ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

68
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ Μιλάμε για τους “κινητικά ανάπηρους” και αναγνωρίζουμε το γεγονός της έλλειψης δύναμής τους. Πιστεύουμε, πως η αδυναμία τους βασίζεται σε μία σειρά γεγονότων και βρίσκουμε τη λύση της στην ενδυνάμωσή τους: οι “κινητικά ανάπηροι” θα αποκτήσουν δύναμη μιλώντας οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Και αφού η ζωή του καθενός, όχι μόνο των “κινητικά αναπήρων”, οριοθετείται από τις ανάγκες των ατόμων, θεωρούμε πρωταρχικό μέλημά μας την καταγραφή των αναγκών των ατόμων με αναπηρία. Έτσι λοιπόν, η διερεύνηση της κατάστασης , μια συζήτηση μαζί τους, είναι αυτή που θα δείξει την πραγματική ζωή των “κινητικά αναπήρων” και φυσικά τώρα αυτοί οι ίδιοι θα μιλήσουν γι' αυτήν. Αναφερόμαστε σε έναν σύλλογο, μια ένωση των ατόμων με κινητική αναπηρία στην πόλη των Σερρών. Πρόκειται για μία ομάδα που έχει ταχθεί να προασπίσει τα συμφέροντα ατόμων που η ιδιαιτερότητά τους υπαγορεύει και ιδιαίτερες ανάγκες. Ετσι έχουμε τους “κινητικά ανάπηρους”, οι οποίοι διακρίνονται από κάποια κινητική αναπηρία. Αυτοί, ζώντας στον κόσμο, υπάρχουν δίπλα σε άτομα που διαφέρουν απ'αυτούς ως προς την κινητικότητα η οποία είναι απρόσκοπτη. Αυτοί, αποτελούν την πλειοψηφία, είναι τα άτομα χωρίς κάποιο φυσικό-σωματικό πρόβλημα. Άρα, είναι στα πλαίσια της κανονικότητας, είναι οι φυσιολογικοί με την έννοια του ότι είναι “αρτιμελείς”. Έτσι, αυτοί οι τελευταίοι κατασκευάζουν τον κόσμο στον οποίο ζουν, θεωρούμενοι ότι έχουν το προνόμιο της κανονικότητας. Θεωρούμε ότι πιστεύουν πως ο κόσμος πρέπει να έχει την κανονικότητά τους. Γι' αυτό και ο κόσμος των “αρτιμελών” είναι φτιαγμένος έτσι, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες τους και την άνετη κινητικότητά τους. Ο δικός τους κυρίαρχος κόσμος όμως, είναι αυτός που υπαγορεύει και τον κόσμο των “κινητικά αναπήρων” , αφού αυτός είναι μέσα στον πρώτο, περιλαμβάνεται ως ένα μικρό κομμάτι του και υπακούει στις νόρμες του. Δηλαδή, καθώς οι ανάγκες της κάθε ομάδας από τον κόσμο είναι διαφορετικές και η ιδιαιτερότητα των “κινητικά αναπήρων” περιλαμβάνεται στον κόσμο των “αρτιμελών” , φαίνεται πως αυτή η ιδιαιτερότητα

Transcript of ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Page 1: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ

Μιλάμε για τους “κινητικά ανάπηρους” και αναγνωρίζουμε το γεγονός της έλλειψης δύναμής τους. Πιστεύουμε, πως η αδυναμία τους βασίζεται σε μία σειρά γεγονότων και βρίσκουμε τη λύση της στην ενδυνάμωσή τους: οι “κινητικά ανάπηροι” θα αποκτήσουν δύναμη μιλώντας οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Και αφού η ζωή του καθενός, όχι μόνο των “κινητικά αναπήρων”, οριοθετείται από τις ανάγκες των ατόμων, θεωρούμε πρωταρχικό μέλημά μας την καταγραφή των αναγκών των ατόμων με αναπηρία. Έτσι λοιπόν, η διερεύνηση της κατάστασης , μια συζήτηση μαζί τους, είναι αυτή που θα δείξει την πραγματική ζωή των “κινητικά αναπήρων” και φυσικά τώρα αυτοί οι ίδιοι θα μιλήσουν γι' αυτήν.

Αναφερόμαστε σε έναν σύλλογο, μια ένωση των ατόμων με κινητική αναπηρία στην πόλη των Σερρών. Πρόκειται για μία ομάδα που έχει ταχθεί να προασπίσει τα συμφέροντα ατόμων που η ιδιαιτερότητά τους υπαγορεύει και ιδιαίτερες ανάγκες. Ετσι έχουμε τους “κινητικά ανάπηρους”, οι οποίοι διακρίνονται από κάποια κινητική αναπηρία.

Αυτοί, ζώντας στον κόσμο, υπάρχουν δίπλα σε άτομα που διαφέρουν απ'αυτούς ως προς την κινητικότητα η οποία είναι απρόσκοπτη. Αυτοί, αποτελούν την πλειοψηφία, είναι τα άτομα χωρίς κάποιο φυσικό-σωματικό πρόβλημα. Άρα, είναι στα πλαίσια της κανονικότητας, είναι οι φυσιολογικοί με την έννοια του ότι είναι “αρτιμελείς”.

Έτσι, αυτοί οι τελευταίοι κατασκευάζουν τον κόσμο στον οποίο ζουν, θεωρούμενοι ότι έχουν το προνόμιο της κανονικότητας. Θεωρούμε ότι πιστεύουν πως ο κόσμος πρέπει να έχει την κανονικότητά τους. Γι' αυτό και ο κόσμος των “αρτιμελών” είναι φτιαγμένος έτσι, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες τους και την άνετη κινητικότητά τους. Ο δικός τους κυρίαρχος κόσμος όμως, είναι αυτός που υπαγορεύει και τον κόσμο των “κινητικά αναπήρων”, αφού αυτός είναι μέσα στον πρώτο, περιλαμβάνεται ως ένα μικρό κομμάτι του και υπακούει στις νόρμες του. Δηλαδή, καθώς οι ανάγκες της κάθε ομάδας από τον κόσμο είναι διαφορετικές και η ιδιαιτερότητα των “κινητικά αναπήρων” περιλαμβάνεται στον κόσμο των “αρτιμελών”, φαίνεται πως αυτή η ιδιαιτερότητα των πρώτων ασθενεί και δε λαμβάνεται σοβαρά υπόψην. Οι “κινητικά ανάπηροι” είναι αόρατοι. Οι “αρτιμελείς” έχουν τη δύναμη να καθορίζουν τον κόσμο των “κινητικά αναπήρων”, μα στα μέτρα τους, ικανοποιώντας τις ανάγκες των πρώτων μέσα από τις δικές τους ανάγκες.

Ποιός είναι όμως ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων”και ποιές οι ανάγκες τους απέναντι στην εξουσία των “αρτιμελών”; Είναι ένας κόσμος που υπάρχει στην πραγματικότητα ή μια έννοια που κατασκευάζεται από το κυρίαρχο μέρος, τους “αρτιμελείς”;

Φαίνεται, πως εδώ μας ενδιαφέρει ο κόσμος των “κινητικά

Page 2: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

αναπήρων, και άρα μας ενδιαφέρει να διερευνήσουμε τις πραγματικές ανάγκες τους.

Μια διερεύνηση των αναγκών τους θα καθορίσει τον κόσμο τους για να έρθει στην επιφάνεια και να δειχθεί κατά πόσο είναι κατάλληλος ο καθορισμός του από τους “αρτιμελείς” που έχουν την εξουσία.

Ας δούμε τι γίνεται εδώ...

ΤΑ Α.Μ.Ε.Α. ΚΑΙ Η ΕΞΟΥΣΙΑ

Ο μικρός κύκλος είναι μέσα στο μεγάλο...φαίνεται, πως οι “κινητικά ανάπηροι” είναι μικροί, υπάρχουν-συμπεριλαμβάνονται στον κόσμο των “αρτιμελών”. Είναι σα να παρασιτούν μέσα σ' έναν κόσμο που δεν είναι δικός τους, δεν είναι φτιαγμένος γι'αυτούς. Και φυσικά δε γίνεται ο κόσμος ούτε να είναι φτιαγμένος για τους “κινητικά αναπήρους” ούτε για τους “αρτιμελείς”, αλλά μάλλον να είναι θεμελιωμένος στην αρμονική συνύπαρξη των δύο, να λαμβάνεται υπόψιν η ιδιαιτερότητα και των δύο, καθώς και οι δύο είναι μέλη του περιβάλλοντος, καθώς ο καθένας έχει διαφορετικές ανάγκες από αυτό, Κι από τη στιγμή που παρατηρούμε πως ο ένας κόσμος περιλαμβάνει τον άλλο, φαίνεται πως εδώ κάποιος απ' τους δύο, ο μεγαλύτερος, υπερισχύει, οπότε είναι δυνατότερος, οπότε έχει τα ηνία, οπότε κινεί τα νήματα. Κάποιου οι ανάγκες εξυπηρετούνται κατά βάση. Κάπου κρύβεται η εξουσία...

Τι συμβαίνει; Εδώ, ο κόσμος των “αρτιμελών” διεκδικεί την κανονικότητα, ένα χαρακτηριστικό που στερούνται οι “κινητικά ανάπηροι”, ενώ εξασφαλίζει η σωματική αρτιμέλεια που έχουν οι πρώτοι. Αυτή η σωματική ικανότητα μετατρέπεται σε δύναμη, μια εξουσία που κανονίζει τα της ζωής, γιατί μπορεί. Η σωματική ικανότητα μεταφράζεται σε ικανότητα στα πάντα, θεμελιώνει την κανονικότητα ως φυσιολογική, γίνεται δύναμη, εξουσία τελικά πάνω σε άτομα που ελλειπούν αυτής της σωματικής ικανότητας να κανονίζουν τη ζωή τους., γιατί αυτοί δεν μπορούν...Έτσι, καθίστανται ανίκανοι να επιληφθούν της ζωής τους και των όσων περιλαμβάνονται σ' αυτήν, στη συνέχεια είναι ανίκανοι να αναλάβουν ευθύνες γι' αυτήν, τελικά καθίστανται ανίκανοι ακόμη

Page 3: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

και να σκεφτούν γι' αυτήν, να σκεφτούν γενικά...Όλα παίρνουν τη μορφή της απλοποιημένης γενίκευσης, γιατί αυτή είναι η ακολουθία που βολεύει περισσότερο, η ακολουθία που εξυπηρετεί τα συμφέροντα αυτών που προέχουν. Έτσι δημιουργούνται τα Α.Μ.Ε.Α. από άλλους ερήμην τους, δηλαδή από αυτούς που έχουν το πάνω χέρι, κι εδώ μιλάμε για τους “αρτιμελείς”, που τώρα αυτοί κατέχουν την ικανότητα να αποφασίσουν γι' αυτούς, έχουν το προνόμιο της κανονικότητας. Έτσι ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων” δημιουργείται ως “παράρτημα” του κυρίαρχου, του κόσμου των “αρτιμελών”, γιατί οι τελευταίοι μόνο μπορούν να σκεφτούν -άρα σκέφτονται και γι' αυτούς που δεν μπορούν...οι “κινητικά ανάπηροι” δεν έχουν θέση στην κανονικότητα, είναι στο περιθώριο, ένα περιθώριο που είναι μόνο γι' αυτούς...κι αυτός είναι ο κόσμος τους!

Έτσι μιλάμε για ένα φτιαχτό κόσμο και αναφερόμαστε στον κόσμο των “κινητικά αναπήρων”. Είναι η κανονικότητα που φοράει το μανδύα της σωματικής αρτιμέλειας, συνοδεύει όλα τα υπόλοιπα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, που πρέπει να είναι κανονικάγια να υπάρχει η φυσιολογικότητα και να λειτουργεί σωστά η κοινωνία. Άρα, η σωματική αρτιμέλεια εξασφαλίζει την κανονικότητα και είναι αυτή που έχει το δικαίωμα να κανονίζει τα της ζωής ως κανονική σε όλα. Έτσι, κανονίζοντας τον κόσμο των “αρτιμελών”, λαμβάνουν υπόψην αυτήν την κανονικότητα και τις ανάγκες που δημιουργούνται απ' αυτήν. Οι “κινητικά ανάπηροι” είναι-θεωρούνται ανίκανοι να κανονίσουν τα του κόσμου, ακόμη και του προσωπικού τους, στερούμενοι των ικανοτήτων. Αυτοί όμως, κάπου υπάρχουν, έχουν τον δικό τους κόσμο, αυτό των “κινητικά αναπήρων”, που έχει τις δικές του ανάγκες αναφερόμενος σε ιδιαίτερα άτομα. Αυτοί όμως δεν έχουν την κανονικότητα να ρυθμίζουν τα της ζωής τους. Την ευθύνη την αναλαμβάνουν οι “σωματικά αρτιμελείς”, αυτοί έχουν θεμελιώσει και την ευθύνη. Άρα, έχουν και εξουσία πάνω τους -κάπου πρέπει να έχουν εξουσία, να υπερισχύουν. ..Γι' αυτό δημιουργούν ένα μικρό περιθώριο για τους “κινητικά ανάπηρους”, όπου θα ικανοποιούνται οι ανάγκες τους -γιατί έχουν κι αυτοί ιδιαίτερες ανάγκες. Δεν έχουν όμως αυτοί λόγο στις ανάγκες τους...τις κανονίζουν οι “σωματικά αρτιμελείς” που έχουν την κανονικότητα, το δικαίωμα, την εξουσία...Αφού όμως άλλοι κανονίζουν και τοποθετούν σε μία γωνία τους “κινητικά ανάπηρους”, έχουν δίκιο στις διευθετήσεις τους; Τα όσα κανονίζουν γι' αυτούς, ερήμην τους, ποιανού τις ανάγκες εξυπηρετούν; Των ιδίων, “σωματικά αρτιμελών”, ή των “κινητικά αναπήρων”; Μιλάμε εδ'ω τελικά για κοινωνικές κατασκευές;

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

α)Η πρώτη ομάδα αποτελείται από τρία άτομα-μέλη του

Page 4: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

συλλόγου, μέλη με εμπειρία συμμετοχής στο σύλλογο, 40 περίπου ετών. Μιλάμε με δύο άντρες και μία γυναίκα, με έναν από αυτούς να προέκυψε η αναπηρία τα τελευταία χρόνια και τους άλλους δύο να ανήκουν στην ομάδα των “κινητικά αναπήρων” από την αρχή της ζωής τους.

Η ερευνήτρια περιλαμβάνεται ως μέλος του συλλόγου, συμμετέχει και συντονίζει τη συζήτηση.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

Τα άτομα φαίνονται κουρασμένα από χρόνια συμμετοχής στο σύλλογο και μη επίτευξης στόχων που εξυπηρετούν τα ίδια, μα περιστροφής γύρω από πολιτικά κόμματα και εξουσίες. Γι' αυτό, ξεκινούν τη συζήτηση αναθερόμενοι στην πορεία του συλλόγου. Με την καθοδήγηση της ερευνήτριας, μιλούν για τους “κινητικά ανάπηρους”, που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινή ζωή, και γρήγορα διαμαρτύρονται για την αδυναμία του κράτους να φροντίσει γι' αυτούς. Αναφέρουν, πως οι δυνατότητες που τους δίνει είναι μηδαμινές και, έχοντας την εμπειρία διαβίωσης στο εξωτερικό, κάνουν λόγο για τη Γερμανία εν προκειμένω, όπου η οργάνωση του κράτους όσον αφορά την αναπηρία είναι μεγάλη, δίνοντας δυνατότητες στους ανάπηρους, οικονομικές μα και πράξεις που καταμαρτυρούν το σεβασμό των ατόμων. Όχι μόνο το κράτος, μα και οι άνθρωποι στη Γερμανία θεωρούν φυσιολογική την καταάσταση της αναπηρίας, ισχυρίζονται τα άτομα της συζήτησης, κι αυτό είναι θέμα νοοτροπίας, κάτι που έχει να κάνει με την παιδεία στο εξωτερικό, ενώ στην Ελλάδα, σε σύγκριση με τους πρώτους, 'νεάντερταλ είμαστε”. Κ αι δηιγούνται διάφορα περιστατικά-εμπειρίες τους με άτομα στην Ελλάδα που δείχνουν την έλλειψη σεβασμού προς τους “κινητικά ανάπηρους” όταν το κράτος δεν τους λαμβάνει υπόψην ως ισότιμα με τους υπόλοιπους μέλη. Συνεχίζοντας, μιλούν για τους “αρτιμελείς” λέγοντας οτι αυτοί βαδίζουν σύμφωνα με τα πρότυπα και τις μόδες που προβάλλονται και για να “δείξουν ότι όλα είναι εντάξει” αδιαφορούν για τον εσωτερικό τους κόσμο, ενώ μπορεί κι αυτοί να κρύβουν κάτι άλλο. Κι όμως, ο διαχωρισμός τους είναι πλαστός. Έτσι, ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων”έχει πολλά προβλήματα που δημιουργούν οι άλλοι, γιατί οι ίδιοι τους τα βγάζουν πέρα και αποδέχονται την αναπηρία τους, ενώ οι “αρτιμελείς” τους δημιουργούν δυσκολίες, κάτι που φαίνεται σε παρέες, εξωτερικούς χώρους και δημόσιες δραστηριότητες, και, λόγω αυτού, ξεσπούν σε θυμό...για το βόλεμα στο δημόσιο, για τους “κινητικά ανάπηρους” που μένουν άνεργοι, για την έλλειψη κρατικής φροντίδας. Παρόλ'αυτά υπάρχει και η ανθρωπιά σε κάποιους ανθρώπους, αλλά αυτή “έρχεται να καλύψει την έλλειψη της νομοθεσίας”. Πολλές φορές, και η υποτιθέμενη κρατική φροντίδα αποδεικνύεται προβληματική και δεν αποφέρει αποτελέσματα. Αναφερόμενοι στον κόσμο των “αρτιμελών”, επαναλαμβάνουν την έλλειψη σεβασμού προς τους “κινητικά ανάπηρους”, μιλούν για τα οικονομικά

Page 5: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

προβλήματα των δεύτερων, για το όνομα που τους έδωσαν οι “αρτιμελείς” θέλοντας να “τους βρίσουν κομψά”, για το οτι η κοινωνία αναγκάζει τους “κινητικά ανάπηρους να είναι κλεισμένοι στο σπίτι τους γιατί ο κόσμος είναι φτιαγμένος στα μέτρα των “αρτιμελών”, ανάλογα με τα πρότυπα. Έτσι, όταν οι “αρτιμελείς” αντιμετωπίζουν με το “περίεργο” βλέμμα τους τους “κινητικά ανάπηρους” θέλοντας να τους βοηθήσουν, και η σχέση των δύο ομάδων φτάνει ως ένα σημείο, καθώς οι “αρτιμελείς” δεν επιδιώκουν στενή επαφή με τους “κινητικά ανάπηρους” και οι φίλοι εξαφανίζονται στις περιπτώσεις ατόμων που καταλήγουν ανάπηροι. Δημιουργούνται προβλήματα και με το κράτος για τα οποία πρέπει να μιλήσουν πολλοί από τους συλλόγους έτσι ώστε όλοι, “κινητικά ανάπηροι” και “αρτιμελείς” να λαμβάνονται υπόψιν από το κράτος, για να είναι προσβάσιμη η πόλη από τους “κινητικά ανάπηρους”, έτσι ώστε να είναι άνετη η ζωή τους -και αυτών. Όπως είναι τα πράγματα τώρα, είναι σα να μην υπάρχουν οι “κινητικά ανάπηροι” και φαίνεται πως συμφέρει στους “αρτιμελείς να είναι έτσι, αφού κι αυτοί θα μπορούσαν να μιλήσουν για το συμφέρον των “κινητικά αναπήρων”. Είναι ευθύνη και των “αρτιμελών” και των “κινητικά αναπήρων” να μιλήσουν, αφού “άνθρωπος είσαι κι εσύ κι εγώ”!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~β) Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από τρία άτομα-μέλη του

συλλόγου, δύο άντρες και μία γυναίκα, 20-30 περίπου ετών. Οι δύο άντρες, συμμετέχοντες στο δοιηκητικό συμβούλιο του συλλόγου, έγιναν κινητικά ανάπηροι στην πορεία της ζωής τους, ενώ η γυναίκα γεννήθηκε ως τέτοια.

Η ερυνήτρια συμμετέχει και συντονίζει τη συζήτηση.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

Το κλίμα της συζήτησης είναι ιδιαίτερο φιλικό. Η συζήτηση ξεκινά με τις εμπειρίες του κάθε μέλους για την έναρξη της αναπηρίας του, σε μία προσπάθεια να αποσαφηνιστεί ο όρος “κινητικά ανάπηρος”. Ενώ για την γυναίκα που υπήρξε “κινητικά ανάπηρη” από την αρχή της ζωής της η αναπηρία είναι “μια συνήθεια”, για τους υπόλοιπους “ξαφνικά” άλλαξαν όλα, έτσι που να είναι περίεργα στην αρχή, ενώ στη συνέχεια να βρίσκουν τη δύναμη και να βλέπουν την αναπηρία σα μια δυνατότητα να εκτιμήσουν πράγματα. Περνώντας στο ερώτημα για τους “αρτιμελείς” τα άτομα αναρωτιούνται για το όνομα, κάτι δεν τους ταιριάζει στην αναπηρία και την έλειψή της, στην αρτιμέλεια. Οι “αρτιμελείς” όμως, όπως και να 'χει, διαφέρουν στη νοοτροπία, δεν έχουν την εμπειρία της αναπηρίας, δύσκολη και μακροχρόνια ίσως, που χρειάζεται υπομονή. Οι “κινητικά ανάπηροι” όμως, έχουν και την ανάγκη των “αρτιμελών”, με την έννοια ότι συχνά χρεάζονται τη βοήθειά τους, και τα μέλη της συζήτησης μιλούν για εξάρτηση τελικά απ' αυτούς. Κάποιες φορές οι υγιείς γίνονται και ενοχλητικοί, καθώς η έντονη περιέργιά τους δε δηλώνει την

Page 6: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

αποδοχή που θα έπρεπε να υπάρχει προς τους “κινητικά ανάπηρους”. Έτσι και ο κόσμος των τελευταίων γίνεται δυσάρεστος όταν οι “απ΄έξω” δεν τους αποδέχονται, όταν και οι ανάπηροι δίνουν σημασία στη γνώμη τους. Πάντα, έχει να κάνει με την εσωτερική δύναμη του ανθρώπου που αντιμετωπίζει κάποιο κινητικό πρόβλημα, μα, σίγουρα, η παιδεία, σ' αυτήν την περίπτωση, είναι απαραίτητη και ξεκινά από την οικογένεια και το εξωτερικό περιβάλλον, ώστε και η αποδοχή της κατάστασης από τον ανάπηρο να είναι η πρέπουσα. Ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων “δεν εξαρτάται από μας...”, λένε τα μέλη της συζήτησης, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα οι “κινητικά ανάπηροι” να κάνουν ό,τι κάνουν οι “αρτιμελείς”. Γιατί ο κόσμος των “αρτιμελών” , ακόμη κι αυτός, δεν είναι ούτε γι' αυτούς, αφού δεν είναι φτιαγμένος ωραίος, στην πόλη των Σερρών, αφού κι αυτοί δε φροντίζουν για τους αδύναμους, τους “κινητικά ανάπηρους”, αφού ο κόσμος τους ακολουθεί υποτιθέμενα πρότυπα, αφού ακόμη και τ' όνομά τους υποδηλώνει μια φαινομενικότητα. Τελικά “η κοινωνία σε κάνει ανάπηρο”, αφού δεν υπάρχει η κατάλληλη αντιμετώπιση και η χώρα είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι “αρτιμελείς”. Γιατί οι “κινητικά ανάπηροι” είναι αυτοί που διαφέρουν από το σύνολο των υγυών, είναι οι “εξωγήινοι”, οι αδύναμοι, αφού οι υπόλοιποι δεν είναι εξοικειωμένοι μαζί τους κι έτσι αδιαφορούν. Αυτή είναι η πλειοψηφία, μα κάποιες φορές υπάρχει και η αντιμετώπιση από κάποιους που θεωρείται απ' τους “κινητικά ανάπηρους” “καλή”. Έτσι, και οι σχέσεις τους με τους “αρτιμελείς” μπορούν να είναι κάθε είδους, ανάλογα με τον χαρακτήρα του καθενός. Περνώντας στις ανάγκες τους, πρωταρχική από τις ανάγκες των “κινητικά αναπήρων” θεωρείται η προσβασιμότητα (ράμπες, ασανσέρ, είσοδοι...), σ' έναν κόσμο όπου άλλοι, αυτοί που είναι περισσότεροι, προβάλλουν τις ανάγκες τους. Είναι ανάγκη οι “κινητικά ανάπηροι” να έχουν ένα στόχο, να δραστηριοποιούνται να διαμαρτύρονται για να μην τους κατευθύνουν άλλοι. Γιατί και ο όρος Α.Μ.Ε.Α. που τους έδωσαν, κάποιες φορές, φαίνεται αρνητικά φορτισμένος, άλλες φορές αδιάφορος, πάντα όμως απαιτεί παιδεία για να εξοικειωθούν τα άτομα που δεν αντιμετωπίζουν κάποια κινητική αναπηρία με αυτά που αντιμετωπίζουν, και να συνηθίσουν την εικόνα τους. Τελικά, τα Α.Μ.Ε.Α. κατασκευάζονται κοινωνικά, αφού άλλοι τα προβάλλουν μ' αυτόν τον τρόπο, και είναι αυτά που πρέπει να φροντίσουν να ακουστούν, έτσι ώστε να δείξουν ποιοί είναι πραγματικά και να κάνουν τον κόσμο τους πιο γκρίζο από μαύρος που είναι.

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Θεωρώντας τις προαναφερθείσες παραδοχές κατευθυντήριες γραμμές της έρευνας, τα θέματα που συζητήθηκαν με τα άτομα-μέλη του συλλόγου περιλαμβάνουν τους παρακάτω άξονες:

1) Ποιοί είναι οι “κινητικά ανάπηροι”; 2) Ποιοί είναι οι “αρτιμελείς”;

Page 7: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

3) Ποιός είναι ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων”; 4) Ποιός είναι ο κόσμος των “αρτιμελών”; 5) Ποιά είναι η αντιμετώπισή των “κινητικά αναπήρων”;6) Ποιά είναι η σχέση τους με τους “αρτιμελείς”;7) Ποιές είναι οι ανάγκες των “κινητικά αναπήρων”; 8) Μήπως τα Α.Μ.Ε.Α. κατασκευάζονται κοινωνικά;

Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

1) Ποιοί είναι οι “κινητικά ανάπηροι”;

I) Όταν η ζωή μεταβάλλεται σ' αυτή των “κινητικά αναπήρων”.

H A λέει, πως η ζωή της άλλαξε όταν πέρασε σ' αυτή των “κινητικά αναπήρων” και ενώ πριν μπορούσε να κάνει τα πράγματα όπως ήθελε και τίποτα δεν την εμπόδιζε, τώρα περιορίζεται και βλέπει πως είναι διαφορετική από τους άλλους. Όλες αυτές οι αλλαγές φαντάζουν περίεργες. “Κι εγώ από ατύχημα έγινα. Απ' τη μια μέρα στην άλλη...” συμπληρώνει ο Β.

Κανείς δεν ξέρει πώς ξημερώνει η καινούργια μέρα, λένε, κι αυτό βρίσκει την εφαρμογή του στο παράδειγμά μας, αυτό που η ζωή κάποιου μπορεί να παράσει από την “αρτιμέλεια” στην “κινητική αναπηρία”. Εδώ η αβεβαιότητα για τη ζωή κορυφώνεται και τα νοήματα αποκτούν μια ρευστή σημασία.Έτσι και ο εσωτερικός κόσμος του πλέον ανάπηρου φυσικά μπερδεύεται στο να δώσει ένα νόημα στην πραγματικότητα.Η 'κινητική αναπηρία” εμφανίζεται στη ζωή κάποιων ατόμων όταν δεν το περιμένουν κι η προσαρμογή σε μια νέα κατάσταση είναι δύσκολη. Οι παραστάσεις του κόσμου, όπως ήταν γνωστές πριν, αλλάζουν και το άτομο μπερδεύεται,προς στιγμή, ως προς το ποιά είναι η κατάλληλη πορεία να ακολουθήσει. Όλα είναι περίεργα και φαίνονται ακατόρθωτα. Το φυσιολογικό αλλάζει, η ζωή γίνεται διαφορετική και το άτομο είναι “διαφορετικό” από τους “άλλους” -μήπως τους “αρτιμελείς”, ρωτάμε;

ii) H δυσκολία της μεταβολής.

Τα άτομα συμφωνούν, ότι είναι πιο “δύσκολο” το να καταλήξεις “κινητικά ανάπηρος” στην πορεία της ζωής σου, “είναι διαφορετικά”, “αλλιώς είμαι εγώ που την έπαθα μηνών” λέει ο Γ.

Παρατηρούμε, πως οι παραστάσεις του κόσμου δημιουργούνται από τη μικρή ηλικία ενός ανθρώπου. Η κανονικότητα παίρνει τη μορφή της “αρτιμέλειας” ή της “κινητικής αναπηρίας”, κατά τις έννοιές μας, και αυτό με τη σειρά του γίνεται το φυσιολογικό. Έτσι ερμηνεύεται ο

Page 8: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

κόσμος.

Iii) Οι δυνατότητες που μεταβάλλονται.

Ο Β, που η ζωή του άλλαξε επίσης, λέει, πως δυνατότητες υπάρχουν και πάλι, καθώς γνωρίζει παραδείγματα ανθρώπων που παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά, κάνουν αθλητισμό, δουλεύοτν. Σίγουρα υπάρχουν δυσκολίες, αρκεί όμως να θέλει κανείς. Και ο Γ. ,που ήταν “κινητικά ανάπηρος” σε πολύ μικρή ηλικία, ενώ έμαθε να ζει μ' αυτό το πρόβλημα, όπως λέει, παρόλ' αυτά προσπαθεί και δεν το βάζει κάτω.

Βλέπουμε, πως, ενώ η ζωή του ατόμου μπορεί ν' αλλάξει, αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να γίνει διαφορετική και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα του κόσμου και τις απαιτήσεις του. Οι δυσκολίες που υπάρχουν, γιατί σίγουρα η “κινητική αναπηρία” περιορίζει τη ζωή κάποιου, ενδυναμώνουν τη θέλησή του για ζωή, μια ζωή με διαφορετικούς όρους. Μα και να μην αλλάξει, να ανήκει από την αρχή της ζωής σ' αυτή των “κινητικά αναπήρων”, και πάλι είναι ζωή με διαφορετικούς όρους από αυτούς των προηγούμενων περιστάσεων.

iv) Σύγκριση τόπων: Ελλάδα-εξωτερικό.

Οι δυνατότητες που δίνει κάθε χώρα.

“Ζούμε σε μια υποανάπτυκτη χώρα....δε φροντίζουν για ράμπες, για το ένα, για το άλλο...”. Ο Γ, ζώντας με αναπηρία από μικρός, μιλάει αρνητικά για τα βιώματά του στην Ελλάδα. Στη Γερμανία είναι “ πολύ πιο διαφορετικά απ' ό,τι είναι εδώ. Να πάω να παρκάρω, θα βρω και το πάρκινγκ μου...” “Σε όλες τις χώρες του κόσμου εκτός απ' την Ελλάδα...είμαστε...”, λέει ο Γ, “ακόμη και στη Βουλγαρία...”, αναφέρει ο Β.Ενώ στην Ελλάδα, ακόμη και πολυεθνικές εταιρίες, δε σέβονται το ζήτημα του πάρκινγκ των αναπήρων και είναι ελαστικοί με τους πελάτες. Στο εξωτερικό δε συμβαίνει αυτό.Στη Γερμανία πάλι κάποια γνωστή της Δ, “κινητικά ανάπηρη” “ζει μόνη της και το κράτος της παρέχει τα πάντα...πάγια, ενοίκια...”Ο Β λέει την εμπειρία του στη Γερμανία μετά το ατύχημα που είχε, όπου το κράτος τον προετοίμαζε για την καινούργια ζωή του λόγω της αναπηρίας, στο νοσοκομείο, μα και έξω απ' αυτό, στο σπίτι του. Η Δ συμπληρώνει, πως εδώ, στην Ελλάδα, αντίθετα, πρέπει να περνάει κανείς από επιτροπές. “Εγώ,” λέει ο Β “για λίγο καιρό έρχομαι εδώ, αλλά παρόλ' αυτά ζορίζομαι...ζορίζομαι, γιατί ξέρω πώς είναι η κατάσταση έξω...”.“Το κράτος οφείλει να μας παρέχει...τα απολύτως απαραίτητα”, όπως κι εμείς φροντίζουμε για τις υποχρεώσεις μας, λέει η Δ.

Page 9: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

“Αν θέλουμε να είμαστε πολιτισμένοι(...) πρέπει να φροντίζεις, τελείωσε!”, λέει ο Γ, προσέχοντας αυτούς που έχουν ανάγκη και όχι όσους απλά απολαμβάνουν την ήδη αποκτειμένη θέση τους.“Ξέρω και παιδιά εγώ εδώ που δεν βγαίνουν έξω...έχουμε και στο χωριό μας τέτοια...”Στην Ελλάδα “παρκάρω και τους κλείνω και δεν καταλαβαίνω, εντάξει...”.

Εδώ, τα άτομα που συζητούν μιλούν για τις δυνατότητες που έχει ένας “κινητικά ανάπηρος” βάσει κράτους. Συμφωνούν, πως η Ελλάδα δε συνίσταται για κάποιον με κινητικό πρόβλημα, καθώς υπάρχουν πράγματα που θα βοηθούσαν τους “κινητικά ανάπηρους” τα οποία όμως δε φροντίζει το κράτος να εξασφαλίσει σ' αυτούς. ΄Ετσι η Ελλάδα χαρακτηρίζεται απ' αυτούς ως “υποανάπτυκτη”, θεωρώντας την χειρότερη στην αντιμετώπιση των “κινητικά αναπήρων” ακόμη και από κατώτερες οικονομικά χώρες. Προστρέχουν όμως στη Γερμανία, από την οποία ο ένας από αυτούς έχει εμπειρία, για να αντιπαραβάλλουν τη χώρα μας, λέγοντας πως αυτή φροντίζει για τα άτομα που αδυνατούν λόγω κάποιας αναπηρίας. Άρα, η ζωή των “κινητικά ανάπηρων” αξιολογείται ως ανάρμοστη από τα άτομα της συζήτησης και γι' αυτό, οι “κινητικά ανάπηροι”, με το όποιο κινητικό πρόβλημα, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, μη αισθανόμενοι ότι εξυπηρετούνται.

Η νοοτροπία- που διαφέρει σε κάθε κράτος.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σεβασμός, “Δε σεβόμαστε τίποτε...”, συμφωνεί η ομήγυρη -κι αυτό το φαινόμενο προκαλεί αντίδραση με όμοιο τρόπο, όπως π.χ. το πάρκινγκ. “Είναι η νοοτροπία του ανθρώπου”. Κι ενώ στη Γερμανία, αναφέρει η Δ, τα άτομα δε φαίνεται να δίνουν σημασία σε κάτι διαφορετικό, στην “κινητική αναπηρία εν προκειμένω, στην Ελλάδα, η ίδια ήταν δακτυλοδεικτούμενη όταν επέστρεψε. Συνεχίζοντας και φέρνοντας ως παράδειγμα τον εαυτό της και τα όσα της λενε, κάνει λόγο για το ότι οι “απ' έξω” δεν κατανοούν τη δυσκολία της κατάστασής της, την αναπηρία της, και την αντισταθμίζουν με τα όσα έχει (γονείς, σπίτι κτλ.). Επιπλέον, στο εξωτερικό, πράγματα 'απολύτως απαραίτητα” για έναν “κινητικά ανάπηρο” θεωρούνται “φυσιολογικά”, ενώ στην Ελλάδα δεν καταλαβαίνουν καν “ότι μπορεί να συμβεί στον καθένα” το να μεταβληθείς σε κάποια φάση της ζωής σου σε “κινητικά ανάπηρο”, και το καταλαβαίνουν μόνο όταν συμβεί κάτι στους ίδιους, συμφωνούν τα παιδιά. Λένε “μακρυά από μας!”, συμπληρώνει ο Β. Ακόμη χειρότερα λυπούνται “το καημένο το κοριτσάκι...” και κοιτούν περίεργα αν δουν κάτι μη συνηθισμένο σ' αυτούς, όπως το να οδηγεί αμάξι ο “κινητικά ανάπηρος”, “σαν εξωγήινο!” λέει ο Β. Στη Γερμανία κάτι τέτοιο είναι φυσιολογικό, συνεχίζει. Οι “κινητικά ανάπηροι όμως στην

Page 10: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Ελλάδα δε βγαίνουν έξω επειδή τους κατακρίνει ο κόσμος, η γνώμη των άλλων εδώ είναι σημαντική. “Γι' αυτό, πάνω στην ατυχία μου ήμουν τυχερός που ήμουν στη Γερμανία”, δηλώνει ο Β.

Βλέπουμε, πως οι “κινητικά ανάπηροι” αποκτούν διαφορετικό νόημα σε διαφορετικές κουλτούρες. Στη Γερμανία, όπως αναφέρουν από την εμπειρία τους οι συζητητές, η αναπηρία θεωρείται κάτι το φυσιολογικό, κανείς δε θα γυρίσει να κοιτάξει με οποιαδήποτε διάθεση κάποιον ανάπηρο. Στην Ελλάδα όμως, κυριαρχεί ο οίκτος, ο μη σεβασμός του ανάπηρου, η περιέργια, η μη κατανόηση της κατάστασης αυτού που διαφέρει από την κανονική πλειοψηφία, η μη φυσιολογικότητα της κατάστασης του. Όλα αυτά δημιουργούν άσχημα συναισθήματα στους “κινητικά ανάπηρους” για τον τόπο στον οποίο ζουν, που είναι αυτός στον οποίο υπάρχουν. Η νοοτροπία στην Ελλάδα είναι αυτή που τους δημιουργεί προβλήματα, έτσι που να αγανακτούν και η ζωή τους να γίνεται μη ευχάριστη, απ' αυτήν την άποψη.

v) Τα δικαιώματα ως απαραίτητη προϋπόθεση της ζωής των “κινητικά αναπήρων”.

Η Δ μιλάει για τα δικαιώματα που πρέπει να έχει κάποιος “κινητικά ανάπηρος”. Όπως ο κάθε κινητικά ανάπηρος φορολογείται, λέει χαρακτηριστικά, έτσι και το κράτος είναι υποχρεωμένο να τον φροντίζει για την παιδεία του, τη διασκέδασή του, τις υποχρεώσεις του. “Αν θέλουν να λέγονται πολιτισμένοι...”, συμπληρώνει ο Γ, πρέπει να μεριμνούν γι' αυτά, ως ίσοι πολίτες.

Τα άτομα αναφέρονται συνέχεια στο κράτος και την αδυναμία του να φροντίσει τους “κινητικά ανάπηρους”. Εδώ μιλούν για τα δικαιώματα στη ζωή τους, που δε σέβεται και δε φροντίζει η νομοθεσία του. Το θεωρούν υποχρέωσή του να τους παρέχει αυτά που θεωρούνται αυτονόητα για άλλους. Πρέπει να τους λάβει υπόψιν, αυτούς και τις ιδιαιτερότητες τους, ώστε να είναι πιο εύκολο γι' αυτούς να απολαύσουν τα δικαιώματα που θα έπρεπε να έχουν ως ίσοι με όλους πολίτες. Έχει κανείς την εντύπωση, πως όλα αυτά λέγονται με παράπονο, κι εδώ, η ζωή των “κινητικά αναπήρων” δείχνει να στερείται τα αυτονόητα.

vi) Η νομοθεσία θα κάνει πέρα την τυπικότητα.

Ο Γ λέει, πως τα ταμπελάκια στις ουρές των δημόσιων χώρων είναι τυπικά. Κανείς “δε φιλοτιμείται” να σου παραχωρήσει τη σειρά του, αφού δε μπαίνει στον κόπο να σε παρατηρήσει καν, ως “κινητικά ανάπηρο”, συμπληρώνει η Δ αναφέροντας και ένα περιστατικό όπου σε μία ουρά τράπεζας ούτε καν την πρόσεξαν και απλά την προσπέρασαν. Οφείλει το κράτος βάσει νομοθεσίας να σεβαστεί

Page 11: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

τους ανάπηρους.

Ακόμη πιο απογοητευμένοα από το κράτος φαίνονται τα άτομα της συζήτησης, αφού και κάτι που είναι ελπίδα τους, τα ταμπελάκια που δίνουν προτεραιότητα στους ανάπηρους, ακόμη κι αυτά, καταλήγουν να χάνονται στην τυπικότητα. Γι' αυτό γίνονται σκληροί και το απαιτούν πλέον να φροντίζει το κράτος γι' αυτούς και να θεσπίσει νόμους έτσι ώστε και οι υπόλοιποι πολίτες του κράτους να τους σέβονται. Δε γίνεται αλλιώς, οι τελεσίδικες αποφάσεις μόνο θα έχουν αποτέλεσμα και σσ' αυτό θα πρέπει να δουλέψει το κράτος που έχει τη δύναμη, κατά τα άτομα της συζήτησης Αν το κράτος δε σέβεται τους “κινητικά ανάπηρους”, τότε ποιός;

. vii Η έλλειψη παιδείας-σεβασμού προς τους “κινητικά ανάπηρους”.

Τα άλλα άτομα δε σέβονται τους νόμους αχετικά με το σεβασμό των “κινητικά ανάπηρων”, ούτε καν αυτό, ακόμη και άτομα με περίοπτη θέση, γιατροί ή αστυνομικοί, δε σέβονται τους “κινητικά ανάπηρους”, άρα ελλείπουν παιδείας. Δεν τους παραχωρούν θέση σε κρατικές υπηρεσίες και τράπεζες, δε σέβονται τη θέση τους για πάρκινγκ, “νεάντερταλ είμαστε...” λέει ο Γ. Οι Έλληνες δε σέβονται τίποτα, όχι μόνο τους “κινητικά ανάπηρους”, συνεχίζει ο Γ Ο Β πάλι, απηυδησμένος από αυτήν την κατάσταση, μπαίνει μπροστά όπου υπάρχουν ουρές “και δεν καταλαβαίνω τίποτα...”. Τα άτομα κάνουν λόγο για παιδεία και ηθική, “η ηθική διδάσκεται”, λέει ο Γ. Οι γονείς και το σχολείο αναλαμβάνουν αυτήν τη δουλειά, συμφωνούν τα άτομα της συζήτησης, καθώς αυτοί δίνουν τα πρώτα μαθήματα της ζωής στα παιδιά τους. Δεν είναι κάτι που υποχρεώνεται κανείς να κάνει, μα μαθαίνεται. Η Δ αναφέρει ένα περιστατικό που της συνέβη, όταν βρέθηκε σ' ένα παιδικό σχολείο κι ενώ όλα τα παιδιά την περιγελούσαν βρέθηκε κάποιο να ρωτήσει τα υπόλοιπα “εσύ θα ήθελες να ήσουν έτσι...;”...είναι και στον άνθρωπο, λένε τα άτομα της συζήτησης. Παρακάτω συνεχίζει, και όλοι συμφωνούν, πως κάποια στιγμή ο “κινητικά ανάπηρος” φτάνει σ' ένα σημείο όπου πλέον απαιτεί το σεβασμό. Αγανακτούν και δε σέβονται κανέναν και τίποτα, αφού κι εκείνοι δε τους σέβονται.

Μιλάμε για κάτι πολύ σημαντικό στη ζωή των “κινητικά αναπήρων”, το σεβασμό τους από τους άλλους, κάτι που εμπνέει η παιδεία. Οι άλλοι δε φαίνεται να τους σέβονται σε ζητήματα της καθημερινής ζωής, δεν τους υπολογίζουν, τους κοροϊδεύουν και όλα αυτά δείχνουν πως δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα γι' αυτούς. Δεν έχουν άλλη επιλογή οι “κινητικά ανάπηροι”, αφού δε συναντούν παιδεία, δε συναντούν σεβασμό, αφού δε βρίσκουν κατατανόηση στο πρόβλημά τους, αντιδρούν και, πλέον, απαιτούν το σεβασμό ή γίνονται κι αγενείς, όπως αγενείς βρίσκουν και τους γύρω τους. Αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο για να αμυνθούν τη θέση

Page 12: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

τους. Αφού κανείς δεν τους καταλαβαίνει, παρά μόνο σπάνια, θα αντιμετωπίσουν τους άλλους με τον ίδιο τρόπο. Η αδιαφορία προκαλεί αδιαφορία.

2) Ποιοί είναι οι “αρτιμελείς”;

I) Οι “αρτιμελείς” φαίνονται “αρτιμελείς”.

Οι “αρτιμελείς”, λένε τα άτομα της συζήτησης, φαίνεται ότι είναι “αρτιμελείς¨, έχουν άλλου είδους πρόβλημα όμως, 'εγκεφαλικό”, έχουν “κάλο στον εγκέφαλο”...Και το εξηγούν: η Δ λέει, πως οι “αρτιμελείς” έχουν “κόμπλεξ”, πρόβλημα “εσωτερικά”, ακολουθούν τα πρότυπα που λένε ότι πρέπει να είσαι εντάξει, άνετος και κομψός εξωτερικά, μα τι είσαι εσωτερικά δεν μετράει στους απ' έξω. Άρα, μπορεί ο διαχωρισμός να είναι πλαστός, καταλήγουν τα άτομα.

Τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται, μας λένε τα άτομα εδώ. Αυτοί που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο κινητικό πρόβλημα, αυτοί που είναι φυσιολογικοί, οι “αρτιμελείς” όπως τους ονομάζουμε εδώ, θεωρούνται φυσιολογικοί μα δεν είναι. Η αυθόρμητη παρατήρηση της Δ, “έχουν πρόβλημα εγκεφαλικό”, βρίσκει την εξήγησή της στην ακολουθία προτύπων που δεν ευνοεί την ςσωτερική δουλειά. Οι 'αρτιμελείς” υστερούν των “κινητικά αναπήρων” εσωτερικά, απλά διαχωρίζουν τον εαυτό τους, γιατί δεν έχουν κάτι που να φαίνεται, το κινητικό πρόβλημα, κι αυτό τους καθιστά φυσιολογικούς. Τα υπόλοιπα είναι αδιάφορα, αφού το φαίνεσθαι τους ανεβάζει στο θρόνο. Κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να ψάξει τι ακριβώς γίνεται μ' αυτούς, είναι κανονικοί και τελείωσε.

ii) Η επιλογή του ρόλου του “αρτιμελή”.

'Είναι σαν αυτό που μπορείς να πεις; τον ηλίθιο τον ξέρεις, τον έξυπνο φοβάσαι. Γιατί μπορεί να κρύβει την ηλιθιότητά του...”, λέει ο Γ, υπονοώντας ότι δεν είναι ηλίθιος στην πραγματικότητα, και συνεχίζει 'Οι ηλίθιοι και οι καθυστερημένοι είναι κουκίδα ανάμεσα στους “έξυπνους” (...), δεν είναι απαραίτητα ηλίθιοι, 'εξάλλου και να είναι, δεν το διάλεξαν...Οι άλλοι όμως το διάλεξαν και είπαν είναι οι έξυπνοι.”...

Οι “αρτιμελείς” διάλεξαν το όνομά τους και κρύβονται πίσω απ' αυτό, μας λέει εδώ ο Γ. Είναι γιατί είναι οι πολλοί και είναι αυτοί που πρέπει να θεωρούνται “εντάξει”. Έχουν πάρει το ρόλο του κανονικού και πρέπει να τον κρατήσουν πάσει θυσία. Πρέπει να υπάρχουν οι πολλοί, οι φφφυσιολογικοί, για να διαφέρουν από τους λίγους που είναι “κουκίδα”. Ο καθένας πρέπει να πάρει το ρόλο του για να δικαιολογείται και ο

Page 13: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

μερισμός της εξουσίας στην κοινωνία, κι εδώ οι “αρτιμελείς” πρέπει να διαφέρουν από τους “κινητικά ανάπηρους” στην κανονικότητα για να δημιουργούνται οι ρόλοι και να κρύβουν οι πρώτοι τα δικά τους μειονεκτήματα. Έτσι, αυτοί διαλέγουν τη φυσιολογικότητα, οι “κινητικά ανάπξροι” όμως όχι την αναπηρία. Τους τη δίνουν επειδή φαίνεται...Οι ρόλοι δημιουργούνται...

iii) Η “αρτιμέλεια” ως ζήτημα παιδείας.

Ο Β αναφέρει περιστατικά όπου οι γονείς εξηγούν στα παιδιά την κινητική αναπηρία του όταν τον συναντούν έξω άγνωστοι, ενώ άλλοι δεν μπαίνουν στον κόπο και απλά λένε στα παιδιά να μην κοιτάξουν. Και η Δ επίσης αναφέρει περιστατικά ατόμων που την περιγελούν. Όλοι στη συζήτηση το αποδοκιμάζουν αυτό και συμφωνούν ότι είναι θέμα παιδείας, αφού οι γονείς θα ήταν προτιμότερο να εξηγήσουν την καράσταση της αναπηρίας γιατί πρέπει τα παιδιά να μάθουν γι' αυτήν.

Οι “αρτιμελείς” παίρνουν το ρόλο του απαίδευτου...Αφού συμπεριφέρονται έτσι σ' αυτούς που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας, αφού τους περιγελούν, αφού δε περισυλλογίζονται τη θέση των “κινητικά αναπήρων”, αφού τους προσπερνούν βιαστικά, αφού δε νουθετούν τα παιδιά τους επί του θέματος -δεν μπορούν άλλωστε αφο οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν, τότε είναι θέμα παιδείας αυτό που εμπλέκεται στην υπόθεση...Κι έτσι, η κατάσταση είναι αυτή με τους “αρτιμελείς” να είναι φαινομενικά ανώτεροι και τους “κινητικά ανάπηρους” να ακολουθούν...

iv) Η νοοτροπία διαγράφει τον χαρακτήρα της “αρτιμέλειας”.

Ο Β λέει, πως στη Γερμανία δε του έχει συμβεί το περιστατικό του να τον δείχνουν τα άτομα περιγελώντας τον. Στη συνέχεια, τα άτομα της συζήτησης μιλούν για την ελληνική νοοτροπία και λένε καυστικά, πως “είμαστε στα ίδια επίπεδα με τους αφρικάνους”, ίσως και χειρότερα, αφού αυτοί έχουν το δικαιολογικτικό της πείνας, ενώ εμείς είμαστε χορτάτοι...Κι όμως, συνεχίζει η Α, στην Ελλάδα είναι χειρότερα από την Αφρική, καθώς εδώ οι άνθρωποι προσπαθούν “να το παίξουν πολιτισμένοι”...

Βλέπουμε την ελληνική νοοτροπία, όπως φαίνεται στην αντιμετώπιση των “κινητικά αναπήρων” στις Σέρρες, που φαίνεται αδιάφορη προς αυτούς. Άρα έτσι είναι και οι “αρτιμελείς” στις Σέρρες, με μία ιδιαίτερα χαμηλού επιπέδου νοοτροπία, ακόμη χειρότερα, ένα ύφος που προσποιείται ανωτερότητα χωρίς να την έχει, ένα ύφος που δε σκέφτεται τους διαφορετικούς, τους “κινητικά αναπήρους”, ενώ ζουν μαζί τους...Η ελληνική νοοτροπία κατεβάζει κατά πολύ το

Page 14: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

επίπεδο των “αρτιμελών”.

3) Ποιός είναι ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων”; Από τι αποτελείται, πώς ζουν και ποιό είναι το περιβάλλον τους;

I) Η δυσκολία του να είσαι “κινητικά ανάπηρος”.

Ο Γ αφηγείται για τη ζωή του “στην ηλικία που έφτασα δε τα βρήκα εύκολα...”. Συνεχίζει αναφέροντας, πως ενώ πάντα ήταν υπό την προστασία του αδερφού του, κάποτε αυτός έφυγε, και ο πατέρας του, όταν αυτός ήταν στην ηλικία των 19-20 ετών, πέθανε. “Στα χρόνια αυτά πάλεψα μόνος μου...”, λέει με κάποια πικρία.

Βλέπουμε τη δυσκολία του να είσαι “κινητικά ανάπηρος” και πώς οι περιστάσεις ζωής μπορεί να δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μία κλασσική κατάασταση ενός ατόμου που αντιμετωπίζει μια αναπηρία. Αυτή είναι η αρχή...τι γίνεται μετά;

ii) Η αποδοχή της “κινητικής αναπηρίας” από τους “κινητικά ανάπηρους”.

Η Δ μιλάει για τη ζωή της ως “κινητικά αναπήρου” ατόμου και λέει, πως το πρόβλημά της είναι συγκεκριμένο, με την έννοια ότι το ξέρει, αυτό και τις δυνατότητες που έχει, προσπαθεί και ζει “όσο μπορεί καλύτερα” και διώχνει τα όποια προβλήματα της δημιουργούνται λόγω της αναπηρίας από τις καταστάσεις της ζωής της...Ξέρει τις δυνατότητες και τις αδυναμίες της κι αυτό σημαίνει πως αποδέχεται την κατάστασή της.

Δεν έχουμε μια διαφορετική κατάσταση ζωής: κι εδώ η ζωή της Δ ως “κινητικά ανάπηρης” είναι δύσκολη, αλλά εδώ μας μιλάει για την αποδοχή της δυσκολίας από μέρους της. Λέει, πως γνωρίζει τις δυνατότητες και τις αδυναμίες της, έχει γνώση του εαυτού της και του προβλήματός της, και έχει τον τρόπο της να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που της δημιουργούνται. Αυτό είναι αποδοχή της κατάστασής της, έχει να κάνει όμως με την ίδια...αλλά τι γίνεται με τους άλλους;

iii) Όταν οι άλλοι δημιουργούν προβλήματα.

Η Δ αναφέρει, πως οι άλλοι δημιουργούν προβλήματα σ' αυτήν. Όταν οι άλλοι δε λαμβάνουν υπόψιν την αναπηρία της, στις δημόσιες λειτουργίες, στον τρόπο που είναι φτιαγμένος ο κόσμος αδιαφορώντας για την αναπηρία της, στις κοινωνικές επαφές που είναι ελάχιστες λόγω του προβλήματός της, τότε υπάρχει πρόβλημα γι' αυτήν με τους άλλους. Κι έτσι, η “κινητική αναπηρία”

Page 15: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

γίνεται πρόβλημα. Ο Γ λέει, πως η συμπεριφορά των άλλων οδηγεί το άτομο να φερθεί “στραβά”.

Οι άλλοι, οι απ' έξω αρχίζουν να δημιουργούν προβλήματα στους “κινητικά αναπήρους”. Αυτοί οι απ' έξω εδώ ορίζονται ως κάτι απρόσωπο, οι δημοτικές λειτουργίες και οι χώροι, μα και ως κάτι προσωπικό, οι διαπροσωπικές επαφές. Και είναι αυτός τελικά ο εξωτερικός κόσμος των “κινητικά αναπήρων” με τον οποίο κάτι δεν πάει καλά. Και είναι έτσι άσχημος, νιώθουν οι συζητητές, που βγάζει μια άσχημη συμπεριφορά από αυτούς προς τους άλλους.

iv) Ο θυμός των “κινητικά αναπήρων” λόγω της κατάστασης τους.

Ο Γ συνεχίζει την ιστορία του, κι έτσι όπως λέει πως “δεν τα βρήκα εύκολα”, είχε βιώματα από μικρός που του άφησαν σημάδια, αφού ήταν “δακτυλοδεικτούμενος” για τους άλλους. “Και πολλες φορές αυτά σου βγάζουν και θυμό, σου βγάζουν και οργή...”, αναφέρει, και όσο “και να κάνεις αυτοκριτική”, να αναρωτιέται δηλαδή για το πώς συμπεριφέρθηκε σε κάποιον άλλο, καλά ή άσχημα, “δεν μπορείς εκείνη τη στιγμή να το πολεμήσεις...θα το βγάλεις, το ανάποδό σου θα το βγάλεις...”. Και στη συνέχεια κάνει κριτική στον εαυτό του και λέει, πως αναγνωρίζει τις αναποδιές του χαρακτήρα του και προσπαθεί να τις βελτιώσει, μα δεν μπορεί να μην εξεγείρεται...

Εδώ έχουμε να κάνουμε με μία περίπτωση που μιλά για την αντίδραση προς τους άλλους που δημιουργούν προβλήματα, μια αντίδραση που βγάζει θυμό προς τα έξω. Πολλές φορές αυτός ο θυμός δεν πολεμείται κι αυτό έχει να κάνει με τις προσωπικές εμπειρίες κι είναι μια προσωπική πάλη, που ίσως έχει να κάνει με τη δυσκολία του να βιώνεις την “κινητική αναπηρία”, ίσως πάλι είναι και κάτι που εξαρτάται από τις εξωτερικές καταστάσεις. Ας δούμε...

v) Η σχέση των “κινητικά αναπήρων” με το κράτος καθορίζει και τη συμπεριφορά τους.

Ο θυμός των “κινητικά αναπήρων”.

Ο Γ αναφέρει για τη ζωή του και λέει, πως αυτό είναι που του βγάζει οργή, όταν στην πορεία της ζωής του προσπάθησε να “βολευτεί” σε δουλειές, δεν μπόρεσε και γνώρισε άλλα άτομα που το έκαναν με το “μέσον”, για μια θέση στο δημόσιο. Κι ακόμη περισσότερο, αυτό είιναι που τον κάνει “να τρελαίνεται”, όταν άτομα με κάποια αναπηρία “”παιδεύονται σε δημόσιες υπηρεσίες καιι νοσοκομεία”, “γιατί απέναντί τους έχουν τους αναίσθητους...”. Κι έτσι ο θυμός προς τους άλλους βρίσκει την έκφρασή του...Αυτό “το πρόβλημα της ανεργίας στους ανάπηρους” .Η Δ αναφέρει ένα περιστατικό όπου ζητούσε δουλειά, κι ενώ μιλούσε στο τηλέφωνο

Page 16: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

με τον εργοδότη και ήταν “όλα ωραία και καλά” όταν εξηγούσε τις γνώσεις της, το αφεντικό “πάγωσε” όταν του είπε ότι είναι άτομο με ειδικές ανάγκες. Η Α αναφέρει για την περίπτωσή της και λέει, πως, ενώ κάνει φυσιοθεραπεία για να βελτιώσει την κατάστασή της, η φυσιοθεραπεία στο νοσοκομείο την έκανε χειρότερα στην υγεία της.

Ο θυμός βρίσκει την έκφρασή του...Είναι θυμός που πηγάζει από την κρατική αδιαφορία και συνδιάζεται με το ιδιαίτερο των καταστάσεων της “κινητικής αναπηρίας”. Σαν τέτοιος, βρίσκει έκφραση στην ανεργία των αναπήρων, στη δοσοληψία τους με την κρατική γραφειοκρατεία, στα αναπηρικά επιδόματα, στις ακατάλληλες υπηρεσίες του κράτους προς τους”κινητικά ανάπηρους”, σε ό,τι έχει να κάνει με τις επαφές του κράτους προς έναν ανάπηρο. Τελικά, τα άτομα βρίσκουν, πως έχουν να κάνουν με ένα κράτος αδιάφορο προς την αναπηρία, ένα κράτος που δε λαμβάνει υπόψιν τις αδυναμίες του και γι' αυτό δεν του παρέχει την κατάλληλη βοήθεια. Τα άτομα φαίνονται αγανακτισμένα μετά από χρόνια εμπειρίας με τις κρατικές αδυναμίες προς την κατάστασή τους. Μιλούν με οργή για κάτι που τους απογοητεύει και τους αφήνει αβοήθητους...

Η αδιαφορία του κράτους.

Η Δ, ως συνέχεια, μιλάει με αποστροφή γι' αυτό το γεγονός, “μου 'τυχαν πεντε-έξι περιστατικά περίεργα (...) που λέω πού ζω...”. “Αυτά είναι που σε τρελαίνουν κιόλας...”, λέει ο Β και συνεχίζει “γι' αυτό το λόγο δεν έρχομαι κι εγώ Ελλάδα”, γιατί στη Γερμανία ξέρει ότι έχει βοήθεια όταν την χρειαστεί, ενώ στην Ελλάδα “σίγουρα δε θα έχεις”, σχολιάζει ο Γ που δημιουργεί το μη σεβασμό προς αυτούς και άλλα σχετικά προβλήματα, λέει ο Γ. Στη συνέχεια συμφωνούν όλοι, πως το κράτος αφήνει μετέωρο τον ανάπηρο, δεν του εξασφαλίιζει εισοδήματα, ούτε τη σιγουριά της επιβίωσης και μετά το θάνατο των γονιών του. Λένε, πως η πλειοψηφία των αναπήρων “κρατιούνται με επιιδόματα της πρόνοιας και κάτι τέτοια χαζά...”. Το κράτος, συνεχίζει ο Γ, δε φροντίζει να εξασφαλίσει ούτε καν σύνταξη στον ανάπηρο, παρά τον αντιμετωπίζει με την τυπικότητα που αντιμετωπίζει οποιονδήποτε εργαζόμενο. Αλλά δε λαμβάνει υπόψιν την ιδιαιτερότητά του, την αδυναμία του να εργαστεί όπως κάποιος που δεν αντιμετωπίζει αναπηρία.

Και συνεχίζουν μιλώντας για τη σιγουριά τους προς αυτήν την αδιαφορία του ελληνικού κράτους και την αδιαφορία στην Ελλάδα γενικώς, μιλώντας για άτομα με εξουσία που δεν τα υπολογίζουν ως ισότιμα με τους υπόλοιπους. Τα άτομα φαίνονται σίγουρα για αυτήν την αδιαφορία κι απογοητευμένα μαζί...

Page 17: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

iv) Το αντιστάθμισμα του κράτους.

Το προσωπικό ενδιαφέρον.

Η Α λέει την προσωπική της εμπειρία. Όταν δε βρίσκει φροντίδα από το κράτος, ζει σε ένα χωριό όπου είναι δύσκολη η πρόσβαση σε νοσοκομείο και δεν υπάρχει η δυνατότητα φυσιοθεραπείας που είναι αναγκαία για την περίπτωσή της, όταν η δυνατότητα επαφής με ανθρώπους ειδικούς για το θέμα της είναι ανύπαρκτη, αποφασίζει να μείνει στην πόλη όπου είναι καλύτερη η πρόσβαση σ' αυτά. “Αν δεν νοιαστείς εσύ για σένα, δεν πρόκειται να νοιαστεί κανείς...”. Συνεχίζει λέγοντας, πως παίρνει ένα επίδομα, οχι πολλά λεφτά, και τώρα κάνει φυσιοθεραπεία, χωρίς όμως να παίρνει λεφτά από το κράτος. Τα άλλα άτομα στη συζήτηση φαίνονται έτοιμα να “αρπαχτούν” από την περίπτωσή της, αυτή όμως φαίνεται ήρεμη.

Εδώ φαίνεται καθαρά η κρατική αδιαφορία, έχουμε να κάνουμε με ένα κράτος που δε φροντίζει τους “κινητικά ανάπηρους”, δεν τους παρέχει τα όσα χρειάζονται. Γι' αυτό και “αν δεν κάνεις εσύ κάτι...”. Το προσωπικό ενδιαφέρον καλύπτει την κρατική φροντίδα κι αυτό δεν τιμά καθόλου το άτομο που φροντίζει γι' αυτό, μάλλον υποτιμά την κρατική μέριμνα...Απλά, όταν αυτή είναι ανύπαρκτη, κάπως πρέπει να αμυνθεί και ο ανάπηρος και να φροντίσει όσο μπορεί ο ίδιος τον εαυτό του. Αφού κανείς δε φροντίζει γι' αυτόν...

“Η ανθρωπιά έρχεται για να καλύψει την έλλειψη της νομοθεσίας”.

H Δ αναφέρει την εμπειρία της σχετικά με την εύρεση της εργασίας της, κάτι που συνέβη “κατά λάθος”, όπως λέει. Κάποιος υπάλληλος, εργαζόμενος στα Κ.Ε.Π,, κρατώντας τα στοιχεία της, όταν βγήκε κάποια δημόσια θέση, κατέθεσε τα χαρτιά της. “Μου 'κανε εντύπωση...”, “ποιός το κάνει αυτό;”, “και ήταν υπάλληλος, ούτε δήμαρχος ούτε...”, λέει η Δ, και ο Γ “Ήσουν τυχερή....”. Η Α λέει ότι κάνει φυσιοθεραπεία κι ο φυσιοθεραπευτής δε θέλει να του δίνει λεφτά. ”Είναι θέμα ανθρωπιάς, κι εμένα μου έχει συμβεί πάρα πολλές φορές (...) αλλά δεν είναι μόνο η ανθρωπιά...”, λέει η Α, και ο Γ απαντάει “θέμα νόμων είναι...δεν μπορείς να ποντάρεις στην ανθρωπιά (...) Είναι θέμα νομοθεσίας και εφαρμογής της.(...) Η ανθρωπιά έρχεται να καλύψει την έλλειψη της νομοθεσίας...Αν περιμένεις από την ανθρωπιά κάηκες...”. Αναμφίβολα δεν μπορεί κάποιος να περιμένει από την ανθρωπιά, λέει η Α, αλλά είναι κάτι που υπάρχει, και υπάρχει στην Ελλάδα και όχι στο εξωτερικό, “τουλλλάχιστον έχουμε κάτι που οι άλλοι δεν έχουν!”, καταλήγει. Ο Β λέει “εγώ θα το 'λεγα φιλότιμο”.

Στην υπόθεσή μας λείπει η κρατική μέριμνα κι εδώ έρχεται να

Page 18: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

συμπληρώσει την έλλειψή της η ανθρωπιά κάποιων ατόμων. Αυτή, έχει γίνει φανερή σε κάποια από τα άτομα που συζητούν, κι ΄ρχουν εκπλαγεί απ' αυτήν. Λόγω αυτής λοιπόν, έχουν συμβεί και μερικά θετικά στους ανάπηρους, κι αυτό είναι κάτι που υπάρχει στην Ελλάδα, επισημαίνουν, και όχι στο εξωτερικό. Εδώ υπάρχει αυτή η καλοσύνη προς τους ανάπηρους, αλλά και πάλι...δεν είναι κάτι σίγουρο ούτε κάτι που εξα.σφαλίζει την φροντίδα στους “κινητικά ανάπηρους”, μας λένε, μα και πάλι μπαίνει το κράτος, το οποίο αυτό θα έπρεπε να νοιαστεί. “Η ανθρωπιά έρχεται να καλύψει την έλλειψη της νομοθεσίας”, λέει ο Γ, κι αυτή η κουβέντα βγάζει και πάλι αβοήθητους τους “κινητικά ανάπηρους”. Αυτός είναι ο κόσμος τους στην πραγματικότητα, ένας κόσμος αδιαφορίας.

Iiv) Όταν τα διεθνή συμφέροντα καλύπτουν τη μέριμνα των “κινητικά αναπήρων”.

Η Α μιλάει για την περίπτωσή της λέγοντας, πως έχει αποποιηθεί την ενασχόληση με φαρμακευτικές θεραπείες, αφού έχει καταλάβει, πως τα οικονομικά συμφέροντα είναι αυτά που κυβερνούν τις θεραπείες. Αναφέρει παραδείγματα φαρμάκων που θα κυκλοφορούσαν, μα η κυκλοφορία τους αποσύρεται...και πάντα συμβαίνει αυτό...Οι υπόλοιποι συζητητές συμφωνούν.

Δε μας έφτανε η εθνική αδιαφορία, έχουμε και τη διεθνή...Φάρμακα που δεν είναι φάρμακα στην πραγματικότητα, αφού προσκρούουν σε οικονομικά συμφέροντα. Οι “κινητικά ανάπηροι” φαίνεται να μην έχουν κανένα στήριγμα, φαίνεται να υπαρχουν μόνο επειδήεξυπηρετούν κάποιους...

4) Ποιός είναι ο κόσμος των “αρτιμελών; Ποιιό το περιβάλλον τους και πώς ζουν;

ι) Σημασία έχουν οι πράξεις και όχι τα ονόματα.

Ο διαχωρισμός “κινητικά ανάπηροι” και “αρτιμελείς” δεν έχει νόημα, λένε οι συζητητές, είναι απλά ονόματα που δε δηλώνουν κάτι το ιδιαίτερο και δεν είναι σημαντικό το να ασχολείται κανείς μ' αυτό ούτε να “μας ενοχλεί μια λέξη”, λέει ο Γ. Και η Δ συμπληρώνει, πως δεν είναι πρόβλημα το να την αποκαλέσει κανείς “κινητικά ανάπηρο”, “το θέμα είναι πώς θα μου συμπεριφερθεί εμένα...”, γιατί συμπεριφέρονται χωρίς σεβασμό...Κι αρχίζει μια συζήτηση για τα ονόματα των “κινητικά αναπήρων”, αυτό που ήταν πριν “άτομα με ειδικές ανάγκες” και έγινε “άτομα με αναπηρία” ή ακόμη και “άτομα με ειδικές ικανότητες”...”κάνουμε υπέρβαση...”, λέει ο Β. Ο Γ μιλάει για το ότι δεν έχουν σημασία αυτά, μα “αυτό που συμβαίνει χρόνια”, το ότι οι “αρτιμελείς” δεν αποδέχονται

Page 19: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

τους “κινητικά ανάπηρους” κι αυτή η αποδοχή δεν είναι μόνο μία λέξη, μα οι πράξεις τους που είναι ανύπαρκτες. Το κυριότερο είναι η εργασία, “η επιβίωση”, λένε τα άτομα. Και ο Γ φέρνει σαν παράδειγμα τις αγγελίες στο περιοδικό “Αναπηρία τώρα”, όπου τα άτομα ζητούν σχέση και συμπεριλαμβάνουν στα λεγόμενά τους το ότι είναι “ανεξάρτητοι οικονομικά”. Μα φυσικά αυτό, η διεκδίκηση των οικονομικών συμφερόντων των αναπήρων, “δε γίνεται ως δια μαγείας...πρέπει να βγουν και οι κινητικά ανάπηροι από το σπίτι τους...”, λέει η Α, και τα άτομα προσθέτουν πως και ο κόσμος έξω πρέπει να τους βοηθάει. Ο Β αναφέρει, πως οι δρόμοι δεν έχουν ράμπες, έχουν λακούβες...Ο Γ λέι, πως τα αστικά κέντρα είναι τρομερά δύσκολο να τα κυκλοφορήσουν οι “κινητικά ανάπηροι”, αφού τα φανάρια αναβοσβήνουν γρήγορα, αφού δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, δεν υπάρχουν ράμπες, “γι' αυτό κλείνονται οι άνθρωποι...”. Ο Β αναφέρει ένα περιστατικό που συνέβη σε κάποιον προσωρινά “κινητικά ανάπηρο”, ο οποίος δυσκολευόταν να φέρει σε πέρας τις δουλειές του λόγω της αναπηρίας του, και κάποιος περαστικός του λέει “καλά και τι βγαίνεις έξω αφού δεν μπορείς;“...”Τρελάθηκα όταν το άκουσα αυτό...”, λέει ο Β, και η Α προσθέτει “κι εμένα μου το έχουν πει αυτό...”. Γιατί θα 'πρεπε οι “κινητικά ανάπηροι” να μείνουν κλεισμένοι στο σπίτι, αναρωτιούνται τα άτομα στη συζήτηση...”Δε φαίνεται το πρόβλημα...” των “κινητικά αναπήρων”, λέει ο Γ.

I) “Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για τους “αρτιμελείς”.

H “απρόσεκτη” κατασκευή του κόσμου είναι για τους “αρτιμελείς”.

“Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για τους “αρτιμελείς”, λέει η Α. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι τρύπες, λακούβες, είναι ανώμαλοι “δυσκολεύομαι να περπατήσω”, λέει η Α. Οι ράμπεςς, λέει ο Β, “είναι για τα μπάζα”...”Εγώ αναρωτιέμαι”, συνεχίζει η Α, “γιατί τις έκαναν έτσι; Δε στοιχίζει και πολλά...”. Ο Γ λέει, πως, απλά, δεν έχουν ιδέα αυτοί που τα έφτιαξαν, δεν τους ελέγχει κανείς συμφωνεί και η Δ. “Κάνουν κάτι έτσι, απλά και μόνο για να το κάνουν...”, λέει η Α.

Αυτός είναι ο κόσμος των “αρτιμελών”, μια απρόσεκτη κατασκευή που δε βοηθάει κανέναν, γίνεται απλά και μόνο για να γίνει, όταν οι δρόμοι είναι γεμάτοι λακούβες και τρύπες, όταν δε λαμβάνονται υπόψιν όσοι αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, και όταν φτιάχνουν κάτι στα γρήγορα για να πουν ότι κάτι έκαναν. Μ' αυτήν την έννοια ο κόσμος, όπως είναι στην πόλη των Σερρών, είναι φτιαφμένος για τους “αρτιμελείς”, γιατί αυτοί κινούνται με άνεση, μα ακόμη κι αυτοί κυκλοφορούν σ' έναν απρόσεκτο κόσμο...

Page 20: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Γιατί δεν αλλάζει ο κόσμος;

Η Α μιλάει για την περίπτωσή της, λέγοντας πως την ενοχλείι αυτή η κατασκευή του κόσμου και ρωτάει: “Γιατί και ο κόσμος έτσι όοπως είναι φτιαγμένος εδωπέρα, γιατί το περιβάλλον δεν αλλάζει(...)Για να με βοηθήσει...”. Δε σκέφτονται για τα στραβά του κόσμου οι “αρτιμελείς”, μα πάντα ρίχνουν το “φταίξιμο” σ' αυτόν που έχει πρόβλημα, συνεχίζει η Α.

Αν ο κόσμος των “αρτιμελών” είναι άσχημα φτιαγμένος τότε ενοχλεί τους ανάπηρους. Κι αν οι πρώτοι δεν κάνουν τίποτα γι' αυτό ή τουλλάχιστον αν φαίνεται ότι αποτυχαίνουν να τα βγάλουν πέρα, τότε οι ανάπηροι έχουν το “φταίξιμο”. Ο κόσμος τους είναι και κόσμος των “κινητικά αναπήρων”, άρα υπάρχει μόνο γι' αυτούς, δεν αλλάζει κι εκεί θα 'πρεπε να βαδίζουν και οι αδύναμοι. Γιατί αυτό είναι που υπάρχει κι αυτό δεν αλλάζει, οπότε οι “αρτιμελείς ζουν σ' έναν κόσμο γι' αυτούς.

Η στασιμότητα του κόσμου των “αρτιμελών”.

Ο Β αναφέρει την περίπτωση κάποιου “κινητικά ανάπηρου” που έκανε ράμπα στην πολυκατοικία του και οι υπόλοιποι συγκάτοικοί του τού έκαναν παράπονα γι' αυτό. Όλοι οι συζητητές απορούν μ' αυτό. Ο Γ συμπληρώνει μιλώντας για την περίπτωση ενός άλλου “κινητικά ανάπηρου” που έκανε ανελκυστήρα γιατί τον χρειαζόταν στην πολυκατοικία, μα του έκαναν μήνυση γι' αυτό...Ο Γ θεωρεί την πράξη αυτή ανούσια κι άσχημη. Η Α αναρωτιέται για το λόγο που κάποιοι άνθρωποι αντιδρούν έτσι και τους θεωροί “κολλημένους”.

Κι όμως, οι “κινητικά ανάπηροι” παίρνουν την πρωτοβουλία και κάνουν πράγματα για να διευκολύνουν τον εαυτό τους, μα οι “αρτιμελείς” φαίνονται ακούνητοι...τίποτε δεν πρέπει να αλλάξει τον κόσμο τους, κι αν υπάρχει κάτι διαφορετικό αυτό είναι, αν όχι ενοχλητκό, αμελητέο. Ο κόσμος πρέπει να μείνει ως έχει, οτιδήποτε άλλο είναι παρεμβολή σ' αυτό και πρέπει να παραπονεθούν σαν μικρά παιδιά γι' αυτό. Ο κόσμος πρέπει να είναι όπως τον θέλουν. Κι είναι έτσι όπως οι “αρτιμελείς” τον θέλουν, άρα στον κόσμο τους δεν χωράει κανείς άλλος.,,

ii) Η ανοργάνωτη διάταξη του κόσμου των “αρτιμελών”.

Η έλλειψη σεβασμού χαρακτηρίζει τους “αρτιμελείς”.

Ο Γ λέει, πως όλη αυτή η συμπεριφορά των “αρτιμελών” προς τους “κινητικά ανάπηρους” είναι “θέμα παιδείας, νομοθεσίας και εφαρμογής της νομοθεσίας”, έτσι ώστε να υπάρχει ο σεβασμός προς τους “κινητικά ανάπηρους”. Η Δ συνεχίζει, πως το κράτος, εν

Page 21: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

συνεχεία, δε λαμβάνει υπόψιν του όλους τους ανθρώπους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, “αρτιμελείς” ή “κινητικά ανάπηρους” ή τυφλούς...Όλοι στη συζήτηση συμφωνούν, πως τα άτομα δε μαθαίνουν από νωρίς, πως υπάρχουν και διαφορετικοί απ' αυτούς.

Οι “αρτιμελείς” λοιπόν έχουν αυτό το χαρακτηριστικό, δεν έχουν σεβασμό προς τους διαφορετικούς με αυτούς κι έτσι, στερούνται παιδείας, αλλά και διδαχής από το κράτος, εφαρμογής της κατάλληλης νομοθεσίας. Άρα, βγάζουμε το συμπέρασμα, πως, αφού αυτοί που αποτελούν τους “αρτιμελείς” δε λαμβάνουν υπόψιν τους την ποικιλότητα των ατόμων που τους περιτριγυρίζουν και ζουν μαζί τους, απαιτούν, τελικά, ο κόσμος τους να προσαρμόζεται σ' αυτά που αυτοί προσφέρουν, άσχετο αν είναι κάτι που τους διευκολύνει ή όχι -απλά τους βολεύει. Έτσι οι “αρτιμελείς” δε φροντίζουν για την παιδεία τους και σ' αυτό υστερούν. Ο κόσμος τους δε σέβεται τη διαφορετικότητα.

Η έλλειψη δεοντολογίας στον κόσμο των “αρτιμελών”.

Ο Γ μιλάει για την πολιτική του κράτους που έχει να κάνει, πλέον, με τη μείωση των συντάξεων των αναπήρων και αναφέρει το γεγονός της μέλουσας επανεξέτασης της σωστής απόδοσης συντάξεων στα διάφορα άτομα του πληθυσμού. Αυτό σημαίνει πως πολλές συντάξεις αποδόθηκαν παράνομα και ο Γ μιλάει για την εμπειρία του κάθε φορά που περνούσε από επιτροπή και, ενώ η αναπηρία του είναι μόνιμη, κάθε φορά του έγραφαν διαφορετικό ποσοστό αναπηρίας...”ανάλογα με τις ορέξεις τους...”, σχολιάζει η Α. Όλα τα άτομα στη συζήτηση γελάν σ' αυτό και συμφωνούν, πως όλα είναι κανονισμένα από τους γιατρούς εκεί για το πόσα άτομα θα πάρουν σύνταξη τελικά. “Κι αυτό γιατί δεν έχουν πολιτική σ' αυτό...”, λέει ο Γ. “Τα πάντα βασίζονται στην προσωπική γνώμη του καθενός (...) γι' αυτό δεν υπάρχει μία τάξη...” , απαντά η Α και ο Γ λέει τη δική του γνώμη “επειδή δεν έχουν ισχυρό κίνημα οι ανάπηροι, δεν έχουν ισχυρή φωνή κι έχουν και τα κομματόσκυλα τα δικά τους...”...Όλοι συμφωνούν. “ Είναι μια ελεγχόμενη μάζα...”, τελειώνει ο Γ.

Έχουμε να κάνουμε με έναν άδικο κόσμο, έναν κόσμο που προβάλει μόνο τα συμφέροντα ατόμων που τελικά ευνοούνται από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία. Εδώ, τα άτομα της συζήτησης μιλούν για συντάξεις που δίνονται παράνομα και για ποσοστά αναπηρίας που διαφέρουν ανάλογα με τις προσωπικές διαθέσεις των ατόμων στην εξουσία. Οι συζητητές λένε, πως δεν υπάρχει μια οργάνωση σε όλα όσα γίνονται με το κράτος, άρα αυτοί που κυβερνοούν δεν ενδιαφέρονται ούτε γι' αυτό. Εμείς υποθέτουμε, πως αυτοί είναι οι “αρτιμελείς” κι αυτός είναι ο κόσμος τους,

Page 22: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

ανοργάνωτος, και αφού και οι “κινητικά ανάπηροι δεν έχουν ισχυρό κίνημα, όπως λένε τα άτομα, κυβερνούν οι “αρτιμελείς”.

iii) Η “τέλεια” κινητικότητα των “αρτιμελών”.

Οι “αρτιμελείς”, όσον αφορά το θέμα της κίνησης, λέει ο Γ, “είναι σχεδόν τέλειοι”, δεν αντιμετωπίζουν καμία δυσκολία. Δεν έχουν προβλήματα στα πρακτικά ζητήματα, συμφωνείι η Δ, ακόμη κι αν ο κόσμος δεν είναι τέλεια φτιαγμένος στην πόλη των Σερρών κι αυτοί μπορεί να έχουν κάποια προβλήματα, συμπληρώνει η Α.

Οι συζητητές αναγνωρίζουν τις δυνατότητες των “αρτιμελών” σε κάτι που δεν έχουν αυτοί : την απρόσκοπτη κινητικότητά τους. Γι' αυτό τους ονομάζουν “υέλειους”...ίσως υπερβάλλουν λίγο εδώ, μα είναι κάτι που τους λείπει αυτό που έχουν απ' αυτήν την άποψη οι “αρτιμελείς”, γι' αυτό και ίσως το επιθυμούν, γι' αυτό και ίσως το εξιδανικεύουν. Όπως και να 'χει, αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ, οι “αρτιμελείς” έχουν ένα διαχωριστικό σημείο με τους “κινητικά ανάπηρους”, κάτι που τους καθιστά αντικείμενα πόθου, κι αυτό είναι η κινητικότητα -κι ας μην είναι τέλεια φτιαγμένος ο κόσμος...

iv) Η κινητικότητα καθορίζει και την εργασία.

“Αν είσαι γερός”, λέει ο Γ, “μπορείς να κάνεις οποιαδήποτε δουλειά”, και δεν έχεις να περιμένεις από κανέναν για εργασία, συνεχίζει. Μα κι οι “αρτιμελείς” μπορεί να παρακαλούν κάποιον ισχυρότερο για εργασία, όμως οι συζητητές συμφωνούν και η Δ παίρνει βασικά το λόγο, λέγοντας, ότι αν χάσει τη δουλειά που έχει τώρα θα είναι δύσκολο να ξαναβρεί, αφού η κινητική αναπηρία της την περιορίζει. Ενώ ο “αρτιμελής” μπορεί να κάνει οποιαδήποτε δουλειά, αλλά “τεμπελιάζει”, συμφωνούν τα άτομα. “Είναι διαφορετική αντίληψη”, λέει ο Γ.

Ο μεγάλος καημός των συζητητών, μια εργασία που εξασφαλίζει την επιβίωση είναι εύκολο να βρεθεί από τους “αρτιμελείς”, ενώ οι “κινητικά ανάπηροι” παρακαλούν γι' αυτήν. Οι “αρτιμελείς” ξέρουν μόνο να παραπονιούνται και να “τεμπελιάζουν” χωρίς να εκμεταλεύονται τις ευκαιρίες που τους δίνονται. Δηλαδή, οι “κινητικά ανάπηροι” ρίχνουν το “φταίξιμο” στους “αρτιμελείς”, αφού οι τελευταίοι δεν εκτιμούν πράγματα που οι “κινητικά ανάπηροι” τα έχουν χάσει -γι' αυτό και δίνουν σημασία. Γι' αυτό και καταλογίζουν ευθύνη στους “αρτιμελείς”, που αφήνουν την εργασία που τους λείπει...

v) Η αποδοχή των “αρτιμελών” από τον κόσμο.

Page 23: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Η Δ λέει, πως οι “αρτιμελείς” γίνονται δεκτοί από όλους, μιλώντας για οποιαδήποτε μορφή ανθρώπινης σχέσης και επαφής. “Αυτό είναι πραγματικότητα, άσχετα με το τι λένε..”, συνεχίζει, “αυτός που σε θέλει δίπλα του γι' αυτό που είσαι, θα ρθει και θα σε πάρει και θα κάτσει δίπλα σου...ο άλλος θα σου πει αερολογίες...”. Η Δ επιμένει, ότι συμβαίνει όντως αυτό. Η Α λέει, πως κυκλοφορεί έξω και έχει φίλους, όλοι όμως συμφωνούν, πως στενές επαφές με τους ανθρώπους δεν έχουν, κι αυτό είναι κάτι που παίζει μεγάλο ρόλο. Ένας φίλος, λέει ο Β, “θα σε στηρίξει κιόλας σε κάτι”...Κι οι συζητητές αρχίζουν μια συζήτηση για τις εμπειρίες τους με τους άλλους και το ότι τους ενοχλεί ο τρόπος που τους κοιτούν και τους αντιμετωπίζουν.

Τα άτομα εξακολουθούν να βλέπουν τα άλλα θέματα με βάση τις εμπειρίες τους, έτσι και τους “αρτιμελείς”. Είναι αυτοί που δεν τους αποδέχονται, δεν τους θέλουν για πραγματικούς φίλους και τους αντιμετωπίζουν με εξεταστικό μάτι. Οι “αρτιμελείς” διαθέτουν πάλι ένα επιθυμητό χαρακτηριστικό, είναι αποδεκτοί από όλους, έχουν φίλους κι αυτό θεωρείται πολύ σημαντικό από τους “κινητικά ανάπηρους”. Φαίνεται, έτσι λεν, κι αυτό τους λείπει και θα το ήθελαν πολύ, κι ας είναι ο κόσμος των “αρτιμελών” όπως είναι...

vi) Οι “αρτιμελείς” και τα μοντέλα.

“Ο κόσμος είναι φτιαγμένος για τους “αρτιμελείς”, λέει η Α, “όπως είναι φτιαγμένος για τα μοντέλα”, συμπληρώνει ο Γ. Και αρχίζει μια συζήτηση για τα ρούχα που προβάλουν και είναι φτιαγμένα για άτομα που πληρούν των προϋποθέσεων που διατάζει η μόδα. Ο Γ αναφέρει, πως σε όλη την πόλη υπάρχει ένα μαγαζί για υπέρβαρες και τα υπόλοιπα έχουν ρούχα για “καχεκτικά”, λέει η Α. Έτσι, καταλήγουν τα άτομα, τα πρότυπα είναι συγκεκριμένα και έτσι πρέπει να είναι τα άτομα, γιατί διαφορετικά παρεκκλίνουν...”Το διαφορετικό δεν είναι μόνο σε μας...είτε έχεις μεγάλα αυτιά, είτε μεγάλη μύτη...”, λέει ο Γ.

Κάτι γίνεται εδώ...φαίνεται, πως ο κόσμος έχει συγκεκριμένες νόρμες, ακολουθεί μια συγκεκριμένη πορεία κι έτσι πρέπει να είναι για να κυλούν όλα ομαλά. Τα άτομα αναφέρουν το παράδειγμα των μοντέλων, που ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα. Έτσι και ο κόσμος των “αρτιμελών” είναι φτιαγμένος από πρότυπα, πρότυπα που ανταποκρίνονται σε μια φτιαχτή πραγματικότητα, που πρέπει να είναι όπως προστάζει η μόδα για να είναι εντάξει και να δικαιολογεί το όνομά του. Πρόκειται για έναν πραγματικό κόσμο;

5) Ποιά είναι η αντιμετώπισή των “κινητικά αναπήρων”;

Page 24: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

I) Η περιέργεια των άλλων ανθρώπων.

Η Α μιλάει για την εμπειρία της και λέει, πως, όταν έμενε στο χωριό της την ενοχλούσε η παριέργεια των άλλων για την κατάστασή της, μα και τώρα, σ' ένα μεγαλύτερο μέρος, στην πόλη των Σερρών, μεταξύ αγνώστων, η περιέργεια των ανθρώπων γίνεται μεγαλύτερη, έτσι που να χαρακτηρίζεται ως “ηλίθια” και να προκαλεί αγανάκτηση...”είναι χειρότερα από το χωριό μου...”. Ο Β λέει, πως στην αρχή που έπαθε το ατύχημα, δεν ήθελε να πάει στο χωριό του, λόγω της περιέργειας των άλλων για την κατάστασή του και του ανεπιθύμητου οίκτου τους γι' αυτόν.

Η περιέργεια των άλλων ανθρώπων χαρακτηρίζεταιι ως ενοχλητική από τους “κινητικά ανάπηρους” της ομάδας μας, είναι κάτι που θέλουν να αποφεύγουν, το διώχνουν ή προσπαθούν να αδιαφορούν γι' αυτό. Όπως και να 'χει, αμύνονται μιας κατάστασης για την οποία οι άλλοι δεν έχουν φροντίσει να προσαρμόσουν στη ζωή τους γι' αυτό και τους φαίνεται περίεργη. Και πώς το δείχνουν;

ii) Το βλέμμα των άλλων ανθρώπων.

Τα άτομα συζητούν για το βλέμμα των περαστικών και η Α αναφέρει, πως αυτό πλέον δεν την ενοχλεί, “δε μ' ενδιαφέρει(...), γιατί ο άλλος δεν έχει τίποτα περισσότερο απ' εμένα (...). Μπορώ να τον κοιτάξω κι εγώ όπως θα με κοιτάξει κι αυτός και να τον κοιτάξω ακόμη χειρότερα...”. Είναι θέμα προσωπικής δουλειάς, καταλήγει, το αν θα πειράξει ένα βλέμμα τον “κινητικά ανάπηρο” ή όχι. Φυσικά όμως είναι ενοχλητικό το εξεταστικό βλέμμα των άλλων, συμφωνούν όλοι. Κι ο Β λέει, πως νιώθει το βλέμμα των άλλων, μα λέει “'νταξει, ας με κοιτάνε, και τι έγινε;”. “Τι μεγαλύτερο δικαίωμα έχουν εκείνοι να κρίνουν εμένα; Μπορώ να τους κρίνω κι εγώ...”, συνεχίζει η Α. “Βλέμμα με βλέμμα έχει διαφορά”, λέει η Δ, κι αρχίζει συζήτηση για τα βλέμματα των άλλων και πώς παρατηρούν τους ανάπηρους, γιατί είναι κάτι διαφορετικό απ' αυτούς. Βέβαια, συνεχίζει, η ενόχληση είναι η ίδια όπως θα ήταν μια ενόχληση σε κάποιον που αδικείται, είτε είναι “κινητικά ανάπηρος” είτε όχι. Με την ίδια λογική, η Α αναφέρει την περίπτωση κάποιας “κινητικά ανάπηρης”, που της έκανε εντύπωση, καθώς είναι πολύ άνετη με το βλέμμα των άλλων και δεν την ενοχλεί καθόλου. Είναι δύσκολο αυτό δηλώνει και ο Γ. Και ο Β αναφέρει το περιστατικό με κάποιον “κινητικά ανάπηρο”, όπου αυτός περίμενε να τον κοιτάξουν και τελικά τον κοίταξαν. Και οι ίδιοι προκαλούμε το βλέμμα των άλλων, καταλήγουν τα άτομα. Σαν μία κοπέλα προκλητικά ντυμένη που τραβάει το βλέμμα επειδή θέλει, ενώ ο ανάπηρος επειδή είναι όπως είναι...

Έχουμε να κάνουμε ακόμη με την ίδια άμυνα που εφαρμόζουν

Page 25: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

οι “κινητικά ανάπηροι”, όταν η αντιμετώπιση των άλλων γίνεται ενοχλητική, γιατί επικεντρώνεται σ' αυτούς. Δεν επιθυμούν την περιέργεια των άλλων, δε θέλουν να γίνονται το επίκεντρο της προσοχής τους σαν κάτι το εξωπραγματικό κι αταίριαστο. Κάπου προτείνουν μια λύση, είναι θέμα προσωπικής δουλειάς, δουλειάς με τον εαυτό τους, έτσι ώστε οι ίδιοι να αισθανθούν άνετα με κάτι στο οποίο οι άλλοι δεν έχουν προσαρμοστεί. Αφού δεν το έχουν αφομοιώσει, δεν το έχουν κάνει δικό τους, άρα τους ξενίζει και συμπεριφέρονται δυσανάλογα. Υπάρχει όμως και η άλλη σκοπιά, αυτή του “κινητικά ανάπηροου” που δεν ενοχλείται ιδιαίτερα από το βλέμμα των άλλων, δε δίνει σημασία ή απλώς το θεωρεί φυσιολογική ανθρώπινη συμπεριφορά, μια συμπεριφορά που θα πείραζε σε κάθε περίπτωση. Όπως και να 'χει, το μπαλάκι πάει στους “κινητικά ανάπηρους”, που πρέπει να δουλέψουν για να “ξεπεράσουν” το ενοχλητικό βλέμμα των άλλων. Γι' αυτούς τους άλλους δε γίνεται λόγος... Τι άραγε θα έπρεπε να κάνουν αυτοί; Το βλέμμα των άλλων λοιπόν, που υποδηλώνει περιέργεια, προσαρμόζεται στον κάθε άνθρωπο και δείχνει μια σκοπιά της αντιμετώπισης προς τους “κινητικά ανάπηρους”.

Iii) Η ακατάλληλη βοήθεια προς τους “κινητικά ανάπηρους”.

Η Α μιλάει για τους ανθρώπους που θέλουν να την βοηθήσουν, μα δεν ξέρουν τον τρόπο, κι αυτό μεγαλύτερο κακό της κάνει παρά καλό. Δεν μπορείς και πολύ καλά να εξηγήσεις στον άλλο τι πρέπει να κάνει, ειδικά όταν αυτός έχει συγκεκριμένα πράγματα για σένα στο μυαλό του, λέει. Ο Β πάλι λέει, πως δεν υπάρχει πρόβλημα γι' αυτόν, αφού εξηγεί το πώς να τον βοηθήσουν οι άλλοι, και το κάνουν. Αλλά η Α επιμένει “κάποιοι άνθρωποι κάνουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους (...) χωρίς να σε ρωτήσουν...”. Η Δ συμφωνεί, πως πολλές φορές κάποιοι θέλουν να βοηθήσουν τους “κινητικά ανάπηρους”, αλλά “κομπλάρουν” και δεν ξέρουν πώς.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια αντιμετώπιση που μάλλον δηλώνει αμηχανία παρά έχει κάποιον ιδιαίτερο χαρακτήρα. Οι άλλοι φαίνεται, πως δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν τους “κινητικά ανάπηρους” κι αυτό φαίνεται λογικό, αφού δεν έχουν ξεκάθαρη εικόνα γι' αυτούς στη σκέψη τους. Η ιδέα τους φαίνεται πως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα της “κινητικής αναπηρίας” κι αυτό το γεγονός ενοχλεί τους “κινητικά ανάπηρους” κάποιες φορές, κι άλλες φορές όχι. Οι “αρτιμελείς” όμως, εδώ, αντιμετωπίζουν ακατάλληλα τους “κινητικά ανάπηρους”, αναφέρουν οι τελευταίοι.

iv) Μη αναγνώριση της αδύναμης κατάστασης των “κινητικά αναππήρων”.

Page 26: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Η Δ μιλάει για τον εαυτό της και λέει, πως οι άλλοι δεν αναγνωρίζουν την “κινητική αναπηρία” της, το γεγονός ότι αυτή κουράζεται, το γεγονός ότι έχει ειδικές ανάγκες και χρειάζεται συγκεκριμένη αντιμετώπιση, το ότι έχει τον τρόπο της να κάνει τα πράγματα, κι έτσι, την θεωρούν ως ίση προς αυτούς. Ίση με την έννοια ότι έχει τα ίδια δικαιώματα με τους άλλους, κι αυτό είναι εντάξει απ' αυτήν, μα και τις ίδιες υποχρεώσεις, μα εκεί έχει πρόβλημα αυτή.

Μιλάμε για την πραγματικότητα της “κινητικής αναπηρίας” και το γεγονός της αναγνώρισής της από τους άλλους. Βλέπουμε εδώ, πως δεν αναγνωρίζεται, αφού δεν είναι κατανοητή ως τέτοια.. Κι όμως, υπάρχει, μας λέει η Δ, και το ότι οι άλλοι δεν την αναγνωρίζουν είναι ενοχλητικό γι' αυτήν. Μόνο ότι φαίνεται υπάρχει, λένε οι άλλοι, είναι όμως τρομερά γελασμένοι, είναι μια ψευδαίσθηση που τους κρατά σε απόσταση από την “κινητική αναπηρία”. Κι όταν αυτό δημιουργεί πρόβλημα είναι ακόμη χειρότερα...Μιλάμε για μια προβληματική αντιμετώπιση που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

v) Η σταδιακή αφομοίωση της “κινητικής αναπηρίας” από τους άλλους.

Ο Β μιλάει για την αρχική περιέργεια των χωριανών του όταν πρωτοέπαθε το ατύχημα, για το ότι τον κοιτούσαν σαν εξωγήινο όταν έφτασε εκεί με το αμάξι, για την αρχική περιέργεια και αμηχανία του γείτονά του, για τις απορίες των άλλων σχετικά με την κατάστασή του, για τον τρόπο με τον οποίο τον κοίταζαν -στη Γερμανία, αναφέρει, δεν είναι έτσι περίεργοι οι άνθρωποι. Κι ο ίδιος “κόλωνε” στην αρχή να αντιμετωπίσει τον κόσμο, γιατί φανταζόταν ότι θα ήταν πολύ πιο ενοχλητικός με τις ερωτήσεις του, μα τελικά δεν ήταν έτσι. Τώρα δεν έχει πρόβλημα με κανέναν, όλοι έχουν συνηθίσει τη νέα του εικόνα και δεν τον ενοχλούν.

Βλέπουμε την πορεία που ακολουθεί κάποιος που στην πορεία της ζωής του καταλήγει “κινητικά ανάπηρος” έτσι ώστε να προσαρμοστεί στην κοινωνία. Η αρχή είναι δύσκολη, δε γίνεται κατανοητή η νέα κατάσταση και οι άλλοι απορούν κι αναρωτιούνται, γίνονται περίεργοι και, συχνά, ενοχλητικοί, έτσι που και ο “κινητικά ανάπηρος” φοβάται να τους αντιμετωπίσει. Έτσι είναι οι άνθρωποι στην Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα στις Σέρρες, μα στη Γερμανία όχι. Κι αυτή είναι η πορεία των άλλων μόνο στην αφομοίωση...

vi) Η αφομοίωση της κατάστασης από τους “κινητικά ανάπηρους”.

Τελικά ο “κινητικά ανάπηρος” πρέπει να δουλέψει μέσα του για να τα βγάλει πέρα με το περιβάλλον του λέειι η Α και συμφωνεί και ο

Page 27: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Δ. “Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος τελικά...”, λέει η Α ενώ ο Δ αναφέρει, πως “ξεπέρασε” τα βλέμματα των άλλων. Υπάρχει και κάποιος “κινητικά ανάπηρος” που δε βγαίνει λόγω αυτού, συνεχίζει. Ή οι άλλοι ή “το δικό μας το κεφάλι” δημιουργούν προβλήματα, καταλήγουν. Πολλές φορές “κι εμείς τα φανταζόμαστε έτσι”...

Τι γίνεται εδώ άραγε; Μπορεί να είναι το περιβάλλον που δημιουργεί δυσκολίες στους “κινητικά ανάπηρους”, ίσως είναι και οι ίδιοι που φαντάζονται τον κόσμο ανάλογα άσχημα, μπορεί να ενοχλούν οι άλλοι με τη συμπεριφορά τους, ίσως είναι θέμα προσωπικής δουλειάς το να φτάσουν στο σημείο να μην τους ενοχλεί αυτό, ίσως όμως να είναι και ένας τρόπος να σώζουν τον εαυτό τους απ' την όλη κατάσταση. Έχουμε όμως να κάνουμε με διαδικασίες που οδηγούν στην αφομοίωση της ζωής ως “κινητικά ανάπηρος” κι έχουμε να κάνουμε με μια διαδικασία δύσκολη. Δύσκολη όπως και να 'χει αυτή καθαυτή, μα και λόγω της κοινωνικής δομής. Άρα θα πρέπει και τα δύο να συμβάλουν, και οι δύο μαζί, “αρτιμελείς” και “κινητικά ανάπηροι” να συνεργαστούν, γιατί όλα είναι κομμάτι του περιβάλλοντος. Και η αφομοίωση θα ήταν καλό να πηγαίνει παράλληλα.

6) Ποιά είναι η σχέση των “κινητικά αναπήρων” με τους “αρτιμελείς”;

I) Η τυπική επικοινωνία των “αρτιμελών” με τους “κινητικά ανάπηρους”.

Oι “αρτιμελείς” “δε θέλουν” να έχουν μια στενή επαφή με κάποιον “κινητικά ανάπηρο”, λέει η Δ, αλλά προτιμούν τους όμοιούς τους, γιατί “δε χτυπάει καλά στο μάτι” αν είναι με κάποιον που διαφέρει απ' το σύνολο.

Είναι κάτι που έρχεται σα συνέχεια των μοντέρνων επιταγών: ένας άνθρωπος πρέπει να πηγαίνει σύμφωνα με τις επιταγές της μόδας, πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη δομή για να είναι εντάξει, να είναι μέρος του συνόλου, να τον αποδέχονται οι άλλοι, να είναι κανονικός. Αυτό μας λέει η Δ και βλέπει, πως οι “κινητικά ανάπηροι” δε γίνονται αποδεκτοί μ' αυτήν την έννοια και γι' αυτόν τον λόγο. Έτσι, μένουν μακρυά από το σύνολο, γιατί αυτό τους κρατά σε μία απόσταση, αφού δεν πληρούν των καταναλωτικών προϋποθέσεων. Οι επαφές είναι τυπικές, ως ένα σημείο κι αυτό φαίνεται να είναι ένα παράπονο των “κινητικά αναπήρων”...

ii) Η επικοινωνία απομακρύνεται.

Ο Β μιλάει γι' αυτόν και λέει, πως, μετά το ατύχημα, οι ως τότε παρέες του “εξαφανίστηκαν” και τελικά έμεινε μόνος του. “Δε σου

Page 28: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

το λένε, απλά με ελαφρά πηδηματάκια την κάνουν...”, συμπληρώνει η Δ. Και η Α ακολουθώντας αναφέρει, και οι άλλοι συμφωνούν, πως βλέπει ότι, ενώ οι παρέες που είχε όταν ήταν “αρτιμελής” δεν έχουν απομακρυνθεί ιδιαίτερα, η ίδια δεν μπορεί πάντα να κάνει τα ίδια μ' αυτούς -οπότε η απομάκρυνση έχει τον χαρακτήρα του αναπόφευκτου. Κι αυτοί δεν είναι δυνατό να προσαρμοστούν στις δυνατότητές της, λέει, ορίζοντας αυτό ως “ιδανική φιλία” που “δεν υπάρχει”. Κι ύστερα, συνεχίζουν, υπάρχουν και πράγματα που θα μπορούσαν, εδώ συμφωνούν και η Α και ο Β, να κάνουν, μα κανείς από τους φίλους δεν τους το προτείνει, γι' αυτό κι αυτοί αγανακτούν μ' αυτούς. Είναι σα να θεωρούν λοιπόν, πως οι “κινητικά ανάπηροι” είναι μόνο για το σπίτι και όχι για έξω κι ενοχλούνται μ' αυτό.

Σα να μην υπάρχουν στενές επαφές ανάμεσα στους “αρτιμελείς” και τους “κινητικά ανάπηρους”. Βλέπουμε, πως η κινητικότητα διακρίνει τους ανθρώπους. Εμείς είπαμε, πως γι' αυτόν το λόγο τους δίνουμε διαφορετικά ονόματα, “κινητικά ανάπηροι” και “αρτιμελείς”, με τους πρώτους κινητικά περιορισμένους και τους δεύτερους ευκίνητους. Και οι πρώτοι φαίνεται, πως μένουν μόνοι τους, κι εδώ μιλάμε για εκείνους που υπήρξαν σαν τους δεύτερους, αλλάζει η ζωή τους και μπαίνει σε μια γωνία, αφού οι άλλοι, που πριν ήταν κοντά τους, φεύγουν. Τους αφήνουν λοιπόν σ' ένα περιθώριο, γιατί με τις περιορισμένες δυνατότητές τους, δεν μπορούν, σκέφτονται, να τους ακολουθήσουν. Είναι λοιπόν θέμα δυνατοτήτων, άρα δύναμης; Όπως είναι όμως, οι “κινητικά ανάπηροι” ενοχλούνται και νιώθουν απομονωμένοι.

Iii)) “Υπάρχουν και εξαιρέσεις...”.

Τα άτομα συμφωνούν: δεν είναι όλοι οι “αρτιμελείς” το ίδιο, υπάρχουν και εξαιρέσεις. “Για παράδειγμα, η κολητή μου, αν πει κανείς κάτι για μένα, τον έχει καθαρίσει...Γιατί είναι κολητή μου, γιατί έχει μεγαλώσει στη Γερμανία,, γιατί έχει άλλα πιστεύω, έχει γενικώς άλλη νοοτροπία.”, λέει η Δ. “Είναι και στον άνθρωπο...”, συμφωνεί ο Β και αναφέρει τη δική του φιλία με μία κοπέλα που είναι ιδιαίτερα στενή. Όπως και το παιδί της κολητής της Δ, λέει, παιδί ακόμη, δείχνει το σεβασμό του προς την “κινητική αναπηρία” της και μιλά ανάλογα στα άλλα παιδάκια γι' αυτό. “Είναι να το 'χεις και μέσα σου”, σχολιάζει ο Β, και οι άλλοι αναφέρουν, πως είναι και τα μηνύματα που παίρνουν τα παιδιά από την οιικογένειά τους. Υπάρχουν βέβαια διαφορετικές περιπτώσεις, λέει ο Β, παιδιών με τους γονείς τους που τον έχουν συναντήσει και άλλοι τα εξηγούν τι θα μπορούσε να του έχει συμβεί, ενώ άλλοι λένε “μη κοιτάς, μη κοιτάς...”.

Κάτι γίνεται, η μοναξιά δεν είναι απόλυτη. “Υπάρχουν και εξαιρέσεις...”, γι' αυτό και υπάρχουν άτομα που κατανοούν

Page 29: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

την κατάσταση της “κινητικής αναπηρίας” και γι' αυτούς μετράει περισσότερο ο άνθρωπος. Οι “κινητικά ανάπηροι” παίρνουν μια ελπίδα από αυτήν την μειοψηφία που ξέρει πώς να τους συμπεριφέρεται, μα είναι μειοψηφία...Έτσι, η σχέση των “κινητικά ανάπηρων” με τους “αρτιμελείς” παραμένει απομακρυσμένη, μα με κάποιες εξαιρέσεις ιδιαίτερα κοντινή, και σ' αυτό δε διαφέρει από τη ζωή των υπόλοιπων ανθρώπων, μόνο που εδώ συμβαίνει κάτι άλλο: οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας ερμηνεύουν τη σχέση τους γενικά με τους “αρτιμελείς” ως απομακρυσμένη, χωρίς να παίρνουν ιδιαίτερα υπόψιν τους το συνηθισμένο των εξαιρέσεων -πάντα υπάρχουν αυτές. Η σχέση λοιπόν των δύο ομάδων αξιολογείται ως αρνητική.

7) Ποιές είναι οι ανάγκες των “κινητικά αναπήρων”;

I) Προσβασιμότητα.

Τα άτομα λένε, ότι το σημαντικότερο είναι το να είναι προσβάσιμη η πόλη από όλους, όσους έχουν κινητικό πρόβλημα ή όχι, να γίνουν ράμπες για τους “κινητικά αναπήρους”, να είναι ελεύθερα τα πάρκινγκ των αναπήρων...Ο στόχος είναι κάποιο άτομο με οποιοδήποτε κινητικό πρόβλημα να μπορεί να κινηθεί όσο το δυνατόν ελεύθερα, ώστε, παραδείγματος χάριν, να μπορεί να πάει για καφέ. Ο Β αναφέρει σαν παράδειγμα τη δυσκολία πρόσβασής του στην τράπεζα και μιλάει για την τράπεζα της Ελλάδος στις Σέρρες, όπου τα σκαλοπάτια στο μηχάνημα ανάληψης τον εμποδίζουν απ' το να κάνει τη δουλειά του. Συνεχίζει η Δ και αναφέρει, πως “για μένα είναι προσβάσιμη μόνο η τράπεζα Πειραιός” κι αυτό την κάνει να μη μπορεί να έχει καν κριτήριο επιλογής. Και τα μαγαζιά, συμπληρώνει ο Β, που έχουν σκαλοπάτι στην είσοδο τον εμποδίζουν και δεν μπορεί να μπει. “Δε μπορούσαν κάτι να κάνουν;”...Σα να λένε στον “κινητικά ανάπηρο” “κάτσε σπίτι!”. “Ουσιαστικά δεν υπάρχουμε!”, λέει η Α. Το “κόσμος” στην Θεσσαλονίκη, λέει ο Β, είναι προσβάσιμο κι αυτό είναι καλό κι ας κάνεις χιλιόμετρα παραπάνω...

Έχουμε να κάνουμε με κάτι σημαντικό, κάτι που καθορίζει τον κόσμο των “κινητικά αναπήρων” κι αυτό λέγεται προσβασιμότητα. Έχει να κάνει με τη δυνατότητα του ανάπηρου να μπει σε τράπεζες, να πάει σε μαγαζιά, να μετακινηθεί στο δρόμο, να πάει για ψώνια, να γυρίσει στον κόσμο, να ζήσει την καθημερινότητά του. Και οι “κινητικά ανάπηροι” μας λένε πως αδυνατούν ή δυσκολεύονται πάρα πολύ να το κάνουν. Μπορούν άλλωστε να μη μετακινούνται σ' αυτόν -δεν είναι δικός τους; Δε φαίνεται, στ' αλήθεια, να είναι δικός τους ο κόσμος αυτός αφού δεν τους εξυπηρετεί ή μήπως κάποιος άλλος κανονίζει γι' αυτούς; Τότε, αυτός ο άλλος για ποιόν δουλεύει σ' αυτήν την περίπτωση, για τους

Page 30: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

“κινητικά ανάπηρους” ή γι' αυτόν; Αν είναι το πρώτο, τότε ποιοί είναι αυτοί οι “κινητικά ανάπηροι” και τι ανάγκες έχουν; Μάλλον δεν τις λαμβάνουν υπόψιν...Αν πάλι είναι το δεύτερο, τότε αυτός που κανονίζει και για τους άλλους μάλλον απολαμβάνει γι' αυτόν, μοναχά απολαμβάνει...Γιατί οι άλλοι δεν υπάρχουν, αν δυσκολεύοονται να ζήσουν. Δεν είναι σίγουρα φτιαγμένος γι' αυτούς ο κόσμος για τον οποίο αποφασίζουν άλλοι....

ιι) Οικογενειακή στήριξη για τους “κινητικά ανάπηρους”.

Ο Β μιλάει για την οικογενειακή στήριξη, αναφέροντας, ότι είναι απαραίτητη, αφού υπάρχουν πολλοί ανάπηροι που “κολώνουν να βγουν έξω”, αφού και δεν είναι προσβάσιμη η πόλη, μα κυρίως γιατί φοβούνται το σχολιασμό των άλλων γι' αυτούς. Αλλά δεν είναι αυτοί, κυρίως είναι οι γονείς που σκέφτονται τους άλλους και δε δίνουν θάρρος στους ανάπηρους, γι' αυτό και είναι ανάγκη να υπάρξει στήριξη στην οικογένεια. Συμπληρώνοντας η Α μιλάει για τη δική της περίπτωση και λέει για τον “πόλεμο” που είχε με τους γονείς της προκειμένου να φύγει από το χωριό και να μείνει στην πόλη όπου μπορεί να κάνει πράγματα για την υγεία της. Και ακόμη οι δικοί της δεν καταλαβαίνουν την επιλογή της κι αυτό δε της δίνει κουράγιο. Δεν καταλαβαίνουν την ανάγκη της για ανεξαρτησία, λέει, κι οι υπόλοιποι συμφωνούν.

Περνάμε στη δουλειά με την οικογένεια. Αφού η πόλη δεν είναι καλά δομημένη ώστε να επιτρέπει την ελεύθερη μετακίνηση των “κινητικά αναπήρων”, κάποιος πρέπει να τους δίνει κουράγιο για να τον αντιμετωπίσουν. Και τα άτομά μας λένε, πως αυτό δε συμβαίνει, γιατί μάλλον τους αποθαρρύνουν από το να αντιμετωπίσουν τον κόσμο, δεν τους στηρίζουν, δεν καταλαβαίνουν τις ανάγκες τους. Έτσι, εδώ προτείνεται η οικογενειακή δουλειά κι αυτή έχει τη μορφή της στήριξης, ώστε να κατανοήσουν κι αυτοί, οι πιο κοντινοί των ενδιαφερόμενων, τα όσα χρειάζονται οι “κινητικά ανάπηροι”. Μιλάμε για κατανόηση της ανάγκης τους να επικοινωνήσουν με τον έξω κόσμο, μα για να το κατανοήσουν αυτό χρειάζεται κι αυτοί να δίξουν κατανόηση της κατάστασής τους. Οι “κινητικά ανάπηροι” έχουν ανάγκη από στήριξη.

Ιιι) Η επιβίωση.

Η Δ αναφέρει ως πολύ σημαντικό το θέμα του να ζει άνετα ο “κινητικά ανάπηρος” κι αυτό γίνεται μέσω του κράτους που μπορεί να φροντίσει για κάποιο επίδομα ή την εύρεση μιας εργασίας, ώστε “να ζεις κι εσύ αξιοπρεπώς”. Όλοι συμφωνούν μ' αυτό και μιλάνε για την περίπτωση της Α που έχει το πτυχίο της κανείς όμως δεν μπορεί να της εξασφαλίσει δουλειά. Τα πράγματα είναι δύσκολα και

Page 31: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

ακόμη περισσότερο για τους “κινητικά ανάπηρους”, όταν κανείς δε φροντίζει γι' αυτούς.

Πολλοί ανάπηροι ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας και γι' αυτό, μια βασική ανάγκη τους είναι να τους εξασφαλίσει το κράτος αυτήν την επιβίωση. Κανείς δεν μπορεί να εγγυειθεί το πώς θα ζουν, και ειδικά αυτοί ως πιο αδύναμοι από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας θα 'πρεπε να βοηθούνται περισσότερο, υποστηρίζουν τα άτομα της συζήτησης. Αν κανείς δεν τους φροντίζει, τουλάχιστον το κράτος θα 'πρεπε.

iv) Η δημιουργία σχολών.

Ο Γ συμπληρώνει στα παραπάνω με την ιδέα του ώστε να δημιουργηθούν σχολές εκμάθησης διαφόρων τεχνών από άτομα με αναπηρίες, ώστε να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν όταν δεν έχουν κάποιο άτομο που θα τα προστατεύει. Και αναφέρει ως παράδειγμα τη σχολή αργυροχρυσοχοϊας στην Αθήνα, τη σχολή τυφλών στη Θεσσαλονίκη...θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε, ανάλογα με το τι θα μπορούσε να κάνει ο καθένας ώστε να εξασφαλίσει τα απαραίτητα.

Τα άτομα μιλούν για τη δημιουργία σχολών, πέρα από τα επιδόματα, και οι σχολές είναι κάτι πολύ σημαντικό για να έχουν τη δυνατότητα αυτοί που δεν έχουν την οικονομική άνεση να εκπαιδευτούν σε κάτι που θα μπορούσαν να εξασκήσουν. Έτσι θα μπορούσαν να ζήσουν και μόνοι τους και να μην εξαρτιούνται από κάποιον άλλο. Κι αυτό θεωρείται από τα άτομα της συζήτησης πρωταρχικό μέλημα του κράτους προς τους “κινητικά ανάπηρους”.

v) Η απαιτούμενη φροντίδα από το κράτος.

Ο Γ αναφέρει το ΚΕΠΑΠ στο Σιδηρόκαστρο, ένα ύδριμα που φιλοξενεί άτομα με διάφορες ψυχασθένειες -η Α βέβαια σχολιάζει αρνητικά γι' αυτό, “είναι άθλιο...”- και ξεκινούν να συζητούν για τέτοιες περιπτώσεις και τα υδρίματα που υπάρχουν στο νομό Σερρών ώστε να απασχολούν αυτά τα άτομα. Η Δ μιλάει για τη δουλειά της μητέρας της, είναι στο ΚΑΦΚΑ Νιγρίτας, και αναφέρει πως είναι πολύ δύσκολη η συνδιαλλαγή με άτομα με νοητικά προβλήματα και απαιτείται συνεχής βοήθεια, όχι μόνο από τους γονείς, κάποτε θα πεθάνουν κι αυτοί, μα από το κράτος και από ειδικό προσωπικό. “Και με τους “κινητικά ανάπηρους” τι γίνεται;” “το ίδιο”, το κράτος πρέπει να παρέχει φροντίδα και σ' αυτούς, γιατί την χρειάζονται.

Η συζήτηση μεταφέρεται σε ανθρώπους με νοητικά-ψυχικά προβλήματα όπου συζητείται η αδυναμία φροντίδας από τους ίδιους. Ποιός είναι αρμόδιος γι' αυτούς τους ανθρώπους; Φυσικά οι γονείς, μα κι αυτοί κάποτε θα πεθάνουν...ως μέλη

Page 32: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

της κοινωνίας είναι αυτή που πρέπει να τα φροντίσει τελικά, με άτομα εξειδικευμένα και διαθέσιμα γι' αυτά, άρα είναι το κράτος, που είναι αρμόδιο για την κοινωνία, άρα είναι αρμόδιο και γι' αυτά. Οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας μιλούν αποστασιοποιημένοι γι' αυτούς, εδώ αναφέρονται και σ' αυτούς, γιατί χρήζουν της ίδιας μεταχείρισης, πρέπει το κράτος να τους φροντίσει. Και θα τους φροντίσει όταν νοιαστεί γι' αυτούς, όταν δει τον καθένα απ' αυτούς σα διαφορετική περίπτωση, όταν συνεννοηθεί μαζί τους με άτομα που μπορούν να είναι δίπλα τους. Οι “κινητικά ανάπηροι” χρειάζονται βοήθεια και πρέπει να την πάρουν από το κράτος.

vi) Η σημασία της απασχόλησης.

Η Δ λέει, πως “τρελαίνομαι να μη δουλεύω...” και φοβάται στην ιδέα ότι μπορεί να την απολύσουν, όπως ακούγεται, για το τι θα κάνει μετά. Φέρνει ως παράδειγμα στην άποψή της ότι η εργασία αναζωογονεί, κάποιον τυφλό που ήξερε, ο οποίος πήγαινε στη Θεσσαλονίκη σε σχολή εργαλειού και όταν επέστρεφε για Σαββατοκύριακο στις Σέρρες ήταν “ένας ζωντανός άνθρωπος”, ενώ όταν τελείωσε με τη σχολή “μαράζωνε” και δεν έκανε τίποτε το ιδιαίτερο απ' το να βγαίνει βόλτα με τον πατέρα του...”και;”. Πριν ήταν απασχολημένος και είχε πράγματα να κάνει, αναφέρει η Δ και συμφωνεί και η Α ότι η δημιουργική απασχόληση με κάτι είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Όπως και να 'χει η ενασχόληση με κάτι είναι σημαντική για τον οποιοδήποτε, πόσο μάλλον όταν είναι δημιουργική, όταν εξασφαλίζει την επιβίωση, πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με κάποιο άτομο που δεν απασχολείται διαφορετικά. Εδώ μιλάμε για τους *κινητικά αναπήρους” κι αυτοί βρίσκονται στην τελευταία περίπτωση και η ανάγκη τους για δημιουργική απασχόληση προέχει. Πάντα, αυτή η δραστηριότητα έχει να κάνει με την επιβίωση, εκεί στοχεύει, μα εξυπηρετεί και την ανάγκη για ενεργοποίηση. Κι αυτό θεωρείται σημαντικό, γιατί γεμίζει τη ζωή τους...

v )ii Οι ριζοσπαστικές λύσεις.

Ο Γ λέει, καθώς τα άτομα συζητούν για την προσβασιμότητα των αναπήρων στην πόλη, ότι θα πρέπει να παρέμβουν οι σύλλογοι ώστε να κανονιστεί αυτό. Πρέπει να απευθυνθούν στο εμπορικό επιμελλητήριο για να είναι εύκολη η πρόσβαση των “κινητικά αναπήρων” σε οποιοδήποτε μαγαζί ή εξωτερική κοινωνική δραστηριότητα. “Είμαστε τόσα άτομα. Θέλετε να μας εξυπηρετήσετε, καλώς, δε θέλετε, πάμε στην διπλανή πόλη...Δε μπορεί να σε αντιμετωπίζουν έτσι “έλα μωρέ σιγά και τι έγινε;”. Εδώ συμφωνεί και η Α και λέει, πως και οι “κινητικά ανάπηροι”

Page 33: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

έχουν λεφτά και μπορούν να αποφέρουν κέρδος στην αγορά...Και, σιγά, πόσοο στοιχίζει μία ράμπα; Η Δ συμπληρώνει, πως μόνο έτσι θα καταλάβουν, κι εδώ αναφέρει τις τράπεζες, όταν οι “κινητικά ανάπηροι” που έχουν λεφτά σε κάποια τράπεζα τα μεταφέρουν σε τράπεζα που είναι προσβάσιμη γι' αυτούς. Αυτοί θα έχουν χάσιμο...Κι αν δε σε καταλαβαίνουν, πρέπει να τους επιβληθείς, λέει η Δ, “γι' αυτό κι εγώ φωνάζω...”, συμπληρώνει η Α.

Οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας ξεσπούν και δεν έχουν άλλο απ' το να προτείνουν ριζοσπαστικές λύσεις και να πάρουν αποφάσεις που δεν επιδέχονται αντιρρήσεις. Πρέπει να παρέμβουν, να δείξουν σ' αυτούς που κανονίζουν τη ζωή τους ότι υπάρχουν κι αυτοί ανάμεσά τους και πρέπει να τους λάβουν σοβαρά υπόψιν...Τα μαγαζιά θα γίνοουν προσβάσιμα αν απευθυνθούν σ' αυτά, οι τράπεζες θ' αλλάξουν αν οι “κινητικά ανάπηροι” προσέξουν πού θα καταθέσουν τα λεφτά τους, θα γίνουν ορατοί αν φωνάξουν, μπορούν ακόμη και να πάνε σε άλλη πόλη...Όλα θα γίνουν έτσι, αν οι “κινητικά ανάπηροι” πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους...

viii) Η ευθύνη των “αρτιμελών”.

Εδώ είναι και η ευθύνη των “αρτιμελών”, αναφέρει ο Γ, αφού μπορούν κι αυτοί να μιλήσουν σε κάποιον που έχει ένα μαγαζί και δεν επιτρέπει λόγω προσβασιμότητας την είσοδο σε κάποιον “κινητικά ανάπηρο”. Θα μπορούσαν να αναφέρουν το γεγονός, ακόμη και να μιλήσουν τελεσίδικα “εάν δε δω ράμπα στο μαγαζί σου δε θα με ξαναδείς!” και συνεχίζει “δεν κατάλαβα, γιατί να μην το πει δηλαδή;”. “Οπότε όλοι έχουμε ευθύνη, δεν είμαστε μόνο εμείς που πρέπει να διεκδικήσουμε...”, λέει η Α και συμφωνούν όλοι.

Εδώ έχουμε κάτι νέο: δεν είναι μόνοι τους οι ανάπηροι που πρέπει να φωνάξουν, μα ζητούν και τη συνδρομή των “αρτιμελών”. Και οι δύο μαζί πρέπει να συνεργαστούν για να διεκδικήσουν τα όσα λείπουν στους πιο αδύναμους, κι εδώ μιλάμε για μία ράμπα. Αυτή είναι το παράδειγμα, ας ξεκινήσουμε από αυτό, γιατί όχι; Εδώ οι “κινητικά ανάπηροι είναι απόλυτοι “γιατί όχι;”, δεν έχουν να χάσουν και τίποτα οι άλλοι, οι “αρτιμελείς”...Αν δε σε σέβονται, τότε απαιτείς το σεβασμό...

ix) Ο σεβασμός και η παιδεία πρέπει να καλιεργηθούν.

Τα άτομα αναφέρουν: είναι θέμα παιδείας, “αν δε μάθεις να σέβεσαι...”, λέει ο Γ, καθώς μιλάνε για το σεβασμό ατη διάβαση πεζών, που ενώ στο εξωτερικό τα αυτοκίνητα σταματούν, εδώ δεν το κάνει κανείς. Κι αυτό είναι θέμα παιδείας. Και το ότι όσοι έχουν μαγαζιά, λένε τα άτομα, δε σκέφτονται, ότι μπορεί να χρειαστεί μία ράμπα για κάποιον “κινητικά ανάπηρο” δεν είναι κάτι που θα τους

Page 34: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

βάλει σε έξοδα, μα είναι θέμα παιδείας. Συμφωνούν όλοι, και ο Γ συνεχίζει, πως αν κάποιος σέβεται, θα κάνει απλά μια ράμπα στο μαγαζί του χωρίς να σκεφτεί το κέρδος που μπορεί να έχει από το αν μπει στο μαγαζί του κάποιος ανάπηρος ή όχι...

Αυτό μοιάζει να είναι καημός των “κινητικά ανάπηρων” της παρέας μας, το ότι οι “αρτιμελείς” στερούνται σεβασμού, άρα παιδείας, γι' αυτό και συμπεριφέρονται χωρίς κατανόηση προς αυτούς. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό των “αρτιμελών”, αλλιώς η συμπεριφορά τους δε γίνεται κατανοητή...αν δεν τους σκέφτονται, αν δε σκέφτονται ότι υπάρχουν, ότι κυκλοφορούν ανάμεσά τους, ότι υπάρχουν κι αυτοί και πρέπει να τους λάβουν υπόψιν, τότε στερούνται ενός μονάκριβου αγαθού κι αυτό λέγεται παιδεία.

x) Η δυσκολία του να συμβούν τα πράγματα όπως θέλουν οι “κινητικά ανάπηροι”.

“Τι πρέπει να γίνει για να συμβούν τα όσα είπατε για το κράτος; Τι είναι ανάγκη να συμβεί;”, είναι η ερώτηση και ακολουθεί η απάντηση “ναι, καλά...”, με την έννοια του ότι αποκλείεται να συμβεί οτιδήποτε...

Ό, τι και να λένε οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας απλά μιλούν για ουτοπίες...αποκλείεται να συμβούν τα πράγματα όπως τα λένε, όπως τα θέλουν, γιατί αυτό βλέπουν τόσα χρόνια...Και τι έγινε που μιλάνε; Κανείς δεν πρόκειται να τους ακούσει...

xi) Τα πράγματα ξεκινούν σιγά σιγά...

Η Α ξεκινάει λέγοντας, πως αν δε μιλήσει αυτός που έχει το πρόβλημα, αν δεν αναφέρει τις ανάγκες του, δε γίνεται τίποτα, “δε βγάζεις άκρη”, συμπληρώνει και ο Β. Η Δ λέει, πως δεν αρκεί να μιλήσει μόνο ένας, μα να μαζευτούν πολλοί και να φωνάξουν για τα συμφέροντά τους. Εδώ παρεμβαίνει η Α, λέγοντας, πως “τα πράγματα ξεκινούν από λίγους και μετά σιγά σιγά πηγαίνουν σε πολλούς”. Η Δ συμφωνεί και ο Γ λέει, πως και οι σύλλογοι υπάρχουν γι' αυτό το λόγο, για να διεκδικούν πολλοί μαζί.Μα η Α επιμένει, πως αυτά τα πράγματα ξεκινούν από λίγους κι ύστερα εξαπλώνονται, και ο Γ λέει, πως πάντα από λίγους ξεκινούν και σε λίγους μένουν! Αφού πάντα είναι τα ίδια και τα ίδια άτομα στο σύλλογο των Σερρών, αναφέρει η Δ, και αφού τα άτομα αναλώνονται σε μικροκομματικά συμφέροντα. “Πώς θα πάμε να φωνάξουμε;”. Σε άλλη στζήτηση, η Δ ξεκινάει επαναλαμβάντας, πως πρέπει να μαζευτούν ποολλοί και να φωνάξουν για όσα θέλουν, και όσον αφορά τους κοντινούς τους, τους γείτονες παραδείγματος χάριν, αυτοί θα νοιαστούν μόνο όταν η πολιιτεία φροντίσει για τους ανάπηρους. Και πάλι διαφωνεί η Α και λέει, πως πρώτα πρέπει να

Page 35: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

πάρεις τον γείτονα με το μέρος σου κι ύστερα να διεκδικήσεις μαζί του ό, τι θέλεις, για να έχεις την υποστήριξή του. “Ο γείτονας δε θα σου κάνει ράμπα...”, “ναι, αλλά θα είναι μαζί σου...”. Η Α επιμένει, πως τα πράγματα γίνονται σιγά σιγά, στους άλλους φαίνεται περίεργο αυτό, μα, και πάλι, χρειάζεται οργάνωση...

Τα άτομα φαίνεται “να έχουν μάθει καλά” τα όσα συνήθως συμβαίνουν στον κόσμο...δε γίνεται κάτι ουσιαστικό, αφού πάντα λίγοι είναι αυτοί που έχουν ουσιαστική θέληση να κάνουν πράγματα για το σύλλογο εν προκειμένω, και κανείς δε φαίνεται να ακολουθεί. Μα τα πράγματα μπορούν ν' αλλάξουν, λέει η Α, αν ξεκινήσουν λίγοι που ξέρουν τι θέλουν κι ύστερα θα πάρουν μαζί τους και άλλους. Έτσι ώστε να μην ασχολούνται με πράγματα που δεν τους αφορούν άμεσα, μα να φροντίζουν για τους ίδιους...για τις ανάγκες τους, αυτές που προηγούνται όλων.

8)Μήπως τα Α.μεΑ. κατασκευάζονται κοινωνικά;

I) Το όνομα είναι αδιάφορο.

Τα άτομα μιλούν για το όνομα Α.Μ.Ε.Α. (=άτομα με ειδικές ανάγκες) που άλλαξε και έγινε Α.μεΑ. (άτομα με αναπηρία). “Και; Τι άλλαξε;”, λέει η Δ, “σε βρίζουν κομψά!”. Παρακάτω λένε, πως δεν είναι πως σε βρίζουν, απλά είναι ένας τρόπος να διαχωρίσουν τον “αρτιμελή” από τον ανάπηρο, και δείχνουν, λέει ο Γ, πως σε σέβονται. Μέχρι και “άτομα με ειδικές ικανότητες” ονόμασαν τους ανάπηρους, λέει ο Γ, “κάνουμε υπέρβαση...”, αστειεύεται ο Β...”Εμένα μου φαίνεται αστείο...”, λέει η Α. Απλά οι ικανότητες των ατόμων με αναπηρία αντισταθμίζονται, συμφωνούν. Καταλήγουν, πως δεν έχουν σημασία τα ονόματα, μα η ουσία...

Τα ονόματα που δίνουν στους “κινητικά ανάπηρους” είναι πολλά και διάφορα, αναφέρουν τα άτομα στη συζήτηση, διαθέτουν επινοητικότητα και είναι όσο πιο όμορφα γίνεται δοσμένα. Κι ο λόγος είναι ένας: να δείξουν ομορφιά και αποδοχή, από τους “αρτιμελείς” προς τους “κινητικά ανάπηρους”. Δεν κάνουν τίποτε άλλο οι “αρτιμελείς” όμως από το να δείχνουν, να επιδεικνύουν για να φαίνεται ότι νοιάζονται και φροντίζουν τους πιο αδύναμους απ' αυτούς -γιατί έτσι πρέπει. Οι “κινητικά ανάπηροι” μένουν αδιάφοροι απ' αυτά, αστειεύονται και γελούν στο άκουσμά τους -τι σημασία έχουν τα ονόματα; Κάτι άλλο είναι αυτό που μετράει...

ii) Σημασία έχει η τακτική των “αρτιμελών”.

Και η ουσία είναι, όχι πως δεν αποδέχονται οι “αρτιμελείς” τους ανάπηρους -έτσι λένε, ότι τους αποδέχονται, μα δεν κάνουν και

Page 36: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

τίποτα για να τους δείξουν έμπρακτα την αποδοχή τους, δε φροντίζουν για την οικονομική τους εξασφάλιση. Το σημαντικότερο είναι η επιβίωση, που δε γίνεται πραγματικότητα για τους “κινητικά ανάπηρους” μέσα από τις πράξεις των “αρτιμελών”.

Μα κανείς δεν κάνει κάτι ουσιαστικό για τους “κινητικά ανάπηρους”, κάτι που να τους βοηθά πραγματικά κι αυτοί, οι “κινητικά ανάπηροι”, μένουν πάντα οι ίδιοι, χωρίς ουσιαστική φροντίδα, χωρίς την εξασφάλιση της πολυπόθητης επιβίωσης. Τα ονόματα που δίνουν στους ανάπηρους δεν έχουν σημασία, οπωσδήποτε όχι αυτά, σημαντικό είναι όμως το τι δείχνουν οι “αρτιμελείς” προς τους αδύναμους ανάπηρους και τι κάνουν για να τους βοηθήσουν. Κι αφού η εξασφάλιση εργασίας θεωρείται η σημαντικότερη παρέμβασή τους, οι “αρτιμελείς” δεν κάνουν τίποτα. Κάτι γίνεται εδώ...

iii) Η στασιμότητα των ρόλων.

“Τους συμφέρει να είμαστε έτσι...” αναφέρει η Α ως συμπέρασμα στα όσα ειπώθηκαν, και όλοι συμφωνούν.

Αφού το όνομα που δίνουν οι “αρτιμελείς” στους “κινητικά ανάπηρους” είναι τυπικό και δεν περιλαμβάνει πράξη, κι αφού τα πράγματα μ' αυτούς είναι άσχημα, όπως είδαμε σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης, δε γίνεται τίποτα, μένουν πάντα ως έχουν. Ο καθένας έχει το ρόλο του κι αυτός ο ρόλος καλά κρατεί...

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ.

1) Ποιοί είναι οι “κινητικά ανάπηροι”;

I) Οι διαφορετικές περιπτώσεις της “κινητικής αναπηρίας”.

Ο γεννημένος “κινητικά ανάπηρος”.

“Μόνο η δική μου ζωή δεν έχει αλλάξει”, λέει η Η. Η ίδια, γεννήθηκε με το ρόλο της “κινητικά ανάπηρης” και γι' αυτό, αναφέρει, έμαθα να ζω έτσι. Είναι μια συνήθεια...Είναι πλέον το φυσιολογικό, αφού ξέρει πως είναι μη αναστρέψιμο. Έχει πάρει πλέον την απόφαση για τον εαυτό της πως έτσι είναι και δεν αλλάζει, δεν έχει τη διάθεση να κλαίγεται μια ζωή γι' αυτό. Προτιμά να μην το σκέφτεται και “να ζει τη ζωή, τελείωσε.”.

Αναφερόμαστε εδώ σε μία περίπτωση, ένα άτομο απ' τη συζήτηση, που γενννήθηκε με την αναπηρία, και παρουσιάζει την άποψη της για το ρόλο του “κινητικά ανάπηρου”. Βλέπουμε πώς η αναπηρία γίνεται το φυσιολογικό στη ζωή, αφού το άτομο μαθαίνει από την αρχή της ζωής του τη

Page 37: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

διαφορετική από την πλειψηφία εικόνα του στον κόσμο. Έτσι, η απόφαση για το ρόλο της Η έχει πλέον παρθεί και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτήν. Εδώ, έχουμε να κάνουμε περισσότερο με εσωτερική απόφαση, “ή θα κλαίγεσαι μια ζωή, μέχρι να πεθάνεις” ή θα το πάρεις απόφαση “και θα ζεις τη ζωή σου”, μας λέει και δίνει την άποψή της για την “κινητική αναπηρία” που παρουσιάζεται από τη γέννηση.

Όταν η ζωή μεταβάλλεται:

- σ' αυτή των “κινητικά αναπήρων”.

Η Ε μιλά για την εμπειρία της: “δεν ήμουν έτσι...”, μα απέκτησε το χαρακτηριστικό της “κινητικής αναπηρίας” και τώρα δουλεύει πάνω σ' αυτό κάνοντας φυσιοθεραπεία και άλλα προσπαθώντας “για το καλύτερο”, συμπληρώνουν όλοι. Ο Ζ συμφωνεί και μιλά για τη δική του αλλαγή, “τη μια μέρα έτρεχες (...) που λέει ο λόγος, και την άλλη (...) ούτε την ανάγκη σου μπορείς να κάνεις χωρίς βοήθεια, τουλάχιστον τις πρώτες μέρες”. Συμφωνεί και η Ε “και η δική μου η ζωή έχει αλλάξει”.

Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα του συμβεί και τα άτομα εδώ μιλούν γι' αυτό, για το πώς άλλαξε η ζωή τους, ίσως όχι ξαφνικά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ζούσαν ως τώρα έγινε διαφορετικός. Κι εδώ μιλάμε για κάτι αντικειμενικό σε κάποιον που ήταν όμοιος με την πλειοψηφία και τώρα αλλάζει...μα τι γίνεται εδώ;

-κι αν άλλαζε σ' αυτή του “αρτιμελή”;

Ο θ υποθέτει μιλώντας για την Η: “όπως κι εσένα θα σου φανεί δύσκολο κι αλλόκοτο το να σου φύγει η αναπηρία”, γιατί θα πρέπει να δει τι μπορεί να κάνει και τι όχι...Η Η απαντάει, πως δεν ξέρει πώς θα ήταν αν το πάθαινε στην πορεία, “καμία σχέση”...Κι αλλού λέει, πως δεν ξέρει πώς θα ήταν αλλιώς...

Εδώ μιλάμε υποθετικά. Είναι όμως κάτι που δείχνει το πώς οι ρόλοι παγιώνονται στη ζωή μας, κι εδώ μιλάμε για αυτόν του “κινητικά ανάπηρου” κι αυτόν του “αρτιμελή”. Πώς θα ήταν λοιπόν αν άλλαζε ο ρόλος; Κι εδώ μιλάμε για τον “κινητικά ανάπηρο” που θα γινόταν “αρτιμελής”. Φυσικά και η προσαρμογή θα ήταν δύσκολη, φυσικά και οι απ' έξω το αναγνωρίζουν αυτό, φυσικά και το ίδιο το άτομο αδυνατεί να απαντήσει για το πώς θα ήταν η ζωή του...Άρα μιλάμε για στοιχεία που το άτομο παίρνει απ' έξω και στη συνέχεια τα αφομοιώνει, τα κάνει δικά του. Ας δούμε τη συνέχεια...

Η σταδιακή μετάβαση στην κατάσταση της ¨κινητικής αναπηρίας”.

Page 38: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

“Εμένα ήταν σταδιακά, δεν ήταν μπαμ και κάτω”, παίρνει το λόγο ο Ζ και λέει πως ύστερα από τρεις επεμβάσεις, σιγά σιγά έγτασε στο σημείο να καθήσει σε αναπηρικό καρότσι.

Η “κινητική αναπηρία” μπορεί να έχει και στάδια, βλέπουμε. Ο Ζ μας λέει τη δική του εμπειρία, πώς από “αρτιμελής” η ζωή του μεταβλήθηκε σ' αυτήν του “κινητικά ανάπηρου.

Όταν τίποτα δεν είναι σίγουρο.

Ενώ η Ε αναφέρει την περίπτωσή της και λέει πως προσπαθεί για το καλύτερο, ο Θ παρεμβαίνει και λέει :”αν και τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει επιστροφή...”. Και επιμένει μιλώντας πως έτσι είναι τις περισσότερες φορές ενώ η Ε αναφέρει πως “ποτέ δεν ξέρεις...”.

Έχουμε δύο διαφορετικές απόψεις: αυτήν “ίσως γίνει και κάτι καλύτερο και την άλλη ου “δεν γίνεται τίποτα”. Εδώ μιλάμε για τη δυνατότητα του να συμβεί κάτι ή όχι, να αλλάξει η δυνατότητα άνετης κινητικότητας ή να μείνει για πάντα η ίδια. Στη μία περίπτωση δεν υπάρχει η βεβαιότητα μα μια ελπίδα για κάτι καλό, ενώ στην άλλη αποκλείεται κάθε αισιοδοξία για μια ευχάρηστη τροπή και τα πάντα είναι κανονισμένα. Άρα και ο ρόλος του “κινητικά ανάπηρου” ακολουθεί μια διαφορετική σειρά εδώ, μα πάντα δημιουργείται, γιατί πρέπει να υπάρχει...Ακόμη κι αν τα πάντα είναι αβέβαια και οι απόψεις διαφορετικές, οι “κινητικά ανάπηροι” υπάρχουν...

ii) Η καμπή στη ζωή του γεννημένου “κινητικά ανάπηρου”.

Η Η μιλάει “παλιά ήμουν πάρα πολύ ευαίσθητη...ώσπου φτάνεις σ' ένα σημείο που λες “ή θα κάθομαι και θα κλαίγομαι μια ζωή ή θα γίνω τελείως αναίσθητη...”. Ομολογεί πως έχει αλλάξει πάρα πολύ, αφού όταν ήταν μικρότερη, υπολόγιζε το καθετί...

Κάθε άνθρωπος περνά δύσκολες φάσεις στη ζωή του, κάθε φορά υπάρχουν στιγμές που παίρνεις σημαντικές αποφάσεις για τον εαυτό σου. Κι αυτό δεν αποτελεί εξαίρεση για κάποιον που διαφέρει από την πλειοψηφία των “φυσιολογικών”. Όταν ο κοινωνικός ρόλος ταλαντεύεται και βλέπεις τη ζωή σου να διαφέρει, πρέπει κι εσύ να οριοθετήσεις τον εαυτό σου και να αμυνθείς με όποιον τρόπο απέναντι στον κόσμο. Εδώ, η Η επιλέγει το ρόλο της “αναίσθητης” κατά κάποιον τρόπο, κι έτσι αφομοιώνεται στο περιβάλλον της. Δηλαδή και ο γεννημένος “κινητικά ανάπηρος” ταλαντεύεται στη ζωή του, μας λέει το παράδειγμά μας για τον εαυτό του. Τι γίνεται με τους άλλους;

Page 39: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

iii) Η δυσκολία της μεταβολής στην ζωή του “κινητικά ανάπηρου”.

“Ότι είναι ζόρι είναι...δύσκολο”, λέει ο Θ μιλώντας για την αλλαγή της κατάστασης ζωής ενός ατόμου σ' αυτή του “κινητικά ανάπηρου”, “ειδικά τον πρώτο καιρό”, συμπληρώνει ο Ζ. Συνεχίζει, κι εδώ συμφωνούν όλοι ότι είναι πιο δύσκολη η κατάσταση του “κινητικά ανάπηρου” που έρχεται στην πορεία της ζωής. “Σίγουρα είναι πιο δύσκολο...καμία σχέση....”, προσθέτει και η Η. “Γιατί πολύ απλά έμαθες να ζεις “φυσιολογικά” κι από τη μια στιγμή στην άλλη...”, προσθέτει ο Θ και συμφωνεί και ο Ζ.

Αν οι κοινωνικοί ρόλοι από την αρχή της ζωής έχουν δημιουργηθεί και. “ξαφνικά” αλλάξουν είναι δύσκολη αυτή η αλλαγή, παραδέχονται τα άτομα. Σίγουρα, η μετάβαση στη ζωή κάποιου που το άτομο δεν έχει συνηθίσει να βλέπει ως δική του, όταν είναι απότομη, αφομοιώνεται δύσκολα, αυτή και τα στοιχεία που περιλαμβάνει. Χρειάζεται πάντα ένας χρόνος προσαρμογής κι αυτό το σημείο αναγνωρίζεται ως “ζόρι” από τους “κινητικά ανάπηρους” της παρέας μας. Αυτό είναι ένα στοιχείο της ζωής τους. Τι άλλο όμως τους χαρακτηρίζει;

iv) Όταν η αναπηρία γίνεται συνήθεια.

Η Η παρεμβαίνει σε κάποιο σημείο και λέει αναφερόμενη στην αναπηρία “μετά δε γίνεται μια συνήθεια όμως;”, απορώντας. Ο Θ το παραδέχεται “σίγουρα” και η Η συνεχίζει, πως, ενώ σίγουρα υπάρχουν στιγμές που ο ανάπηρος λυγίζει, όμως στην πορεία προσαρμόζεται και όλα γίνονται συνηθισμένα.

Εδώ έχουμε την άποψη της γεννημένης “κινητικά ανάπηρης”, που με τη σειρά της απορεί για όσους έγιναν έτσι στην πορεία της ζωής τους: είναι δυνατόν να μην το συνηθίζουν στην πορεία όπως το συνήθισε και η ίδια; Βλέπουμε πώς η διαφορετικότητα αφομοιώνεται πιο γρήγορα όταν παρουσιάζεται στην αρχή της ζωής και πώς πλέον θεωρείται φυσιολογική, αφού πλέον έχει γίνει κομμάτι του εαυτού. Οπότε αποκαλείται “συνήθεια”, ακριβώς γιατί είναι μέρος της ζωής του ατόμου με αναπηρία. Αυτό όμως δεν υσχύει για όλους...

v) Η ανεξαρτησία του ατόμου αλλάζει.

Η Ε διαπιστώνει, πως ενώ όταν ήταν “αρτιμελής” προτιμούσε να είναι “τελείως ανεξάρτητη”, τώρα, ως “κινητικά ανάπηρη” βλέπει πως, πολλές φορές χρειάζεται βοήθεια. Βλέπει πως σ' αυτό έχει αλλάξει η ζωή της, ενώ κατά τ' άλλα προσπαθεί να κάνει ότι της επιτρέπουν οι δυνατότητές της. Ο Ζ λέει, πως κι αυτός ένιωθε έτσι στην αρχή, “σπαζόμουν που δεν μπορούσα να κάνω πράγματα μόνος

Page 40: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

μου”, αλλά μετά γίνεσαι “λιγότερο ευαίσθητος”, γιατί αλλιώς “δεν τα βγάζεις πέρα”, συμπληρώνει και η Ε και συμφωνεί και ο Θ. Πλέον, “ζητάς βοήθεια κι αν είσαι εγωιστής την πατάς!”. “Δεν είναι κακό να ζητάς βοήθεια..!”, προσθέτει η Η και οι άλλοι συμφωνούν, λέγοντας πως πολλοί άνθρωποι έχουν αυτό το κόμπλεξ.

Είναι η πορεία ενός “αρτιμελή” προς την “κινητική αναπηρία”, πιο συγκεκριμένα η πορεία του από την προσωπική ανεξαρτησία προς την εξάρτηση από τους άλλους, κάτι που ενοχλεί αναμφίβολα τα άτομα που καταλήγουν στην αναπηρία, ενώ η συνηθισμένη σ' αυτήν, γεννημένη ως τέτοια, η Η, θεωρεί αυτήν την εξάρτηση-ενόχληση απ' τους άλλους ως κόμπλεξ. Όπως και να 'χει μιλάμε για σύγχρονους όρους, όπου η εμπλοκή των άλλων θεωρείται παρέμβαση στην προσωπική ζωή κι αυτό θεωρείται πρόβλημα. Κι εδώ έχουμε να κάνουμε μ' αυτό. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο της ζωής των “κινητικά ανάπηρων” της παρέας μας, η μέχρι ένα σημείο εξάρτηση από τους άλλους, που άλλους ενοχλεί και άλλους όχι.

vi) Όταν “βρίσκεις τη δύναμη”. Ο Ζ μιλώντας για τη σταδιακή μετάβασή του στην κατάσταση της αναπηρίας, αφηγείται τα γεγονότα και λέει πως ύστερα από τρεις επεμβάσεις πήγε στο αναπηρικό καρότσι. Μετά την πρώτη επέμβαση μπορούσε να κινηθεί, στη δεύτερη επίσης, κι έπειτα, μιλώντας στον πατέρα του για κάποιον που έμεινε σε καρότσι του είπε “πατέρα, άμα μείνω κι εγώ έτσι σε καρότσι, καλύτερα φέρε την καραμπίνα και καθάρισέ με!(...) Αλλά με το που ήρθα σε καρότσι μετά από ένα μήνα, καμια σχέση...Δεν ξέρω, βρήκα τη δύναμη βρε παιδί μου...”. Ο Ζ συνεχίζει, πως “κάποιος έχει τη δύναμη να το πει αυτό...”, μιλώντας στη συνέχεια στην Η σχετικά με το αν η αναπηρία γίνεται συνήθεια, ενώ κάποιος άλλος όχι, και αναφέρουν μαζί με τον Θ το παράδειγμα δύο ατόμων που γνώρισαν και ο Ζ λέει πως ο ένας από αυτούς συνέχιζε να λέει πως “θέλει να πεθάνει”

Εδώ έχουμε τη σταδιακή μετάβαση στην κατάσταση της “κινητικής αναπηρίας” κι αναρωτιόμαστε αν το ίδιο σταδιακή είναι άραγε και η αφομοίωση της κατάστασης. Κι αν είναι σταδιακή, τότε είναι πιο εύκολη ή πιο ομαλή η κατανόηση της κατάστασης. Κι αν πραγματοποιείται η κατανόηση της κατάστασης, τότε παίρνει νόημα και η φράση “βρήκα τη δύναμη”, που δεν είναι τίποτε άλλο από το “έκανα την “κινητική αναπηρία” κομμάτι του εαυτού μου”. Δεν το κάνουν όλοι όμως αυτό, γιατί υπάρχουν και άτομα που δεν προσαρμόζονται σ' αυτήν. Γι' αυτό και είναι ένα δύσκολο βίωμα. Ας δούμε...

Page 41: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

vii) Η σημασία της εμπειρίας της αναπηρίας.

Ο Ζ αναφέρεται στην αναπηρία ως μια εμπειρία, όχι καλή ή κακή αλλά χρήσιμη στη ζωή του ανθρώπου. Ο Θ συμπληρώνει, πως “το ζόρι” στην υπόθεση είναι πως είναι μια δύσκολη εμπειρία και, τις περισσότερες φορές, μακροχρόνια. Και τη συγκρίνει με τη στρατιωτική θητεία και τη γέννα που διαφέρουν απ' αυτήν στο ότι έχουν μια ημερομηνία λήξης, ενώ στην αναπηρία δεν μπορείς να ξέρεις...Γι' αυτό χρειάζεται υπομονή.

Εδώ μιλάμε για την “κινητική αναπηρία” και είναι αυτή που αποτελεί μια σημαντική εμπειρία, κάτι που έχει αξία για το ρόλο που παίζει στην ωρίμανση, λέμε εμείς, και γι' αυτό δεν παίζει ρόλο το “καλή' ή “κακή”. Πρόκειται παρόλ' αυτά για μια εμπειρία δύσκολη και χρονοβόρα, όχι κάτι που μπορεί κανείς να ελέγξει, άρα θέλει υπομονή. Είναι δύσκολη λοιπόν, παραδέχονται τα άτομα, αυτό χαρακτηρίζει την αναπηρία, κι αυτό σημαίνει το να είναι κανείς “κινητικά ανάπηρος”, το να περνά από μια τέτοια δύσκολη εμπειρία και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι υπομονή.

viii) Μια ευκαιρία στη ζωή.

Η κατανόηση ασήμαντων μέχρι πριν πραγμάτων.

Ο Ζ, μέσα από τη σταδιακή μετάβασή του στην κατάσταση της αναπηρίας, κατάλαβε πόσο σημαντική είναι η εκγύμναση διαφορετικών μυών, ώστε να συγκρατήσει το σώμα του. Αυτό το κατάλαβε και η Ε με τη φυσιοθεραπεία. Απορούν και οι δύο για το ότι κατάλαβαν πράγματα στα οποία πριν δεν έδιναν σημασία.

Η μετάβαση στην αναπηρία, η αλλαγή της ζωής μ' αυτόν τον τρόπο, περιλαμβάνει και τη συνειδητοποίηση πραγμάτων που ως πριν ήταν αδιάφορα να τα σημασιοδοτήσει κανείς. Αυτό είναι μια ευκαιρία για να διακρίνει κανείς δυσδιάκριτα στην πλειοψηφία των ανθρώπων πράγματα, πράγματα όμως που υπάρχουν και δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Η σημασία στα πράγματα που αξίζουν στη ζωή.

Η Ε καταλήγει “τελικά, μόνο αν περάσεις από μια τέτοια κατάσταση, καταλαβαίνεις ποιά πράγματα είναι σημαντικά στη ζωή και ποιά όχι...” και ο Θ προσθέτει την εμπειρία του με το “λευκό φως”...Μιλάει για την εμπειρία του στην εντατική “έφτασα μέχρι εκεί”, ενώ επί ένα μήνα, με τη σήψη να έχει κορυφωθεί, και με τη χορήγηση ναρκωτικών, “ήμουν σαν πεθαμένος”, λέει ο Θ. Και συνεχίζει “ήμουν σε ένα έντονο γλυκό λευκό φως που σε τραβάει(...)δεν μπορώ να πω αν αυτή η εμπειρία ήταν καλή ή κακή(...) αισθάνεσαι ωραία και δεν έχεις να νοιαστείς για τίποτα...”.

Page 42: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Γι'αυτό και τώρα, καταλήγει, έχοντας περάσει μια πολύ δύσκολη κατάσταση, καταλαβαίνει καλύτερα ποιά πράγματα να εκτιμήσει και δε νοιάζεται για τα εφήμερα, τι ρούχα να φορέσει, πότε θα τελειώσει τη σχολή του και άλλα τέτοια. “Γιατί η ζωή είναι όντως πάρα πολύ μικρή” και δεν έχει νόημα να ασχολείσαι με ανάλογα μικροπράγματα. Συμφωνούν και οι άλλοι.

Κι έπειτα, κάποιες φορές, η μετάβαση στη ζωή του “κινητικά ανάπηρου”, είναι αρκετά σημαδιακή και τα πράγματα στη ζωή δεν έρχονται όπως τα αναμένουμε. Γι' αυτό και, βιώνοντας τέτοιες καταστάσεις, το άτομο κατανοεί καλύτερα το νόημα της ζωής. Εδώ συμφωνούν όλοι οι ομιλούντες και ο ένας απ' αυτούς αφηγείται την ακραία εμπειρία του για το “λευκό φως” που τον έκανε να εκτιμήσει διαφορετικά από την πλειοψηφία των ανθρώπων πράγματα. Έτσι, εδώ, η “κινητική αναπηρία” μπαίνει στη ζωή του ανθρώπου για να του δείξει τις διαφορετικές διαστάσεις της. Κι αυτό είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό της, η εκτίμηση της σημαντικότητας κάποιων πραγμάτων.

2) Ποιοί είναι οι “αρτιμελείς”;

I) Η “αρτιμέλεια” υπό ερώτηση.

Ο Θ έχει κάποιες αντιρρήσεις για τον όρο “αρτιμέλεια”. Επαναλαμβάνει, πως η ιατρική έννοια του όρου δε βρίσκει την έννοιά μας σύμφωνη με όσους διαφέρουν απ' τους “κινητικά ανάπηρους”. Δηλαδή, θα έπρεπε αυτοί να ονομαστούν διαφορετικά ώστε να κατοχυρώσουν τη θέση τους ως υγιείς. Ο Θ μιλάει για “μη ανάπηρους”. Όλα μαζί τα άτομα στη συζήτηση αναρωτιούνται για το ποιό θα 'πρεπε να είναι το όνομά τους.

Ο όρος που διαλέξαμε για όσους θεωρούνται κανονικοί, μη έχοντες κάποια “κινητική αναπηρία”, δε βρίσκει σύμφωνο ένα άτομο από τη συζήτηση, έναν “κινητικά ανάπηρο”, κι αυτό είναι αρκετό για να αναρωτηθούμε μαζί για την ορθότητά του. Σκεφτόμαστε πως έχουμε τον όρο σε εισαγωγικά, άρα δε μιλούμε για την ιατρική έννοιά του, όπως επισημαίνει ο Θ, κάτι άλλο εννοούμε...το τι είναι αυτό, θα το ανακαλύψουμε στην πορεία...

ii) Οι “αρτιμελείς” στερούνται την εμπειρία της αναπηρίας.

Ο Ζ λέει, πως οι “αρτιμελείς” διαφέρουν από τους “κινητικά ανάπηρους” στο ότι δεν έχουν ζήσει την εμπειρία της αναπηρίας, κι αυτό είναι θέμα νοοτροπίας. Δεν ξέρουν λοιπόν πώς είναι η αναπηρία, δεν έχουν ζήσει το θέμα και γι΄αυτό δεν μπορούν να το καταλάβουν. Κι όταν μιλάμε για εμπειρία δεν αναφερόμαστε σε κάτι καλό ή κακό απλά σε κάτι που περνάει κανείς.

Page 43: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Οι “κινητικά ανάπηροι” της συζήτησής μας μιλούν για την “αρτιμέλεια” συγκρίνοντάς την με την “κινητική αναπηρία” και μάλλον αισθάνονται πλεονεκτούμενοι υπέρ αυτών στο θέμα της εμπειρίας-γιατί η αναπηρία είναι μια εμπειρία. Σ' αυτό λοιπόν τοποθετούν τη διαφορά τους προς τους υγιείς, στο ότι δεν έχουν ζήσει αυτά που έχουν ζήσει οι “κινητικά ανάπηροι”. Κι αφού το θέμα της εμπειρίας δεν αξιολογείται θετικά ή αρνητικά, απλά είναι ένα βίωμα -που υποθέτουμε πως είναι σημαντικό παρόλ' αυτά, είναι μια έλλειψη το ότι δεν έχουν ζήσει την αναπηρία, κι έτσι είναι σε μειονςκτική θέση ως προς αυτό...

iii) Η διαφορετικότητα υπάρχει και στους “αρτιμελείς”.

Τα άτομα λες και επιτίθενται “δε διαφέρουμε εμείς και διαφέρουν αυτοί;”, εννοώντας τους “αρτιμελείς”, ή πάλι “ένας κοντός άνθρωπος είναι ανάπηρος;”. “Όλοι οι άνθρωποι διαφέρουν...”. Η αναπηρία μπορεί να συμπεριλαμβάνει πολλά, καταλήγουν.

Αυτό που έχουμε εδώ είναι το χαρακτηριστικό της διαφορετικότητας, κάτι που ισχύει για όλους κι εδώ μιλάμε για τους “αρτιμελείς”. Τα άτομα της παρέας μας μιλούν για την αναπηρία ως χαρακτηριστικό, κάτι που διαφέρει από την ποιότητα του συνόλου, μα εδώ διαχωρίζουν: δεν είναι μόνο όσοι θεωρούνται “κινητικά ανάπηροι” που το έχουν. Μπορεί να το έχει ο καθένας, μπορεί ο καθένας να διαφέρει κι αυτό δεν τον κάνει ανάπηρο. Τον κάνει απλά διαφορετικό. Έτσι, ένα ακόμη χαρακτηριστικό των “αρτιμελών” είναι η διαφορετικότητα, που είναι κοινή σε όλους.

iv) Οι “αρτιμελείς” είναι αναγκαίοι στους “κινητικά ανάπηρους”.

Ο Θ λέει, πως οι “κινητικά ανάπηροι” βασίζονται στους “αρτιμελείς”, βασίζονται στον οίκτο τους και πολλές φορές αναγκάζονται να υποχωρούν γι' αυτό το λόγο. Έτσι, υπάρχει σχέση εξάρτησης ανάμεσά τους κι η εξάρτηση μπαίνει στα πρακτικά ζητήματα. Εδώ συμφωνούν και οι υπόλοιποι -στα πρακτικά ζητήματα είναι που έχουν οι ανάπηροι την ανάγκη των υγιών- και δεν τίθεται θέμα νοημοσύνης όπως στα άτομα που έχουν νοητικά προβλήματα.

Εδώ μιλάμε για τη σχέση εξάρτησης που έχουν οι “αρτιμελείς” με τους “κινητικά ανάπηρους” κι αυτό είναι κάτι στο οποίο οι τελευταίοι αισθάνονται αναγκασμένοι να υποχωρήσουν και να συμβιβαστούν. Κάνοντάς το, με βαριά την καρδιά, γιατί πρέπει και γιατί δεν μπορούν αλλιώς, εξαρτώνται από τους υγιείς. Έτσι, το χαρακτηριστικό των “αρτιμελών” εδώ είναι ότι είναι αναγκαίοι για τους “κινητικά

Page 44: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

ανάπηρους”. Τι άλλο όμως είναι;

vi) Οι “αρτιμελείς” παρουσιάζονται στη ζωή των “κινητικά αναπήρων”.

Η Ε λέει, πως οι “αρτιμελείς” “μας δημιουργούν δυσκολίες” και οι άλλοι συμφωνούν. “Πολλές φορές και χωρίς να το θέλουν...με το σκεπτικό, ότι θέλουν να βοηθήσουν, αλλά δεν ξέρουν το πώς...”, προσθέτει ο Θ, “...και γίνονται κολιτσίδα, και θες αυτό και θες εκείνο...”. Κι εδώ παρεμβαίνει και ο Ζ και μιλάει για το όταν οι “αρτιμελείς” κοιτούν κάποιον ανάπηρο “από πάνω ως κάτω” κι αυτό είναι “μια δυσκολία”. Κι όμως, η Η λέει, πως αυτό είναι “ανθρώπινη περιέργεια” και δεν είναι ενοχλητικό γι' αυτήν. Και σ' αυτήν έχει συμβεί το να κοιτάξει κάτι που τις φάνηκε περίεργο, κι αυτό δε σημαίνει κάτι. Οι άλλοι όμως ανταπαντούν “άλλο το να κοιτάς κάτι από περιέργεια και άλλο το να κοιτάς κάτι επίμονα...”.

Άλλο ένα χαρακτηριστικκό των “αρτιμελών” όπως το βλέπουν οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας, το ότι πολλές φορές παρεμβαίνουν στη ζωή τους με τρόπο που τους δημιουργεί πρόβλημα, όχι μμε την πρόθεση να το κάνουν, μα μη ξέροντας τον τρόπο. Κι έτσι, καταντούν ενοχλητικοί παρά βοηθητικοί, κι έτσι παρεμβαίνουν στη ζωή τους και τους προξενούν προβλήματα. Αυτό θεωρούν οι “κινητικά ανάπηροι” που στη διάρκεια της ζωής τους έγιναν, η μία όμως εδώ γεννημένη έτσι δε θεωρεί τη συμπεριφορά τους ενοχλητική, μάλλον φυσιολογική. Έχουμε μια διαφορετική σκοπιά των πραγμάτων, προφανώς ανάλογα με τα βιώματα, όπως και να 'χει όμως η συμπεριφορά των άλλων προς τους “κινητικά ανάπηρους είναι παρεμβατική και σαφώς μη αμελητέα. Οι “αρτιμελείς” υπάρχουν, θέλοντας ή μη, κοντά στους “κινητικά ανάπηρους”.

Vii) Οι “αρτιμελείς” φτιάχνουν προβληματικό το περιβάλλον των “κινητικά αναπήρων”.

Ξεκινώντας από το ότι σχέση εξάρτησης διέπει τους “αρτιμελείς” με τους “κινητικά ανάπηρους” κι αυτό είναι το “δυστυχώς”, αφού σε οποιαδήποτε σχέση, όχι μόνο ερωτική μα πολύ περισσότερο σε κάτι τέτοιο όταν ο άντρας είναι ο άντρας του σπιτιού και πρέπει να είναι έτσι ενώ δε γίνεται λόγω αναπηρίας, δεν μπορεί ο “κινητικά ανάπηρος” να είναι 100% ανεξάρτητος. Αυτό λέγεται με καημό από τους άντρες της παρέας. Γι' αυτό είναι ζήτημα “αποδοχής και μετά συνενόησης”, λέει ο Θ, αφού πρέπει όσοι έχουν να κάνουν με άτομα με κάποια αναπηρία να συγκαταλέγονται μεταξύ τους. Άρα, το γύρω περιβάλλον και η αποδοχή απ' αυτό παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, λέει ο Θ. Πάντα θα υπάρχουν όσοι κάνουν τον ανάπηρο να αισθανθεί άσχημα, όσοι τον νευριάζουν...και ο Ζ προσθέτει “κι εμείς ζητάμε τα άκρα...η περιέργεια και η αναισθησία είναι εντελώς ακατάλληλα για το άτομο με αναπηρία...”

Page 45: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

Ενώ θα 'πρεπε να υπάρχει αποδοχή από το περιβάλλον, θα 'πρεπε οι ανάπηροι να συνενοούνται με τους “αρτιμελείς”, υπάρχουν προβλήματα στη σχέση τους. Οι “κινητικά ανάπηροι” της παρέας μας έχουν την αίσθηση ότι δεν τους βοηθούν ώστε να είναι ανεξάρτητοι, ώστε να αισθανθούν φυσιολογικά με την αναπηρία τους, μα έχουν να κάνουν με ένα περιβάλλον που τους δημιουργεί προβλήματα και τους κάνει να νιώθουν άσχημα. Γι' αυτό και οι “αρτιμελείς” εδώ παίζουν το ρόλο αυτού που προξενεί πρόβλημα και διαμορφώνει αρνητικά το περιβάλλον των “κινητικά αναπήρων”. Ποιό είναι όμως αυτό;

3) Ποιός είναι ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων”;

ι) Η αδυναμία συναίσθησής του από άλλον.

“Καταρχήν αν δεν το ζήσεις, δεν μπορείς να το νιώσεις!”, λέει ο Θ.

Όποιος δεν είναι στη θέση του άλλου, αυτού που έχει μία συγκεκριμένη εμπειρία, μία που δεν έχει ο άλλος, δεν μπορεί να τον καταλάβει. Κανείς δεν μπορεί να νιώσει ό,τι ακριβώς νιώθει ο άλλος, δύσκολο ή εύκολο αυτό που νιώθει. Εδώ αυτή η ενσυναίσθηση για την οποία τόσο μιλάανε εξουδετερώνεται από τα υποκείμενά μας, και μιλάει η μοναδικότητα της εμπειρίας. Εδώ πάλι οι “κινητικά ανάπηροι” διαχωρίζουν τη θέση τους...μα τι εννοούν ακριβώς; Ποιός είναι αυτός ο κόσμος τους; Και είναι διαχωρισμένοι από τους άλλους; Και πώς νιώθουν γι' αυτό; Ας δούμε...

ii) Η σημασία που δίνουν οι “κινητικά ανάπηροι” στη συμπεριφορά του περίγυρου προς αυτούς.

Ο Θ μιλάει για κάποιες μορφές αναπηρίας “πιο ελαφρές” που “δε σε περιορίζουν τόσο” και αναφέρεται και στη δική του που τη θεωρεί μία από τις “ελαφρές”. Φυσικά όμως η αναπηρία “είναι ζόρι”. Κι εδώ σχολιάζει και ο Ζ, ότι μια αναπηρία είναι ελαφριά “για τον κόσμο που δε φαίνεται” και φέρνει το παράδειγμα κάποιου γνωστού του με αναπηρία που ζει σε χωριό και “φαντάζομαι, ότι οι γύρω του τον κάνουν να αισθάνεται χειρότερα”, ενώ ο ίδιος μπορεί να κάνει πράγματα. Ο Θ αισθάνεται την ανάγκη να απολογηθεί και λέει ότι γι' αυτόν δεν είναι έτσι, αφού όταν κάποιος τον βλέπει δεν καταλαβαίνει την αναπηρία του, ενώ ούτε δίνει πλέον σημασία στη γνώμη του καθενός, μόνο λίγων. Απλά ξεχωρίζει τα άτομα.

Βλέπουμε εδώ το πόσο μπορεί να επηρεάσει αυτόν που διαφέρει απ' το σύνολο, τον “κινητικά ανάπηρο”, η “ματιά” των άλλων, η άποψή του γι' αυτόν. Κι όμως, το πόσο μπορεί αυτό να παίξει καθοριστικό ρόλο αναγνωρίζεται από ένα

Page 46: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

μέλος της συζήτησης, έτσι που γίνεται συνειδητό. Είναι που παλεύει το “φαίνεσθαι” με το “είναι”, παλεύει η ανάγκη για αναφνώριση και αποδοχή από τους άλλους με την αναγνώριση της σημασίας της στη ζωή μας -τουλάχιστον. Και τι νόημα έχει τελικά το να δίνει κανείς σημασία στη γνώμη των άλλων; Τι προσφέρει σ' εμάς αυτό; Αυτό λέει η άποψη του Ζ, και σ' αυτό είναι που δίνει σημασία ο Θ. Άρα, ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων” φαντάζει δύσκολος εδώ, γιατί παρεμβαίνουν σ' αυτόν οι γύρω, όμως η σημασία που τους δίνει ο “κινητικά ανάπηρος” κάνει τη διαφορά, κι αυτή η σημασία εξαρτάται από κάτι άλλο...

iii) Η σημασία στη συμπεριφορά του περίγυρου είναι θέμα προσωπικής και κοινωνικής δουλειάς.

Παίρνει το λόγο η Η και λέει, πως, ενώ θεωρεί την περιέργεια των άλλων προς τους “κινητικά ανάπηρους” κάτι το φυσιολογικό -όπως είναι και για οποιονδήποτε άλλο, ο αντίκτυπος που θα έχει αυτό πάνω στον “κινητικά ανάπηρο” έχει να κάνει με τις διαθέσεις του ίδιου -”άμα θες να σε λυπούνται, θα σε λυπούνται, άμα δε θες...τουλάχιστον το πιο μεγάλο ποσοστό, έτσι;”. Κι ο Θ προσθέτει “αυτοί που θέλουν να σε ντροπιάσουν, να σε μειώσουν και να σε κάνουν να αισθανθείς άσχημα υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν!”, σε κάθε περίπτωση...Άρα, είναι θέμα δουλειάς με τον εαυτό σου, συμπεραίνουν. Μα ο Ζ συμπληρώνει “κι απ' τον εαυτό σου, κι απ' την οικογένεια, κι απ' τους γύρω, κι απ' τις παρέες...όλα αυτά παίζουν ρόλο...”. Συμφωνεί και ο Θ, ότι ξεκινά από τον εαυτό, πάει στην οικογένεια και μετά στους άλλους.

Το προσωπικό και το κοινωνικό περιβάλλον συνεργάζονται για να βοηθήσουν τον “κινητικά ανάπηρο” να προσαρμοστεί με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Θα έλεγε κανείς, με μια πρώτη ματιά, πως ο ανάπηρος πρέπει να τα βρει με τον εαυτό του, γιατί το πρόβλημα δεν είναι κανενός άλλου παρά μόνο δικό του. Πρέπει να δουλέψει και να βρει τον καλύτερο γι' αυτόν δυνατό τρόπο να τα βγάζει πέρα με τους γύρω του. Δε γίνεται όμως άλλο από το να έχει να κάνει με τους γύρω του. Κι αυτό σημαίνει, πως κι αυτοί έχουν να κάνουν μαζί του. Άρα αποτελούν μέρος του περιβάλλοντός του. Άρα κι αυτοί τον διαμορφώνουν, κι αυτοί παίζουν ένα καθοριστικό ρόλο στην προσαρμογή του με την αναπηρία του. Κανείς δεν υπάρχει μόνος, ξεκομμένος απ' τους άλλους. Έτσι, είναι κι αυτοί εξίσου σημαντικοί, μετά την οικογένεια του αναπήρου, που είναι ιδιαίτερα σημαντική, λένε τα άτομα. Γιατί, αν μη τι άλλο, περνάει το άτομο από δύσκολες καταστάσεις για να αφομοιώσει την αναπηρία του.

iv) H δυσκολία της προσαρμογής στην “κινητική αναπηρία”.

Page 47: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

“Αλλά τελικά η δουλειά είναι δική σου...”, λέει η Ε αναφερόμενη στις δυσκολίες που δημιουργούν οι σχέσεις με τους άλλους και οι υπόλοιποι συμφωνούν ότι καταρχάς πρέπει ο ίδιος να συνειδητοποιείσεις την κατάστασή σου. Λένε, πως δεν μπορείς να κλαίγεσαι η Ε όμως πάλι παρεμβαίνει λέγοντας πως “το περνάς όμως αυτό, ε;”. Οι άλλοι συμφωνούν “εννοείται”, ειδικά στην αρχή, ενώ η γεννημένη “κινητικά ανάπηρη”, Η, αναφέρει πως στην ίδια συνέβη σε μικρότερη ηλικία, μα δε θυμάται κάτι έντονο. Αν και τα παιδιά είναι πιο “πειραχτήρια” και πιο σκληρά, γιατί δεν καταλαβαίνουν, συμφωνούν όλοι.

Ο φακός πέφτει στους “κινητικά ανάπηρους”, γιατί, σαφώς και το περιβάλλον παίζει το ρόλο του στη διαμόρφωση των αντιλήψεών τους επί του θέματος, η τελική συνειδητοποίηση της κατάστασης όμως είναι των πρώτων. Δε μιλάμε για κάτι εύκολο όμως, η προσαρμογή είναι δύσκολη, αφού πρόκειται για μία νέα κατάσταση στη ζωή του ατόμου -ακόμη κι αν μιλάμε για εκ γεννετής “κινητική αναπηρία” η προσαρμογή σ' ένα ρόλο διαφορετικό απ' αυτό της πλειοψηφίας είναι δύσκολη. Έτσι, δεν τίθεται θέμα χρόνου της “κινητικής αναπηρίας”, αλλά αφομοίωσης μιας κατάστασης που παρεκκλίνει απ' το σύνολο των υγειών. Έτσι ο κόσμος των “κινητικά αναπήρων” εδώ είναι “δυσδιάβαρος”. Είναι όμως καθόλου όμορφος;...

v) Η εσωτερική εμπειρία του να είσαι “κινητικά ανάπηρος”.

Η Ε αναφέρει “είναι όμορφος ο κόσμος των “κινητικά ανάπηρων(...) πιο ωραίος απ' αυτό των “αρτιμελών”. Και συνεχίζει, ότι είναι ωραίος από την άποψη ότι γνωρίζει κανείς πράγματα που διαφορετικά δε θα μπορούσε να γνωρίσει. Και η Η συμπληρώνει λέγοντας, πως υπάρχουν φορές που το σκέφτεται αυτό, το πώς θα ήταν διαφορετικά, και λέει πως θα ήταν “καμιά ψωνάρα” και θα ενδιαφερόταν μόνο για το πώς να περνάει αυτή καλά...

Μιλάμε για το εσωτερικό βίωμα του να είναι κανείς “κινητικά ανάπηρος” και τις εσωτερικές αλλαγές που συμβαίνουν μέσα του καθώς γνωρίζει μια καινούργια γι' αυτόν κατάσταση, ώσπου να προσαρμοστεί. Αυτό κάποια από την παρέα το θεωρεί μια ωραία κατάσταση με την έννοια του ότι το άτομο έρχεται σε επαφή με καινούργιες εμπειρίες, όταν η “κινητική αναπηρία” έρχεται κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μα και όταν είναι μόνιμη το εσωτερικό βίωμα θεωρείται πολύ σημαντικό, θεωρείται ότι διαπλάθει τον χαρακτήρα με θετικό τρόπο. Εδώ εστιάζουμε στην εσωτερική εμπειρία του ατόμου ως “κινητικά ανάπηρου” κι αυτές είναι δύο από τις απόψεις που ακούγονται. Τι γίνεται όμως με τον έξω κόσμο;

vi) H ζωή έξω από το σπίτι...

Page 48: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

O Z επαναλαμβάνει, πως “δεν εξαρτάται από μας!” και ο Θ συμπληρώνει, πως, πέρα από όποια μορφή αναπηρίας, η ζωή έξω από το σπίτι του καθενός δεν είναι εύκολη. Γιατί, ενώ οι αντικειμενικές δυσκολίες του καθενός ξεπερνιούνται, όταν βγαίνει ο “κινητικά ανάπηρος” έξω και δεν μπορεί να μπει σ' ένα μαγαζί λόγου χάρη, όπου ότσν το κάνει αισθάνεται “πραγματικά ανεξάρτητος” συμπληρώνει ο Ζ, τότε έρχεται αντιμέτωπος με τη ζωή του “κινητικά ανάπηρου”. Η Ε παρεμβαίνει, πως δεν είναι αυτό το σημαντικό, μα ο Ζ τονίζει τη διαφορά που αισθάνεται ο ανάπηρος όταν καταλαβαίνει ότι “μπορεί να κάνει αυτά που κάνει κι αυτός που περνάει δίπλα σου...αυτή είναι η διαφορά...”. Είναι σημαντικό το να μπορεί ο “κινητικά ανάπηρος” να βγει σε μια καφετέρια και να μπορεί να πάει στην τουαλέτα, το να βγει να πληρώσει τους λογαριασμούς, το να βγει για ψώνια...”Γιατί από πριν να πρέπει να κάτσεις και να σκεφτείς πού να πας;”, καταλήγει ο Θ.

Στον έξω κόσμο η ζωή είναι δύσκολη για τους “κινητικά ανάπηρους”, τονίζουν οι ίδιοι, επισημαίνοντας και την σκοπιά του περιβάλλοντος. Αυτό που θεωρούν σημαντικό τα άτομα της συζήτησής μας είναι το να μπορεί ο “κινητικά ανάπηρος” να κάνει τα πράγματα που μπορεί να κάνει και ο “αρτιμελής”. Η ζωή του όμως έχει να κάνει με δυσκολία στη μετακίνηση, στην έξοδο, στη διασκέδαση...Για όλα, όταν έχει να κάνει με το έξω, πρέπει να σκεφτεί ο “κινητικά ανάπηρος”, γιατί έχει να κάνει μ' ένα περιβάλλον που δεν τον βοηθάει. Κάτι γίνεται εδώ...Για ποιόν είναι φτιαγμένος ο κόσμος;

vii) Ποιός σκέφτεται για τους “κινητικά ανάπηρους”;

Η Η επισημαίνει, πως αν δε νοιαστούν οι “κινητικά ανάπηροι”, κανείς άλλος δεν πρόκειται να νοιαστεί. “Όταν δεν το έχεις το πρόβλημα, δεν το πολυνοιάζεσαι...”, προσθέτει. Ενώ ο Θ αντιλέγει, πως είναι η πολιτεία που πρέπει να υποχρεώσει όσους έχουν κάποιο δημόσιο κτίσμα να φροντίσουν για την καλύτερη μετακίνηση των αναπήρων. Και φέρνουν παραδείγματα, μαζί με τον Ζ, πολιτικών στην κοινωνία των Σερρών που νοιάζονται μόνο για το φαίνεσθαι κι όχι την άνετη μετακίνηση όλων των ατόμων.

Ο κόσμος είναι έτσι γιατί οι ίδιοι οι “κινητικά ανάπηροι” δε μιλάνε ή πάλι γιατί η πολιτεία δε φροντίζει να υποχρεώσει τους υγειείς πολίτες της να φροντίσουν για τους πρώτους. Βλέπουμε, πως το βάρος πέφτει στους ανθρώπους απ' τη μία ή στους κατάχους της εξουσίας απ' την άλλη. Όπως και να 'χει, και οι δύο είναι άνθρωποι, και την ευθύνη την έχουν αυτοί που ο κόσμος δεν εξυπηρετεί τους “κινητικά ανάπηρους”. Έτσι, εδώ έχουμε δύο διαφορετικές προτάσεις για το ποιός θα 'πρεπε να σκέφτεται γι' αυτούς που έχουν

Page 49: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

πρόβλημα. Μα, άσχετα απ' αυτό, ο κόσμος, κι εδώ μιλάμε για την πόλη των Σερρών, δυσκολεύει τους “κινητικά ανάπηρους”, δεν είναι φτιαγμένος γι' αυτούς...Και πώς είναι ο κόσμος των “αρτιμελών”; Είναι άραγε το ίδιο;

4) Ποιός είναι ο κόσμος των “αρτιμελών”;

I) Οι φαινομενικά “αρτιμελείς”.

Οι “αρτιμελείς” ,λέει ο Θ, είναι φαινομενικά “αρτιμελείς”, γιατί μπορεί να κινούνται απρόσκοπτα, ίσως όμως έχουν κάτι άλλο που δε φαίνεται. Μπορεί να έχουν άλλο πρόβλημα, ίσως ερωτικό, ίσως πρόβλημα με τις δημόσιες δοσοληψίες, πρόβλημα με τα ναρκωτικά...ίσως είναι προβλήματα καθημερινής φύσης, συμφωνεί και ο Ζ.

Οι “αρτιμελείς” θεωρούνται αυτοί που κατέχουν το προνόμιο της φυσιολογικότητας απέναντι σ' αυτούς που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα. Αυτό όμως δε σημαίνει, πως κατέχουν και τα σκήπτρα της κανονικότητας, αφού αυτή δεν είναι μόνο σωματική. Όμως στα μάτια της πλειοψηφίας η σωματική κανονικότητα επεκτείνεται και στην πνευματική. Έτσι, η κανονικότητά τους είναι αυτό που φαίνεται προς τα έξω, κανείς όμως δεν μπορεί να ξέρει τα προβλήματά τους. Κι αυτά μπορεί να ποικίλλουν...

ii) H δυνατότητα της επιλογής του τρόπου ζωής στην “αρτιμέλεια”.

Η Η όμως παρεμβαίνει λέγοντας, πως όσα ανέφερε ο Θ που μπορεί να χαρακτηρίζουν κάποιον “αρτιμελή” κι αυτό μπορεί να μην είναι η αναπηρία, αλλά μπορεί να είναι οποιοδήποτε καθημερινό πρόβλημα, πως όλα αυτά είναι επιλογή του καθενός. Ο άλλος διαλέγει να παίρνει ναρκωτικά ή να κάνει με οποιονδήποτε άλλο τρόπο δύσκολη τη ζωή του.

Τα προβλήματα που μπορεί να έχει ένας “αρτιμελής” μπορεί να είναι πολλά, αλλά είναι προβλήματα που μπορεί να έχει οποιοσδήποτε άνθρωπος, μας λέει ούτε λίγο ούτε πολύ η Η. Εδώ ουσιαστικά διαχωρίζει τη θέση των “κινητικά αναπήρων” από αυτήν των “ατιμελών”. Από τη μια είναι αυτοί που είναι τέτοιοι λόγω κάποιων περιστάσεων για τις οποίες μπορεί οι ίδιοι να μην είναι υπεύθυνοι, κι από την άλλοι είναι όσοι είναι κομμάτι της πλειοψηφίας των υγιών. Εδώ τίθεται θέμα επιλογής ή όχι. Άρα ο καθένας, ανάλογα με τις δυνατότητές του, επιλέγει τη ζωή του, κι εδώ η έννοια της επιλογής για τους “αρτιμελείς”, αφού έχουν τη δυνατότητα επιλογής κι επιλέγουν τη μη φυσιολογικότητα, είναι μία μομφή από τους “κινητικά ανάπηρους”. Ο καθένας διαλέγει για τον εαυτό του, οι “κινητικά ανάπηροι” όμως δε διάλεξαν. Άρα, εδώ οι

Page 50: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

“αρτιμελείς” φαίνονται προνομιούχοι.

Iii) H “ασθένεια” στην “αρτιμέλεια”.

Ο Θ απαντάει στη συζήτηση για δυνατότητα επιλογής στην “αρτιμέλεια” και λέει πως τα προβλήματα που ανέφερε παραπάνω και αναφέρονται σ' αυτήν δεν παύουν να κάνουν τον “αρτιμελή” ασθενή. “Γιατί και ο άλλος δεν παύει να έχει κάποια βάσανα, κάποιες στενοχώριες...”, και προσθέτει το παράδειγμα κάποιου που χτίζει ένα σπίτι και παιδεύεται με τα λεφτά. Η Η πάλι διαφωνί λέγοντας, πως δεν είναι αυτό ασθένεια, αφού όταν έχει κανείς προβλήματα δεν είναι απαραίτητα ασθενής. Ο Θ συμφωνεί, πως δεν χρειάζεται να “πλακωθείς” στα χάπια για να έχεις πρόβλημα.

Έτσι ορίζεται από έναν “κινητικά ανάπηρο” στην παρέα μας η “ασθένεια”: Τα “βάσανα” και οι “στενοχώριες” είναι αυτά που την χαρακτηρίζουν. Κι αν είναι έτσι, δεν είναι οι “αρτιμελείς” που έχουν την κανονικότητα, αφού ο καθένας μπορεί να έχει οποιοδήποτε πρόβλημα. Εδώ ο κόσμος των “αρτιμελών πλησιάζει αυτό των “κινητικά αναπήρων”. Κι όμως, και πάλι το πρόβλημα δεν είναι που κάνει κάποιον ασθενή ούτε τα φάρμακα, διαφωνούν τα άτομα. Σα να μη βρίσκουμε την άκρη...τι γίνεται εδώ;

iv) H ασθένεια-”αρτιμέλεια” διαμορφώνεται κοινωνικά.

Η Ε, μιλώντας για την ασθένειε παρεμβαίνει λέγοντας, πως ένας άνθρωπος θεωρείται ασθενής όταν ο ίδιος θεωρεί πως ο εαυτός του δε λειτουργεί καλά, μα και όταν δημιουργούνται προβλήματα στο επαγγελματικό ή κ-οινωνικό του περιβάλλον. Ο Θ συμφωνεί και λέει, πως είναι το περιβάλλον του πρέπει να αναγνωρίζει την ασθένειά του, γιατί οι ίδιοι μας πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε το πρόβλημά μας.

Κάπου οδηγούμαστε...φαίνεται, πως το πριβάλλον είναι το πιο σημαντικό για να αναγνωρίσει την ασθένεια κάποιου, είτε είναι “αρτιμελής” είτε “κινητικά ανάπηρος”, πάντως ασθενής. Κι αυτό τι ρόλο παίζει στο πώς είναι ο κόσμος των “αρτιμελών”; Μάλλον είναι έτσι φτιαγμένος ώστε το περιβάλλον να επιβεβαιώνει την “αρτιμέλειά” των ατόμων που τον αποτελούν -σύμφωνα με τα όσα είπαμε για τη σημασία του κοινωνικού περιβάλλοντος. Αλλά τι περιβάλλον είναι αυτό;

v) Ο κόσμος των αρτιμελών” ως φυσιολογικός.

Η Ε αναφέρει, πως “αυτοί οι “αρτιμελείς” είναι αυτοί που κανονίζουν τη ζωή μας τελικά...δηλαδή δεν είμαστε εμείς αυτοί που αποφασίζουμε...” και ο Ζ απαντάει, πως “πρέπει να είσαι πολύ

Page 51: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

δυναμικός άνθρωποος για να μπορέσεις να ελέγξεις τη ζωή σου...” και η πλειοψηφία των αναπήρων, συνεχίζει, δεν είναι. Παρόλ' αυτά, είναι θέμα εξουσίας όπως και να 'χει, λέει και πάλι η Ε, και ο Θ συμφωνεί, πως οι “αρτιμελείς” είναι που κανονίζουν τα πράγματα, όπως λέει και ο Ζ. Άλλωστε, αυτοί αποτελούν και το μεγαλύτερο ποσοστό, συνεχίζει ο Θ, και αυτοί, οι “αρτιμελείς” είναι που κανονίζουν τη φυσιολογικότητα, συμπληρώνει ο Ζ.

Να που ο κόσμος των “αρτιμελών” φαίνεται φυσιολογικός, γιατί αποτελεί μια σημαντική πλειονότητα, γιατί έχει την εξουσία, γιατί είναι κανονικός. Αλλά έχει την εξουσία με ποιά έννοια; Με την έννοια ότι αυτοί τελικά κανονίζουν τα πράγματα για τους ανάπηρους, ενώ αυτοί οι τελευταίοι δεν έχουν τη δυναμικότητα να το κάνουν. Κάπου αλλού τα άτομα μας λένε, πως αυτοί που ορίζουν την κανονικότητα είναι και η πλειοψηφία. Τι είναι αυτό που τους δίνει δύναμη τελικά; Γιατί τη δύναμη την έχουν... Κάτι βρήκαμε.

vi) Το περιβάλλον δημιουργεί τη φυσιολογικότητα.

Ύστερα ο Θ κάνει λόγο για το ότι ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας “είναι σε καροτσάκι και η Γερμανία είναι μία από τις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο”. Άρα το περιβάλλον είναι που βοηθάει, συμπεραίνει η Ε, που δίνει τις συνθήκες για να πετύχεις ό,τι θέλεις, ανεξάρτητα από τη σωματική κατάσταση. Φυσικά και χρειάζεται προσβασιμότητα για κάποιον που αντιμετωπίζει κινητικό πρόβλημα, αλλά “δεν είναι το παν”, λέει ο Θ. Χρειάζεται να δίνεται κάθε είδους δυνατότητα σε κάποιον που χρειάζεται βοήθεια γι' αυτό, και στην Ελλάδα είναι διπλό το κακό, γιατί ούτε καν προσβασιμότητα υπάρχει, συμπληρώνει ο Θ.

Κι ας είναι οι “αρτιμελείς” που αποδυκνείονται ότι κατέχουν την εξουσία. Σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα δεν ισχύει αυτό, γιατί είναι περιβάλλοντα που δίνουν δυνατότητες σε όσους το χρειάζονται περισσότερο. Εδώ μιλάμε για τους “κινητικά ανάπηρους”, και μιλάμε για την προσβασιμότητα ή οποιαδήποτε άλλη δυνατότητα τους δίνεται για να είναι στη θέση που κάποιος “αρτιμελής” θα μπορούσε άνετα να είναι. Έτσι, εδώ δε μιλάμε για “αρτιμέλεια” ανάλογα με τις σωματικές ικανότητες, αλλά ανάλογα με το περιβάλλον. Άρα, αυτό είναι που τη δημιουργεί κιόλας. Και οι “αρτιμελείς” θέλουν να είναι “αρτιμελείς” -σ' ένα περιβάλλον που τους επιτρέπει...

vii) Τα πρότυπα που προβάλλονται στο ελληνικό περιβάλλον.

Ο Ζ αναφέρει πως ο “κινητικά ανάπηρος” θεωρείται “αδύναμος”, “ίσως επειδή το πρότυπο είναι τέτοιο εδωπέρα”, συνεχίζει η Ε. Το

Page 52: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

πρότυπο του ότι είσαι άντρας, άρα πρέπει να είσαι γερός και να κάνεις πράγματα, όπως και το να είσαι γυναίκα, άρα να είσαι γερή και να κάνεις παιδιά, συμφωνούν όλοι. Και στη συνέχεια σχολιάζουν επί του θέματος, ότι αυτή η τακτική είναι “κόμπλεξ”, κατά την Ε -γιατί πρέπει να ακολουθεί κανείς ένα συγκεκριμένο πρότυπο, ή όχι ωραίο, κατά την Η, αφού οι γονείς βλέπουν ελάχιστα το παιδί, μα οι παππούδες και οι γιαγιάδες περισσότερο.

Κι εδώ, το περιβάλλον προβάλλει συγκεκριμένα πρότυπα, πρότυπα όπου ο άντρας είναι κυρίαχος λόγω σωματικής δύναμης, ενώ η γυναίκα είναι άξια μόνω όταν κάνει παιδιά. Αυτά τα πρότυπα όμως ισχύουν για κάποιον που κατέχει την “αρτιμέλεια”, άρα ορίζουν και τη φυσιολογικότητα, άρα επιβάλλουν και τον κανόνα. Ο “κινητικά ανάπηρος” όμως δε συμπίπτει μ' αυτά τα πρότυπα, δεν αναφέρονται σ' αυτόν. Άρα αποκκλίνει κι αυτό άθελά του, γιατί άλλο είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι, μα δεν μπορεί...Κι αν έτσι ακόμη και τα πρότυπα φτιάχνουν τη φυσιολογικότητα, οι “κινητικά ανάπηροι” είναι έξω από τον κόσμο των “αρτιμελών”- γιατί σ' αυτούς απευθύνεται...

5) Ποιά είναι η αντιμετώπιση των “κινητικά αναπήρων”;

I) Οι “κινητικά ανάπηροι” φαίνονται αδύναμοι.

Ο Ζ αναφέρει, πως ο ανάπηρος φαίνεται “αδύναμος” στα μάτια των άλλων που είναι υγιείς, τους “αρτιμελείς”. Και το δικαιολογεί λέγοντας, πως, όταν βλέπουν έναν ανάπηρο, “χωρίς να ξέρουν τις δυνατότητές του”, τον θεωρούν “καημένο” και θέλουν να τον βοηθήσουν. Αυτό που αισθάνονται είναι ένα συναίσθημα λύπησης, συμφωνούν όλοι.

Έτσι αντιμετωπίζουν οι “αρτιμελείς” τον “κινητικά ανάπηρο”, ως “αδύναμο”, γιατί τον βλέπουν να μην μπορεί ό,τι οι ίδιοι μπορούν, τον βλέπουν να δυσκολεύεται, σ' έναν κόσμο που δεν τους βοηθά, δεν καταλαβαίνουν τελικά τα όσα μπορεί ή δεν μπορεί να κάνει. Γι' αυτό και τον λυπούνται, γιατί αυτοί δεν έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν την κατάστασή του, κι αυτός είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης που δε βοηθά και δεν αρέσει στους “κινητικά ανάπηρους”.

ii) Οι “κινητικά ανάπηροι” αντιμετωπίζονται με περιέργια.

Ο Θ λέει, πως οι ανάπηροι φαίνονται “alien” (εξωγήινοι) στους άλλους-”αρτιμελείς”, ειδικά στα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους, και αναφέρει περιστατικά που του συνέβησαν σχετικά: όταν τον βλέπουν οι ηλικιωμένοι ή τα παιδιά να οδηγεί και δν περιμένουν να αντυκρίσουν κάποιον “κινητικά ανάπηρο”, ή με τη φαντασία τους πλάθουν ιστορίες του πώς θα μπορούσε να οδηγεί. Αυτό χαρακτηρίζεται ως “ζόρι” από τον Θ και είναι κάτι που δε

Page 53: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ()

χαρακτηρίζει τις μέσες ηλικίες, που έχουν κάποια εμπειρία απ' τη ζωή. Τα παιδιά όμως “δεν έχουν εξοικειωθεί” με την αναπηρία, συμφωνούν όλοι, και γι' αυτό είναι “περίεργα”, κάτι που θεωρείται από την παρέα φυσιολογικό, ενώ οι ηλικιωμένοι χαρακτηρίζονται από την “κουτσομπολίστικη περιέργεια”, που είναι κάτι με το οποίο ασχολούνται.

Οι “κινητικά ανάπηροι” αντιμετωπίζονται ως παράξενοι από τους “αρτιμελείς” κι αυτή η παραξενιά τους συνίσταται στη διαφορετικότητά τους, κάτι με το οποίο δεν έχουν εξοικειωθεί οι μικρές ηλικίες, μα και τροφοδοτεί την περιέργεια και τη φαντασία των μεγσλύτερων. Έτσι, καταλαβαίνουν ότι είναι αλλιώς από την πλειοψηφία και η πλειοψηφία τους αναγνωρίζι ως τέτοιους. Κάποιοι τους προσέχουν, γιατί απλά δν είναι συνηθισμένοι να τους βλέπουν, και άλλοι δεν ταράζονται από την παρουσία τους, καταλαβαίνουν τη διαφορετιικότητά τους. Μα οι “κινητικά ανάπηροι” ξεχωρίζουν πάντα ως παράξενοι από την πλειοψηφία...

iii) Οι πελατειακές σχέσεις παρεμβαίνουν στην αντιμετώπιση των “κινητικά αναπήρων”.

Τα άτομα αναφέρουν πριστατικά αδιαφορίας που τους έχουν συμβεί στη συνδιαλλαγή τους με τον έξω κόσμο. Η Ε μιλάει για μια επίσκεψή της σε κάποια ταβέρνα στον Άη-Γιάννη, όπου η τουαλλέττα ήταν μακρυά από τα τραπέζια και εντελώς ακατάλληλη για τους “κινητικά ανάπηρους”, και η μετέπειτα συνομιλία με το αφεντικό στο μαγαζί δεν απέδωσε κάπου. Ο Θ αναφέρει κάποιο μαγαζί στην “κοιλάδα”, όπου τα αφεντικά δεν προθυμοποιούνται να νοιαστούν για τους “κινητικά ανάπηρους” φτιάχνοντας ράμπες, παρά ενδιαφέρονται για την εντύπωση που θα δώσουν προς τα έξω. Μιλάει επίσης για τα ΤΕΙ Σερρών, όπου ούτε οι καθηγητές δεν ενδιαφέρονται για τους ανάπηρους, ώστε αυτοί να έχουν καλύτερη μετακίνηση, αλλά μένουν μόνο στα ωραία λόγια. Αυτό είναι αδιαφορία, “πελατειακές σχέσεις”, είναι “κυνήγι ψήφων”.

Εδώ μιλάμε για την αδιαφορία προς την ιδιαιτερότητα των “κινητικά αναπήρων”, που μάλλον, όπως μας λένε τα άτομα της συζήτησης, είναι οι “αρτιμελείς” που αδιαφορούν γενικά για ό,τι είναι έξω απ' αυτούς, έτσι που να ενδιαφέρονται μόνο για την εντύπωση που θα δώσουν στους υπόλοιπους ή για τους ψήφους που θα αποσπάσουν. Αυτό κάνει τη σχέση “κινητικά αναπήρων” με “αρτιμελείς” πελατειακή, μας λένε τα άτομα, σ' αυτό το σημείο, και εδώ δε διαφοροποιούνται από τους “αρτιμελείς” της περίπτωσής μας -γιατί κι αυτοί μπορεί να έχουν κάποτε τέυοιου είδους σχέσεις.