυθμένα μπορεί

να επηρεάσει σημαντικά το θαλάσσιο περιβάλλον και ιδιαίτερα την βενθική χλωρίδα και

πανίδα16.

Στην περίπτωση της μονάδας στην Δεκέλειας, μελέτη τριών χρόνων για τις επιπτώσεις

της άλμης στο θαλάσσιο μακρό-βένθος, έδειξε ότι οι παρατηρηθείσες υψηλές τιμές

αλατότητας προκάλεσαν σημαντική υποβάθμιση στις κοινωνίες Cystoseira barbata

macroalgal στην άμεση περιοχή της εκροής της άλμης, ενώ κάποια άλλα είδη κοινωνιών

μακρό-αλγών (macroalgae) έχουν εξαφανισθεί από την γύρω περιοχή μέχρι και σε

απόσταση 100 m από το σημείο εκροής.

Επιπλέον, έχει προκληθεί σημαντική μείωση της ποικιλίας και πληθώρας της βενθικής

μακρό-πανίδας (benthic macro faunal) στο σημείο απόρριψης της άλμης σε σύγκριση με

τι υπήρχε πριν της λειτουργίας της Μονάδας. Γενικά, οι αλλαγές της αλατότητας έχουν

προκαλέσει αλλαγές σύνθεσης της ποικιλίας της μακρό – πανίδας πλησίον του σημείου

εκροής. Ενώ η βενθική κοινωνία πριν της κατασκευής του αγωγού απόρριψης αποτελείτο

από 27% polychaetes, 27% echinoderms, 26% scaphopods και 20% gastropods, μετά

από λειτουργία τριών χρόνων της Μονάδας τα μοναδικά είδη που παρατηρούνται είναι

polychaetes και crustaceans που αποτελούν το 80% και 20% αντίστοιχα16.

Για την Μονάδα Ακρωτηρίου40 με αγωγό τροφοδοσίας σε βάθος νερού 7 m στα 750 m

από την ακτή και αγωγό εκροής στα 1500 m από την ακτή (15-17 m βάθος νερού)

εξετάσθηκαν δύο σενάρια για διάχυση της άλμης με το μοντέλο Cormix με τα εξής

αποτελέσματα: α) – χαμηλή ταχύτητα (5 m/s) - αύξηση αλατότητας 2200 mg/l σε

απόσταση 500 m και 2000 mg/l στα 1000 m και 1200 mg/l στα 2 χλμ., β) – υψηλή

ταχύτητα (15 m/s) – αύξηση αλατότητας κατά 1600 mg/l στα 500 m και 845 mg/l στα

1000 m και 280 mg/l στα 2 χλμ.

Στην χειρότερη περίπτωση που εξετάσθηκε, η αλατότητα θα φθάσει τα 53000 mg/l στα

750 m από το σημείο εκροής (με αρχική αλατότητα θάλασσας στα 40500 mg/l).

Το γενικό συμπέρασμα, σύμφωνα με τις προσομοιώσεις, είναι ότι η αύξηση της

αλατότητας που μπορεί να αναμένεται κάτω από κανονικές συνθήκες παραμένει

χαμηλότερη από επικίνδυνα επίπεδα για τη θαλάσσια ζωή.

39 Zodiatis, G. and R. Lardner (1999), Investigation into the dispersion of saline effluents from the

desalination plant near Larnaca, Departmental Report 40 Nicolaides & Associates and Atlantis (2002), Environmental Impact Assessment and siting study

for the Limassol desalination plant in the area of Akrotiri -Episkopi



Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της άλμης είναι η αυξημένη αλατότητα σε διπλάσια ποσότητα

από εκείνη του θαλάσσιου νερού (72-82000 mg/l TDS). Η ροή από ξεπλύματα φίλτρων

θα αναμειγνύεται με το νερό καθαρισμού των μεμβρανών και θα απορρίπτεται με την

άλμη (750 m3/d). Τα νερά ξεπλύματος θα περιέχουν αιωρούμενα στερεά (9 mg/l) , πολύ-

ηλεκτρολύτες, κροκιδωτικό υλικό (coagulants) και χλώριο (0.007 mg/l).

Η Γνωμάτευση για την ΜΕΕΠ Ακρωτηρίου και βάσει των προσομοιώσεων απόρριψης της

άλμης στη θάλασσα, συμπεραίνει ότι με αγωγό μήκους 1500 m από διάφορα σημεία κατά

μήκος του αγωγού, σε ακτίνα πέραν των 500 m, η αύξηση της αλατότητας του νερού

είναι αμελητέα. Στην θαλάσσια περιοχή μελέτης δεν έχουν εντοπιστεί σημαντικά

θαλάσσια οικοσυστήματα, βιολογικά είδη ή μορφολογικά χαρακτηριστικά. Συνεπώς, οι

επιπτώσεις από την εγκατάσταση των αγωγών δεν θεωρούνται σοβαρές.

Για την Μονάδα Πάφου41 η παραγόμενη άλμη θα απορρίπτεται στη θάλασσα σε

απόσταση 1000 m από την ακτή με αγωγό που καταλήγει σε σύστημα διάχυσης με

πολλές θυρίδες ή σχισμές εξασφαλίζοντας έτσι σημαντική αραίωση της άλμης κατά την

καθοδική της πορεία και στη συνέχεια διασπορά και αραίωση λόγω των ρευμάτων.

Συνοπτικά, αναφέρεται ότι τα υγρά απόβλητα που δημιουργούνται από την Μονάδα,

αποτελούνται κυρίως από άλμη, νερό από πλύση φίλτρων και υγρά από τον καθαρισμό

των μεμβρανών (κάθε 3 ως 6 μήνες). Τα απόβλητα θα πρέπει να εξουδετερώνονται πριν

αναμειχθούν με την άλμη. Τα υγρά απόβλητα θα περιέχουν πολύ μικρές ποσότητες

ελεύθερης χλωρίνης (μέγιστη συγκέντρωση περίπου 0.01 mg/l) καθώς επίσης και μικρές

ποσότητες κροκιδωτού υλικού (συνήθως Ferric Chloride) που δεν είναι τοξικό αλλά

μπορεί να προκαλέσει χρωματισμό του νερού όταν είναι σε μεγάλες ποσότητες.

Συμπερασματικά εκτιμάται ότι οι τοξικές ή άλλες χημικές ουσίες δεν θα απορρίπτονται σε

συγκεντρώσεις που να θεωρούνται ότι μεταβάλλουν ανησυχητικά την ποιότητα του

θαλάσσιου νερού. Η σημαντικότερη αλλαγή (μικρή αύξηση της αλατότητας) θα

προκύπτει από την απόρριψη της άλμης (40.000 m3/ημ., με αλατότητα 80.000 mg/l).

Οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον λόγω της απόρριψης της άλμης θα περιορίζονται

σε απόσταση 300m περιμετρικά του σημείου απόρριψης και θα αφορούν την αύξηση των

επιπέδων αλατότητας από 0.5 ως 15% (15% μέχρι τα 30 m από το σημείο απόρριψης και

μικρότερο του 1% σε απόσταση μεγαλύτερη από 100 m από το σημείο απόρριψης). Η

μέγιστη αύξηση που μπορεί να αναμένεται δεν θα ξεπερνά τα 40.000 mg/l η οποία

γεωγραφικά θα περιορίζεται στην περιοχή υψηλού στροβιλισμού εντός της ζώνης

ανάμειξης της εκροής με το θαλάσσιο νερό.

41 ΤΑΥ (2009), Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για

Μονάδα Αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην Πάφο, Αρ. Συμβολαίου ΤΑΥ 22/2008



Σύμφωνα με τις προσομοιώσεις (μοντέλο CORMIX) που εξετάσθηκαν στην ΜΕΕΠ του

έργου, η σημαντική αύξηση της αλατότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος περιορίζεται

σε ακτίνα 100 m περίπου από το σημείο απόρριψης. Πέραν των 100 m παρατηρείται μια

ελάχιστη αύξηση της τάξης του 0,5% πάνω από τα επίπεδα αλατότητας της θάλασσας

(δηλαδή αύξηση κατά 200 mg/l).

Στην θαλάσσια περιοχή μελέτης δεν έχουν εντοπισθεί σημαντικοί χώροι εκκόλαψης ή

τέτοια θαλάσσια οικοσυστήματα, βιολογικά είδη ή μορφολογικά χαρακτηριστικά η

απάλειψη των οποίων να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για το έργο. Συνεπώς, οι

επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον από την εγκατάσταση και λειτουργία της Μονάδας

δεν θεωρούνται σοβαρές και αποτρεπτικές για τη λειτουργία του.

Η θαλάσσια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου χαρακτηρίζεται από χαμηλή

παραγωγικότητα λόγω της ολιγοτροφικής κατάστασης των νερών της, πτωχά σε

θρεπτικά συστατικά και υψηλή αλατότητα. Παρόλα αυτά τα θαλάσσια βενθικά

οικοσυστήματα της Μεσογείου παρουσιάζουν σχετικά υψηλά επίπεδα βιοποικιλότητας.

Επίσης οι εποχιακές κλιματικές αλλαγές και η είσοδος εξωτικών τροπικών ειδών από την

Διώρυγα του Σουέζ συμβάλλουν στην αυξημένη ποικιλότητα.

Η θαλάσσια περιοχή της Μεσογείου αποτελεί ενδιαίτημα για το φανερόγαμο Posidonia

oceanica. Τα θαλάσσια λιβάδια της Ποσειδώνιας αποτελούν προστατευόμενους

οικοτόπους υψηλής σημασίας για την υγεία και την παραγωγικότητα των θαλάσσιων

οικοσυστημάτων της Μεσογείου (Συνθήκη της Βέρνης Παράρτημα Ι, Ευρωπαϊκή Οδηγία

Οικοτόπων 92/43/CEE και 97/62/CE) .









Εναλλακτικές τεχνολογίες προ-επεξεργασίας και επεξεργασίας θαλάσσιου νερού που να

περιορίζουν ή να εξαλείφουν την χημική επεξεργασία σε οποιοδήποτε στάδιο δεν

υφίστανται εφόσον η τεχνολογία που χρησιμοποιείται θεωρείται η πλέον πρόσφατη και

οικονομικά αποδεκτή. Θέμα εναλλακτικής απόρριψης της άλμης, όπως π.χ. σε χώρους

υγειονομικής ταφής ή ελάττωσης της συγκέντρωσης αλάτων στην άλμη περικλείουν

μεγαλύτερους κινδύνους και κόστη ή θεωρούνται ανεδαφικά.



Τα πιο πάνω, θεωρητικά, ισχύουν και για αφαλατώσεις υφάλμυρων νερών αλλά σε

διαφορετική κλίμακα ανάλογα με την αλατότητα των νερών που προσφέρονται για

αφαλάτωση. Το ίδιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό και για την άλμη από την αφαλάτωση

ανακυκλωμένου νερού πλην της αυξημένης πιθανώς περιεκτικότητας σε χλώριο που θα

χρησιμοποιείται για σκοπούς απολύμανσης.

6.3 Επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της αφαλάτωσης

Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζονται οι επιπτώσεις από τις ενεργειακές ανάγκες της

αφαλάτωσης, όταν αυτές ικανοποιούνται από συμβατικές μεθόδους, με αποτέλεσμα την

έκκληση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, εξετάζονται οι επιπτώσεις

πάνω στις κλιματικές αλλαγές αλλά και οι οικονομικές επιπτώσεις συμπεριλαμβανομένης

και της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων.

Γενικά, η παραγωγή νερού με αφαλάτωση είναι μια διαδικασία πολύ εντατική σε

απαιτήσεις ενέργειας. Οι διάφορες τεχνολογίες οδηγούν σε διαφορετικά επίπεδα

κατανάλωσης ενέργειας που επιπρόσθετα επιβαρύνεται με το επίπεδο αλατότητας και

ρύπων του θαλάσσιου νερού, και την τοποθεσία της μονάδας.

Η μέθοδος της αφαλάτωσης απαιτεί κυρίως ατμό σε χαμηλή θερμοκρασία για συστήματα

απόσταξης και υψηλή αντλητική πίεση για συστήματα με μεμβράνες. Παραδοσιακά, οι

κύριες πηγές ενέργειας είναι τα ορυκτά καύσιμα αλλά η άνοδος της τιμής των καυσίμων

και η αστάθεια καθώς και η ανησυχία για τη ύπαρξη προμηθειών μακρόχρονα και οι

περιβαλλοντικές επιπτώσεις προκαλούν ενδιαφέρον για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών

ενέργειας και την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας.

Το κριτήριο κλειδί για τις μονάδες RO είναι η ειδική κατανάλωση σε ηλεκτρισμό που θα

πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο χαμηλός. Αυτό σημαίνει ότι ο λόγος ανάκτησης θα πρέπει

να διατηρείται όσο γίνεται πιο υψηλός και η πίεση του νερού τροφοδοσίας που τον

συνοδεύει να διατηρείται όσον το δυνατό πιο χαμηλή εκπληρώνοντας ταυτόχρονα τα

πρότυπα του πόσιμου νερού και τις οδηγίες σχεδιασμού του κατασκευαστή. Εφόσον ο

γενικός λόγος ανάκτησης των μονάδων RO είναι μόλις 30 ως 50%, και επειδή η πίεση

της απορριπτόμενης άλμης είναι μόλις ελαφρά μικρότερη της πίεσης του νερού

τροφοδοσίας, όλες οι μεγάλες, αλλά και μικρότερες μονάδες αφαλάτωσης RO είναι

εξοπλισμένες με τουρμπίνες ανάκτησης ενέργειας.

Στην Καλιφόρνια για παράδειγμα το «Pacific Institute42» εκτιμά ότι η μέση μονάδα RO

απαιτεί 3,4 kWh/m3, ενώ το «Australia Institute» εκτιμά ότι η μονάδα RO στο Σίδνεϊ

42 Cooley, H., Gleick, PH, and Wolff, G. 2006



καταναλώνει 4,9 kWh/m3. Δεδομένα της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας43

δείχνουν ότι το 1992 οι μονάδες RO χρησιμοποιούσαν κατά μέσο όρο 5-7 kWh/ m3.

Το Διάγραμμα 6.1 παρουσιάζει την κατανάλωση ενέργειας κατά τα διάφορα στάδια της

διαδικασίας αφαλάτωσης. Η κατανάλωση ενέργειας παραμένει ο πλέον περιοριστικός

παράγων σε οικονομικά έργα αφαλάτωσης εφόσον η ενέργεια αντιπροσωπεύει το 60%

των άμεσων δαπανών λειτουργίας και συντήρησης μιας μονάδας αφαλάτωσης.

Ανάλογα με τις πηγές ενέργειας, αφαλατώσεις μεγάλης κλίμακας δυνητικά μπορούν να

επιβαρύνουν σημαντικά τα GHG (εκπομπές αερίων θερμοκηπίου) που θεωρούνται η

κύρια αιτία στις κλιματικές αλλαγές.

Επομένως, προσπάθειες μείωσης της ενέργειας που απαιτείται για αφαλάτωση θα

συμβάλει σημαντικά στην μείωση των επιπτώσεων από τα GHG.

Διάγραμμα 6. 1:Κατανάλωση ενέργειας των διαφόρων σταδίων της διαδικασίας αφαλάτωσης (Πηγή: M. Wilf, Fundamentals of RO–NF technology, International Conference on

Desalination Costing, Limassol, 2004.)

Με την μέθοδο RO η εκπομπή CO2 είναι χαμηλότερη παρά με θερμικές μεθόδους. Με

βάση της μέσης ανάμειξης καύσιμου που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη για παραγωγή

ηλεκτρικής ενέργειας, εκτιμάται44 ότι μια μονάδα RO παράγει 1,78 kg CO2/ m3

παραγόμενου νερού ενώ η μέθοδος MSF οδηγεί σε 23,41 kg CO2/m3 και η μέθοδος MED

σε 18,05 kg CO2/m3.

43 From http://www.desware.net/desa4.aspx

44 Rauly, G., Serra, L. and Uche, J.



Από εκτιμήσεις στην Κύπρο, υπολογίζεται45 ότι για τη λειτουργία των μεμβρανών

αντίστροφης ώσμωσης απαιτείται ενέργεια της τάξης των 4 -4,5 kWh/m3 παραγόμενου

νερού, ενώ η συνολική κατανάλωση ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας που

απαιτείται για τη λειτουργία όλων των συστημάτων (αντλητικά συστήματα, φίλτρα,

συστήματα χημικών, αντλίες υψηλής πίεσης) είναι της τάξης των 5,3 kWh/m3 του

παραγόμενου πόσιμου νερού.

Η υφιστάμενη μονάδα αφαλάτωσης στη Δεκέλεια για παράδειγμα καταναλώνει περίπου

5,3 kWh για κάθε κυβικό μέτρο νερού που παράγεται. Ο προτεινόμενος σταθμός

αφαλάτωσης στην Επισκοπή αναμένεται να έχει την ίδια κατανάλωση.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΤΑΥ46 οι απαιτήσεις σε ενέργεια για παραγωγή πόσιμου νερού

είναι της τάξης των 3,2 kWh/m3 ενώ συμπεριλαμβανομένης της άντλησης στα 200 m

αυτή ανέρχεται σε 4 kWh/m3.

Ο Πίνακας 6.4 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις χρήσης ενέργειας και καυσίμων για τη

λειτουργία των υφισταμένων και προγραμματιζόμενων μονάδων αφαλάτωσης. Στον ίδιο

Πίνακα παρουσιάζεται και εκτίμηση της ετήσιας εκπομπής CO2 και η αναλογία της

ηλεκτρικής ενέργειας που θα καταναλώνεται για αφαλατώσεις σε σχέση με την ολική

παραγωγή της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου με βάση την παραγωγή της το 2008.

Οι εκτιμώμενες ολικές ετήσιες απαιτήσεις σε ενέργεια από τις μόνιμες χερσαίες μονάδες

αφαλάτωσης θα είναι της τάξης των 54.267 kWhr που αντιστοιχεί σε ετήσια κατανάλωση

της τάξης των 475,5 GWh (Πίνακας 6.4) ή 43.668 kWhr (βάσει συμβολαίων ΤΑΥ για

δέσμευση στην κατανάλωση ενέργειας ανά κυβικό μέτρο αφαλατωμένου νερού που

παράγεται (4kWh*10.917m3/hr=43668)). Οι απαιτήσεις αυτές θα αποτελούν επί τη

βάσει της ολικής παραγωγής της ΑΗΚ του 2008 το 9,5 ή 8 % αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει

ότι ένα κυβικό μέτρο αφαλατωμένου νερού που παράγεται με κατανάλωση ενέργειας 5.3

kWh ή 4,0 kWh (από συμβόλαια ΤΑΥ) εκπέμπει 4,86 (=5,3 kWh *3,165kg CO2/kg

καυσ.*0,29 kg/kWh) ή 3,67 kg CO2 αντίστοιχα. Διαιρώντας το σύνολο των εκπομπών

από την παραγωγή αφαλατωμένου νερού από όλες τις χερσαίες μονάδες αφαλάτωσης

με τον μόνιμο πληθυσμό του νησιού προκύπτει εκπομπή της τάξης 599 ή 482

kg/capita/yr αντίστοιχα. Επομένως θα πρέπει οι επιπτώσεις από όλες τις

προγραμματιζόμενες μονάδες αφαλάτωσης να εκτιμηθούν σωστά στα πλαίσια ενός

συνολικού σχεδίου τρωτότητας του νησιού.




46 Συνάντηση με ΤΑΥ - Α. Μανώλη στις 15.7.2009.



Η πρόγνωση της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Δημοκρατίας

ετοιμάζεται, σύμφωνα με το Νόμο από το ΔΣΜ (Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς

Ηλεκτρικής Ενέργειας) και εγκρίνεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ).

Η πρόγνωση για τη δεκαετία 2009 – 2018 παρουσιάζεται στον Πίνακα 6.5.

Με τα δεδομένα του Πίνακα 6.5 το ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας που θα αναλογεί στις

προγραμματιζόμενες μόνιμες χερσαίες μονάδες αφαλάτωσης θα κυμανθεί από 8,8% το

2009 μέχρι 5,8% το 2018.

Εκτιμάται ότι η ετήσια συνολική εκπομπή CO2 από τις μόνιμες χερσαίες μονάδες

αφαλάτωσης θα είναι της τάξης των 440.000 τόνων. Το ποσοστό της απαιτούμενης

ηλεκτρικής ενέργειας επί της συνολικής παραγωγής της ΑΗΚ θα ανέρχεται σε 9,5% του

συνολικού ποσού που καταναλώθηκε το 2008. Αντίθετα, αν χρησιμοποιηθούν οι τιμές

βάση των συμβολαίων του ΤΑΥ όπως αναφέρεται πιο πάνω (4 kWh/m3,

συμπεριλαμβανομένης της άντλησης στα 200 m) η ετήσια συνολική εκπομπή CO2 από τις

μόνιμες χερσαίες μονάδες αφαλάτωσης θα είναι της τάξης των 350.000 tons, ενώ το

ποσοστό της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας επί της συνολικής παραγωγής της ΑΗΚ

για το 2008 θα ανέρχεται σε 8%.



Πίνακας 6.4: Εκτίμηση χρήσης ενέργειας και καυσίμων για τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης

Μονάδα Παραγωγή Μονάδας (m3/ημ)

Παραγωγή Μονάδας (m3/ώρα)

Χρήση Ηλεκτρικής ενέργειας

(kWhr/m3)

Ολική χρήση ενέργειας (kWhr)

Χρήση καυσίμων

(kg/kWhr)

Ολική χρήση

καυσίμων (kg/hr)

Εκπομπή CO2 - 2008

*****

(kg CO2 /kg καυσίμου)

Εκπομπή CO2

(kg/hr)

Ετήσια εκπομπή

CO2 (tons/year)

Ενέργεια (GWh)

Συνολική παραγωγή ΑΗΚ - 2008

(GWh)

Ποσοστό επί συνολικής παραγωγής ΑΗΚ - 2008

(%)

Δεκέλεια* 60.000 2500 5,3 13250 0,29 3843 3.165 12163 106548 116,1 4996 2,3

Λάρνακα** 62.000 2583 4,4 11367 0,29 3296 3.165 10432 91384 99,6 4996 1,99

Πάφος*** 40.000 1667 4,5 7500 0,29 2175 3.165 6884 60304 65,7 4996 1,3

Επισκοπή*** 40.000 1667 5,34 8900 0,29 2581 3.165 8169 71560 78,0 4996 1,7

Βασιλικός 60.000 2500 5,3 13250 0,29 3843 3.165 12163 106548 116,1 4996 2,3

Σύνολο 262.000 10.917 54.267 15.738 49.811 436.344 475,5 9,59

Αφαλάτωση υφάλμυρου νερού

Γαρύλλη**** 10.000 417 4,3 1792 0,29 520 3.165 1646 14419 15,7 4996 0,3

Κινητές που θα εγκαταλειφθούν με την λειτουργία χερσαίων μονάδων αφαλάτωσης Κινητή Μονής 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Κινητή Πάφου 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Κινητή Βασιλικού 20.000 833

5,3 4416,667 0,29 1281 3.165 4054 35513 38,7 4996 0,8

Σύνολο 60.000 2.500 13.250 3.843 13.808 120.958 116 2,3 * Πηγή: (Ολγα Σάλαγος) ** Πηγή: R.Z.E.E. (1999) “Larnaca Seawater Desalination Plant: Environmental Impact Assessment” *** Πηγή: ΤΑΥ (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερου στην Πάφο. **** Πηγή:ΤΑΥ (2002) « Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό» Μέρος Α – Μελέτη Χωροθέτησης. ***** Πηγή: Στοιχείων που έτυχαν διαπίστευσης και δόθηκαν στο Τμήμα Περιβάλλοντος αναφορικά με το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (verified emissions for the Emissions Trading System) από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου και που αφορούσαν το έτος 2008, χρησιμοποιήθηκαν 16.243 τόνοι καύσιμου τύπου ντίζελ και 1.234.775 καύσιμου τύπου HFO (Heavy Fuel Oil - μαζούτ) με συντελεστές εκπομπών 3.101 kg CO2 / kg καύσιμου τύπου ντίζελ, και 3.166 kg CO2 / kg καύσιμου τύπου HFO, συνολικά και από τις τρεις Ηλεκτροπαραγωγικές Μονάδες. Έτσι, κατά μέσο όρο προκύπτει ότι οι συντελεστές εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα από τις Μονάδες Παραγωγής Ηλεκτρικής ενέργειας της ΑΗΚ είναι 3.165 kg CO2 / kg μεικτού καύσιμου, τιμή που ισχύει μόνο για το 2008.



Πίνακας 6.5: Εγκεκριμένη πρόβλεψη 2009-2018 ετήσιας συνολικής

παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (υπό κανονικές καιρικές συνθήκες)

Έτος Ετήσια Ενέργεια

GWh

Έτος Ετήσια Ενέργεια

Gwh

2009 5380 2014 6810

2010 5675 2015 7125

2011 5940 2016 7460

2012 6215 2017 7810

2013 6505 2018 8175

Πηγή: Διαδικτυακός τόπος του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Κύπρου (ΔΣΜ).

http://www.dsm.org.cy/

6.4 Επιπτώσεις στις κλιματικές αλλαγές

Αύξηση του φυσικού φαινομένου του θερμοκηπίου με την αύξηση των συγκεντρώσεων

των αερίων του θερμοκηπίου (GHG), παγκόσμια, λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων

ενισχύει την ικανότητα κατακράτησης της θερμότητας στην ατμόσφαιρα της γης. Αυτό

επιταχύνει τον ρυθμό αλλαγής του κλίματος του πλανήτη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κυότο να μειώσει

τις εκπομπές της κατά 8% κάτω από τα επίπεδα του 1990 μέχρι την περίοδο 2008 -2012.

Το Πρωτόκολλο θεωρεί ότι σημαντικές ανθρωπογενείς πηγές CO2 στην ατμόσφαιρα

εντοπίζονται σε βιομηχανικές χώρες που έχουν δεσμευθεί να πετύχουν τους στόχους του

Κιότο. Το 2002 συμφωνήθηκε από τις τότε 15 χώρες μέλη της ΕΕ διαμοιρασμός της

υποχρέωσης αυτής με την κατανομή συγκεκριμένου στόχου μείωσης για κάθε Χώρα

Μέλος. Το ETS (Σχέδιο Εμπορίας Εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) αποτελεί ένα από τα

μέτρα επίτευξης του στόχου. Επιπρόσθετα σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ ο

στόχος για τη συνεισφορά των ΑΠΕ στη τελική κατανάλωση ενέργειας είναι 13% μέχρι το

2020. Αυτό θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων περιορισμού των θερμοκηπιακών

αερίων.

Η Κύπρος, στο παρόν στάδιο, έχει ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις για τη μείωση των

εκπομπών σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για την περίοδο 2013-2020. Οι μικρές χώρες όπως η

Κύπρος δεσμεύονται να αναφέρουν ετήσια τις εκπομπές CO2 και να κάνουν αποδοτική

χρήση των ορυκτών καυσίμων και της ενέργειας. Οι ετήσιες απογραφές εκπομπών

αερίων του θερμοκηπίου και άλλων αερίων, διεξάγονται από την Υπηρεσία

Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και θεωρούνται σαν



ένα απαραίτητο εργαλείο για την χάραξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας μας

(Πίνακας 6.6).

Από το 1990 μέχρι το 2007 παρατηρείται στην Κύπρο μια πολύ σημαντική αύξηση στις

συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, της τάξης του 83%, που έφτασαν τους

9972 χιλιάδες τόνους σε σύγκριση με 5448 χιλιάδες τόνους.

Οι υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης της Δεκέλεια και Λάρνακας μαζί με τις άλλες

προβλεπόμενες μόνιμες χερσαίες μονάδες (βλέπε Πίνακα 6.4) αναμένονται να έχουν

μέγιστη ημερήσια παραγωγή αφαλατωμένου νερού 262.000 m3, ή 95,5 εκατ. m3 τον

χρόνο.

Αυτό θα σημαίνει:

o Ετήσια κατανάλωση ηλεκτρισμού 475,5 GWh

o Ένταση ενέργειας για παραγωγή αφαλατωμένου νερού 4.75 kWh/m3.

o Ετήσια εκπομπή αερίων θερμοκηπίου με την παρούσα ανάμειξη καυσίμων

παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 436.3 χιλιάδες τόνους CO2-e

H ετήσια παραγωγή ηλεκτρισμού από την ΑΗΚ για το 2008, περιλαμβανομένων των

μονάδων αφαλάτωσης Δεκέλεια και Λάρνακας, ανερχόταν σε 4996 GWh. Επομένως, οι

επιπρόσθετες μονάδες θα αυξήσουν την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5,3% για τις

νέες μόνιμες μονάδες ή 9,6% αν θεωρηθούν όλες οι μόνιμες χερσαίες μονάδες μαζί.

Εκτιμάται επομένως ότι οι αφαλατώσεις θα συνεισφέρουν σημαντικά, με 436,3 χιλιάδες

τόνους, στην αύξηση της γενικής ποσότητας εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου (GHG)

που αυξάνεται σταθερά και έφτασε στους 9.972,19 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου CO2 το

2007, από τους οποίους 3938,14 χιλιάδες τόνοι οφείλονται στην παραγωγή ηλεκτρικής

και θερμικής ενέργειας (βλέπε Πίνακα 6.6).



Πίνακας 6.6: Εκπομπές Αερίων Θερμοκηπίου (σε χιλιάδες τόνους ισοδύναμου

CO2) (Πηγή: Υπηρεσία Περιβάλλοντος, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος,

Τμήμα Στατιστικής - Τελευταία Ενημέρωση 06/08/2009)

Διοξείδιο

του Άνθρακα

(CO2)

Μεθάνιο

(CH4)

Υποξείδιο

του Αζώτου

(N2O)

Φθοριωμένοι

Υδρογονάνθρακες

(HFCs)

Συνολικές

Εκπομπές

Αερίων Θερμοκηπίου

ΕΤΟΣ

Γενικά * Π.Η&Θ.Ε** Γενικά Π.Η&Θ.Ε* Γενικά Π.Η&Θ.Ε* Γενικά Γενικά

1990 4.167,74 1.707,80 890,36 2,30 389,93 55,02 Μη διαθέσιμο 5.448,03

1991 4.400,98 1.771,27 900,68 2,39 390,03 57,07 Μη διαθέσιμο 5.691,69

1992 5.184,26 2.069,87 979,62 2,79 437,26 66,77 Μη διαθέσιμο 6.601,13

1993 5.518,12 2.206,44 1.027,81 2,97 449,72 71,11 Μη διαθέσιμο 6.995,65

1994 5.555,83 2.301,74 1.020,81 3,10 448,79 74,17 Μη διαθέσιμο 7.025,44

1995 5.296,58 2.115,11 1.040,09 2,85 452,54 68,21 Μη διαθέσιμο 6.789,21

1996 5.617,82 2.238,50 1.088,51 3,02 472,36 72,17 Μη διαθέσιμο 7.178,68

1997 5.813,54 2.365,58 1.075,02 3,19 470,14 76,26 Μη διαθέσιμο 7.358,71

1998 6.446,87 2.598,75 1.072,39 3,50 488,38 83,82 Μη διαθέσιμο 8.007,64

1999 7.258,02 2.770,61 1.081,63 3,74 502,73 89,42 Μη διαθέσιμο 8.842,38

2000 7.612,90 2.903,77 1.115,10 3,92 502,73 93,70 Μη διαθέσιμο 9.230,73

2001 7.480,37 2.836,08 1.171,65 3,82 536,12 91,40 Μη διαθέσιμο 9.188,15

2002 7.356,48 2.946,61 1.212,60 3,97 566,68 94,95 73,82 9.209,59

2003 7.372,85 3.177,17 1.226,67 4,28 558,91 102,40 73,38 9.231,81

2004 7.566,41 3.319,54 1.237,27 4,47 543,08 107,01 68,91 9.415,67

2005 7.829,42 3.471,84 1.227,55 4,76 517,14 113,89 136,17 9.710,28

2006 8.025,12 3.653,38 1.241,37 4,89 504,76 117,04 53,21 9.824,47

2007 8.167,26 3.801,67 1.257,59 5,08 526,44 121,39 20,91 9.972,19

*Γενικά = Από όλες τις πηγές

**Παραγωγή Ηλεκτρικής και Θερμικής Ενέργειας



6.5 Oικονομικές επιπτώσεις αναφορικά με αγορά δικαιωμάτων

ρύπων

Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος δεν έχει οποιαδήποτε ειδική δέσμευση για περιορισμό στις

εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής

Επιτροπής. Η Κύπρος έχει συνυπογράψει το Πλαίσιο Συμφωνίας για τις Κλιματικές

Αλλαγές των Ηνωμένων Εθνών (UNFCCC) και έχει υπογράψει και επικυρώσει το

Πρωτόκολλο του Κιότο. Η Κύπρος έχει ποσοτικοποιημένες δεσμεύσεις σε Ευρωπαϊκό

επίπεδο για την περίοδο 2013-2020 με στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων του

θερμοκηπίου. Σαν Χώρα Μέλος όμως, δεσμεύεται από τις υποχρεώσεις που

προσδιορίζονται από την νομοθεσία της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης και της Οδηγίας για

την Εμπορία Εκπομπών αερίων θερμοκηπίου47.

Το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου της Κύπρου

(ΕΣΚΔ) που γίνεται βάσει της Οδηγίας 2003/87/EC η οποία καθορίζει ένα σχέδιο εμπορίας

εκπομπών (ETS) για αέρια θερμοκηπίου έγινε αρχικά για την περίοδο 2005 -2007 και στη

συνέχεια για το 2008 – 2012. Αποδοχή του ΕΣΚΔ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί

και την βάση για τις τελικές ποσότητες παροχής εκπομπών για κάθε εγκατάσταση που

εμπίπτει στα πλαίσια της Οδηγίας.

Στην περίπτωση του τομέα ενέργειας όπως και στους άλλους τομείς η εκτίμηση της

ζήτησης βασίζεται σε «συνήθεις συνθήκες - business as usual» με πρόνοια για την

πραγματική συνεισφορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ορθολογιστική χρήση

ενέργειας με στόχο την μείωση της ζήτησης για ηλεκτρισμό που παράγεται από ορυκτά

καύσιμα. Ταυτόχρονα αναμένεται μείωση στην εκπομπή αερίων θερμοκηπίου με την καλυτέρευση της αποδοτικότητας. Να σημειωθεί ότι για το 2008 -2012, λήφθηκε υπόψη και η επιπρόσθετη ζήτηση για νέες μονάδες αφαλάτωσης πέραν εκείνων της Δεκέλεια και

Λάρνακας.

Ο Πίνακας 6.7 παρουσιάζει τις προβλέψεις για τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας

λαμβάνοντας υπόψη και την επιπρόσθετη ζήτηση ενέργεια για τη λειτουργία νέων

μονάδων αφαλάτωσης.

Σύμφωνα με το ΕΣΚΔ Κύπρου (2008-2012) προτείνεται μια συνολική ποσότητα 35,61

εκατ. τόνοι CO2 από την οποία 4,78 εκατ. τόνοι CO2 θα κατακρατηθούν σαν απόθεμα

για νέο-εισερχόμενες βιομηχανίες και 1,15 εκατ. τόνοι θα μπουν κατά μέρος για έργα

Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης (CDM).

47 Ministry of Agriculture, Natural Resources and Environment -Environment Service – (23 February 2007) : EU Emissions Trading Scheme Directive 2003/87/EC, NATIONAL ALLOCATION PLAN FOR CYPRUS (REVISED FINAL DRAFT) 2008 - 2012



Όπως και στην πρώτη περίοδο εμπορίας GHG προτείνεται όπως οι παραχωρήσεις όλων

των υφιστάμενων και νέων εγκαταστάσεων για το 2008-2012 διατεθούν δωρεάν με

στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στον ηλεκτρισμό και τις τιμές προϊόντων και

την ενθάρρυνση νέων εγκαταστάσεων στο σχέδιο και σε εσωτερικές επενδύσεις.

Πίνακας 6.7: Πρόβλεψη Χονδρικής Ζήτησης Ηλεκτρισμού συμπεριλαμβάνοντας

ενέργεια για μονάδες αφαλάτωσης (Πηγή: NAP FOR CYPRUS (Revised Final Draft) 2008 –

2012)

Έτος 2008 2009 2010 2011 2012 Σύνολο

ΑΕΠ 6612,6 6895,5 7192,0 7501.3 7823,8 36025,2

Gwh Gwh Gwh Gwh Gwh Gwh

Προβολή βάσει ΑΕΠ

(χονδρική ζήτηση)

5248,1 5564,7 5896,5 6242,6 6603,6 29555,6

Επιπρόσθετη ζήτηση

ενέργειας λόγω μονάδων


0 0 181,3 181,3 181,3 544,0

Σύνολο Ενέργειας 5248,1 5564,7 6077,8 6423,9 6184,9 30099,6

Οι παραχωρήσεις για τον τομέα ενέργειας (εργοστάσια παραγωγής ΑΗΚ: Βασιλικός, Μονή

και Δεκέλεια) είναι 4.112.120 τόνοι CO2 (2008), 4.084.378 (2009), 4.042.141 (2010),

4.087.313 (2011), 4.148.843 (2012) ή σύνολο 20.474.794 τόνοι CO2 για την περίοδο

2008-2012.

Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ) με απόφασή48 της, ημερ. 18.7.2007,

αποδέχθηκε το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου

της Κύπρου (ΕΣΚΔ) για την πενταετία 2008-2012, αλλά η εγκριθείσα από την Επιτροπή

ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων ήταν κατά 23% χαμηλότερη από εκείνη που πρότεινε η

Κύπρος. Μετά την πιο πάνω απόφαση, το ΕΣΚΔ αναθεωρήθηκε και στις 16.2.2009

εγκρίθηκε από την ΕΕ. Σαν αποτέλεσμα, το σύνολο των δικαιωμάτων που αναλογούν

στον τομέα ενέργειας (ΑΗΚ) για την πενταετία 2008-2012 ανέρχεται, σε 18,04 εκ.

τόνους CO2 .

Με βάση την κατανομή, το αναμενόμενο έλλειμμα της ΑΗΚ για την πενταετία,

υπολογίζεται49 σε 5,2 εκ. δικαιώματα (τόνους CO2) περίπου, με πολύ σημαντικό κόστος

48 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (18 Ιουλίου 2007) σχετικά με το εθνικό σχέδιο κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου που κοινοποίησε η Κύπρος κατ’εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου http://ec.europa.eu/environment/climat/pdf/nap2006/cy_decision_el.pdf 49 Οικονομικές καταστάσεις της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου για το έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2008. http://www.audit.gov.cy/audit/audit.nsf/All/6466CD0367B718DAC2257467003269F2/$file/AHK.doc?OpenElement



για την ΑΗΚ, δεδομένου ότι η μέση τιμή αγοράς δικαιωμάτων για το 2008 από την ΑΗΚ

ανερχόταν σε €11,1 ανά τόνο CO2.

Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ) στην απόφαση της ημερ. 18.7.2007 έλαβε

υπόψη την πρόθεση της Κύπρου να αυξήσει τις εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, εκτιμά όμως

ότι οι ενεργειακές ανάγκες τέτοιων εγκαταστάσεων είναι μέρος της συνολικής

κατανάλωσης ενέργειας από τον τριτογενή τομέα και οποιαδήποτε αύξηση εκτιμάται μέσω

της συνολικής αύξησης του ΑΕΠ. Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι επιπτώσεις αυτών των

εγκαταστάσεων στη ζήτηση ενέργειας, στην αναμενόμενη ένταση άνθρακα και στο ρυθμό

ανάπτυξης του ΑΕΠ είναι αμελητέες.

Παρόλα τα πιο πάνω ένας απλός υπολογισμός των οικονομικών επιπτώσεων των

αφαλατώσεων όσον αφορά τις ανάγκες σε ενέργεια και αύξηση της εκπομπής ρύπων και

του επιπρόσθετου κόστους αγοράς δικαιωμάτων ρύπων μπορεί να γίνει ως εξής:

• Η εκτίμηση της ετήσιας εκπομπής ρύπων CO2 από την επιπλέον ενέργεια που θα

απαιτείται από τις μόνιμες χερσαίες μονάδες αφαλάτωσης ανέρχεται σε 436.344

τόνους (Πίνακας 6.4). Αν απαιτηθεί αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων για την

ποσότητα αυτή και με βάσει την τιμή που αναφέρεται από την ΑΗΚ (€11,1 /τόνο

CO2), για το 2008, τότε εκτιμάται ότι η επιπλέον δαπάνη θα είναι της τάξης των 4

ως 5 εκατ. ευρώ ετήσια, ή €0,04 ως 0,05/m3 παραγόμενου αφαλατωμένου νερού

(να σημειωθεί ότι το Στρατηγικό Σχέδιο για την περίοδο μετά το 2012 βρίσκεται

υπό αναθεώρηση και δεν είναι διαθέσιμο επί του παρόντος για εκτιμήσεις πέραν

του 2012).

Να σημειωθεί ότι η Κύπρος σαν χώρα συνεχίζει (2008-2012) να μη βρίσκεται σε θέση για

εμπορία ρύπων εφόσον σαν χώρα που δεν συμπεριλαμβάνεται στο Παράρτημα I δεν της

έχουν καθοριστεί οποιεσδήποτε «Μονάδες Ποσότητας» (Assigned Amount Units). Η

Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει βήματα διόρθωσης του θέματος αυτού εφόσον η Κύπρος έχει

νομοθετικά εναρμονιστεί με την Εμπορία Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ETS).

6.6 Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια

ύδρευσης που προσφέρουν οι αφαλατώσεις


Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζονται οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την

ασφάλεια ύδρευσης που προσφέρουν οι αφαλατώσεις έναντι οικονομικής επιβάρυνσης,

αλλά και η έμμεση μεταφορά επιφανειακού νερού από την ύδρευση στη γεωργία.



Η απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες και η συνεπαγόμενη ασφάλεια ύδρευσης είναι

το βασικότερο όφελος που προσφέρουν οι αφαλατώσεις. Άλλα περιβαλλοντικά οφέλη

αφορούν την παρουσία αυξημένων ποσοτήτων νερού στα υδροφόρα στρώματα, στα

φράγματα και ποτάμια για τη γεωργία και στα οικοσυστήματα.

Μειωμένη προμήθεια νερού επιφέρει κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις όπως

μειωμένη δημόσια υγεία και ασφάλεια, οικονομικές ζημιές και απώλεια θέσεων εργασίας.

Η κοινωνία αναμένει αξιόπιστη παροχή πολύ καλής ποιότητας νερού σε σταθερή βάση

και συνήθως είναι διατεθειμένη να πληρώσει για να απολαμβάνει αυτή την ασφάλεια. Οι

χρήστες νερού έχουν διαφορετικές ανάγκες για την ασφάλεια παροχής νερού και

προσεγγίσεις στην αξιολόγηση της αξίας της ανάλογα με τη χρήση, την ύπαρξη

εναλλακτικών επιλογών, επιπτώσεις από την διακοπτόμενη παροχή, και τα έξοδα

παραγωγής.

Οι υποστηρικτές της αφαλάτωσης υποστηρίζουν ότι το βασικό από τα κύρια οφέλη είναι η

ασφάλεια παροχής νερού ανεξάρτητης από τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες.

Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για την ασφάλεια προμήθειας πόσιμου νερού αλλά το γενικό

χαρακτηριστικό όλων είναι η συνεπής και σταθερή διάθεση νερού που να ικανοποιεί την

ζήτηση. Ο απλούστερος τρόπος μέτρησης της ασφάλειας παροχής νερού είναι με την

μέτρηση του κινδύνου που μια σχεδιασμένη παροχή νερού υπολείπεται της

προβλεπόμενης ζήτησης, κατά μέσον όρο, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. μια

χρονιά). Για παράδειγμα, ένα σύστημα με αξιοπιστία του 95% υπονοεί ότι η προμήθεια θα

καλύψει ή θα υπερκαλύψει την ζήτηση 19 φορές στις 20. Απλή μέθοδος μεν αλλά

αποτυγχάνει να μετρήσει την σοβαρότητα των αστοχιών.

Οι περισσότεροι καταναλωτές αντιλαμβάνονται την ασφάλεια υδατοπρομήθειας σαν την

συνεχή παροχή νερού στις βρύσες του σπιτιού. Η ασφάλεια στην παροχή νερού αποτελεί

σήμερα αναμενόμενο μέρος της επιπέδου ζωής.

6.6.2 Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης

Σαν αποτέλεσμα της μείωσης της βροχόπτωσης και της ροής νερού στα φράγματα από το

1990, αλλά ταυτόχρονα και της αύξησης της ζήτησης, η ασφάλεια παροχής νερού επί

συνεχούς βάσης ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα της Κύπρου έχει καταστεί πολύ

προβληματική. Περικοπές στην υδατοπρομήθεια μέχρι 12 ώρες παροχή κάθε 48 ώρες έχει

καταστεί σύνηθες φαινόμενο.

Σαν αποτέλεσμα, υποχρεωτικά, κάθε νοικοκυριό ανέπτυξε στρατηγικές για αντιμετώπιση

της μη σταθερούς παροχής νερού που περιλαμβάνουν: ντεπόζιτα (1-2 m3) στην οροφή

και στο έδαφος, γεώτρηση στην αυλή και, αγορά νερού τόσο πόσιμου όσο και για

κήπους.



Όσον αυξάνονται οι περικοπές τόσο αυξάνει το μέγεθος του αποθηκευτικού χώρου ή

ντεπόζιτου που τοποθετείται συνήθως στην οροφή. Πολλά νοικοκυριά προχωρούν και

στην εγκατάσταση βοηθητικού ντεπόζιτου νερού, ιδιαίτερα όταν η πίεση είναι χαμηλή,

για εξασφάλιση επιπρόσθετης ποσότητας που προωθείται στο ντεπόζιτο της οροφής με

αντλία.

Το αποτέλεσμα από αυτή την διαδικασία είναι η ακόμη πιο μειωμένη παροχή νερού στα

νοικοκυριά που βρίσκονται κατάντι ή σε ψηλά υψόμετρα. Όταν τα ντεπόζιτα αδειάσουν

τα νοικοκυριά προχωρούν στην αγορά νερού εκτός δικτύου, αμφιβόλου ποιότητας, από

γεωτρήσεις. Η αβεβαιότητα παροχής νερού και σε ικανοποιητική πίεση για εκείνες τις

περιοχές που βρίσκονται σε κάποιο υψόμετρο αποτελεί βασικό πρόβλημα των

νοικοκυριών.

Σαν αποτέλεσμα δημιουργούνται πολλά «κόστη ευημερίας» (welfare costs) λόγω της

αβεβαιότητας παροχής νερού, ιδιαίτερα σε αυτούς που έχουν μειωμένη παροχή ή μικρό

αποθηκευτικό χώρο (ντεπόζιτα).

Αν και η παροχή νερού είναι ανεπαρκής σε όλη την περιοχή ενός αστικού κέντρου, οι

πολυμελείς οικογένειες, οι ομάδες πληθυσμού με χαμηλά εισοδήματα και οι κάτοικοι που

ζούνε σε διαμερίσματα και σε οικίες σε ψηλά υψόμετρα, επηρεάζονται περισσότερο.

Πολλές έρευνες σε χώρες του εξωτερικού50 καταλήγουν ότι τα νοικοκυριά είναι

διατεθειμένα να πληρώσουν πολύ περισσότερο για νερό όταν υπάρχει εξασφαλισμένη

ασφάλεια παροχής (μέχρι και διπλάσια από ότι πληρώνουν σήμερα).

Τα καθαρά κόστη των νοικοκυριών λόγω της μειωμένης ή μη ασφαλούς παροχής νερού

προκύπτουν σε τρεις μορφές: ευκαιρίας (opportunity), χρηματοοικονομικά και

κοινωνικά:

o Ευκαιρίας: Όταν το νερό είναι ακατάλληλο για οικιακούς σκοπούς και τα

μέσα αντιμετώπισης του προβλήματος δεν είναι ικανοποιητικά (άρδευση

κήπου, υγείας λόγω ακαταλληλότητας νερού – απώλεια εργασίας, κ.λ.π.

o Χρηματοοικονομικά: Έξοδα του νοικοκυριού για αντιμετώπιση της μη

επάρκειας νερού (ντεπόζιτα, αντλίες, άντληση, γεώτρηση, αγορά νερού

εμφιαλωμένου και μη).

50 - The Value of Water Supply Reliability: Results of a Contingent Valuation Survey of Residential Customers,

California Urban water Agencies, 1994,

- A Model for Social Assessment for large scale urban water supply projects: An example from Central Asia, AYSE KUDAT, THE WORLD BANK, 1994, (http://www.socialassessment.com/documents/KudatWorks/1994/Social%20Assessment%20Urban%20Water%20Supply%20-%201994.doc)



o Κοινωνικά: Αυξημένη χρήση γεωτρήσεων ή και αγορά νερού εκτός δικτύου

με ανεπιθύμητες επενέργειες στην υγεία, προγραμματισμός οικιακών

εργασιών ανάλογα με τις ώρες ή και μέρες παροχής νερού.

Οι τάξεις με χαμηλότερα εισοδήματα υποφέρουν περισσότερο εφόσον άλλες ομάδες του

πληθυσμού μπορούν να ξοδέψουν περισσότερα για την αντιμετώπιση της μη επάρκειας

νερού (γεώτρηση, περισσότερα και μεγαλύτερα ντεπόζιτα, εμφιαλωμένο νερό).

Η δυνατότητα και επιθυμία (willingness to pay) αποδοχής ψηλότερης τιμής του νερού

αυξάνεται με το μέγεθος των περικοπών και της ασφάλειας παροχής νερού. Η συχνότητα

μικρών περικοπών παρουσιάζεται να είναι μικρότερης σημασίας παρά το μέγεθος των

ποσοτήτων περικοπής.

Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος υποφέρει για πολλά χρόνια από μη ασφαλή και σταθερή

παροχή νερού ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα συγκεκριμένη

μελέτη για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από την ασφάλεια ύδρευσης.

Εύκολα όμως αυτές μπορούν να συνοψισθούν στις εξής51:

Υγεία:

o Ψυχική και φυσική ένταση (δηλαδή: ανησυχία και έγνοια συλλογής αρκετής

ποσότητας μέχρι την επόμενη περίοδο παροχής, ανασφάλεια, ένταση στην

οικογένεια, προγραμματισμό δραστηριοτήτων οικιακών εργασιών ανάλογα

με περίοδο παροχής νερού κ.λ.π.)

o Προβλήματα υγείας που σχετίζονται με χαμηλές παροχές νερού (δηλαδή:

μόλυνση από νερά που διοχετεύονται από διαφορετικά δίκτυα (cross-

connections) όπως νερό από γεωτρήσεις ή από αγορά νερού, μειωμένες

ροές αστικών λυμάτων, αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων, μειωμένη

ικανότητα καταπολέμησης πυρκαγιών κ.λ.π.)

51 National Drought Mitigation Center (NDMC), School of Natural Resources at the University of Nebraska-

Lincoln. “Impacts of Drought: Understanding Your Risk and Impacts, Social Impacts”.

http://www.drought.unl.edu/risk/social.htm



Αυξημένες διαμάχες /συγκρούσεις:

o Διαμάχες καταναλωτών στη χρήση του διαθέσιμου νερού

o Πολιτικές διαμάχες

o Διαμάχες μεταξύ Διαχειριστών νερού

o Άλλες κοινωνικές διαμάχες (επιστημονικές ανακοινώσεις, δημοσιεύματα στα

μέσα ενημέρωσης)

Μείωση επιπέδου ζωής, αλλαγές στους τρόπους διαβίωσης

o Αύξηση φτώχειας

o Μείωση οικονομικών δραστηριοτήτων (τουρισμός και επιχειρήσεις που

εξαρτώνται από το νερό)

o Απώλεια καλαισθητικών αξιών

o Μείωση ή αλλαγή ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων

o Επανεκτίμηση κοινωνικών αξιών (προτεραιότητες, ανάγκες, δικαιώματα)

o Δημόσια δυσαρέσκεια με Κυβερνητικές πολιτικές αντιμετώπισης του

προβλήματος

o Αντίληψη για αδικίες στην ανακούφιση, πιθανώς σε σχέση με κοινωνικο-

οικονομική κατάσταση, περιοχές νοικοκυριών κ.λ.π.

Άλλα σχετικά προβλήματα

o Μείωση της ποιότητας νερού λόγω μειωμένης πίεσης στους αγωγούς

μεταφοράς του νερού (αστικά λύματα και άλλες ουσίες διεισδύουν

ευκολότερα στο δίκτυο).

o Παράνομες συνδέσεις στο δίκτυο.

o Αυξημένες διαρροές στο δίκτυο (εντοπίζονται μόνο όταν υπάρχει αρκετή

πίεση)

o Συσσώρευση ακαθαρσιών (ιζημάτων) στα τυφλά σημεία των αγωγών

6.7 Η έμμεση μεταφορά επιφανειακού νερού από την ύδρευση

στη γεωργία λόγω των αφαλατώσεων για ύδρευση

Είναι γενικά αποδεκτό από όλους ότι η Κύπρος «πάσχει» τα τελευταία χρόνια από το

φαινόμενο της Ξηρασίας που οδήγησε σε περαιτέρω φαινόμενα λειψυδρίας. Το

φαινόμενο αυτό έχει επηρεάσει ανελλιπώς όλους τους παραγωγικούς τομείς της

οικονομίας, καθώς τα τελευταία χρόνια οι περικοπές σε όλες τις χρήσεις του νερού έχουν

καταστεί αθέμιτη ανάγκη.



Η υιοθέτηση της πολιτικής από την Κυβέρνηση για πλήρη απεξάρτηση της ύδρευσης από

τη βροχόπτωση και την ικανοποίηση της μέγιστης ζήτησης από τις μονάδες αφαλάτωσης

αναμένεται να επιλύσει τα πιο πάνω προβλήματα.

Η υλοποίηση του Προγράμματος των Μονάδων Αφαλάτωσης, θα απελευθερώσει

ταυτόχρονα ποσότητες νερού από τις συμβατικές πηγές υδροδότησης (επιφανειακό νερό

μέσω φραγμάτων, υπόγειο νερό μέσω γεωτρήσεων) οι οποίες χρησίμευαν για κάλυψη

των αναγκών ύδρευσης. Οι ποσότητες αυτές θα είναι πλέον διαθέσιμες για κάλυψη

άλλων αναγκών και κυρίως αυτών της άρδευσης. Έτσι, το ερώτημα που τίθεται είναι

κατά πόσο το Σχέδιο Αφαλατώσεων μέσω του οποίου θα εφαρμοσθεί η Πολιτική

Απεξάρτησης, αποτελεί κατά τρόπο «έμμεση επιδότηση» και μεταφορά επιφανειακού

νερού στην γεωργία.

Για το ερώτημα αυτό τίθεται ο πιο κάτω προβληματισμός και σκέψεις:

1. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κάθε Κυβερνητικού Υδατικού Έργου, συνοδεύεται από

σχετικές δεσμεύσεις παροχής νερού για κάλυψη ορισμένων αναγκών άρδευσης. Σχεδόν

κάθε χρόνο, και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, εφαρμόζονται περικοπές στην διάθεση

νερού για άρδευση από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται το

φαινόμενο της ελλιπούς κάλυψης των δεσμεύσεων τους, λόγω:

o μείωσης της βροχόπτωσης από το 1970 και έπειτα, και της,

o αύξησης της ζήτησης για υδρευτικούς σκοπούς (οικιακή και τουρισμός) η

οποία απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες νερού

2. Σαν αποτέλεσμα αυτής της μειωμένης παροχής νερού για κάλυψη των αρδευτικών

αναγκών από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα, παρατηρήθηκε το φαινόμενο της αυξημένης

άντλησης νερού για αρδευτικούς σκοπούς από τους υδροφορείς, και κατά συνέπεια την

υπεράντληση τους.

3. Η προσφυγή σε αφαλατώσεις, εξυπηρετεί και ανεξαρτητοποιεί την ύδρευση των

αστικών κέντρων από την βροχόπτωση και δίνει την ικανότητα ικανοποίησης των

δεσμεύσεων των Αρδευτικών Έργων για νερό άρδευσης, ενώ παράλληλα και έμμεσα

επιφέρει μείωση της υπεράντλησης ή σε ορισμένες περιοχές μείωση της άντλησης σε

επίπεδα ίσα ή μικρότερα των ανανεώσιμων ποσοτήτων.

Επομένως, η πολιτική των αφαλατώσεων, μπορεί να θεωρηθεί ως το μέτρο της

Κυβέρνησης που λαμβάνεται προς:

o επίλυση της κοινωνικής της υποχρέωσης για διαρκή και μόνιμη κάλυψη της

ζήτησης για ύδρευση

o κάλυψη των δεσμεύσεων της που έχει συνάψει με τους αγρότες για παροχή

συγκεκριμένων ποσοτήτων νερού άρδευσης ανά Κυβερνητικό Υδατικό Έργο.



o Προστασία των υδροφορέων από υπεράντληση και επανάκαμψη της

στάθμης των με όλα τα περιβαλλοντικά οφέλη που την συνοδεύουν.

Βάσει των πιο πάνω, θεωρείται ότι η πολιτική των Αφαλατώσεων αποτελεί πρώτιστα ένα

Σχέδιο για την κάλυψη της βασικής υποχρέωσης της Κυβέρνησης για παροχή επαρκούς

ποσότητας κατάλληλου νερού για ανθρώπινη κατανάλωση, και κατά δεύτερο λόγο, και

ως αποτέλεσμα του πρώτου, την παροχή δυνατότητας εξουδετέρωσης της ανισοσκέλειας

μεταξύ προσφοράς – ζήτησης στο νερό άρδευσης, προσδίδοντας παράλληλα και

σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη τόσο στο θέμα της υπεράντλησης όσο και στην αύξηση

των αναγκαίων οικολογικών παροχών στις περιοχές κατάντι των φραγμάτων.

Πρόβλημα έμμεσης επιδότησης της αφαλάτωσης προς την γεωργία, κρίνεται ότι θα

παρατηρείται μόνο στην περίπτωση που θα παρατηρηθεί περίσσευμα νερού και το οποίο

θα αξιοποιηθεί σε νέες γεωργικές εκμεταλλεύσεις που θα δημιουργήσουν νέες ανάγκες

και νέες δεσμεύσεις.

6.8 Μοντέλο ανάπτυξης, απαιτήσεις παροχής νερού και χώροι

εγκατάστασης νέων μονάδων αφαλάτωσης

Στο κεφάλαιο 2.3: «Ανάλυση των στόχων και αναγκαιότητα εκπόνησης / εφαρμογής του

Σχεδίου» μεταξύ άλλων εξετάστηκε και η αμφίδρομη σχέση μεταξύ του έντονα

επεκτατικού και απαιτητικού μοντέλου ανάπτυξης και των απαιτήσεων για την παροχή

νερού. Ο ίδιος ο ρυθμός ανάπτυξης από μόνος του δημιουργεί συνθήκες για περισσότερη

ανάπτυξη και επομένως μεγαλύτερες απαιτήσεις σε νερό.

Με βάση τις τάσεις ανάπτυξης του πληθυσμού και με στόχο την πρόβλεψη της

μελλοντικής ζήτησης σε νερό ύδρευσης, εξετάσθηκαν τρία διαφορετικά πιθανά σενάρια

ζήτησης. Τα σενάρια ζήτησης αφορούσαν α) γραμμική και β) εκθετική αύξηση της

ζήτησης βάσει των στοιχείων ζήτησης για τα έτη 2005 -2007, και γ) γραμμική αύξηση

πληθυσμού με βάση τα στοιχεία 2001 -2007. Κάθε ένα από αυτά τα σενάρια εξετάστηκε

σε συνδυασμό με α) ελάχιστη παραγωγή αφαλατωμένου νερού, σύμφωνα με τις

συμβατικές υποχρεώσεις, από τις προγραμματισμένες μονάδες αφαλάτωσης, και β)

παραγωγή αφαλατωμένου νερού σε ένα εύρος τιμών που κυμαίνεται από την ελάχιστη

μέχρι τη μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων ανάλογα με τις ετήσιες τιμές

ζήτησης νερού.

Με αυτό τον τρόπο εξετάστηκε παράλληλα και ο βαθμός απεξάρτησης από τις καιρικές

συνθήκες που προσφέρουν οι μονάδες αφαλάτωσης που προγραμματίζονται αλλά

ταυτόχρονα διαφαίνεται και η πιθανή αναγκαιότητα νέων πιθανών χώρων για



εγκατάσταση επιπρόσθετων μονάδων πάντοτε λαμβάνοντας υπόψη τη ζήτηση, την

τροφοδοσία ενέργειας και την δυνατότητα μεταφοράς του νερού.

Λεπτομερής ανάλυση της ζήτησης βάσει των τριών σεναρίων για κάθε Κυβερνητικό

Σύστημα Υδατοπρομήθειας (ΚΣΥ) έγινε για τις χρονιές 2005 μέχρι 2025. Η προβλεπόμενη

συνολική ετήσια ζήτηση για το 2025 ανέρχεται στα 107, 227 και 93 εκ. κυβ. μ. για κάθε

σενάριο αντίστοιχα. Το σενάριο γραμμικής αύξησης βάσει τις καταναλώσεις του 2005-07

που ανέρχεται σε 107 εκ. κυβ. μ. φαίνεται να είναι μια ασφαλής πρόβλεψη.

Στον Πίνακα 6.8 παρουσιάζεται η προβλεπόμενη κατάσταση ζήτησης νερού για το 2025

στα διάφορα ΚΣΥ και συνολικά, και την κάλυψη της με νερό αφαλάτωσης από τις

προγραμματισμένες μονάδες με α) ελάχιστη παραγωγή (όπως προβλέπεται από τις

συμβάσεις) και β) κυμαινόμενη παραγωγή μεταξύ ελάχιστης και μέγιστης ανάλογα με τη

ζήτηση.

Όπως προκύπτει στο πρώτο σενάριο ζήτηση 24 εκ. κυβ. μ. δεν καλύπτεται από τις

αφαλατώσεις αλλά καλύπτεται από συμβατικές πηγές. Στο δεύτερο σενάριο ζήτηση 13,2

εκ. κυβ. μ. δεν καλύπτεται από αφαλατώσεις αλλά από συμβατικές πηγές. Εκ των

πραγμάτων φαίνεται ότι με τις προγραμματισμένες μονάδες αφαλάτωσης δεν γίνεται

κατορθωτή η πλήρης απεξάρτηση του νερού ύδρευσης το 2025.

Αντίθετα, το 2017 η ζήτηση των ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας – Αμμοχώστου και Πάφου

καλύπτονται πλήρως από την αφαλάτωση και με τα δύο σενάρια παραγωγής, ενώ το ΚΣΥ

Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας υπολείπεται 12,2 και 10,0 εκ. κυβ.μ. με τα σενάρια

ελάχιστης και κυμαινόμενης παραγωγής, αντίστοιχα.



Πίνακας 6.8: Προβλεπόμενη ζήτηση νερού (γραμμική σχέση) και παραγωγή

αφαλατωμένου νερού με α) ελάχιστη παραγωγή και β) κυμαινόμενη παραγωγή

ανάλογα με ζήτηση, για το έτος 2025 (εκ. κυβ. μ.)

2025

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος

ΚΣΥ Λεμεσός _

Υδροφορέας Γερμασόγειας

ΚΣΥ Πάφου

Σύνολο

Ζήτηση Σενάριο ΖΑ (γραμμική αύξηση) 67 27 13 107

Παροχή από Συμβατικές Πηγές 15 18 8 41

Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής ΠΑ

(ελάχιστη παραγωγή)

58 12 12 82

Ζήτηση που δεν καλύπτεται από Αφαλατώσεις

9 15 0 24

Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές 6 4 7 17

Σενάριο

Ελάχιστης

Παραγωγής

(σύμφωνα

με

σύμβαση

)

Περίσσευμα από Αφαλάτωση 0 0 0 0

Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής ΠB 66 15 13 94

Ζήτηση που δεν καλύπτεται από Αφαλατώσεις

0,2 13 0 13,2

Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές 14,5 6 8 28,5

Σενάριο

κυμαινόμενης

παραγωγής ανάλογα

με

ζήτηση

Περίσσευμα από Αφαλάτωση 0 0 0 0

6.9 Αθροιστικές επιπτώσεις από την λειτουργία των μονάδων



Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται διαπίστωση για το βαθμό και τη σοβαρότητα των

επιπτώσεων από το Σχέδιο Αφαλατώσεων, επιμέρους και συναθροιστικά όσον αφορά τις

κύριες θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και τις ανέσεις

των κατοίκων και των χρηστών της περιοχής που επηρεάζεται, αλλά και σε παγκόσμιο

επίπεδο αναφορικά με τις εκπομπές ρύπων και του φαινομένου του θερμοκηπίου.



6.9.2 Διαπίστωση βαθμού σοβαρότητας των αρνητικών και θετικών επιπτώσεων

Οι επιπτώσεις που προκαλούνται από μια μονάδα αφαλάτωσης διαχωρίζονται σε

επιπτώσεις που περιορίζονται στην φάση κατασκευής και σε εκείνες που σχετίζονται με

το στάδιο λειτουργίας των μονάδων.

Οι επιπτώσεις αρχίζουν με την αλλαγή της χρήσης γης, συνεχίζουν με την οπτική και

ακουστική οχληρία και επεκτείνονται σε απορρίψεις στο θαλάσσιο νερό και εκπομπές

στην ατμόσφαιρα και σε δυνητικές ζημιές στο περιβάλλον που επενεργεί σαν αποδέκτης.

Οι κατασκευαστικές δραστηριότητες και η λειτουργία των μονάδων μπορούν να

καταλήξουν σε ποικιλία επιπτώσεων πάνω στην παραλιακή ζώνη συμπεριλαμβανομένων

επιπτώσεων στην ποιότητα του αέρα, ποιότητα του νερού, θαλάσσια ζωή, διαταραχή

σημαντικών οικοσυστημάτων (αμμολόφους, λιβάδια Ποσειδώνιας και άλλα

οικοσυστήματα από τις διαδρομές των αγωγών), εκβαθύνσεις πυθμένα και απόρριψη

υλικών, θόρυβο, επεμβάσεις σε δημόσιες προσβάσεις και χώρους αναψυχής. Οι

σημαντικότερες επιπτώσεις όμως είναι αυτές που επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα και

του θαλάσσιου νερού που στη συνέχεια, και ιδιαίτερα η τελευταία, προκαλεί αρνητικές

επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή και στα οικοσυστήματα.

Οι πλέον σημαντικές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι:

0. Δυσμενείς επιδράσεις στη χρήση γης. Συνήθως οι μονάδες Αφαλάτωσης

τοποθετούνται στα παράλια και κοντά στην ακτογραμμή και οι ακτές αξιοποιούνται

σαν θέσεις αντλητικών μονάδων παρά για ψυχαγωγία και τουρισμό.

Οι επιπτώσεις σε παράκτιες περιουσίες γης είναι ανάλογες με την πυκνότητα

πληθυσμού και τουριστική αξία της γης. Στην Κύπρο οι παραλίες, ιδιαίτερα κοντά

σε αστικοποιημένες περιοχές, είναι περιορισμένες και η κατασκευή μιας μονάδας

αφαλάτωσης (αντλητικά συγκροτήματα, αποθηκευτικοί χώροι, αγωγοί και

προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας) που μπορεί να απαιτεί 7 ως 10 εκτάρια γης

μειώνει την αξία της γης στην περιοχή. Κατά καιρούς υπήρξαν αντιδράσεις από το

κοινό για την θέση της μονάδας αν αυτή επηρέαζε την αξία της γης. Η εξεύρεση

κατάλληλης περιοχής για νέες μονάδες υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη λόγω

αντιδράσεων από όλες τις κοινότητες και ήταν και παραμένει θέμα σημαντικών

αμφισβητήσεων και διενέξεων.

0. Επιπτώσεις στους υδροφορείς. Αγωγοί τροφοδοσίας θαλάσσιου νερού (αγωγός

εισαγωγής) και επιστροφής άλμης (αγωγός εξαγωγής) που τοποθετούνται πάνω

από υδροφορείς αποτελούν, δυνητικά, κίνδυνο διαρροών νερού ψηλής

αλατότητας σε υδροφορείς γλυκού νερού. Αν μια μονάδα αφαλάτωσης



κατασκευασθεί μακριά από την παραλία για μείωση των επιπτώσεων σε αυτή,

υπάρχει ανάγκη για αγωγούς μεταφοράς θαλάσσιου νερού και άλμης. Διαρροές

από τους αγωγούς μπορεί να προκαλέσουν ρύπανση στους υδροφορείς. Ο

υδροφορέας κινδυνεύει επιπλέον αν ανορυχθούν γεωτρήσεις για άντληση

υφάλμυρου νερού για αφαλάτωση, εφόσον ακόμη και αν η γεώτρηση βρίσκεται

στην ακτογραμμή αντλώντας θαλάσσιο νερό, ο «κώνος ταπείνωσης» της στάθμης

από την άντληση, προκαλεί αυξημένη ροή γλυκού νερού προς την γεώτρηση από

το χερσαίο μέρος του υδροφορέα.

Τα πιο πάνω ισχύουν για περιοχές που υπάρχουν υδροφορείς κάτι που είναι

σύνηθες σε παράκτιες περιοχές. Το υπόγειο νερό πρέπει να αποτελεί μια από τις

σημαντικές ανησυχίες στην τοποθέτηση νέων μονάδων.

1. Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον λόγω της τοποθέτησης των αγωγών

τροφοδοσίας και άλμης. Αρχικά οι επιπτώσεις οφείλονται στην κατασκευή/

τοποθέτηση των αγωγών. Στην συνέχεια οι κύριες επιπτώσεις εντοπίζονται στην

εκροή άλμης στη θάλασσα. Το ψηλό ειδικό βάρος της άλμης, η δυνητική παρουσία

επιπρόσθετων χημικών που εισάγονται στο στάδιο προ-επεξεργασίας και η

διαφορά θερμοκρασίας μπορεί να βλάψει τους θαλάσσιους πληθυσμούς στην

περιοχή εκροής της άλμης. Επιπτώσεις πάνω στην Poseidonia oceanica (η οποία

είναι η βάση της οικολογικής θαλάσσιας αλυσίδας) έχουν θεωρηθεί σαν ένας από

τους σημαντικότερους κινδύνους από την εκφόρτιση της άλμης. Σύμφωνα με

μελέτες που έγιναν52 τα λιβάδια ποσειδώνιας μπορούν να αντεπεξέλθουν σε

σημαντικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και της κίνησης των νερών ωστόσο

επηρεάζονται από τις μονάδες αφαλάτωσης καθώς απαιτούν συγκέντρωση των

αλάτων στο νερό σε ποσοστά μεταξύ 36% και 39%. Επιπρόσθετα παρουσιάζουν

ευαισθησία σε περιπτώσεις αύξηση των θρεπτικών συστατικών των υδάτων. Η

μελέτη του Manuel Lattorre (2005) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διάθεση της

άλμης θα πρέπει να αποφεύγεται σε εκτάσεις με ποσειδώνια. Σε περιπτώσεις όπου

αυτό δεν είναι δυνατό, η εκροή της άλμης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 38,5 psu

(practical salinity units) σε ποσοστό 25% του συνολικού χρόνου εκροής ενώ

παράλληλα η συγκέντρωση των αλάτων δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 40 psu σε

ποσοστό 5% του συνολικού χρόνου εκροής. Με αυτό τον τρόπο σύμφωνα με τα

αποτελέσματα την εν λόγω μελέτης θα αποφευχθεί ο σημαντικός περιορισμός των

52 Manuel Latorre (2005), Environmental impact of brine disposal on Posidonia seagrasses



εκτάσεων της ποσειδώνιας ως αποτέλεσμα της αυξημένης συγκέντρωσης αλάτων

στη θάλασσα. Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι η ευαισθησία της ποσειδώνιας στην

εκροή της άλμης είναι εντονότερη σε εκτάσεις που βρίσκονται σε μικρότερα βάθη

σε σχέση με αυτές που βρίσκονται σε μεγαλύτερα βάθη, για το λόγο αυτό μπορεί

να επιλεγεί ως λύση η τοποθέτηση του αγωγού εκροής σε μεγαλύτερα βάθη κάτι

που ωστόσο αυξάνει σημαντικά το κόστος κατασκευής. Αξίζει να αναφερθεί ότι η

εργαστηριακή μελέτη του Manuel Lattorre (2005) κατέδειξε πως η αύξηση της

συγκέντρωσης των αλάτων σε τιμές κοντά στις 50 psu οδηγεί στο θάνατο του

100% των φυτών της ποσειδώνιας. Θνησιμότητα της τάξης του 50% των φυτών

παρατηρήθηκε σε συγκεντρώσεις αλάτων κοντά στις 45 psu ενώ σε

συγκεντρώσεις 40 psu η θνησιμότητα μειώνεται στο 27% του συνολικού

πληθυσμού της ποσειδώνιας. Παράλληλα παρατηρήθηκε ότι η αύξηση της

συγκέντρωσης των αλάτων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση του

ρυθμού ανάπτυξης των φυτών. Γενικότερα οι επιπτώσεις των μονάδων

αφαλατώσεις στα λιβάδια ποσειδώνιας σε πραγματικές συνθήκες δεν έχει

διερευνηθεί επαρκώς και για το λόγο αυτό δεν είναι γνωστές οι πραγματικές

διαστάσεις των επιπτώσεων της άλμης στην ποσειδώνια. Σύμφωνα με τις ΜΕΕΠ

που διεξήχθησαν οι επιπτώσεις της άλμης στην ποσειδώνια αναμένεται ότι θα

περιορισθούν σε ακτίνα 200-300 μέτρων από το σημείο απόρριψης. Οι εκτιμήσεις

αυτές ενισχύονται από τις παρατηρήσεις που έχουν γίνει στις υφιστάμενες

μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στο νησί. Η κατασκευή του

αγωγού τροφοδοσίας και οι αγωγοί εκφόρτισης μπορούν και από μόνοι τους να

είναι επίσης επιζήμιοι για το θαλάσσιο περιβάλλον. Οι αρχικές επιπτώσεις κατά την

τοποθέτηση των αγωγών μπορεί να συνεχίσουν να είναι επιζήμιες αν βραχώδης

βυθός και ύφαλοι με κοράλλια διαταραχθούν. Στην περίπτωση της μονάδας της

Δεκέλειας αναφέρεται53 μια αύξηση της αλατότητας σε απόσταση 100 μέχρι 200

μέτρα από την έξοδο του αγωγού εκροής άλμης όπου γίνεται αναφορά για

παρατηρήσεις επιπτώσεων στην παράκτια πανίδα και χλωρίδα (Αργυρού 1999).

0. Επιπτώσεις από θόρυβο. Η αφαλάτωση θαλάσσιου νερού απαιτεί τη χρήση

αντλιών μεγάλης πίεσης και επανάκτησης της ενέργειας. Για τον λόγο αυτό θα

πρέπει να τοποθετούνται σε χώρους αρκετά μακριά από κατοικημένες περιοχές ή

53 M. Argyrou (1999)” Impact of Desalination Plant on Marine Macrobenthos in the Coastal Waters of Dehkelia

Bay, Cyprus”, Internal Report



να εξοπλίζονται με την ανάλογη τεχνολογία για μείωση της έντασης του θορύβου.

Η λειτουργία μεγάλων μονάδων αφαλάτωσης πλησίον αστικών ή/και τουριστικών

περιοχών είναι γενικά ανεπιθύμητη και προσθέτει στις επιπτώσεις που

αναφέρθηκαν αναφορικά με τη χρήση γης. Η συνεχής λειτουργία αντλιών

μεγάλης πίεσης και τουρμπίνες (για RO) δημιουργεί θόρυβο ψηλού επιπέδου.

1. Εντατική χρήση ενέργειας. Οι μονάδες αφαλάτωσης απαιτούν εντατική χρήση

ενέργειας επομένως απαιτείται αυξημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με

ορυκτά καύσιμα που με τη σειρά τους έχουν έμμεσες επιπτώσεις στο περιβάλλον

με την συνεισφορά αυξημένων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) καθώς

και επιπτώσεις στις διαδικασίες των κλιματικών αλλαγών;

Οι μονάδες αφαλάτωσης απαιτούν εντατική χρήση ενέργειας με αυξημένη

παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση ορυκτών καυσίμων που με τη σειρά

τους προσθέτουν στις κλιματικές αλλαγές. Η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται54

για την παραγωγή 1 m3 νερού κυμαίνεται στα 3,5–4,5 kWh/m3. Σύμφωνα με το

IDAE (Ισπανικό Ινστιτούτο για διαφοροποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας), η

κατανάλωση ενέργειας σε μονάδες RO μπορεί να μειωθεί από 4 kWh/m3 μέχρι

3,2 kWh/m3 ή και λιγότερο ακόμη. Παρόλα αυτά η ποσότητα αργού πετρελαίου

για παραγωγή 1 kWh, (που διαφέρει από μονάδα σε μονάδα) είναι της τάξης των

234,9 g.

2. Θέματα τροφοδοσίας νερού: Υπάρχει ανησυχία ότι η απόληψη θαλάσσιου

νερού έχει αρνητικές επιπτώσεις στα τοπικά θαλάσσια οικοσυστήματα. Ανάλογος

σχεδιασμός του αγωγού τροφοδοσίας (χαμηλή ταχύτητας εισροής νερού στους

αγωγούς τροφοδοσίας) μπορεί να μειώσει πολλές από τις δυνητικές επιπτώσεις σε

μεγαλύτερες μορφές ζωής αλλά η βασική μακρόχρονη αθροιστική επίπτωση

μπορεί να είναι η μετακίνηση μικροοργανισμών όπως το πλαγκτόν, αυγά και άλλα.

3. Οικονομικές επιπτώσεις: Μεγάλες κεφαλαιουχικές δαπάνες για κατασκευή της

μονάδας. Οι δαπάνες αφαλάτωσης εξαρτώνται κυρίως πάνω στην ενέργεια και

στις ασταθείς (αυξανόμενες) τιμές των καυσίμων. Η τιμή του αφαλατωμένου

νερού είναι ακόμη ένα σημαντικό θέμα που προκαλεί ανησυχία σαν κοινωνικός

κίνδυνος, εφόσον μπορεί να αποβεί επιζήμιο στον τουρισμό και σε άλλες

54 R. Einav, K. Harussi, D. Perry (2002) “The footprint of the desalination processes on the environment”,

ELSEVIER Desalination 152 (2002) 141–154



οικονομικές αναπτύξεις. Η ποσιμότητα του νερού και οι επιπτώσεις στα υδραυλικά

συστήματα των νοικοκυριών λόγω της ποιότητας του νερού αποτελούν θέματα

ανησυχίας του κοινού.

4. Άλλες μικρές επιπτώσεις μπορεί να αναμένονται55 από άλλες δραστηριότητες

επεξεργασίας του νερού και συντήρησης της μονάδας αφαλάτωσης όπως θέματα

υγείας και ασφάλειας από τα καιόμενα καύσιμα από οποιαδήποτε γεννήτρια στη

μονάδα – ιδιαίτερα στην περίπτωση πετρελαίου ψηλής περιεκτικότητας σε θειάφι,

θέματα αποθήκευσης καυσίμων στην μονάδα, πρόσβασης για μεταφορά υλικών

κατασκευής και λειτουργίας, και κατασκευής πυλώνων για ηλεκτρικό δίκτυο

μεταφοράς ενέργειας. Επιπλέον θα πρέπει να αναφερθεί και το πρόβλημα της

ψηλής περιεκτικότητας του αφαλατωμένου νερού σε Βόριο (γύρω στο 1 ppm) που

μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη χρήση ανακυκλωμένου νερού για

αρδευτικούς σκοπούς σε ορισμένες καλλιέργειες.

Η δριμύτητα των πιο πάνω επιπτώσεων διαφέρει από περιοχή σε περιοχή σύμφωνα με α)

την πυκνότητα του πληθυσμού και την χρήση της παράκτιας περιοχής, β) τις

υδρογεωλογικές συνθήκες στην περιοχή ανέγερσης της μονάδας, γ) τις υδρογεωλογικές

συνθήκες της θάλασσας (βυθομετρία, βάθος, κύματα, θαλάσσια ρεύματα) και την

βιολογική ευαισθησία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, δ) τον τύπο της μονάδας, το

μέγεθος, τις αναγκαίες βοηθητικές και άλλες υποδομές, και ε) την παρουσία αξιόπιστων

ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για πλήρη ή μερική κάλυψη των ενεργειακών αναγκών

της μονάδας.

Η εκτίμηση του βαθμού σοβαρότητας της επίπτωσης εξάγεται από τις υφιστάμενες

μελέτες αξιολόγησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον που έχουν γίνει για

τις μονάδες αφαλάτωσης της Λάρνακας, Ακρωτηρίου – Επισκοπής, και Πάφου, τις

εκθέσεις για την μονάδα Δεκέλεια και εκτιμήσεις για τις υπόλοιπες με βάση την

δυναμικότητα και τη θέση των.

Ο Πίνακας 6.9 παρουσιάζει την εκτίμηση του βαθμού σοβαρότητας των επιπτώσεων με

σχετικά σχόλια να ακολουθούν όπου εφαρμόζει.

55E. Koutsakos, D. Moxey (2007) “Larnaca desalination plant, Cyprus - from an efficient to an effective plant

operation”, ELSEVIER Desalination 221 (2008) 84–91



Πίνακας 6.9: Εκτίμηση βαθμού σοβαρότητας επιπτώσεων από τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης (Πολύ σημαντική = 5, Σημαντική = 4, Μέτρια =3, Σχετικά Σημαντική = 2, Ασήμαντη = 1)

Μονάδα

Παραγωγή

Μονάδας

(m3/ημ)

Χρήση

γης Υδροφορείς

Άλμη και

Θαλάσσιο

Περιβάλλον

Θόρυβος Χρήση

ενέργειας

Εκπομπή CO2

(tons/year

Τροφοδοσία

νερού

Άλλες


Οικονομικές


Δεκέλεια* 60.000 1 1 3 1 5 5 2 3 5

Λάρνακα** 62.000 2 1 2 1 5 5 2 2 5

Πάφος*** 40.000 3 3 2 2 4 4 2 2 4

Επισκοπή*** 40.000 1 3 2 1 4 4 2 2 4

Χερσαίες

- Μόνιμες

Βασιλικός 60.000 1 1 2 1 4 4 2 2 5

Υφάλμυρο

Γαρύλλη**** 10.000 4

3 1 4 2 3

4 1

5

Κινητή Μονής 20.000 2 2 1 1 3 3 1 1 4

Κινητή Πάφου 20.000 3 3 1 2 3 3 1 1 4


Κινητή Βασιλικού 20.000 1 1 1 1 3 3 1 1 4

* Πηγή: (Όλγα Σάλαγος)



Πάφο.

**** Πηγή: ΤΑΥ (2002) Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή




Σχόλια αναφορικά με την βαθμονόμηση των επιπτώσεων έχουν ως ακολούθως:

1. Χρήση γης:

o Η μονάδα της Δεκέλειας βρίσκεται εντός των Αγγλικών Βάσεων όπου

απουσιάζει η τουριστική ανάπτυξη και πολύ κοντά στον ομώνυμο Σταθμό

Ηλεκτρικής Ενέργειας.

o Η μονάδα αφαλάτωσης της Λάρνακας βρίσκεται στις ακτές της Αλυκής της

Λάρνακας και της θάλασσας δίπλα από το Διεθνές Αεροδρόμιο. Η Αλυκή

είναι μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας αλλά η τουριστική ανάπτυξη είναι

περιορισμένη.

o Η μονάδα Πάφου βρίσκεται στην παραλιακή περιοχή της νοτιοανατολικής

Πάφου ανατολικά των εκβολών του Ξερού ποταμού (περιοχή SPA εντός

του δικτύου Φύση 2000), εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας

Κουκλιών. Η περιοχή είναι γεωργική αλλά με δυνατότητες άλλης

αξιοποίησης. Η περιοχή θεωρείται οικολογικά ευαίσθητη.

o Η μονάδα του Ακρωτηρίου – Επισκοπής βρίσκεται στην παραλιακή περιοχή

Επισκοπής εντός των Αγγλικών Βάσεων στην ανατολική όχθη του ποταμού

Κούρη. Η περιοχή είναι γεωργική χωρίς τουριστική ανάπτυξη.

o Για τις άλλες μονάδες η εκτίμηση έγινε με βάση την γεωγραφική τους θέση

και τη σημερινή εξέλιξη της χρήσης γης.

2. Υδροφορείς: Η εκτίμηση για τις δυνητικές επιπτώσεις στους υδροφορείς γίνεται

βάσει της υδρογεωλογίας κάθε περιοχής στην περίπτωση αστοχίας των αγωγών:

o Η μονάδα της Δεκέλειας βρίσκεται σε υδροφόρο μικρής σημασίας

o Η μονάδα της Λάρνακας είναι σε περιοχή που το υπόγειο νερό από τη

φύση του είναι αλμυρό λόγω της Αλυκής.

o Η μονάδα της Πάφου βρίσκεται στον παραλιακό υδροφορέα Πάφου

o Η μονάδα του Ακρωτηρίου – Επισκοπής αν και είναι σε περιοχή

σημαντικού υδροφορέα (Δέλτα του Κούρη) εντούτοις η τοποθεσία της

βρίσκεται σε περιοχή που ήδη είναι υφάλμυρη για πολλά χρόνια λόγω

διείσδυσης της θάλασσας από υπεράντληση.

o Οι μονάδες Βασιλικού και Μονής βρίσκονται σε υδροφόρο μικρής

σημασίας.

3. Θαλάσσιο Περιβάλλον: Η εκτίμηση για το θαλάσσιο περιβάλλον βασίζεται στην

δυναμικότητα της μονάδας (και παραγωγή άλμης), στο μήκος του αγωγού

απόρριψης, στα ρεύματα και μορφολογία της περιοχής και εκτιμήσεις για την

ύπαρξη οικοτόπων. Εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις για τις υφιστάμενες μονάδες και

για τις μονάδες Ακρωτηρίου – Επισκοπής και Πάφου εκτίθενται στο Κεφάλαιο 6

σχετικά με τις επιπτώσεις της απόρριψης της άλμης. Για τις υπόλοιπες μονάδες η

εκτίμηση γίνεται συγκριτικά εφόσον δεν υπάρχουν πλήρεις αξιολογήσεις.



4. Θόρυβος: Η σοβαρότητα της επίπτωσης λόγω θορύβου κατά την λειτουργία των

μονάδων γίνεται με βάση την γειτνίαση των μονάδων σε οικιστικές περιοχές:

o Οι μονάδες Δεκέλειας, Λάρνακας, Ακρωτηρίου – Επισκοπής, Βασιλικού,

και Πάφου βρίσκονται μακριά από πυκνοκατοικημένες περιοχές.

o Αντίθετα η μονάδα αφαλάτωσης υφάλμυρου νερού στον Γαρύλλη

βρίσκεται πλησίον κατοικημένης περιοχής.

5. Χρήση ενέργειας: Οι επιπτώσεις από την εντατική χρήση ενέργειας εξαρτώνται

από την δυναμικότητα κάθε μονάδας. Λεπτομέρειες για τις ενεργειακές ανάγκες

των μονάδων και την εκπομπή αερίων θερμοκηπίου εξετάσθηκαν στο κεφάλαιο 6.

Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της σοβαρότητας των

επιπτώσεων από την χρήση ενέργειας.

6. Θέματα Τροφοδοσία Θαλάσσιου Νερού: Δεν έχουν εντοπισθεί σημαντικοί

κίνδυνοι από την τροφοδοσία θαλάσσιου νερού στις μονάδες. Επίπτωση

αναμένεται στην περίπτωση του υφάλμυρου νερού Γαρύλλη όπου η άντληση

εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στον εμπλουτισμό του υδροφορέα. Υπεράντληση

μπορεί να προκαλέσει αύξηση της διείσδυσης της θάλασσας περαιτέρω

υφαλμύρινσης και αύξησης του κόστους αφαλάτωσης.

7. Άλλες πιθανές μικρές επιπτώσεις Οι άλλες πιθανές μικρές επιπτώσεις που

μπορεί να αναμένονται από την επεξεργασία του νερού και συντήρηση της

μονάδας όπως αναφέρονται πιο πάνω εξαρτώνται από την δυναμικότητα κάθε

μονάδας και αρκετά από αυτά ήδη έμμεσα έχουν περιληφθεί στην «άλμη και

θαλάσσιο περιβάλλον».

8. Οικονομικές Επιπτώσεις Η σοβαρότητα των οικονομικών επιπτώσεων εκτιμάται

βάση της δυναμικότητας κάθε μονάδας. Οι μονάδες κατασκευάζονται με το

σύστημα ΒΟΤ και το κόστος παραγωγής που θα εξαρτάται από τις κυμαινόμενες

τιμές ενέργειας βασίζεται στον όγκο παραγωγής.

Οι πλέον σημαντικές θετικές επιπτώσεις και περιβαλλοντικά οφέλη είναι:

0. Αυξημένη αξιοπιστία στην υδατοπρομήθεια. Η αφαλάτωση προσφέρει νερό

για κάλυψη της υδατοπρομήθειας με ψηλό βαθμό αξιοπιστίας και απεξάρτηση από

τις καιρικές συνθήκες. Η πηγή της προμήθειας είναι σταθερή και εξασφαλισμένη

συμβάλλοντας στην ορθολογικότερη διαχείριση των υδάτων.

1. Κοινωνικά οφέλη. Παροχή ικανοποιητικής και αξιόπιστης υδατοπρομήθειας για

χρήση στα νοικοκυριά επιτρέπει οικονομική ανάπτυξη σε περιοχές που το νερό

σπανίζει (όπως παράκτιες περιοχές με ψηλή πυκνότητα πληθυσμού).

2. Βελτίωση στην ποιότητα και υγιεινή. Βελτιωμένη ποιότητα (λιγότερα άλατα)

στην υδατοπρομήθεια με συνέπεια την καλύτερη ποιότητα των αστικών λυμάτων

και του ανακυκλωμένου νερού για χρήση στη γεωργία, «Μαλακό» νερό — με



πλεονεκτήματα στα νοικοκυριά και βιομηχανία από την βελτιωμένη ποιότητα των

λυμάτων.

3. Πλεονεκτήματα στην γεωργία και στο περιβάλλον. Επαναχρησιμοποίηση

τριτοβάθμια επεξεργασμένων λυμάτων απαλλαγμένων από ψηλές συγκεντρώσεις

αλάτων. Έμμεσες θετικές επιπτώσεις από την αποδέσμευση σημαντικών

ποσοτήτων νερού που προέρχεται από τις συμβατικές πηγές. Το νερό αυτό θα

μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία μειώνοντας την υπεράντληση των

υδροφορέων και συμβάλλονταν θετικά στην προστασία των εδαφών και την

καταπολέμησης της απερήμωσης. Παράλληλα η αύξηση των ποσοτήτων νερού

που αποθηκεύονται στα φράγματα θα οδηγήσει πιθανώς και στην αύξηση των

γεγονότων υπερχείλισης των φραγμάτων δημιουργώντας παροχή κατάντη των

φραγμάτων συμβάλλοντας έτσι θετικά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας

4. Οικονομικά οφέλη. Εγγυημένη παροχή πόσιμου νερού εξασφαλίζει την

τουριστική βιομηχανία ιδιαίτερα σε περιοχές με ψηλή εποχιακή ζήτηση νερού

(κυρίως κατά την διάρκεια των ξηρών μηνών). Άλλες οικονομικές δραστηριότητες

μπορούν να δημιουργηθούν λόγω της ύπαρξης αξιόπιστης υδατοπρομήθειας.

Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η αφαλάτωση μπορεί να είναι φθηνότερη από την

αποθήκευση (φράγματα) και μεταφορά φρέσκου νερού σε μεγάλες αποστάσεις.

Ο Πίνακας 6.10 παρουσιάζει την εκτίμηση του βαθμού σπουδαιότητας των θετικών

επιπτώσεων με σχετικά σχόλια να ακολουθούν όπου εφαρμόζει.



Πίνακας 6.10: Εκτίμηση βαθμού σπουδαιότητας θετικών επιπτώσεων από τη λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης (Πολύ σημαντική = 5, Σημαντική = 4, Μέτρια =3, Σχετικά Σημαντική = 2, Ασήμαντη = 1)

Μονάδα

Παραγωγή

Μονάδας

(m3/ημ)

Αξιοπιστία

υδατοπρομήθειας

Κοινωνικά

οφέλη

Βελτίωση

ποιότητας/υγιεινής

Οφέλη

στη

γεωργία

Οικονομικά

οφέλη

Δεκέλεια* 60.000 5 5 5 4 5

Λάρνακα** 62.000 5 5 5 4 5

Πάφος*** 40.000 3 3 2 4 5

Επισκοπή*** 40.000 4 4 3 5 5

Χερσαίες

- Μόνιμες

Βασιλικός 60.000 3 3 3 5 5

Υφάλμυρο

Γαρύλλη**** 10.000 3

3 5 5 4

Κινητή Μονής 20.000 4 3 3 5 5

Κινητή Πάφου 20.000 3 3 3 4 5


Κινητή Βασιλικού 20.000 2 2 3 4 5

* Πηγή: (Όλγα Σάλαγος)


*** Πηγή: Νικολαιδης & Συνεργάτες (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον για μονάδα αφαλάτωσης

θαλάσσιου νερού στην Πάφο.

**** Πηγή: Νικολαίδης & Συνεργάτες, Ατλαντίς (2002) « Μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την δημιουργία σταθμού

αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου – Επισκοπής για τη Λεμεσό» Μέρος Α – Μελέτη Χωροθέτησης.



Σχόλια αναφορικά με την βαθμονόμηση των θετικών επιπτώσεων έχουν ως ακολούθως:

o Η σπουδαιότητα της αυξημένης αξιοπιστίας στην υδατοπρομήθεια και απεξάρτησης

από τις καιρικές συνθήκες αξιολογείται ανάλογα με την θέση της μονάδας και τους

χρήστες που θα εξυπηρετεί, την δυναμικότητα της και την ύπαρξη άλλων

εναλλακτικών συμβατικών πηγών.

o Τα κοινωνικά οφέλη σχετίζονται άμεσα με την αξιοπιστία υδατοπρομήθειας όπως

αναφέρονται πιο πάνω με ιδιαίτερη έμφαση σε περιοχές που δεν έχουν άλλες

εναλλακτικές πηγές ενώ ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλη δυναμική για ανάπτυξη.

o Η εκτίμηση της σπουδαιότητας για βελτιωμένη ποιότητα (λιγότερα άλατα) στην

υδατοπρομήθεια με συνέπεια την καλύτερη ποιότητα των αστικών λυμάτων και του

ανακυκλωμένου νερού για χρήση στη γεωργία γίνεται βάση της υφιστάμενης

κατάστασης των νερών που προσφέρονται σήμερα.

o Η εκτίμηση της σπουδαιότητας των θετικών επιπτώσεων στην γεωργία και στο

περιβάλλον γίνεται με βάση την επαναχρησιμοποίηση τριτοβάθμια επεξεργασμένων

λυμάτων απαλλαγμένων από ψηλές συγκεντρώσεις αλάτων εφόσον θα προέρχονται

από υδατοπρομήθεια που στηρίζεται στην αφαλάτωση.

o Η σπουδαιότητα από τα οικονομικά οφέλη προκύπτει από την εξασφαλισμένη παροχή

πόσιμου νερού και τις επιπτώσεις της στην τουριστική βιομηχανία ιδιαίτερα σε

περιοχές με ψηλή εποχιακή ζήτηση νερού. Άλλες οικονομικές δραστηριότητες

μπορούν να δημιουργηθούν λόγω της ύπαρξης αξιόπιστης υδατοπρομήθειας.

6.9.3 Αρνητικές επιπτώσεις και μετά τη λήψη μέτρων

Στον Πίνακα 6.11 γίνεται εντοπισμός, επιμέρους και συναθροιστικά, των αρνητικών

επιπτώσεων και του βαθμού τους που αναμένεται να δημιουργούνται από τις

αφαλατώσεις. Στον ίδιο Πίνακα εκτίθενται και μέτρα/πρακτικές που μπορούν να

απαμβλύνουν τις επιπτώσεις αυτές και εκτίμηση της σοβαρότητας των επιπτώσεων αυτών

που δυνατόν να παραμείνει σημαντική και μετά τη λήψη των μέτρων.

Οι επιπτώσεις που αναμένεται να παραμείνουν σοβαρές είναι: 1) η αυξημένη αλατότητα

στο άμεσο θαλάσσιο περιβάλλον του αγωγού απόρριψης της άλμης, και 2) η συνεισφορά

αερίων του θερμοκηπίου λόγω των αναγκών σε ενέργεια που βασίζεται σε ορυκτά

καύσιμα.

Οικονομικά και εφικτά μέτρα μείωσης της άλμης δεν αναμένεται να μειώσουν σημαντικά

την ποσότητα της αλλά με τους κατάλληλος σχεδιασμούς των αγωγών απόρριψης και

των συναφών διαχυτήρων δυνατόν να απαμβλυνθούν σε μεγάλο βαθμό. Εξάλλου, όπως

αναφέρεται και πιο πάνω στο κείμενο που ασχολείται με το πρόβλημα της άλμης στο

θαλάσσιο περιβάλλον, οι διαπιστώσεις είναι ότι αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρό



πρόβλημα εφόσον η αύξηση της αλατότητας περιορίζεται σε ακτίνα 200 -300 m από το

σημείο απόρριψης.

Η εντατική χρήση ενέργειας είναι ένα άλλο σοβαρό θέμα στις αφαλατώσεις που

εξετάσθηκε σε λεπτομέρεια πιο πάνω. Επίσης, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

(ΑΠΕ) εξετάζεται στο Κεφ. 7 και αναλύει τις δυσκολίες για απευθείας σύνδεση ΑΠΕ με

μονάδες αφαλάτωσης.

Εξοικονομήσεις στην χρήση ενέργειας είναι δυνατόν να προκύψουν από εφαρμογή

κατάλληλης στρατηγικής λειτουργίας της Μονάδας που να στοχεύει στην αποδοτικότερη

λειτουργία και απόδοση της μακροχρόνια.

Πίνακας 6.11: Θεώρηση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από αφαλατώσεις και τεχνικές/μέτρα απάμβλυνσης των

Αρνητική Επίπτωση*

Επίπεδο επίπτωσης*

Πηγή Επίπτωσης* Τεχνικές/μέτρα μετριασμού*

Σοβαρότητα επίπτωσης μετά τη λήψη μέτρων

Αυξημένη αλατότητα, βλαβερές επιπτώσεις σε λιγότερο ανεκτικά είδη στην αλατότητα

Μέτρια Άλμη

- Αραίωση πριν την απόρριψη -Ανάκτηση άλατος - Επιλογή σημείου αγωγού απόρριψης για μέγιστη ανάμειξη και διασπορά

Μέτρια

Απολυμαντικά Ψηλή Χλώριο και ενώσεις

χλωρίου, αντιδράσεις με οργανικά

- Χρήση άλλων απολυμαντικών όπως UV -Λήψη προστατευτικών μέτρων της Μονάδας από ρύπανση

Μικρή

Βαρέα μέταλλα - τοξικότητα Μέτρια

Διάβρωση/σκούριασμα συστημάτων της

Μονάδας

- Κατάλληλος σχεδιασμός της Μονάδας - Εξαρτήματα ανθεκτικά στην διάβρωση

Μικρή

Χημικά: Ευτροφισμός των νερών αποδέκτη, Τοξικότητα

Αύξηση του pH

Ψηλή Μικρή Μικρή

Πρόσθετα για αποφυγή καθίζησης «πέτρας» και

διάβρωσης /σκουριάσματος

-Μείωση χρήσης χημικών στο ελάχιστο -Χρήση περιβαλλοντικά φιλικών πρόσθετων

Μικρή Μικρή Μικρή

Όξινη ρύπανση: Όξινη βροχή Φαινόμενο θερμοκηπίου

Σκόνη

Μικρή Μέτρια Μέτρια

Καύσιμα

-Χρήση καθαρών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπου είναι δυνατόν -Χρήση «συμπαραγωγή»ς ή υβριδικών συστημάτων -Χρήση συσκευών καθαρισμού αερίων πριν την εκπομπή τους στην ατμόσφαιρα

Μικρή Μέτρια Μικρή

Ιζήματα, θολότητα και περιορισμό της φωτοσύνθεσης

Μειωμένη αναπνοή θαλάσσιας ζωής

Μέτρια

Μέτρια

Αναμόχλευση άμμου από εκσκαφές και εκβαθύνσεις

-Ελαχιστοποίηση και έλεγχος δραστηριοτήτων εκσκαφών και επιχωματώσεων -Σωστή διαχείριση απορροών από τοποθεσία Μονάδας

Μικρή Μικρή

Θόρυβος Μικρή

Κατασκευαστικές εργασίες

Αντλίες και άλλα συστήματα κατά την

διάρκεια λειτουργίας της Μονάδας

- Περιορισμός κατασκευαστικών εργασιών σε ώρες εργασίας - Επιλογή εξαρτημάτων με χαμηλό επίπεδο θορύβου

Μικρή

*Πηγή: C. Fritzmann, J. Löwenberg, T. Wintgens, T. Melin (2006) State-of-the-art of reverse osmosis

desalination



Από τα πιο πάνω συμπεραίνεται ότι δεν συντρέχουν οποιοιδήποτε λόγοι που να

τεκμηριώνουν ότι το Σχέδιο Αφαλατώσεων δε θα πρέπει να προωθηθεί για σοβαρούς

λόγους που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

6.9.4 Σωρευτικές και συνεργιστικές επιπτώσεις Η ανάλυση που ακολουθεί χρησιμοποιεί τις πληροφορίες από την εκτίμηση των

επιπτώσεων των αφαλατώσεων όπως έχουν εκτεθεί πιο πάνω με στόχο την θεώρηση της

πιθανότητας εμφάνισης σημαντικών σωρευτικών και συνεργιστικών επιπτώσεων.

Σημειώνεται ότι η ανάλυση των επιπτώσεων γίνεται σε στρατηγικό επίπεδο και συνολικά,

παρά ξεχωριστά, για όλες τις υφιστάμενες και προγραμματιζόμενες μονάδες αφαλάτωσης.

Ο Πίνακας 6.12 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων για όλες τις Μονάδες

αφαλάτωσης του Σχεδίου και περιορίζεται βασικά στις πιο σημαντικές σωρευτικές

επιπτώσεις, δηλαδή στην απόρριψη άλμης και χρήση ενέργειας και στην συνεργιστική

επίπτωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτει από τη χρήση ενέργειας

που θα παράγεται από τον ίδιο σταθμό ενέργειας.

Οι μονάδες αφαλάτωσης έχουν χωροθετηθεί σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των οπότε

δεν προβλέπεται οποιαδήποτε συνεργιστική επίπτωση από την απόρριψη της άλμης.

Η σωρευτική επίπτωση από την απόρριψη άλμης στο θαλάσσιο περιβάλλον από όλες τις

Μονάδες του Σχεδίου Αφαλάτωσης εκτιμάται ότι δεν είναι σημαντική εφόσον οι

περιβαλλοντικές και άλλες μελέτες την εντοπίζουν στην άμεση περιοχή απόρριψης κάθε

μονάδας που στη συνέχεια επιδέχεται διασπορά και αραίωση στον θαλάσσιο αποδέκτη.

Η σωρευτική χρήση ενέργειας ισοδυναμεί με 9,6, 0,3 και 2,3% επί του συνόλου

παραγωγής της ΑΗΚ (στοιχεία του 2008) από τις χερσαίες μόνιμες μονάδες, τη μονάδα

Γαρύλλη και τις κινητές μονάδες, αντίστοιχα (βλέπε Πίνακα 6.4). Για όλες τις μονάδες

του Σχεδίου η κατανάλωση ενέργειας ισοδυναμεί με 12,2% της παραγωγής της ΑΗΚ (του

2008) που θεωρείται σημαντικό ποσοστό.

Αναμένεται ότι οι Μονάδες Δεκέλειας και Λάρνακας θα παίρνουν ηλεκτρική ενέργεια από

τον Σταθμό ΑΗΚ στη Δεκέλεια ενώ οι υπόλοιπες από τον Σταθμό Βασιλικού. Η

συνεργιστική επίπτωση από τις Μονάδες αφαλάτωσης στις εκπομπές αερίων του

θερμοκηπίου κατανέμεται ανάλογα στους δύο Σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής

ενέργειας. Σωρευτική επίπτωση από την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να μην

αναμένεται στην άμεση περιοχή της Κύπρου αλλά δεν παύει, έστω και στις σχετικά μικρές

ποσότητες που παρουσιάζεται, να προστίθεται στις εκπομπές παγκόσμια, και να έχει και

την δική της συνεισφορά στο φαινόμενο των κλιματικών αλλαγών.

Να σημειωθεί ότι το Σχέδιο προβλέπει ότι οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης θα

εγκαταλειφθούν όταν οι χερσαίες μόνιμες μονάδες αρχίσουν να λειτουργούν.



Πίνακας 6.12: Σημαντικές σωρευτικές/συνεργιστικές επιπτώσεις από το Σχέδιο Αφαλατώσεων

Μονάδα Παραγωγή Μονάδας (m3/ημ.)

Άλμη και άλλα χημικά

(m3/ημ.)

Χρήση ενέργειας

(GWh)

Εκπομπή CO2 (tons/year

Δεκέλεια* 60.000 60.000 116,1 106.548 Λάρνακα** 62.000 62.000 99,6 91.384 Πάφος*** 40.000 40.000 65,7 60.304 Επισκοπή*** 40.000 40.000 78,0 71.560 Βασιλικός 60.000 60.000 116,1 106.548 Χ

ερσαίες

- Μόνιμες

Σύνολο 252.000 252.000 437,9 436.344

Υφάλμυρο Γαρύλλη

10.000 3.000 15,7 14.419

Κινητή Μονής

20.000 20.000 38,7 35.513

Κινητή Πάφου

20.000 20.000 38,7 35.513

Κινητή Βασιλικού

20.000 20.000 38,7 35.513


Σύνολο 60.000 63.000 116,1 120.958

Σύνολο 322.000 315.000 569,7 557.302



7. Προβλεπόμενα μέτρα για την πρόληψη, τον περιορισμό και

την, κατά το δυνατόν, εξουδετέρωση οποιωνδήποτε

σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την

εφαρμογή του σχεδίου ή προγράμματος.


Σκοπός του Κεφαλαίου είναι η πρόταση μέτρων απάλυνσης των σημαντικών επιπτώσεων

που έχουν εντοπιστεί σε στρατηγικό επίπεδο του Σχεδίου Αφαλατώσεων. Μετά την

διαπίστωση των επιπτώσεων και του σχετικού βαθμού σημαντικότητας και σοβαρότητας

των, σε αυτό το Κεφάλαιο προτείνονται τρόποι που θα συγκεκριμενοποιηθούν σε μέτρα

προς πρόληψη, περιορισμό και, κατά το δυνατό, εξουδετέρωση οποιωνδήποτε

σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή του Σχεδίου

αφαλατώσεων, εντοπίζοντας παράλληλα και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα μέτρα

αυτά θα μπορούν να εφαρμοστούν. Επίσης τα μέτρα αυτά θα μπορούν να αποτελούν και

προτάσεις προτεινόμενων αλλαγών ή προσθηκών επί του Σχεδίου.

7.2 Μέτρα πρόληψης περιορισμού και, κατά το δυνατόν,

εξουδετέρωσης επιπτώσεων στο Θαλάσσιο οικοσύστημα

Για σκοπούς μείωσης των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον που σχετίζονται με την

ψηλή θνησιμότητα θαλάσσιας ζωής που προκαλείται από τα έργα λήψης / άντλησης

θαλάσσιου νερού, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών ενθαρρύνει την

δημιουργία υποθαλάσσιων έργων άντλησης θαλάσσιου νερού (όπως παράκτιες

γεωτρήσεις ή γαλαρίες διήθησης θαλάσσιου νερού) τα οποία δημιουργούνται στον βυθό

και κάτω από την στήλη θαλάσσιου νερού και που αναρροφούν νερό διαμέσου του

υποστρώματος το οποίο λειτουργεί και ως φυσικό φίλτρο. Τέτοια συστήματα υπάρχουν

ήδη στην Καλιφόρνια, με δυνατότητας αναρρόφησης νερού μέχρι και 5.000m3/ημ. ενώ

υπάρχουν αλλού στον κόσμο με δυνατότητες μέχρι και 90.000 m3/ημ.

Σε περιπτώσεις όπου υποθαλάσσια έργα λήψης νερού κρίνονται αντι-οικονομικά, και η

λήψη νερού γίνεται μέσω έργων «ανοικτού τύπου» όπου και παρατηρούνται οι πιο πάνω

επιπτώσεις, τότε η Υπηρεσία Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών ενθαρρύνει τους

διαχειριστές των Μονάδων Αφαλάτωσης όπως εγκαταστήσουν συστήματα άντλησης

θαλάσσιου νερού που δημιουργούν ταχύτητες κάτω από 0,254 cm/s, ταχύτητα την οποία

η απορρόφηση ψαριών και άλλων οργανισμών αποφεύγεται. Επίσης, επειδή συνήθως τα

«ανοικτού τύπου» έργα λήψης νερού έχουν κατακόρυφη κλίση, και επειδή τα ψάρια

μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα οριζόντιες αλλαγές στην ταχύτητα του νερού παρά

κάθετες, συστήνεται όπως τοποθετούνται καπάκια στην είσοδο των αγωγών αφήνοντας



ένα κενό μεταξύ του καπακιού και του στομίου του κάθετου αγωγού, κάτι που θα αλλάξει

την ροή του νερού από κάθετη σε οριζόντια, μειώνοντας έτσι και την αναρρόφηση

οργανισμών. Άλλο μέτρο αποτελεί η τοποθέτηση κατάλληλων εσχαρώσεων και

συστήματα επιστροφής ψαριών στην θάλασσα μέσω κατάλληλης κύρτωσης αγωγών και

δημιουργία κατάλληλων ροών.









Εναλλακτικές τεχνολογίες προ-επεξεργασίας και επεξεργασίας θαλάσσιου νερού που να

περιορίζουν ή να εξαλείφουν την χημική επεξεργασία σε οποιοδήποτε στάδιο δεν

υφίστανται εφόσον η τεχνολογία που χρησιμοποιείται θεωρείται η πλέον πρόσφατη και

οικονομικά αποδεκτή. Θέμα εναλλακτικού τρόπου απόρριψης της άλμης, όπως π.χ. σε

χώρους υγειονομικής ταφής ή ελάττωσης της συγκέντρωσης αλάτων στην άλμη

περικλείουν μεγαλύτερους κινδύνους και κόστη και θεωρούνται μη εφαρμόσιμες.

Για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την επιστροφή της άλμης στο

θαλάσσιο περιβάλλον, η άλμη μπορεί να αραιωθεί με ένα άλλο ρεύμα νερού που

επιστρέφει στην θάλασσα, όπως η εκβολή μιας μονάδας επεξεργασίας λυμάτων, η

επιστροφή νερού ψύξης από μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στόχος είναι

η μείωση της περιεκτικότητας άλατος στην άλμη, αλλά και η μείωση της θερμοκρασίας

της, πριν την απόρριψη. Μια άλλη μέθοδος μείωσης της αύξησης της είναι η διάχυση της

σε μεγάλη έκταση, ώστε να υπάρχει μόνο μια μικρή αύξηση της τοπικής αλατότητας. Για

παράδειγμα, όταν ο αγωγός που περιέχει η άλμη φθάνει στον πυθμένα της θάλασσας,

μπορεί να διαχωρίζεται σε τμήματα, και το κάθε τμήμα να διαχέει την άλμη μέσω ειδικών

διαχυτήρων σταδιακά κατά το μήκος του μέσα από μικρές οπές. Αυτή η μέθοδος μπορεί

να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με την απόρριψη άλλων ειδών επεξεργασμένων υγρών

αποβλήτων.

Το συμπυκνωμένο θαλασσινό νερό έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει οικοσυστήματα,

ιδιαίτερα θαλάσσιου περιβάλλοντος σε περιοχές με χαμηλή θολότητα και υψηλή εξάτμιση

που έχουν ήδη αυξημένη αλατότητα. Επειδή η άλμη είναι πυκνότερη από το νερό της

θάλασσας που περιβάλλει λόγω υψηλότερης συγκέντρωσης διαλυτής ουσίας, τα

οικοσυστήματα στον βυθό του υδατικού συστήματος βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο,



επειδή η άλμη καθιζάνει και παραμένει για αρκετό καιρό για να διαταράξει τα

οικοσυστήματα. Πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην απόρριψη της άλμης καθώς

προσεκτική επανεισαγωγή μπορεί να ελαχιστοποιήσει το πρόβλημα αυτό.

Για τον σκοπό αυτό πρέπει να μελετάται ο υποθαλάσσιος χώρος διάχυσης της άλμης ώστε

να μην επηρεάζονται ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα, να μελετάται το ενδεχόμενο

υποθαλάσσιας εκροής (κάτω από τον πυθμένα), να γίνεται η κατάλληλη μελέτη βάθους,

αριθμού και χωροθέτησης των διαχυτήρων (diffusers), να περιορίζεται στον μέγιστο

δυνατό βαθμό η χρήση χημικών ή άλλων διαβρωτικών υλικών στην μονάδα, να γίνεται η

κατάλληλη επεξεργασία εξουδετέρωσης των πριν την απόρριψη, και να υπάρχει η

δυνατότητα κατά την διάρκεια μερικών διαδικασιών στις μονάδες αφαλάτωσης, όπως

κατά την διαδικασία καθαρίσματος των μεμβρανών, ξεχωριστής συλλογής αποβλήτων

που δύνανται να περιέχουν ψηλό ρυπαντικό φορτίο, προς επεξεργασία σε μονάδες

επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. Επίσης, πρέπει να προωθείται η συνύπαρξη ή η

συνδυασμένη απόρριψη εκροών όπως με Μονάδες Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων ή

ενός Ηλεκτροπαραγωγικού Σταθμού, αφού με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η

περιεκτικότητα της εκροής σε αλατότητα.

7.3 Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), σαν

εναλλακτική λύση


Η Κύπρος βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε εισαγωγές ορυκτών καυσίμων για τις

ενεργειακές της ανάγκες56 με το 92,6% της κατανάλωσης ενέργειας να βασίζεται σε

πετρελαιοειδή, το 5,4% σε στερεά καύσιμα για την παραγωγή τσιμέντου και το υπόλοιπο

2% κατά κύριο λόγο σε ηλιακή ενέργεια που σήμερα αποτελεί και την μόνη σημαντική

συνεισφορά ΑΠΕ στις ενεργειακές ανάγκές της χώρας.

Η απευθείας χρήση ΑΠΕ για σκοπούς αφαλάτωσης νερού εμφανίζεται σήμερα σαν μια

επιλογή προς διερεύνηση για αντιμετώπιση του ενεργειακού, των υποχρεώσεων για

μείωση της εκπομπής ρύπων στα πλαίσια αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών, αλλά

και για επίλυση του υδατικού. Στα πλαίσια αυτά μάλιστα η χρήση των ΑΠΕ τίθεται πλέον

56 Ministry of Commerce Industry and Tourism (2007) “TARGETS FOR PRODUCTION OF ELECTRICITY FROM

RENEWABLE ENERGY SOURCES”

http://ec.europa.eu/energy/res/legislation/doc/electricity/member_states/2006/cyprus_en.pdf



και σαν μια από τις προϋποθέσεις επιτυχίας σε δημόσιους διαγωνισμούς για νέες μονάδες

αφαλάτωσης στην Κύπρο.

Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζεται αποκλειστικά και μόνο η απευθείας χρήση των ΑΠΕ

σε μονάδες αφαλάτωσης σαν εναλλακτική ή και συμπληρωματική λύση για τις

ενεργειακές ανάγκες των. Η έμμεση χρήση των ΑΠΕ συνδεδεμένων με το ηλεκτρικό

δίκτυο αποτελεί γενικότερο θέμα της ενεργειακής πολιτικής57 που έχει θέσει σαν στόχο

συνεισφοράς των μέχρι 6% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2010 και 12%

μέχρι το 2020, και δεν αντιμετωπίζεται στα πλαίσια της μελέτης αυτής.

7.3.2 Χρήση ΑΠΕ για αφαλατώσεις

Από ενδελεχή έρευνα της διεθνούς βιβλιογραφίας και του διαδικτύου58 είναι φανερό ότι

παρά τις εντατικές ερευνητικές προσπάθειες σε διάφορες χώρες, η εφαρμογή και χρήση

των ΑΠΕ σε άμεση σύζευξη με μονάδες αφαλάτωσης για μερική ή ολική κάλυψη των

ψηλών ενεργειακών απαιτήσεων παραμένει πολύ χαμηλή (0,02% της παγκόσμιας

παραγωγής), κυρίως για μονάδες μικρής παραγωγής, και σε σχετική στασιμότητα. Η

σύζευξη των ΑΠΕ με την αφαλάτωση φαίνεται να έχει εφαρμογή μόνο σε περιοχές με

χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού και αδυναμία πρόσβασης σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας

από συμβατικές πηγές.

Αυτό οφείλεται κυρίως στα εξής:

• Τεχνολογία: συνύπαρξη δύο διαφορετικών τεχνολογιών μεγάλων απαιτήσεων

(μετατροπής ΑΠΕ σε ηλεκτρική ενέργεια και αφαλάτωση).

• Δαπάνες: η χρήση ΑΠΕ για αφαλάτωση προϋποθέτει εγκαταστάσεις με ψηλές

κεφαλαιουχικές δαπάνες - οι τεχνολογίες ΑΠΕ δεν είναι αρκετά ώριμες ενώ τα

εξαρτήματα είναι ακριβά και μη εμπορεύσιμα.

• Διαθεσιμότητα: οι ΑΠΕ αν και άφθονες είναι ασυνεχείς και διακοπτόμενες, με

περιορισμούς στην μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση τους ανά μονάδα χρόνου.

Επιπλέον η γεωγραφική τους παρουσία δεν συμπίπτει πάντοτε με τις τοπικές

ανάγκες.

• Διατήρηση: ο βαθμός ωριμότητας των τεχνολογιών δεν αρμόζει με τη χαμηλή

υποδομή που συνήθως υπάρχει σε χώρους με έντονη λειψυδρία. Σύνδεση των

57 Νικολέττα Κυθρεώτου και Θεόδουλος Μεσημέρης (2007): «Πολιτικές και Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών

των αερίων του θερμοκηπίου», Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ΥΓΦΠ&Π

58 Ι. Ιακωβίδης και Α. Ιακωβίδης (2009): «Δυνατότητες και Πραγματικότητα στη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας για Αφαλάτωση νερού στην Κύπρο» I.A.CO Σύμβουλοι Περιβάλλοντος και Υδάτων



ΑΠΕ με προηγμένες τεχνολογίες αφαλάτωσης αποτυγχάνει λόγω απουσίας

συνήθως αξιόπιστης τεχνικής υποστήριξης.

• Άλλοι βασικοί λόγοι: α) ο χρονικός και χωροθετικός χαρακτήρας των ΑΠΕ, β)

οι μεγάλες απαιτήσεις σε έκταση γης και οι επενδυτικές δαπάνες, και γ) ανάγκη

σημαντικής αύξησης του μεγέθους των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης ώστε να

ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις παραγωγής όταν τα μηχανήματα παραγωγής ΑΠΕ

βρίσκονται σε λειτουργία. Σαν αποτέλεσμα, δημιουργείται σημαντική αύξηση του

κόστους παραγωγής.

Αναμφίβολα όμως και παρά τα προβλήματα που εκτίθενται πιο πάνω αναφορικά με τη

χρήση ΑΠΕ για αφαλατώσεις, κατά την σύγκριση εναλλακτικών σεναρίων παροχής

ενέργειας, πρέπει να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη και το «εξωτερικό κόστος» που

προέρχεται από τις συμβατικές πηγές (εκπομπές ρύπων, υποβάθμιση περιβάλλοντος,

κλιματικές αλλαγές).

Τα τρία συστήματα ΑΠΕ που θεωρούνται σαν τα πλέον κατάλληλα για συνδυασμό με

συστήματα αφαλάτωσης είναι:

• Μετασχηματιστές αιολικής ενέργειας (Wind Energy Converters –WEC)

• Φωτοβολταϊκή ενέργεια (PV), και

• Ηλιακή Θερμική (Solar Thermal).

Η αντίστροφη ώσμωση ως τεχνολογία αφαλάτωσης, φαίνεται να είναι η πλέον

ευπροσάρμοστη προς συνδυασμό της αφαλάτωσης με ΑΠΕ, λόγω του ότι μπορεί να

αντιμετωπίζει αρκετά ικανοποιητικά τις διακυμάνσεις στη ζήτηση ενέργειας έχοντας

παράλληλα και την χαμηλότερη ειδική κατανάλωση. Πέραν του 60% των εγκαταστάσεων

που συνδυάζουν ΑΠΕ-Αφαλατώσεις χρησιμοποιούν την μέθοδο RO59.

Στον Πίνακα 7.1 που ακολουθεί παρουσιάζεται60 μια αξιολόγηση των διαφόρων

τεχνολογιών ΑΠΕ. Οι ΑΠΕ: θερμική-ηλιακή, ηλιακή με PV και αιολική, έχουν

διακοπτόμενη απόδοση και απαιτείται σύστημα αποθήκευσης ενέργειας ή/και σύνδεσης με

Εθνικό Δίκτυο Ηλεκτροδότησης για υποστήριξη σε έκτακτες ανάγκες αφού η παροχή

ενέργειας από τις ΑΠΕ θεωρείται σχετικά απρόβλεπτη.

59 J. Ribeiro, C. Epp, G. Tondi POTENTIAL USE OF PV FOR WATER DESALINATION

http://www.medwater.de/pdf/PV_conference_abstract.pdf

60 Delyannis, E. and Belessiotis, V., A historical overview of renewable energies, Proc. Mediterranean

Conference on Renewable Energy Sources for Water Production, Santorini, Greece, 10-12 June 1996,

EURORED network, CRES, EDS, 13-17, 1996.



Τα περισσότερα παραδείγματα μονάδων αφαλάτωσης που ηλεκτροδοτούνται από ΑΠΕ61

αφορούν πιλοτικές εφαρμογές και παράγουν ποσότητες μικρότερες από 20 m3/d. Ένα

παράδειγμα μεγάλης μονάδας αφαλάτωσης (85 m3/d) με ηλιακή ενέργεια βρίσκεται στο

΄Αμπου Ντάπι (Η.Α.Ε.) το οποίο λειτουργεί από το 1984. Στην μονάδα αυτή οι ηλιακοί

συσσωρευτές καταλαμβάνουν έκταση 1862 m2 ενώ η αναλογία ανάκτησης κυμαίνεται

από 43-55%.

Πίνακας 7.1: Αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ

Κριτήριο Θερμική Ηλιακή ενέργεια

Φωτοβολταϊκά Αιολική ενέργεια Γεωθερμική ενέργεια

Καταλληλότητα παροχής

ενέργειας σε μονάδα



αφαλάτωσης που

χρειάζονται θερμική

ενέργεια (3)


αφαλάτωσης που χρειάζονται ηλεκτρική ενέργεια (3)


αφαλάτωσης που χρειάζονται

ηλεκτρική ενέργεια (3)

Πολύ κατάλληλη για μονάδες αφαλάτωσης που χρειάζονται

θερμική ενέργεια

(3)

Απαιτήσεις σε χώρο και

διαθεσιμότητα πόρων





Οι πόροι εξαρτώνται από την τοποθεσία

(2)

Οι πόροι περιορίζονται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες (1)

Συνέχεια απόδοσης ενέργειας

Η απόδοση είναι

διακοπτόμενη (απαιτείται αποθήκευση ενέργειας) (1)





Συνεχής απόδοση

ενέργειας (3)

Προβλεψιμότητα απόδοσης ενέργειας





Απόδοση είναι πολύ απρόβλεπτη/κυμαιν

όμενη (2)

Η απόδοση είναι προβλέψιμη (3)

Σημείωση: 3 = εξαιρετική συμμόρφωση με το κριτήριο, 2= καλή συμμόρφωση με το κριτήριο, 1= πτωχή

συμμόρφωση με το κριτήριο

To κόστος παραγωγής ενέργειας των ΑΠΕ όπως έχει σήμερα και εκτίμηση για το

μελλοντικό κόστος62 μετά από ωρίμανση των τεχνολογιών σε σύγκριση με το κόστος

παραγωγής ενέργειας από συμβατικές πηγές (ορυκτά καύσιμα) καταδεικνύει ότι σήμερα,

τόσο η ενέργεια από βιομάζα όσο και από αιολικά πάρκα συγκρίνεται ευνοϊκά με την

ενέργεια από συμβατικές πηγές ενώ η ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά είναι τρεις ως πέντε

φορές ακριβότερη.

61 Karen E. Thomas – National Renewable Energy Laboratory, U.S. DoE (1997). Overview of Village scale,

Renewable Energy Powered Desalination. Midwest Research Institute – Contract Νο. DE-AC36-83CH10093

62 REN21 Renewable Energy Policy Network Renewables 2005 Global Status Report (Washington, DC:

Worldwatch Institute), 2005.



Στον Πίνακα 7.2 παρουσιάζεται επιλογή63 από παραδείγματα μονάδων αφαλάτωσης που

ηλεκτροδοτούνται από ΑΠΕ σε διάφορες χώρες μαζί με την δυναμικότητα των μονάδων

αφαλάτωσης και το κόστος του παραγόμενου νερού. Όλες οι μονάδες αφορούν

αποδόσεις 3 μέχρι 120 m3/d με κόστος παραγωγής από 2 μέχρι 23 €/m3. Για σκοπούς

σύγκρισης αναφέρεται13 ότι για συνολική παραγωγή 208 εκ. κυβ. μ. νερού (Δεκέλεια 115

εκ. κυβ. μ. από το 1997 και Λάρνακα 93 εκ. κυβ. μ. Από το 2001) η μέση πραγματική

τιμή κατά m3 εκτιμάται σε 1.02 Ευρώ.

Πίνακας 7.2: Επιλογή μονάδων αφαλάτωσης με ΑΠΕ

Περιοχή και χρονολογία Μέθοδος* Δυναμικότητα Κόστος νερού

(€/m3)

Umm Al Nar, Abu Dhabi, UAE (1984)

Solar Multi effect

distillation

80 m3/d 7-8

Almeria, Spain (1993)

Solar Multi effect

distillation

72 m3/d 2,5-3

Pozo Izquierdo, Gran Canaria ITC, Spain (2004)

Wind / RO 19,2 m3/d 3-5

Loughborough Univ., U.K. CREST, U.K. (2003)

Wind / RO 12 m3/d 1,78

Lampedusa island, (1990) ANIT, Italy

PV / RO 120 m3/d 6,0

Pozo Izquierdo, Gran Canaria ITC, Spain (1998, 2000)

PV / RO 9,6 m3/d 9,0

Lavrio, Greece CRES, Greece (2001)

Hybrid RO 3,12 m3/d 23,0

7.3.3 Προοπτικές χρήσης ΑΠΕ στην Κύπρο

Οι ΑΠΕ που προσφέρονται64 οικονομικά για αξιοποίηση στην Κύπρο είναι η αιολική, η

ηλιακή και η βιομάζα.

Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος δεν χαρακτηρίζεται με μεγάλο αιολικό δυναμικό, αρκετές

περιοχές έχουν αναγνωρισθεί65 να έχουν ετήσιες μέσες ταχύτητες ανέμου 5 – 6 m/s στο

63 Eftihia Tzen (2005) «Successful Desalination RES plants Worldwide» Centre for Renewable Energy Sources.

Desalination Units powered by RES Opportunities & Challenges. Tunisia, Hammamet. http://www.adu-

res.org/pdf/CRES.pdf

64 C. Koroneos, P. Fokaidis, N. Moussiopoulos (2003) Cyprus energy system and the use of renewable energy

sources Elsevier Energy 30 (2005) 1889–1901

http://www.tekes.fi/eu/fin/partnerinhaku/energia_tiedostot/cyprus_energy.pdf

65 Ministry of Commerce Industry and Tourism (2007) “TARGETS FOR PRODUCTION OF ELECTRICITY FROM

RENEWABLE ENERGY SOURCES”



ύψος των 10 m και ορισμένες με ταχύτητες 6,5 – 7,0 m/s. Η γενική όμως μέση τιμή

είναι της τάξης των 4 m/s. Το μέγιστο εκμεταλλεύσιμο δυναμικό εκτιμάται να είναι της

τάξης των 150-200MW αφού εξαιρεθούν περιοχές καθορισμένες για ειδικές

δραστηριότητες, περιοχές με ταχύτητες χαμηλότερες από 5 m/s που δεν προσφέρονται

με την σημερινή τεχνολογία ανεμογεννητριών και, περιοχές σε ψηλά υψόμετρα ή

πλαγιές.

Η γενική μέση ημερήσια ηλιακή ακτινοβολία κυμαίνεται από περίπου 2,3 kWh/m2 ( ή 8.1

MJ/m2) στους πλέον νεφελώδεις μήνες (Δεκέμβρη και Ιανουάριο), μέχρι 7,7 kWh/m2 (ή

27,5 MJ/m2) τον Ιούνιο. Η μέση ετήσια ακτινοβολία ανέρχεται στις 5,1 kWh/m2. Η μέση

τιμή της απευθείας ηλιακής ακτινοβολίας στην Κύπρο κυμαίνεται από 250 ως 700 Wh/m2.

Η βιομάζα επικρατεί σαν πηγή εφόσον περιλαμβάνει πέραν της ξύλινης βιομάζας και

κατάλοιπα της ξυλουργικής βιομηχανίας, ενεργειακά φυτά, γεωργικά κατάλοιπα, κοπριές

καθώς και το οργανικό μέρος των αστικών στερεών αποβλήτων και λυματολάσπης.

Παρόλο που το ηλιακό δυναμικό του τόπου είναι μεγάλο και το αιολικό σχετικά

ικανοποιητικό υπάρχει ένα πλαίσιο φυσικών, τεχνικών και οικονομικών περιορισμών στην

ανάπτυξη των. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται συγκρουόμενες χρήσεις γης, η υποχρέωση

ενσωμάτωσης των ψηλών επιπέδων διακοπτόμενων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως

ο άνεμος σε συστήματα ενέργειας, και τα σημερινά ψηλά κόστη μερικών από τις ΑΠΕ

όπως τα φωτοβολταϊκά.

Όπως έχει η κατάσταση σήμερα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν αποτελούν ακόμη

εφικτή εναλλακτική λύση για τις ανθρώπινες ανάγκες για ενέργεια στο προβλεπτό

μέλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες που υπάρχουν για χρήση ΑΠΕ με αφαλατώσεις όπως

έχουν ήδη εκτεθεί και τα προβλήματα που δημιουργούνται με την σύζευξη των

τεχνολογιών ΑΠΕ και αφαλατώσεων είναι πρόδηλο ότι πειραματισμοί με ΑΠΕ θα

επιφέρουν σημαντικές δυσκολίες στην απρόσκοπτη λειτουργία μονάδων του μεγέθους

που προγραμματίζεται για την Κύπρο. Επιπλέον, θα επιφέρουν σημαντική αύξηση τόσο

στις αρχικές κεφαλαιουχικές δαπάνες όσο και στις δαπάνες παραγωγής νερού κατά

κυβικό μέτρο. Επιπρόσθετα, λόγω της απόλυτης εξάρτησης ορισμένων περιοχών από

αφαλατωμένο νερό, διακοπή ή μειωμένη παραγωγή νερού λόγω καιρικών συνθηκών που

επηρεάζουν τις ΑΠΕ, θα έχει άμεση επίπτωση από την μειωμένη παραγωγή.

Αντίθετα, εφαρμογή των ΑΠΕ σε μικρότερες μονάδες της τάξης μέχρι 100 m3/d για

ξενοδοχεία, αναπτύξεις γκολφ και άλλες ειδικές χρήσεις μπορεί να αποβεί χρήσιμη τόσο

http://ec.europa.eu/energy/res/legislation/doc/electricity/member_states/2006/cyprus_en.pdf



για σκοπούς ενίσχυσης της προμήθειας νερού όσο και για απόκτηση εμπειρίας στον τομέα

αυτό.

Υπάρχει σημαντικός ρόλος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τόσο σαν επιπρόσθετη

προσαυξητική πηγή όσο και σαν πρωταρχική πηγή σε απομονωμένες περιοχές για

ιδιαίτερες αναπτύξεις. Η σύζευξη όμως της τεχνολογίας των ΑΠΕ με την αφαλάτωση

ιδιαίτερα για μεγάλες μονάδες απαιτεί επιπρόσθετες κατασκευαστικές δαπάνες και έξοδα

εξισορόπησης της παραγωγής (π.χ. συσσωρευτές) ή/και με συνεχή υποστήριξη

ηλεκτρικού δικτύου κυρίως λόγω της ασυνεχούς παροχής ενέργειας από ΑΠΕ. Όλα αυτά

θα επιφέρουν επιπρόσθετη και σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής του


7.3.4 ΑΠΕ σε σύζευξη με αφαλατώσεις

Η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι η χρήση ΑΠΕ για την παραγωγή αφαλατωμένου

νερού χρειάζεται μεγάλη έκταση γης (1km2 για παραγωγή 40.000 κ.μ. ημερησίως) και

μάλιστα στα παράλια που η γη είναι μεγάλης αξίας.

Τέτοια έκταση γης προσφέρεται πιθανώς στην κοιλάδα του Κούρη στις εκβολές προς την

θάλασσα. Πολύ μικρότερες δυνατότητες μπορεί να υπάρχουν επίσης κατάντι του

φράγματος Ασπρόκρεμμου στον ποταμό Ξερό.

Η συμπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και αφαλατωμένου νερού από συμβατικές μονάδες

ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορεί να εξεταστεί για την περίπτωση μονάδας αφαλάτωσης

στην περιοχή Βασιλικού.

Η μελέτη αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον

για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην Πάφο66 όσον αφορά τη χρήση ΑΠΕ

κατέληξε ότι: «Η χρήση ανεμογεννητριών δεν ενδείκνυται ενώ η μέθοδος με τα

Φωτοβολταϊκά πλαίσια (solar panels) είναι πρακτικά ανεφάρμοστη. Για παραγωγή 10.000

Watts με Φωτοβολταϊκά και απόδοση 8% απαιτείται έκταση 140 m2 πλαισίων. Για την

Μονάδα (5,3 kWh/m3) και παραγωγή 40.000 m3 /ημ., απαιτείται έκταση γης 3,6 km2».

66 ΤΑΥ (Νοέμβριος 2008): Μελέτη Αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο

περιβάλλον για μονάδα αφαλάτωσης θαλάσσιου νερού στην Πάφο.



Η μελέτη67 αξιολόγησης της χωροθέτησης και εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον

από την δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή Ακρωτηρίου αναφορικά με τη

χρήση ΑΠΕ κατέληξε στα εξής:

«Η χρήση ανεμογεννητριών για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών δεν ενδείκνυται αφού

δεν υπάρχει το αναγκαίο αιολικό δυναμικό που να θεωρείται αρκετά αποδοτικό για την

εγκατάσταση και λειτουργία ανεμογεννητριών στην περιοχή. Πέραν τούτου η

εγκατάσταση και λειτουργία ανεμογεννητριών στην περιοχή αναμένεται ότι θα

προκαλέσει σημαντικότατα περιβαλλοντικά προβλήματα (θόρυβος, οπτική ρύπανση,

επηρεασμό του βιολογικού περιβάλλοντος) στην ευρύτερη περιοχή.»

«Η χρήση Φωτοβολταϊκών πλαισίων (Solar Panels) για την παροχή της απαραίτητης

ενέργειας που απαιτείται για την λειτουργία της μονάδας αφαλάτωσης είναι πρακτικά

ανεφάρμοστη λόγω της μεγάλης έκτασης που απαιτείται για την ανάκτηση των

απαραίτητων ποσών ενέργειας. Για την παραγωγή 10.000 Watts με τη χρήση

Φωτοβολταϊκών πλαισίων και με απόδοση 8% απαιτείται έκταση 140 m2 πλαισίων. Για

την παροχή της απαραίτητης ποσότητας ενέργειας για τις λειτουργικές ανάγκες της

μονάδας Αφαλάτωσης (5,3 kWh/m3 πόσιμου νερού), και σύμφωνα με την παραδοχή ότι η

Μονάδα θα παράγει 20.000 m3/d, θα πρέπει να καλυφθεί με φωτοβολταϊκά πλαίσια μια

έκταση της τάξης των 1,8 km2. Αυτό θεωρείται αποτρεπτικό στοιχείο για την υλοποίηση

τέτοιου συστήματος.»

Η ενεργειακή πολιτική68 της Δημοκρατίας αφιερώνει μεγάλο μέρος στην προώθηση των

ΑΠΕ, Ενεργειακή Απόδοση και εισαγωγή «καθαρότερων» καυσίμων στο ισοζύγιο

ενέργειας της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα για την αφαλάτωση από μικρές και μέτριου

μεγέθους δραστηριότητες προσφέρεται οικονομική παροχή 30% σε μορφή τοπικής

βοήθειας (regional) συν βοήθεια «de minimis». Και στις δύο περιπτώσεις η συνολική

βοήθεια δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 40% των δικαιούμενων εξόδων. Το μέγιστο ποσό

βοήθειας θα ανέρχεται σε €170.860.

Είναι αντιληπτό ότι το πιο πάνω αφορά μικρές μονάδες αφαλάτωσης για τη περίπτωση

ξενοδοχειακών μονάδων ή και αναπτύξεων γκολφ.

Επιπλέον η Κυβέρνηση της Κύπρου και το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας έχουν δώσει την

πλήρη υποστήριξη και πρόθεση για επένδυση 18 εκ. Ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο




68 Νικολέττα Κυθρεώτου και Θεόδουλος Μεσημέρης: «Πολιτικές και Μέτρα για τη Μείωση των εκπομπών των

αερίων του θερμοκηπίου», Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ΥΓΦΠ&Π



Ανασυγκρότησης (European Structural Funds) για την κατασκευή πρότυπης μονάδας

αφαλάτωσης με βάση την ηλιακή-θερμική ενέργεια. Το Ινστιτούτο Κύπρου (CyI) σε

συνεργασία με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Μασαχουσέτης (MIT) έχουν ήδη αρχίσει σχέδιο

εκτίμησης των διαθέσιμων τεχνικών CSP (Συγκεντρωμένης Ηλιακής Ενέργειας) και

αξιολόγησης της οικονομικής βιωσιμότητας τέτοιων μονάδων στο νησί. Το πρόγραμμα θα

έχει διάρκεια 2 χρόνων (Ιούνιος 2008 – Ιούνιος 2010) και οι κύριοι στόχοι του είναι:

• Η διεξαγωγή μελέτης σκοπιμότητας ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών. Στόχος του

προγράμματος είναι ο συνδυασμός της συγκεντρωμένης ηλιακής ενέργειας με

την παραγωγή αφαλατωμένου νερού στην περιοχή της Μεσογείου.

• Η επισκόπηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και η προσαρμογή τους ώστε να

συνδυαστεί η παραγωγή συγκεντρωμένης ηλιακής ενέργειας με τις μονάδες

αφαλάτωσης για την περιοχή της Μεσογείου.

• Η διεξαγωγή τεχνοοικονομικής ανάλυσης ώστε να προσδιοριστούν οι προοπτικές

τέτοιων συστημάτων συμπαραγωγής στην περιοχή.

7.3.5 Συμπέρασμα

Λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες που υπάρχουν για χρήση ΑΠΕ με αφαλατώσεις όπως

έχουν ήδη εκτεθεί και τα προβλήματα που δημιουργούνται με την σύζευξη των

τεχνολογιών ΑΠΕ και αφαλατώσεων είναι πρόδηλο ότι πειραματισμοί με ΑΠΕ θα

επιφέρουν σημαντικές δυσκολίες στην απρόσκοπτη λειτουργία μονάδων τέτοιου

μεγέθους. Επιπλέον, θα επιφέρουν σημαντική αύξηση τόσο στις αρχικές κεφαλαιουχικές

δαπάνες όσο και στις δαπάνες παραγωγής νερού κατά κυβικό μέτρο. Επιπρόσθετα, λόγω

της απόλυτης εξάρτησης ορισμένων περιοχών από αφαλατωμένο νερό, διακοπή ή

μειωμένη παραγωγή νερού λόγω καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τις ΑΠΕ, θα έχει

άμεση επίπτωση από την μειωμένη παραγωγή.

Αντίθετα, εφαρμογή των ΑΠΕ σε μικρότερες μονάδες της τάξης μέχρι 100 m3/d για

ξενοδοχεία, αναπτύξεις γκολφ και άλλες ειδικές χρήσεις μπορεί να αποβεί χρήσιμη τόσο

για σκοπούς ενίσχυσης της προμήθειας νερού όσο και για απόκτηση εμπειρίας στον τομέα

αυτό.

Σαν εναλλακτική λύση προτείνεται η προώθηση εγκατάστασης τεχνολογιών ΑΠΕ σε

τεκμηριωμένα καλές θέσεις, ιδιαίτερα αιολικού δυναμικού, που να προσφέρουν ενίσχυση

της ηλεκτρικής ενέργειας στο εθνικό δίκτυο από το οποίο έμμεσα θα επωφελούνται και οι



μονάδες αφαλάτωσης. Σαν παράδειγμα αναφέρεται69 η περίπτωση της μονάδας

αφαλάτωσης στο Περθ Αυστραλίας με ετήσια δυναμικότητα 45 εκ. κυβ. μέτρων που

εξαρτάται από ΑΠΕ. Η μονάδα αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από αιολικό

πάρκο που βρίσκεται σε κατάλληλη θέση 200 km μακριά.

7.4 Μέτρα και λύσεις περιορισμού της χρήσης και για

εξοικονόμηση ενέργειας


Η χρήση ενέργειας, σε KWh/m3, όπως αναφέρεται σε 19 διαφορετικές βιβλιογραφικές

πηγές70 για διάφορες τεχνολογίες αφαλάτωσης είναι ως ακολούθως (Πίνακας 7.3):

Πίνακας 7.3: Διακύμανση απαιτούμενης ενέργειας σε διάφορες τεχνολογίες


Multi stage flash

(MSF)

Multi effect

distillation

(MED)

Vapor

Compression (VC)

Reverse Osmosis

(RO)

26,4 – 83,1 26,4 – 42,2 3,9 – 33,3 2,4 -16,9

Η τεχνολογία της Αντίστροφης Ώσμωσης (RO) αποτελεί την επιλογή με τη χαμηλότερη

κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του προγράμματος «AGUA» στην

Ισπανία, αν και η τεχνολογία έχει ήδη εξελιχθεί σε ώριμο επίπεδο, η κατανάλωση

ενέργειας μπορεί ακόμη να μειωθεί από 4 σε 3,2 kWh/m3.

Εφόσον το κόστος ενέργειας παραμένει η μόνη μεγαλύτερη παράμετρος στο κόστος

αφαλάτωσης (συνήθως 30% του ολικού κόστους παραγόμενου νερού), αποτελεί βασικό

στόχο στις προσπάθειες μείωσης του κόστους.

Για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και συμμόρφωση με τις πρόνοιες του

πλαισίου για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις η αξιολόγηση της κατακύρωσης μονάδων

αφαλάτωσης θα μπορούσε να λαμβάνει υπόψη ενεργειακές παραμέτρους και την

εξοικονόμηση ενέργειας.

69 Richard Stover, Gary Crisp (2008) ENVIRONMENTALLY SOUND DESALINATION AT THE PERTH SEAWATER

DESALINATION PLANT

http://www.energyrecovery.com/news/documents/ThePerthSaltwaterDesalinationPlant_000.pdf

70 Miller, J.E. (2003) ‘Review of water resources and desalination technologies’, March 2003



7.4.2 Μέτρα αποδοτικής/αποτελεσματικής λειτουργίας Μονάδων

Σαν πρώτο μέτρο απαιτείται η εφαρμογή μιας στρατηγικής της λειτουργίας κάθε

Μονάδας71 ώστε αυτή να καταστεί αποδοτική με την επίτευξη βέλτιστων συνθηκών όλων

των διαδικασιών που υπεισέρχονται στην λειτουργία της. Αυτό θα οδηγήσει και στην

αυξημένη αποτελεσματικότητας της.

Τα βήματα που απαιτούνται για κάθε Μονάδα είναι:

o Βελτιστοποίηση των διακριτών μερών παραγωγής

o Τυποποίηση των δραστηριοτήτων

o Σταθερή λειτουργία,

o Λειτουργία βάσει συμβατικών προδιαγραφών, και

o Διατήρηση των πιο πάνω

Για την λειτουργική απόδοση κάθε Μονάδας πέραν των πιο κάτω βημάτων, θα πρέπει να

λαμβάνονται υπόψη και οι εποχιακές διαφοροποιήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της

παραγωγής, που επηρεάζουν την λειτουργία.

o Βελτιστοποίηση ξεχωριστά των επί μέρους μονάδων της διαδικασίας για επίτευξη

της καλύτερης δυνατής λειτουργίας ολόκληρης της Μονάδας.

o Αναθεωρήσεις και τυποποίηση των διαδικασιών λειτουργίας και συντήρησης της

Μονάδας.

Η αποτελεσματική λειτουργία κάθε Μονάδας επιτυγχάνεται με την διατήρηση σταθερής

απόδοσης που μπορεί να προκύψει με την προσεκτική και προληπτική παρακολούθηση

όλων των παραμέτρων λειτουργίας. Η μακροπρόθεσμη διατήρηση της αποτελεσματικής

λειτουργίας επιτυγχάνεται με την εισαγωγή νέων αναπτύξεων της τεχνολογίας, π.χ.

καλύτερες μεμβράνες, ανάκτηση ενέργειας, χημικά και συστήματα δοσολογίας,

εμπειριών, καινοτομιών που μπορούν να αναπτύξουν περισσότερο την

αποτελεσματικότητα της Μονάδας.

Ειδικά στο θέμα κατανάλωσης ενέργειας θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ασταθής

λειτουργία της Μονάδας προκαλεί μεγάλες διαφορές στην κατανάλωση ενέργειας.

Επομένως, βελτιστοποίηση της Μονάδας και σταθερές συνθήκες λειτουργίας δημιουργούν

μειώσεις στην κατανάλωση ενέργειας. Αυτό αποδίδεται στην βελτιστοποίηση

κατανάλωσης ενέργειας όλων των επί μέρους σταδίων της διαδικασίας και ιδιαίτερα στη

συνεχή λειτουργία του συστήματος ανάκτησης ενέργειας.

71 E. Koutsakos, D. Moxey (2007): “Larnaca desalination plant, Cyprus — from an efficient to an effective plant

operation” Elsevier, Desalination 221 (2008) 84–91



7.4.3 Χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας

Βασικό μέτρο στην μείωση κατανάλωσης ενέργειας είναι η χρήση συστημάτων ανάκτησης

ενέργειας. Η ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων ανάκτησης ενέργειας αποτελούν ένα

από τους κύριους λόγους μείωσης του κόστους αφαλάτωσης72.

Γενικά, τα συστήματα ανάκτησης ενέργειας (energy recovery devices ή ERD)

χρησιμοποιούν την υπόλοιπη ενέργεια στην άλμη, που διαφορετικά θα σπαταλιόταν, σαν

μέρος της αναγκαίας ενέργειας για την τροφοδοσία. Αυτό μπορεί να μειώσει σημαντικά

τις ενεργειακές ανάγκες μιας Μονάδας R.O. Τα συστήματα ERD σε εφαρμογές R.O.

διαχωρίζονται σε δύο ομάδες: α) ανταλλαγής Πίεσης (Pressure exchangers) που

μεταφέρουν απευθείας πίεση από την άλμη σε μέρος του νερού τροφοδοσίας, και β)

συστήματα τουρμπινών (Pelton wheel ή συστήματα turbocharger) που μετατρέπουν

δυνητική ενέργεια από την άλμη σε μηχανική ενέργεια που είτε προσφέρεται στην αντλία

τροφοδοσίας νερού σαν βοηθητική ηλεκτρική ενέργεια ή απευθείας στο νερό

τροφοδοσίας.

Η εφαρμογή συστημάτων ανάκτησης ενέργειας (ERD) έχουν κατορθώσει σε

καταναλώσεις ενέργειας μέχρι και 2–4 kWh/m³ στην αφαλάτωση θαλάσσιου νερού.

7.4.4 Χρήση Μονάδων Αφαλάτωσης σε σύστημα κοινής χρήσης (conjunctive use) με συμβατικές πηγές

Ένα άλλο μέτρο που μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας των

Μονάδων αφαλάτωσης είναι η ένταξη των σε κοινά συστήματα κοινής χρήσης

(conjunctive use) με συμβατικές πηγές (φράγματα).

Η λειτουργία των αφαλατώσεων θα απαιτείται μόνο σε εποχές μειωμένης απόδοσης των

συμβατικών πηγών. Με αυτόν τον τρόπο σημαντικές επιπρόσθετες αποδόσεις θα

επιτυγχάνονται με κόστη σημαντικά χαμηλότερα από εκείνα μιας Μονάδας αφαλάτωσης

που θα εργάζεται επί μονίμου βάσεως73.

Η πραγματοποίηση αυτών των εξοικονομήσεων από μια «από κοινού» λειτουργία απαιτεί

την ύπαρξη κάποιας μορφής «κανόνα λειτουργίας» που να προσδιορίζει κάτω από ποιες

συνθήκες μια μονάδα αφαλάτωσης θα διακόπτει την λειτουργία της χωρίς κινδύνους για

72 C. Fritzmann, J. Löwenberg, T. Wintgens, T. Melin, «State-of-the-art of reverse osmosis desalination»,

Elsevier, Desalination 216 (2007) 1–76

73 Mawer P.A. et al “Desalination as an alternative to large capital intensive conventional resources

developments – A study for the Barcelona Area, 3rd Intern. Symposium on Fresh Water from the Sea, Vol. 3,

163 -177, 1970)



την γενική απόδοση του συστήματος (αφαλάτωση και συμβατικές πηγές), και κάτω από

ποιες συνθήκες η λειτουργία της Μονάδας θα απαιτείται για αποφυγή μη αποδεκτού

ψηλού κινδύνου αστοχίας για κάλυψη μελλοντικών ποσοτήτων ζήτησης νερού.

Ο τύπος του κανόνα λειτουργίας που συνήθως εφαρμόζεται αποτελείται από μια σειρά

κρίσιμων επιπέδων αποθήκευσης νερού στα φράγματα που διαφέρουν από μήνα σε μήνα

του χρόνου και που εξαρτώνται από τις απολήψεις από το όλο σύστημα και την

δυναμικότητα των αφαλατώσεων. Αν στην αρχή οποιουδήποτε μήνα η συνολική

ποσότητα στο φράγμα/τα είναι χαμηλότερη από το κρίσιμο επίπεδο τότε η Μονάδα/δες

αφαλάτωσης/εων τίθενται σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο μήνα. Στην αντίθετη

περίπτωση η μονάδα αφαλάτωσης παραμένει αδρανής επιτυγχάνοντας με αυτόν τον

τρόπο εξοικονομήσεις στα έξοδα λειτουργίας πράγμα που αποτελεί και τον στόχο της

«κοινής χρήσης» του συστήματος.

Ο προσδιορισμός των «κανόνων λειτουργίας» μπορεί να γίνει με υπάρχουσες μεθόδους

βελτιστοποίησης (Δυναμικό ή γραμμικό προγραμματισμό) με βάση ιστορικών

υδρολογικών χαρακτηριστικών κλπ.

7.5 Άλλα αξιόλογα μέτρα

Στη παράγραφο αυτή θα γίνει αναφορά σε άλλα αξιόλογα μέτρα αντιμετώπισης των

αρνητικών επιπτώσεων που αναμένεται να προκύψουν από την εφαρμογή του Σχεδίου

Αφαλατώσεων. Τα προτεινόμενα μέτρα είναι:

• Για την αντιμετώπιση των αρνητικών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων που θα

προκύψουν από την αύξηση της τιμής του νερού προτείνεται η παροχή κινήτρων

εξοικονόμησης νερού όπως είναι για παράδειγμα η παροχή σχεδίων επιβράβευσης

στις περιπτώσεις εξοικονόμησης νερού.

• Η εφαρμογή του σχεδίου αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις καθώς θεωρείται

από πολλούς ως μια δράση που θα οδηγήσει στην έμμεση μεταφορά επιφανειακού

νερού από την ύδρευση στη γεωργία. Η αντιμετώπιση των αντιδράσεων αυτόν

μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή μιας εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού

και των ενδιαφερόμενων φορέων ώστε αυτοί να αντιληφθούν ότι η πιθανή

αποδέσμευση από την ύδρευση ποσοτήτων νερού που θα οδηγηθούν στην

άρδευση θα αποτελέσει ουσιαστικά κάλυψη διαχρονικών κυβερνητικών

δεσμεύσεων έναντι της γεωργίας.

• Προτείνεται η λήψη κατάλληλων μέτρων ώστε να περιοριστή ο θορύβου εντός του

χώρου των Μονάδων Αφαλάτωσης ώστε να αντιμετωπιστεί κατά το μέγιστο η

όχληση στις γειτονικές περιοχές.

• Αναπόφευκτα η δημιουργία των μονάδων αφαλάτωσης θα επηρεάσει αρνητικά την

αξία της γης στις περιοχές που γειτνιάζουν με αυτές ενώ παράλληλα θα επηρεάσει



σημαντικά τη χρήση της γης. Για τη μείωση των αρνητικών κοινωνικοοικονομικών

επιπτώσεων που θα επιφέρει η δημιουργία των μονάδων στην άμεση περιοχή

εγκατάστασης τους προτείνεται η παροχή αντισταθμιστικών μέτρων στους

επηρεαζόμενους πληθυσμού.

• Γενικότερα για την πλήρη αντιμετώπιση του προβλήματος λειψυδρίας που

παρατηρείται στο νησί προτείνεται η πλαισίωση του Σχεδίου Αφαλατώσεων με

Μέτρα Καλύτερης Υδατικής Διαχείρισης όπως είναι για παράδειγμα:

o Εφαρμογή Κατάλληλων Πολιτικών Τιμολόγησης για βέλτιστη χρήση

o Μείωση στην κατανάλωση σε επίπεδο κατοικίας - Εισαγωγή και Επιδότηση

τεχνολογιών Εξοικονόμησης

o Δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων νερού

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι σύντομα (από 01/01/2014) αναμένεται η ένταξη του

φυσικού αερίου στο ενεργειακό δυναμικό της χώρας κάτι που θα συνεισφέρει στην

μείωση των εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα. Η μείωση αυτή αναμένεται να είναι

τέτοια ώστε η συνολική παραγωγή ρύπων από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου να μην

επιφέρει οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση.

8. Σχέδιο Παρακολούθησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον

Βάση της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ (Οδηγία για τη ΣΠΕ) και του εναρμονιστικού Νόμου στο

Κυπριακό Δίκαιο Ν. 102(Ι)/2005, θα πρέπει να σχεδιαστεί και στην συνέχεια να

εφαρμόζεται ένα αναλυτικό σχέδιο παρακολούθησης του περιβάλλοντος, το οποίο να

περιλαμβάνει τα μέτρα που είναι σχετικά με τον έλεγχο και τα οποία λαμβάνονται υπόψη

για την αποτελεσματική παρακολούθηση και έγκαιρη αντιμετώπιση των επιπτώσεων που

τυχόν να προκύψουν από την εφαρμογή του σχεδίου και/ή προγράμματος.

Έτσι στο Κεφάλαιο αυτό γίνονται προτάσεις διαμόρφωσης ενός Σχεδίου Παρακολούθησης

του Περιβάλλοντος κατά την εφαρμογή του Σχεδίου Αφαλατώσεων με στόχο την

παρακολούθηση της περιβαλλοντικής του επίδοσης και της πορείας εφαρμογής του

σχεδίου, την έγκαιρη καταγραφή των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την

επισήμανση τυχόν μη αναμενόμενων αρνητικών επιπτώσεων και την παροχή

δυνατότητας αντίδρασης με την εκτέλεση νέων επιπρόσθετων μέτρων.

Οι σημαντικότερες αρνητικές επιπτώσεις που έχουν εντοπιστεί στην παρούσα Μελέτη και

που σχετίζονται με το ευρύτερο περιβάλλον σχετίζονται με τα πιο κάτω:

1. Επιπτώσεις από την παραγωγή κακής ποιότητας νερού

2. Επιπτώσεις σε παράκτιες περιουσίες γης

3. Επιπτώσεις στους παράκτιους υδροφορείς



4. Επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον

5. Επιπτώσεις από θόρυβο

6. Εντατική χρήση ενέργειας – εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) καθώς και

επιπτώσεις στις διαδικασίες των κλιματικών αλλαγών

7. Αύξηση τιμής νερού

Με στόχο την παρακολούθηση την αποτελεσματική παρακολούθηση και έγκαιρη

αντιμετώπιση των επιπτώσεων που τυχόν να προκύψουν από την εφαρμογή του σχεδίου

και/ή προγράμματος προτείνεται το ακόλουθο πρόγραμμα παρακολούθησης:

8. Καθημερινή παρακολούθηση της ποιότητας του παραγόμενου νερού και έλεγχος

ότι αυτή συνάδει με τις θεσμοθετημένες προδιαγραφές ποιότητας νερού για

ανθρώπινη κατανάλωση. Η δειγματοληψία και ανάλυση του νερού πρέπει γίνεται

από έμπειρο προσωπικό σε διαπιστευμένα εργαστήρια, για το σύνολο των

παραμέτρων, σε συνεργασία με το Τμήμα Αναπτύξεως υδάτων

9. Σε συνεργασία με το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Κλάδο Εκτιμήσεων,

Τομέα Συλλογής Εκτιμητικών Πληροφοριών πρέπει να ελέγχεται και να

συγκρίνεται με άλλες περιοχές η εξέλιξη της αξίας της γης της γύρω περιοχής των

Μονάδων αφαλάτωσης.

10. Θα πρέπει να ελέγχεται η ποιότητα των παράκτιων Υδροφορέων είτε μέσω

υπαρχόντων προγραμμάτων παρακολούθησης (π.χ. Πρόγραμμα Παρακολούθησης

Υπόγειων Υδάτων – Άρθρο 8, ΟΠΥ) ή αν δεν καλύπτονται οι περιοχές των

Μονάδων Αφαλάτωσης μέσω νέων παρατηρητηρίων, τουλάχιστον δύο φορές των

χρόνο σε σχέση με Ηλεκτρική Αγωγιμότητα και Ιόντα (πλήρη Ιοντική ανάλυση)

συμπεριλαμβανομένου και του Βόριου.

11. Για σκοπούς ελέγχου της ποιότητας της απορριπτόμενης άλμης θα πρέπει να

γίνονται και να γνωστοποιούνται από τους Φορείς Διαχείρισης των Μονάδων

Αφαλάτωσης δειγματοληψίες και αναλύσεις της άλμης, η ποιότητα της οποίας θα

ελέγχεται σε σχέση με τις οδηγίες για την διοχέτευση ή απόρριψη ουσιών ή

αντικειμένων στην θάλασσα, καθώς και την περιεκτικότητα της σε βαρέα μέταλλα,

ελεύθερη χλωρίνη, αλατότητα, θερμοκρασία και θολότητα. Επίσης, θα πρέπει να

εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα περιοδικής καταγραφής της χλωρίδας και της πανίδας

του θαλάσσιου οικοσυστήματος στο σημείο απόρριψης της άλμης και σε περίμετρο

500μ, με στόχο την υπερετήσια σύγκριση της κατάστασης, την διαμόρφωση

τάσεων και τον εντοπισμό τυχόν επιπτώσεων. Επίσης θα πρέπει να αναλύεται η

στήλη νερού στα σημεία απόρριψης ως προς την αλατότητα, την θολερότητα, και

την θερμοκρασία του νερού.



12. Θα πρέπει να εντοπιστούν τυχόν ευαίσθητοι αποδέκτες περιβαλλοντικού θορύβου

στην γύρω περιοχή και να λαμβάνονται μετρήσεις θορύβου στο περιμετρικό

σύνορο της Μονάδας με κατεύθυνση προς αυτούς.

13. Η καταγραμμένη κατανάλωση ενέργειας κάθε μονάδας πρέπει να συγκρίνεται και

να αξιολογείται σε σχέση με την παραγόμενη ποσότητα αφαλατωμένου νερού.

Επίσης, πρέπει να αξιολογούνται σε ετήσια βάση τα στοιχεία εκπομπών αερίων του

θερμοκηπίου από τους Ηλεκτροπαραγωγικούς Σταθμούς, και να διαπιστώνεται η

συνεισφορά των μονάδων Αφαλάτωσης σε αυτές.

14. Το κόστος ενέργειας το οποίο αποτελεί σημαντική συνιστώσα στο τελικό κόστος

αφαλάτωσης επηρεάζει ανάλογα και την τιμή πώλησης του νερού. Η τιμή του

πετρελαίου πρέπει να ελέγχεται καθημερινά και να συσχετίζεται με το κόστος

αγοράς νερού από τις μονάδες έτσι ώστε σε ακραίες περιπτώσεις να τίθεται το

θέμα ενώπιον πολιτικών προς λήψη αποφάσεων.



ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΣΕΝΑΡΙΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΡΟΥ


ENVECO A.E. – Ι.Α.CO Ltd 2

Σενάρια Ζήτησης και Παραγωγής

Αφαλατωμένου Νερού

-Περιεχόμενα-

1. Εισαγωγή ................................................. 3

2. Αποτελέσματα Σύγκρισης Σεναρίων Παραγωγής –Ζήτησης .......... 17

2.1 Συνολικό Επίπεδο Κυβερνητικών Συστημάτων Υδατοπρομήθειας 17

2.2 ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας – Αμμοχώστου ........................... 20

2.3 ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας .............................. 50

2.4 ΚΣΥ Πάφου ...................................................................... 79



1. Εισαγωγή

Με στόχο την πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης σε νερό ύδρευσης σε συνάρτηση

με τις προβλεπόμενες ποσότητες παραγωγής αφαλατωμένου νερού, εξετάσθηκαν

τρία διαφορετικά πιθανά σενάρια αύξησης της ζήτησης και τρία διαφορετικά

σενάρια παραγωγής αφαλατωμένου νερού. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται η

αναγκαιότητα των προγραμματιζόμενων μονάδων αφαλάτωσης παράλληλα με τον

βαθμό επίτευξης του στόχου της απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες που θα

προσφέρουν οι μονάδες αφαλάτωσης.

Τα τρία διαφορετικά σενάρια ζήτησης που εξετάστηκαν είναι:

• Σενάριο Ζήτησης Α (ΖΑ’): Γραμμική αύξηση της ζήτησης νερού

(χρησιμοποιώντας τα πραγματικά στοιχεία κατανάλωσης νερού για τα έτη

2005 – 2007, από το Σύστημα Τιμολόγησης Νερού που διατηρείται στο

ΤΑΥ1)

• Σενάριο Ζήτησης Β (ΖΒ’): Εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού

(χρησιμοποιώντας τα στοιχεία κατανάλωσης νερού για τα έτη 2005 – 2007,

από το Σύστημα Τιμολόγησης Νερού που διατηρείται στο ΤΑΥ)

• Σενάριο Ζήτησης Γ (ΖΓ’): Γραμμική αύξηση πληθυσμού

(χρησιμοποιώντας στοιχεία πληθυσμού για τα έτη 2001-2007, από την


Κάθε ένα από τα σενάρια ζήτησης εξετάστηκε σε συνδυασμό με τρία διαφορετικά

σενάρια παραγωγής αφαλατωμένου νερού:

• Σενάριο Παραγωγής Α (ΠΑ): Ελάχιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου

νερού βάση των σχετικών Συμβολαίων μεταξύ ΤΑΥ και Φορέων Διαχείρισης

τους.

• Σενάριο Παραγωγής Β (ΠΒ): Παραγωγή αφαλατωμένου νερού στη

μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων

• Σενάριο Παραγωγής Β (ΠΒ’): Παραγωγή αφαλατωμένου νερού σε ένα

εύρος τιμών που κυμαίνεται από την ελάχιστη παραγωγή βάση των

συμβολαίων μέχρι τη μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων,

ανάλογα με τις ανάγκες ζήτησης νερού.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των σεναρίων ζήτησης τα οποία

εξετάστηκαν για τα τρία διαφορετικά Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας

1 Το 2008 δεν λήφθηκε υπόψη λόγω της εξαιρετικής ανομβρίας



(ΚΣΥ) με τις καθορισμένες μονάδες αφαλάτωσης που τα ή θα τα εξυπηρετούν,

καθώς και άλλα στοιχεία που αφορούν την δυναμικότητα και την ελάχιστη

παραγωγή ανα Μονάδα Αφαλάτωσης βάσει των συμβολαίων ή όπου αυτά δεν

υπάρχουν βάσει υποθέσεων:

• ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας - Αμμοχώστου (Αφαλάτωση Δεκέλειας,

Λάρνακας, Βασιλικού – κινητή και σταθερή)

• ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας (κινητή Μονής, Επισκοπής,

Γαρύλλη)

• ΚΣΥ Πάφου (κινητή και σταθερή Πάφου)

Πίνακας 1 : Δυναμικότητα, Παραγωγή και Ένταξη σε ΚΣΥ των Μονάδων Αφαλάτωσης

Δυναμικότητα Ελάχιστη Ημερήσια Ποσότητα

Ελάχιστη Ετήσια

Ποσότητα Λειτουργία ΜΟΝΑΔΑ

ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ (m3/d) (m3/d) (m3/d) Έναρξη Λήξη

Εξυπηρετούμενο ΚΣΥ

ΔΕΚΕΛΕΙΑ 60,000 54,000 19,710,000 Απρ-09 Δ/Ε ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

ΛΑΡΝΑΚΑ 62,000 52,700 19,235,500 Ιαν-09 Δ/Ε ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

ΕΠΙΣΚΟΠΗ* 40,000 34,000 12,410,000 Δεκ-11 Δ/Ε ΚΣΥ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΚΣΥ

ΥΔΡ. ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ* 60,000 51,000 18,615,000 Ιαν-13 Δ/Ε ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

ΠΑΦΟΣ* 40,000 34,000 12,410,000 Ιαν-13 Δ/Ε ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ ΚΙΝΗΤΗ ΠΑΦΟΥ 18,000 18,000 6,570,000 Σεπ-09 Δεκ-12 ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ

ΚΙΝΗΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 20,000 20,000 7,300,000 Ιαν-10 Δεκ-12

ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΗΣ 20,000 20,000 7,300,000 Δεκ-08 Δεκ-11 ΚΣΥ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΚΣΥ

ΥΔΡ. ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΗ ΓΑΡΥΛΛΗ 10,000 10,000 3,650,000 Ιαν-09 Δεκ-12

ΚΣΥ ΛΕΜΕΣΟΥ, ΚΣΥ ΥΔΡ.

ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ

*Η ελάχιστη παραγωγή θεωρήθηκε ίση με το 85% της δυναμικότητας για τις Μονάδες αυτές



Πίνακας 2 : Χρονοδιάγραμμα Υλοποίησης Σχεδίου Αφαλατώσεων

Χρονοδιάγραμμα Υλοποίησης Μονάδων Αφαλάτωσης Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 … 2025

Εξάμηνο 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 Λειτουργία

Μονάδα

Έναρξη Λήξη ΦΑΣΗ Α* ΦΑΣΗ Β** ΦΑΣΗ Γ***

ΔΕΚΕΛΕΙΑ Απρ-09 Δ/Ε ΛΑΡΝΑΚΑ Ιαν-09 Δ/Ε ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ Δεκ-11 Δ/Ε ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ιαν-13 Δ/Ε ΠΑΦΟΣ Ιαν-13 Δ/Ε

ΚΙΝΗΤΗ ΠΑΦΟΥ Σεπ-09 Δεκ-12 ΚΙΝΗΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ Ιαν-10 Δεκ-12 ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΗΣ Δεκ-08 Δεκ-11 ΚΙΝΗΤΗ ΓΑΡΥΛΛΗ Ιαν-09 Δεκ-11

Σημειώσεις:

*Φάση Α: Υφιστάμενη Κατάσταση, ** Φάση Β: Μεταβατικό Στάδιο Λειτουργίας Κινητών Μονάδων, Αφαλάτωσης, *** Φάση Γ:

Πλήρης Υλοποίηση και Λειτουργία Σχεδίου Αφαλατώσεων

Στους πιο πάνω Πίνακες διακρίνονται τρεις διακριτές φάσεις Λειτουργίας του Σχεδίου Αφαλατώσεων. Η πρώτη Φάση αποτελεί και την

υφιστάμενη κατάσταση (2005 – 2009) όπου λειτουργούσαν οι δύο Μονάδες Αφαλάτωσης Δεκέλειας και Λάρνακας, ενώ κατά το 2009

λειτούργησαν οι κινητές μονάδες της Μονής, του Γαρύλλη και της Πάφου. Η επόμενη Φάση αποτελεί μια μεταβατική φάση μέχρι την

λειτουργία των προγραμματιζόμενων χερσαίων μονάδων αφαλάτωσης Επισκοπής, Βασιλικού και Πάφου, με λειτουργία πλην των μονάδων

της Α’ Φάσης και της Κινητής Μονάδας του Βασιλικού. Το 2013 προβλέπεται ότι θα λειτουργεί πλήρως το Σχέδιο Αφαλατώσεων με όλες τις

Χερσαίες Μονάδες να λειτουργούν πλήρως (Γ’ Φάση), έτος που αποτελεί και τον πρώτο χρόνο όπου ελέγχεται ουσιαστικά ο στόχος

πλήρους απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες.



Εκτίμηση της Ποσοστιαίας Ετήσιας Αύξησης στην Παγκύπρια Κατανάλωση / Ζήτηση Νερού Ύδρευσης

Σενάριο Ζήτησης ΖΒ':y = 333509.50x2 - 1336035898.50x + 1338102238406.00

R2 = 1.00

Σενάριο Ζήτησης ΖΑ'y = 2004215.50x - 3951773596.33

R2 = 0.99

60000000

70000000

80000000

90000000

100000000

110000000

120000000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Έτος

Κυβ

ικά μέτρα νερο

ύ

Κατανάλωση Νερού 2005 - 2007 Εκτίμηση Τάσης Ζήτησης Νερού (δευτεροβάθμια) Γραμμική Άυξηση Ζήτησης



Πίνακας 3 : Σενάριο Ζήτησης «ΖΑ’» Νερού Ύδρευσης ανά ΚΣΥ σε m3 (ΖΑ’: Ετήσια Γραμμική Αύξηση Ζήτησης, βάση της πραγματικής κατανάλωσης για τα έτη 2005 - 2007)


ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜ-ΣΤΟΥ

ΚΣΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,

ΚΣΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

ΚΣΥ ΛΕΜΕΣΟΥ

ΚΣΥ ΥΔΡ. ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ


ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ ΚΣΥ

ΠΑΦΟΥ ΣΣΥΥΝΝΟΟΛΛΟΟ

ΚΚΑΑΤΤΑΑΝΝΑΑΛΛΩΩΣΣΗΗΣΣ // ΖΖΗΗΤΤΗΗΣΣΗΗΣΣ

2005 22,595,503 18,437,903 41,033,406 10,358,456 8,273,665 18,632,121 7,124,124 66,789,651

2006 23,188,751 19,151,648 42,340,399 12,969,644 5,513,782 18,483,426 7,636,532 68,460,357

Πραγματική Κατανάλωση

Νερού Ύδρευσης ανά

ΚΣΥ 2007 24,898,996 19,323,918 44,222,914 12,868,209 5,173,231 18,041,440 8,533,728 70,798,082

2008 25,564,762 19,840,614 45,405,375 13,212,288 5,311,556 18,523,844 8,761,908 72,691,128

2009 26,269,625 20,387,652 46,657,277 13,576,572 5,458,005 19,034,577 9,003,489 74,695,343

2010 26,974,488 20,934,691 47,909,179 13,940,857 5,604,453 19,545,310 9,245,069 76,699,559

2011 27,679,351 21,481,730 49,161,081 14,305,142 5,750,902 20,056,044 9,486,650 78,703,774

2012 28,384,214 22,028,769 50,412,983 14,669,427 5,897,350 20,566,777 9,728,230 80,707,990

2013 29,089,077 22,575,807 51,664,885 15,033,712 6,043,799 21,077,510 9,969,810 82,712,205

2014 29,793,940 23,122,846 52,916,786 15,397,996 6,190,247 21,588,243 10,211,391 84,716,421

2015 30,498,803 23,669,885 54,168,688 15,762,281 6,336,695 22,098,977 10,452,971 86,720,636

2016 31,203,666 24,216,924 55,420,590 16,126,566 6,483,144 22,609,710 10,694,552 88,724,852

2017 31,908,529 24,763,963 56,672,492 16,490,851 6,629,592 23,120,443 10,936,132 90,729,067

Υποθετικό Σενάριο Εκτίμησης

Ζήτησης νερού Ύδρευσης ανά ΚΣΥ (ετήσια γραμμική Αύξηση

Ζήτησης, βάσει της

καταμετρημένης αύξησης της κατανάλωσης για τα έτη 2005

- 2007)

2018 32,613,392 25,311,001 57,924,394 16,855,135 6,776,041 23,631,176 11,177,713 92,733,283













2019 33,318,256 25,858,040 59,176,296 17,219,420 6,922,489 24,141,910 11,419,293 94,737,498

2020 34,023,119 26,405,079 60,428,198 17,583,705 7,068,938 24,652,643 11,660,873 96,741,714

2021 34,727,982 26,952,118 61,680,099 17,947,990 7,215,386 25,163,376 11,902,454 98,745,929

2022 35,432,845 27,499,156 62,932,001 18,312,275 7,361,835 25,674,109 12,144,034 100,750,145

2023 36,137,708 28,046,195 64,183,903 18,676,559 7,508,283 26,184,842 12,385,615 102,754,360

2024 36,842,571 28,593,234 65,435,805 19,040,844 7,654,732 26,695,576 12,627,195 104,758,576

2025 37,547,434 29,140,273 66,687,707 19,405,129 7,801,180 27,206,309 12,868,775 106,762,791



Πίνακας 4 : Σενάριο Ζήτησης «ΖΒ’» Σενάριο Εκτίμησης Ζήτησης νερού Ύδρευσης ανά ΚΣΥ σε m3

(Δευτεροβάθμια Αύξηση Ζήτησης, βάση της πραγματικής κατανάλωσης για τα έτη 2005 - 2007)











2005 22,595,503 18,437,903 41,033,406 10,358,456 8,273,665 18,632,121 7,124,124 66,789,651

2006 23,188,751 19,151,648 42,340,399 12,969,644 5,513,782 18,483,426 7,636,532 68,460,357


Νερού Ύδρευσης ανά

ΚΣΥ 2007 24,898,996 19,323,918 44,222,914 12,868,209 5,173,231 18,041,440 8,533,728 70,798,082

2008 25,955,735 20,144,045 46,099,780 13,414,349 5,392,788 18,807,137 8,895,908 73,802,826

2009 27,247,058 21,146,231 48,393,290 14,081,726 5,661,085 19,742,811 9338,488 77,474,589

2010 28,772,966 22,330,476 51,103,442 14,870,340 5,978,121 20,848,461 9,861,468 81,813,371

2011 30,533,457 23,696,780 54,230,237 15,780,191 6,343,895 22,124,086 10,464,848 86,819,172

2012 32,528,533 25,245,143 57,773,675 16,811,279 6,758,410 23,569,688 11,148,628 92,491,992

2013 34,758,193 26,975,564 61,733,757 17,963,603 7,221,663 25,185,266 11,912,808 98,831,831

2014 37,222,436 28,888,045 66,110,481 19,237,165 7,733,656 26,970,820 12,757,388 105,838,689

2015 39,921,264 30,982,584 70,903,848 20,631,963 8,294,387 28,926,351 13,682,367 113,512,566

2016 42,854,,676 33,259,182 76,113,858 22,147,999 8,903,859 31,051,857 14,687,747 121,853,462

Υποθετικό Σενάριο Εκτίμησης

Ζήτησης νερού Ύδρευσης ανά

ΚΣΥ (Δευτεροβάθμια

Αύξηση Ζήτησης, βάσει

της καταμετρημένης αύξησης της κατανάλωσης για τα έτη 2005

- 2007)

2017 46,022,672 35,717,839 81,740,511 23,785,271 9,562,069 33,347,340 15,773,526 130,861,377













2018 49,425,252 38,358,555 87,783,807 25,543,780 10,269,018 35,812,798 16,939,705 140,536,311

2019 53,062,416 41,181,330 94,243,747 27,423,526 11,024,707 38,448,233 18,186,285 150,878,264

2020 56,934,164 44,186,164 101,120,329 29,424,509 11,829,135 41,253,644 19,513,264 161,887,236

2021 61,040,497 47,373,057 108,413,554 31,546,729 12,682,302 44,229,031 20,920,643 173,563,227

2022 65,381,413 50,742,009 116,123,422 33,790,185 13,584,209 47,374,394 22,408,421 185,906,237

2023 69,956,914 54,293,019 124,249,933 36,154,879 14,534,854 50,689,733 23,976,600 198,916,266

2024 74,766,998 58,026,088 132,793,087 38,640,809 15,534,239 54,175,048 25,625,179 212,593,314

2025 79,811,667 61,941,217 141,752,884 41,247,977 16,582,363 57,830,340 27,354,157 226,937,381



Πίνακας 5 : Σενάριο Ζήτησης «ΖΓ’» Σενάριο Εκτίμησης Ζήτησης νερού Ύδρευσης ανά ΚΣΥ σε m3

(Γραμμική Αύξηση Ζήτησης, βάση καταμετρημένης αύξησης του πληθυσμού για τα έτη 2004 - 2008)





ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ

ΣΣΥΥΝΝΟΟΛΛΟΟ ΚΚΑΑΤΤΑΑΝΝΑΑΛΛΩΩΣΣΗΗΣΣ //

ΖΖΗΗΤΤΗΗΣΣΗΗΣΣ

2004 21,458,124 16,200,526 37,658,650 17,839,397 6,219,540 61,717,587

2005 22,595,503 18,437,903 41,033,406 18,632,121 7,124,124 66,789,651

2006 23,188,751 19,151,648 42,340,399 18,483,426 7,636,532 68,460,357


Νερού Ύδρευσης ανά ΚΣΥ 2007 24,898,996 19,323,918 44,222,914 18,041,440 8,533,728 70,798,082

2008 21,505,991 16,943,795 38,449,786 11,431,385 7,444,893 57,326,064

2009 24,093,094 19,179,316 43,272,411 18,305,381 7,857,196 69,434,988

2010 24,549,015 19,571,202 44,120,218 18,750,756 8,016,646 70,887,619

2011 25,004,936 19,963,089 44,968,025 19,196,131 8,176,096 72,340,251

2012 25,460,857 20,354,975 45,815,832 19,641,505 8,335,545 73,792,882

2013 25,916,778 20,746,861 46,663,639 20,086,880 8,494,995 75,245,514

2014 26,372,698 21,138,747 47,511,446 20,532,255 8,654,445 76,698,145

2015 26,828,619 21,530,633 48,359,253 20,977,629 8,813,895 78,150,777

2016 27,284,540 21,922,519 49,207,060 21,423,004 8,973,345 79,603,408

Υποθετικό Σενάριο Εκτίμησης Ζήτησης νερού

Ύδρευσης ανά ΚΣΥ (γραμμική Αύξηση Ζήτησης, βάσει της

καταμετρημένης αύξησης

του πληθυσμού για τα έτη

2004 - 2008)

2017 27,740,461 22,314,406 50,054,867 21,868,379 9,132,794 81,056,040







ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ

ΣΣΥΥΝΝΟΟΛΛΟΟ ΚΚΑΑΤΤΑΑΝΝΑΑΛΛΩΩΣΣΗΗΣΣ //

ΖΖΗΗΤΤΗΗΣΣΗΗΣΣ

2018 28,196,382 22,706,292 50,902,673 22,313,754 9,292,244 82,508,671

2019 28,652,303 23,098,178 51,750,480 22,759,128 9,451,694 83,961,303

2020 29,108,223 23,490,064 52,598,287 23,204,503 9,611,144 85,413,934

2021 29,564,144 23,881,950 53,446,094 23,649,878 9,770,594 86,866,566

2022 30,020,065 24,273,836 54,293,901 24,095,253 9,930,043 88,319,197

2023 30,475,986 24,665,722 55,141,708 24,540,627 10,089,493 89,771,829

2024 30,931,907 25,057,609 55,989,515 24,986,002 10,248,943 91,224,460

2025 31,387,828 25,449,495 56,837,322 25,431,377 10,408,393 92,677,092



Πίνακας 6α : Σενάριο Παραγωγής «ΠΑ» ανά Μονάδα (Ελάχιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού βάση Συμβολαίων ή Υποθέσεων)

Προγραμματιζόμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού για Ύδρευση ανά Μονάδα βάση ελάχιστης ποσότητας βάσει Συμβολαίων (m3) Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 … 2025

Ελάχιστη Ημερήσια Ποσότητα

Ελάχιστη Ετήσια

Ποσότητα

Μονάδα

(m3/d) (m3/d)

Πραγματική Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Υποτιθέμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Βάση Σεναρίου

ΔΕΚΕΛΕΙΑ 54,000 19,710,000 12,547,762 7,962,682 8,208,256 14,651,156 19,710,000 19,710,000 19,710,000 19,710,000 19,710,000 19,710,000 19,710,000

ΛΑΡΝΑΚΑ 52,700 19,235,500 18,093,453 18,302,262 18,188,714 18,010,298 19,235,500 19,235,500 19,235,500 19,235,500 19,235,500 19,235,500 19,235,500

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ* 34,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ* 51,000 18,615,000 18,615,000 18,615,000 18,615,000

ΠΑΦΟΣ* 34,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000

ΚΙΝΗΤΗ ΠΑΦΟΥ 18,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000

ΚΙΝΗΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 20,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000

ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΗΣ 20,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000

ΚΙΝΗΤΗ ΓΑΡΥΛΛΗ 10,000 3,650,000 3,650,000 3,650,000 3,650,000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 56,465,500 63,765,500 63,765,500 65,225,500 82,380,500 82,380,500 82,380,500

*Η ελάχιστη παραγωγή θεωρήθηκε ίση με το 85% της δυναμικότητας για τις Μονάδες αυτές



Πίνακας 6β : Σενάριο Παραγωγής «ΠΑ» ανά Κυβερνητικό Σύστημα Υδατοπρομήθειας σε m3 (Ελάχιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού βάση Συμβολαίων ή Υποθέσεων)

Προγραμματιζόμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού για Ύδρευση ανά ΚΣΥ βάσει ελάχιστης ποσότητας βάσει Συμβολαίων (m3) Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 … 2025 ΚΣΥ

ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΦΑΛΑΤΩΣΕΙΣ

Πραγματική Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Υποτιθέμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Βάση Σεναρίου ΠΑ


ΔΕΚΕΛΕΙΑΣ, ΛΑΡΝΑΚΑΣ, ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ

30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 38,945,500 46,245,500 46,245,500 46,245,500 57,560,500 57,560,500 57,560,500



ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ, ΜΟΝΗΣ, ΓΑΡΥΛΛΗ

0 0 0 0 10,950,000 10,950,000 10,950,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000

ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ ΠΑΦΟΥ 0 0 0 0 65,700,00 65,700,00 6,570,000 6,570,000 12,410,000 12,410,000 12,410,000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 56,465,500 63,765,500 63,765,500 65,225,500 82,380500 82,380500 82,380500



Πίνακας 7α : Σενάριο Παραγωγής «ΠΒ» ανά Μονάδα (Παραγωγή μέγιστης προβλεπόμενης δυνατότητας των μονάδων)

Προγραμματιζόμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού για Ύδρευση ανά Μονάδα Αφαλάτωσης βάσει μέγιστης ποσότητας (δυναμικότητας) Μονάδων Αφαλάτωσης

Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 … 2025

Δυναμικότητα (m3) Μονάδα

Ημερήσια Ετήσια Πραγματική Παραγωγή Αφαλατωμένου

Νερού Υποτιθέμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Βάση Σεναρίου

ΔΕΚΕΛΕΙΑ 60,000 21,900,000 12,547,762 7,962,682 8,208,256 14,651,156 21,900,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000

ΛΑΡΝΑΚΑ 62,000 22,630,000 18,093,453 18,302,262 18,188,714 18,010,298 22,630,000 22,630,000 22,630,000 22,630,000 22,630,000 22,630,000 22,630,000

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ 40,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ 60,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000 21,900,000

ΠΑΦΟΣ 40,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000

ΚΙΝΗΤΗ ΠΑΦΟΥ 18,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000

ΚΙΝΗΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 20,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000

ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΗΣ 20,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000 7,300,000

ΚΙΝΗΤΗ ΓΑΡΥΛΛΗ 10,000 3,650,000 3,650,000 3,650,000 3,650,000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 62,050,000 69,350,000 69,350,000 73,000,000 95,630,000 95,630,000 95,630,000



Πίνακας 7β : Σενάριο Παραγωγής «ΠΒ» ανά Κυβερνητικό Σύστημα Υδατοπρομήθειας σε m3 (Παραγωγή μέγιστης προβλεπόμενης δυνατότητας των μονάδων)

Προγραμματιζόμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού για Ύδρευση ανά ΚΣΥ βάση μέγιστης ποσότητας (δυναμικότητας) Μονάδων Αφαλάτωσης (m3)

Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 … 2025

ΚΣΥ ΜΟΝΑΔΕΣ

ΑΦΑΛΑΤΩΣΕΙΣ Πραγματική Παραγωγή Αφαλατωμένου

Νερού Υποτιθέμενη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού Βάση Σεναρίου ΠΒ


ΔΕΚΕΛΕΙΑΣ, ΛΑΡΝΑΚΑΣ, ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 44,530,000 51,830,000 51,830,000 51,830,000 61,733,757 66,110,481 66,430,000 66,430,000 66,430,000



ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ, ΜΟΝΗΣ, ΓΑΡΥΛΛΗ 0 0 0 0 10,950,000 10,950,000 10,950,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000

ΚΣΥ ΠΑΦΟΥ ΠΑΦΟΥ 0 0 0 0 6,570,000 6,570,000 6,570,000 6,570,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000 14,600,000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 30,641,215 26,264,944 26,396,970 32,661,454 62,050,000 69,350,000 69,350,000 73,000,000 90,933,757 95,310,481 95,630,000 95,630,000 95,630,000

Στα Διαγράμματα και στους Πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αποτελέσματα σύγκρισης των παραπάνω σεναρίων που

μελετήθηκαν.



2. Αποτελέσματα Σύγκρισης Σεναρίων Παραγωγής –Ζήτησης

2.1 Συνολικό Επίπεδο Κυβερνητικών Συστημάτων Υδατοπρομήθειας

Στην παρούσα ενότητα εξετάζονται σε συνολικό επίπεδο Κυβερνητικών Συστημάτων

Υδατοπρομήθειας, τα αποτελέσματα σύγκρισης των διάφορων σεναρίων Παραγωγής –

Ζήτησης, και στην συνέχεια αναλύονται σε τοπικό επίπεδο ανά Κυβερνητικό Σύστημα

Υδατοπρομήθειας (ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας – Αμμοχώστου, ΚΣΥ Λεμεσού –

Υδροφορέα Γερμασόγειας, και ΚΣΥ Πάφου).

Πίνακας 8 : Συγκεντρωτικός Πίνακας Σεναρίων Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Αύξησης της Ζήτησης (m3)

Έτος ΣΕΝΑΡΙΟ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΑ

ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΠB

ΣΕΝΑΡΙΟ ΖΗΤΗΣΗΣ ΖΑ'

ΣΕΝΑΡΙΟ ΖΗΤΗΣΗΣ ΖB'

ΣΕΝΑΡΙΟ ΖΗΤΗΣΗΣ ΖΓ'

2005 30,641,215 30,641,215 66,789,651 66,789,651 66,789,651 2006 26,264,944 26,264,944 68,460,357 68,460,357 68,460,357 2007 26,396,970 26,396,970 70,798,082 70,798,082 70,798,082 2008 32,661,454 32,661,454 72,691,128 73,802,826 57,326,064 2009 56,465,500 62,050,000 74,695,343 77,474,589 69,434,988 2010 63,765,500 69,350,000 76,699,559 81,813,371 70,887,619 2011 63,765,500 69,350,000 78,703,774 86,819,172 72,340,251 2012 65,225,500 73,000,000 80,707,990 92,491,992 73,792,882 2013 82,380,500 95,630,000 82,712,205 98,831,831 75,245,514 2014 82,380,500 95,630,000 84,716,421 105,838,689 76,698,145 2015 82,380,500 95,630,000 86,720,636 113,512,566 78,150,777 2016 82,380,500 95,630,000 88,724,852 121,853,462 79,603,408 2017 82,380,500 95,630,000 90,729,067 130,861,377 81,056,040 2018 82,380,500 95,630,000 92,733,283 140,536,311 82,508,671 2019 82,380,500 95,630,000 94,737,498 150,878,264 83,961,303 2020 82,380,500 95,630,000 96,741,714 161,887,236 85,413,934 2021 82,380,500 95,630,000 98,745,929 173,563,227 86,866,566 2022 82,380,500 95,630,000 100,750,145 185,906,237 88,319,197 2023 82,380,500 95,630,000 102,754,360 198,916,266 89,771,829 2024 82,380,500 95,630,000 104,758,576 212,593,314 91,224,460 2025 82,380,500 95,630,000 106,762,791 226,937,381 92,677,092

Σενάριο Ζήτησης Α (ΖΑ’): Γραμμική αύξηση της ζήτησης νερού.

Σενάριο Ζήτησης Β (ΖΒ’): Εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού.

Σενάριο Ζήτησης Γ (ΖΓ’): Βάση γραμμικής αύξησης πληθυσμού.

Σενάριο Παραγωγής Α (ΠΑ): Ελάχιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού βάση

συμβολαίων.

Σενάριο Παραγωγής Β (ΠΒ): Παραγωγή αφαλατωμένου νερού στη μέγιστη

προβλεπόμενη δυνατότητα των μονάδων.



Πίνακας 9 : Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Σύγκρισης Σεναρίων Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Αύξησης της Ζήτησης (m3)

Σύγκριση Σεναρίων Παραγωγής / Ζήτησης* Έτος

ΠΑ - ΖΑ' ΠΑ - ΖΒ' ΠΑ - ΖΓ' ΠΒ - ΖΑ' ΠΒ - ΖΒ' ΠΒ - ΖΓ'

2005 -36,148,436 -36,148,436 -36,148,436 -36,148,436 -36,148,436 -36,148,436 2006 -42,195,413 -42,195,413 -42,195,413 -42,195,413 -42,195,413 -42,195,413 2007 -44,401,112 -44,401,112 -44,401,112 -44,401,112 -44,401,112 -44,401,112 2008 -40,029,674 -41,141,372 -24,664,610 -40,029,674 -41,141,372 -24,664,610 2009 -18,229,843 -21,009,089 -12,969,488 -12,645,343 -15,424,589 -7,384,988 2010 -12,934,059 -18,047,871 -7,122,119 -7,349,559 -12,463,371 -1,537,619 2011 -14,938,274 -23,053,672 -8,574,751 -9,353,774 -17,469,172 -2,990,251 2012 -15,482,490 -27,266,492 -8,567,382 -7,707,990 -19,491,992 -792,882 2013 -331,705 -16,451,331 7,134,986 12,917,795 -3,201,831 20,384,486 2014 -2,335,921 -23,458,189 5,682,355 10,913,579 -10,208,689 18,931,855 2015 -4,340,136 -31,132,066 4,229,723 8,909,364 -17,882,566 17,479,223 2016 -6,344,352 -39,472,962 2,777,092 6,905,148 -26,223,462 16,026,592 2017 -8,348,567 -48,480,877 1,324,460 4,900,933 -35,231,377 14,573,960 2018 -10,352,783 -58,155,811 -128,171 2,896,717 -44,906,311 13,121,329 2019 -12,356,998 -68,497,764 -1,580,803 892,502 -55,248,264 11,668,697 2020 -14,361,214 -79,506,736 -3,033,434 -1,111,714 -66,257,236 10,216,066 2021 -16,365,429 -91,182,727 -4,486,066 -3,115,929 -77,933,227 8,763,434 2022 -18,369,645 -103,525,737 -5,938,697 -5,120,145 -90,276,237 7,310,803 2023 -20,373,860 -116,535,766 -7,391,329 -7,124,360 -103,286,266 5,858,171 2024 -22,378,076 -130,212,814 -8,843,960 -9,128,576 -116,963,314 4,405,540 2025 -24,382,291 -144,556,881 -10,296,592 -11,132,791 -131,307,381 2,952,908 Σημείωση * Αρνητικό Πρόσημο: Ποσότητα Ζήτησης που δεν καλύπτεται από Αφαλάτωση

Θετικό Πρόσημο: Ποσότητα Παραγόμενου Αφαλατωμένου Νερού που υπερκαλύπτει την Ζήτηση

Εικόνα 1: Παροχή Νερού Ύδρευσης 1991 – 2008 από Κυβερνητικά Υδατικά Έργα



Σύμφωνα με τα πιο πάνω αποτελέσματα σύγκρισης των διαφόρων σεναρίων παραγωγής

αφαλατωμένου νερού και αύξησης της ζήτησης του νερού ύδρευσης, σε συνολικό

επίπεδο όλων των ΚΣΥ, φαίνεται ότι πλήρης απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες

(δηλ. μηδενική παροχή από συμβατικές πηγές) στην περίπτωση του σεναρίου

παραγωγής ΠΑ επιτυγχάνεται μόνο σε σχέση με το σενάριο αύξησης της ζήτησης ΖΓ’ για

την περίοδο 2013 – 2017 με τις υπόλοιπες ποσότητες του ζεύγους ανάλυσης ΠΑ – ΖΓ’

να καλύπτονται από συμβατικές πηγές. Στην περίπτωση του σεναρίου παραγωγής ΠΒ,

στην περίπτωση αύξησης της ζήτησης βάση του σεναρίου ΖΑ’ πλήρης απεξάρτηση από

συμβατικές πηγές επιτυγχάνεται για την περίοδο 2013 – 2019, στην περίπτωση αύξησης

της ζήτησης βάση του σεναρίου ΖΓ’ την περίοδο 2013 – 2025, ενώ στην περίπτωση

αύξησης της ζήτησης βάση του σεναρίου ΖΒ’ αυτό δεν συμβαίνει ποτέ.

Σημειώνεται όμως ότι τα πιο πάνω ισχύουν μόνο στην περίπτωση που τα τρία ΚΣΥ

διέθεταν έργα υποδομής διασύνδεσης μεταξύ τους και που θα μπορούσε σε αυτήν την

περίπτωση η παραγωγή αφαλατωμένου νερού από οποιαδήποτε Μονάδα να διατεθεί σε

οποιοδήποτε ΚΣΥ. Εφόσον αυτό σήμερα δεν ισχύει, κρίνεται σκόπιμο όπως τα πιο πάνω

αναλυθούν σε επίπεδο ΚΣΥ, κάτι που γίνεται στην συνέχεια.

Επίσης, για τις πιο πάνω περιπτώσεις παραγωγής βάση του σεναρίου ΠΒ, παρατηρούνται

περιπτώσεις υπερπαραγωγής αφαλατωμένου νερού (π.χ. το 2013 στο σενάριο ΠΒ – ΖΓ’,

20 εκατ. κυβ. μετρ.) το οποίο θα πρέπει να διατίθεται προς αποθήκευση σε κάποιο

Φράγμα.

Σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιείται και το τρίτο σενάριο παραγωγής

αφαλατωμένου νερού, το ΠΒ’, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις δυνατότητες παράγωγης

της κάθε Μονάδας αλλά και σε ποιο ΚΣΥ εντάσσεται (βλέπε Πίνακα 1). Το Σενάριο

Παραγωγής Β’ (ΠΒ’) αναφέρεται σε παραγωγή αφαλατωμένου νερού σε ένα εύρος

τιμών που κυμαίνεται από την ελάχιστη μέχρι τη μέγιστη προβλεπόμενη δυνατότητα

των μονάδων ανάλογα με τις ετήσιες τιμές ζήτησης νερού. Δηλαδή, σε περίπτωση που η

ζήτηση νερού εμπίπτει μεταξύ της ελάχιστης και της μέγιστης δυνατής παραγωγής, τότε

η παραγωγή της συγκεκριμένης μονάδας θα είναι μόνο όσο απαιτείται. Πάντοτε

διατηρείται η απαίτηση για ελάχιστη παραγωγή έστω και αν αυτό σημαίνει περίσσευμα

νερού. Σε αυτήν την περίπτωση, ο πιο πάνω Πίνακας 9, γίνεται ως ακολούθως:

Πίνακας 10 : Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Σύγκρισης Σεναρίων Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Αύξησης της Ζήτησης (m3)

Σύγκριση Σεναρίων Παραγωγής / Ζήτησης* Έτος ΠΒ' - ΖΑ' ΠΒ' - ΖΒ' ΠΒ' - ΖΓ'

2005 -36,148,436 -36,148,436 -36,148,436 2006 -42,195,413 -42,195,413 -42,195,413 2007 -44,401,112 -44,401,112 -44,401,112 2008 -40,029,674 -41,141,372 -24,664,610 2009 -12,645,343 -15,424,589 -8,642,577



2010 -11,270,380 -13,189,929 -7,122,119 2011 -12,022,693 -17,469,172 -8,574,751 2012 -9,125,007 -19,491,992 -6,377,382 2013 1,858,295 -10,088,074 9,324,986 2014 -145,921 -12,370,820 7,872,355 2015 -2,150,136 -18,800,199 6,419,723 2016 -4,154,352 -26,223,462 4,967,092 2017 -6,158,567 -35,231,377 3,514,460 2018 -7,798,889 -44,906,311 2,061,829 2019 -8,551,202 -55,248,264 609,197 2020 -9,303,516 -66,257,235 -843,434 2021 -10,055,830 -77,933,227 -2,296,066 2022 -10,808,143 -90,276,237 -3,748,697 2023 -11,560,457 -103,286,266 -5,201,329 2024 -12,095,576 -116,963,314 -6,653,960 2025 -12,864,016 -131,307,381 -8,106,592

Σημείωση * Αρνητικό Πρόσημο:

Ποσότητα Ζήτησης που δεν καλύπτεται από Αφαλάτωση

Θετικό Πρόσημο:

Ποσότητα Παραγόμενου Αφαλατωμένου Νερού που υπερκαλύπτει την Ζήτηση

Στην πραγματικότητα, και βάση των νέων Συμβολαίων που γίνονται με τους φορείς

διαχείρισης των Μονάδων Αφαλάτωσης, ενώ παραμένει η υποχρέωση αγοράς ελάχιστης

ποσότητας αφαλατωμένου νερού, το ΤΑΥ διαθέτει την ευχέρεια να αγοράσει ακόμη

μικρότερες ποσότητες από την ελάχιστη, πληρώνοντας όμως τις κεφαλαιουχικές

δαπάνες της διαφοράς, εξοικονομώντας όμως το κόστος ενέργειας για την παραγωγή

αυτής της διαφοράς. Αυτό είναι πάντοτε θέμα πολιτικής και διαχείρισης, και λογικά η

χρήση αυτής της πρόνοιας θα γίνεται αναλόγως των ποσοτήτων που θα υπάρχουν

διαθέσιμες από συμβατικές πηγές. Στην ανάλυση που ακολουθεί ανά ΚΣΥ, σε

περιπτώσεις όπου η ελάχιστη παραγωγή αφαλατωμένου νερού υπερκαλύπτει την

ζήτηση, εμφανίζονται οι ποσότητες της περίσσειας παραγωγής αφαλατωμένου νερού

που προκύπτει και που η οποία είτε μπορεί να αποθηκεύεται σε φράγμα, ή μπορεί να

αποφεύγεται χρησιμοποιώντας την πιο πάνω πρόνοια.

Στα Διαγράμματα και στους Πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αποτελέσματα

των παραπάνω σεναρίων που μελετήθηκαν σε επίπεδο ΚΣΥ.

2.2 ΚΣΥ Λευκωσίας – Λάρνακας – Αμμοχώστου

Στην παρούσα ενότητα εξετάζονται σε τοπικό επίπεδο τα αποτελέσματα σύγκρισης των

διάφορων σεναρίων Παραγωγής – Ζήτησης του Κυβερνητικού Λευκωσίας – Λάρνακας –

Αμμοχώστου. Σε γενικές γραμμές, η ανάλυση υποδεικνύει την ανάγκη αποθήκευσης

μερικών ποσοτήτων αφαλατωμένου νερού στα πρώτα στάδια λειτουργίας των χερσαίων

μονάδων, προς κάλυψη των ελλείψεων που παρατηρούνται από το 2020 περίπου και

μετά.



Πίνακας 11: ΚΣΥ Λευκωσία - Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ’) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3

Έτος Ζήτηση Σενάριο Α'

Παροχή από



Παραγωγής Α







Αφαλάτωση

Νερό που εξοικονομείται

από Συμβατικές

Πηγές

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 45,405,375 14,764,530 32,661,454 12,743,921 2,020,609 0 2,020,609 2009 46,657,277 14,764,530 38,945,500 7,711,777 7,052,753 0 7,052,753 2010 47,909,179 14,764,530 46,245,500 1,663,679 13,100,851 0 13,100,851 2011 49,161,081 14,764,530 46,245,500 2,915,581 11,848,949 0 11,848,949 2012 50,412,983 14,764,530 46,245,500 4,167,483 10,597,047 0 10,597,047 2013 51,664,885 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 5,895,615 20,660,145 2014 52,916,786 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 4,643,714 19,408,244 2015 54,168,688 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 3,391,812 18,156,342 2016 55,420,590 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 2,139,910 16,904,440 2017 56,672,492 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 888,008 15,652,538 2018 57,924,394 14,764,530 57,560,500 363,894 14,400,636 0 14,400,636 2019 59,176,296 14,764,530 57,560,500 1,615,796 13,148,734 0 13,148,734 2020 60,428,198 14,764,530 57,560,500 2,867,698 11,896,832 0 11,896,832 2021 61,680,099 14,764,530 57,560,500 4,119,599 10,644,931 0 10,644,931 2022 62,932,001 14,764,530 57,560,500 5,371,501 9,393,029 0 9,393,029 2023 64,183,903 14,764,530 57,560,500 6,623,403 8,141,127 0 8,141,127 2024 65,435,805 14,764,530 57,560,500 7,875,305 6,889,225 0 6,889,225 2025 66,687,707 14,764,530 57,560,500 9,127,207 5,637,323 0 5,637,323

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση Zήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

010000000200000003000000040000000500000006000000070000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Α Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής ΑΠερίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 1: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 12: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση ζήτησης (ΖΑ)και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3


Παροχή από



Παραγωγής Β’







Αφαλάτωση



Πηγές

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 45,405,375 14,764,530 32,661,454 12,743,921 2,020,609 0 2,020,609 2009 46,657,277 14,764,530 44,530,000 2,127,277 12,637,253 0 12,637,253 2010 47,909,179 14,764,530 47,909,179 0 14,764,530 0 14,764,530 2011 49,161,081 14,764,530 49,161,081 0 14,764,530 0 14,764,530 2012 50,412,983 14,764,530 50,412,983 0 14,764,530 0 14,764,530 2013 51,664,885 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 5,895,615 20,660,145 2014 52,916,786 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 4,643,714 19,408,244 2015 54,168,688 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 3,391,812 18,156,342 2016 55,420,590 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 2,139,910 16,904,440 2017 56,672,492 14,764,530 57,560,500 0 14,764,530 888,008 15,652,538 2018 57,924,394 14,764,530 57,924,394 0 14,764,530 0 14,764,530 2019 59,176,296 14,764,530 59,176,296 0 14,764,530 0 14,764,530 2020 60,428,198 14,764,530 60,428,198 0 14,764,530 0 14,764,530 2021 61,680,099 14,764,530 61,680,099 0 14,764,530 0 14,764,530 2022 62,932,001 14,764,530 62,932,001 0 14,764,530 0 14,764,530 2023 64,183,903 14,764,530 64,183,903 0 14,764,530 0 14,764,530 2024 65,435,805 14,764,530 65,435,805 0 14,764,530 0 14,764,530 2025 66,687,707 14,764,530 66,430,000 257,707 14,506,823 0 14,506,823

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση Zήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

10000000

20000000

30000000

40000000

50000000

60000000

70000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Α Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B'

Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 2: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 13: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3

Έτος Ζήτηση Σενάριο B'

Παροχή από



Παραγωγής A







Αφαλάτωση

Νερό που εξοικονομείται ή έλλειμμα (-) ύδρευσης

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 46,099,780 14,764,530 32,661,454 13,438,326 1,326,204 0 1,326,204 2009 48,393,290 14,764,530 38,945,500 9,447,790 5,316,740 0 5,316,740 2010 51,103,442 14,764,530 46,245,500 4,857,942 9,906,588 0 9,906,588 2011 54,230,237 14,764,530 46,245,500 7,984,737 6,779,793 0 6,779,793 2012 57,773,675 14,764,530 46,245,500 11,528,175 3,236,355 0 3,236,355 2013 61,733,757 14,764,530 57,560,500 4,173,257 10,591,273 0 10,591,273 2014 66,110,481 14,764,530 57,560,500 8,549,981 6,214,549 0 6,214,549 2015 70,903,848 14,764,530 57,560,500 13,343,348 1,421,182 0 1,421,182 2016 76,113,858 14,764,530 57,560,500 18,553,358 -3,788,828 0 -3,788,828 2017 81,740,511 14,764,530 57,560,500 24,180,011 -9,415,481 0 -9,415,481 2018 87,783,807 14,764,530 57,560,500 30,223,307 -15,458,777 0 -15,458,777 2019 94,243,747 14,764,530 57,560,500 36,683,247 -21,918,717 0 -21,918,717 2020 101,120,329 14,764,530 57,560,500 43,559,829 -28,795,299 0 -28,795,299 2021 108,413,554 14,764,530 57,560,500 50,853,054 -36,088,524 0 -36,088,524 2022 116,123,422 14,764,530 57,560,500 58,562,922 -43,798,392 0 -43,798,392 2023 124,249,933 14,764,530 57,560,500 66,689,433 -51,924,903 0 -51,924,903 2024 132,793,087 14,764,530 57,560,500 75,232,587 -60,468,057 0 -60,468,057 2025 141,752,884 14,764,530 57,560,500 84,192,384 -69,427,854 0 -69,427,854

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Zήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

-75000000

-50000000

-25000000

0

25000000

50000000

75000000

100000000

125000000

150000000

2005 2010 2015 2020 2025Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο B Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής AΠερίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 3: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 14: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 46,099,780 14,764,530 32,661,454 13,438,326 1,326,204 0 1,326,204 2009 48,393,290 14,764,530 44,530,000 3,863,290 10,901,240 0 10,901,240 2010 51,103,442 14,764,530 51,103,442 0 14,764,530 0 14,764,530 2011 54,230,237 14,764,530 51,830,000 2,400,237 12,364,293 0 12,364,293 2012 57,773,675 14,764,530 51,830,000 5,943,675 8,820,855 0 8,820,855 2013 61,733,757 14,764,530 61,733,757 0 14,764,530 0 14,764,530 2014 66,110,481 14,764,530 66,110,481 0 14,764,530 0 14,764,530 2015 70,903,848 14,764,530 66,430,000 4,473,848 10,290,682 0 10,290,682 2016 76,113,858 14,764,530 66,430,000 9,683,858 5,080,672 0 5,080,672 2017 81,740,511 14,764,530 66,430,000 15,310,511 -545,981 0 -545,981 2018 87,783,807 14,764,530 66,430,000 21,353,807 -6,589,277 0 -6,589,277 2019 94,243,747 14,764,530 66,430,000 27,813,747 -13,049,217 0 -13,049,217 2020 101,120,329 14,764,530 66,430,000 34,690,329 -19,925,799 0 -19,925,799 2021 108,413,554 14,764,530 66,430,000 41,983,554 -27,219,024 0 -27,219,024 2022 116,123,422 14,764,530 66,430,000 49,693,422 -34,928,892 0 -34,928,892 2023 124,249,933 14,764,530 66,430,000 57,819,933 -43,055,403 0 -43,055,403 2024 132,793,087 14,764,530 66,430,000 66,363,087 -51,598,557 0 -51,598,557 2025 141,752,884 14,764,530 66,430,000 75,322,884 -60,558,354 0 -60,558,354

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Zήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

-70000000

-35000000

0

35000000

70000000

105000000

140000000

2005 2010 2015 2020 2025Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο B Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B'

Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 4: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 15: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΑ) σε m3

Έτος Ζήτηση Σενάριο Γ'

Παροχή από










Αφαλάτωση



Πηγές

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 38,449,786 5,788,332 32,661,454 5,788,332 0 0 0 2009 43,272,411 12,520,481 38,945,500 4,326,911 8,193,570 0 8,193,570 2010 44,120,218 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 2,125,282 14,645,763 2011 44,968,025 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 1,277,475 13,797,956 2012 45,815,832 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 429,668 12,950,149 2013 46,663,639 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 10,896,861 23,417,342 2014 47,511,446 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 10,049,054 22,569,535 2015 48,359,253 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 9,201,247 21,721,728 2016 49,207,060 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 8,353,440 20,873,921 2017 50,054,867 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 7,505,633 20,026,114 2018 50,902,673 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 6,657,827 19,178,307 2019 51,750,480 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 5,810,020 18,330,500 2020 52,598,287 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 4,962,213 17,482,693 2021 53,446,094 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 4,114,406 16,634,886 2022 54,293,901 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 3,266,599 15,787,079 2023 55,141,708 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 2,418,792 14,939,272 2024 55,989,515 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 1,570,985 14,091,465 2025 56,837,322 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 723,178 13,243,658

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Zήτησης σε συνάρτηση με Αύξηση πληθυσμού και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

10000000

20000000

30000000

40000000

50000000

60000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Γ Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής AΠερίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 5: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΑ)



Πίνακας 16: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση



Πηγές

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 10,392,191 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 16,075,455 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 17,825,944 0 0 0 2008 38,449,786 5,788,332 32,661,454 5,788,332 0 0 0 2009 43,272,411 12,520,481 43,272,411 0 12,520,481 0 12,520,481 2010 44,120,218 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 2,125,282 14,645,763 2011 44,968,025 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 1,277,475 13,797,956 2012 45,815,832 12,520,481 46,245,500 0 12,520,481 429,668 12,950,149 2013 46,663,639 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 10,896,861 23,417,342 2014 47,511,446 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 10,049,054 22,569,535 2015 48,359,253 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 9,201,247 21,721,728 2016 49,207,060 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 8,353,440 20,873,921 2017 50,054,867 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 7,505,633 20,026,114 2018 50,902,673 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 6,657,827 19,178,307 2019 51,750,480 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 5,810,020 18,330,500 2020 52,598,287 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 4,962,213 17,482,693 2021 53,446,094 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 4,114,406 16,634,886 2022 54,293,901 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 3,266,599 15,787,079 2023 55,141,708 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 2,418,792 14,939,272 2024 55,989,515 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 1,570,985 14,091,465 2025 56,837,322 12,520,481 57,560,500 0 12,520,481 723,178 13,243,658

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Zήτησης σε συνάρτηση με αύξηση πληθυσμού και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

10000000

20000000

30000000

40000000

50000000

60000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Γ Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B'Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 6: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΒ’)

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σεναρίων φαίνεται ότι οι προτεινόμενες μονάδες



αφαλάτωσης σε συνδυασμό με τις συμβατικές πηγές νερού θα προσφέρουν

ικανοποιητικές ποσότητες νερού ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες ζήτησης μέχρι το

2025. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το σενάριο ΖΒ’ στο οποίο προβλέπεται εκθετική

αύξηση της ζήτησης νερού. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και με τις μέγιστες τιμές

παραγωγής αφαλατωμένου νερού παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις κάλυψης της

μελλοντικής ζήτησης. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί ότι το σενάριο ΖΒ’ αποτελεί ένα

ακραίο σενάριο αύξησης της ζήτησης και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά

υπόψη στην αξιολόγηση του βαθμού αναγκαιότητας των μονάδων αφαλάτωσης. Τέλος,

πρέπει να τονιστεί ότι μόνο σε μία περίπτωση παρατηρείται πλήρης απεξάρτηση της

ύδρευσης από τις συμβατικές πηγές. Πρόκειται για την περίπτωση γραμμικής αύξησης

του πληθυσμού (σενάριο ΖΓ’) κατά την οποία οι μονάδες αφαλάτωσης παράγουν νερό

ανάλογα με τις ανάγκες ζήτησης (Σενάριο Παραγωγής ΠΒ’).

Στην συνέχεια, στον Πίνακα 17 και στο Διάγραμμα 7, παρουσιάζεται αναλυτικότερα το

Σενάριο ΖΑ – ΠΒ’, το οποίο εκτιμάται ως και το πιθανότερο, όπου διαφαίνεται ότι κατά

το διάστημα 2010 – 2024 ο στόχος πλήρους απεξάρτησης επιτυγχάνεται, ενώ από το

2025 και έπειτα θα απαιτούνται σταδιακά αυξημένες ποσότητες από τις συμβατικές

πηγές νερού ύδρευσης.


παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές μηνιαίες καταναλώσεις του 2005 –

2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο η εποχιακή διακύμανση της

ζήτησης επηρεάζει τον στόχο πλήρης απεξάρτησης και ικανοποίησης των αναγκών

ύδρευσης από τις μονάδες αφαλάτωσης κατά την περίοδο μέγιστης ζήτησης.

Στα Διαγράμματα 8, 9 και 10 παρουσιάζεται η ποσοστιαία μηνιαία διακύμανση της

ζήτησης νερού για το ΚΣΥ Λευκωσίας, ΚΣΥ Λάρνακας-Αμμοχώστου και για τα δύο μαζί,

αντίστοιχα, βάσει των πραγματικών μηνιαίων καταναλώσεων για τα έτη 2005 - 2007.

Όπως φαίνεται η εποχιακή διακύμανση του ΚΣΥ Λάρνακας – Αμμοχώστου είναι

μεγαλύτερη (αύξηση μέχρι και 40% της μέσης μηνιαίας) σε σχέση με αυτή του ΚΣΥ

Λευκωσίας (αύξηση σχεδόν 18% της μέσης μηνιαίας), κάτι αναμενόμενο λόγω της

τουριστικής δραστηριότητας που παρουσιάζεται στην περιοχή που καλύπτεται. Λόγω

όμως της αναλογίας ποσοτήτων των δύο ΚΣΥ αυτή η εποχικότητα της ζήτησης στο

ενιαίο ΚΣΥ Λευκωσίας-Λάρνακας-Αμμοχώστου παρουσιάζεται ως κάτι μεγαλύτερη από

20% κατά την περίοδο του Αυγούστου. Αυτή η εποχικότητα, διατηρείται σταθερή κατά

την ανάλυση της αύξησης της ζήτησης και ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με την

ελάχιστη και μέγιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται

στους Πίνακες 18 και 19, και Διαγράμματα 11 και 12, στην συνέχεια.



Πίνακας 17: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Πιθανότερο Σενάριο - Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης





Παραγωγής A (ελάχιστη παραγωγή)





Παραγωγής B (μέγιστη παραγωγή)




Παροχή από



καλύπτεται από Παροχή Αφαλατώσεων

και Συμβατικών

Πηγών




Αφαλάτωση

Νερό που εξοικονομείται για άλλους σκοπούς

2005 41,033,406 10,392,191 30,641,215 30,641,215 30,641,215 10,392,191 10,392,191 0 0 0 0 2006 42,340,399 16,075,455 26,264,944 26,264,944 26,264,944 16,075,455 16,075,455 0 0 0 0 2007 44,222,914 17,825,944 26,396,970 26,396,970 26,396,970 17,825,944 17,825,944 0 0 0 0 2008 45,405,375 14,764,530 32,661,454 32,661,454 32,661,454 12,743,921 12,743,921 0 2,020,609 0 2,020,609 2009 46,657,277 14,764,530 38,945,500 44,530,000 44,530,000 2,127,277 2,127,277 0 12,637,253 0 12,637,253 2010 47,909,179 14,764,530 46,245,500 47,909,179 51,830,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2011 49,161,081 14,764,530 46,245,500 49,161,081 51,830,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2012 50,412,983 14,764,530 46,245,500 50,412,983 51,830,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2013 51,664,885 14,764,530 57,560,500 57,560,500 61,733,757 0 0 0 14,764,530 5,895,615 17,557,645 2014 52,916,786 14,764,530 57,560,500 57,560,500 66,110,481 0 0 0 14,764,530 4,643,714 16,305,744 2015 54,168,688 14,764,530 57,560,500 57,560,500 66,430,000 0 0 0 14,764,530 3,391,812 15,053,842 2016 55,420,590 14,764,530 57,560,500 57,560,500 66,430,000 0 0 0 14,764,530 2,139,910 14,764,530 2017 56,672,492 14,764,530 57,560,500 57,560,500 66,430,000 0 0 0 14,764,530 888,008 14,764,530 2018 57,924,394 14,764,530 57,560,500 57,924,394 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2019 59,176,296 14,764,530 57,560,500 59,176,296 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2020 60,428,198 14,764,530 57,560,500 60,428,198 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2021 61,680,099 14,764,530 57,560,500 61,680,099 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2022 62,932,001 14,764,530 57,560,500 62,932,001 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2023 64,183,903 14,764,530 57,560,500 64,183,903 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2024 65,435,805 14,764,530 57,560,500 65,435,805 66,430,000 0 0 0 14,764,530 0 14,764,530 2025 66,687,707 14,764,530 57,560,500 66,430,000 66,430,000 257,707 257,707 0 14,506,823 0 14,506,823



ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

10,000,000

20,000,000

30,000,000

40,000,000

50,000,000

60,000,000

70,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3


Διάγραμμα 7: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή

Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



ΚΣΥ Λευκωσίας: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 8: ΚΣΥ Λευκωσίας: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία

Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Λάρνακας - Αμμοχώστου: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 9: ΚΣΥ Λάρνακας - Αμμοχώστου: Μηνιαία Απόκλιση από μέση

Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 10: ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Μηνιαία Απόκλιση από

μέση Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)



Πίνακας 18: ΚΣΥ Λευκωσία _ Λάρνακα _ Αμμόχωστος: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3




0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

8,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

ΜήνεςΜηνιαία Ζήτηση ΛευκωσίαςΜηνιαία Ζήτηση Λάρνακας - Αμμ/στουΜηνιαία Ζήτηση Λσιας - Λκας - ΑμμστουΕλάχιστη Μηνιαία Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜέγιστη Μηνιάια Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Λσιας - Λκας - Αμμστου (Σενάριο Παραγωγής Β')




0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

8,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση ΛευκωσίαςΜηνιαία Ζήτηση Λάρνακας - Αμμ/στουΜηνιαία Ζήτηση Λσιας - Λκας - ΑμμστουΕλάχιστη Μηνιαία Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜέγιστη Μηνιάια Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Λσιας - Λκας - Αμμστου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 11: ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3



Πίνακας 19: ΚΣΥ Λευκωσίας - Λάρνακας – Αμμοχώστου: Αποτελέσματα Ανάλυσης Μηνιαίας Παραγωγής και Αποθήκευσης Αφαλατωμένου νερού, & Έλλειμμα Κάλυψης Ζήτησης σε m3

Έτος Μήνας

Μηνιαίο Έλλειμμα

Ζήτησης από Αφαλατωμένο

Ετήσιο Έλλειμμα


Μέγιστη Μηνιαία Δυνατότητα Παραγωγής

Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου Νερού

Μέγιστη Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου

Νερού

Μηνιαίο Έλλειμμα Ζήτησης από

Αφαλατωμένο το οποίο δεν

καλύπτεται ούτε από τις μέγιστες ποσότητες και του αποθηκευμένου αφαλατωμένου

νερού

Καθαρή Αναγκαία Μηνιαία Ποσότητας

Παραγωγής Επιπρόσθετου

Αφαλατωμένου Νερού προς Κάλυψη Μελλοντικών Αναγκών

Αναγκαία Μηνιαία

Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου

Νερού

Έλλειμμα Ζήτησης το οποίο δεν καλύπτεται

ούτε από την απευθείας παραγωγή

ή από το αποθηκευμένο

αφαλατωμένο νερό


Παραγωγή Αφαλατωμένου για πλήρη

κάλυψη αναγκών έως και το 2025

1 343,747 0 0 343,747 0 0 343,747 2,553,435

2 52,393 0 0 52,393 0 0 52,393 2,553,435

3 369,619 0 0 369,619 0 0 369,619 2,553,435

4 595,300 0 0 595,300 0 0 595,300 2,553,435

5 1,014,173 0 0 1,014,173 0 0 1,014,173 2,553,435

6 1,254,918 0 0 1,254,918 0 0 1,254,918 2,553,435

7 1,491,057 0 0 1,491,057 0 0 1,491,057 2,553,435

8 1,707,843 0 0 1,707,843 0 0 1,707,843 2,553,435

9 1,271,812 0 0 1,271,812 0 0 1,271,812 2,553,435

10 1,173,642 0 0 1,173,642 0 0 1,173,642 2,553,435

11 611,432 0 0 611,432 0 0 611,432 2,553,435

2005

12 506,255

10,392,191

0 0 506,255 0 0 506,255 2,553,435

1 799,946 0 0 799,946 0 0 799,946 2,188,745

2 499,170 0 0 499,170 0 0 499,170 2,188,745

3 825,976 0 0 825,976 0 0 825,976 2,188,745

4 1,059,877 0 0 1,059,877 0 0 1,059,877 2,188,745

5 1,492,903 0 0 1,492,903 0 0 1,492,903 2,188,745

6 1,742,039 0 0 1,742,039 0 0 1,742,039 2,188,745

7 1,985,081 0 0 1,985,081 0 0 1,985,081 2,188,745

8 2,211,103 0 0 2,211,103 0 0 2,211,103 2,188,745

9 1,758,580 0 0 1,758,580 0 0 1,758,580 2,188,745

2006

10 1,657,883

16,075,455

0 0 1,657,883 0 0 1,657,883 2,188,745




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








11 1,076,028 0 0 1,076,028 0 0 1,076,028 2,188,745

12 966,869 0 0 966,869 0 0 966,869 2,188,745

1 925,969 0 0 925,969 0 0 925,969 2,199,748

2 612,580 0 0 612,580 0 0 612,580 2,199,748

3 956,732 0 0 956,732 0 0 956,732 2,199,748

4 1,195,490 0 0 1,195,490 0 0 1,195,490 2,199,748

5 1,643,413 0 0 1,643,413 0 0 1,643,413 2,199,748

6 1,899,745 0 0 1,899,745 0 0 1,899,745 2,199,748

7 2,156,911 0 0 2,156,911 0 0 2,156,911 2,199,748

8 2,380,467 0 0 2,380,467 0 0 2,380,467 2,199,748

9 1,921,804 0 0 1,921,804 0 0 1,921,804 2,199,748

10 1,813,413 0 0 1,813,413 0 0 1,813,413 2,199,748

11 1,215,019 0 0 1,215,019 0 0 1,215,019 2,199,748

2007

12 1,104,402

17,825,944

0 0 1,104,402 0 0 1,104,402 2,199,748

1 487,506 0 0 487,506 0 0 487,506 2,721,788

2 165,738 0 0 165,738 0 0 165,738 2,721,788

3 519,092 0 0 519,092 0 0 519,092 2,721,788

4 764,234 0 0 764,234 0 0 764,234 2,721,788

5 1,224,134 0 0 1,224,134 0 0 1,224,134 2,721,788

6 1,487,319 0 0 1,487,319 0 0 1,487,319 2,721,788

7 1,751,362 0 0 1,751,362 0 0 1,751,362 2,721,788

8 1,980,895 0 0 1,980,895 0 0 1,980,895 2,721,788

2008

9 1,509,968

12,743,921

0 0 1,509,968 0 0 1,509,968 2,721,788




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








10 1,398,679 0 0 1,398,679 0 0 1,398,679 2,721,788

11 784,285 0 0 784,285 0 0 784,285 2,721,788

12 670,710 0 0 670,710 0 0 670,710 2,721,788

1 0 413,054 413,054 0 413,054 413,054 0 3,710,833

2 0 465,375 878,429 0 465,375 878,429 0 3,710,833

3 0 380,597 1,259,026 0 380,597 1,259,026 0 3,710,833

4 0 128,697 1,387,722 0 128,697 1,387,722 0 3,710,833

5 343,884 0 1,043,839 0 0 1,043,839 0 3,710,833

6 614,326 0 429,513 0 0 429,513 184,813 3,710,833

7 885,648 0 0 456,136 0 0 885,648 3,710,833

8 1,121,510 0 0 1,121,510 0 0 1,121,510 3,710,833

9 637,599 0 0 637,599 0 0 637,599 3,710,833

10 523,242 0 0 523,242 0 0 523,242 3,710,833

11 0 108,092 108,092 0 108,092 108,092 0 3,710,833

2009

12 0

3,847,890

224,798 332,891 0 224,798 332,891 0 3,710,833

1 0 465,375 798,266 0 465,375 798,266 0 4,319,167

2 0 465,375 1,263,641 0 465,375 1,263,641 0 4,319,167

3 0 465,375 1,729,016 0 465,375 1,729,016 0 4,319,167

4 0 465,375 2,194,391 0 465,375 2,194,391 0 4,319,167

5 0 155,654 2,350,045 0 155,654 2,350,045 0 4,319,167

6 122,044 0 2,228,000 0 0 2,228,000 0 4,319,167

7 400,647 0 1,827,353 0 0 1,827,353 0 4,319,167

2010

8 642,838

0

0 1,184,515 0 0 1,184,515 0 4,319,167




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








9 145,942 0 1,038,573 0 0 1,038,573 0 4,319,167

10 28,517 0 1,010,056 0 0 1,010,056 0 4,319,167

11 0 465,375 1,475,431 0 465,375 1,475,431 0 4,319,167

12 0 465,375 1,940,806 0 465,375 1,940,806 0 4,319,167

1 0 465,375 2,406,181 0 465,375 2,406,181 0 4,319,167

2 0 465,375 2,871,556 0 465,375 2,871,556 0 4,319,167

3 0 465,375 3,336,931 0 465,375 3,336,931 0 4,319,167

4 0 465,375 3,802,306 0 465,375 3,802,306 0 4,319,167

5 0 46,858 3,849,164 0 46,858 3,849,164 0 4,319,167

6 238,097 0 3,611,068 0 0 3,611,068 0 4,319,167

7 523,979 0 3,087,088 0 0 3,087,088 0 4,319,167

8 772,499 0 2,314,590 0 0 2,314,590 0 4,319,167

9 262,619 0 2,051,971 0 0 2,051,971 0 4,319,167

10 142,125 0 1,909,846 0 0 1,909,846 0 4,319,167

11 0 465,375 2,375,221 0 465,375 2,375,221 0 4,319,167

2011

12 0

170,189

465,375 2,840,596 0 465,375 2,840,596 0 4,319,167

1 0 465,375 3,305,971 0 465,375 3,305,971 0 4,319,167

2 0 465,375 3,771,346 0 465,375 3,771,346 0 4,319,167

3 0 465,375 4,236,721 0 465,375 4,236,721 0 4,319,167

4 0 448,684 4,685,405 0 448,684 4,685,405 0 4,319,167

5 61,937 0 4,623,467 0 0 4,623,467 0 4,319,167

6 354,149 0 4,269,319 0 0 4,269,319 0 4,319,167

2012

7 647,312

1,319,587

0 3,622,007 0 0 3,622,007 0 4,319,167




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








8 902,160 0 2,719,848 0 0 2,719,848 0 4,319,167

9 379,295 0 2,340,552 0 0 2,340,552 0 4,319,167

10 255,733 0 2,084,819 0 0 2,084,819 0 4,319,167

11 0 426,421 2,511,240 0 426,421 2,511,240 0 4,319,167

12 0 465,375 2,976,615 0 465,375 2,976,615 0 4,319,167

1 0 739,125 3,715,740 0 739,125 3,715,740 0 5,535,833

2 0 739,125 4,454,865 0 739,125 4,454,865 0 5,535,833

3 0 739,125 5,193,990 0 739,125 5,193,990 0 5,535,833

4 0 739,125 5,933,115 0 0 5,193,990 0 4,796,708

5 0 739,125 6,672,240 0 0 5,193,990 0 4,796,708

6 0 739,125 7,411,365 0 0 5,193,990 0 4,796,708

7 0 446,023 7,857,388 0 0 5,193,990 0 5,089,811

8 119,320 184,846 8,042,234 0 0 5,193,990 0 5,350,987

9 0 720,695 8,762,929 0 0 5,193,990 0 4,815,139

10 0 739,125 9,502,054 0 0 5,193,990 0 4,796,708

11 0 739,125 10,241,179 0 0 5,193,990 0 4,796,708

2013

12 0

0

739,125 10,980,304 0 0 5,193,990 0 4,796,708

1 0 739,125 11,719,429 0 0 5,193,990 0 4,796,708

2 0 739,125 12,458,554 0 0 5,193,990 0 4,796,708

3 0 739,125 13,197,679 0 0 5,193,990 0 4,796,708

4 0 739,125 13,936,804 0 0 5,193,990 0 4,796,708

5 0 739,125 14,675,929 0 0 5,193,990 0 4,796,708

2014

6 0

0

630,414 15,306,343 0 0 5,193,990 0 4,905,419




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








7 0 322,691 15,629,034 0 0 5,193,990 0 5,213,143

8 248,981 55,185 15,684,219 0 0 5,193,990 0 5,480,648

9 0 604,018 16,288,237 0 0 5,193,990 0 4,931,815

10 0 733,717 17,021,955 0 0 5,193,990 0 4,802,116

11 0 739,125 17,761,080 0 0 5,193,990 0 4,796,708

12 0 739,125 18,500,205 0 0 5,193,990 0 4,796,708

1 0 739,125 19,239,330 0 0 5,193,990 0 4,796,708

2 0 739,125 19,978,455 0 0 5,193,990 0 4,796,708

3 0 739,125 20,717,580 0 0 5,193,990 0 4,796,708

4 0 739,125 21,456,705 0 0 5,193,990 0 4,796,708

5 0 739,125 22,195,830 0 0 5,193,990 0 4,796,708

6 0 514,362 22,710,191 0 0 5,193,990 0 5,021,472

7 104,808 199,358 22,909,550 0 0 5,193,990 0 5,336,475

8 378,642 0 22,835,075 0 0 5,119,515 0 5,535,833

9 0 487,342 23,322,416 0 0 5,119,515 0 5,048,492

10 0 620,109 23,942,526 0 0 5,119,515 0 4,915,724

11 0 739,125 24,681,651 0 0 5,119,515 0 4,796,708

2015

12 0

0

739,125 25,420,776 0 0 5,119,515 0 4,796,708

1 0 739,125 26,159,901 0 0 5,119,515 0 4,796,708

2 0 739,125 26,899,026 0 0 5,119,515 0 4,796,708

3 0 739,125 27,638,151 0 0 5,119,515 0 4,796,708

4 0 739,125 28,377,276 0 0 5,119,515 0 4,796,708

2016

5 0

0

719,547 29,096,822 0 0 5,119,515 0 4,816,287




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








6 0 398,310 29,495,132 0 0 5,119,515 0 5,137,524

7 228,140 76,026 29,571,158 0 0 5,119,515 0 5,459,807

8 508,303 0 29,367,022 0 0 4,915,379 0 5,535,833

9 0 370,665 29,737,687 0 370,665 5,286,044 0 5,535,833

10 0 506,501 30,244,189 0 0 5,286,044 0 5,029,332

11 0 739,125 30,983,314 0 0 5,286,044 0 4,796,708

12 0 739,125 31,722,439 0 0 5,286,044 0 4,796,708

1 0 739,125 32,461,564 0 0 5,286,044 0 4,796,708

2 0 739,125 33,200,689 0 0 5,286,044 0 4,796,708

3 0 739,125 33,939,814 0 0 5,286,044 0 4,796,708

4 0 739,125 34,678,939 0 0 5,286,044 0 4,796,708

5 0 610,751 35,289,690 0 0 5,286,044 0 4,925,082

6 21,909 282,258 35,571,947 0 0 5,286,044 0 5,253,576

7 351,473 0 35,524,641 0 0 5,238,738 0 5,535,833

8 637,964 0 35,190,844 0 0 4,904,941 0 5,535,833

9 50,178 253,989 35,444,833 0 253,989 5,158,930 0 5,535,833

10 0 392,893 35,837,726 0 0 5,158,930 0 5,142,940

11 0 739,125 36,576,851 0 0 5,158,930 0 4,796,708

2017

12 0

0

739,125 37,315,976 0 0 5,158,930 0 4,796,708

1 0 739,125 38,055,101 0 0 5,158,930 0 4,796,708

2 0 739,125 38,794,226 0 0 5,158,930 0 4,796,708

3 0 739,125 39,533,351 0 0 5,158,930 0 4,796,708

2018

4 0

0

739,125 40,272,476 0 0 5,158,930 0 4,796,708




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








5 0 501,956 40,774,432 0 0 5,158,930 0 5,033,878

6 137,961 166,206 40,940,637 0 0 5,158,930 0 5,369,628

7 474,805 0 40,769,999 0 0 4,988,291 0 5,535,833

8 767,624 0 40,306,541 0 0 4,524,834 0 5,535,833

9 166,855 137,312 40,443,853 0 137,312 4,662,146 0 5,535,833

10 24,882 279,285 40,723,138 0 279,285 4,941,431 0 5,535,833

11 0 739,125 41,462,263 0 739,125 5,680,556 0 5,535,833

12 0 739,125 42,201,388 0 0 5,680,556 0 4,796,708

1 0 739,125 42,940,513 0 0 5,680,556 0 4,796,708

2 0 739,125 43,679,638 0 0 5,680,556 0 4,796,708

3 0 739,125 44,418,763 0 0 5,680,556 0 4,796,708

4 0 739,125 45,157,888 0 0 5,680,556 0 4,796,708

5 0 393,160 45,551,048 0 0 5,680,556 0 5,142,673

6 254,013 50,153 45,601,201 0 0 5,680,556 0 5,485,680

7 598,137 0 45,307,231 0 0 5,386,585 0 5,535,833

8 897,285 0 44,714,113 0 0 4,793,467 0 5,535,833

9 283,531 20,635 44,734,748 0 20,635 4,814,102 0 5,535,833

10 138,490 165,677 44,900,425 0 165,677 4,979,779 0 5,535,833

11 0 739,125 45,639,550 0 739,125 5,718,904 0 5,535,833

2019

12 0

609,908

739,125 46,378,675 0 0 5,718,904 0 4,796,708

1 0 739,125 47,117,800 0 0 5,718,904 0 4,796,708

2 0 739,125 47,856,925 0 0 5,718,904 0 4,796,708

2020

3 0

1,580,032

739,125 48,596,050 0 0 5,718,904 0 4,796,708




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








4 0 739,125 49,335,175 0 0 5,718,904 0 4,796,708

5 19,802 284,364 49,619,539 0 0 5,718,904 0 5,251,469

6 370,065 0 49,553,640 0 0 5,653,005 0 5,535,833

7 721,469 0 49,136,338 0 0 5,235,703 0 5,535,833

8 1,026,946 0 48,413,559 0 0 4,512,923 0 5,535,833

9 400,208 0 48,317,518 0 0 4,416,882 0 5,535,833

10 252,098 52,069 48,369,586 0 52,069 4,468,951 0 5,535,833

11 0 739,125 49,108,711 0 739,125 5,208,076 0 5,535,833

12 0 739,125 49,847,836 0 0 5,208,076 0 4,796,708

1 0 739,125 50,586,961 0 0 5,208,076 0 4,796,708

2 0 739,125 51,326,086 0 0 5,208,076 0 4,796,708

3 0 739,125 52,065,211 0 0 5,208,076 0 4,796,708

4 0 739,125 52,804,336 0 0 5,208,076 0 4,796,708

5 128,598 175,569 52,979,905 0 0 5,208,076 0 5,360,265

6 486,117 0 52,797,954 0 0 5,026,125 0 5,535,833

7 844,801 0 52,257,319 0 0 4,485,491 0 5,535,833

8 1,156,607 0 51,404,879 0 0 3,633,050 0 5,535,833

9 516,884 0 51,192,162 0 0 3,420,333 0 5,535,833

10 365,706 0 51,130,622 0 0 3,358,793 0 5,535,833

11 0 739,125 51,869,747 0 739,125 4,097,918 0 5,535,833

2021

12 0

2,568,841

739,125 52,608,872 0 739,125 4,837,043 0 5,535,833

1 0 739,125 53,347,997 0 739,125 5,576,168 0 5,535,833 2022

2 0

3,534,422

739,125 54,087,122 0 0 5,576,168 0 4,796,708




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








3 0 739,125 54,826,247 0 0 5,576,168 0 4,796,708

4 0 704,196 55,530,443 0 0 5,576,168 0 4,831,637

5 237,394 66,773 55,597,216 0 0 5,576,168 0 5,469,060

6 602,170 0 55,299,213 0 0 5,278,165 0 5,535,833

7 968,134 0 54,635,246 0 0 4,614,198 0 5,535,833

8 1,286,268 0 53,653,145 0 0 3,632,098 0 5,535,833

9 633,561 0 53,323,751 0 0 3,302,703 0 5,535,833

10 479,314 0 53,148,604 0 0 3,127,556 0 5,535,833

11 0 676,405 53,825,008 0 676,405 3,803,960 0 5,535,833

12 0 739,125 54,564,133 0 739,125 4,543,085 0 5,535,833

1 0 739,125 55,303,258 0 739,125 5,282,210 0 5,535,833

2 0 739,125 56,042,383 0 0 5,282,210 0 4,796,708

3 0 739,125 56,781,508 0 0 5,282,210 0 4,796,708

4 0 608,081 57,389,589 0 0 5,282,210 0 4,927,753

5 346,189 0 57,347,566 0 0 5,240,188 0 5,535,833

6 718,222 0 56,933,511 0 0 4,826,133 0 5,535,833

7 1,091,466 0 56,146,212 0 0 4,038,834 0 5,535,833

8 1,415,928 0 55,034,451 0 0 2,927,072 0 5,535,833

9 750,237 0 54,588,380 0 0 2,481,001 0 5,535,833

10 592,922 0 54,299,624 0 0 2,192,245 0 5,535,833

11 0 579,737 54,879,361 0 579,737 2,771,982 0 5,535,833

2023

12 0

4,456,943

739,125 55,618,486 0 739,125 3,511,107 0 5,535,833

2024 1 0 5,246,271 739,125 56,357,611 0 739,125 4,250,232 0 5,535,833




Έτος Μήνας








Νερού




νερού






Νερού








2 0 739,125 57,096,736 0 739,125 4,989,357 0 5,535,833

3 0 739,125 57,835,861 0 739,125 5,728,482 0 5,535,833

4 0 511,965 58,347,826 0 0 5,728,482 0 5,023,868

5 454,985 0 58,197,008 0 0 5,577,664 0 5,535,833

6 834,274 0 57,666,901 0 0 5,047,557 0 5,535,833

7 1,214,798 0 56,756,269 0 0 4,136,925 0 5,535,833

8 1,545,589 0 55,514,847 0 0 2,895,503 0 5,535,833

9 866,914 0 54,952,099 0 0 2,332,756 0 5,535,833

10 706,531 0 54,549,736 0 0 1,930,392 0 5,535,833

11 0 483,068 55,032,804 0 483,068 2,413,460 0 5,535,833

12 0 646,746 55,679,550 0 646,746 3,060,206 0 5,535,833

1 0 739,125 56,418,675 0 739,125 3,799,331 0 5,535,833

2 0 739,125 57,157,800 0 739,125 4,538,456 0 5,535,833

3 0 739,125 57,896,925 0 739,125 5,277,581 0 5,535,833

4 0 415,850 58,312,775 0 0 5,277,581 0 5,119,983

5 563,781 0 58,053,161 0 0 5,017,967 0 5,535,833

6 950,326 0 57,407,002 0 0 4,371,808 0 5,535,833

7 1,338,130 0 56,373,038 0 0 3,337,845 0 5,535,833

8 1,675,250 0 55,001,955 0 0 1,966,761 0 5,535,833

9 983,591 0 54,322,531 0 0 1,287,337 0 5,535,833

10 820,139 0 53,806,559 0 0 771,365 0 5,535,833

11 0 386,400 54,192,959 0 386,400 1,157,765 0 5,535,833

2025

12 0

6,034,011

553,209 54,746,168 0 553,209 1,710,975 0 5,535,833



ΚΣΥ Λευκωσίας - Λάρνακας - Αμμοχώστου: Αναγκαία Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Αναγκαία Αποθήκευση για Πλήρη Απεξάρτηση μέχρι το 2025

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

5,000,000

6,000,000

7,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΗΝΙΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΑΛΑΤΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΓΙΑ ΠΛΗΡΗ ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΩΣ 2025

ΑΝΑΓΚΑΙΑ Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου Νερού


Διάγραμμα 12: ΚΣΥ Λευκωσίας_Λάρνακας_Αμμοχώστου: Αναγκαία Παραγωγή και Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού για Πλήρη Απεξάρτηση μέχρι το 2025 σε m3




(ΖΑ’) με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ Λευκωσίας-

Λάρνακας – Αμμοχώστου, όπως παρουσιάζονται πιο πάνω, διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση Β’ αλλά και κατά την Φάση Γ΄(λειτουργία Μονάδων

Λάρνακας, Δεκέλειας, Βασιλικού), κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η παραγωγή

αφαλατωμένου νερού δεν καλύπτει την ζήτηση, ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες

παρουσιάζεται πλήρης κάλυψη των αναγκών.

• Το έλλειμμα της ζήτησης που παρουσιάζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί

να καλυφθεί από τις συμβατικές πηγές νερού που χρησιμοποιούνται σήμερα.

• Για να καταστεί δυνατή η πλήρης παροχή νερού καθ’ όλη την διάρκεια του έτους

από τις Μονάδες Αφαλάτωσης, θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα αποθήκευσης

αφαλατωμένου νερού. Για να μπορεί να γίνει αυτό δυνατόν για την περίοδο μέχρι

και το 2025, θα πρέπει οι μονάδες αφαλάτωσης να λειτουργούν στο μέγιστο των

δυνατοτήτων τους, και να υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης υπερετήσιας

ποσότητας της τάξης των 6 εκατ. κυβ. μέτρων νερού. Τα έτη 2013 έως και 2015,

θεωρούνται σημαντικά εφόσον θα υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα αποθήκευσης

περίσσιου νερού λόγω μειωμένης ζήτησης, η οποία ποσότητα θα καλύπτει

μελλοντικές ανάγκες.

• Στις πιο πάνω αναλύσεις δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν απώλειες νερού είτε από

διαρροές είτε από εξάτμιση του νερού, και επίσης δεν λήφθηκαν υπόψη τυχόν

αστοχίες των μονάδων, ενώ θεωρείται ότι το αφαλατωμένο νερό θα μπορεί να

παρέχεται από όλο το σύστημα Υδατοπρομήθειας σε όλους του καταναλωτές του

ΚΣΥ.

2.3 ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας

Στα διαγράμματα και στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αποτελέσματα

των σεναρίων που μελετήθηκαν για το ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας. Όπως

παρουσιάζεται, οι προτεινόμενες μονάδες αφαλάτωσης σε συνδυασμό με τις συμβατικές

πηγές νερού θα προσφέρουν ικανοποιητικές ποσότητες νερού ώστε να καλύπτονται οι

ανάγκες ζήτησης μέχρι το 2025. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί και σε αυτή την περίπτωση

το σενάριο ΖΒ’ στο οποίο προβλέπεται εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού. Σε αυτή την

περίπτωση ακόμα και με τις μέγιστες τιμές παραγωγής αφαλατωμένου νερού (ΠΒ)

παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις κάλυψης της ζήτησης, η οποία δεν προβλέπεται να

ικανοποιείται ούτε και με την παροχή από συμβατικές πηγές από την περίοδο 2016 –

2017 και έπειτα. Τονίζεται, επίσης ότι σε καμία περίπτωση δεν παρατηρείται πλήρης

απεξάρτηση της ύδρευσης από τις συμβατικές πηγές.



Πίνακας 20: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 18,523,844 18,385,662 0 18,523,844 -138,182 0 -138,182 2009 19,034,577 18,385,662 10,950,000 8,084,577 10,301,085 0 10,301,085 2010 19,545,310 18,385,662 10,950,000 8,595,310 9,790,352 0 9,790,352 2011 20,056,044 18,385,662 10,950,000 9,106,044 9,279,619 0 9,279,619 2012 20,566,777 18,385,662 12,410,000 8,156,777 10,228,885 0 10,228,885 2013 21,077,510 18,385,662 12,410,000 8,667,510 9,718,152 0 9,718,152 2014 21,588,243 18,385,662 12,410,000 9,178,243 9,207,419 0 9,207,419 2015 22,098,977 18,385,662 12,410,000 9,688,977 8,696,686 0 8,696,686 2016 22,609,710 18,385,662 12,410,000 10,199,710 8,185,953 0 8,185,953 2017 23,120,443 18,385,662 12,410,000 10,710,443 7,675,219 0 7,675,219 2018 23,631,176 18,385,662 12,410,000 11,221,176 7,164,486 0 7,164,486 2019 24,141,910 18,385,662 12,410,000 11,731,910 6,653,753 0 6,653,753 2020 24,652,643 18,385,662 12,410,000 12,242,643 6,143,020 0 6,143,020 2021 25,163,376 18,385,662 12,410,000 12,753,376 5,632,286 0 5,632,286 2022 25,674,109 18,385,662 12,410,000 13,264,109 5,121,553 0 5,121,553 2023 26,184,842 18,385,662 12,410,000 13,774,842 4,610,820 0 4,610,820 2024 26,695,576 18,385,662 12,410,000 14,285,576 4,100,087 0 4,100,087 2025 27,206,309 18,385,662 12,410,000 14,796,309 3,589,353 0 3,589,353

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 13: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 21: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 18,523,844 18,385,662 0 18,523,844 -138,182 0 -138,182 2009 19,034,577 18,385,662 10,950,000 8,084,577 10,301,085 0 10,301,085 2010 19,545,310 18,385,662 10,950,000 8,595,310 9,790,352 0 9,790,352 2011 20,056,044 18,385,662 10,950,000 9,106,044 9,279,619 0 9,279,619 2012 20,566,777 18,385,662 14,600,000 5,966,777 12,418,885 0 12,418,885 2013 21,077,510 18,385,662 14,600,000 6,477,510 11,908,152 0 11,908,152 2014 21,588,243 18,385,662 14,600,000 6,988,243 11,397,419 0 11,397,419 2015 22,098,977 18,385,662 14,600,000 7,498,977 10,886,686 0 10,886,686 2016 22,609,710 18,385,662 14,600,000 8,009,710 10,375,953 0 10,375,953 2017 23,120,443 18,385,662 14,600,000 8,520,443 9,865,219 0 9,865,219 2018 23,631,176 18,385,662 14,600,000 9,031,176 9,354,486 0 9,354,486 2019 24,141,910 18,385,662 14,600,000 9,541,910 8,843,753 0 8,843,753 2020 24,652,643 18,385,662 14,600,000 10,052,643 8,333,020 0 8,333,020 2021 25,163,376 18,385,662 14,600,000 10,563,376 7,822,286 0 7,822,286 2022 25,674,109 18,385,662 14,600,000 11,074,109 7,311,553 0 7,311,553 2023 26,184,842 18,385,662 14,600,000 11,584,842 6,800,820 0 6,800,820 2024 26,695,576 18,385,662 14,600,000 12,095,576 6,290,087 0 6,290,087 2025 27,206,309 18,385,662 14,600,000 12,606,309 5,779,353 0 5,779,353

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Α Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B'Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 14: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 22: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 18,807,137 18,385,662 0 18,807,137 -421,475 0 -421,475 2009 19,742,811 18,385,662 10,950,000 8,792,811 9,592,851 0 9,592,851 2010 20,848,461 18,385,662 10,950,000 9,898,461 8,487,202 0 8,487,202 2011 22,124,086 18,385,662 10,950,000 11,174,086 7,211,576 0 7,211,576 2012 23,569,688 18,385,662 12,410,000 11,159,688 7,225,974 0 7,225,974 2013 25,185,266 18,385,662 12,410,000 12,775,266 5,610,396 0 5,610,396 2014 26,970,820 18,385,662 12,410,000 14,560,820 3,824,842 0 3,824,842 2015 28,926,351 18,385,662 12,410,000 16,516,351 1,869,312 0 1,869,312 2016 31,051,857 18,385,662 12,410,000 18,641,857 -256,195 0 -256,195 2017 33,347,340 18,385,662 12,410,000 20,937,340 -2,551,677 0 -2,551,677 2018 35,812,798 18,385,662 12,410,000 23,402,798 -5,017,136 0 -5,017,136 2019 38,448,233 18,385,662 12,410,000 26,038,233 -7,652,571 0 -7,652,571 2020 41,253,643 18,385,662 12,410,000 28,843,643 -10,457,980 0 -10,457,980 2021 44,229,031 18,385,662 12,410,000 31,819,031 -13,433,368 0 -13,433,368 2022 47,374,394 18,385,662 12,410,000 34,964,394 -16,578,732 0 -16,578,732 2023 50,689,733 18,385,662 12,410,000 38,279,733 -19,894,071 0 -19,894,071 2024 54,175,048 18,385,662 12,410,000 41,765,048 -23,379,386 0 -23,379,386 2025 57,830,340 18,385,662 12,410,000 45,420,340 -27,034,678 0 -27,034,678

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Ζήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

-30000000

-15000000

0

15000000

30000000

45000000

60000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο B Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής AΠερίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 15: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 23: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 18,807,137 18,385,662 0 18,807,137 -421,475 0 -421,475 2009 19,742,811 18,385,662 10,950,000 8,792,811 9,592,851 0 9,592,851 2010 20,848,461 18,385,662 10,950,000 9,898,461 8,487,202 0 8,487,202 2011 22,124,086 18,385,662 10,950,000 11,174,086 7,211,576 0 7,211,576 2012 23,569,688 18,385,662 14,600,000 8,969,688 9,415,974 0 9,415,974 2013 25,185,266 18,385,662 14,600,000 10,585,266 7,800,396 0 7,800,396 2014 26,970,820 18,385,662 14,600,000 12,370,820 6,014,842 0 6,014,842 2015 28,926,351 18,385,662 14,600,000 14,326,351 4,059,312 0 4,059,312 2016 31,051,857 18,385,662 14,600,000 16,451,857 1,933,805 0 1,933,805 2017 33,347,340 18,385,662 14,600,000 18,747,340 -361,677 0 -361,677 2018 35,812,798 18,385,662 14,600,000 21,212,798 -2,827,136 0 -2,827,136 2019 38,448,233 18,385,662 14,600,000 23,848,233 -5,462,571 0 -5,462,571 2020 41,253,643 18,385,662 14,600,000 26,653,643 -8,267,980 0 -8,267,980 2021 44,229,031 18,385,662 14,600,000 29,629,031 -11,243,368 0 -11,243,368 2022 47,374,394 18,385,662 14,600,000 32,774,394 -14,388,732 0 -14,388,732 2023 50,689,733 18,385,662 14,600,000 36,089,733 -17,704,071 0 -17,704,071 2024 54,175,048 18,385,662 14,600,000 39,575,048 -21,189,386 0 -21,189,386 2025 57,830,340 18,385,662 14,600,000 43,230,340 -24,844,678 0 -24,844,678

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Zήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

-25000000

0

25000000

50000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο B Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής B'Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 16: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 24: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΑ) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 11,431,385 11,431,385 0 11,431,385 0 0 0 2009 18,305,381 16,647,093 10,950,000 7,355,381 9,291,712 0 9,291,712 2010 18,750,756 16,647,093 10,950,000 7,800,756 8,846,337 0 8,846,337 2011 19,196,131 16,647,093 10,950,000 8,246,131 8,400,962 0 8,400,962 2012 19,641,505 16,647,093 12,410,000 7,231,505 9,415,588 0 9,415,588 2013 20,086,880 16,647,093 12,410,000 7,676,880 8,970,213 0 8,970,213 2014 20,532,255 16,647,093 12,410,000 8,122,255 8,524,838 0 8,524,838 2015 20,977,629 16,647,093 12,410,000 8,567,629 8,079,464 0 8,079,464 2016 21,423,004 16,647,093 12,410,000 9,013,004 7,634,089 0 7,634,089 2017 21,868,379 16,647,093 12,410,000 9,458,379 7,188,714 0 7,188,714 2018 22,313,754 16,647,093 12,410,000 9,903,754 6,743,339 0 6,743,339 2019 22,759,128 16,647,093 12,410,000 10,349,128 6,297,965 0 6,297,965 2020 23,204,503 16,647,093 12,410,000 10,794,503 5,852,590 0 5,852,590 2021 23,649,878 16,647,093 12,410,000 11,239,878 5,407,215 0 5,407,215 2022 24,095,253 16,647,093 12,410,000 11,685,253 4,961,840 0 4,961,840 2023 24,540,627 16,647,093 12,410,000 12,130,627 4,516,466 0 4,516,466 2024 24,986,002 16,647,093 12,410,000 12,576,002 4,071,091 0 4,071,091 2025 25,431,377 16,647,093 12,410,000 13,021,377 3,625,716 0 3,625,716

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Αύξηση Zήτησης σε συνάρτηση με Αύξηση πληθυσμού και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 17: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ)και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΑ)



Πίνακας 25: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 18,632,121 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 18,483,426 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 18,041,440 0 0 0 2008 11,431,385 11,431,385 0 11,431,385 0 0 0 2009 18,305,381 16,647,093 10,950,000 7,355,381 9,291,712 0 9,291,712 2010 18,750,756 16,647,093 10,950,000 7,800,756 8,846,337 0 8,846,337 2011 19,196,131 16,647,093 10,950,000 8,246,131 8,400,962 0 8,400,962 2012 19,641,505 16,647,093 14,600,000 5,041,505 11,605,588 0 11,605,588 2013 20,086,880 16,647,093 14,600,000 5,486,880 11,160,213 0 11,160,213 2014 20,532,255 16,647,093 14,600,000 5,932,255 10,714,838 0 10,714,838 2015 20,977,629 16,647,093 14,600,000 6,377,629 10,269,464 0 10,269,464 2016 21,423,004 16,647,093 14,600,000 6,823,004 9,824,089 0 9,824,089 2017 21,868,379 16,647,093 14,600,000 7,268,379 9,378,714 0 9,378,714 2018 22,313,754 16,647,093 14,600,000 7,713,754 8,933,339 0 8,933,339 2019 22,759,128 16,647,093 14,600,000 8,159,128 8,487,965 0 8,487,965 2020 23,204,503 16,647,093 14,600,000 8,604,503 8,042,590 0 8,042,590 2021 23,649,878 16,647,093 14,600,000 9,049,878 7,597,215 0 7,597,215 2022 24,095,253 16,647,093 14,600,000 9,495,253 7,151,840 0 7,151,840 2023 24,540,627 16,647,093 14,600,000 9,940,627 6,706,466 0 6,706,466 2024 24,986,002 16,647,093 14,600,000 10,386,002 6,261,091 0 6,261,091 2025 25,431,377 16,647,093 14,600,000 10,831,377 5,815,716 0 5,815,716

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας: Αύξηση Zήτησης σε συνάρτηση με Αύξηση πληθυσμού και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 18: ΚΣΥ Λεμεσού _ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

(ΠΒ’)



Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σεναρίων φαίνεται ότι η αφαλάτωση σε συνδυασμό

με τις συμβατικές πηγές νερού θα προσφέρουν ικανοποιητικές ποσότητες νερού ώστε να

καλύπτονται οι ανάγκες ζήτησης μέχρι το 2025. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το σενάριο

ΖΒ’ στο οποίο προβλέπεται εκθετική αύξηση της ζήτησης νερού. Σε αυτή την περίπτωση

ακόμα και με τις μέγιστες τιμές παραγωγής αφαλατωμένου νερού παρατηρούνται

σημαντικές ελλείψεις κάλυψης της μελλοντικής ζήτησης. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί

ότι το σενάριο ΖΒ’ αποτελεί ένα ακραίο σενάριο αύξησης της ζήτησης και για το λόγο

αυτό δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη στην αξιολόγηση του βαθμού αναγκαιότητας

των μονάδων αφαλάτωσης. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι σε καμία περίπτωση δεν

παρατηρείται πλήρης απεξάρτηση της ύδρευσης από τις συμβατικές πηγές.


Σενάριο ΖΑ – ΠΒ’, το οποίο εκτιμάται ως και το πιθανότερο, όπου διαφαίνεται η ανάγκη

συνέχισης παροχής νερού ύδρευσης και από συμβατικές πηγές για το ΚΣΥ Λεμεσού –

Υδροφορέα Γερμασόγειας. Η μεγαλύτερη εξοικονόμηση νερού από συμβατικές πηγές

επιτυγχάνεται το 2012 έτος έναρξης της λειτουργίας της Μονάδας Αφαλάτωσης της

Επισκοπής, ενώ στην συνέχεια θα απαιτείται αυξανόμενη παροχή από συμβατικές πηγές

κατά περίπου μισό εκατ. κυβ. μέτρα νερού ετησίως για κάλυψη των αναγκών.



2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο καλύπτεται η εποχιακή

διακύμανση της ζήτησης βάση των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού τόσο από πλευράς

αφαλάτωσης όσο και σε συνδυασμό με την παροχή από συμβατικές πηγές.

Στα Διαγράμματα 20, 21 και 22 που ακολουθούν, παρουσιάζεται η ποσοστιαία μηνιαία

διακύμανση της ζήτησης νερού για το ΚΣΥ Λεμεσού, ΚΣΥ Υδροφορέα Γερμασόγειας και

για τα δύο μαζί, αντίστοιχα, βάσει των πραγματικών μηνιαίων καταναλώσεων για τα έτη

2005 - 2007. Όπως φαίνεται η εποχιακή διακύμανση του ΚΣΥ Υδροφορέα Γερμασόγειας

είναι μεγαλύτερη (αύξηση μέχρι και μεγαλύτερη του 40% της μέσης μηνιαίας) σε σχέση

με αυτή του ΚΣΥ Λεμεσού (αύξηση σχεδόν 18% της μέσης μηνιαίας), κάτι αναμενόμενο

λόγω της τουριστικής δραστηριότητας που παρουσιάζεται στην περιοχή που καλύπτεται

από το ΚΣΥ του Υδροφορέα Γερμασόγειας. Λόγω όμως της αναλογίας ποσοτήτων των

δύο ΚΣΥ αυτή η εποχικότητα της ζήτησης στο ενιαίο ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα

Γερμασόγειας παρουσιάζεται ως μέχρι 20% κατά την περίοδο του Ιουλίου. Αυτή η

εποχικότητα, διατηρείται σταθερή κατά την ανάλυση της αύξησης της ζήτησης και

ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με την ελάχιστη και μέγιστη δυνατή παραγωγή

αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται στους Πίνακες 27 και 28, και Διαγράμματα

23 και 24, στην συνέχεια.



Πίνακας 26: ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας: Πιθανότερο Σενάριο - Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

ΚΣΥ Λεμεσός _ Υδροφορέας Γερμασόγειας : Γραμμική Αύξηση Ζήτησης και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης














Παροχή από





Πηγών




Αφαλάτωση


2005 18,632,121 18,632,121 0 0 0 18,632,121 18,632,121 0 0 0 0 2006 18,483,426 18,483,426 0 0 0 18,483,426 18,483,426 0 0 0 0 2007 18,041,440 18,041,440 0 0 0 18,041,440 18,041,440 0 0 0 0 2008 18,523,844 18,385,662 0 0 0 18,523,844 18,523,844 0 -138,182 0 -138,182 2009 19,034,577 18,385,662 10,950,000 10,950,000 10,950,000 8,084,577 8,084,577 0 10,301,085 0 10,301,085 2010 19,545,310 18,385,662 10,950,000 10,950,000 10,950,000 8,595,310 8,595,310 0 9,790,352 0 9,790,352 2011 20,056,044 18,385,662 10,950,000 10,950,000 10,950,000 9,106,044 9,106,044 0 9,279,619 0 9,279,619 2012 20,566,777 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 5,966,777 5,966,777 0 12,418,885 0 12,418,885 2013 21,077,510 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 6,477,510 6,477,510 0 11,908,152 0 11,908,152 2014 21,588,243 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 6,988,243 6,988,243 0 11,397,419 0 11,397,419 2015 22,098,977 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 7,498,977 7,498,977 0 10,886,686 0 10,886,686 2016 22,609,710 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 8,009,710 8,009,710 0 10,375,953 0 10,375,953 2017 23,120,443 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 8,520,443 8,520,443 0 9,865,219 0 9,865,219 2018 23,631,176 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 9,031,176 9,031,176 0 9,354,486 0 9,354,486 2019 24,141,910 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 9,541,910 9,541,910 0 8,843,753 0 8,843,753 2020 24,652,643 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 10,052,643 10,052,643 0 8,333,020 0 8,333,020 2021 25,163,376 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 10,563,376 10,563,376 0 7,822,286 0 7,822,286 2022 25,674,109 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 11,074,109 11,074,109 0 7,311,553 0 7,311,553 2023 26,184,842 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 11,584,842 11,584,842 0 6,800,820 0 6,800,820 2024 26,695,576 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 12,095,576 12,095,576 0 6,290,087 0 6,290,087 2025 27,206,309 18,385,662 12,410,000 14,600,000 14,600,000 12,606,309 12,606,309 0 5,779,353 0 5,779,353



ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

30,000,00020

05

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3


Διάγραμμα 19: ΚΣΥ Λεμεσού – Υδροφορέα Γερμασόγειας: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



ΚΣΥ Λεμεσού: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 20: ΚΣΥ Λεμεσού: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία

Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Υδροφορέα Γερμασόγειας: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 21: ΚΣΥ Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Απόκλιση από μέση

Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)

ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 22: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Απόκλιση από

μέση Μηνιαία Κατανάλωση (μ.ο. 2005 – 2007)



Πίνακας 27: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3



ΚΣΥ Λεμεσού - Γερμασόγειας: Σύγκριση Μηνιαίας Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτησης

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

3,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση ΛεμεσούΜηνιαία Ζήτηση Γερμ/γειαςΜηνιαία Ζήτηση Λεμεσού - Γερμ/γειαςΕλάχιστη Μηνιαία Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜέγιστη Μηνιάια Παραγωγή ΑφαλατωμένουΜηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Λσου - Γερμ/γειας (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 23: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3



Πίνακας 28: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Αποτελέσματα Ανάλυσης Μηνιαίας Παραγωγής και Αποθήκευσης Αφαλατωμένου νερού, & Έλλειμμα Κάλυψης Ζήτησης σε m3

Έτος Μήνας





Μέγιστη Μηνιαία

Δυνατότητα Παραγωγής

Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου

Νερού


Νερού


Αφαλατωμένο το οποίο δεν καλύπτεται ούτε από τις μέγιστες ποσότητες και του αποθηκευμένου

αφαλατωμένου νερού




Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου

Νερού

Έλλειμμα Ζήτησης το οποίο δεν

καλύπτεται ούτε από την απευθείας παραγωγή ή από το αποθηκευμένο αφαλατωμένο

νερό

Μηνιαία Μέγιστη Δυνατή Παραγωγή


1 1,281,991 0 0 1,281,991 0 0 1,281,991 0 2 1,205,353 0 0 1,205,353 0 0 1,205,353 0 3 1,408,245 0 0 1,408,245 0 0 1,408,245 0 4 1,424,449 0 0 1,424,449 0 0 1,424,449 0 5 1,614,968 0 0 1,614,968 0 0 1,614,968 0 6 1,780,771 0 0 1,780,771 0 0 1,780,771 0 7 1,927,992 0 0 1,927,992 0 0 1,927,992 0 8 1,908,223 0 0 1,908,223 0 0 1,908,223 0 9 1,772,941 0 0 1,772,941 0 0 1,772,941 0

10 1,597,229 0 0 1,597,229 0 0 1,597,229 0 11 1,344,579 0 0 1,344,579 0 0 1,344,579 0

2005

12 1,365,381

18,632,121

0 0 1,365,381 0 0 1,365,381 0 1 1,286,649 0 0 1,286,649 0 0 1,286,649 0 2 1,196,527 0 0 1,196,527 0 0 1,196,527 0 3 1,400,337 0 0 1,400,337 0 0 1,400,337 0 4 1,415,664 0 0 1,415,664 0 0 1,415,664 0 5 1,602,918 0 0 1,602,918 0 0 1,602,918 0 6 1,754,600 0 0 1,754,600 0 0 1,754,600 0 7 1,851,930 0 0 1,851,930 0 0 1,851,930 0 8 1,799,064 0 0 1,799,064 0 0 1,799,064 0 9 1,685,130 0 0 1,685,130 0 0 1,685,130 0

10 1,659,418 0 0 1,659,418 0 0 1,659,418 0

2006

11 1,405,172

18,483,426

0 0 1,405,172 0 0 1,405,172 0




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



12 1,426,016 0 0 1,426,016 0 0 1,426,016 0 1 1,257,035 0 0 1,257,035 0 0 1,257,035 0 2 1,167,976 0 0 1,167,976 0 0 1,167,976 0 3 1,367,110 0 0 1,367,110 0 0 1,367,110 0 4 1,382,012 0 0 1,382,012 0 0 1,382,012 0 5 1,564,653 0 0 1,564,653 0 0 1,564,653 0 6 1,711,717 0 0 1,711,717 0 0 1,711,717 0 7 1,802,945 0 0 1,802,945 0 0 1,802,945 0 8 1,748,767 0 0 1,748,767 0 0 1,748,767 0 9 1,639,128 0 0 1,639,128 0 0 1,639,128 0

10 1,625,542 0 0 1,625,542 0 0 1,625,542 0 11 1,377,096 0 0 1,377,096 0 0 1,377,096 0

2007

12 1,397,458

18,041,440

0 0 1,397,458 0 0 1,397,458 0 1 1,290,647 0 0 1,290,647 0 0 1,290,647 0 2 1,199,206 0 0 1,199,206 0 0 1,199,206 0 3 1,403,664 0 0 1,403,664 0 0 1,403,664 0 4 1,418,966 0 0 1,418,966 0 0 1,418,966 0 5 1,606,490 0 0 1,606,490 0 0 1,606,490 0 6 1,757,486 0 0 1,757,486 0 0 1,757,486 0 7 1,851,153 0 0 1,851,153 0 0 1,851,153 0 8 1,795,527 0 0 1,795,527 0 0 1,795,527 0 9 1,682,956 0 0 1,682,956 0 0 1,682,956 0

2008

10 1,669,007

18,523,844

0 0 1,669,007 0 0 1,669,007 0




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



11 1,413,918 0 0 1,413,918 0 0 1,413,918 0 12 1,434,825 0 0 1,434,825 0 0 1,434,825 0 1 413,732 0 0 413,732 0 0 413,732 912,500 2 319,770 0 0 319,770 0 0 319,770 912,500 3 529,866 0 0 529,866 0 0 529,866 912,500 4 545,589 0 0 545,589 0 0 545,589 912,500 5 738,283 0 0 738,283 0 0 738,283 912,500 6 893,443 0 0 893,443 0 0 893,443 912,500 7 989,693 0 0 989,693 0 0 989,693 912,500 8 932,532 0 0 932,532 0 0 932,532 912,500 9 816,858 0 0 816,858 0 0 816,858 912,500

10 802,524 0 0 802,524 0 0 802,524 912,500 11 540,402 0 0 540,402 0 0 540,402 912,500

2009

12 561,885

8,084,577

0 0 561,885 0 0 561,885 912,500 1 449,317 0 0 449,317 0 0 449,317 912,500 2 352,834 0 0 352,834 0 0 352,834 912,500 3 568,567 0 0 568,567 0 0 568,567 912,500 4 584,712 0 0 584,712 0 0 584,712 912,500 5 782,577 0 0 782,577 0 0 782,577 912,500 6 941,900 0 0 941,900 0 0 941,900 912,500 7 1,040,732 0 0 1,040,732 0 0 1,040,732 912,500 8 982,038 0 0 982,038 0 0 982,038 912,500

2010

9 863,260

8,595,310

0 0 863,260 0 0 863,260 912,500




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



10 848,542 0 0 848,542 0 0 848,542 912,500 11 579,386 0 0 579,386 0 0 579,386 912,500 12 601,446 0 0 601,446 0 0 601,446 912,500 1 484,902 0 0 484,902 0 0 484,902 912,500 2 385,899 0 0 385,899 0 0 385,899 912,500 3 607,268 0 0 607,268 0 0 607,268 912,500 4 623,835 0 0 623,835 0 0 623,835 912,500 5 826,871 0 0 826,871 0 0 826,871 912,500 6 990,356 0 0 990,356 0 0 990,356 912,500 7 1,091,771 0 0 1,091,771 0 0 1,091,771 912,500 8 1,031,543 0 0 1,031,543 0 0 1,031,543 912,500 9 909,662 0 0 909,662 0 0 909,662 912,500

10 894,559 0 0 894,559 0 0 894,559 912,500 11 618,370 0 0 618,370 0 0 618,370 912,500

2011

12 641,006

9,106,044

0 0 641,006 0 0 641,006 912,500 1 216,321 0 0 216,321 0 0 216,321 1,216,667 2 114,796 0 0 114,796 0 0 114,796 1,216,667 3 341,803 0 0 341,803 0 0 341,803 1,216,667 4 358,792 0 0 358,792 0 0 358,792 1,216,667 5 566,998 0 0 566,998 0 0 566,998 1,216,667 6 734,646 0 0 734,646 0 0 734,646 1,216,667 7 838,644 0 0 838,644 0 0 838,644 1,216,667

2012

8 776,882

5,966,777

0 0 776,882 0 0 776,882 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



9 651,897 0 0 651,897 0 0 651,897 1,216,667 10 636,410 0 0 636,410 0 0 636,410 1,216,667 11 353,188 0 0 353,188 0 0 353,188 1,216,667 12 376,400 0 0 376,400 0 0 376,400 1,216,667 1 251,906 0 0 251,906 0 0 251,906 1,216,667 2 147,860 0 0 147,860 0 0 147,860 1,216,667 3 380,505 0 0 380,505 0 0 380,505 1,216,667 4 397,915 0 0 397,915 0 0 397,915 1,216,667 5 611,291 0 0 611,291 0 0 611,291 1,216,667 6 783,103 0 0 783,103 0 0 783,103 1,216,667 7 889,683 0 0 889,683 0 0 889,683 1,216,667 8 826,388 0 0 826,388 0 0 826,388 1,216,667 9 698,299 0 0 698,299 0 0 698,299 1,216,667

10 682,427 0 0 682,427 0 0 682,427 1,216,667 11 392,172 0 0 392,172 0 0 392,172 1,216,667

2013

12 415,960

6,477,510

0 0 415,960 0 0 415,960 1,216,667 1 287,492 0 0 287,492 0 0 287,492 1,216,667 2 180,924 0 0 180,924 0 0 180,924 1,216,667 3 419,206 0 0 419,206 0 0 419,206 1,216,667 4 437,038 0 0 437,038 0 0 437,038 1,216,667 5 655,585 0 0 655,585 0 0 655,585 1,216,667 6 831,560 0 0 831,560 0 0 831,560 1,216,667

2014

7 940,723

6,988,243

0 0 940,723 0 0 940,723 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



8 875,894 0 0 875,894 0 0 875,894 1,216,667 9 744,701 0 0 744,701 0 0 744,701 1,216,667

10 728,444 0 0 728,444 0 0 728,444 1,216,667 11 431,156 0 0 431,156 0 0 431,156 1,216,667 12 455,521 0 0 455,521 0 0 455,521 1,216,667 1 323,077 0 0 323,077 0 0 323,077 1,216,667 2 213,988 0 0 213,988 0 0 213,988 1,216,667 3 457,907 0 0 457,907 0 0 457,907 1,216,667 4 476,162 0 0 476,162 0 0 476,162 1,216,667 5 699,878 0 0 699,878 0 0 699,878 1,216,667 6 880,017 0 0 880,017 0 0 880,017 1,216,667 7 991,762 0 0 991,762 0 0 991,762 1,216,667 8 925,399 0 0 925,399 0 0 925,399 1,216,667 9 791,103 0 0 791,103 0 0 791,103 1,216,667

10 774,462 0 0 774,462 0 0 774,462 1,216,667 11 470,140 0 0 470,140 0 0 470,140 1,216,667

2015

12 495,081

7,498,977

0 0 495,081 0 0 495,081 1,216,667 1 358,662 0 0 358,662 0 0 358,662 1,216,667 2 247,052 0 0 247,052 0 0 247,052 1,216,667 3 496,609 0 0 496,609 0 0 496,609 1,216,667 4 515,285 0 0 515,285 0 0 515,285 1,216,667 5 744,172 0 0 744,172 0 0 744,172 1,216,667

2016

6 928,474

8,009,710

0 0 928,474 0 0 928,474 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



7 1,042,802 0 0 1,042,802 0 0 1,042,802 1,216,667 8 974,905 0 0 974,905 0 0 974,905 1,216,667 9 837,505 0 0 837,505 0 0 837,505 1,216,667

10 820,479 0 0 820,479 0 0 820,479 1,216,667 11 509,124 0 0 509,124 0 0 509,124 1,216,667 12 534,642 0 0 534,642 0 0 534,642 1,216,667 1 394,247 0 0 394,247 0 0 394,247 1,216,667 2 280,117 0 0 280,117 0 0 280,117 1,216,667 3 535,310 0 0 535,310 0 0 535,310 1,216,667 4 554,408 0 0 554,408 0 0 554,408 1,216,667 5 788,466 0 0 788,466 0 0 788,466 1,216,667 6 976,931 0 0 976,931 0 0 976,931 1,216,667 7 1,093,841 0 0 1,093,841 0 0 1,093,841 1,216,667 8 1,024,411 0 0 1,024,411 0 0 1,024,411 1,216,667 9 883,906 0 0 883,906 0 0 883,906 1,216,667

10 866,496 0 0 866,496 0 0 866,496 1,216,667 11 548,108 0 0 548,108 0 0 548,108 1,216,667

2017

12 574,202

8,520,443

0 0 574,202 0 0 574,202 1,216,667 1 429,833 0 0 429,833 0 0 429,833 1,216,667 2 313,181 0 0 313,181 0 0 313,181 1,216,667 3 574,011 0 0 574,011 0 0 574,011 1,216,667 4 593,531 0 0 593,531 0 0 593,531 1,216,667

2018

5 832,759

9,031,176

0 0 832,759 0 0 832,759 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



6 1,025,387 0 0 1,025,387 0 0 1,025,387 1,216,667 7 1,144,880 0 0 1,144,880 0 0 1,144,880 1,216,667 8 1,073,916 0 0 1,073,916 0 0 1,073,916 1,216,667 9 930,308 0 0 930,308 0 0 930,308 1,216,667

10 912,514 0 0 912,514 0 0 912,514 1,216,667 11 587,092 0 0 587,092 0 0 587,092 1,216,667 12 613,763 0 0 613,763 0 0 613,763 1,216,667 1 465,418 0 0 465,418 0 0 465,418 1,216,667 2 346,245 0 0 346,245 0 0 346,245 1,216,667 3 612,713 0 0 612,713 0 0 612,713 1,216,667 4 632,655 0 0 632,655 0 0 632,655 1,216,667 5 877,053 0 0 877,053 0 0 877,053 1,216,667 6 1,073,844 0 0 1,073,844 0 0 1,073,844 1,216,667 7 1,195,920 0 0 1,195,920 0 0 1,195,920 1,216,667 8 1,123,422 0 0 1,123,422 0 0 1,123,422 1,216,667 9 976,710 0 0 976,710 0 0 976,710 1,216,667

10 958,531 0 0 958,531 0 0 958,531 1,216,667 11 626,076 0 0 626,076 0 0 626,076 1,216,667

2019

12 653,323

9,541,910

0 0 653,323 0 0 653,323 1,216,667 1 501,003 0 0 501,003 0 0 501,003 1,216,667 2 379,309 0 0 379,309 0 0 379,309 1,216,667 3 651,414 0 0 651,414 0 0 651,414 1,216,667

2020

4 671,778

10,052,643

0 0 671,778 0 0 671,778 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



5 921,346 0 0 921,346 0 0 921,346 1,216,667 6 1,122,301 0 0 1,122,301 0 0 1,122,301 1,216,667 7 1,246,959 0 0 1,246,959 0 0 1,246,959 1,216,667 8 1,172,928 0 0 1,172,928 0 0 1,172,928 1,216,667 9 1,023,112 0 0 1,023,112 0 0 1,023,112 1,216,667

10 1,004,548 0 0 1,004,548 0 0 1,004,548 1,216,667 11 665,060 0 0 665,060 0 0 665,060 1,216,667 12 692,884 0 0 692,884 0 0 692,884 1,216,667 1 536,588 0 0 536,588 0 0 536,588 1,216,667 2 412,373 0 0 412,373 0 0 412,373 1,216,667 3 690,115 0 0 690,115 0 0 690,115 1,216,667 4 710,901 0 0 710,901 0 0 710,901 1,216,667 5 965,640 0 0 965,640 0 0 965,640 1,216,667 6 1,170,758 0 0 1,170,758 0 0 1,170,758 1,216,667 7 1,297,998 0 0 1,297,998 0 0 1,297,998 1,216,667 8 1,222,433 0 0 1,222,433 0 0 1,222,433 1,216,667 9 1,069,514 0 0 1,069,514 0 0 1,069,514 1,216,667

10 1,050,565 0 0 1,050,565 0 0 1,050,565 1,216,667 11 704,044 0 0 704,044 0 0 704,044 1,216,667

2021

12 732,444

10,563,376

0 0 732,444 0 0 732,444 1,216,667 1 572,174 0 0 572,174 0 0 572,174 1,216,667 2 445,437 0 0 445,437 0 0 445,437 1,216,667

2022

3 728,817

11,074,109

0 0 728,817 0 0 728,817 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



4 750,024 0 0 750,024 0 0 750,024 1,216,667 5 1,009,934 0 0 1,009,934 0 0 1,009,934 1,216,667 6 1,219,215 0 0 1,219,215 0 0 1,219,215 1,216,667 7 1,349,038 0 0 1,349,038 0 0 1,349,038 1,216,667 8 1,271,939 0 0 1,271,939 0 0 1,271,939 1,216,667 9 1,115,916 0 0 1,115,916 0 0 1,115,916 1,216,667

10 1,096,583 0 0 1,096,583 0 0 1,096,583 1,216,667 11 743,028 0 0 743,028 0 0 743,028 1,216,667 12 772,005 0 0 772,005 0 0 772,005 1,216,667 1 607,759 0 0 607,759 0 0 607,759 1,216,667 2 478,501 0 0 478,501 0 0 478,501 1,216,667 3 767,518 0 0 767,518 0 0 767,518 1,216,667 4 789,148 0 0 789,148 0 0 789,148 1,216,667 5 1,054,227 0 0 1,054,227 0 0 1,054,227 1,216,667 6 1,267,671 0 0 1,267,671 0 0 1,267,671 1,216,667 7 1,400,077 0 0 1,400,077 0 0 1,400,077 1,216,667 8 1,321,445 0 0 1,321,445 0 0 1,321,445 1,216,667 9 1,162,318 0 0 1,162,318 0 0 1,162,318 1,216,667

10 1,142,600 0 0 1,142,600 0 0 1,142,600 1,216,667 11 782,012 0 0 782,012 0 0 782,012 1,216,667

2023

12 811,565

11,584,842

0 0 811,565 0 0 811,565 1,216,667 1 643,344 0 0 643,344 0 0 643,344 1,216,667 2024

2 511,565

12,095,576

0 0 511,565 0 0 511,565 1,216,667




Έτος Μήνας








Νερού


Νερού








Νερού



νερό



3 806,220 0 0 806,220 0 0 806,220 1,216,667 4 828,271 0 0 828,271 0 0 828,271 1,216,667 5 1,098,521 0 0 1,098,521 0 0 1,098,521 1,216,667 6 1,316,128 0 0 1,316,128 0 0 1,316,128 1,216,667 7 1,451,117 0 0 1,451,117 0 0 1,451,117 1,216,667 8 1,370,950 0 0 1,370,950 0 0 1,370,950 1,216,667 9 1,208,720 0 0 1,208,720 0 0 1,208,720 1,216,667

10 1,188,617 0 0 1,188,617 0 0 1,188,617 1,216,667 11 820,997 0 0 820,997 0 0 820,997 1,216,667 12 851,126 0 0 851,126 0 0 851,126 1,216,667 1 678,930 0 0 678,930 0 0 678,930 1,216,667

2 544,629 0 0 544,629 0 0 544,629 1,216,667

3 844,921 0 0 844,921 0 0 844,921 1,216,667

4 867,394 0 0 867,394 0 0 867,394 1,216,667

5 1,142,814 0 0 1,142,814 0 0 1,142,814 1,216,667

6 1,364,585 0 0 1,364,585 0 0 1,364,585 1,216,667

7 1,502,156 0 0 1,502,156 0 0 1,502,156 1,216,667

8 1,420,456 0 0 1,420,456 0 0 1,420,456 1,216,667

9 1,255,122 0 0 1,255,122 0 0 1,255,122 1,216,667

10 1,234,635 0 0 1,234,635 0 0 1,234,635 1,216,667

11 859,981 0 0 859,981 0 0 859,981 1,216,667

2025

12 890,686

12,606,309

0 0 890,686 0 0 890,686 1,216,667



ΚΣΥ Λεμεσού - Γερμασόγειας: Μέγιστη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Ζήτηση που δεν καλύπτεται από αφαλατωμένο μέχρι το 2025

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,00020

05

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

ΜΗΝΙΑΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΔΥΝΑΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΑΛΑΤΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ

Μηνιαία Συναθροιστική Δυνατότητα Αποθήκευσης Επιπρόσθετου Αφαλατωμένου Νερού


Διάγραμμα 24: ΚΣΥ Λεμεσού_Υδροφορέα Γερμασόγειας: Μέγιστη Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτηση που δεν

καλύπτεται από Αφαλάτωση μέχρι το 2025 σε m3




(ΖΑ’) με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ Λεμεσού –

Υδροφορέα Γερμασόγειας, όπως παρουσιάζονται πιο πάνω, διαπιστώνονται τα εξής:

• Κατά την μεταβατική Φάση Β’ αλλά και κατά την Φάση Γ΄(λειτουργία Μονάδας

Επισκοπής), η παραγωγή αφαλατωμένου νερού δεν καλύπτει την ζήτηση σε καμία

περίπτωση.




μεγαλύτερη από την μέγιστη μηνιαία δυνατή παραγωγή νερού από αφαλατώσεις,

έτσι συμπεραίνεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού

αφού όλη η παραγόμενη ποσότητα θα απορροφάται από το σύστημα, και ότι η

κάλυψη των αναγκών θα εξαρτάται πάντοτε και από την δυνητική παροχή των

συμβατικών πηγών.





ΚΣΥ.

2.4 ΚΣΥ Πάφου

Στα διαγράμματα και στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αποτελέσματα

των σεναρίων που μελετήθηκαν για το ΚΣΥ Πάφο. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά

φαίνεται ότι η παραγωγή αφαλατωμένου νερού από μόνη της υπερκαλύπτει τις ανάγκες

όπως παρουσιάζονται στα διάφορα σενάρια. Στην προκειμένη περίπτωση, ενδιαφέρον

παρουσιάζει η ανάλυση που γίνεται σε μηνιαία βάση, αφού ενώ σε ετήσια βάση φαίνεται

ότι η ο σχεδιασμός είναι υπερεκτιμημένος, λόγω της μεγάλης διακύμανσης /

εποχικότητας της ζήτησης σε νερό ύδρευσης, διαφαίνεται η ανάγκη ακόμη και

αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού προς κάλυψη των καλοκαιρινών αναγκών από το

2014 και έπειτα.



Πίνακας 29: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 8,761,908 7,764,795 0 8,761,908 -997,114 0 -997,114 2009 9,003,489 7,764,795 6,570,000 2,433,489 5,331,306 0 5,331,306 2010 9,245,069 7,764,795 6,570,000 2,675,069 5,089,725 0 5,089,725 2011 9,486,650 7,764,795 6,570,000 2,916,650 4,848,145 0 4,848,145 2012 9,728,230 7,764,795 6,570,000 3,158,230 4,606,565 0 4,606,565 2013 9,969,810 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 2,440,190 10,204,984 2014 10,211,391 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 2,198,609 9,963,404 2015 10,452,971 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,957,029 9,721,823 2016 10,694,552 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,715,448 9,480,243 2017 10,936,132 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,473,868 9,238,663 2018 11,177,713 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,232,287 8,997,082 2019 11,419,293 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 990,707 8,755,502 2020 11,660,873 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 749,127 8,513,921 2021 11,902,454 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 507,546 8,272,341 2022 12,144,034 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 265,966 8,030,760 2023 12,385,615 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 24,385 7,789,180 2024 12,627,195 7,764,795 12,410,000 217,195 7,547,600 0 7,547,600 2025 12,868,775 7,764,795 12,410,000 458,775 7,306,019 0 7,306,019

ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση Ζήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

12000000

14000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 25: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3



Πίνακας 30: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3


Παροχή από










Αφαλάτωση

Νερό που εξοικονομείται ή έλλειμμα ύδρευσης

2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 8,761,908 7,764,795 0 8,761,908 -997,114 0 -997,114 2009 9,003,489 7,764,795 6,570,000 2,433,489 5,331,306 0 5,331,306 2010 9,245,069 7,764,795 6,570,000 2,675,069 5,089,725 0 5,089,725 2011 9,486,650 7,764,795 6,570,000 2,916,650 4,848,145 0 4,848,145 2012 9,728,230 7,764,795 6,570,000 3,158,230 4,606,565 0 4,606,565 2013 9,969,810 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 2,440,190 10,204,984 2014 10,211,391 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 2,198,609 9,963,404 2015 10,452,971 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,957,029 9,721,823 2016 10,694,552 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,715,448 9,480,243 2017 10,936,132 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,473,868 9,238,663 2018 11,177,713 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 1,232,287 8,997,082 2019 11,419,293 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 990,707 8,755,502 2020 11,660,873 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 749,127 8,513,921 2021 11,902,454 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 507,546 8,272,341 2022 12,144,034 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 265,966 8,030,760 2023 12,385,615 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 24,385 7,789,180 2024 12,627,195 7,764,795 12,627,195 0 7,764,795 0 7,764,795 2025 12,868,775 7,764,795 12,868,775 0 7,764,795 0 7,764,795

ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση Ζήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

02000000400000060000008000000

100000001200000014000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Α Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής Β'Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 26: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 31: ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3

Έτος Ζήτηση Σενάριο Β'

Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 8,895,908 7,764,795 0 8,895,908 -1,131,114 0 -1,131,114 2009 9,338,488 7,764,795 6,570,000 2,768,488 4,996,306 0 4,996,306 2010 9,861,468 7,764,795 6,570,000 3,291,468 4,473,326 0 4,473,326 2011 10,464,848 7,764,795 6,570,000 3,894,848 3,869,946 0 3,869,946 2012 11,148,628 7,764,795 6,570,000 4,578,628 3,186,166 0 3,186,166 2013 11,912,808 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 497,192 8,261,987 2014 12,757,388 7,764,795 12,410,000 347,388 7,417,407 0 7,417,407 2015 13,682,367 7,764,795 12,410,000 1,272,367 6,492,427 0 6,492,427 2016 14,687,747 7,764,795 12,410,000 2,277,747 5,487,048 0 5,487,048 2017 15,773,526 7,764,795 12,410,000 3,363,526 4,401,269 0 4,401,269 2018 16,939,705 7,764,795 12,410,000 4,529,705 3,235,089 0 3,235,089 2019 18,186,285 7,764,795 12,410,000 5,776,285 1,988,510 0 1,988,510 2020 19,513,264 7,764,795 12,410,000 7,103,264 661,531 0 661,531 2021 20,920,643 7,764,795 12,410,000 8,510,643 -745,848 0 -745,848 2022 22,408,421 7,764,795 12,410,000 9,998,421 -2,233,627 0 -2,233,627 2023 23,976,600 7,764,795 12,410,000 11,566,600 -3,801,806 0 -3,801,806 2024 25,625,179 7,764,795 12,410,000 13,215,179 -5,450,384 0 -5,450,384 2025 27,354,157 7,764,795 12,410,000 14,944,157 -7,179,363 0 -7,179,363

ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Zήτησης και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

-7500000

0

7500000

15000000

22500000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Β Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής ΑΠερίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 27: ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 32: ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

Έργο Ζήτηση Σενάριο Β'

Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 8,895,908 7,764,795 0 8,895,908 -1,131,114 0 -1,131,114 2009 9,338,488 7,764,795 6,570,000 2,768,488 4,996,306 0 4,996,306 2010 9,861,468 7,764,795 6,570,000 3,291,468 4,473,326 0 4,473,326 2011 10,464,848 7,764,795 6,570,000 3,894,848 3,869,946 0 3,869,946 2012 11,148,628 7,764,795 6,570,000 4,578,628 3,186,166 0 3,186,166 2013 11,912,808 7,764,795 12,410,000 0 7,764,795 497,192 8,261,987 2014 12,757,388 7,764,795 12,757,388 0 7,764,795 0 7,764,795 2015 13,682,367 7,764,795 13,682,367 0 7,764,795 0 7,764,795 2016 14,687,747 7,764,795 14,600,000 87,747 7,677,048 0 7,677,048 2017 15,773,526 7,764,795 14,600,000 1,173,526 6,591,269 0 6,591,269 2018 16,939,705 7,764,795 14,600,000 2,339,705 5,425,089 0 5,425,089 2019 18,186,285 7,764,795 14,600,000 3,586,285 4,178,510 0 4,178,510 2020 19,513,264 7,764,795 14,600,000 4,913,264 2,851,531 0 2,851,531 2021 20,920,643 7,764,795 14,600,000 6,320,643 1,444,152 0 1,444,152 2022 22,408,421 7,764,795 14,600,000 7,808,421 -43,627 0 -43,627 2023 23,976,600 7,764,795 14,600,000 9,376,600 -1,611,806 0 -1,611,806 2024 25,625,179 7,764,795 14,600,000 11,025,179 -3,260,384 0 -3,260,384 2025 27,354,157 7,764,795 14,600,000 12,754,157 -4,989,363 0 -4,989,363

ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Ζήτησης και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3

Ζήτηση Σενάριο Β Αφαλάτωση Σενάριο Παραγωγής Β'Περίσσευμα από Συμβατικές Πηγές Περίσσευμα από Αφαλάτωση

Διάγραμμα 28: ΚΣΥ Πάφου: Εκθετική αύξηση Ζήτησης (ΖΒ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Πίνακας 33: ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ) σε m3

Έργο Ζήτηση Σενάριο Γ'

Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 7,444,893 7,444,893 0 7,444,893 0 0 0 2009 7,857,196 7,684,819 6,570,000 1,287,196 6,397,623 0 6,397,623 2010 8,016,646 7,684,819 6,570,000 1,446,646 6,238,173 0 6,238,173 2011 8,176,096 7,684,819 6,570,000 1,606,096 6,078,724 0 6,078,724 2012 8,335,545 7,684,819 6,570,000 1,765,545 5,919,274 0 5,919,274 2013 8,494,995 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,915,005 11,599,824 2014 8,654,445 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,755,555 11,440,374 2015 8,813,895 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,596,105 11,280,924 2016 8,973,345 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,436,655 11,121,475 2017 9,132,794 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,277,206 10,962,025 2018 9,292,244 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,117,756 10,802,575 2019 9,451,694 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,958,306 10,643,125 2020 9,611,144 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,798,856 10,483,675 2021 9,770,594 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,639,406 10,324,226 2022 9,930,043 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,479,957 10,164,776 2023 10,089,493 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,320,507 10,005,326 2024 10,248,943 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,161,057 9,845,876 2025 10,408,393 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,001,607 9,686,426

ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση με Αύξηση πληθυσμού και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

12000000

14000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 29: ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ελάχιστη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΑ)



Πίνακας 34: ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

Έργο Ζήτηση Σενάριο Γ'

Παροχή από










Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 7,124,124 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 7,636,532 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 8,533,728 0 0 0 2008 7,444,893 7,444,893 0 7,444,893 0 0 0 2009 7,857,196 7,684,819 6,570,000 1,287,196 6,397,623 0 6,397,623 2010 8,016,646 7,684,819 6,570,000 1,446,646 6,238,173 0 6,238,173 2011 8,176,096 7,684,819 6,570,000 1,606,096 6,078,724 0 6,078,724 2012 8,335,545 7,684,819 6,570,000 1,765,545 5,919,274 0 5,919,274 2013 8,494,995 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,915,005 11,599,824 2014 8,654,445 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,755,555 11,440,374 2015 8,813,895 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,596,105 11,280,924 2016 8,973,345 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,436,655 11,121,475 2017 9,132,794 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,277,206 10,962,025 2018 9,292,244 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 3,117,756 10,802,575 2019 9,451,694 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,958,306 10,643,125 2020 9,611,144 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,798,856 10,483,675 2021 9,770,594 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,639,406 10,324,226 2022 9,930,043 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,479,957 10,164,776 2023 10,089,493 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,320,507 10,005,326 2024 10,248,943 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,161,057 9,845,876 2025 10,408,393 7,684,819 12,410,000 0 7,684,819 2,001,607 9,686,426

ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση με Αύξηση πληθυσμού και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης

0

2000000

4000000

6000000

8000000

10000000

12000000

14000000

2005 2010 2015 2020 2025

Έτος

m3


Διάγραμμα 30: ΚΣΥ Πάφου: Αύξηση Ζήτησης σε συνάρτηση αύξησης πληθυσμού (ΖΓ) και Ανάλογη Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των σεναρίων φαίνεται ότι κατά το στάδιο της

λειτουργίας της Κινητής Μονάδας Αφαλάτωσης θα υπάρχει η ανάγκη συμπλήρωσης με

νερό από τις συμβατικές πηγές προς κάλυψη των αναγκών. Κατά το στάδιο λειτουργίας

της χερσαίας μονάδας αφαλάτωσης (Φάση Γ’) θα παρατηρηθεί πλεόνασμα

αφαλατωμένου νερού. Συγκεκριμένα, στο σενάριο ΖΑ’, ακόμη και με το σενάριο ΠΑ

παρουσιάζεται περίσσευμα αφαλατωμένου νερού μέχρι και το 2024. Ενδιαφέρον

παρουσιάζει το γεγονός ότι ακόμη και με το ακραίο σενάριο της εκθετικής αύξησης της

ζήτησης (ΖΒ’) η ζήτηση θα καλύπτεται μέχρι το 2021 με την ελάχιστη παραγωγή

αφαλατωμένου νερού (ΠΑ), και μέχρι και το 2022 με την μέγιστη παραγωγή

αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’). Στο σενάριο ΖΓ, παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα

πλεονάσματα αφαλατωμένου νερού. Δικαιολογημένα, μπορεί να λεχθεί ότι ο σχεδιασμός

των αφαλατώσεων για το ΚΣΥ Πάφου, υπερκαλύπτει τον στόχο της πλήρους

απεξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες, βάση του υφιστάμενου σχεδιασμού.


Σενάριο ΖΑ – ΠΒ’, το οποίο εκτιμάται ως και το πιθανότερο, όπου διαφαίνεται ότι κατά

το διάστημα 2013 – 2023 ο στόχος πλήρους απεξάρτησης επιτυγχάνεται ακόμη και με

τις ελάχιστες ποσότητες παραγωγής αφαλατωμένου νερού, ενώ από το 2023 και έπειτα

θα απαιτούνται σταδιακά αυξημένες ποσότητες αφαλάτωσης που τουλάχιστον μέχρι το

2025 θα είναι δυνατόν να παραχθούν. Επίσης σημειώνεται ότι για την περίοδο 2013 –

2023 θα παρουσιάζεται και πλεόνασμα νερού αφαλάτωσης το οποίο θα πρέπει να

αποθηκεύεται.



2007, εξετάζοντας με αυτόν τον τρόπο και κατά πόσο η εποχιακή διακύμανση της

ζήτησης επηρεάζει τον στόχο πλήρης απεξάρτησης και ικανοποίησης των αναγκών

ύδρευσης από τις μονάδες αφαλάτωσης κατά την περίοδο μέγιστης ζήτησης.

Στα Διάγραμμα 32 παρουσιάζεται η ποσοστιαία μηνιαία διακύμανση της ζήτησης νερού

για το ΚΣΥ Πάφου βάσει των πραγματικών μηνιαίων καταναλώσεων για τα έτη 2005 -

2007. Όπως φαίνεται η εποχιακή διακύμανση του ΚΣΥ Πάφου είναι η μεγαλύτερη

(αύξηση μέχρι και πάνω από 40% της μέσης μηνιαίας κατά τον Αύγουστο) σε σχέση με

τα υπόλοιπα ΚΣΥ, κάτι αναμενόμενο λόγω της μεγάλης τουριστικής δραστηριότητας που

παρουσιάζεται στην περιοχή που καλύπτεται. Αυτή η εποχικότητα, διατηρείται σταθερή

κατά την ανάλυση της αύξησης της ζήτησης και ελέγχεται στην συνέχεια σε σχέση με

την ελάχιστη και μέγιστη δυνατή παραγωγή αφαλατωμένου νερού, όπως παρουσιάζεται

στους Πίνακες 36 και 37, και Διαγράμματα 33 και 34, στην συνέχεια.



Πίνακας 35: ΚΣΥ Πάφου: Πιθανότερο Σενάριο - Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3

ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης














Παροχή από





Πηγών




Αφαλάτωση


2005 7,124,124 7,124,124 0 0 0 7,124,124 7,124,124 0 0 0 0 2006 7,636,532 7,636,532 0 0 0 7,636,532 7,636,532 0 0 0 0 2007 8,533,728 8,533,728 0 0 0 8,533,728 8,533,728 0 0 0 0 2008 8,761,908 7,764,795 0 0 0 8,761,908 8,761,908 0 -997,114 0 -997,114 2009 9,003,489 7,764,795 6,570,000 6,570,000 6,570,000 2,433,489 2,433,489 0 5,331,306 0 5,331,306 2010 9,245,069 7,764,795 6,570,000 6,570,000 6,570,000 2,675,069 2,675,069 0 5,089,725 0 5,089,725 2011 9,486,650 7,764,795 6,570,000 6,570,000 6,570,000 2,916,650 2,916,650 0 4,848,145 0 4,848,145 2012 9,728,230 7,764,795 6,570,000 6,570,000 6,570,000 3,158,230 3,158,230 0 4,606,565 0 4,606,565 2013 9,969,810 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 2,440,190 10,204,984 2014 10,211,391 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 2,198,609 9,963,404 2015 10,452,971 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 1,957,029 9,721,823 2016 10,694,552 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 1,715,448 9,480,243 2017 10,936,132 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 1,473,868 9,238,663 2018 11,177,713 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 1,232,287 8,997,082 2019 11,419,293 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 990,707 8,755,502 2020 11,660,873 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 749,127 8,513,921 2021 11,902,454 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 507,546 8,272,341 2022 12,144,034 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 265,966 8,030,760 2023 12,385,615 7,764,795 12,410,000 12,410,000 14,600,000 0 0 0 7,764,795 24,385 7,789,180 2024 12,627,195 7,764,795 12,410,000 12,627,195 14,600,000 0 0 0 7,764,795 0 7,764,795 2025 12,868,775 7,764,795 12,410,000 12,868,775 14,600,000 0 0 0 7,764,795 0 7,764,795



ΚΣΥ Πάφου: Σενάριο Γραμμικής Αύξησης Ζήτησης και Αναλογικής Παραγωγής Αφαλάτωσης

0

2,500,000

5,000,000

7,500,000

10,000,000

12,500,000

15,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

m3


Διάγραμμα 31: ΚΣΥ Πάφου: Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Αναλογική Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



ΚΣΥ Πάφου: % της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης

0.50

0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

1.30

1.40

1.50


Μήνας

% της

μέσης


σης

Διάγραμμα 32: ΚΣΥ Πάφου: Μηνιαία Απόκλιση από μέση Μηνιαία Κατανάλωση

(μ.ο. 2005 – 2007)



Πίνακας 36: ΚΣΥ Πάφου: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’)



ΚΣΥ Πάφου: Σύγκριση Μηνιαίας Παραγωγής Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτησης

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

1,800,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση Πάφου Ελάχιστη Μηνιαία Παραγωγή Αφαλατωμένου

Μέγιστη Μηνιάια Παραγωγή Αφαλατωμένου Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Πάφου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Διάγραμμα 33: ΚΣΥ Πάφου: Μηνιαία Γραμμική Αύξηση Ζήτησης (ΖΑ) και Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης (ΠΒ’) σε m3



Πίνακας 37: ΚΣΥ Πάφου: Αποτελέσματα Ανάλυσης Μηνιαίας Παραγωγής και Αποθήκευσης Αφαλατωμένου νερού, & Έλλειμμα Κάλυψης Ζήτησης σε m3

ΚΣΥ Πάφου

Έτος ΜήναςΕτήσιο

Έλλειμμα Ζήτησης από Αφαλατωμένο




Νερού

Μηνιαία Συναθροιστική Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού (λόγω ελάχιστου κριτηρίου

παραγωγής)





παραγωγής)


καλύπτεται ούτε από την απευθείας παραγωγή ή από το αποθηκευμένο αφαλατωμένο νερό

Μηνιαία Παραγωγή

Αφαλάτωσης ΚΣΥ Πάφου

(Σενάριο Παραγωγής

Β')

1 0 0 468,288 0 468,288 0 2 0 0 459,709 0 459,709 0 3 0 0 533,555 0 533,555 0 4 0 0 540,850 0 540,850 0 5 0 0 616,261 0 616,261 0 6 0 0 698,473 0 698,473 0 7 0 0 826,390 0 826,390 0 8 0 0 867,723 0 867,723 0 9 0 0 786,196 0 786,196 0

10 0 0 500,538 0 500,538 0 11 0 0 409,247 0 409,247 0

2005

12

7,124,124

0 0 416,894 0 416,894 0 1 0 0 501,970 0 501,970 0 2 0 0 492,774 0 492,774 0 3 0 0 571,931 0 571,931 0 4 0 0 579,751 0 579,751 0 5 0 0 660,586 0 660,586 0 6 0 0 748,711 0 748,711 0 7 0 0 885,829 0 885,829 0

2006

8

7,636,532

0 0 930,135 0 930,135 0



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

9 0 0 842,744 0 842,744 0 10 0 0 536,539 0 536,539 0 11 0 0 438,682 0 438,682 0 12 0 0 446,879 0 446,879 0 1 0 0 560,945 0 560,945 0 2 0 0 550,669 0 550,669 0 3 0 0 639,126 0 639,126 0 4 0 0 647,864 0 647,864 0 5 0 0 738,197 0 738,197 0 6 0 0 836,675 0 836,675 0 7 0 0 989,902 0 989,902 0 8 0 0 1,039,414 0 1,039,414 0 9 0 0 941,756 0 941,756 0

10 0 0 599,576 0 599,576 0 11 0 0 490,222 0 490,222 0

2007

12

8,533,728

0 0 499,382 0 499,382 0 1 0 0 575,944 0 575,944 0 2 0 0 565,393 0 565,393 0 3 0 0 656,215 0 656,215 0 4 0 0 665,187 0 665,187 0 5 0 0 757,935 0 757,935 0 6 0 0 859,047 0 859,047 0

2008

7

8,761,908

0 0 1,016,371 0 1,016,371 0



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

8 0 0 1,067,207 0 1,067,207 0 9 0 0 966,937 0 966,937 0

10 0 0 615,608 0 615,608 0 11 0 0 503,330 0 503,330 0 12 0 0 512,735 0 512,735 0 1 0 0 44,324 0 44,324 547,500 2 0 0 33,482 0 33,482 547,500 3 0 0 126,808 0 126,808 547,500 4 0 0 136,027 0 136,027 547,500 5 0 0 231,333 0 231,333 547,500 6 0 0 335,232 0 335,232 547,500 7 0 0 496,894 0 496,894 547,500 8 0 0 549,131 0 549,131 547,500 9 0 0 446,097 0 446,097 547,500

10 0 0 85,081 0 85,081 547,500 11 0 0 0 0 0 547,500

2009

12

2,433,489

0 0 0 0 0 547,500 1 0 0 60,203 0 60,203 547,500 2 0 0 49,071 0 49,071 547,500 3 0 0 144,901 0 144,901 547,500 4 0 0 154,368 0 154,368 547,500 5 0 0 252,230 0 252,230 547,500

2010

6

2,675,069

0 0 358,917 0 358,917 547,500



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

7 0 0 524,917 0 524,917 547,500 8 0 0 578,556 0 578,556 547,500 9 0 0 472,757 0 472,757 547,500

10 0 0 102,054 0 102,054 547,500 11 0 0 0 0 0 547,500 12 0 0 0 0 0 547,500 1 0 0 76,083 0 76,083 547,500 2 0 0 64,660 0 64,660 547,500 3 0 0 162,994 0 162,994 547,500 4 0 0 172,708 0 172,708 547,500 5 0 0 273,128 0 273,128 547,500 6 0 0 382,603 0 382,603 547,500 7 0 0 552,940 0 552,940 547,500 8 0 0 607,981 0 607,981 547,500 9 0 0 499,417 0 499,417 547,500

10 0 0 119,028 0 119,028 547,500 11 0 0 0 0 0 547,500

2011

12

2,916,650

0 0 7,646 0 7,646 547,500 1 0 0 91,963 0 91,963 547,500 2 0 0 80,248 0 80,248 547,500 3 0 0 181,087 0 181,087 547,500 4 0 0 191,048 0 191,048 547,500

2012

5

3,158,230

0 0 294,025 0 294,025 547,500



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

6 0 0 406,288 0 406,288 547,500 7 0 0 580,963 0 580,963 547,500 8 0 0 637,405 0 637,405 547,500 9 0 0 526,078 0 526,078 547,500

10 0 0 136,001 0 136,001 547,500 11 0 0 11,340 0 11,340 547,500 12 0 0 21,783 0 21,783 547,500 1 182,500 378,824 0 378,824 0 1,034,167 2 182,500 769,654 0 769,654 0 1,034,167 3 182,500 1,057,140 0 1,057,140 0 1,034,167 4 182,500 1,334,418 0 1,334,418 0 1,034,167 5 182,500 1,506,162 0 1,506,162 0 1,034,167 6 182,500 1,562,855 0 1,562,855 0 1,034,167 7 60,180 1,562,855 0 1,562,855 0 1,156,486 8 2,337 1,562,855 0 1,562,855 0 1,214,330 9 116,429 1,562,855 0 1,562,855 0 1,100,238

10 182,500 1,896,548 0 1,896,548 0 1,034,167 11 182,500 2,357,996 0 2,357,996 0 1,034,167

2013

12

0

182,500 2,808,743 0 2,808,743 0 1,034,167 1 182,500 3,287,672 0 3,287,672 0 1,034,167 2 182,500 3,849,853 0 3,849,853 0 1,034,167 3 182,500 4,271,039 0 4,271,039 0 1,034,167

2014

4

0

182,500 4,569,956 0 4,569,956 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

5 182,500 4,706,203 0 4,706,203 0 1,034,167 6 156,540 4,706,203 0 4,706,203 0 1,060,127 7 15,251 4,706,203 0 4,706,203 0 1,201,416 8 0 4,653,276 0 4,653,276 0 1,216,667 9 103,693 4,653,276 0 4,653,276 0 1,112,973

10 182,500 4,664,957 0 4,664,957 0 1,034,167 11 182,500 5,004,231 0 5,004,231 0 1,034,167 12 182,500 5,435,405 0 5,435,405 0 1,034,167 1 182,500 5,901,198 0 5,901,198 0 1,034,167 2 182,500 6,452,213 0 6,452,213 0 1,034,167 3 182,500 6,858,896 0 6,858,896 0 1,034,167 4 182,500 7,140,419 0 7,140,419 0 1,034,167 5 182,500 7,255,423 0 7,255,423 0 1,034,167 6 131,459 7,255,423 0 7,255,423 0 1,085,207 7 0 7,229,079 0 7,229,079 0 1,216,667 8 0 7,117,332 0 7,117,332 0 1,216,667 9 77,363 7,117,332 0 7,117,332 0 1,139,304

10 169,991 7,117,332 0 7,117,332 0 1,046,675 11 182,500 7,440,167 0 7,440,167 0 1,034,167

2015

12

0

182,500 7,857,075 0 7,857,075 0 1,034,167 1 182,500 8,309,732 0 8,309,732 0 1,034,167 2 182,500 8,849,581 0 8,849,581 0 1,034,167

2016

3

0

182,500 9,241,763 0 9,241,763 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

4 182,500 9,505,891 0 9,505,891 0 1,034,167 5 182,500 9,599,652 0 9,599,652 0 1,034,167 6 106,379 9,599,652 0 9,599,652 0 1,110,288 7 0 9,516,462 0 9,516,462 0 1,216,667 8 0 9,345,895 0 9,345,895 0 1,216,667 9 51,032 9,345,895 0 9,345,895 0 1,165,635

10 145,801 9,345,895 0 9,345,895 0 1,070,865 11 182,500 9,652,290 0 9,652,290 0 1,034,167 12 182,500 10,054,932 0 10,054,932 0 1,034,167 1 182,500 10,494,454 0 10,494,454 0 1,034,167 2 182,500 11,023,136 0 11,023,136 0 1,034,167 3 182,500 11,400,816 0 11,400,816 0 1,034,167 4 182,500 11,647,550 0 11,647,550 0 1,034,167 5 182,500 11,720,068 0 11,720,068 0 1,034,167 6 81,299 11,720,068 0 11,720,068 0 1,135,368 7 0 11,580,032 0 11,580,032 0 1,216,667 8 0 11,350,646 0 11,350,646 0 1,216,667 9 24,701 11,350,646 0 11,350,646 0 1,191,965

10 121,611 11,350,646 0 11,350,646 0 1,095,055 11 182,500 11,640,601 0 11,640,601 0 1,034,167

2017

12

0

182,500 12,028,978 0 12,028,978 0 1,034,167 1 182,500 12,455,363 0 12,455,363 0 1,034,167 2018 2

0 182,500 12,972,880 0 12,972,880 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

3 182,500 13,336,058 0 13,336,058 0 1,034,167 4 182,500 13,565,397 0 13,565,397 0 1,034,167 5 182,500 13,616,672 0 13,616,672 0 1,034,167 6 56,218 13,616,672 0 13,616,672 0 1,160,449 7 0 13,419,790 0 13,419,790 0 1,216,667 8 0 13,131,584 0 13,131,584 0 1,216,667 9 0 13,128,326 0 13,128,326 0 1,216,667

10 97,422 13,128,326 0 13,128,326 0 1,119,245 11 182,500 13,401,841 0 13,401,841 0 1,034,167 12 182,500 13,775,952 0 13,775,952 0 1,034,167 1 182,500 14,189,202 0 14,189,202 0 1,034,167 2 182,500 14,695,552 0 14,695,552 0 1,034,167 3 182,500 15,044,228 0 15,044,228 0 1,034,167 4 182,500 15,256,173 0 15,256,173 0 1,034,167 5 182,500 15,286,206 0 15,286,206 0 1,034,167 6 31,138 15,286,206 0 15,286,206 0 1,185,529 7 0 15,032,478 0 15,032,478 0 1,216,667 8 0 14,685,451 0 14,685,451 0 1,216,667 9 0 14,629,532 0 14,629,532 0 1,216,667

10 73,232 14,629,532 0 14,629,532 0 1,143,435 11 182,500 14,886,607 0 14,886,607 0 1,034,167

2019

12

0

182,500 15,246,453 0 15,246,453 0 1,034,167 2020 1 0 182,500 15,646,567 0 15,646,567 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

2 182,500 16,141,751 0 16,141,751 0 1,034,167 3 182,500 16,475,925 0 16,475,925 0 1,034,167 4 182,500 16,670,475 0 16,670,475 0 1,034,167 5 182,500 16,679,265 0 16,679,265 0 1,034,167 6 6,057 16,679,265 0 16,679,265 0 1,210,609 7 0 16,368,691 0 16,368,691 0 1,216,667 8 0 15,962,845 0 15,962,845 0 1,216,667 9 0 15,854,264 0 15,854,264 0 1,216,667

10 49,042 15,854,264 0 15,854,264 0 1,167,625 11 182,500 16,094,900 0 16,094,900 0 1,034,167 12 182,500 16,440,480 0 16,440,480 0 1,034,167 1 182,500 16,827,459 0 16,827,459 0 1,034,167 2 182,500 17,311,476 0 17,311,476 0 1,034,167 3 182,500 17,631,149 0 17,631,149 0 1,034,167 4 182,500 17,808,304 0 17,808,304 0 1,034,167 5 170,047 17,808,304 0 17,808,304 0 1,046,620 6 0 17,770,258 0 17,770,258 0 1,216,667 7 0 17,402,838 0 17,402,838 0 1,216,667 8 0 16,938,172 0 16,938,172 0 1,216,667 9 0 16,776,930 0 16,776,930 0 1,216,667

10 24,852 16,776,930 0 16,776,930 0 1,191,815 11 182,500 17,001,126 0 17,001,126 0 1,034,167

2021

12

0

182,500 17,332,441 0 17,332,441 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

1 182,500 17,706,283 0 17,706,283 0 1,034,167 2 182,500 18,179,135 0 18,179,135 0 1,034,167 3 182,500 18,484,305 0 18,484,305 0 1,034,167 4 182,500 18,644,067 0 18,644,067 0 1,034,167 5 148,804 18,644,067 0 18,644,067 0 1,067,863 6 0 18,555,859 0 18,555,859 0 1,216,667 7 0 18,131,593 0 18,131,593 0 1,216,667 8 0 17,608,108 0 17,608,108 0 1,216,667 9 0 17,394,204 0 17,394,204 0 1,216,667

10 662 17,394,204 0 17,394,204 0 1,216,005 11 182,500 17,601,961 0 17,601,961 0 1,034,167

2022

12

0

182,500 17,919,010 0 17,919,010 0 1,034,167 1 182,500 18,279,717 0 18,279,717 0 1,034,167 2 182,500 18,741,402 0 18,741,402 0 1,034,167 3 182,500 19,032,071 0 19,032,071 0 1,034,167 4 182,500 19,174,437 0 19,174,437 0 1,034,167 5 127,561 19,174,437 0 19,174,437 0 1,089,106 6 0 19,036,069 0 19,036,069 0 1,216,667 7 0 18,554,957 0 18,554,957 0 1,216,667 8 0 17,972,652 0 17,972,652 0 1,216,667 9 0 17,706,087 0 17,706,087 0 1,216,667

10 0 17,659,031 0 17,659,031 0 1,216,667

2023

11

0

182,500 17,850,348 0 17,850,348 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

12 182,500 18,153,131 0 18,153,131 0 1,034,167 1 182,500 18,500,702 0 18,500,702 0 1,034,167 2 182,500 18,951,221 0 18,951,221 0 1,034,167 3 182,500 19,227,388 0 19,227,388 0 1,034,167 4 182,500 19,352,360 0 19,352,360 0 1,034,167 5 106,318 19,352,360 0 19,352,360 0 1,110,349 6 0 19,163,832 0 19,163,832 0 1,216,667 7 0 18,625,874 0 18,625,874 0 1,216,667 8 0 17,984,749 0 17,984,749 0 1,216,667 9 0 17,665,522 0 17,665,522 0 1,216,667

10 0 17,570,087 0 17,570,087 0 1,216,667 11 182,500 17,744,963 0 17,744,963 0 1,034,167

2024

12

0

182,500 18,033,481 0 18,033,481 0 1,034,167 1 182,500 18,367,917 0 18,367,917 0 1,034,167 2 182,500 18,807,270 0 18,807,270 0 1,034,167 3 182,500 19,068,935 0 19,068,935 0 1,034,167 4 182,500 19,176,512 0 19,176,512 0 1,034,167 5 85,075 19,176,512 0 19,176,512 0 1,131,592 6 0 18,937,823 0 18,937,823 0 1,216,667 7 0 18,343,019 0 18,343,019 0 1,216,667 8 0 17,643,074 0 17,643,074 0 1,216,667

2025

9

0

0 17,271,186 0 17,271,186 0 1,216,667



ΚΣΥ Πάφου






Νερού


παραγωγής)





παραγωγής)






Β')

10 0 17,127,371 0 17,127,371 0 1,216,667 11 182,500 17,285,808 0 17,285,808 0 1,034,167 12 182,500 17,560,060 0 17,560,060 0 1,034,167



ΚΣΥ Πάφου: Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού & Αναγκαία Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού μέχρι το 2025

0

5,000,000

10,000,000

15,000,000

20,000,000

25,000,000

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

Μήνες

Μηνιαία Ζήτηση Πάφου

Μηνιαία Παραγωγή Αφαλάτωσης ΚΣΥ Πάφου (Σενάριο Παραγωγής Β')

Μηνιαία Συναθροιστική Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού (λόγω ελάχιστου κριτηρίου παραγωγής)


Διάγραμμα 34: ΚΣΥ Πάφου: Παραγωγή Αφαλατωμένου Νερού και Ζήτηση και Αποθήκευση Αφαλατωμένου Νερού μέχρι το 2025 σε m3




(ΖΑ’) με την μηνιαία παραγωγή αφαλατωμένου νερού (ΠΒ’) για το ΚΣΥ Πάφου, όπως

παρουσιάζονται πιο πάνω, διαπιστώνονται τα εξής:

• Παρουσιάζεται μεγάλη διακύμανση / εποχικότητα της ζήτησης νερού, με αποτέλεσμα

από το 2014 και έπειτα, τον χειμώνα η ζήτηση να είναι λιγότερη από την ελάχιστη

προβλεπόμενη παραγωγή νερού αφαλάτωσης, και το καλοκαίρι να είναι μεγαλύτερη

από την μέγιστη δυνατή παραγωγή.


ελάχιστα επίπεδα παραγωγής είναι αρκετή με την δυνατότητα αποθήκευσης κατά

τους χειμερινούς μήνες ποσότητας της τάξης μέχρι και του 1.8 εκατ. κυβ. μέτρων

(2013), να καλυφθεί η ζήτηση τουλάχιστον μέχρι και το 2025.





ΚΣΥ.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ...

Documents

Transcript of ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ...