Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

25
KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 2-19 AΦIEPΩMA Oι ύλακες της Iστρίας μας. H πλύπλευρη πρσ- ρά στν Eλληνισμ τυ Eθνι- κύ Iστρικύ Mυσείυ. H Iστρική Eθνλγική Eταιρία. Iδρύθηκε τ Mάι τυ 1882 με σκπ τη διάσω- ση των μνημείων της εθνικής κληρνμιάς. H ιστρία τυ Mυσείυ. Συνείει την πλύμρη παιδευτική και πλιτιστική πρσρά τυ παρά τα δυσε- πίλυτα πρλήματα. Oι Συλλγές τυ Mυσεί- υ. Σημαίες, πλα, ακρπρω- ρα πλίων, σραγίδες, στ- λές, μετάλλια, πρτμές ηρώ- ων και έργα τένης. Aπ την άλωση έως τ 1821. Iστρικά κειμήλια τυ Eλληνισμύ μέρι τη δημι- υργία τυ ανεάρτητυ κράτυς. T Aρεί ιστρικών εγ- γράων. Πλύσι υλικ πυ καλύπτει την περίδ απ τν 16 μέρι και τ πρώτ μισ τυ 20ύ αιώνα. H Bιλιθήκη της Eται- ρίας. Tα ιλία, περιδικά και υλλάδια απτελύν πη- γή έρευνας και μελέτης της Nεελληνικής ιστρίας. T ανεάρτητ κράτς. Kειμήλια απ την Oθωνική ε- πή, τ Mακεδνικ Aγώνα και τυς Bαλκανικύς Πλέ- μυς έως τ Eπς τυ ’40. Λαγραική συλλγή. Πα- ραδσιακές ρεσιές, κεντή- ματα και σπάνια δείγματα αργυρρυσϊκής τένης. Φωτγραικ Aρεί. Xι- λιάδες ωτγραίες καλύ- πτυν τα ιστρικά γεγντα και απτυπώνυν την πρεία τυ Eλληνισμύ. Eκδσεις της I.E.E.E. 20 KPITIKH Kριτική θεάτρυ και δίσκων. 21 BIBΛIO Nέες κυκλρίες. 22 ΓEYΣEIΣ Oίνς αγαπητς και συντα- γή μαγειρικής. 23 ΘEAMATA Θέατρα και κινηματγράι. 25-31 THΛEOPAΣH T πργραμμα της εδμά- δας. Φωτγραία εωύλλυ: «O θά- νατς τυ Λάμπρυ Tαέλλα», ε- λαιγραία αγνώστυ (Eθνικ Iστρικ Mυσεί). Yπεύθυνς «Eπτά Hμερών»: BHΣ. ΣTAYPAKAΣ A ΦIEPΩMA 2 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 Oι ύλακες της Iστρίας μας H πλύπλευρη πρσρά στν Eλληνισμ τυ Eθνικύ Iστρικύ Mυσείυ TO EΘNIKO Iστρικ Mυσεί, στ - πί είναι αιερωμένες ι σελίδες πυ ακλυθύν, ανήκει στην Iστρι- κή και Eθνλγική Eταιρεία της Eλλά- δς (I.E.E.E.) και κατά μια ευτυή συ- γκυρία στεγάεται σε ένα ιστρικ κτίρι, την Παλαιά Bυλή. Πρκειται για τ παλαιτερ, μεγα- λύτερ και μναδικ στ είδς τυ μυσεί. Xιλιάδες ετησίως ι επισκέ- πτες τυ, κυρίως μαθητές, ενώ ι ε- ρευνητές έυν τη δυναττητα να ε- νημερώννται πλήρως σε ένα μεγάλ αριθμ θεμάτων. Πρς τύτ, η ι- λιθήκη, τ αρεί ιστρικών εγ- γράων, τ ωτγραικ αρεί, α- πτελύν με τ υλικ πυ παρέυν, πλύτιμ ήθημα. OI ιλδι στ- ι πυ ευθύς εαρής είε θέσει, τ 1882, η I.E.E.E., η άκνη και συνεής έκττε πρσπάθεια έυν ως απτέ- λεσμα την ύπαρη σήμερα ιλιάδων κατατπιστικών πηγών. Eντυπωσιάει επίσης η πρσρά των εκδτικών δραστηριτήτων της Eταιρείας. Tριάντα δύ πλυσέλιδι τμι τυ Δελτίυ της I.E.E.E., επι- στημνικύ συγγράμματς με ιστρι- κές και λαγραικές μελέτες, σειρά λευκωμάτων με θέματα απ τη νεώ- τερη ελληνική ιστρία, ωττυπικές επανεκτυπώσεις σπανίων εντύπων και υλλαδίων, εκδσεις ιστρικών μελετημάτων, έα λευκώματα λαϊ- κής εικνγραίας και ελληνικής - ρεσιάς. T Eθνικ Iστρικ Mυσεί στις επιμέρυς συλλγές τυ παρυ- σιάει αντιπρσωπευτική εικνα τυ Eλληνισμύ απ τν 15 έως και τν 20 αιώνα καθώς και την πλύτιμη Λαγραική τυ Συλλγή. H ργάνω- ση εκθέσεων και η παρή ήθειας σε άλλα μικρτερα περιερειακά μυσεία συμπεριλαμάνεται στις δραστηριτητές τυ. Eπίπνη εργασία, πλύπλευρες και πλύπλκες αντιτητες, είναι η κα- θημερινή πρακτική για τη συντήρηση, τν εμπλυτισμ και τν εκσυγρνι- σμ τυ Eθνικύ Iστρικύ Mυσεί- υ. Iδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για τις ιλιάδες των δωρητών τυ Mυ- σείυ –ανεαρτήτως ύψυς πρσ- ράς–, γιατί η πράη τυς απτελεί ωτειν παράδειγμα πυ αίει δημ- σίως να επαινείται. Eντύπωση πρκαλύν, μως, τα πρλήματα πυ έυν δημιυργη- θεί σν αρά την επιρήγηση τυ Mυσείυ απ τ κράτς. Oι συ- νεείς καθυστερήσεις και η αδια- ρία τείνυν να γίνυν καθεστώς, τα- κτική πυ πρέπει να εκλείψει και ή- δη γεννά εύλγα ερωτηματικά. Eνα Mυσεί δεν είναι ώρς α- πρσωπς και απλιθωμένς. Aπτε- λεί τ ύλακα μιας συλλγικής μνή- μης και επιπλέν διατηρεί πρρισμ παιδευτικ, ενώ μπρεί (και πρέπει) να συμπληρώνει τη σλική μάθηση. Στην πρκειμένη περίπτωση η διάσω- ση της Eθνικής κληρνμιάς πυ μας παρυσιάεται, απ τυς πλυαίμα- κτυς αγώνες για την επιίωσή μας έ- ως τη λαγραική έκραση και την τένη, είναι συνυασμένη με την ύ- παρη τυ έθνυς. Kατά τύτ τ μυσεί απτελεί μια ελπίδα τι σκε- πτμενι τ παρελθν θα αδίσυμε στ αύρι. Oτι θα καταστεί δυνατν να υπάρυμε και αύρι. Aπ την άπψη αυτή τ μυσεί γί- νεται ένα σύμλ. Ως τέτι πρέπει να αντιμετωπίεται και με τν ανάλ- γ σεασμ να πρστατεύεται. Σε τε- λική ανάλυση δεν τ στηρίυμε, μας στηρίει, η δε διατήρησή τυ απτε- λεί ρές. Kανείς, συνεπώς, δεν έει δικαίωμα να παρεμάλλει εμπδια στην λει- τυργία και την εέλιή τυ. Tυν δικαιλγίες για άλλες πρτεραιτη- τες –ίσως και εκ τυ πνηρύ– δεν ευσταθύν, είναι λάθς. Mναδική δς απ την κρατική πλευρά είναι η ανιδιτελής συνδρμή και η αμέριστη συμπαράσταση. «Eπιστρή στην Aθήνα». Σέδι με μλύι απ τν Peter V. Hess. Eπιμέλεια Aιερώματς: KΩΣTHΣ BATIKIΩTHΣ

Transcript of Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

Page 1: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

2-19 AΦIEPΩMA� Oι �ύλακες της Iστ ρίαςμας. H π λύπλευρη πρ σ� -ρά στ ν Eλληνισμ� τ υ Eθνι-κ ύ Iστ ρικ ύ M υσεί υ.� H Iστ ρική Eθν λ γικήEταιρία. Iδρύθηκε τ Mάι τ υ 1882 με σκ π� τη διάσω-ση των μνημείων της εθνικήςκληρ ν μιάς.� H ιστ ρία τ υ M υσεί υ.Συνε�ί�ει την π λύμ ρ�ηπαιδευτική και π λιτιστικήπρ σ� ρά τ υ παρά τα δυσε-πίλυτα πρ �λήματα.� Oι Συλλ γές τ υ M υσεί- υ. Σημαίες, �πλα, ακρ�πρω-ρα πλ ίων, σ�ραγίδες, στ -λές, μετάλλια, πρ τ μές ηρώ-ων και έργα τέ�νης.� Aπ� την άλωση έως τ 1821. Iστ ρικά κειμήλια τ υEλληνισμ ύ μέ�ρι τη δημι- υργία τ υ ανε!άρτητ υκράτ υς.� T Aρ�εί ιστ ρικών εγ-γρά�ων. Πλ ύσι υλικ� π υκαλύπτει την περί δ απ�τ ν 16 μέ�ρι και τ πρώτ μισ� τ υ 20 ύ αιώνα.� H Bι�λι θήκη της Eται-ρίας. Tα �ι�λία, περι δικάκαι �υλλάδια απ τελ ύν πη-γή έρευνας και μελέτης τηςNε ελληνικής ιστ ρίας.� T ανε!άρτητ κράτ ς.Kειμήλια απ� την Oθωνική ε-π �ή, τ Mακεδ νικ� Aγώνακαι τ υς Bαλκανικ ύς Π λέ-μ υς έως τ Eπ ς τ υ ’40.� Λα γρα�ική συλλ γή. Πα-ραδ σιακές � ρεσιές, κεντή-ματα και σπάνια δείγματααργυρ �ρυσ � ϊκής τέ�νης.� Φωτ γρα�ικ� Aρ�εί . Xι-λιάδες �ωτ γρα�ίες καλύ-πτ υν τα ιστ ρικά γεγ ν�τακαι απ τυπών υν την π ρείατ υ Eλληνισμ ύ. Eκδ�σειςτης I.E.E.E.

20 KPITIKHKριτική θεάτρ υ και δίσκων.

21 BIBΛIONέες κυκλ � ρίες.

22 ΓEYΣEIΣOίν ς αγαπητ�ς και συντα-γή μαγειρικής.

23 ΘEAMATAΘέατρα και κινηματ γρά� ι.

25-31 THΛEOPAΣHT πρ�γραμμα της ε�δ μά-δας.

Φωτ�γραία ε ωύλλ�υ: «O θά-νατ�ς τ�υ Λάμπρ�υ T�α�έλλα», ε-λαι�γραία αγνώστ�υ (Eθνικ�Iστ�ρικ� M�υσεί�).

Yπεύθυν�ς «Eπτά Hμερών»:

BHΣ. ΣTAYPAKAΣ

AΦIEPΩMA

2 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Oι �ύλακεςτης Iστ ρίας μας

H π�λύπλευρη πρ�σ��ρά στ�ν Eλληνισμ� τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύ M�υσεί�υ

TO EΘNIKO Iστ�ρικ� M�υσεί�, στ� �-π�ί� είναι α�ιερωμένες �ι σελίδεςπ�υ ακ�λ�υθ�ύν, ανήκει στην Iστ�ρι-κή και Eθν�λ�γική Eταιρεία της Eλλά-δ�ς (I.E.E.E.) και κατά μια ευτυ�ή συ-γκυρία στεγά�εται σε ένα ιστ�ρικ�κτίρι�, την Παλαιά B�υλή.

Πρ�κειται για τ� παλαι�τερ�, μεγα-λύτερ� και μ�ναδικ� στ� είδ�ς τ�υμ�υσεί�. Xιλιάδες ετησίως �ι επισκέ-πτες τ�υ, κυρίως μαθητές, ενώ �ι ε-ρευνητές έ��υν τη δυνατ�τητα να ε-νημερών�νται πλήρως σε ένα μεγάλ�αριθμ� θεμάτων. Πρ�ς τ�ύτ�, η !ι-!λι�θήκη, τ� αρ�εί� ιστ�ρικών εγ-γρά�ων, τ� �ωτ�γρα�ικ� αρ�εί�, α-π�τελ�ύν με τ� υλικ� π�υ παρέ��υν,π�λύτιμ� !�ήθημα. OI �ιλ�δ�"�ι στ�-��ι π�υ ευθύς ε"αρ�ής εί�ε θέσει, τ�1882, η I.E.E.E., η ά�κνη και συνε�ήςέκτ�τε πρ�σπάθεια έ��υν ως απ�τέ-λεσμα την ύπαρ"η σήμερα �ιλιάδωνκατατ�πιστικών πηγών.

Eντυπωσιά�ει επίσης η πρ�σ��ράτων εκδ�τικών δραστηρι�τήτων τηςEταιρείας. Tριάντα δύ� π�λυσέλιδ�ιτ�μ�ι τ�υ Δελτί�υ της I.E.E.E., επι-στημ�νικ�ύ συγγράμματ�ς με ιστ�ρι-κές και λα�γρα�ικές μελέτες, σειράλευκωμάτων με θέματα απ� τη νεώ-τερη ελληνική ιστ�ρία, �ωτ�τυπικέςεπανεκτυπώσεις σπανίων εντύπωνκαι �υλλαδίων, εκδ�σεις ιστ�ρικώνμελετημάτων, έ"��α λευκώματα λαϊ-

κής εικ�ν�γρα�ίας και ελληνικής ��-ρεσιάς. T� Eθνικ� Iστ�ρικ� M�υσεί�στις επιμέρ�υς συλλ�γές τ�υ παρ�υ-σιά�ει αντιπρ�σωπευτική εικ�να τ�υEλληνισμ�ύ απ� τ�ν 15� έως και τ�ν20� αιώνα καθώς και την π�λύτιμηΛα�γρα�ική τ�υ Συλλ�γή. H �ργάνω-ση εκθέσεων και η παρ��ή !�ήθειαςσε άλλα μικρ�τερα περι�ερειακάμ�υσεία συμπεριλαμ!άνεται στιςδραστηρι�τητές τ�υ.

Eπίπ�νη εργασία, π�λύπλευρες καιπ�λύπλ�κες αντι"��τητες, είναι η κα-θημερινή πρακτική για τη συντήρηση,τ�ν εμπλ�υτισμ� και τ�ν εκσυγ�ρ�νι-

σμ� τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύ M�υσεί-�υ. Iδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει γιατις �ιλιάδες των δωρητών τ�υ M�υ-σεί�υ –ανε"αρτήτως ύψ�υς πρ�σ��-ράς–, γιατί η πρά"η τ�υς απ�τελεί�ωτειν� παράδειγμα π�υ α"ί�ει δημ�-σίως να επαινείται.

Eντύπωση πρ�καλ�ύν, �μως, ταπρ�!λήματα π�υ έ��υν δημι�υργη-θεί �σ�ν α��ρά την επι��ρήγησητ�υ M�υσεί�υ απ� τ� κράτ�ς. Oι συ-νε�είς καθυστερήσεις και η αδια��-ρία τείν�υν να γίν�υν καθεστώς, τα-κτική π�υ πρέπει να εκλείψει και ή-

δη γεννά εύλ�γα ερωτηματικά.Eνα M�υσεί� δεν είναι �ώρ�ς α-

πρ�σωπ�ς και απ�λιθωμέν�ς. Aπ�τε-λεί τ� �ύλακα μιας συλλ�γικής μνή-μης και επιπλέ�ν διατηρεί πρ��ρισμ�παιδευτικ�, ενώ μπ�ρεί (και πρέπει)να συμπληρώνει τη σ��λική μάθηση.Στην πρ�κειμένη περίπτωση η διάσω-ση της Eθνικής κληρ�ν�μιάς π�υ μαςπαρ�υσιά�εται, απ� τ�υς π�λυαίμα-κτ�υς αγώνες για την επι!ίωσή μας έ-ως τη λα�γρα�ική έκ�ραση και τηντέ�νη, είναι συνυ�ασμένη με την ύ-παρ"η τ�υ έθν�υς. Kατά τ�ύτ� τ�μ�υσεί� απ�τελεί μια ελπίδα �τι σκε-πτ�μεν�ι τ� παρελθ�ν θα !αδίσ�υμεστ� αύρι�. Oτι θα καταστεί δυνατ�ννα υπάρ"�υμε και αύρι�.

Aπ� την άπ�ψη αυτή τ� μ�υσεί� γί-νεται ένα σύμ!�λ�. Ως τέτ�ι� πρέπεινα αντιμετωπί�εται και με τ�ν ανάλ�-γ� σε!ασμ� να πρ�στατεύεται. Σε τε-λική ανάλυση δεν τ� στηρί��υμε, μαςστηρί�ει, η δε διατήρησή τ�υ απ�τε-λεί �ρέ�ς.

Kανείς, συνεπώς, δεν έ�ει δικαίωμανα παρεμ!άλλει εμπ�δια στην λει-τ�υργία και την ε"έλι"ή τ�υ. Tυ��νδικαι�λ�γίες για άλλες πρ�τεραι�τη-τες –ίσως και εκ τ�υ π�νηρ�ύ– δενευσταθ�ύν, είναι λάθ�ς.

M�ναδική �δ�ς απ� την κρατικήπλευρά είναι η ανιδι�τελής συνδρ�μήκαι η αμέριστη συμπαράσταση.

«Eπιστρ��ή στην Aθήνα». Σ�έδι� με μ�λύ�ι απ� τ�ν Peter V. Hess.

Eπιμέλεια A�ιερώματ ς:

KΩΣTHΣ BATIKIΩTHΣ

Page 2: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 3

T� κτίρι� της Παλαιάς B�υλής στ� �π�ί� �ριστικά εγκαταστάθηκε απ� τ� 1962 τ� Eθνικ� Iστ�ρικ� M�υσεί�.

H Iστ�ρική Eθν�λ�γική EταιρείαIδρύθηκε τν Mάι τυ 1882 με σκπ� τη διάσωση των μνημείων της εθνικής κληρνμιάς

T�υ Δημ. Aλε�. Γέρ�ντα

Πρ�έδρ�υ της Iστ�ρικής και Eθν�λ�γικής Eται-ρείας της Eλλάδ�ς

H IΣTOPIKH και Eθν�λ�γική Eταιρείατης Eλλάδ�ς, N�μικ� Πρ�σωπ� Iδιω-τικ�ύ Δικαί�υ, ιδρύθηκε τ� Mάι�1882 απ� τ�υς Tιμ. Φιλήμ�να, N. Π�-λίτη, Aντ. Mηλιαράκη, Σπ. Λάμπρ�,Δημ. Kαμπ�ύρ�γλ�υ, Aλ. Pαγκα�ή,Tιμ. Aμπελά, Γ. Kασδ�νη, N. Παπαδ�-π�υλ�, Aρ. K�υρτίδη, K. Zησί�υ, Δ.T!έτ!η, Aθ. Παπαγεωργί�υ, Θεμ. Mα-ρίν�, N. A$ελ�, Θ. K�υτσ�ύλη, Γ.Bρ�ύτ�, Γ. Δρ�σίνη.

Σκ�π� έθεσε «την περισυναγωγήνιστ�ρικής και εθν�λ�γικής ύλης καιαντικειμένων συντελ�ύντων εις δια-%ώτισιν της μέσης και νεωτέρας ι-στ�ρίας και %ιλ�λ�γίας, τ�υ �ί�υ τηςγλώσσας τ�υ ελληνικ�ύ λα�ύ και σύ-στασιν M�υσεί�υ και Aρ'εί�υ περι-λαμ�άν�ντα τα τ�ιαύτα μνημεία τ�υεθνικ�ύ �ί�υ».

Oι στ�'�ι της διαδ�θηκαν τα'ύτα-τα και έτυ'αν πανελλήνιας απ�δ�-'ής. Aπ� �λ� τ�ν Eλληνισμ� σπεύ-δ�υν στ� κάλεσμα της για τη διάσω-ση των μνημείων της εθνικής κληρ�-ν�μιάς. Oι εταίρ�ι της, επι%ανείς εκ-πρ�σωπ�ι των Γραμμάτων, της επι-στήμης και της τέ'νης και τα αντεπι-στέλλ�ντα μέλη της, διακεκριμέν�ιεπιστήμ�νες τ�υ ε$ωτερικ�ύ, συμ-

�άλλ�υν στην πραγματ�π�ίηση τωνσκ�πών της.

Oι αρ'ές της I.E.E.E., συνταυτί!�-νται με την εθνική ιδε�λ�γία της ε-π�'ής, π�υ επιδιώκει, μέσα απ� τηνενιαία θεώρηση της ιστ�ρίας να κα-ταστήσει γνωστ�ύς τ�υς στεν�ύςδεσμ�ύς π�υ συνέ'�υν τ� παρελθ�νμε τ� παρ�ν. Tα εκάστ�τε Δι�ικητικάΣυμ��ύλια με τ�υς πρ�έδρ�υς τ�υ(I. Φιλήμων, A. Πασπάτης, Π. Aργυρ�-π�υλ�ς, I. Mπ�τασης, K. Pάδ�ς, Στ.Παπα%ράγκ�ς, Iππ. Kαρα�ίας, Δ.T.N.Mπ�τσαρης, Στ. Aγέλαστ�ς), επιδί-δ�νται με !ήλ� στη περισυλλ�γή τηςιστ�ρικής και π�λιτιστικής ύλης τ�υνεώτερ�υ Eλληνισμ�ύ, ακ�λ�υθώ-ντας αμετάκλητα τ�υς καταστατι-κ�ύς σκ�π�ύς.

Γραπτά μνημεία τ�υ λ�γ�υ, κει-μήλια και σπάνιες εκδ�σεις απ�θη-σαυρί!�νται για τ� αρ'εί�, τ� M�υ-σεί� και τη Bι�λι�θήκη της και κα-ταγρά%�νται π�ικίλες δραστηρι�-τητές της. Aπ� τ� 1993 και μέ'ρι σή-μερα εκδίδει επιστημ�νικ� περι�δι-κ� με μελέτες, σ'ετικές με τ�υςστ�'�υς της.

Tα πρ�σκτήματα της I.E.E.E. πρ�-έρ'�νται απ� δωρεές απ�γ�νων ι-στ�ρικών �ικ�γενειών ή κατ�'ων εν-θυμάτων, κρατικών %�ρέων, ιδρυμά-των, καθώς και απ� επιλεκτικές αγ�-ρές. Mέ'ρι σήμερα �ι δωρητές της

ανέρ'�νται στ�υς 3.000 και τα μ�υ-σειακά αντικείμενα, 'ειρ�γρα%α ή έ-ντυπα έγγρα%α, %ωτ�γρα%ίες καισυγγράμματα υπερ�αίν�υν τις �κτώεκατατ�ντάδες 'ιλιάδες.

Xαρακτηριστικ� της αναγνώρισηςτ�υ έργ�υ της εταιρίας απ�τελ�ύνκαι �ι 'ρηματικές πρ�σ%�ρές ή τακληρ�δ�τήματα πρ�ς αυτήν απ� ι-διώτες, ιδρύματα και την π�λιτεία(κληρ�δ�τημα Pω$. K�!άκη–Tυπάλ-δ�υ, I. Hλιάδη, Παντ. K�υντ�υριώτη,Iδρυμα I.Φ. Kωστ�π�υλ�υ, Πάγκει�ςEπιτρ�πή κ.ά.).

Συνε�ής μέριμνα

H I.E.E.E. κατά την υπεραιν��ιαπ�ρεία της μεριμνά αδιάλειπτα γιατ�ν εμπλ�υτισμ�, τη δια%ύλα$η καιπρ���λή των π�ικίλων πλ�ύσιωνσυλλ�γών της με την πεπ�ίθηση �τιτα πρ�γ�νικά ενθυμήματα ανήκ�υνστ� Eθν�ς. Eκπληρώνει τ�ν ιστ�ρι-κ�, π�λιτιστικ�, κ�ινωνικ� και εκπαι-δευτικ� της πρ��ρισμ� παρέ'�νταςστ�υς ειδικ�ύς μελετητές και στ�ευρύ κ�ιν� την ιστ�ρική και π�λιτι-στική κληρ�ν�μιά.

Eκτελεί τ�υς σκ�π�ύς της και μεεπιστημ�νικές και εκλαϊκευτικές εκ-δ�σεις, π�υ τ� περιε'�μεν� τ�υς α-ντλείται απ� τ� αρ'εί� και τις συλλ�-γές τ�υ μ�υσεί�υ της. Aνα!ωπυρώ-

νει την ιστ�ρική μνήμη �ργανών�-ντας απ� τ� υλικ�, π�υ δεν παρ�υ-σιά!εται στη μ�νιμη έκθεση τ�υ μ�υ-σεί�υ, περι�δικές εκθέσεις. Συμμε-τέ'ει επίσης σ’ εκθέσεις συγγενώνπ�λιτισμικών %�ρέων στην Eλλάδακαι στ� E$ωτερικ� και δι�ργανώνειδιαλέ$εις, συνέδρια και ημερίδες μεθέματα π�υ πρ�άγ�υν την ιστ�ρικήεπιστήμη.

H I.E.E.E. 'άρη στην ανιδι�τελήπρ�σ%�ρά της δι�ίκησης και τη %ι-λ�τιμία τ�υ πρ�σωπικ�ύ της, κα-τ�ρθώνει να επι�ιώνει και να επιτε-λεί τ� εθνικ� και π�λιτιστικ� της έρ-γ� παρακάμπτ�ντας τα πρ��λήματαπ�υ πρ�καλ�ύνται απ� τις �ικ�ν�μι-κές δυσκ�λίες. Πρ��λήματα π�υπαρεμπ�δί!�υν την εύρυθμη λει-τ�υργία τ�υ M�υσεί�υ της, απαγ�-ρεύ�υν τ�ν εμπλ�υτισμ� και τηνπρ�στασία των συλλ�γών και ανα-στέλλ�υν τα πρ�γράμματά της καιτις πρ��πτικές της.

Ωστ�σ� ελπί!�υμε �τι με την α-μείωτη συμπαράσταση των δωρη-τών και ευεργετών και με την κατα-ν�ηση και �υσιαστική ��ήθεια, την�π�ία η Π�λιτεία �%είλει αμέριστανα πρ�σ%έρει, η I.E.E.E. με τ� ίδι�μεγαλ�πν�� ενδια%έρ�ν των ιδρυ-τών της θα ε$ακ�λ�υθεί να είναι%�ρέας εθνικής παράδ�σης καιμνήμης.

Page 3: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

AΦIEPΩMA

4 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

H ιστ�ρία τ�υ M�υσεί�υΣυνε�ίει την π�λύμ�ρ�η παιδευτική και π�λιτιστική πρ�σ��ρά τ�υ, παρά τα δυσεπίλυτα πρ��λήματα

T�υ Iωάννη Mα�αράκη - Aινιάν�ς

Γεν. Γραμματέα Iστρικής καιEθνλγικής Eταιρείας της Eλλάδς

ΠENHNTA �ρ�νια απ� τη δημι�υρ-γία τ�υ ανε�άρτητ�υ ελληνικ�ύκράτ�υς, �ταν μέσα απ� την ιστ�ρι-κή σκέψη της επ��ής διαμ�ρ�ων�-ταν η εθνική ταυτ�τητα τ�υ νεώτε-ρ�υ Eλληνισμ�ύ, η Iστ�ρική καιEθν�λ�γική Eταιρεία ίδρυσε τ�M�υσεί� της.

H έναρ�η λειτ�υργίας τ�υ είναιάρρηκτα συνδεδεμένη με την πρώ-τη επίσημη δημ�σια πανελλήνια πα-ρ�υσία της Eταιρείας, την 25η Mαρ-τί�υ 1884, �ταν με τη συνεργασίατ�υ Φιλ�λ�γικ�ύ Συλλ�γ�υ «Παρ-νασσ�ς» �ργανώθηκε πανηγυρικά,υπ� την επ�πτεία τ�υ εθνικ�ύ μας ι-στ�ρι�γρά��υ Kων. Παπαρρηγ�-π�υλ�υ, σε αίθ�υσα τ�υ Π�λυτε-�νεί�υ «Eκθεση Mνημείων τ�υ Iε-ρ�ύ Aγών�ς».

Στην έκθεση αυτή κλήθηκαν νασυμμετάσ��υν �λ�ι �σ�ι εί�αν στηνκατ��ή τ�υς ιστ�ρικά κειμήλια. Oι�ικ�γένειες των αγωνιστών τ�υ ’21ανταπ�κρίθηκαν μ’ εμπιστ�σύνη καιενθ�υσιασμ� σ’ αυτή την πρ�σκλη-ση. Σημαίες, �πλα και στ�λές αλλάκαι έγγρα�α απ� τ�ν Iερ� Aγώναπρ�σ�έρθηκαν για να εκτεθ�ύν, κα-θώς και ακρ�πρωρα και σημαίεςπλ�ίων της Eπαναστάσεως και πρ�-σωπ�γρα�ίες Aγωνιστών.

Tα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν α-π� τ�ν #ασιλέα Γεώργι� A΄ τ� μεση-μέρι της 25ης Mαρτί�υ 1884 και ησυρρ�ή τ�υ κ�σμ�υ ήταν πρωτ��α-νής. T�ση ήταν η επιθυμία �λων ναεπισκε�θ�ύν αυτή τη μ�ναδική έκ-θεση, ώστε αντί για μία ε#δ�μάδαπ�υ εί�ε �ριστεί να διαρκέσει η έκ-θεση παρατάθηκε για άλλες τρεις.Oι περιγρα�ές στ�ν Tύπ� της επ�-�ής ήταν �αρακτηριστικές και εν-θ�υσιώδεις.

«H έκθεσις αυτή ην �ι Aθηναί�ι ε-πεσκέ�θησαν κατά μυριάδας πρ�-κάλεσε ενθ�υσιασμ�ν των απαντα-��ύ Eλλήνων, ανερρίπισε την ανά-μνησιν των πανελληνίων αγώνωνκαι την τιμήν των υπέρ τ�υ Eθν�υςαγωνισαμένων». Aυτά ήταν τα λ�γιατ�υ Φιλήμ�ν�ς, πρ�έδρ�υ της Eται-ρείας κατά τη γενική συνέλευσητων μελών π�υ ακ�λ�ύθησε.

Eπί πλέ�ν �μως � Φιλήμων θέλη-σε να εκμεταλλευθεί �άριν τηςEταιρείας τ� αγαθ� κλίμα π�υ εί�εδημι�υργηθεί και τη διάθεση εκεί-νων π�υ εί�αν συμ#άλει με εκθέμα-τα, ώστε να δημι�υργηθεί μία μ�νι-μη έκθεση.

«Eκ των τ�ι�ύτων δε αισθημάτων,εύλ�γ�ν ήτ� να υπεκκαυθή � π�θ�ςτης ιδρύσεως μ�νίμ�υ εκθέσεως, υ-π�μιμνησκ�ύσης εις τ�υς καθ’ η-μάς, τ�υς αγώνας και τα μαρτύρια

των πατέρων και παρε��ύσης �ωη-ράν και αληθή εικ�να τ�υ �ί�υ αυ-τών», ανα�έρει � ίδι�ς.

Oταν έλη�αν �ι πανηγυρισμ�ί καιέ�θασε η ώρα να διαλυθεί αυτή ημ�ναδική στ� είδ�ς της έκθεση, �ιπερισσ�τερ�ι εκθέτες και ιδιαίτε-ρα �ι ίδι�ι �ι απ�γ�ν�ι των Aγωνι-στών της Aνε�αρτησίας π�υ εί�ανπρ�σ�έρει τα ιερά κειμήλια για ναεκτεθ�ύν πρ�σωρινά, σκέ�θηκαννα τα καταθέσ�υν �ριστικά στηνEταιρεία.

M�νιμη έκθεση

H &ωηρή απή�ηση π�υ εί�ε πρ�-καλέσει η έκθεση στ� ευρύτερ� ελ-ληνικ� κ�ιν� και η #αθειά συνείδη-ση π�υ διαμ�ρ�ώθηκε, �τι τα πρ�-γ�νικά κειμήλια απ�τελ�ύν κτήματ�υ Eθν�υς και πρέπει να διατηρη-θ�ύν για τις επ�μενες γενιές, παρα-κίνησαν �λ�υς εκείν�υς π�υ πρ�-σωρινά εί�αν πρ�σ�έρει, να συμ#ά-λ�υν έμπρακτα στη δημι�υργία μιαςμ�νιμης έκθεσης και �υσιαστικάστη δημι�υργία τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρι-κ�ύ M�υσεί�υ.

Aπ� τη σύσταση της εταιρίας �ιδωρεές πλήθαιναν με γ�ργ� ρυθμ�και τα π�λύτιμα κειμήλια π�υ συ-γκεντρων�ταν έπρεπε να δια�υλα-�τ�ύν. Για τ� σκ�π� αυτ� εί�ε αρ�ι-κά παρα�ωρηθεί στην IEEE ένα δω-

μάτι� στ� ισ�γει� τ�υ κτιρί�υ τηςB�υλής (εδώ ακρι#ώς �π�υ σήμεραστεγά&εται μ�νιμα τ� Eθνικ� Iστ�ρι-κ� M�υσεί�). Λίγ� αργ�τερα παρα-�ωρήθηκε και ένας �ώρ�ς απ� τ�ντ�τε δήμαρ�� Aθηναίων Σκαρλάτ�Σ�ύτσ� για τ�ν ίδι� σκ�π�.

H ανάγκη �μως �ργάνωσης καιλειτ�υργίας μ�νιμης έκθεσης τ�υμ�υσεί�υ της εταιρίας έγινε πια ά-μεση και επιτακτική. Mε τη συμπα-ράσταση και τη μεσ�λά#ηση τ�υπρωθυπ�υργ�ύ Xαρίλα�υ Tρικ�ύπηπαρα�ωρήθηκε πρ�σωρινά μια μι-κρή αίθ�υσα στ� Π�λυτε�νεί�, η �-π�ία διαμ�ρ�ώθηκε για να δε�θείτα ιερά κειμήλια.

Eμπλ�υτισμ�ς

O εμπλ�υτισμ�ς των συλλ�γώντ�υ μ�υσεί�υ συνε�ι&�ταν με αμεί-ωτ� ρυθμ�. Oι δωρεές ήταν αθρ�εςαλλά και επιλεκτικές αγ�ρές κειμη-λίων δεν έλειψαν.

H περισυλλ�γή �μως των κειμη-λίων δεν περι�ρίστηκε μ�ν� σταστενά �ρια τ�υ μικρ�ύ ελληνικ�ύ#ασιλεί�υ της επ��ής. H ανα&ήτησηεπεκτάθηκε και στις περι��ές τ�υυπ�δ�υλ�υ Eλληνισμ�ύ, την Hπει-ρ�, τη Mακεδ�νία, τα νησιά τ�υAνατ�λικ�ύ Aιγαί�υ, τη Mικρά Aσίακαι την Kύπρ� �π�υ &�ύσε ένας ακ-μαί�ς ελληνικ�ς πληθυσμ�ς π�λύ

μεγαλύτερ�ς σε αριθμ� απ� εκεί-ν�ν π�υ εί�ε ελευθερωθεί.

A�ί&ει να σημειωθεί �τι η Eταιρεία�ργάνωσε συγκεκριμένες απ�στ�-λές στις παραπάνω περι��ές. Eγινεμάλιστα τ� 1885 και ένας περίπλ�υςτριών μηνών, μελών της Eταιρείαςμε τ� εύδρ�μ� «O Nαύαρ��ς Mια-�ύλης» π�υ διατέθηκε γι’ αυτ� τ�σκ�π�. H απ�στ�λή επισκέ�θηκεπ�λλά νησιά των Kυκλάδων και τωνB�ρείων Σπ�ράδων αρ�ικά, τη Θεσ-σαλ�νίκη, τ� Aγι�ς Oρ�ς, την Kα#ά-λα, τη Λήμν�, τη Σαμ�θράκη και τιςακτές της Mακεδ�νίας και της Θρά-κης, τα νησιά τ�υ Aνατ�λικ�ύ Aιγαί-�υ και τα Δωδεκάνησα, τη Σμύρνη,τις Kυκλάδες και την E�εσ� και ταπαράλια της Mικράς Aσίας έως τηνKύπρ�, και τις ακτές της Συρίας έωςτην Aλε�άνδρεια.

Σε κάθε σταθμ� περισυλλεγ�ταν�,τι ήταν δυνατ�ν να συγκεντρωθείμε πρ�σ��ρές αλλά και με αγ�ρές(αντικείμενα, έγγρα�α, παραδ�σια-κές ��ρεσιές, έργα λαϊκής τέ�νηςκ.ά.).

Συγ�ρ�νως �ι Eλληνες κάτ�ικ�ιτων περι��ών αυτών ανελάμ#αναννα συγκεντρώσ�υν και να απ�στεί-λ�υν αργ�τερα στ� M�υσεί�, �τι ή-ταν δυνατ�ν να #ρεθεί και να περι-σωθεί. Kαι έ��υμε αρκετές τέτ�ιεςαπ�στ�λές μεταγενέστερα. Eτσι ε-μπλ�υτίστηκαν �ι παλαι�τερες συλ-

T� κτίρι�ν τ�υ Π�λυτε�νεί�υ �π�υ αρ�ικά –τ� 1896– στεγάστηκε τ� M�υσεί�. Διακρίνεται στην είσ�δ� η πινακίδα.

Page 4: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

λ�γές τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύ M�υ-σεί�υ και η πρ�σπάθεια συνε�ίστη-κε και συνε�ί&εται αδιάλειπτα έωςτις μέρες μας ανάλ�γα με τα μέσακαι τις δυνατ�τητες τ�υ μ�υσεί�υ.

Στ� Π�λυτε�νεί�

Xρειάστηκαν πρ�σπάθειες μιας�λ�κληρης δεκαετίας για να παρα-�ωρηθεί μια νέα ευρύ�ωρη αίθ�υσαστ�ν άνω �ρ��� τ�υ Π�λυτε�νεί�υγια να μετα�ερθ�ύν να διαμ�ρ�ω-θεί μια μ�νιμη έκθεση. Eίναι τ�Iστ�ρικ� και Eθν�λ�γικ� M�υσεί�στην πρώτη τ�υ μ�ρ�ή.

T� μ�υσεί� αυτ� άν�ι�ε για τ�κ�ιν� τ� Πάσ�α τ�υ 1896, τις παρα-μ�νές της έναρ�ης των πρώτωνOλυμπιακών Aγώνων. Eλληνες και�έν�ι π�υ εί�αν �θάσει στην Aθήναγια να παρακ�λ�υθήσ�υν τ�υς α-γώνες επισκέ�θηκαν τ� μ�υσεί�, α-νάμεσά τ�υς και � #ασιλέας τηςΣερ#ίας Aλέ�ανδρ�ς.

H λειτ�υργία τ�υ μ�υσεία συνε-�ίστηκε έκτ�τε. «T� κ�ιν�ν δεικνύ-ει ενδια�έρ�ν δια τ� έργ�ν τηςEταιρείας, τ� �π�ί�ν επιτελείται ά-νευ πατάγ�υ π�λλ�ύ και θ�ρύ��υκαι τ� �π�ί�ν είναι τα μάλιστα ε-θνικ�ν... T� Eθνικ�ν M�υσεί�ν εί-ναι ιερ�ν πρ�σκύνημα ενώ � π�λί-της εμπνέεται συγ�ρ�νι��μεν�ς�ύτως ειπείν μετά τ�υ παρελθ�-ντ�ς» ανα�έρεται στις ε�ημερίδεςτης επ��ής.

Oσ� περν�ύσε � καιρ�ς τα κει-μήλια πλήθαιναν συνε�ώς απ� δω-ρεές και αγ�ρές και � �ώρ�ς τ�υΠ�λυτε�νεί�υ δεν επαρκ�ύσε πιαγια την καν�νική ανάπτυ�η τ�υμ�υσεί�υ. Eτσι γίν�νταν διά��ρεςσκέψεις για την ε�εύρεση εν�ς κα-τάλληλ�υ ευρύτερ�υ �ώρ�υ.

Aπ� τ� 1935 π�υ η B�υλή μετα-�έρθηκε στα παλαιά Aνάκτ�ρα,άρ�ισαν να γίν�νται συστηματικέςπρ�σπάθειες απ� την Eταιρεία γιατη στέγαση τ�υ M�υσεί�υ της στ�ιστ�ρικ� κτίρι� της Παλαιάς B�υ-λής.

Πράγματι τ� πρώτ� #ήμα για τηνπαρα�ώρηση τ�υ κτιρί�υ έγινε τ�1938 και λίγ� αργ�τερα εκδ�θηκεκαι σ�ετικ� διάταγμα για την �ριστι-κή στέγαση τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύM�υσεί�υ στ� κτίρι� της ΠαλαιάςB�υλής.

Aλλά η πραγματ�π�ίηση τ�υ σκ�-π�ύ αυτ�ύ καθυστέρησε αρκετά.

Mεσ�λά#ησε � π�λεμ�ς τ�υ 1940και η κατ��ή. Tα ιερά κειμήλια τ�υέθν�υς για λ�γ�υς ασ�αλείας συ-σκευάστηκαν σε κι#ώτια και �υλά-�τηκαν σε ασ�αλείς �ώρ�υς.

Mετά την απελευθέρωση �μως ε-πειδή για δια��ρ�υς λ�γ�υς καθυ-στερ�ύσε η παράδ�ση τ�υ κτιρί�υτης Παλαιάς B�υλής, έγινε μίσθω-ση εν�ς �ικήματ�ς (τ�υ συλλ�γ�υAπ�ρων Γυναικών) της λεω��ρ�υAμαλίας, �π�υ εκτέθηκαν πρ�σωρι-νά τα κειμήλια τ�υ M�υσεί�υ. Aλλάη έκθεση αυτή έμ�ια&ε περισσ�τε-ρ� με απ�θήκη παρά με έκθεσηM�υσεί�υ.

Στη Παλαιά B�υλή

Tέλ�ς τ� 1960 παραδ�θηκε �ρι-στικά απ� τ� Kράτ�ς τ� κτίρι� τηςΠαλαιάς B�υλής για τη στέγαση τ�υEθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύ M�υσεί�υ και

συγ�ρ�νως ανελή�θησαν και κά-π�ιες υπ��ρεώσεις για την επι��ρή-γηση της Eταιρείας ώστε να είναιδυνατή η απρ�σκ�πτη λειτ�υργίατ�υ M�υσεί�υ και η καν�νική τ�υ�ύλα�η.

Xρειάστηκε �μως να γίν�υν αρκε-τές επισκευές στ� κτίρι� τ� �π�ί�εί�ε υπ�στεί �θ�ρές απ� την πρ�-σωρινή εγκατάσταση σ’ αυτ� δια��-ρων υπηρεσιών. Eί�ε καταστρα�εί�λ�σ�ερώς η αίθ�υσα τ�υ K�ιν�-#�υλί�υ και έπρεπε να ανακατα-σκευστεί και να διαμ�ρ�ωθ�ύν �ι υ-π�λ�ιπ�ι �ώρ�ι για τη στέγαση τ�υM�υσεί�υ. Eργασίες π�υ κράτησανδύ� περίπ�υ �ρ�νια. T� Eθνικ�Iστ�ρικ� M�υσεί� άν�ι�ε �ριστικάστ� κ�ιν� τ� 1962. T� ιστ�ρικ� αυτ�κτίρι� π�υ σ�εδίασε � Γάλλ�ς αρ�ι-τέκτ�νας Φρ. Mπ�υλαν&έ θεμελιώ-θηκε στις 15 Aυγ�ύστ�υ 1858 απ�τη #ασίλισσα Aμαλία. Oι εργασίες �-μως για την ανέγερση κράτησαν�ρ�νια και εν τω μετα�ύ έγιναν τρ�-π�π�ιήσεις στα αρ�ικά σ�έδια απ�τ�ν αρ�ιτέκτ�να Π. Kάλκ� και �ι ερ-γασίες περατώθηκαν μ�λις τ� 1871.Eκτ�τε, �ρησιμ�π�ιήθηκε ως K�ιν�-#�ύλι� απ� τ� 1875 έως τ� 1935.

T� Eθνικ� Iστ�ρικ� M�υσεί� άν�ι-�ε �ριστικά για τ� κ�ιν� τ� 1962 καιτ� 1982 –με τη συμπλήρωση εκατ�-νταετίας– πραγματ�π�ιήθηκε επα-

Συνέ�εια στην 6η σελίδα

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 5Aίθ�υσα της Oθωνικής Eπ��ής με τη συλλ�γή υδατ�γρα�ιών J. SKENE.

Aίθ�υσα τ�υ M�υσεί�υ. Παλαιά έκθεση στ� Π�λυτε�νεί�.

Page 5: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

6 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Aπ�ψη τ�υ Nαυπλί�υ τ�υ 18�υ αι., υδατ�γρα�ία St. Hillaire, 1784.

νέκθεση. Eκτ�τε δεν έπαυσε να εκ-συγ�ρ�νί&εται, �ωρίς π�τέ να �άνειτ� σταθερ� τ�υ �αρακτήρα. T� πα-ρελθ�ν είναι πάντ�τε παρ�ν, σ�ρα-γί&ει την υπ�σταση τ�υ M�υσεί�υκαι ε�ασ�αλί&ει τη συνέ�ειά τ�υ. Hσύγ�ρ�νη αντίληψη περί μ�υσείωνέρ�εται να επι#ε#αιώσει τα �ράμα-τα και τις επιδιώ�εις των ιδρυτών.

Oργάνωση εκθέσεων

Σήμερα τ� M�υσεί� με τη μ�νιμηέκθεσή τ�υ, αν�ικτή στ� κ�ιν�, έ-�ει έντ�ν� παιδευτικ� �αρακτήρακαι υπ�#�ηθεί την έρευνα με τιςσυλλ�γές τ�υ. T� M�υσεί� συνε-�ώς εμπλ�υτί&εται ενώ συγ�ρ�νως�ρ�ντί&ει για τη συντήρηση και τηνκαλή δια�ύλα�η των κειμηλίων.Oργανώνει εκθέσεις περι�δικές α-π� τις πλ�ύσιες συλλ�γές τ�υ καιπραγματ�π�ιεί εκδ�σεις π�υ τεκ-μηριών�υν και εκλαϊκεύ�υν την ι-στ�ρική μνήμη και συμ#άλλ�υνστην εθνική αυτ�γνωσία. Oι δρα-στηρι�τητες αυτές επιτυγ�άν�νταιμε ένα καλά επιλεγμέν� και πρ�θυ-μ� επιστημ�νικ�, τε�νικ� και �υλα-κτικ� πρ�σωπικ�.

A�ί&ει ν’ ανα�έρ�υμε εδώ, ενδει-κτικά, τις εκθέσεις π�υ πραγματ�-π�ιήθηκαν τα τρία τελευταία �ρ�-νια. «T� Eπ�ς τ�υ ’40» – «Bαλκανι-κ�ί Π�λεμ�ι 1912-1913» – «O Mακε-δ�νικ�ς Aγώνας» – «Xρυσ�στ�μ�ςΣμύρνης» – «Xαρίλα�ς Tρικ�ύπης»για να τιμηθεί η ιστ�ρική μνήμη, κα-θώς και εκθέσεις απ� τ� πλ�ύσι�λα�γρα�ικ� και �ωτ�γρα�ικ� υλικ�τ�υ M�υσεί�υ – «Δείγματα ελληνι-κής κεντητικής» – «O Boissonnasκαι η Eλλάδα» – «Tα ελληνικά κ�-σμήματα». Π�λλές απ� αυτές τιςεκθέσεις περι�δευσαν και σε άλλες

π�λεις της Eλλάδας: Θεσσαλ�νίκη –Iωάννινα – Kιλκίς – Δράμα – B�λ�ς –Πάτρα – Zάκυνθ�ς – Λευκάδα – Mε-σ�λ�γγι, και έγιναν παράλληλεςσ�ετικές �μιλίες.

Aκ�μα, τ� 1991 �ργανώθηκε με-γάλη έκθεση κειμηλίων απ� τηνEλληνική Eπανάσταση τ�υ 1821στην Kύπρ�, με τη συνεργασία τ�υΠ�λιτιστικ�ύ Iδρύματ�ς της Tράπε-&ας Kύπρ�υ. Παράλληλες ήταν και�ι εκδ�σεις π�υ κυκλ���ρησαν «T�Eπ�ς τ�υ ’40 στη λαϊκή εικ�ν�γρα-�ία – Oι Bαλκανικ�ί Π�λεμ�ι1912–1913 – Tα Eλληνικά κεντήμα-τα (ελλ. και αγγλ.) – Oι Eλληνικές��ρεσιές (ελλ. και αγγλ.).

Mια ακ�μα δραστηρι�τητα τ�υM�υσεί�υ, μέσα στ�υς σκ�π�ύςτ�υ, είναι η #�ήθεια π�υ παρέ�ειπρ�ς άλλα μικρ�τερα περι�ερειακάμ�υσεία, με τα �π�ία συνεργά&εται.Σημειών�υμε, τέλ�ς, �τι στην Iστ�-ρική και Eθν�λ�γική Eταιρεία τηςEλλάδ�ς έ�ει περιέλθει τ� αρ��ντι-κ� τ�υ Λά&αρ�υ K�υντ�υριώτηστην Yδρα –δωρεά Παντελή καιEυρ��σύνης K�υντ�υριώτη– τ� �-π�ί� με μεγάλες δυσκ�λίες αναστη-λώνεται, με τη #�ήθεια τ�υ υπ�υρ-γεί�υ Π�λιτισμ�ύ, ώστε να �ργανω-θεί και να λειτ�υργήσει εκεί ένα πα-ράρτημα τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύM�υσεί�υ.

Aνάγκη ��ηθείαςΓια �λα αυτά �μως �ρειά&εται και

η συμπαράσταση της π�λιτείας, η �-π�ία υπήρ�ε μεγάλη στ� παρελθ�ν.O�είλ�υμε εδώ να απ�τείσ�υμε ��-ρ� τιμής στην υπ�υργ� Π�λιτισμ�ύMελίνα Mερκ�ύρη, γιατί άκ�υσε πά-ντα με πρ�σ��ή τις ανάγκες τ�υM�υσεί�υ και #�ήθησε τις πρ�σπά-θειές τ�υ. Iδιαίτερα για τ�ν εμπλ�υ-τισμ� των συλλ�γών και τη διάσωση

ιστ�ρικών κειμηλίων αλλά και τη συ-ντήρησή τ�υς. Eπίσης καθ�ριστικήήταν η παρέμ#ασή της και η #�ή-θειά της επί σειράν ετών για την ε-πισκευή και απ�κατάσταση τ�υ αρ-��ντικ�ύ Λα&άρ�υ K�υντ�υριώτηστην Yδρα.

Oμ�ίως, ευ�αριστίες ��είλ�νταιστην υπ�υργ� Π�λιτισμ�ύ κυρίαAννα Ψαρ�ύδα - Mπενάκη, η �π�ίασυνέ#αλε �σ� κανείς ��ι μ�ν� στ�νεμπλ�υτισμ� τ�υ M�υσεί�υ και τηνπρ�στασία των συλλ�γών, αλλά καιστην κάλυψη #ασικών αναγκών α-σ�αλείας και συντηρήσεως τ�υ κτι-ρί�υ της Παλαιάς B�υλής �π�υ στε-γά&εται τ� M�υσεί�. Eγινε εγκατά-σταση συγ�ρ�ν�υ συστήματ�ς α-σ�αλείας, τ�π�θέτηση μη�ανημά-των σταθερής θερμ�κρασίας και υ-γρασίας στ�υς �ώρ�υς δια�υλά�ε-ως των συλλ�γών και μη�ανημάτωνκαθαρισμ�ύ ατμ�σ�αιρας, στις αί-θ�υσες τ�υ M�υσεί�υ και πρ�μή-θεια τε�νικ�ύ ε��πλισμ�ύ για τ� ερ-γαστήρι� συντήρησης έργων τέ-�νης. Tέλ�ς, έγινε ανακατασκευήτων δερμάτινων καθισμάτων της ι-στ�ρικής Mεγάλης Aίθ�υσας τηςΠαλαιάς B�υλής, καθώς και συνέ�ι-ση των εργασιών απ�καταστάσεωςστ� αρ��ντικ� Λα&άρ�υ K�υντ�υ-ριώτη στην Yδρα.

Φλέγ�ντα θέματαMε λύπη ανα�ερ�μαστε στη ση-

μερινή ηγεσία τ�υ υπ�υργεί�υ Π�-λιτισμ�ύ, η �π�ία �αίνεται να αγν�-εί τ� ρ�λ� και την α�ία των μ�υσεί-ων. Δεν δικαι�λ�γείται αλλιώς ηπλήρης αδια��ρία για τ� παλαι�τε-ρ�, μεγαλύτερ� και μ�ναδικ� στ�είδ�ς τ�υ Eθνικ� Iστ�ρικ� M�υσεί�.

O εμπλ�υτισμ�ς των συλλ�γών έ-�ει διακ�πεί και η συντήρηση τωνκειμηλίων ανεστάλη. T� M�υσεί�

περι�ρίστηκε στην καθημερινή μ�-ν� λειτ�υργία τ�υ και μετά #ίας �τακτικ�ς πρ�ϋπ�λ�γισμ�ς της εται-ρίας καλύπτει τη μισθ�δ�σία. Kαμιάδραστηρι�τητα τ�υ M�υσεί�υ δενείναι δυνατ�ν να πρ�γραμματιστείγια τ� 1994, �ύτε εκθέσεις ή εκδ�-σεις και άλλες εκδηλώσεις να πραγ-ματ�π�ιηθ�ύν.

Σαν να μην έ�θανε �μως αυτ�, τ�υπ�υργεί� Π�λιτισμ�ύ έκρινε λ�γι-κ� να ανακαλέσει και τις �ρηματ�-δ�τήσεις απ� τ� Λ�ττ�, π�υ εί�ανεγκριθεί με απ��άσεις τ�υ πρ�η-γ�υμέν�υ έτ�υς 1993. Eτσι διακ�-πηκε η απ�περάτωση τ�υ κλειστ�ύκυκλώματ�ς ασ�αλείας τ�υ M�υ-σεί�υ, ενώ έ��υν γίνει εργασίες καιαπ�μένει να τεθεί σε λειτ�υργία τ�σύστημα. Oμ�ίως ανακλήθηκε �ρη-ματ�δ�τηση για τ� αρ��ντικ� Λ.K�υντ�υριώτης στην Yδρα, ενώ �ιεργασίες έ��υν συντελεσθεί καιπαραμέν�υν απλήρωτες.

Σημειών�υμε �τι με σωρεία εγγρά-��υ μας έ��υμε ενημερώσει τ� γρα-�εί� υπ�υργ�ύ, �ωρίς να υπάρ�εικαμιά απάντηση. Aλλά και απ� τ� μή-να N�έμ#ρι� έ��υμε &ητήσει ακρ�α-ση, �ωρίς να καταστεί δυνατ�ν μέ�ρισήμερα να μας δε�θεί � κ. υπ�υργ�ςγια τα &ητήματα τ�υ μ�υσεί�υ.

Θέλ�υμε να πιστεύ�υμε �τι �ι δυ-σκ�λίες είναι παρ�δικές και θα �ε-περαστ�ύν με λίγ� ενδια�έρ�ν καικαλή διάθεση, τώρα μάλιστα π�υ ε-�ρτά&εται διεθνώς η «ημέρα τωνμ�υσείων», γιατί ένα μ�υσεί� σήμε-ρα είναι ανάγκη να είναι &ωνταν�ς�ργανισμ�ς και �ρειά&εται ν’ ανα-πτύσσει παράλληλες δραστηρι�τη-τες π�υ ταυτί&�νται με τ�ν π�λύ-μ�ρ�� παιδευτικ� και π�λιτιστικ�τ�υ πρ��ρισμ�. Στην αντίθετη περί-πτωση καθίσταται απ�λίθωμα στα-τικ� και παύει να έ�ει πρ��ρισμ�.

Συνέ�εια απ� την 5η σελίδα

Page 6: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 7

AΦIEPΩMA

Oι συλλ�γέςτ�υ μ�υσεί�υ

Σημαίες, πλα, ακρπρωρα πλ�ίων, σ�ραγίδες,

στ�λές, μετάλλια, πρ�τ�μές ηρώων και έργα τέ�νης

T�υ Δι�νυσί�υ Mινώτ�υ

Διευθυντύ Eθνικύ Iστρικύ Mυσείυ

TO EΘNIKO Iστ�ρικ M�υσεί� ε-γκαταστάθηκε �ριστικά τ� 1961 στ�νε�κλασικ μέγαρ� της ΠαλαιάςB�υλής, π�υ απ�τελεί ένα ιστ�ρικμνημεί�.

Στ�υς κτιριακ�ύς �ώρ�υς π�υ πε-ρι�άλλ�υν την επι�λητική αίθ�υσατων συνεδριάσεων, αναπτύ�θηκανσε μνιμη έκθεση και με την άμεσηεπ�πτεία τ�υ ττε ε!ρ�υ τ�υ M�υ-σεί�υ I. Mελετ�π�ύλ�υ, πρ�εδρεύ�-ντ�ς τ�υ στρατηγ�ύ Δ.T.N. Mπτσα-ρη, αντιπρ�σωπευτικά κειμήλια απτις συλλ�γές της ιστ�ρίας τ�υ νεώ-τερ�υ Eλληνισμ�ύ.

T� 1982, �πτε η Iστ�ρική καιEθν�λ�γική Eταιρεία συμπλήρωσεκαι την πρώτη της εκατ�νταετία,πραγματ�π�ιήθηκε επανέκθεση τωναντικειμένων τ�υ M�υσεί�υ στην �-π�ία παρ�υσιάστηκαν και π�λύτιμακειμήλια π�υ εί�αν απ�κτηθεί κατάτην τελευταία εικ�σαετία. Tην επα-νέκθεση επιμελήθηκε � γενικςγραμματέας της εταιρείας κ. I. Mα#α-ράκης - Aινιάν.

T� Eθνικ Iστ�ρικ M�υσεί� με τημνιμη έκθεσή τ�υ πρ��άλλει μν�αντιπρ�σωπευτικά τεκμήρια της ι-στ�ρίας και τ�υ πλ�υτισμ�ύ τ�υ Nε-�ελληνισμ�ύ, ενώ τ� υπλ�ιπ� απ�-θησαυρισμέν� π�ικίλ� και πλ�υσι-τατ� υλικ τ�υ δια!υλάσσεται σε κα-τάλληλ�υς �ώρ�υς και παρέ�εται γιαέρευνα και μελέτη. Eιδ�λ�γικά τα$ι-ν�μημέν� συγκρ�τεί π�λλές και π�-λυθεματικές συλλ�γές.

Λά�αρα - σημαίεςΣτη συλλ�γή σημαιών δια!υλάσ-

σ�νται: σημαίες της πρ�επαναστατι-κής περιδ�υ με κεντητές ή #ωγρα-!ιστές παραστάσεις συμ��λικ�ύ καιπρ�στατευτικ�ύ περιε��μέν�υ.

Zωγρα!ιστές, κεντητές, σταμπτω-τές, π�υ υψώθηκαν απ τα τ�πικά ε-παναστατικά σώματα τ�ν πρώτ��ρν� τ�υ Aγώνα της Aνε$αρτησίαςμε σύμ��λα της Φιλικής Eταιρείαςκαι παραστάσεις αλληγ�ρικές τηςνίκης τ�υ Xριστιανισμ�ύ κατά τ�υIσλαμισμ�ύ.

Σημαίες τ�υ μ�ρ!�λ�γικ�ύ τύπ�υπ�υ καθιερώθηκε με τ� «Πρ�σωρινΠ�λίτευμα» της Eπιδαύρ�υ τ� 1822.Σημαίες με τ�ν αναγεννώμεν� !�ί-νικα της Kαπ�διστριακής επ��ής,

καθώς και εκείνες των μετέπειτα�ρνων π�υ διαιωνί#�υν την ανά-μνηση των απελευθερωτικών αγώ-νων τ�υ Eθν�υς, (Kρητικές επανα-στάσεις, ε$εγέρσεις στη Θεσσαλία,Mακεδ�νικς Aγώνας, Bαλκανικ�ίΠλεμ�ι, Bρει�ς Hπειρ�ς, Eκστρα-τεία στη Mικρά Aσία, Eλλην�ϊταλι-κς πλεμ�ς) και σημαίες - λά!υρα.

Συλλ�γή πλων

Aμυντικς και επιθετικς �πλι-σμς (15�ς - 20ς αι.) απ την επ��ήτης Eνετ�κρατίας μέ�ρι τ� πρώτ�μισ τ�υ 20�ύ αιώνα απ�τελ�ύν μίααπ τις μ�ναδικές συλλ�γές τ�υM�υσεί�υ.

O κύρι�ς κ�ρμς της συλλ�γήςείναι τα πλα τ�υ αγώνα τ�υ ’21, ε-πωνύμων π�λεμάρ�ων, ναυμά�ωνκαι !ιλελλήνων. Mακρύκαννα ή �ρα-�ύκαννα (ντ�υ!έκια, καρι�!ίλια) πι-στλες, σπάθες ή πάλες, γιαταγάνια,παλάσκες, μά�αιρες, �αρμπιά, με-δ�υλάρια, τρ�μπνια, εμπρ�σθ�γε-μή και �πισθ�γεμή πυρ��λα, λμ�ι,λίθινα και σιδηρά �λήματα, είναιμάρτυρες της μακραίωνης π�λεμι-κής δραστηριτητας των Eλλήνωνκατά τ�υ T�ύρκ�υ κατακτητή γιατην ανάκτηση της ελευθερίας τ�υς.

O �αθύς δεσμς πλ�υ και μα�ητήτ�υ ’21 καθώς και τα εθνικά τ�υ �-ράματα εκ!ρά#�νται μέσα απ π�-λυπ�ίκιλτες διακ�σμήσεις των -πλων, στις �π�ίες συναρμ�νί#�νταιθέματα απ την ελληνική αρ�αιτη-τα, τ� Bυ#άντι� και τη σύγ�ρ�νη λαϊ-κή παράδ�ση, με πλ�ύσιες !υτικέςκαι #ωικές παραστάσεις. Eτσι τα -πλα τ�υ ’21 αναδεικνύ�νται και πε-ρίτε�να έργα της νε�ελληνικής αρ-γυρ��ρυσ���ΐας.

Πρ�έρ��νται κυρίως απ εργα-στήρια της Δύσης και της Aνατ�λής.Aπ τ�ν �πλισμ των μετά την Eπα-νάσταση �ρνων διασώ#�νται πλαεπωνύμων ή ανωνύμων α$ιωματ�ύ-�ων ή �πλιτών απ τ�υς απελευθε-ρωτικ�ύς αγώνες.

Aκρπρωρα πλ�ίων

Zωντανές μνήμες τ�υ ναυτικ�ύ α-γώνα τ�υ ’21 καθώς και ε$αίρεταδείγματα της νε�ελληνικής $υλ�-γλυπτικής της πρώτης 20ετίας τ�υ19�υ αιώνα είναι τα ακρπρωρα (α-κρ�στλια) των πλ�ίων τ�υ Aγώνα.

Συνέ εια στην 8η σελίδα Λεπτ�μέρεια απ� διακ�σμηση της σπάθης τ�υ Γεωργί�υ Kαραϊσκάκη

Page 7: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

8 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Συνε�ί#�ντας την αρ�αι�ελληνικήκαι �υ#αντινή παράδ�ση τ�υ #ω-μ�ρ!�υ ή ανθρωπμ�ρ!�υ ακρ-πρωρ�υ, �ι ναυτικ�ί τ�υ ’21 έδινανστα καρά�ια τ�υς �νματα θεών ήεπι!ανών πρ�σώπων της αρ�αιτη-τας (APHΣ, ΣOΛΩN, ΘEMIΣTOKΛHΣ,EΠAMEINΩNΔAΣ, κ.α.) και τα στλι-#αν με περίτε�νες $υλγλυπτες !ι-γ�ύρες π�υ απεικνι#αν τις μ�ρ!έςτ�υς. Διασώ#�νται τα ακρπρωρα α-π πλ�ία των Mια�ύλη, Tσαμαδ�ύ,Mπ�υμπ�υλίνας, Πάν�υ, T�μπά#η,Kριε#ή, Mπάμπα, Xατ#ηγιάννη Mέ$ηκαι τ� ακρπρωρ� της ατμήλατης«Kαρτερίας».

Aλλα έργα $υλ�γλυπτικής είναιδύ� μικρές !�ρητές κασέλες μεπλ�ύσια ανάγλυ!η διακσμηση π�υανήκαν στην αρματ�λική �ικ�γένειατων Mπ�υκ�υ�αλαίων απ τα Aγρα-!α. 3υλγλυπτα επι#ωγρα!ισμένααγαλματίδια τ�υ 1830, έργα τ�υ λαϊ-κ�ύ Aγρα!ιώτη $υλ�γλύπτη K. Πα-παδημητρί�υ π�υ παριστάν�υν μ�ρ-!ές τ�υ ’21, $υλγλυπτη κασέλα τ�υαγωνιστή Aν. Παπατσώρη. Kασέλαμε εγ�άρακτα τα σύμ��λα της Φιλι-κής Eταιρείας. Kαθίσματα των B.Mπ�υντ�ύρη και τ�υ Λ. K�υντ�υ-ριώτη, T� νυ!ικ μπα�ύλ� της Kυ-ριακ�ύλας Kριε#ή κ.ά.

Συλλ�γή σ�ραγίδων

H I.E.E.E. αναγνωρί#�υσα τησ!ραγίδα ως συστατικ στ�ι�εί� έ-ρευνας της θρησκευτικής, της δη-μ�σίας και ιδιωτικής #ωής τ�υ Eλλη-νισμ�ύ έ�ει καταρτίσει α$ιλ�γησυλλ�γή.

Oι σ!ραγίδες, αντιπρ�σωπευτικάέργα της νε�ελληνικής μικρ�καλλι-τε�νίας, έ��υν διά!�ρα σ�ήματα και!έρ�υν στην επι!άνειά τ�υς, ανά-λ�γα με τ�ν πρ��ρισμ τ�υς, �αρα-κτηριστικές ανάγλυ!ες ή έγγλυ!εςπαραστάσεις, επιγρα!ές ή μ�ν�-γράμματα. Xρ�ν�λ�γ�ύνται απ τ�ν17� μέ�ρι τ� πρώτ� μισ τ�υ 20�ύαιώνα. 3ε�ωριστή θέση κατέ��υν �ισ!ραγίδες των ελληνικών κ�ιν�τή-των της T�υρκ�κρατίας, �ι πατριαρ-�ικές και μ�ναστηριακές της ίδιας ε-

π��ής και ακ�λ�υθ�ύν εκείνες τωνκλε!ταρματ�λών, των EλλήνωνHγεμνων της M�λδ��λα�ίας, τωνΦιλικών, των πρ�κρίτων και των επι-!ανών Eλλήνων της Διασπ�ράς.

T� κύρι� ωστσ� σώμα της συλλ�-γής συγκρ�τ�ύν �ι «Σ!ραγίδεςEλευθερίας» π�υ σ!ράγισαν τα επα-ναστατικά έγγρα!α τ�υ ’21 της πρ�-σωρινής Δι�ίκησης (1822-1827), �ιδι�ικητικές και δικαστικές της Eλλη-

νικής Π�λιτείας (1828-1831), των δή-μων π�υ συστήθηκαν επί Oθων�ς,σ!ραγίδες σ��λείων, πνευματικώνιδρυμάτων και δι�ικητικών αρ�ώντ�υ ευρύτερ�υ Eλληνισμ�ύ των με-τέπειτα ιστ�ρικών περιδων.

Στ�λές - Mετάλλια

Στις συλλ�γές της IEEE συγκατα-ριθμ�ύνται: Στρατιωτικές στ�λές

μετα$ύ των �π�ίων τ�υ P. T#�ρτς,στ�λή εθν�!ύλακα �θωνικής επ�-�ής, στ�λή τ�υ �αισλέως Γεωργί�υA΄ με την �π�ία εισήλθε στη Θεσσα-λ�νίκη τ� 1912, πρίγκιπα Aνδρέα,Παν. Δαγκλή, Eμ. Mαν�υσ�γιαννά-κη, Λ. Παρασκευπ�υλ�υ, Στ. Γ�να-τά, Aλ. Mα#αράκη - Aινιάν�ς, Iωάν.Πιτσίκα, I. Δελαγραμμάτη κ.ά. Tησυλλ�γή συμπληρών�υν και στ�λέςδιπλωματών (I. Δραγ�ύμη, Παν. Πιπι-νέλη, Γ. Kαρατ#ά, Γρ. Bεγλερή, Π.Σκε!έρη κ.ά.) καθώς και Mεταλλίων19�ς - 20ς αι. και Παρασήμων.

Γλυπτά

Mαρμάρινες ή �άλκινες πρ�τ�μέςκαι γύψινα νεκρικά πρ�σωπεία ιε-ραρ�ών αγωνιστών και !ιλελλήνωνπως και πρ�τ�μές και αγαλματίδιαπ�λιτικών πρ�σωπικ�τήτων (I. Kαπ�-δίστρια, Σπ. Tρικ�ύπη, Eλ. Bενι#έ-λ�υ, �ασιλέων της Eλλάδ�ς κ.ά.) α-παρτί#�υν τη γλυπτ�θήκη τ�υ M�υ-σεί�υ. Eίναι έργα !ιλ�τε�νημένα α-π �ν�μαστ�ύς Eλληνες γλύπτες(Δημ. και Iωάν. Kσσ�ς, αδελ!�ί Φυ-τάλη, Λά#αρ�ς Σώ��ς, Γεώργ. Bρ�ύ-τ�ς, Mι�. Tμπρ�ς, Bάσ�ς Φαληρέ-ας, Nικλας κ.ά.).

Zωγρα�ικά έργα

Oι πλ�ύσιες συλλ�γές έργων #ω-γρα!ικής και �αρακτικής τ�υ M�υ-σεί�υ ανταπ�κρίν�νται στ�ν ιστ�ρι-κ τ�υ �αρακτήρα.

Oι πρ�σωπ�γρα!ίες συνθέτ�υν τ�εικαστικ πάνθε�ν περιωνύμων πρ�-σωπηκ�τήτων τ�υ Nεώτερ�υ Eλλη-νισμ�ύ και �ι συνθέσεις με ιστ�ρικπεριε�μεν� α!�ρ�ύν σε επικά επει-σδια της νε�ελληνικής ιστ�ρίας. Eί-ναι έργα κατα$ιωμένων Eλλήνων και$ένων καλλιτε�νών πως �ι Δ. Tσ-κ�ς, Θ. Bρυ#άκης, K. B�λανάκης, N.Λύτρας, Γ. P�ϊλς, Σπ. Πρ�σαλέντης,Γ. Iακω�ίδης, Π. Λεμπέσης, Aπ. Γερα-λής, I. Tρικ�γλίδης, E. Δ�ύκας, Aνδρ.Γεωργιάδης, Λυκ. K�γε�ίνας, Σ. Λα-σκαρίδ�υ, Θαλ. Φλωρά – Kαρα�ία,καθώς και των Ch. Perbber, J. Skene,L. Koellnberger, P.v. Hess, W. Weiler,L. Garneray, G. Scott, κ.ά.

XαρακτικάMέσα απ τα �ιλιάδες έργα της

ευρωπαϊκής και ελληνικής �αρακτι-κής (πρ�σωπ�γρα!ίες, τ�πία, μνη-μεία, σκηνές των εθνικών αγώνων ήτης καθημερινής #ωής, �άρτες)διαρθρώνεται η ιστ�ρικ�γεωγρα!ι-κή δ�μή τ�υ νεώτερ�υ Eλληνισμ�υαπ τ� τέλ�ς τ�υ 16�υ μέ�ρι τα μέ-σα τ�υ 20�ύ αι. H εικ�ν�γρα!ία τωνEυρωπαίων αρ�αι�λατρών και ρ�μα-ντικών !ιλελλήνων αντιπρ�σωπεύε-ται με έργα των Roym Dapper,Choiseul Gouffier, Stackelberg,Dupre, Friedel, Boggi, Krazeisen,Hess, Lipparini, κ.ά. Gazassi,Boschini, Stuart – Revett, SaintHillaire, Du Moncel, Gasparini κ.ά.

Ως σημαντικς θησαυρς της ελ-ληνικής �αρακτικής μπ�ρεί να �αρα-κτηρισθ�ύν �ι σειρές των λαϊκών λι-θ�γρα!ιών, στις �π�ίες απ�τυπών�-νται π�λλά γεγ�ντα των KρητικώνEπαναστάσεων, τ�υ Eλλην�τ�υρκι-κ�ύ π�λέμ�υ 1897, τ�υ Mακεδ�νι-κ�ύ Aγώνα και κυρίως των Bαλκανι-κών Π�λέμων 1912-13 και τ�υ Eπ�υςτ�υ ’40.Σπαθί τ�υ Aλε�άνδρ�υ Yψηλάντη αρισμέν� στ�ν ιερ�λ� ίτη Γ. Λεμ�νή και σπαθί τ�υ Kων/ν�υ M�υρ�ύ$η.

Περικε&αλαία, θώρακας, επωμίδες και σελα λίκι τ�υ Θε�δ. K�λ�κ�τρώνη.

Συνέ εια απ� την 7η σελίδα

Page 8: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 9

Aπ� την άλωση έως τ 1821Iστ�ρικά κειμήλια τ�υ Eλληνισμ�ύ μέ�ρι τη δημι�υργία τ�υ ανε�άρτητ�υ κράτ�υς

Tης Mαρίας Mινώτυ

Eπιμελητρίας Eθν. Iστ�ρ. M�υσεί�υ

TA ANTIΠPOΣΩΠEYTIKOTEPA κει-μήλια των συλλ�γών της IEEE πα-ρ�υσιά��νται στη μ�νιμη έκθεσητ�υ M�υσεί�υ, παρέ��ντας δια�ρ�-νική και με πληρ�τητα επ�πτεία τηςιστ�ρικής και π�λιτιστικής π�ρείαςτ�υ νεώτερ�υ Eλληνισμ�ύ. H έκθε-ση για τ�ν επισκέπτη λειτ�υργεί σανκάτ�πτρ�, π�υ πρ�σ!έρει τις εικ�-νες των μακρ��ρ�νιων αγώνων γιατην επι"ίωση τ�υ ελληνισμ�ύ γιατην απελευθέρωση, τη δια!ύλα#ητης εθνικής υπ�στασης και την ε#α-σ!άλιση της εδα!ικής ακεραι�τη-τας τ�υ κράτ�υς τ�υ.

Xαλκ�γρα!ίες με απ�ψεις τηςKωνσταντιν�ύπ�λης και των μνημεί-ων της και εικ�νες "υ�αντινών αυ-τ�κρατ�ρων, απ�τελ�ύν μνήμες της"υ�αντινής ιστ�ρίας, ενώ � μαρμάρι-ν�ς αδριάντας τ�υ Kωνσταντίν�υ IB΄Παλαι�λ�γ�υ, τελευταί�υ αυτ�κρά-τ�ρα τ�υ Bυ�αντί�υ, υπενθυμί�ει τ�κ�σμ�ϊστ�ρικ� γεγ�ν�ς της Aλωσηςτης Π�λης (1453).

Oι κρίσιμ�ι για τ�ν Eλληνισμ� δύ�πρώτ�ι αιώνες της τ�υρκ�κρατίαςκατά τη διάρκεια των �π�ίων μεγάλ�μέρ�ς τ�υ ελληνικ�ύ �ώρ�υ "ρισκ�-ταν υπ� την ενετική κυριαρ�ία καιτ� υπ�δ�υλ� ελληνικ� Γέν�ς συμ-μετεί�ε στ�υς αγώνες των �μ�θρή-σκων ευρωπαϊκών λαών κατά τ�υT�ύρκ�υ δυνάστη, ανα"ιών�υν μέ-σα απ� σημαντικά κειμήλια της επ�-�ής. Iδιαίτερη θέση κατέ��υν δύ�

εικαστικές μαρτυρίες, π�υ αναπαρι-στ�ύν σκηνή απ� τη παγκ�σμίας ση-μασίας ναυμα�ία της Nαυπάκτ�υ(1571): μεγάλ�ς �ωγρα!ικ�ς πίνα-κας, έργ� πιθαν�ν τ�υ Γ. Kλ�ντ�ακαι #υλ�γρα!ία τ�υ Bonastro, μαθη-τή τ�υ Θε�τ�κ�π�υλ�υ.

H παρ�υσία των Eνετών και Φρά-γκων στ�ν ελλαδικ� �ώρ� δηλώνε-ται με μ�ναδικά π�ικιλ�μ�ρ!α σιδη-ρά κράνη τ�υ IΔ΄ και IE΄ αι., κ�μμάτιααπ� παν�πλίες, τεμά�ια επιθετικ�ύ�πλισμ�ύ και μετα#ωτή �ωγρα!ιστήενετική σημαία απ� τη Zάκυνθ�.

Γλώσσα και παράδ�ση

Aνα!�ρά σε επεισ�δι� π�λεμικήςδραστηρι�τητας των Eνετών στ�πλαίσι� τ�υ τελευταί�υ Eνετ�τ�υρ-κικ�ύ π�λέμ�υ (1714-18) απ�τελείμεγάλη ελαι�γρα!ία π�υ απεικ�νί�ειπαν�ραμικά τις επι�ειρήσεις τωνEνετών στις ηπειρωτικές ακτές υπ�την αρ�ηγία τ�υ !�ν Σ�ύλεμπ�υργκγια την ανακατάληψη των !ρ�υρίωντης Πρέ"ε�ας και της B�νιτσας απ�τ�υς Oθωμαν�ύς.

Tη �ρ�νική περί�δ� απ� τ� 1700μέ�ρι τα τελευταία πρ�επαναστατι-κά �ρ�νια, �ταν τ� Γέν�ς με συνεκτι-κ� κρίκ� τη θρησκεία, τη γλώσσα καιτην παράδ�ση κατ�ρθωσε να ανα-πτύ#ει α#ι�λ�γη αντιστασιακή δρα-στηρι�τητα, να συστήσει κ�ιν�τικήαυτ�δι�ίκηση, να αναπτυ�θεί �ικ�-ν�μικά και να αναγεννηθεί πνευματι-κά, υπ�μνηματί��υν σημαντικά κει-

Συνέ�εια στην 10η σελίδα

T �ίλημα τυ Iμπραήμ στ νεκρ� Παπα�λέσσα-Mανιάκι 1825. Eλαιγρα�ίαAνδρ. Γεωργιάδη. (Δωρεά Γ. Γεωργιάδη).

Nυκτερινή πυρπ�ληση τυρκικύ διηρ�τυ. Eλαιγρα�ία τυ K. Bλανάκη. (Δωρεά ιδρύματς Σπύρυ και Eυρυδίκης Kωστπύλυ).

Page 9: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

10 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

μήλια: Oι ελαι�γρα!ίες απ� την κα-τ�ικία τ�υ Λάμπρ�υ Kατσώνη στηνKριμαία π�υ απεικ�νί��υν στιγμι�τυ-πα απ� τη δράση τ�υ στ� Aιγαί�(1788-1792), καθώς και τα �πλα τ�υ.Σ!ραγίδες K�ιν�τήτων. H ρωσική"�ύλα άδειας ελεύθερης ναυσι-πλ�ΐας τ�υ Σπετσιώτη καπετάνι�υXατ�ηγιάννη Mέ#η, σημεί� ανα!�-ράς στα πρ�ν�μια π�υ απέκτησαν �ιEλληνες με τη συνθήκη τ�υ Kι�υ-τσ�ύκ Kαϊναρτ�ή (1774). Πρ�σωπ�-γρα!ίες Φαναριωτών, περίτε�να �-πλα τ�υς, σ!ραγίδες με �ικ�γενεια-κά σύμ"�λα των Hγεμ�νων της M�λ-δ�"λα�ίας και Mεγάλων Διερμηνέωντης Πύλης K. Yψηλάντη, I. Kαρατ�ά,K. M�υρ�ύ�η, Mι�αήλ B�δα Σ�ύ-τσ�υ, Nικ. Mαυρ�γένη κ.ά.

H πρ�σ!�ρά των λ�γίων της Δια-σπ�ράς και των πρωτεργατών τ�υNε�ελληνικ�ύ Δια!ωτισμ�ύ για τηναναγέννηση της παιδείας, υπ�γραμ-μί�εται με τις πρ�σωπ�γρα!ίες τωνEυγ. B�ύλγαρη, Aνθ. Γα�ή, K. K�ύμα,Aδ. K�ραή και Pήγα Φεραί�υ. Λιτ�γρα!εί�, κάθισμα, π�ρτ�!�λι και�ειρ�γρα!ες σημειώσεις απ�τελ�ύν�ωηρές μνήμες τ�υ K�ραή. T�υ εν-θ�μάρτυρα Pήγα Φεραί�υ, μεταλα-μπαδευτή των ιδεών της ΓαλλικήςEπανάστασης στ�υς Eλληνες και �-ραματιστή εν�ς υπερεθνικ�ύ σ�εδί-�υ ε#έγερσης των συνυπ�δ�υλωνλαών της Bαλκανικής εναντί�ν τηςOθωμανικής Aυτ�κρατ�ρίας, διασώ-��νται η δωδεκά!υλλη �άρτα τηςEλλάδ�ς (ιστ�ρικ�γεωγρα!ικ�ς πί-νακας τ�υ αρ�αί�υ και νεώτερ�υEλληνισμ�ύ), η �αλκ�γρα!ία με τηνεικ�να τ�υ Mεγάλ�υ Aλε#άνδρ�υ,π�υ κυκλ�!�ρησε σε π�λλά αντίτυ-πα, πρ�σωπ�γρα!ίες τ�υ, έργα συγ-�ρ�νων τ�υ �ωγρά!�υ και συγγράμ-ματά τ�υ.

Σεμνά κειμήλια

T�υς τριαντά�ρ�ν�υς πρ�επανα-στατικ�ύς σκληρ�ύς αγώνες τωνΣ�υλιωτών με τ�ν πασά των Iωαννί-νων Aλή Tεπελενλή υπενθυμί��υν �ιπρ�σωπ�γρα!ίες των �πλαρ�ηγώντ�υς, Mπ�τσαραίων, T�α"ελλαίων,Zερ"αίων, Xρ. Φωτ�μάρα, Γ. Δράκ�υκ.ά., τα περίτε�να �πλα τ�υς καθώςκαι εκείνα τ�υ αδίστακτ�υ αντιπά-λ�υ τ�υς, Aλή.

Στιγμι�τυπα των θυσιών τ�υς πα-ρέ��νται μέσα απ� συνθέσεις �αρα-κτικών έργων Eυρωπαίων καλλιτε-�νών. H σ!υρήλατη π�ρπη της M�-σ�ως T�α"έλλα, τ� !�ρεμα της κυ-ρα-Φρ�σύνης, τ� �ρυσ�κέντητ�π�ρτ�!�λι και τα π�λυπ�ίκιλτα σπα-ράγματα απ� σαλ"άρι της κυρα- Bα-σιλικής καθώς και τα "ελ�ύδινα �ρυ-σ�κέντητα παραπετάσματα και μα#ι-λάρια τ�υ Aλή πασά συμπληρών�υντις αναμνήσεις της επ��ής.

Aναμνηστικά της «Eταιρείας τωνΦιλικών», η �π�ία αμέσως μετά τησύσταση της τ� 1814 υπήρ#ε � !�ρέ-ας πανελλήνιας συσπείρωσης τ�υEθν�υς, π�υ τ� πρ�ετ�ίμασε για τ�νAγώνα της Παλιγγενεσίας, είναι πρ�-σωπικά κειμήλια των ιδρυτών της, ει-κ�ν�γρα!ημένα ε!�διαστικά «Iερέ-ων», (γραμμένα με κρυπτ�γρα!ικ�αλ!ά"ητ�) - #υλ�γλυπτ�ς σταυρ�ςκαι απ�μεινάρι κερι�ύ �ρκωμ�σίας,τα �π�ία διε!ύλα#ε � Σπετσιώτηςναυμά��ς Γ. Πάν�υ καθώς και η ε-

λαι�γρα!ία με σκηνή �ρκωμ�σίαςΦιλικ�ύ στη Zάκυνθ�, κατά παράδ�-ση τ�υ Θ. K�λ�κ�τρώνη.

Aνα!�ρές στην έναρ#η της Eπανά-στασης στις Παραδ�υνά"ιες Hγεμ�-νίες και στα π�λεμικά γεγ�ν�τα π�υδιαδραματίστηκαν απ� τ� τέλ�ς Φε-"ρ�υαρί�υ 1821 στη M�λδ�"λα�ίαμέ�ρι την καταστρ�!ή τ�υ Iερ�ύ Λ�-��υ στ� Δραγατσάνι και τ� �λ�καύ-τωμα στη M�νή τ�υ Σέκ�υ, είναιπρ�σωπ�γρα!ίες και π�λλά πρ�σω-πικά αντικείμενα. Eνδεικτικά ανα!έ-ρ�νται τ� μαλαμ�καπνισμέν� σπαθίτ�υ Yψηλάντη, τα �πλα τ�υ Γ. Oλύ-μπι�υ και K. Πεντεδέκα, � μαύρ�ς ε-πενδυτής �ι πιστ�λες και η κρυστάλ-λινη σ!ραγίδα τ�υ ιερ�λ��ίτη K. <ε-ν�κράτη.

η Eπανάσταση τ�υ ’21

T� κ�ρυ!αί� γεγ�ν�ς της ιστ�ρίαςτ�υ νεώτερ�υ Eλληνισμ�ύ, η Eπανά-σταση τ�υ ’21, εκτυλίσσεται μέσα α-π� απειράριθμα κειμήλια π�υ πρ�έρ-��νται απ� δωρεές απ�γ�νων επι!α-νών ηρώων και α!ανών μα�ητών.Σκιαγρα!είται � αγώνας στην #ηράκαι τη θάλασσα, πρ�"άλλεται η !ι-λελληνική δραστηρι�τητα, διαρθρώ-νεται η δι�ικητική σταδιακή �ργάνω-ση και κατα!αίν�νται �ι άγρι�ι διωγ-μ�ί τ�υ ελληνικ�ύ πληθυσμ�ύ καιτ�υ κλήρ�υ απ� τις θηριωδίες τ�υ α-ντιπάλ�υ.

Kλήρ�ς και Eθν�ς

Πρ�σωπ�γρα!ίες, μαρμάρινη πρ�-τ�μή και πρ�σωπικά ενθύμια διακη-ρύσσ�υν τ� έργ� και τ� μαρτυρικ�θάνατ� τ�υ Πατριάρ�η Γρηγ�ρί�υ E΄.Πρ�σωπ�γρα!ίες των Mητρ�π�λί-τ�υ Oυγγρ�"λα�ίας, Iγνατί�υ, Aρ�ιε-πισκ�π�υ Kύπρ�υ Kυπριαν�ύ, Θε�-δωρήτ�υ Bρεσθένης, Hσαΐα Σαλώ-νων, Nε�!ύτ�υ Kαρύστ�υ, καθώς

και πρ�σωπικά ενθύμια π�λλών άλ-λων κληρικών δηλών�υν τη συμ"�λήτ�υ Kλήρ�υ στην παιδεία και την ε-θνεγερσία.

Στα εκθέματα περιλαμ"άν�νται ε-πίσης σημαίες με τα σύμ"�λα της Φι-λικής Eταιρείας, θρησκευτικές ή αλ-ληγ�ρικές παραστάσεις και τ� έμ-"λημα τ�υ αγώνα «Eλευθερία ή Θά-νατ�ς», καμένες απ� την πυρίτιδα,τρυπημένες απ� τα "�λια με ί�νη α-π� τ� αίμα π�υ �ύθηκε στα πεδία τωνμα�ών και είναι μερικές απ� εκείνεςπ�υ ύψωσαν τα κατά τ�π�υς επανα-στατικά σώματα (Γ. Σισίνη, T�αννετά-κη Γρηγ�ράκη, Hλ. Mπισμπίνη, Kυ-πρίων αγωνιστών, των νήσων Ψα-ρών, Yδρας, Σπετσών κ.ά.).

Aλλα π�λύτιμα κειμήλια είναι ταάρματα των Θ. K�λ�κ�τρώνη, Γ. Kα-ραϊσκάκη, Aθ. Διάκ�υ, I. Mακρυγιάν-νη, I. Δυ�"�υνιώτη, I. Mπ�υκ�υ"άλα,K. Kριάρη, B. Mαυρ�"�υνιώτη, Aν.Παπατσώρη, Mαυρ�μι�αλαίων, Πετι-με�αίων, Παν�υργαίων, Π. Kρε""α-τά, Θ. Γρί"α, I. Λάππα καθώς και τωνK. Kανάρη, Aνδ. Mια�ύλη, Nικ. Aπ�-στ�λη, Δ. Παπανικ�λή, K�υντ�υριω-ταίων, Hλ. Θερμησιώτη, N. Mπ�ταση,Aντ. Kριε�ή κ.ά. απ�τελ�ύν �ωηρέςμνήμες της πάλης των Eλλήνων κα-τά τ�υ κατακτητ�ύ.

Oι !υσι�γνωμίες των στρατιωτι-κών, ναυτικών και π�λιτικών τ�υ α-γώνα απ�τυπών�νται σε 500 περίπ�υπρ�σωπ�γρα!ίες, π�υ απ�τελ�ύντεκμήρια ιστ�ρίας και τέ�νης.

Oι �ιλέλληνεςTα μεγάλα γεγ�ν�τα εικ�ν�γρα-

!�ύνται σε έργα �ωγρα!ικής και �α-ρακτικής: H σ!αγή της Xί�υ, αντί-γρα!� τ�υ γνωστ�ύ έργ�υ τ�υDelacroix, η έ#�δ�ς τ�υ Mεσ�λ�γγί-�υ τ�υ Θ. Bρυ�άκη, η ναυμα�ία τ�υNαυαρίν�υ τ�υ Garneray, �κτώ πρω-τ�τυπα πάνω σε #ύλ� έργα τ�υ Δημ.

Zωγρά!�υ «κατά στ��ασμ� και υπα-γ�ρευση» τ�υ I. Mακρυγιάννη, �ι λι-θ�γρα!ίες τ�υ Aλ. Hσαΐα, η εικαστι-κή τετραλ�γία τ�υ Aθ. Iατρίδη, �ω-ντανεύ�υν σκηνές απ� π�λι�ρκίες,μά�ες και ναυμα�ίες τ�υ Aγώνα.

H καρδιά τ�υ Ψαριαν�ύ πυρπ�λη-τή K. Kανάρη, π�υ !υλάσσεται σεαμ!�ρέα με τ� επίγραμμα «XAIPEKAPΔIA KANAPH», απ�τελεί ένα συ-γκινητικ� σύμ"�λ� της ευψυ�ίαςτων αγωνιστών τ�υ ’21. Tα #υλ�γλυ-πτα ακρ�πρωρα, τα �μ�ιώματα και �ιαπεικ�νίσεις πλ�ίων καθώς και ναυ-τικά �ργανα συνθέτ�υν σημαντικήεικ�να τ�υ κατά θάλασσαν αγώνα.

T� έντ�ν� !ιλελληνικ� κίνημα τωνλαών της Eυρώπης και της Aμερικής,έμπρακτη, ηθική και �ικ�ν�μική πρ�-σ!�ρά πρ�ς τ�υς αγωνι��μεν�υςEλληνες και παράλληλα στ�ι�εί� ευ-ν�ϊκής επιρρ�ής της π�λιτικής τωνKυ"ερνήσεών τ�υς εκ!ρά�εται μέσααπ� αντιπρ�σωπευτικά ενθύμια.

Συμπεριλαμ"άν�νται σ’ αυτά πρ�-σωπ�γρα!ίες, πρ�σωπικά ενθύμιατων Λ�ρδ�υ Bύρωνα, Σανταρ��α, P.Tσωρτς, Aστιγγα, Φα"ιέρ�υ, Eϋνάρ-δ�υ, Xά�υ, πρ�ϊ�ντα εικαστικής πα-ραγωγής, �ρηστικά και διακ�σμητικάαντικείμενα με !ιλελληνικές παρα-στάσεις, τ� πιεστήρι� π�υ έστειλεστ�υς αγωνι��μεν�υς � Γάλλ�ς εκ-δ�της F. Didot, �πως και τμήμα απ�τ� πιεστήρι� π�υ έστειλε τ� Aγγλικ�K�μιτάτ� στ� Mεσ�λ�γγι και με τ� �-π�ί� τυπώθηκαν απ� τ�ν I. Mάγερ ταEΛΛHNIKA XPONIKA.

Σημαντικά είναι, επίσης, τα ενθύ-μια (εικαστικά έργα, καθώς και τμή-ματα πλ�ίων, πυρ�"�λων και ναυτι-κών �ργάνων απ� τ� "υθ� της Πύ-λ�υ) απ� τη ναυμα�ία τ�υ Nαυαρίν�υτ� 1827, η �π�ία υπήρ#ε καθ�ριστικήγια την αίσια έκ"αση τ�υ Aγώνα καιτη δημι�υργία τ�υ ανε#άρτητ�υ ελ-ληνικ�ύ κράτ�υς.

H Nαυμα�ία της Nαυπάκτυ, 1571. !υλγρα�ία τυ Bonastro, μαθητή τυ Δ. Θετκ�πυλυ.

Συνέ�εια απ� την 9η σελίδα

Page 10: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 11

Πλεμικές επι�ειρήσεις Bενετών υπ� τυ στρατάρ�η Shulemburg κατά των Tύρκων, πρς ανακατάληψιν των �ρυρίων της Πρέ%ε&ας και της B�νιτσας τ1717. Mεγάλη ελαιγρα�ία αγνώστυ (δωρεά ιδρύματς Σπύρυ και Eυρυδίκης Kωστπύλυ).Πλεμικές επι�ειρήσεις Bενετών υπ� τυ στρατάρ�ηShulemburg κατά των Tύρκων, πρς ανακατάληψιν των �ρυρίων της Πρέ%ε&ας και της B�νιτσας τ 1717. Mεγάλη ελαιγρα�ία αγνώστυ (δωρεά ιδρύματς

Σπύρυ και Eυρυδίκης Kωστπύλυ).

«H πτώσις της Kων/π�λεως». Tέμπερα πάνω σε 'ύλ –έργ τυ Δ. Zωγρά�υ, 1836– «Σκέψις Mακρυγιάννη» (ένα απ� τα 8 σω&�μενα πρωτ�τυπα έργα πυ %ρί-σκνται στ Mυσεί). «...Oι γενναίι και �ιλπάτριδες δεν εδέ�θησαν τν &υγ�ν, αλλά κατέ�υγν εις τα �ρη... Mετά πλλύς αιώνες, Pήγας Bελεστινλήςσπείρει τ σπ�ρ της ελευθερίας εις τυς Eλληνας και τυς ενθαρρύνει δηγών αυτύς... Oι Eλληνες ενθυσιασθέντες και ενθαρρυθέντες απ� τυς λ�γυς

τυ Pήγα, έλα%αν τα �πλα υπέρ της ελευθερίας...». (Aπ� τ διηγηματικ� τίτλ τυ Mακρυγιάννη).

Page 11: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

12 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Aρ�εί� ιστ�ρικών εγγρά�ωνΠλ�ύσι� υλικ π�υ καλύπτει την περί�δ� απ τ�ν 16� μέ�ρι και τ� πρώτ� μισ τ�υ 20�υ αιώνα

Tης Σένιας Δάλλα

Iστ�ρικ�ύ – Aραι�λ�γ�υ

H IΣTOPIKH και Eθνλγική Eταιρείατης Eλλάδς με την ιδρυτική τηςπρκήρυ�η πρέ�λεπε, εκτ�ς απ�την ίδρυση Mυσείυ και τη σύστα-ση Aρ�είυ εγγρά�ων ιστρικής ση-μασίας και �ητύσε τη συνδρμή �-λων των Eλλήνων.

H ανταπ�κριση στην πρκήρυ�ηαυτή υπήρ�ε μεγάλη. Στην έκθεσηπεπραγμένων τυ ε��ρυ τυAρ�είυ Γ. Kρέμυ τ 1885, γίνεταιανα�ρά στα πρώτα 2119 έγγρα�α«...π�ικιλώτατα και αι�λ�γώτατα εί-ναι τα δωρηθέντα έγγρα�α, τα πλεί-στα σπ�υδαίως δια�ωτί��ντα την ι-στ�ρίαν τ�υ ιερ�ύ αγών�ς ένια δεκαι την της T�υρκ�κρατίας, εν γένειδ’ απ�τελ�ύντα την �άσιν σπ�υδαί-�υ εν τω μέλλ�ντι αρ�εί�υ...».

Iστ�ρικά έγγρα�α

Σήμερα, τα ιστρικά έγγρα�ατυ Aρ�είυ αριθμύν περίπυ300.000 και απαρτί�υν 200 αρ�εια-κές μνάδες.

T αρ�ειακ� υλικ� πυ είναι κατα-τεθειμέν, πρέρ�εται κυρίως απ�δωρεές αλλά και απ� αγρές και κα-λύπτει την περίδ απ� τν 16 μέ-�ρι και τ α΄ ήμισυ τυ 20υ αιώνα.

O ερευνητής της ιστρίας τυ νε-ώτερυ Eλληνισμύ μπρεί μέσα α-π� τα πλυάριθμα δημ�σια και ιδιω-τικά αρ�εία να πρσεγγίσει τα γεγ-ν�τα και να ερευνήσει τις συνθήκεςπυ τα πρκάλεσαν.

Oλες ι εκδηλώσεις της κινωνι-κής �ωής, κατά τη διάρκεια της Oθω-μανικής κυριαρ�ίας, διαγρά�νταιμέσα απ� αρ�εία κιντήτων, �πωςτ Nα�ιακ� αρ�εί πυ περιλαμ�άνειιδιωτικά ή δημ�σια συμ��λαια συ-ντα�θέντα ενώπιν των νταρίωντης νήσυ και είναι πρικσύμ�ωνα,διαθήκες, συμ��λαια αγραπωλη-σίας, δωρεές κ.λπ. Mε τ ίδι περιε-��μεν ανα�έρνται τ αρ�εί τηςκιν�τητς Mυκ�νυ, καθώς και ταθηναϊκ� αρ�εί με σπυδαι�ταταέγγρα�α, κυρίως, εκκλησιαστικά.

Παράλληλα, αρ�εία της Kε�αλλη-νίας, της Kέρκυρας, της Iθάκης, τωνKυθήρων παρέ�υν πληρ�ρίεςγια την ργάνωση και τη διίκησητων Iνίων νήσων κατά τη διάρκειατης Eνετικής, Aγγλικής και Γαλλικήςκατ�ής.

O αγώναςMε την πρσ�ρά τυ Kλήρυ και

τυ Eλληνισμύ της διασπράς, τ�-σ στην α�ύπνιση τυ σκλα�ωμένυελληνισμύ, �σ και στην ργάνωση

τυ Iερύ Aγώνα, συνδένται τα αρ-�εία της Φιλμύσυ Eταιρείας, τωνΦιλελλήνων, τυ A. Mυστ�ύδη,της ικγένειας των εκδτών Γλυκή,μεγάλς αριθμ�ς σιγιλλίων και τασπάνια αρ�εία των �ιλικών Π. Σέκε-ρη και Eμμ. 'άνθυ πυ τεκμηριώ-νυν τη μεγάλη πρσ�ρά της Φιλι-κής Eταιρείας στην πρετιμασίατυ Aγώνα.

Tην Eπανάσταση τυ 1821 και τηνταυτ��ρνη πρσπάθεια συγκρτή-σεως τυ νέυ κράτυς, την πρείατυ ανε�άρτητυ ελληνικύ κρά-τυς απ� την έλευση τυ Kαπδί-στρια μέ�ρι και την έ�ωση τυ Oθω-να, καθώς και την περίδ της Συ-νταγματικής μναρ�ίας, �ωτί�υνμε �ιλιάδες έγγρα�α τα αρ�εία τωνΣπετσών, της Yδρας και της ικγ.Περρύκα πυ συμπληρώννται απ�μεγάλ αριθμ� πρσωπικών αρ�είωντων: Γ. Pάγκυ, Γ. Σισίνη, Eμμ. Παπά,K. Tράκα, Δ. Zέρ�α, H. Θερμησιώτη,Eμμ. Tμπά�η, Xρ. Περραι�ύ, K.Mπ�τσαρη, I. Kωλέττη, A. Tσαμαδύ.

Kατά την περίδ της �ασιλείαςτυ Γεωργίυ A΄ αλύτρωτες ακ�μηπερι�ές της Eλλάδς με επαναστα-τικά κινήματα διεκδικύν την ελευ-θερία τυς.

T μεγάλ αρ�εί της Kεντρικήςυπέρ των Kρητών επιτρπής, τα αρ-�εία Xρ. Bυ�αντίυ και ικγ. Δασκα-

λάκη απη�ύν τυς αγώνες τωνKρητών κατά τ 1866, 1878 και 1897.

T� Mακεδ�νικΣ�ετικά με τ Mακεδνικ� �ήτημα,

την ίδρυση τυ Mακεδνικύ κμι-τάτυ και τν Mακεδνικ� αγώνα, εί-ναι τα μεγάλα αρ�εία των Kων. καιAλε�. Mα�αράκη - Aινιάνς καθώςκαι εκείν τυ Kεντρικύ Mακεδνι-κύ Συλλ�γυ.

Mε τυς επιτυ�είς Bαλκανικύςπλέμυς συνδένται τα αρ�εία K.Kαραγιανν�πυλυ, I. Παπα�ασιλεί-υ, Στ. Mετα�ά, ενώ η αυτνμία τηςB. Hπείρυ παρυσιά�εται μέσα απ�τ μεγάλ αρ�εί τυ Σ. Σπυρμήλι-υ και αυτά των Γ. Δυμά και M.Φυρίδη.

Πλύσι αρ�ειακ� υλικ� καλύπτειτη Mικρασιατική εκστρατεία, τ έπςτυ 40 και τη γερμανική κατ�ή. Πη-γή έρευνας των γεγν�των της νεώ-τερης ιστρίας απτελεί και η ενδια-�έρυσα συλλγή εντύπων μν-�ύλλων πυ περιλαμ�άνει πρκηρύ-�εις, θεσπίσματα, διατάγματα, πρά-�εις της Διικήσεως, αγγελίες. Mε-γάλη είναι η σειρά Eπτανησιακών ε-ντύπων των ετών 1744–1909.

T αρ�ειακ� υλικ� λκληρώνεταιμε σπάνια �ειρ�γρα�α εκκλησιαστι-κύ και ιστρικύ περιε�μένυ απ�τν 11 – 20� αιώνα.

E��διαστικ�ιερέως τηςΦιλικής Eται-ρείας –μεκρυπτ�γρα�ι-κ� κώδικα–�έρει τ�ν ιε-ρ� δεσμ�, τ�σταυρ�, τιςλ�γ�ες με τιςσημαίες καιτα γράμματα.H Eλευθερίαή Θάνατ�ς.

Eπιστ�λή τωνAθηναίων

πρ�ς τ�υςΣπετσιώτες.«Eπειδή καικάθε π�λις

ελληνική έ�ει�ρέ�ς Iερ�ν

να !�ηθή τηνάλλην εις τ�νIερ�ν αγώνατης Eλευθε-

ρίας τ�υEθν�υς...»

παρακαλ�ύννα τ�υς δώ-

σ�υν μπαρ�ύ-τι... Aθήνα 26Mαΐ�υ 1821.

Page 12: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

AΦIEPΩMA

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 13

H Bι�λι�θήκη της EταιρείαςTα �ι�λία, περι�δικά και �υλλάδια απ�τελ�ύν πηγή έρευνας και μελέτης της Nε�ελληνικής Iστ�ρίας

Tης Eυθυμίας Παπασπύρ�υ

- Kαραδημητρί�υ

Iστ�ρικ�ύ - Yπευθύν�υ της Bι�λι�θήκης IEEE

ΔYO �ρ�νια μετά την ίδρυσή της, ηIστ�ρική και Eθν�λ�γική Eταιρεία, τ�1884, εί�ε ήδη σ�ηματίσει Bι�λι�θή-κη η �π�ία την πρώτη δεκαετία τηςεπ�πτευ�ταν απ� τ�ν διαπρεπή λ�-γι� Aντώνι� Mηλιαράκη. Eκτ�τε συ-νέ�ισε απρ�σκ�πτα την π�ρεία τηςεμπλ�υτι��μενη συνε�ώς με �ι�λίακαι άλλ� έντυπ� υλικ� π�υ συμ�άλ-λει στην επίτευ�η των καταστατικώντης στ��ων.

Συν τω �ρ�νω διαμ�ρ!ωσε συστη-ματικά θεματικές εν�τητες, �ι �π�ί-ες έ��υν ως αντικείμεν� την ιστ�ρίατ�υ νεώτερ�υ Eλληνισμ�ύ. Aπ�τε-λ�ύνται απ� �ι�λία, περι�δικά και!υλλάδια σ�ετικά με την T�υρκ�-κρατία την Eπανάσταση και τη συ-γκρ�τηση τ�υ Nε�ελληνικ�ύ Kρά-τ�ς. T� υλικ� αυτ� την κατατάσσειστ�ν �ώρ� των ε�ειδικευμένων Bι-�λι�θηκών.

Iστ�ρική θεώρηση

Tις κύριες θεματικές εν�τητεςσυνθέτ�υν:

� Aπ�μνημ�νεύματα, μελέτες καιαρ�εία π�υ α!�ρ�ύν:

— Tις ελληνικές κ�ιν�τητες τηςδιασπ�ράς, τ�ν K�ραή, τ�ν Pήγα, τηΦιλική Eταιρεία, τ�υς Φαναριώτες,τ�υς κλέ!τες και αρματ�λ�ύς, τ�νθεσμ� των K�ιν�τήτων, τ� εμπ�ρι�και τη ναυτιλία κατά την T�υρκ�κρα-τία.

— Eτ�ς πρ�ς έτ�ς τ�ν Aγώνα κατά�ηρά και θάλασσσα, αλλά και τις π�-λιτικές, �ικ�ν�μικές και κ�ινωνικέςε�ελί�εις στην Eλλάδα κατά τηνEπανάσταση.

— Πρά�εις της δι�ικήσεως κατάτην περί�δ� της «Eλληνικής Π�λιτεί-

ας», E!ημερίδες της κυ�ερνήσεως,πρακτικά της B�υλής επί Oθων�ς,παρέ��υν τ� ιστ�ρικ� υπ��αθρ� γιατη μελέτη τ�υ νε�σύστατ�υ ελληνι-κ�ύ κράτ�υς.

� Φυλλάδια, περί τις τρεις �ιλιά-δες, �ρ�ν�λ�γ�ύμενα απ� τ�ν 18�μέ�ρι τ�ν 20� αιώνα, σύγ�ρ�να με ταγεγ�ν�τα στα �π�ία ανα!έρ�νται, α-π�τελ�ύν π�λύτιμη πηγή ως πρ�ϊ�-ντα των ιστ�ρικών περιστάσεων π�υπραγματεύ�νται. Eίναι:

— Bι�γρα!ίες ιστ�ρικών πρ�σώ-πων π�υ συντά�θηκαν απ� συ�ρ�-ν�υς τ�υς, επικήδει�ι π�υ εκ!ωνή-θηκαν επί της σ�ρ�ύ μεγάλων αγω-νιστών και λ�γ�ι πανηγυρικ�ί απ� ε-πι!ανείς λ�γί�υς.

— A!ηγήσεις, ιστ�ρικές σκηνές,αντεγκλήσεις, διαμά�ες, εθνικά �ρά-ματα, εναγώνια παρακ�λ�υθ�ύν τιςτύ�ες τ�υ υπ�δ�υλ�υ Eλληνισμ�ύστα Eπτάνησα πρ� της Eνώσεως, κα-τά τις ανα�ωπυρώσεις τ�υ Aνατ�λι-

κ�ύ Zητήματ�ς, κατά τις KρητικέςEπαναστάσεις, τα απελευθερωτικάκινήματα της Hπείρ�υ και της Θεσ-σαλίας, τ�ν B�ρει�ηπειρωτικ� Aγώ-να, τ�ν Mακεδ�νικ� Aγώνα και τιςσ�έσεις των �αλκανικών λαών.

H ε�ωτερική και εσωτερική π�λιτι-κή της �ώρας επί �ασιλείας Γεωργί-�υ A΄, η Δι�ίκηση, τ� K�ιν���ύλι�, �ατυ�ής ελλην�τ�υρκικ�ς π�λεμ�ςτ�υ 1897, �ι νικη!�ρ�ι Bαλκανικ�ίπ�λεμ�ι 1912-1913, � A΄ Παγκ�σμι�ςΠ�λεμ�ς, η Mικρασιατική Eκστρα-τεία, καλύπτ�νται απ� !υλλάδια και�ι�λία της επ��ής, αλλά και απ� ε-μπεριστατωμένες μελέτες νεωτέ-ρων ερευνητών.

� Mεγάλη σειρά δημ�σιευμάτωντ�πικής ιστ�ρίας συνθέτ�υν ιδιαίτε-ρες θεματικές εν�τητες. A!�ρ�ύντην Aθήνα, τη Θεσσαλ�νίκη, τα νη-σιά, γεωγρα!ικά διαμερίσματα της�ώρας, την Kύπρ� κ.ά.

� Eπίσης � απ�δημ�ς ελληνισμ�ςαπ�τελεί �ε�ωριστή εν�τητα.

� Tην ιστ�ρική θεώρηση τ�υ Nέ�υEλληνισμ�ύ συμπληρών�υν περι�δι-κά και ε�ημερίδες ιστ�ρικ�ύ και λα-�γρα!ικ�ύ ενδια!έρ�ντ�ς, ελληνικάκαι �ένα, π�λλά με μακρ��ρ�νη ιστ�-ρική παράδ�ση (Aθηνά, Eλλην�μνή-μων, Πανδώρα, Eθνικ�ν Hμερ�λ�-γι�ν, Aιών, Στ�ά, Eστία, Pωμη�ς,E�δ�μάς, Π�ικίλη Στ�ά, Aρμ�νία,Παρνασσ�ς, Λα�γρα!ία κ.ά.).

Eκδ�σεις

E�άλλ�υ υπάρ�ει πλ�ύτ�ς εκδ�σε-ων απ�:

— Παλαιά έντυπα, ελληνικά και �έ-να τ�υ 16�υ και 17�υ αιώνα με ενδια-!έρ�ν εκδ�τικ�, τυπ�γρα!ικ�, �ι-�λι�δετικ�.

— Aτλαντες τ�υ 17�υ και 18�υ αιώ-να, κυρίως ενετικ�ί (Boscini 1651,κ.ά.) �π�υ απ�τυπών�νται ελληνικ�ίλιμένες.

— Περιηγητικά συγγράμματα Eυ-ρωπαίων τα�ιδιωτών στην Eλλάδατ�υ 17�υ, 18�υ και 19�υ αιώνα, στα�π�ία καταγρά!�νται �ι εντυπώσειςτ�υς απ� τ� �ί� τ�υ διάσπαρτ�υEλληνισμ�ύ στην Eλληνική Xερσ�-νησ�, στα νησιά τ�υ Aιγαί�υ, στη Mι-κρά Aσία.

Mετα�ύ αυτών σημειών�υμε τ�υς:Coronelli, Tournefort, Le Roy,Choiseul - Gouffier, Clarke, Dupré,Hobhouse, Stackelberg, Word-sworth, κ.ά. απ� τ�υς �π�ί�υς κατέ-στη γνωστή η κλασική αλλά και ητ�υρκ�κρατ�ύμενη Eλλάδα σ’ έναευρωπαϊκ� κ�ιν� υψηλής �ικ�ν�μι-κής και πνευματικής στάθμης. Tηδυναμική �ντ�τητα τ�υ Eλληνισμ�ύκαι τις επιρρ�ές τ�υ, πρ�επαναστα-τικά και κατά την Eπανάσταση δί-δ�υν:

— Πρ�επαναστατικά έντυπα, ελλη-νικά π�υ τυπώθηκαν σε ευρωπαϊκέςπ�λεις, απ� !ιλ�γενείς Eλληνες τηςδιασπ�ράς και στ��ευαν στη μ�ρ!ω-ση τ�υ υπ�δ�υλ�υ Γέν�υς.

— Φιλελληνικά έντυπα, γαλλικά,αγγλικά, γερμανικά, αμερικανικάκ.ά., τα �π�ία α!�ρ�ύν την EλληνικήEπανάσταση και κυκλ�!�ρησαν κα-τά τη διάρκειά της.

— Eντυπα απ� τα πρώτα ελληνικάτυπ�γρα�εία κατά την Eπανάσταση,στην Yδρα, Nαύπλι�, Mεσ�λ�γγι, Aί-γινα, Mέγαρα, Aθήνα κ.ά., �ι πρώτεςε!ημερίδες «Eλληνικά Xρ�νικά» τ�υMεσ�λ�γγί�υ, «O !ίλ�ς τ�υ N�μ�υ»της Yδρας, εκδ�σεις των πρώτωνΣυνταγμάτων και συλλ�γές απ� πρά-�εις της Δι�ικήσεως.

H Bι�λι�θήκη της Eταιρείας συνε-�ί�ει να εμπλ�υτί�εται απ� αγ�ρέςκαι δωρεές. Διαθέτει σήμερα σημα-ντικ� αριθμ� �ι�λίων, περι�δικών καιάλλων εντύπων και τ� υλικ� της α-π�τελεί π�λύτιμη πηγή έρευνας καιμελέτης της Nε�ελληνικής Iστ�ρίας.

«Eλληνικ�ς Tηλέγρα��ς». Π�λιτική,�ιλ�λ�γική και εμπ�ρική ε�ημερίς,

Bιέννη, 1813.

«Gazzetta Urbana». Σπάνια ε�ημερίδα της Eπτανήσ�υ, 1802.

«O Aπ�λλων».E�ημερίς της Yδρας, 1831.

«O �ίλ�ς τ�υ ν�μ�υ». E�ημερίς τηςΔι�ικήσεως και της νήσ�υ Yδρας,

1824-1827.

«Eλληνικά Xρ�νικά».Mεσ�λ�γγι�ν 1824-1826.

Page 13: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

AΦIEPΩMA

14 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

T� ανε�άρτητ� κράτ�ςKειμήλια απ την �θωνική επ��ή, τ� Mακεδ�νικ αγώνα, τ�υς Bαλκανικ�ύς Π�λέμ�υς έως τ� Eπ�ς τ�υ ’40

Tης Mαρίας Παπαναστασί�υ

H ANAΛHΨH απ� τν I. Kαπδίστριατης ηγεσίας τυ νεσύστατυ κρά-τυς και της διακυ�έρνησης της �ώ-ρας (1828-1831), πυ συνδέθηκε μετην πλιτική συγκρ�τηση, την απ-κατάσταση της ευνμίας, την ανα-σύντα�η των εν�πλων δυνάμεων,την ανάπτυ�η της Παιδείας, τη θετι-κή πρ�λή των ελληνικών θέσεωνστ διεθνές διπλωματικ� πεδί,σ"ράγισε ένα σημαντικ� κε"άλαιτης νεελληνικής ιστρίας.

Tα λιτά έπιπλα τυ κυ�ερνήτη,πρσωπγρα"ίες, σκίτσα απ� τη δ-λ"νία τυ, σ"ραγίδες και ενθύμιατων συνεργατών τυ, μας πρσεγγί-#υν στη μρ"ή και τ έργ τυ.

Oθωνική επ��ή

Mετά τη δλ"νία τυ I. Kαπδί-στρια (1833-1862) ακλυθεί η εκλ-γή τυ Bαυαρύ πρίγκιπα Oθωνα ως�ασιλέα της Eλλάδς (1833-1862).Eικαστικά έργα της επ�ής εικνί-#υν τν Oθωνα σε νεαρή ηλικία καιαπτυπώνυν σκηνές της ανα�ώρη-σης απ� τη Bαυαρία και της ά"ι�ήςτυ στ Nαύπλι (1833).

Aναμνηστικά της περι�δυ έως τ1835 είναι ι εικ�νες των μελών τηςAντι�ασιλείας, Aρμανσπεργκ, Mάυ-ερ και Xάιντεκ, καθώς και των αρ�ι-τεκτ�νων Kλέντσε και Γκέρντνερ, ιπίι συνέ�αλαν υσιαστικά στνπλεδμικ� σ�εδιασμ� και την αρ-�ιτεκτνική δμή της Aθήνας ωςπρωτεύυσας.

Σώ#νται, ενυπ�γρα"α τ πλε-δμικ� σ�έδι τυ Kλέντσε και τσ�έδι της πρ�σψης των Aνακτ�-ρων τυ Γκέρντνερ. Eνθύμια των�ασιλέων Oθωνα και Aμαλίας, κα-θώς και των μελών της Aυλής είναι θρ�νς, τ σκήπτρ, η σπάθη, τα �ε-λύδινα �ρυσκέντητα ε�αρτήματατης εθνικής "ρεσιάς τυ �ασιλέα,αναμνηστικ� μετάλλι των γάμωντυς –έργ τυ Λάγγε– πρσωπικάενθύμια της Aμαλίας, ενδυμασίες«Aμαλίας» κυριών της Aυλής καιστλές υπασπιστών τυ Oθωνα.

T κίνημα της 3ης Σεπτεμ�ρίυ1843, υπενθυμί#υν η σημαία με τηνεπιγρα"ή ENΩΣIΣ - ΣYNTAΓMA, ιπρσωπγρα"ίες των πρωτεργατώντης επανάστασης, �ειρ�γρα" τυΣυντάγματς, �ι�λί με υπγρα"έςτων πληρε�υσίων της Συνέλευσηςτυ 1843, διά"ρα αναμνηστικά τυγεγν�τς καθώς και ι πρσωπ-γρα"ίες των πρωθυπυργών τηςOθωνικής επ�ής.

Xαρακτηριστικά κειμήλια τυ ρά-ματς της Mεγάλης Iδέας πυ εί�εεγκλπωθεί και Oθων, απτελύνη σημαία τυ εθελντικύ επανα-στατικύ σώματς πυ έδρασε στιςT� θωρηκτ� «Γ. A�έρω�» στην Kωνσταντιν�ύπ�λη τ� 1918. Eλαι�γρα�ία τ�υ Λυκ. K�γε�ίνα.

Oθωνική επ��ή. O T�ύρκ�ς πρέσ�ης στ� ��ρ� των ανακτ�ρων, 1837. Yδατ�γρα�ία Hans Hanke απ� έργ� τ�υKoellenberger.

Page 14: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 15

AΦIEPΩMA

παραμεθ�ριες περι�ές της Hπεί-ρυ, η σημαία τυ εθελντικύ ελ-ληνικύ σώματς πυ μετεί�ε στνKριμαϊκ� π�λεμ καθώς και πλλέςεικαστικές ανα"ρές στις αλυτρωτι-κές διεκδικήσεις.

H κινωνική και ηθγρα"ική #ωήτης Oθωνικής Aθήνας και άλλων ελ-ληνικών π�λεων απτυπώννται σεεικαστικά έργα των Weiler, Koelln-berger και Hanke, ενώ τα αρ�αία καισύγ�ρνα μνημεία εικνί#νται σεθαυμάσιες υδατγρα"ίες τυ JSkene.

T τέλς της �ασιλείας τυ Oθωναπαρυσιά#νται με τεμά�ια απ� τστέμμα τυ θρ�νυ, τ τραπέ#ι πυυπγρά"τηκε η έ�ωσή τυ και κάθι-σμα �ύλιν απ� τ πλί «Σκύλλα»πυ τν δήγησε στην ε�ρία.

Γεώργι�ς A΄ (1863-1913)

Tην πενηντά�ρνη �ασιλεία τυΓεωργίυ A΄, σηματδτύν πλλά ι-στρικά γεγν�τα, τα πία υπ-γραμμί#νται μέσα απ� κειμήλια τυμυσείυ. H ένωση της Eπτανήσυμε την Eλλάδα τ 1864 υπενθυμί#ε-ται με αναμνηστικά απ� την περίδτης αγγλικής πρστασίας στα νησιά(1814-64), με σταμπωτ� αναμνηστικ�μαντήλι με τη μρ"ή τυ ΓεωργίυA΄, τη λέ�η ENΩΣIΣ και τα ν�ματατων νήσων, με υδατγρα"ία αλληγ-ρικύ περιε�μένυ, με τη σημαίαπυ υψώθηκε στη Λευκάδα, τ Mάι1864, καθώς και πλλά άλλα σημα-ντικά αντικείμενα.

O κιν�υλευτικ�ς �ίς της επ-�ής εκείνης πρ�άλλει μέσα απ� ταενθύμια επι"ανών αντιπρσώπων, �-πως τυ Xαρίλαυ Tρικύπη, τυ Θ.Δηληγιάννη, τυ Eπαμ. Δεληγιώργη,τυ Aλ. Kυμυνδύρυ, τυ Στ.Δραγύμη κ.ά. Πλιτικές πρσωπι-κ�τητες εικνί#νται και σε ελαι-γρα"ία τυ N. Oρλ�", η πία ανα-παριστάνει συνεδρίαση της Bυλής.

Mαρτυρίες των ηρωϊκών αλλά ατε-λέσ"ρων πρσπαθειών των Kρη-τών κατά την επ�ή τυ Γεωργίυ A΄για την Eνωση της Mεγαλνήσυ μετην Eλλάδα είναι μετα�ύ άλλων ησημαία τυ καπετάνιυ Aντ. Σή"ακα,η αιματ�αμμένη σημαία πυ διέσω-σε η Xαρίκλεια Δασκαλάκη κατά τλκαύτωμα της Mνής τυ Aρκαδί-υ (1866), κειμήλια τυ ηγυμένυτης Mνής Γρα�ιήλ, τεμά�ι απ� τνιστ� της ελληνικής σημαίας πυ κυ-μάτισε στ "ρύρι Φιρκά των Xα-νίων, πυρ��λ και ενθύμια απ� τηνπερίδ της Kρητικής Πλιτείας(1899-1909).

Mακεδ�νικς Aγώνας

H γενικ�τερη ανατλική κρίση καιι ε�ελί�εις τυ εθνικύ πρ�λήμα-τς δηλώννται με απεικ�νιση σε�αρακτικά των αντιπρσώπων στΣυνέδρι τυ Bερλίνυ (1878).

Πλύτιμ κειμήλι είναι η ενεπί-γρα"η σημαία πυ απτελεί μαρτυ-ρία της πρσάρτησης της Θεσσαλίαςτ 1881, καθώς και με έγ�ρωμη λιθ-γρα"ία για τ ίδι γεγν�ς.

O Mακεδνικ�ς Aγώνας, στη δια-�ρνική τυ ε�έλι�η, πρ�άλλει μέ-σα απ� σημαντικά κειμήλια �πως ησημαία τυ Kρητικύ πλαρ�ηγύΔεληγιαννάκη με την επιγρα"ή«AMYNEΣΘAI ΠEPI ΠATPHΣ». T α-σημένι επιστήθι κ�σμημα, «σταυ-ραετ�ς» τυ K. Γαρέ"η και λιθγρα-"ία τυ ιδίυ πλαρ�ηγύ με τα πα-λικάρια τυ, ελαιγρα"ίες τυ IωναΔραγύμη και τυ K. Mα#αράκη - Aι-νιάνς (Kαπετάν Aκρίτα) καθώς καιπρσωπικά ενθύμια τυ Mητρπλί-τη Kαστριάς Γερμανύ Kαρα�αγγέ-λη και τυ Παύλυ Mελά, μετα�ύ τωνπίων τ �πλ τυ στ πί έ�ει�αρά�ει την επιγρα"ή ZHTΩ HMAKEΔONIA.

H ελαιγρα"ία τυ συνταγματάρ-�η Nικ. Zρμπά υπενθυμί#ει τ κίνη-μα τυ Στρατιωτικύ Συνδέσμυ τ

1909, πυ έ"ερε �ασικές ανανεωτι-κές αλλαγές στην πλιτική και στρα-τιωτική κατάσταση και ανέδει�ε τνEλευθέρι Bενι#έλ στην πλιτικήκνίστρα της Eλεύθερης Eλλάδς.

Oι νικη"�ρι Bαλκανικί π�λεμι1912-1913, ανα�ιώνυν μέσα απ� τιςπλεμικές σημαίες των συνταγμά-των, τη σημαία τυ θωρηκτύ A�έ-ρω" και τ διάτρητ απ� τυρκικά�λήματα "ρτωτήρα τυ, την τυρ-κική σημαία πυ διέσωσε ως λά"υρ Nικ. B�τσης, μετά τν τρπιλισμ�τυ «Φετί� Mπυλέντ» στ λιμάνιτης Θεσσαλνίκης, τα πρσωπικά α-ντικείμενα τυ Eσάτ Πασά, λά"υρακατά την πλιρκία στ Mπι#άνι –κα-θώς και τα ενθύμια και ι πρσωπ-γρα"ίες τυ διαδ��υ Kωνσταντί-νυ, τυ Eλ. Bενι#έλυ, τυ ΠαύλυKυντυριώτη, τυ I. Bελισσαρίυ,

τυ Σ". Δύσμανη, τυ Nικ. B�τση,τυ I. Παστρικάκη κ.ά.

H ελαιγρα"ία πυ εικνί#ει την ι-στρική ναυαρ�ίδα «A�έρω"» στηKωνσταντινύπλη τ 1918 και στα-μπωτ� μαντήλι με τις μρ"ές των η-γετών των Συμμά�ων Kρατών κα-θώς και κνδυλ"�ρς με τν -πί Eλ. Bενι#έλς υπέγραψε τηΣυνθήκη των Σε�ρών τ 1920 επι-σ"ραγί#υν την παρυσία της Eλλά-δς στν Πρώτ Παγκ�σμι Π�λεμ.

Eκστρατεία M. Aσίας

Πλλά και σημαντικ�τατα τα ενθύ-μια απ� την Mικρασιατική Eκστρα-τεία. Mναδικ� είναι τ �ρυσ� δά"-νιν στε"άνι με �αραγμένα στα "ύλ-λα τυ τα ν�ματα 60 ελληνικών κι-ντήτων της Mικράς ασίας και τηςAνατλικής Θράκης, πρσ"ρά τυςστν αρ�ιστράτηγ Λεων. Παρα-σκευ�πυλ κατά την απ��αση τυελληνικύ στρατύ στη Σμύρνη τ1919, ενώ τα �ί"η των Λ. Παρασκευ-�πυλυ, Aλ. Mα#αράκη –Aινιάνς,Iωάννυ, Στ. Γνατά, Nικ. Πλαστήραυπενθυμί#υν τα γεγν�τα απ� τηΘράκη έως τα �άθη της MικράςAσίας. Eπίσης, η μίτρα τυ εθνμάρ-τυρα Xρυσστ�μυ Σμύρνης, η πι-μαντρική ρά�δς, ιερατικές #ώνες,άμ"ια και εγκ�λπιά τυ είναι ι α-ψευδείς μάρτυρες της καταστρ"ήςτης Σμύρνης και των Xαμένων Πα-τρίδων.

Eπ�π�ιία τ�υ ’40

H σκιαγρά"ηση της ιστρικής καιπλιτικής πρείας τυ νεώτερυEλληνισμύ λκληρώνεται με κει-μήλια τυ Eλληνϊταλικύ πλέμυ,της γερμανικής εισ�λής και της ά-μυνας στην Kρήτη. Σημαίες, �πλα,έργα #ωγρα"ικής, λαϊκές λιθγρα-"ίες, μετάλλια, στλές και λά"υρατεκμηριώνυν την ένδ�η εππιία.

A�ιωματικ�ί τ�υ ελληνικ�ύ στρατ�ύ περιεργά"�νται αρ�αί� ελληνικ� εύρημαστη γη της Iωνίας.

«O Eλλην�ϊταλικ�ς Π�λεμ�ς. H είσ�δ�ς τ�υ ενδ���υ Eλληνικ�ύ Στρατ�ύ στην K�ρυτσά». Eγ�ρωμη λιθ�γρα�ία. Δυσανά-γνωστη υπ�γρα�ή. Aδάμ (;)

Page 15: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

Eνδυμασίες της �θωνικής επ��ής τ�υ Γενναί�υ Θ. K�λ�κ�τρώνη και της Θε��άνης Στάικ�υ – Xατ��π�ύλ�υ.

Kέντημα απ� τη Σκύρ� με ιστ�ρικά πρ�σωπα (Kωνσταντίν�ς Παλαι�λ�γ�ς – Kώστας Γαρέ�ης) και π�λυθεματικές διακ�σμητικές παραστάσεις.

Page 16: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

16 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

AΦIEPΩMA

Λα�γρα�ική συλλ�γήΠαραδ�σιακές ��ρεσιές, κεντήματα και σπάνια δείγματα αργυρ��ρυσ���ϊκής τέ�νης

Tης Nτιάνας Γαγγάδη

Yπεύθυνης Λα�γρα�ικής Συλλ�γής

H IΣTOPIKH και Eθνλγική Eται-ρεία αναγνωρί�ντας ως �ασικάπρσδιριστικά στι�εία για τη δια-�ώτιση και ανασύσταση της �ωήςτυ ελληνικύ γένυς τα έργα τηςνεελληνικής �ειρτε�νίας και τιςπαραδσιακές �ρεσιές άρ�ισε απ�την ίδρυσή της να τα περισώ�ει καινα τα πρ�άλλει στ Mυσεί μα�ίμε τα υπ�λιπα ιστρικά ενθύμια,ώστε να σκιαγρα�ηθεί η γενική ει-κ�να τυ νεώτερυ Eλληνισμύ.

Παραδ�σιακές ��ρεσιές: Oι πα-ραδσιακές �ρεσιές (ανδρικές καιγυναικείες, νυ�ικές ή γιρτινές καικαθημερινές) απ� την ηπειρωτικήκαι νησιωτική Eλλάδα και τα κέντρατυ ευρύτερυ Eλληνισμύ, �αρτ-γρα�ύν ενδυματλγικά περι�έςπυ αρ�ί�υν απ� τα �άθη της Mι-κράς Aσίας, της Bρείυ Hπείρυκαι �θάνυν ως την Kύπρ. Oι �-ρεσιές αυτές απτελύν �ασικήπηγή για να παρακλυθήσυμετην ε!έλι!η των ενδυματλγικώντύπων κατά την Tυρκκρατία, τηνEπανάσταση τυ 1821 και την πε-ρίδ μετά τη σύσταση τυ ελληνι-κύ κράτυς.

Πλήρεις ��ρεσιέςAπ� τα αναρίθμητα μεμνωμένα

ε!αρτήματα και τις 200 περίπυπλήρεις �ρεσιές της συλλγής εν-δια�έρν για την ιδιαιτερ�τητάτυς παρυσιά�υν ι ενδυμασίεςπυ ανήκυν σε γνωστά ιστρικάπρ�σωπα �πως στυς Θε�δωρ καιΓενναί Kλκτρώνη, I. Mακρυ-γιάννη, B. Mαυρ�υνιώτη, Γ. Στρι-�τ�μπλα, Θ. Γρί�α, Δημ. Γυδή,Δημ. Bύλγαρη, Hλ. Θερμησιώτη,Xατ�η�ρήστ, Παν. Nταρά, I. Γεν-νάδι, �ασιλιά Oθωνα, Kυρά Φρσύ-νη, Φ. T�α�έλλα – Kλκτρώνη,Λα�αρίνα Kυντυριώτη, M. Bύλ-γαρη, Kυρ. Kριε�ή, Kαλ. Kτ�ιά, Kν.Mιαύλη, M. Δηληγιάννη, P��αMπ�τσαρη, Eυ�. Kρμηλά κ.ά. M-ναδικές τπικές γυναικείες ενδυ-μασίες είναι εκείνες της Λήμνυ,της Iυ και της Mάνης.

KεντητικήAπ� τα κεντήματα (κεντίδια,

πλυμιά, !�μπλια) τυ Mυσείυ,πρσεγγί�υμε τν πλυσι�τερ,λαμπρ�τερ και διακσμητικ�τερκλάδ της νεελληνικής �ειρτε-�νίας. Eργα ανώνυμων και σπάνια ε-πωνύμων δημιυργών διακρίννταισε εκκλησιαστικά και κσμικά και�ρνλγύνται απ� τα μέσα τυ17υ έως τ τέλς τυ 19υ αιώνα.Xρυσκέντητα αρ�ιερατικά άμ�ιακαι επιτά�ιι, στα πία επι�ιώνει η

συρμακέσικη �υ�αντινή τέ�νη, είναι�αρακτηριστικά δείγματα της πρώ-της κατηγρίας. Σπερ�έρια, κρε�α-τ�γυρι, σεντ�νια, τσε�ρέδες, πε-τσέτες, πεσκέρια, πρσκε�άλια καιάλλα είδη της κσμικής κεντητικής(�ρωματιστά, ασπρκέντητα, �ρυ-σκέντητα, δαντέλες) είναι έργασυνήθως της γυναικείας ικιακής�ειρτε�νίας. Eργα της ργανωμέ-νης συντε�νιακής παραγωγής είναιμερικά κεντητά ε!αρτήματα της πα-ραδσιακής �ρεσιάς. H διακσμη-τική θεματγρα�ία των έργων τηςνεελληνικής κεντητικής συνε�ί�ει«απ� ιερ� άγρα� ν�μ» τη μακραί-ωνη ελληνική παράδση.

Aργυρ��ρυσ���ΐα

H νεελληνική αρ�υρ�ρυσ�ϊ-κή τέ�νη αντιπρσωπεύεται με �α-ρακτηριστικά δείγματα απ� τα ω-ραι�τερα και σπανι�τερα στ είδςτυς, �πως κσμήματα (τεπελίκια,επιμετώπια, σκυλαρίκια, υπσια-γώνια, γιρντάνια, σταυραετί, κι-υστέκια, �ώνες, π�ρπες, καρ��ε-λ�νες, �ρα�ι�λια, καρ�ίτσες κ.ά.)εκκλησιαστικά αντικείμενα, στέ�α-να γάμυ και �υλακτά. E�υν �ιλ-τε�νηθεί με τις πατρπαράδτεςτε�νικές (εγ�άρακτη, σ�υρήλατη,�υτή, διάτρητη, συρματερή, τε�νική

με σμάλτ ή σα�άτι) και συνήθωςείναι στλισμένα με πλύτιμες ή η-μιπλύτιμες πέτρες και εκθαμ�ωτι-κές �ρωματιστές �άντρες.

Aπ� τα σπανι�τερα και σημαντι-κ�τερα είναι σταυρί ευλγίας καιεγκ�λπια, τυ 18υ αι., στέ�αναγάμυ απ� τη Mικρά Aσία τυ 17υαι., σπάνι επιμετώπι κ�σμημα α-π� τ Πωγώνι, σπάνια νυ�ική �ώνηαπ� τη Nίσυρ, σκυραλίκια συρμα-τερά απ� τα Eπτάνησα τυ 18υ αι.,επιστήθια και περιλαίμια (αλυσιδω-τά και σπνδυλωτά) απ� τη Mακε-δνία, την Hπειρ και τη Θράκη, τε-πελίκια με κράλια απ� τη Σα�ρά-μπλη κ.ά.

Στη συλλγή συμπεριλαμ�άν-νται και κσμήματα επώνυμωνEλλήνων και Eλληνίδων �πως �ρα-�ι�λια, γαμήλι δώρ τυ I. Kαπδί-στρια στη Φ. Tσα�έλλα - Kλκ-τρώνη, δακτυλίδι αρρα�ώνων καιταινία κε�αλ�δεσμυ, με ασημένιαμασύρια της μητέρας τυ Θ. Kλ-κτρώνη κ.ά.

Tη λαγρα�ική συλλγή συμπλη-ρώνυν ι ακ�λυθες εν�τητες: α)θρησκευτικά και κσμικά !υλ�γλυ-πτα, �) υ�αντά (16ς - 20�ς αι.), γ)κεραμικά (18ς - 20�ς αι.), δ) στα-μπωτά (18ς - 20�ς αι.) και ε) εργαλιθγλυπτικής.

Aρ��ντικές ��ρεσιές απ� την I� και την Aμ�ργ�, 18�ς αι.

Page 17: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 17

Φ�ρεσιά Aιτωλ�ακαρνανίας (δωρεά Nίας Στράτ�υ). Φ�ρεσιά Mάνης (δωρεά Δικαί�υ Bαγιακάκ�υ).

Tα «�ι�ρα» με τα μαργαριτάρια, στ�λισμα κε�αλής, Kύπρ�ς 18�ς αι.

Page 18: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

18 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Tων: Mίνας Xρυσικ�ύ

Δήμητρας K�υκί�υ

ΣTO �ώρ� της ιστ�ρικής έρευνας πε-ρί τ� 1883, τ� περι�δικ� επιστημ�νι-κ� σύγγραμμα «Δελτί�ν της Iστ�ρι-κής και Eθν�λ�γικής Eταιρίας τηςEλλάδ�ς», �αράσσει πρωτ�π�ριακέςκατευθύνσεις.

Συνεργάτες τ�υ υπήρ�αν διαπρε-πείς ιστ�ρικ�ί και λ�γι�ι �πως � Σπ.Λάμπρ�ς, � E. Legrand, � N. Π�λίτης,� Θ. Oυσπένσκι, � Ant. Rubio Lhuch,� Θ. Φιλαδελ$εύς, � Tιμ. Φιλήμων, �Γ. Δρ�σίνης, � Aντ. Mηλιαράκης, � Δ.Bικέλας, η Mαρ. Kαμπ�ύρ�γλ�υ κ.ά.

Mετά την απελευθέρωση και τηνεγκατάσταση της Eταιρίας στ� κτίρι�της Παλαιάς B�υλής τ� Δελτί� συνέ-�ισε να εκδίδεται και έως σήμερα έ-��υν κυκλ�$�ρήσει 32 π�λυσέλιδ�ιτ�μ�ι σε μελέτες ιστ�ρικές και λα�-γρα$ικ�ύ περιε��μέν�υ.

Aπ� τ� 1962 και ε�ής, ύστερα απ�την �ριστική εγκατάσταση τ�υ M�υ-σεί�υ στ� κτίρι� της Παλαιάς B�υ-λής, �ι εκδ�τικ�ί στ���ι της Eταιρίαςδιευρύν�νται.

Mια �λ�κληρη σειρά λευκ�μάτωνγύρω απ� τη νεώτερη ελληνική ιστ�-ρία, με κείμενα εκλαϊκευμένα, επιμε-λήθηκε � γενικ�ς γραμματέας τηςEταιρείας, I.A. Mελετ�π�υλ�ς.

Oι εκδ�σεις αυτές καλύπτ�υν δύ�δεκαετίες και είναι κατά �ρ�ν�λ�γι-κή σειρά �ι ακ�λ�υθες:

� H έκθεσις της Iστ�ρίας της Φιλι-κής Eταιρείας, Aθήνα 1964.

� Eικ�νες τ�υ Aγών�ς I. Mακρυ-γιάννη - Π. Zωγρά��υ.

� 1821 - Δώδεκα Mετάλλια K.LANGE, Aθήνα 1971, (ελληνικά, αγ-γλικά).

� Eικ�ν�γρα�ία τ�υ ’21. Σ�έδιακαι σ��λιασμ�ί K. KRATEISEN, Aθήνα1971, (ελληνικά, αγγλικά).

� T� ναυτικ� τ�υ 21, Aθήνα 1971.� H Δευτέρα Mεγάλη E��ρμησις

εις την Λαϊκήν Eικ�ν�γρα�ίαν, Aθή-να 1973.

� Oδηγ�ς τ�υ Eθνικ�ύ Iστ�ρικ�ύM�υσεί�υ, Aθήνα 1965, 2η έκδ. 1975(ελληνικά, αγγλικά).

� Πρ�σωπ�γρα�ίαι Aγωνιστώντ�υ 1821, Aθήνα 1976.

� Tα πρώτα έτη της Oθωνικής επ�-#ής εις τας υδατ�γρα�ίας τ�υKOLLNBERGER, Aθήνα 1976.

� Tα Σπετσιωτικά υπ� Aναργύρ�υAνδρέ�υ X. Aναργύρ�υ, Aθήνησι1861.

Mια σειρά $ωτ�τυπικών επανεκτυ-πώσεων σπανίων εντύπων και $υλ-λαδίων π�υ κυκλ�$�ρησαν τα �ρ�νιατης Eλληνικής Eπαναστάσεως τ�υ1821 εκδ�θηκαν απ� την Eταιρεία τηδεκαετία τ�υ 1970 με α$�ρμή τη συ-μπλήρωση 150 �ρ�νων απ� την επ�-�ή τ�υ Aγώνα για Aνε�αρτησία. Tιςεκδ�σεις αυτές επιμελήθηκε � γεν.γραμματέας της Eταιρείας I.K. Mα'α-ράκης Aινιάν και είναι �ι ακ�λ�υθεςκατά σειράν �ρ�νικήν:

� Eντυπα τ�υ Aγώνα (1821-1831).Eπανέκδ�ση 31 $υλλαδίων, π�υ τυ-πώθηκαν απ� τα πρώτα ελληνικά τυ-π�γρα$εία (Mεσ�λ�γγι-Yδρα-Nαύ-πλι�-Aίγινα), Aθήνα 1971.

� M�ν��υλλα τ�υ Aγώνα (1821-1827). Eπανέκδ�ση 230 σπάνια μ�ν�-$υλλα Πρ�κηρύ�εις-Θεσπίσματα-Διατάγματα-Aγγελίες, Aθήνα 1973.

� Φιλελληνικά (1821-1831). Eπα-νέκδ�ση 120 σπανίων $υλλαδίων �ι-λελληνικών Aθήνα 1975.

� Eλληνική N�μαρ#ία. Eπανέκδ�-ση. Aθήνα 1976. Nαυαρίν� - 20 Oκτ.1827. Kείμεν� και εικ�νες απ� τ�REIGNAL. Aθήνα 1977.

Aπ� τ� 1980 έως σήμερα η Eταιρίασυνε�ί'ει με αυ�ημέν� ρυθμ� την έκ-δ�ση ιστ�ρικών μελετημάτων, κα-θώς και λευκωμάτων με πλ�ύσια ει-κ�ν�γρα$ία απ� ιστ�ρικές και λα�-γρα$ικές της συλλ�γές –επιδιώκεταιμάλιστα � συνδυασμ�ς των εκδ�σε-ων αυτών με ανάλ�γες εκθέσεις π�υπραγματ�π�ιεί η εταιρία– παραθέ-τ�υμε τ�υς τίτλ�υς των εκδ�σεωναυτών κατά �ρ�νική σειρά π�υ κυ-κλ�$�ρησαν.

� Oι κ�ιν�τικ�ί θεσμ�ί στις Kυ-κλάδες κατά την T�υρκ�κρατία υπ�Eλένης K�ύκ�υ, Aθήνα 1980, 2 τ.

� T� αρ#εί� Γιαννάκη Pάγκ�υ υπ�Στ. Παπαγεωργί�υ, Aθήνα 1982.

� Tα 100 #ρ�νια της Iστ�ρικής -Eθν�λ�γικής Eταιρείας και τ�υ M�υ-σεί�υ της 1882-1982, υπ� Tάκη Λάπ-πα, Aθήνα 1982.

� Σ�ραγίδες Eλευθερίας 1821-1832. Eπιμέλεια - κείμενα I. K. Mα'α-ράκης -Aινιάν, Aθήνα 1983. Eργ�*ρα*ευμέν� απ� την Aκαδημία Aθη-νών.

� Tυπ�γρα�ίες Aγωνιστών τηςEλληνικής Eπαναστάσεως, υπ� Mα-ρίας Λαδά Mινώτ�υ, Aθήνα 1984. Δη-μ�σιεύ�νται 2.645 υπ�γρα$ές αγωνι-στών και άλλων ιστ�ρικών πρ�σώ-πων.

� Mνημεία και τ�πία της Eλλάδ�ςJames Skene 1838-1845, υπ� ΦανήςMαρίας Tσιγκάκ�υ, Aθήνα 1985 (ελ-ληνικά - αγγλικά).

� O Θανάσης Διάκ�ς στην Tέ#νη,υπ� Eυθ. Παπασπύρ�υ - Kαραδημη-τρί�υ, Aθήνα 1986. Λεύκωμα με 96 ει-καστικές απ�δ�σεις τ�υ ήρωα.

� Eπ�ς τ�υ ’40 - Λαϊκή εικ�ν�γρα-�ία, υπ� I.K. Mα'αράκη Aινιάν, Eυθ.Παπασπύρ�υ - Kαραδημητρί�υ, Aθή-να 1987. (Λεύκωμα με λαϊκές λιθ�-γρα$ίες π�υ κυκλ�$�ρησαν κατά τηδιάρκεια τ�υ ελλην�ϊταλικ�ύ π�λέ-μ�υ τ�υ 1940 και πρωτ�σέλιδα ε$η-μερίδων της επ��ής).

� Eλληνικά κεντήματα πρ�λ�γ�ς I.Mα'αράκης Aινιάν, κείμενα MαρίαςΛαδά Mινώτ�υ, Aθήνα 1989, (ελληνι-κά - αγγλικά). (Kεντήματα π�υ πρ�-έρ��νται απ� �λες τις περι��ές τ�υEλληνισμ�ύ τ�υ 18�υ και 19�υ αιώ-να, σε 166 έγ�ρωμες εικ�νες).

� T� Eθνικ� Iστ�ρικ� M�υσεί�, υ-π� Eυθ. Παπασπύρ�υ - Kαραδημητρί-�υ, Aθήνα 1990. +ενάγηση στ� Eθνι-κ� Iστ�ρικ� M�υσεί� και γνωριμία μετις συλλ�γές τ�υ).

� Bαλκανικ�ί π�λεμ�ι 1912 - 1913– Eλληνική λαϊκή εικ�ν�γρα�ία, κεί-μενα I. Mα'αράκη Aινιάν Eυθ. Παπα-σπύρ�υ - Kαραδημητρί�υ, Aθήνα1992. (Λεύκωμα με 117 έγ�ρωμες ει-κ�νες των Bαλκανικών Π�λέμων1912 - 1913).

� Eλληνικές ��ρεσιές, πρ�λ�γ�ςI. Mα'αράκη Aινιάν, κείμενα MαρίαςΛυδά Mινώτ�υ, Nτιάνας Γαγγάδη,Aθήνα 1993. (Eλληνικά - αγγλικά).(Παραδ�σιακές $�ρεσιές 116 απ’ �-λες τις περι��ές τ�υ Eλληνισμ�ύ τ�υ18�υ και 19�υ αι.).

H Tερέ�α Mακρή, η π�λυ�ημισμένη «K�ρη των Aθηνών», για την �π�ία � λ�ρδ�ςBύρων έγραψε τ� πασίγνωστ� π�ίημα Maid of Athenς. Φωτ. Φ. Mαργαρίτη και I.

Kωνσταντίν�υ, περίπ�υ 1870.

Kυρίες στην Aκρ�π�λη. Φωτ�γρα�ία τ�υ Παύλ�υ Mελά απ� γυάλινη πλάκα, πε-ρίπ�υ 1895.

Eκδ�σεις της I.E.E.E.

Page 19: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

Tης Aλίκης Σ�λωμ�ύ - Πρ�κ�πί�υ Aρ�αι�λ�γ�υ - Iστ�ρικ�ύ

H ΦΩTOΓPAΦIA, άμεση και αδιάψευστη απ�τύπωσητης πραγματικ�τητας, συμ*άλλει, ως πρωτ�γε-νής μαρτυρία, στην ανακάλυψη της νε�ελληνι-κής ταυτ�τητας στ� σύν�λ� της.

H Iστ�ρική και Eθν�λ�γική Eταιρία ανα-γνωρί'�ντας την α�ία της $ωτ�γρα$ικήςτεκμηρίωσης άρ�ισε έγκαιρα, ταυτ��ρ�-να με τη συγκρ�τηση των άλλων συλ-λ�γών της, να απ�θησαυρί'ει $ωτ�-γρα$ικ� υλικ�. Σήμερα η Iστ�ρική καιEθν�λ�γική Eταιρία έ�ει δημι�υργή-σει μια απ� τις α�ι�λ�γ�τερες αρ�ει-ακές $ωτ�γρα$ικές μ�νάδες, π�υπρ�έρ�εται απ� αγ�ρές και δωρεές.

Oι δεκάδες �ιλιάδες $ωτ�γρα-$ίες, �ι περισσ�τερες πρωτ�τυ-πες, λίγες επι'ωγρα$ισμένες, τα-�ιν�μημένες σε παράλληλες με ταιστ�ρικά γεγ�ν�τα εν�τητες ή σεθεματικές κατηγ�ρίες, καλύπτ�υντ� τμήμα της σύγ�ρ�νης ελληνικήςιστ�ρίας απ� τις αρ�ές τ�υ δεύτε-ρ�υ μισ�ύ τ�υ περασμέν�υ αιώναμέ�ρι τις πρ�σ$ατες δεκαετίες. Eργατων πρωτ�π�ρων της ελληνικής $ω-τ�γρα$ικής τέ�νης �ι παλαι�τερες (Φ.Mαργαρίτη, I. Kωνσταντίν�υ, Π. Mω-ραΐτη, Γ. Δαμιαν�ύ, Σπ. Bενι�ύ, Aυγ. K�λ-λα, Aδελ$ών Pωμαΐδη, Π. Διαμαντ�π�υλ�υκ.ά.) και κατα�ιωμένων επαγγελματιών �ι με-ταγενέστερες (N. Zωγρά$�υ, Mπ�ύκα, Π�υλί-δη, M. Mεγαλ��ικ�ν�μ�υ, Σπ. Mελετ'ή κ.ά.) ή ακ�-μη ερασιτε�νικές δημι�υργίες (I. K�ντ�γιαννάκη,Παύλ�υ Mελά, N. Mακκά κ.ά.) αλλάκαι παραγωγές �ωρίς ταυτ�τητα, πα-ρέ��υν στ�ι�εία και την ε�ελικτικήπ�ρεία της νε�ελληνικής $ωτ�γρα-$ίας απ� την πρώτη εμ$άνισή της (δαγγερ�τυπικ� π�ρτρέτ� τ�υ Oθω-να απ�διδ�μεν� στ� Φ. Mαργαρίτη, 1848-50).

Aνα�ίωση μνήμηςH πρ�σπέλαση στην π�λιτική, στρατιωτική, κ�ινωνική και π�λιτιστική

'ωή τ�υ 19�υ αι. γίνεται μέσα απ� �μάδα $ωτ�γρα$ιών πρ�σωπικ�τή-των, απ� στιγμι�τυπα των αλυτρωτικών ε�εγέρσεων, της επτανησιακήςενσωμάτωσης, απεικ�νίσεις τ�υ π�λέμ�υ τ�υ 1897, απ� $ωτ�γρα$ίεςσυλλ�γων, πνευματικών ιδρυμάτων, κ.λπ. A�ι�μνημ�νευτη είναι η σει-ρά $ωτ�γρα$ιών των Oλυμπιακών Aγώνων τ�υ 1896 (σύγ�ρ�νη δωρεάτ�υ Δ. Bικέλα).

T� ιστ�ρικ� πλαίσι� τ�υ 20�υ αι. διαγρά$εται με μεγάλες $ωτ�γρα-$ικές �μάδες π�υ ανα$έρ�νται στην Kρητική Π�λιτεία, στ� Mακεδ�νι-κ� αγώνα, στ�υς Bαλκανικ�ύς Π�λέμ�υς, στ�ν A΄ Παγκ�σμι� Π�λεμ�,στην εκστρατεία της Mικράς Aσίας, στ�ν π�λεμ� τ�υ ’40, την Kατ��ή,τ�ν εμ$ύλι�, στην ένωση της Δωδεκανήσ�υ, την τ�υρκική εισ*�λήστην Kύπρ�. Πλ�ύσια αντικατ�πτρί'εται και η ελληνική π�λιτική δρα-

στηρι�τητα. Iδιαίτερα εντυπωσιακ� για την ανα*ίωσητης μνήμης της μικρασιατικής περιπέτειας είναι σώ-

μα $ωτ�γρα$ιών (περισσ�τερες απ� 5.000), μέ-ρ�ς τ�υ �π�ί�υ είναι πρ�ϊ�ν �ργανωμένων $ω-

τ�γρα$ικών συνεργείων �πλιτών της στρα-τιάς. Oι τελευταίες τρα*ηγμένες και τυπω-

μένες (π�λλές μεγάλων διαστάσεων) απ�τ� Δεκέμ*ρι� τ�υ 1920 έως τ�ν Iαν�υά-ρι� τ�υ 1922 δίν�υν με τ� πνεύμα τ�υαγωνι'�μέν�υ ��ι μ�ν� τις $άσεις τωνστρατιωτικών επι�ειρήσεων στ� Mι-κρασιατικ� Mέτωπ� αλλά και την αν-θρώπινη διάσταση της καθημερινής'ωής τ�υ Eλληνα στρατιώτη.

Tεκμηριών�υν ακ�μη την έντ�νηελληνική παρ�υσία στη MικράAσία (ελληνικ�ί �ικισμ�ί, ελληνι-κές αρ�αι�τητες, *υ'αντινά μνη-μεία, κ.α.).

Kυπριακή συμ��λήH δρ�σερή εικ�να της αλλ�τινής

Aθήνας με τα αρ�αία μνημεία και τησεμνή αρμ�νία των νεώτερων κτι-

ρίων της, ανι�νεύεται απ� πλ�υσι�-τατ� σύν�λ� $ωτ�γρα$ιών. E�ίσ�υ ι-

καν�ς είναι και � αριθμ�ς των απεικ�-νίσεων άλλων π�λεων ή τ�π�θεσιών

συμπεριλαμ*αν�μένων και εκείνων τ�υευρύτερ�υ ελλαδικ�ύ �ώρ�υ. Eνδεικτικά

ανα$έρεται συλλ�γή $ωτ�γρα$ιών της Kύ-πρ�υ (π�λεις, αρ�αι�τητες, ηθ�γρα$ικές και

λα�γρα$ικές εικ�νες) πρ�σ$�ρά τ�υ Πατριωτι-κ�ύ Συνδέσμ�υ Kυπρίων, ύστερα απ� την παγκ�-

σμια έκθεση στην Aθήνα τ� 1901. Aπ� τις πι� α�ι�-πρ�σεκτες εν�τητες είναι εκείνηπ�υ εικ�νί'ει *υ'αντινά και μετα*υ-'αντινά μνημεία. Πραγματικά καλλι-τε�νήματα Γερμανών $ωτ�γρά$ων

εί�αν εκτεθεί στ� ελληνικ� τμήμα της διεθν�ύς έκθεσης Pώμης τ�1911. T� Φωτ�γρα$ικ� Aρ�εί� συμπληρώνεται με δεκάδες $ωτ�γρα$ι-κά λευκώματα, π�λυτελέστατα, συνήθως δερματ�δετα. Π�λλά είναι �ι-κ�γενειακά (Kριε'ή, Bικέλα, Oικ�ν�μ�υ, Φωτιάδη, Mελά κ.ά.). Aλλα πε-ριέ��υν απ�ψεις π�λεων ή �λ�κληρων περι��ών. Oι �π�ιες αδυναμίεςτ�υ Φωτ�γρα$ικ�ύ Aρ�εί�υ σε πρωτ�τυπ� υλικ� ή $ωτ�γρα$ικές αντι-γρα$ές ενισ�ύ�νται με έντυπα $ωτ�γρα$ικά λευκώματα, παλαι�τεραή νεώτερα. H απ�κτηση �λ�κληρης σ�εδ�ν της έντυπης δημι�υργίαςτ�υ Fr. Boissonnas, π�υ με ρ�μαντισμ� καταγρά$ει την Eλλάδα τηςπρώτης εικ�σαετίας τ�υ αιώνα μας, ισ�σταθμί'ει τα κενά. H Iστ�ρικήκαι Eθν�λ�γική Eταιρία αδιάλειπτα μεριμνά για την περισυλλ�γή, συ-ντήρηση, δια$ύλα�η και α�ι�π�ίηση της $ωτ�γρα$ικής συλλ�γής, η �-π�ία είναι καθημερινά πρ�σιτή σε π�λυπληθείς ερευνητές.

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 19

Aπ�ψη της Aμμ�#ώστ�υ. H συλλ�γή �ωτ�γρα�ιών της Kύπρ�υ είναι πρ�σ��ρά τ�υ Πατριωτικ�ύ Συνδέσμ�υ Kυπρίων, ύστερα απ� την παγκ�σμια έκθεση στην Aθήνα τ� 1901.

Φωτ�γραικ� Aρ εί�Xιλιάδες �ωτ�γρα�ίες καλύπτ�υν τα ιστ�ρικά γεγ�ν�τα και απ�τυπών�υν την π�ρεία τ�υ Eλληνισμ�ύ

O Kωνσταντίν�ς Kανάρης γύρω στα 1870. (Φωτ. Π. Mωραΐτη).

Eυ�αριστ�ύμε την Διεύθυνση και τ� πρ�σωπικ� της Iστ�ρικής και Eθν�λ�γικής Eταιρεί-ας της Eλλάδ�ς καθώς και τ�υ Eθνικ�ύ και Iστ�ρικ�ύ M�υσεί�υ για τη ��ήθεια και τ��ωτ�γρα�ικ� υλικ� π�υ μας παρα�ώρησαν.

Page 20: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

KPITIKH

Tης Παρής Σπίν�υ

ΦΩNEΣ απ� τη δεκαετία τ�υ ’70,τραγ�υδιστές π�υ επι�λήθηκαν μετ� ύ��ς και την πρ�σωπικ�τητάτ�υς, επιδιώκ�υν να !ε"ωρίσ�υν καιπάλι στ� δισκ�γρα�ικ� πρ�σκήνι�.

� PETER FRAMPTON «PeterFrampton» (Sony). Δεκα�κτώ "ρ�-νια μετά τ� «Frampton comes alive»,τ� δημ��ιλές $ωνταν� άλμπ�υμ τηςδεκαετίας τ�υ ’70 –ε!ακ�λ�υθεί ναπ�υλά 100.000 αντίτυπα ετησίως–

και �κτώ "ρ�νια μετά τ� τελευταί�τ�υ δισκ�γρα�ικ� εγ"είρημα, �Φράμπτ�ν επανέρ"εται με ρ�κ τρα-γ�ύδια και μπαλάντες. H «αγωνίατ�υ τερματ��ύλακα πριν απ� τ� πέ-ναλτι» είναι εμ�ανής στ� νέ� τ�υ δί-σκ�, �πως και η εμπειρία εν�ς �ε�α-ρημέν�υ απ� επιτυ"ίες παρελθ�-ντ�ς. O καλλιτέ"νης επιδίω!ε να με-ταγγίσει στα τραγ�ύδια τη συσσω-ρευμένη ενέργειά τ�υ. Aπέ�υγε τιςκραυγαλαίες εν�ρ"ηστρώσεις, μετα-"ειρίστηκε ευγενικά και δε!ι�τε"νατην ακ�υστική κιθάρα, ωστ�σ�, τ�απ�τέλεσμα είναι επίπεδ� και μ�ν�-τ�ν�. Tετριμμέν�ι �ι στί"�ι, απρ�-σωπη η ερμηνεία, �ι συνθέσεις ανα-μασ�ύν γνωστές ��ρμες, �δηγώ-ντας τ�ν Φράμπτ�ν σε ��υτιά στηνανία.

� BONNIE RAITT «Longing intheir hearts» (EMI). T� ρυθμ� τ�υρ�κ εντ ρ�λ κρατάει $ωνταν� ηMπ�νι Pάιτ στ� νέ� της δίσκ�, ενώάλλ�τε τα!ιδεύει στ� "ρ�ν� με τρυ-�ερές μπαλάντες. Παρ’ �τι ακ�λ�υ-θεί "ιλι�πατημένα μ�υσικά μ�ν�πά-τια, κατ�ρθώνει να ανανεώνει τ� εν-δια�έρ�ν τ�υ κ�ιν�ύ πρ�σ�έρ�νταςστιγμές έμπνευσης, �πως τα τρα-γ�ύδια «Love sneakin’ up on you»,«You», «I Sho do», «Longing in theirhearts» τα �π�ία διαπερνά η ερμη-νεία της. Γνωρί$ει �τι τ� κλειδί π�υ�δηγεί στη μαγεία είναι η �ωνή τηςκαι τ� εκμεταλλεύεται στ� έπακρ�.Aυτή η ε!αίσια �ωνή διαπ�τί$ει τατραγ�ύδια, τ�υς "αρί$ει την ιδιαίτε-ρη "ρ�ιά για να !ε"ωρίσ�υν.

� DEBORAH HARRY «Debr-avation» (Chrysalis). H Mαντ�νατων σέ�εντις δεί"νει την πρ�τίμησήτης, με τ� τέταρτ� πρ�σωπικ� τηςάλμπ�υμ, στη ρα�ιναρισμένη π�π.Παρ’ �τι τα "ρ�νια έ"�υν περάσει,δεν επιδιώκει να απαγκιστρωθεί α-π� τ�ν ή"� των «Blondies», να πει-ραματιστεί. H ερμηνεία της είναι�ελτιωμένη, η ικαν�τητά της να δί-νει ένταση στα «άγρια» κ�μμάτιακαι αισθησιασμ� στα «απαλά» πα-ραμένει θαυμαστή.

ΔIΣKOI

20 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Παραμύθι για ενήλικεςT� «Oνειρ�δραμα» τ�υ Στρίντμπεργκ στ� Aμ�ι-θέατρ� τ�υ Σπ. Eυαγγελάτ�υ

T�υ Σπύρ�υ Παγιατάκη

YΠAPXOYN παραστάσεις �ι �π�ίεςέμειναν θρυλικές. Oπως αυτή π�υσκην�θέτησε στα 1921 � Γερμαν�ςMα� Pάιν�αρντ, διδάσκ�ντας τ�«Oνειρ�δραμα» τ�υ Aυγ�ύστ�υΣτρίντμπεργκ.

T� έργ� γρά�τηκε στα 1902 καιεί�ε πρωτ�παι�θεί στη Γερμανία τ�1916. Oμως, μ�ν� στα �έρια τ�υPάιν�αρντ (�πως λένε τα δημ�σιεύ-ματα της επ��ής, κι �πως μαρτυ-ρ�ύν �ι σω!�μενες �ωτ�γρα�ίες),τ� έργ� άνθησε με τέτ�ι� τρ�π� ώ-στε να �αρακτηρισθεί ως � πρ�άγ-γελ�ς μιας νέας επ��ής στ� θέα-τρ�. Tης �νειρικής –πλην δι�λ�υ«�νειρεμένης»– επ��ής τ�υ υπερ-ρεαλισμ�ύ και τ�υ ε�πρεσσι�νι-σμ�ύ.

T� «Oνειρ�δραμα» –«ένα απ� ταεντελώς κ�ρυ�αία θεατρικά κείμε-να τ�υ αιώνα μας», �πως τ� α�ι�λ�-γεί � σκην�θέτης της ε�ετινής α-θηναϊκής παράστασης, Σπύρ�ς A.Eυαγγελάτ�ς– ασ�υκτιά μέσα στιςσελίδες εν�ς και μ�ν�υ έργ�υ. Π�-λύ σωστά και δί�ως την υπερ$�λήπ�υ θα μπ�ρ�ύσε να υπ�πτευθείκανείς, � Σ.A.E. ανα�έρει στ� πρ�-γραμμα: «Oλα τα θέματα π�υ απα-σ"�λησαν τ�ν Στρίντμπεργκ παρελαύ-ν�υν εδώ: έρωτας και μίσ�ς, πίστη καιαθεΐα, κ�ινωνική ανισ�τητα, «π�ιητι-κή» διάσταση της $ωής, μυστήρι� θα-νάτ�υ, γκρ�τέσκ - κωμικ�τραγικές κα-ταστάσεις $ωής, ελευθερία και δ�υ-λεία, λεπτεπίλεπτη ψυ"�λ�γική δια-γρα�ή "αρακτήρων, λ�γική και παρα-�ρ�σύνη, � γάμ�ς, �ρ�ϋδικές πρ�ε-κτάσεις, άτεγκτη κριτική των διδασκά-λων της «στενής» γνώσης, !έ�ρενη �α-ντασία και σ"�λαστικ�ς σκεπτικισμ�ς,ή τρέλα».

Nαι, �λα τα παραπάνω στριμώ-�θηκαν σ’ αυτ� τ� «παραμύθι για ε-νήλικες», �π�υ η κ�ρη τ�υ Iνδ�ύΘε�ύ Iντρα, κατε$αίνει στη γη γιανα ε�ερευνήσει την ανθρώπινη �ύ-ση και !ωή. Στις πυρετικές περιπλα-νήσεις της δεν πρέπει να μένει ιδι-αίτερα ικαν�π�ιημένη. T� επανα-λαμ$αν�μεν� συμπέρασμά της εί-ναι «Tι δυστυ�ία στ�υς ανθρώ-π�υς» και «Eίναι αλήθεια δυστυ�ίατ� να είσαι άνθρωπ�ς». T� δράματ�υ �π�ί�υ η πλ�κή απ�τελείται α-π� αλλεπάλληλα στρώματα �νείρωνκαι είναι επανδρωμέν� με πρ�σωπαπ�υ είναι περισσ�τερ� μαρι�νέττεςπαρά �αρακτήρες, δεν είναι παρά έ-νας γιγαντιαί�ς υπαρ�ιακ�ς ε�ιάλ-της. Eνας εσώψυ��ς ε�ιάλτης �-πως ακρι$ώς ήταν τ�υ συρμ�ύ στ�!��ερ� $�ρρά στις αρ�ές τ�υ αιώναπ�υ τώρα �εψυ�ά. Mπ�ρεί να ισ�ύεισήμερα ένα τ�σ� έγκυ� σε μηνύμα-τα και συμ$�λισμ�ύς έργ�, �πως τ�«Oνειρ�δραμα»;

H απάντηση –στην περίπτωσήμας– είναι απλή: E�αρτάται απ� τηνπαράσταση. Eιδικά ένα παρ�μ�ι�θεατρικ� κείμεν� έ�ει απελπιστικάτην ανάγκη εν�ς ��ι απλώς έμπει-ρ�υ, εμπνευσμέν�υ και μ�ρ�ωμέ-ν�υ σκην�θέτη, αλλά εν�ς δημι�υρ-γ�ύ κυρι�λεκτικά «�ευγάτ�υ».Φευγάτ�υ, με την ένν�ια τ�υ δημι-�υργικά αν�ρθ�δ���υ, τ�υ πρωτ�-π�ριακά ευ�άνταστ�υ, τ�υ �ανατι-κ�ύ σ’ αυτ� με τ� �π�ί� καταπιά-στηκε. Oπως –περίπ�υ πρέπει να–ήταν � Γερμαν�ε$ραί�ς Mα� Pάιν-�αρντ, τ�ν �π�ί� μνημ�νεύ�υμε γιατις ανεπανάληπτες σκηνικές διδα-σκαλίες τ�υ έως σήμερα.

O Σπύρ�ς A. Eυαγγελάτ�ς ανήκειστην α�ρ�κρεμα των σκην�θετώνπ�υ διαθέτει η Eλλάδα. Eνας π�λύ-πραγ�ς και π�λυπράγμων καλλιτέ-�νης με μία εντυπωσιακ�τατη λίστα140 σκην�θεσιών κλασικών και μ�-ντέρνων έργων, τα �π�ία θα �θ�-ν�ύσε �π�ι�δήπ�τε κρατικ� θέατρ�σε$�ταν τ�ν εαυτ� τ�υ.

Kι εκεί ακρι$ώς μπ�ρεί να εντ�πί-σει κανείς την καίρια αδυναμία τ�υΣ.A.E. – στη συγγένεια τ�υ 37�ρ�-ν�υ Aμ�ι-Θεάτρ�υ τ�υ, με τ� «�-π�ι�δήπ�τε κρατικ� Θέατρ�». Γιατίδεν είναι απλώς πρ�κατάληψη τ� νασυνδέει κανείς τις «Eθνικές Σκη-νές» με μια �σμή α�ι�πρεπ�ύς να-�θαλίνης και μ�ύ�λας και με γεύ-σεις αν�στιάς και μπαγιατίλας ακ�-μα κι �ταν τα εδέσματα έ��υν μα-

γειρευτεί με τα καλύτερα υλικά. Eί-ναι κάτι τ� �π�ί� τείνει να γίνει κα-ν�νας, είτε πρ�κειται για την α�ι�-σέ$αστη Commedie Francaise, είτεγια τ� πάλαι π�τέ πειραματικ�Piccolo Teatro, ή ακ�μα και για τ�–μέ�ρι πρ��θές– πρωτ�π�ριακάπρ��δευτικ� Berliner Ensemble. Tαθέατρα γηράσκ�υν και κ�υρά!�νταικαι παρέα μα!ί τ�υς �εθυμαίν�υν κι�σα ε!ήλωσαν τις αμ�ί$�λες δ��εςτων κρατικών σκηνών.

T� –καθ’ �λα α�ι�σέ$αστ�– Aμ�ι-θέατρ� �νειρεύεται μ’ έναν πρ�-διαγραμμέν�, πρ�σγειωμέν� τρ�-π� αυτ� τ� «Oνειρ�δραμα». Για �-π�ι�ν έ�ει παρακ�λ�υθήσει καμιάδεκαριά απ� τις παραστάσεις τ�υα�ι�πρεπέστατ�υ αυτ�ύ συγκρ�-τήματ�ς τα πάντα είναι πρ�$λεπ�-μενα. T� αισθητικά άψ�γ� εικαστι-κ� μέρ�ς της Λαλ�ύλας Xρυσικ�-π�ύλ�υ έ�ει ενσωματωθεί στ� �ώ-ρ� με –ακρι$ώς– τ�ν ίδι� τρ�π�π�υ «έδεναν» τα σκηνικά τ�υΓιώργ�υ Πάτσα.

T� «κ�κ�ράκι» στ� λάρυγγα τηςΛήδας Tασ�π�ύλ�υ η��ύσε ίδι� κιαπαράλλακτ� �πως στην O�ηλίατης, στην P�!αλίντα της και στηνHλέκτρα της. Oι υπ�λ�ιπ�ι ηθ�π�ι-�ί, �λ�ι τ�υς με τ� στίγμα της �μ�ι-�μ�ρ�ίας – κάτι τ� �π�ί� $άραινε α-κ�μα και σημαντικές �μάδες �πως–παλιά– αυτή τ�υ Θεάτρ�υ Tέ�νης.

T� «Oνειρ�δραμα» δεν απ�γειώ-θηκε.

Σκηνή απ� τ� έργ� «Oνειρ�δραμα» τ�υ Aυγ�ύστ�υ Στρίντμπεργκ π�υ παρ�υ-σιά�εται στ� Aμ�ι-θέατρ� τ�υ Σπύρ�υ Eυαγγελάτ�υ. (Σκίτσ� Eλλης Σ�λ�μωνί-

δ�υ - Mπαλάν�υ).

Page 21: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

BIBΛIONτανίλ� Kις «Eγκυκλ�παί-δεια των νεκρών», μετ.:Xρήστ�ς Aρ�ανιτίδης,Eκδ�σεις «E�άντας», Aθή-να 1994, σ.σ. 197.

H γρα�ή τ�υ Nτανίλ� Kις είναιένα κράμα �αντασίας και εμπερι-στατωμένης μελέτης, λυρισμ�ύ καιειρωνείας, ιστ�ρικής ακρί�ειας καιμετα�υσικών παρα��λών. Eτσι α-π� τ� �ι�λί� �γαίνει η π�λύ απλήαλήθεια �τι η ιστ�ρία γρά�εται α-π� τ�υς νικητές, �τι τ�υς θρύλ�υςτ�ύς πλάθει � λα�ς, �τι �ι συγγρα-�είς επιν��ύν και �τι μ�ν�ν � θά-νατ�ς δεν μπ�ρεί να αμ�ισ�ητηθεί.

Aλκης �. �ανθάκης «Iστ�-ρία της �ωτ�γρα�ικής αι-σθητικής 1839-1975», Eκ-δ�σεις «Aιγ�κερως», Aθή-να 1994, σ.σ. 182.

Σκ�π�ς τ�υ �ι�λί�υ είναι να δεί-�ει την ε�έλι�η τ�υ �ωτ�γρα�ικ�ύ«ύ��υς» μέσα απ� τη �ωτ�γρα�ι-κή ιστ�ρία. Παράλληλα, με την επι-λεκτική παρ�υσίαση των πι� σημα-ντικών στιγμών της, γίνεται κατα-ν�ητ�ς � τρ�π�ς π�υ διαμ�ρ�ώθη-

κε η αισθητική της �ωτ�γρα�ικήςεικ�νας. H μελέτη αναλύει τα �αι-ν�μενα εκείνα π�υ δημι�ύργησαντις πρ�ϋπ�θέσεις για την παραγω-γή εικ�νων ιδιαιτέρως υψηλής αι-σθητικής α�ίας.

Stephen King «Oι νυ�τερί-τες» Γωγώ Aρ�ανίτη, Eκδ�-σεις «Bell», Aθήνα 1994, 2τ�μ�ι, �’ έκδ�ση.

Eνας απ� τ�υς σημαντικ�τερ�υςεκπρ�σώπ�υς τ�υ σύγ#ρ�ν�υ εκ-δ�τικ�ύ �αιν�μέν�υ των μπεστ-σέ-λερ –�ι�λίων π�υ �ι πωλήσεις τ�υς�θάν�υν σε π�λλά εκατ�μμύρια α-ντίτυπα–, � Aμερικαν�ς Στί�ενKινγκ δημι�υργεί μια ιστ�ρία τρ�-μ�υ. H $ωή κυλάει ήσυ#α στ� Xέι-�εν, �ταν την Mπ�μπι καταλαμ�ά-νει η έμμ�νη ιδέα να �εθάψει τ� πε-ρίεργ� αντικείμεν� πάνω στ� �-π�ί� σκ�νταψε �ταν μά$ευε �ύλαστ� δάσ�ς.

Kαθώς ωστ�σ� πρ�#ωράει στ�σκάψιμ�, η $ωή στ� Xέι�εν αλλά-$ει και �ι π�λίτες της μικρής κωμ�-π�λης αρ#ί$�υν να απ�κτ�ύν α-σύλληπτες ικαν�τητες. Oμως, �ι ά-γνωστ�ι π�υ τις παρα#ωρ�ύν, πε-ριμέν�υν την κατάλληλη στιγμήγια να εισπρά��υν τ� αντίτιμ�.

KYKΛOΦOPHΣAN

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 21

Λα�γραικά μελετήματα IIΔημ�σιευμένα και αδημ�σίευτα κείμενα της Aλκης Kυριακίδ�υ–Nέστ�ρ�ς

Tης Eλισά�ετ Kτιά

Aλκη Kυριακίδ�υ-Nέστ�ρ�ς«Λα�γρα�ικά Mελετήματα II»,εκδ�σεις «Π�ρεία», Aθήνα1993, σ.σ. 383.

ΠENTE �ρ�νια μετά τ� θάνατ� της,κυκλ���ρεί τ� �ι�λί� της AλκηςKυριακίδ�υ-Nέστ�ρ�ς «Λα�γρα�ι-κά Mελετήματα II» σε επιμέλειαN�ρας Σκ�υτέρη-Διδασκάλ�υ,Kυρ. Nτελ�π�υλ�υ και Mαρίας Kαί-ρη. Mε δημ�σιευμένα και αδημ�σί-ευτα κείμενα π�υ γρά�ηκαν μετάτα «Λα�γρα�ικά Mελετήματα I»τ�υ 1975, � τ�μ�ς καλύπτει πέντεκυρίως εν�τητες: «Λα�γρα�ία καινε�ελληνική ιδε�λ�γία», «Λα�γρα-�ία: πρ�σεγγίσεις στην παράδ�-ση», «Λα�γρα�ία: η μελέτη τ�υ πα-ραδ�σιακ�ύ π�λιτισμ�ύ», Λα�γρα-�ία και ανθρωπ�λ�γία», «Λα�γρα-�ία και πρ���ρική ιστ�ρία».

Πλην της ιστ�ρίας και τ�υ ρ�λ�υπ�υ τ� έργ� της καθηγήτριας A.Kυριακίδ�υ-Nέστ�ρ�ς έπαι"εστ�υς κ�λπ�υς της ακαδημαϊκήςκ�ιν�τητας, τα κείμενα της λα�-γρά��υ, π�υ �άθηκε τ�σ� πρ�ωραστα 53 της �ρ�νια, συνε�ί$�υν ναδίν�υν απαντήσεις σε �λ�υς �σ�ιθέτ�υν κ�ινά, α�ελή ίσως, ερωτή-ματα πρ�σπαθώντας να συλλά-��υν και να "εδιαλύν�υν τι συμ�αί-νει γύρω μας· ε"ακ�λ�υθ�ύν να δί-ν�υν απαντήσεις με τις στ��αστι-κές διακρίσεις π�υ έ�ει κάνει ησυγγρα�έας για τ� τι είναι δυνα-τ�ν να σημαίνει η π�λυ�ρησιμ�π�ι-ημένη λέ"η λα�ς, για τ� π�ια είναιη σ�έση των ενν�ιών λα�ς και έ-θν�ς, για τ� τι ν�ημα μπ�ρεί ναλαμ�άν�υν σήμερα �ι �ρ�ι λαϊκ�ςπ�λιτισμ�ς και λαϊκή δημι�υργία.

Mε τ�ν �ρ� «λαϊκ�ς π�λιτισμ�ς»,γρά�ει η Kυριακίδ�υ-Nέστ�ρ�ς,ν�είται � π�λιτισμ�ς τ�υ �ωρι�ύ,σε αντίθεση με τ�ν π�λιτισμ� τηςπ�λης � �π�ί�ς �αρακτηρί$εται ως«ανώτερ�ς», «σύγ�ρ�ν�ς» ή «α-στικ�ς» π�λιτισμ�ς. H διάκριση αυ-τή, διευκρινί$ει η συγγρα�έας, έγι-νε ωστ�σ� σε μια επ��ή κατά την�π�ία η ύπαιθρ�ς κρατ�ύσε ακ�ματ�ν παραδ�σιακ� της �αρακτήρα,συνέ�ι$ε με άλλα λ�για τ�ν π�λιτι-σμ� εκείν�, π�υ σύμ�ωνα με την ά-π�ψη τ�υ Στίλπωνα Kυριακίδη, εί�ετην καταγωγή τ�υ στην ύστερη αρ-�αι�τητα. O π�λιτισμ�ς αυτ�ς συ-νε�ίστηκε έπειτα ως λαϊκ�ς π�λιτι-σμ�ς των �υ$αντινών �ρ�νων, γιανα πάρει στην τ�υρκ�κρατία καθ�-λικ�τερ� �αρακτήρα αγκαλιά$�-ντας τη $ωή τ�σ� της π�λης �σ�και τ�υ �ωρι�ύ.

Aυτ�ς � «λαϊκ�ς π�λιτισμ�ς τωννεωτέρων Eλλήνων», �πως τ�ν έ-�ει �ν�μάσει � Στίλπων Kυριακί-δης, π�λιτισμ�ς τ�υ �π�ί�υ η τε-

λευταία ιστ�ρική �άση τ�π�θετεί-ται στην περί�δ� της τ�υρκ�κρα-τίας, υπέστη τις πρώτες μεγάλεςτ�υ ρωγμές αμέσως μετά την ίδρυ-ση τ�υ ελεύθερ�υ ελληνικ�ύ κρά-τ�υς, τ� 1832, �ταν η κεντρική ε-"�υσία α�’ εν�ς επεμ�αίνει στηνπατρ�παράδ�τη δι�ικητική �ργά-νωση των Eλλήνων καταλύ�νταςτην αυτ�ν�μία των κ�ιν�τήτων καιεγκαθιδρύ�ντας ένα σύστημα συ-γκεντρωτικ� και απ�λυταρ�ικ� καια�’ ετέρ�υ παρεμ�αίνει στην παι-δεία π�υ απ� κ�ιν�τική γίνεται δη-μ�σια αν�ίγ�ντας τ� δρ�μ� απ�την κ�ιν�τητα στην πρωτεύ�υσα.

Eως τ�ν B΄ Παγκ�σμι� Π�λεμ�παρ’ �λα αυτά, διευκρινί$ει η A. Kυ-ριακίδ�υ - Nέστ�ρ�ς, �ι λα�γρά��ιμας μπ�ρ�ύν να μιλ�ύν για «λαϊκ�π�λιτισμ�» και να ενν��ύν τ�ν π�-λιτισμ� της υπαίθρ�υ γιατί μέ�ριτ�τε υπάρ�ει, έστω και ε"ασθενη-μέν�, ένα σύστημα $ωής δια��ρε-τικ� τ� �π�ί� διακρίνει τ�υς Eλλη-νες �ωρικ�ύς απ� τ�υς συμπα-τριώτες τ�υς.

H πραγματική τ�μή, ωστ�σ�, η �-π�ία θα αλλά"ει τ� τ�πί� �ριστικά,τ�π�θετείται κατά τη συγγρα�έαμέσα στη δεκαετία τ�υ 1950. Για λ�-γ�υς π�υ ��είλ�νται τ�σ� στις π�-λιτικές συνθήκες της πατρίδας μας

�σ� και στη ραγδαία αλλαγή της τε-�ν��ικ�ν�μικής �άσης τ�υ π�λιτι-σμ�ύ μας, τ�νί$ει η διακεκριμένηλα�γρά��ς, � λαϊκ�ς π�λιτισμ�ς ωςσύστημα $ωής, ως ένας �ί�ς �ικ�-δ�μημέν�ς πάνω σε συγκεκριμένεςιστ�ρικές επιλ�γές –� λαϊκ�ς π�λι-τισμ�ς ως ιστ�ρική πραγματικ�τη-τα– δεν υ�ίσταται πια.

Σήμερα π�υ � λαϊκ�ς π�λιτισμ�ςως παρ�ν δεν υπάρ�ει, εκείν� π�υπρέπει να κάνει η λα�γρα�ία, υπ�-στηρί$ει η Kυριακίδ�υ - Nέστ�ρ�ς–και αυτή είναι η πρωτ�τυπη συμ-��λή της, �πως η ίδια τ�νί$ει στηντελευταία της συνέντευ"η π�υ δη-μ�σιεύεται στ�ν τ�μ� αντί πρ�λ�-γ�υ–, είναι να λά�ει έναν πρ�σανα-τ�λισμ� ιστ�ρικ�, να περιγράψειδηλαδή τη $ωή την επ��ή της τ�υρ-κ�κρατίας, τ�τε π�υ � λαϊκ�ς π�λι-τισμ�ς ήταν στην ακμή τ�υ, την ε-π��ή π�υ δεν υπήρ�ε π�λύ μεγάληδια��ρά ανάμεσα στ� πώς $�ύσαν�ι ανώτερες και �ι κατώτερες τά-"εις, γιατί � λαϊκ�ς π�λιτισμ�ς κά-λυπτε και τ�υς πλ�ύσι�υς και τ�υςλιγ�τερ� πλ�ύσι�υς Eλληνες.

Oμως η λα�γρα�ία, λέει η Nέ-στ�ρ�ς συνε�ί$�ντας τ�ν $ωνταν�διάλ�γ� με συναδέλ��υς αλλά καιμε τ�ν εαυτ� της, είναι επιστήμητ�υ $ώντ�ς, τ�υ παρ�ντ�ς ανθρώ-π�υ. Aν την πρ�σανατ�λίσ�υμεπρ�ς τ� παρελθ�ν μ�ν�, την απ�-κ�πτ�υμε απ� τ� παρ�ν και την κά-ν�υμε ιστ�ρική εθν�γρα�ία ή ιστ�-ρική ανθρωπ�λ�γία.

Tην επιστήμη την εί�α κάνει ι-στ�ρική, διευκρινί$ει, γιατί πίστευα�τι έτσι μπ�ρ�ύμε να καταλά��υμετι γίνεται στη μετα�ατική περί�δ�,να δ�ύμε δηλαδή απ� π�ύ "εκινή-σαμε και πώς �τάσαμε ώς εδώ π�υτ� πράγμα έ�ει διαλυθεί. Για ναμην απ�κ�π�ύμε, ωστ�σ�, απ� τ�παρ�ν, τ� αντικείμεν� της λα�γρα-�ίας πρέπει να �θάσει και να περι-λά�ει και την παραδ�σιακ�τητα,την παραδ�σιακ�τητα μέσα μας,γιατί σίγ�υρα � καθένας μας έ�ειμια συνέ�εια μέσα τ�υ, τη συνέ-�εια μέσα τ�υ, τη συνέ�εια της �ι-κ�γενειακής και της τ�πικής παρά-δ�σης.

Kώστας Nεστ�ρίδης «Πρ�σω-π� τ�υ �αμέν�υ μέλλ�ντ�ς»,εκδ�σεις «Σ. I. Zα�αρ�π�υ-λ�ς», Aθήνα 1994, σ.σ. 141.

O διευθυντής, � δάσκαλ�ς, � υπάλ-ληλ�ς, � σταθμάρ#ης, � παππ�ύς, �μαθητής, � έμπ�ρ�ς –πρ�σωπα π�υπαί$�υν καθ�ριστικ� ρ�λ� στη $ωήμας εμ�ανί$�νται στα διηγήματα τ�υτ�μ�υ, διεκδικώντας με τη στάση καιτη συμπερι��ρά τ�υς, να καθρε�τί-

σ�υν την καθημεριν�τητά μας.

James Herbert «Kριντ», μετ.Πητ Kωνσταντέας, εκδ�σειςBell, Aθήνα 1994, σ.σ. 412.

Aπ� τ�υς κ�ρυ�αί�υς συγγρα�είςέργων τρ�μ�υ, � T$έιμς Xέρμπερτ�έρνει τ�ν ήρωά τ�υ, T$�τ$ε� Kριντ,αντιμέτωπ� με τ�υς Eκπτωτ�υς Aγγέ-λ�υς της Bί�λ�υ π�υ επί αιώνες υπη-ρετ�ύν τ� κακ�.

NEEΣ EKΔOΣEIΣ

Page 22: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

Eυσταθί�υ Mπάτη «H μά�η τωνωκεανών. T� παράλληλ�ν έ-π�ς», εκδ�σεις «T. Πιτσιλ�ς»,Aθήνα 199 σ.σ. 181.

A�ιέρωμα για τα πενήντα #ρ�νια α-π� τη «Mά#η τ�υ Aτλαντικ�ύ», τ� έργ�σκιαγρα�εί την ανθρώπινη πλευρά τωνπεριπετειών των Eλλήνων ναυτικώνστ�ν μεγάλ� π�λεμ�. Oι ιστ�ρίες π�υκαταγρά��νται –σημειώνει στ�ν πρ�-λ�γ� τ�υ � συγγρα�έας– είναι �λες α-ληθινές. Aνα�έρ�νται σε πρ�σωπα π�υυπήρ�αν και σε περιπέτειες ναυτικώνπ�υ παγιδεύτηκαν καταμεσίς τ�υ ωκε-αν�ύ.

Robert van Gulik «T� περιδέραι�της πριγκίπισσας», μετ. Tάκη Kίρ-κη, Eκδ�σεις «θεμέλι�», Aθήνα1993, σ.σ. 221.

H Π�ταμ�ύπ�λη �ρίσκεται π�λύ κ�ντάστ� Aνάκτ�ρ� των Nερών. H ήρεμη πα-ραπ�τάμια π�λη υπ�σ#εται λίγες ημέρεςανάπαυση στ� δικαστή Tι. Mια τυ#αίασυνάντηση ωστ�σ� με έναν μ�να#ικ� τα-�ϊστή και ένα �ρικιαστικ� πτώμα, π�υ α-νασύρεται απ� τ� π�τάμι, κάνει τ�ν δικα-στή να αντιμετωπίσει ένα απ� τα δυσκ�-λ�τερα μυστήρια της καριέρας τ�υ

T$έιμς Σάιμ�ν K�ύνεν «Φρά�υ-λες και αίμα», μετ. K. Γαλαν�-π�υλ�ς, εκδ�σεις «T� κλειδί»,Aθήνα 1993, σ.σ. 188, τιμή 1.600δρ�.

«Aίμα και �ρά�υλες». H μεγαλύτερηε�έγερση ��ιτητών στις Hνωμένες Π�-λιτείες και μια αδιαμ�ισ�ήτητη κινημα-τ�γρα�ική επιτυ#ία. O T$έιμς Σάιμ�νK�ύνεν δεν είναι �ύτε είκ�σι ετών �τανκαταγρά�ει την ιστ�ρική ε�έγερση των��ιτητών στ� πανεπιστήμι� K�λ�ύ-μπια. Bρισκ�μαστε �έ�αια στα 1968 και�ι νεαρ�ί σπ�υδαστές στην π�λη τηςNέας Y�ρκης ε��ργί$�νται με τη δι�ί-κηση τ�υ πανεπιστημί�υ τ�υς για δύ�λ�γ�υς. Πρώτ�ν για την ανάμει�ή τηςστην υπ�θεση τ�υ π�λέμ�υ στ� Bιετνάμκαι δεύτερ�ν δι�τι η δι�ίκηση παίρνειαπ� τ�υς ��ιτητές ένα πάρκ�.

Page 23: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

ΣTHN πρ�ηγ�ύμενη συνάντησή μας, αγαπη-τ�ί μ�υ αναγνώστες, εί�αμε μείνει στην πρ�έλευσητ�υ �ν�ματ�ς τ�υ �ύ��υ, τ� �π�ί� ως μ�ναδικ� απ�-σταγμα κυριαρ�εί στ� γευστικ� μας �δ�ιπ�ρικ�, απ�την Kωνσταντιν�ύπ�λη μέ�ρι τη Θεσσαλ�νίκη.

H �ν�μασία λ�ιπ�ν τ�υ Oύ��υ, πρ�ήλθε απ� τηνπαρα�θ�ρά τ�υ τελωνιακ�ύ �ρ�υ «Γι�ύ��» π�υ ση-μαίνει «πρ�ς �ρήσιν» και πιστεύεται �τι έ�ει πρ�έλθεικι’ αυτ� απ� την ιταλική ε�ημερίδα OUSOMASSALIA π�υ σημαίνει: «...για �ρήση στη Mασσα-λία», �π�υ κατευθύν�ντ� �ι πρώτες ��ρτώσεις.

Mε την μικρασιατική καταστρ��ή �ι ρακιτ�ήδες έρ-��νται στην Eλλάδα, �π�υ κυρίως στ� �ώρ� της Mα-κεδ�νίας, η π�τ�π�ΐα ε#ελίσσεται ραγδαία. H άμιλλαμετα#ύ τ�υ πρ�σ�υγικ�ύ στ�ι�εί�υ, των ελα�ίστωνντ�πιων π�τ�π�ιών, και τ�υ α#ι�λ�γ�υ ε$ραϊκ�ύ π�-τ�π�ιητικ�ύ κ�σμ�υ, δημι�υργ�ύν μια μ�ναδική άν-θηση της παραγωγής και κατανάλωσης τ�υ �ύ��υ.

Στη συνέ�εια περνάμε στην περί�δ� της μεγάληςπαραγωγής και τ�υ σκληρ�ύ ανταγωνισμ�ύ. Eγκατα-λεί�θηκαν άμ$υκες και μέθ�δ�ι απ�στα#ης, απλ�υ-στεύ�ντας τα πάντα, υπ�$αθμί��ντας την π�ι�τητατ�υ πρ�ϊ�ντ�ς και τ�ν τίτλ� τ�υ π�τ�π�ι�ύ.

Σήμερα ��ύμε μια πραγματικ�τητα π�υ δημι�υργείμεγάλη αισι�δ�#ία. &αναγυρίσαμε στην παλιά καλή ε-π��ή, �π�υ � άμ$υκας και �ι απερι�ριστες δυνατ�τη-τες της �ώρας μας, μα�ί π�λλές γνώσεις, εμπειρίες, τέ-�νη και μεράκι, έ��υν επιστρατευθεί.

Mεγάλα �ν�ματα πρ�σ�έρ�υν #ε�ωριστές απ�λαύ-σεις στ�υς καταναλωτές ��ι μ�ν� της Eλλάδας αλλάκαι στα πέρατα της Y�ηλί�υ. Aυτ�ί �ι άνθρωπ�ι με-γάλωσαν, έ�ησαν και γιγάντωσαν μέσα στ�υς δρ�-μ�υς της �μ�ρ�ης Θεσσαλ�νίκηςς.

T� εργαλεί� �μως της �ωής, � άμ$υκας, ήταν δύ-σκ�λ� να κατασκευαστεί. T� 1932 �ι �αλκ�υργ�ί τηςΠαναγίας των Xαλκαίων στη Θεσσαλ�νίκη, έδωσαντη λύση. O �αλκ�ς είναι τ� μ�ναδικ� και απαραίτητ�υλικ� κατασκευής στην απ�στα#η τ�υ �ύ��υ, π�υ$�ηθά την �μ�ι�μ�ρ�η θέρμανση τ�υ �ιν�πνεύματ�ςμε τ�ν γλυκάνισ�, και απ�τελεί καθ�ριστικ� παράγ�-ντα ώστε η θερμ�κρασία να δια�έεται σε �λα τα τ�ι-�ώματα. Γι’ αυτ� τ� λ�γ� και � τρ�π� �τισίματ�ς α-παιτεί υπ�μ�νή, και μεγάλη τε�νική.

O κλασικ�ς παραδ�σιακ�ςς άμ$υκας για απ�στα-#η, απ�τελείται απ� τρία τμήματα. T�ν κύρι� κ�ρμ�(δ��εί� μέσα στ� �π�ί� τ�π�θετείται καθαρ� �ιν�-πνευμα και γλυκάνισ�ς για απ�στα#η), και τ� δ�#άρι(� διάδρ�μ�ς απ� τ�ν �π�ί� θα περάσ�υν �ι ατμ�ί) τ��π�ί� �δηγεί στ�ν ψύκτη (ε#ωτερικ�ς σωλήνας ίσηςδιαμέτρ�υ με τ� δ�#άρι π�υ περιέ�ει κρύ� νερ� και ε-σωτερικ�ς σωλήνας π�υ περιέ�ει τ�ν ατμ� � �π�ί�ς υ-γρ�π�ι�ύμεν� μετατρέπεται σε απ�σταγμα).

E��υμε λ�ιπ�ν ένα πλήρες απ�στακτήρι� για τηνπαραγωγή �ύ��υ, π�υ συναντ�ύμε σε π�λλά �ωριάτης �ώρας μας.

Σήμερα στην �ώρα μας λειτ�υργ�ύν αρκετά απ�-στακτήρια σε ερασιτε�νική $άση, αλλά και επίσημεςπ�τ�π�ιίες π�υ παράγ�υν γνωστά και εμ�ιαλωμένα�ινικά απ�στάγματα, �πως �ύ�� και τσίπ�υρ�.

H γεύση τ�υ κάθε πρ�ϊ�ντ�ς, καθώς και τα μυστικάτης παραγωγής, δια�έρ�υν αρκετά μετα#ύ τ�υς, γε-γ�ν�ς π�υ δίνει την δυνατ�τητα στ�ν σύγ�ρ�ν� κατα-ναλωτή να δ�κιμάσει ένα πλήθ�ς ελληνικών π�τών, �-πως τ� τσίπ�υρ� της Mακεδ�νίας, τ� Oύ�� τ�υ Tυρ-νά$�υ, της Kα$άλας, της Xί�υ, της Mυτιλήνης, τηντσικ�υδιά της Kρήτης, αλλά και τ�σα π�λλά ακ�μη,μέ�ρι και τ� απ�σταγμα των μ�να�ών τ�υ Aγί�υOρ�υς.

ΓEYΣEIΣOINOΣ O AΓAΠHTOΣ

Oύ�� τ� Eλληνικ�νT�υ Δημήτρη Xατ�ηνικ�λά�υ

T�υ Hλία Δελλ�γλ�υ

22 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

Σπαράγγια με Chévres

O ΛAZAPOΣ MAΛTEZOΣ Mακε-δνας απ την K��άνη εκ πα-τρς, κληρ�νμησε τα κτήματάτ�υ απ παππ�ύδες τ�υ κλά-δ�υ της μητέρας τ�υ, Eυ��είς.Kαι αγαπ�ύσε τα τυριά σ�θαύμα�ε απ παιδάκι τ� μ�ντέ-λ� τ�υ μεγαλ�κτηματία παπ-π�ύ. Mελετώντας την πρ��λη-ματική ελληνική κτην�τρ��ίακατέλη�ε πως για να απ��είκερδ��ρ� τ� επάγγελμα"ρεια�ταν αλλαγή τ�υ είδ�υςτων �ώων και της ν��τρ�πίας("ι των �ώων ενν�είται). Mεσα�ή επίγνωση τ�υ ρίσκ�υ καιτης τρα"ύτητ�ς τ�υ αγρ�τικ�ύ�ί�υ πρ�έκρινε να μην �ε"ωρί-�ει τις καθημερινές απ τησ"λη, να ταΐ�ει τα �ωντανάτ�υ στις 5 τ� πρωί πρ�τ�ύ πιείκα�έ, πριν πλυθεί «γιατί τ� κ�-πάδι πρέπει να �άει με τη δρ�-σιά πριν �γει � ήλι�ς», την απα-ντ�"ή μιας καταστρ��ικής αρ-ρώστιας π�υ ενί�τε σε υπ�"ρε-ώνει να σκ�τώσεις π�λλές κα-τσίκες πρ�κειμέν�υ να μην μ�-λυνθ�ύν λες, τ�ν α�ανισμ �-λ�σ"ερώς της παραγωγής λ-γω μιας απρ�λεπτης αναπ�-διάς.

«Mέσα στ� κτήμα ��είλειςνα γνωρί�εις τα πάντα, να πιά-νει τ� "έρι σ�υ. Δεν έ"εις τηνπ�λυτέλεια της ανα��λής».Στ� ειλικρινές πρσωπ� τ�υσυν�μιλητή μ�υ δια�ά�ω τα ί-"νη π�υ κατέγραψε η αγωνία, ησωματική κπωση, η μ�να"ική

πρ�σπάθεια. Kαι την γλυκύτα-τη ανθρωπιά π�υ "αράσσει η ε-πα�ή με τη �ύση. Nιώθει ικα-ν�π�ίηση απ τα ώς σήμερα ε-πιτευ"θέντα; O Mαλτέ��ς "α-μ�γελά. T� �ρι. Hρθε η στιγμήνα διδά�ει στ�υς μεσά��ντεςκαι στ�ν έμπ�ρ�, δηλαδή στ�νμπακάλη, πώς πρέπει να αντι-μετωπί�ει ένα �ρέσκ� τυρί.Πρ��λήματα διάθεσης, συ-σκευασίας. Nα πρ�τείνει στ�νκαταναλωτή έναν άλλ� τρπ�για να τρώει τυρί. «Στην Eλλά-δα η �έτα συν�δεύει τ� �αγη-τ. T� δικά μ�υ τυριά είναι επι-δρπια. Eπ�νται τ�υ κυρίως ε-δέσματ�ς. T� chévres πως καιτα λ�ιπά λευκά μαλακά τυριάκ��νται με μα"αίρι π�υ έ"ειλεπτή λάμα. Tα μεν στρ�γγυλάσε ρ�δέλες, η πυραμίδα κατάτη ��ρά της μεγάλης διάστα-σης, τα δε ατ�μικά κρ�τέν, εί-ναι μπ�υκιά (και συ"ώρι�) καιδιατηρ�ύνται ικαν�π�ιητικάστην υγρή ψύ�η τ�υ �ικιακ�ύψυγεί�υ επί λίγες ημέρες, ται-ριά��υν με λευκά, παλαιωμένακρασιά (Kαλλίστη, Chablis,Sancerre). Διαιτητική κατα-κλείς: περιέ"�υν 45% λιπαράεπί �ηρ�ύ (η �έτα 56%).

Tα πρ�ϊντα της �άρμαςMαλτέ��υ θα �ρείτε μετα�ύάλλων σημείων πώλησης: τη�έτα στα σ�ύπερ μάρκετMAKPO, τ� Chévres στηνAγρ�τική Γωνιά, στ� Select,στ� Maison de Fromage, �ρέ-

σκα αυγά στ� Maison deFromage. Πληρ���ρίες στα τη-λέ�ωνα: 00224-51.179,72.33.307.

Yλικά για 6 μερίδες:250 γρ. σ��λιάτα, 400 γρ.

σπαράγγια, 30 + 30 γρ. ��ύτυ-ρ�, 25 γρ. αλεύρι, 0,30 cl γάλα,120 γρ. chévres, μ�σ"�κάρυδ�,αλάτι, �ρεσκ�τριμμέν� πιπέρι.

Eκτέλεση:K��υμε 3 εκ. απ την �υρά

κάθε σπαραγγι�ύ, τα παστρεύ-�υμε και τα δέν�υμε με σπάγ-γ� σε δύ� δεμάτια. Bρά��υμετα σπαράγγια σε 1 1/2 λίτρ� α-λατισμέν� νερ επί 12΄ - 15΄στραγγί��υμε καλά. Zεσταί-ν�υμε 30 γρ. ��ύτυρ� και ρ�δί-��υμε τα σπαράγγια σε "αμηλή�ωτιά επί 5΄. T�π�θετ�ύμε τηνσ��λιάτα σε ταψάκι, �τιά"ν�υ-με τρυπίτσες με �δ�ντ�γλυ�ί-δα, �ά��υμε μερικά �ασλιακαι ψήν�υμε στ�υς 180 επί 7΄ -8΄. Zεσταίν�υμε σε "αμηλή �ω-τιά τ� υπλ�ιπ� ��ύτυρ�, δια-λύ�υμε τ� αλεύρι αναμιγνύ�υ-με επί 4΄ - 5΄. M�υσκεύ�υμε μετ� γάλα και ανακατεύ�ντας πά-ντα πρ�σθέτ�υμε αλάτι, πιπέρικαι μ�σ"�κάρυδ�. Πρ�σθέτ�υ-με τα σπαράγγια και αναμιγνύ-�υμε. Aδειά��υμε την μπεσα-μέλα πάνω στην σ��λιάτα καισκεπά��υμε τ� τυρί κ�μμέν�σε ρ�δέλες. Ψήν�υμε επί 20΄στ�υς 180.

Tης Mαρίας Xαραμή

Ω δύσμ�ιρ�ι π�λιτικ�ί συντάκτες! Mια ά�αρη�ωή α��ύ υπ��ρεωτικώς δια�ειρί��νται την ε-πί�αση, ένα �λισθηρ� –και π�σ� άν�στ�– �αίνε-σθαι. Xείρ�ν δε τ� νταρα�έρι με τ�υς π�λιτι-κ�ύς μας. Πληκτικ�ύς, αλα��νες, κ�ντ�θωρ�υς,πτω��νάρκισσ�υς π�υ αλλ�ίμ�ν� σπανίως κανείναι π�λιτικά �ώα. Aντιθέτως ημείς �ι θεράπ�-ντες τ�υ �υρανίσκ�υ, πτω��ί πλην εύ�αρεις σεκλίμα Eπικ�ύρειας αλλεγκρίας συναγελα��μα-στε την πι� εύ�υμη ίνα τ�υ παραγωγικ�ύ ιστ�ύ:τ�υς ανθρώπ�υς τ�υ τραπε�ι�ύ και τ�υ π�τ�ύ.Π�υ ως εκ τ�υ αντικειμέν�υ τ�υς είναι μια �αράτύπ�ι: δημι�υργικ�ί, αληθιν�ί, γλετ�έδες,.

Mια μικρή σειρά πρ�σωπ�γρα�ιών πρ�κειταινα σας παρ�υσιάσ�υμε #εκινώντας ανάπ�δα.Bρήκαμε δηλαδή κατ’ αρ�ήν �ρισμένα α#ι�πα-ρατήρητα πρ�ϊ�ντα της αγ�ράς και εντυπωσια-

σμέν�ι ανα�ητήσαμε τ�υς παραγωγ�ύς των.Δυναμικά εγκαίνια με τ�ν σεμν� Λά�αρ� Mαλ-

τέ��, κτην�τρ���, T�ν μπαμπά τ�υ ελληνικ�ύτυρι�ύ chévres. H Aγρ�τική Tράπε�α και �ι αρ-μ�διες υπηρεσίες τ�υ υπ. Γεωργίας, μας δια�ε-�αιών�υν �τι πρ�κειται για �άρμα-υπ�δειγμα.500 αίγες ράτσας Aλπίν και Zάανεν γαλλικήςπρ�έλευσης, ελεύθερης ��σκής κ�τες, κ�υνέ-λια, πάπιες, � ελαιώνας, τ� αμπέλι, λεμ�ν�-π�ρ-τ�καλιές συναπ�τελ�ύν μιαν αρμ�νική Eδέμ. 30τ�νν�υς αν�θευτης �έτας (σκληρή και μαλακή),μαν�ύρι και τα λ�ιπά υπ�παράγωγα τυρ�γάλα-κτ�ς, κρασί, τσίπ�υρ�, λάδι, έ#��α αυγά, �ρ�ύ-τα μα πρωτίστως πρ�ϊ�ν - αι�μής η εγ�ώρια εκ-δ��ή τ�υ περί�ημ�υ chévres απ�δίδει τ� κτήμα.H επίσκεψη στ� �π�ί� με μάγεψε. Kι αν κάπ�τε�ρεθείτε στα Στύρα της Eυ��ίας ανεπι�υλά-κτως θα σας συνιστ�ύσα να κάμετε κατακεί τ�νπερίπατ� σας.

Page 24: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

AA££HHNNAA™™

A' ΠPOBOΛHΣAABOPA* (T. Iππ�κράτ�υς, 6423271 AirCondition3 �ρώματα η μπλε ταινία (περιπ. K) Ωρες 7-9-11 μ.μ.ABANA AΣΣOΣ-ONTEON* (Λ. Kη�ισίας 234.6715905)T� π�τάμι κυλά ανάμεσά μας (περιπ. K-13)Ωρες 8.35-11 μ.μ.AEΛΛΩ* (Πατησίων, 8214675) Made in America (περιπ.) Ωρες 6.20-8.40-11μ.μ. AΘHNA (A�ύδ�υ 93, Aνω Iλίσια, τηλ.77.92.568)O τελευταί�ς των M�ϊκανών (περιπ.) Ωρες6.20-8.20-10.30 μ.μ.AΘHNA* (Στάση Kε�αλληνίας, τηλ.8233149)Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περιπ. K-13) Ωρες6-8.30-11 μ.μ.AΘHNAION* (T. Aμπελ�κήπων, 7782122)Air ConditionΣ�έση �ωής (περιπ.) Ωρες 6.30-8.45-11 μ.μ. AΛE�ANΔPA* (Kαλλιθέα. Tηλ. 9560306)3 �ρώματα η λευκή ταινία Ωρες 9-11 μ.μ.Aπ�γευμα ώρα 7 μ.μ. Oι Aριστ�γάτες μετα-γλωττ. (κιν�ύμενα σ"έδια K)AΛE�ANΔPA* (Πατησίων - O.T.E., Tηλ.8219298)H λέσ�η της �αράς και της τύ�ης (περιπ. K)Ωρες 8.20-11 μ.μ. Aπ�γευμα ώρα 6.30 μ.μ.Oι Aριστ�γάτες μεταγλ. (κιν. σ"έδ. K) AΛOH* (Πατησίων 300 - Iακω�άτων 25,2237660)T’ απ�μεινάρια μιας μέρας Ωρες 6-8.20-10.50 μ.μ.AΛΦABIΛ–BAR CINEMA* (T. Mαυρ�μ., τηλ.6460521)Colden Balls (περιπ.. A) Ωρες 7-9-11 μ.μ.AMΠEΣE* (Oδ. B�υλιαγμένης τηλ. 9011063)O μικρ�ς B�ύδας (K) Ωρες 7.40-10.15 μ.μ.ANΔOPA* (Eρυθρ�ς Σταυρ�ς, τηλ.6919815) Γαμήλι� πάρτι (A) Ωρες 7-9-11 μ.μ.ANEΣIΣ* (Tέρμα Aμπελ�κήπων τηλ.7782316 - 7785449)H λέσ�η της �αράς και της τύ�ης (περιπ. K)Ωρες 8.20-11 μ.μ. Aπ�γευμα ώρα 6.30 μ.μ.Oι Aριστ�γάτες μεταγλωττισμέν� (κιν�ύμε-να σ"έδια K) ANNA NTOP* (Γλυ�άδα τηλ. 8946617)Made in America (περιπ.) 6.20-8.40-11 μ.μ.AΠOΛΛΩN* (Oδ�ς Σταδί�υ, τηλ. 3236811)Sister Act 2 (κωμ. K) Ωρες 6-8.10-10.20 μ.μ.AΣTEPIA AΣΣOΣ - ONTEON* (Kη�ισίας 334,6208521)Made in America (περιπ.) Ωρες 8.25-10.45 AΣTOP* (Σταδί�υ τηλ. 3231297)Σ�έση �ωής (περιπ.) 5.35-8-10.25 μ.μ.AΣTPON* (Tέρμα Aμπελ�κήπων τηλ.6922614)Aυτ�πτης μάρτυς (ελλην.) 6.40-8.50-11 μ.μ.AΣTY* (Oδ�ς K�ραή τηλ. 3221925)Aνθρωπ�ς δαγκώνει σκύλ� (περιπ. A)Ωρες 6.30-8.30-10.30 μ.μ. ATΛANTIΣ* (Λ. B�υλ/νης τηλ. 9711511) Sister Act 2 (κωμ. K) Ωρες 6-8.10-10.20 μ.μ.ATTAΛOΣ* (Nέα Σμύρνη τηλ. 9331280) Σ�έση �ωής (περιπ.) 6.30-8.45-11 μ.μ.ATTIKA* (Πλατεία Aμερικής, τηλ. 8674252 -8674078) T� π�τάμι κυλά ανάμεσά μας (περιπ. K)Ωρες 8.35-11 μ.μATTIKON* (Oδ�ς Σταδί�υ, τηλ. 3228821) O εραστής της κ�μμώτριας Ωρες 6.30-8.30-10.30 μ.μ.AΦAIA* (Kαλλιθέα, τηλ. 9595534) Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περιπ. K-13) Ωρες6-8.30-11 μ.μ.AXIΛΛEYΣ* (Πατησίων 177, τηλ. 8656355) Sister Act 2 (κωμ. K) Ωρες 6.40-8.50-11 μ.μ.ΓAΛA�IAΣ* (Aρ"ή Λεω�. Mεσ�γείων, τηλ.7773319)Sister Act 2 (κωμ. K) Ωρες 6.40-8.50-11 μ.μ.ΔANAOΣ* (Λεω��ρ�ς Kη�ισίας - Παν�ρ-μ�υ, 6922655) Διαθέτει και parkingH λίστα τ�υ Σίντλερ (A) Ωρες 6.30-10.10 μ.μ.

ΔIANA* (Hλ. Σταθμ. Mαρ�ύσι, τηλ. 8028587) P�μπέν των δασών �ι ήρωες με τα κ�λάν(κωμωδ. K) Ωρες 6.20-8.20-10.20 μ.μ.EΛΛH* (Oδ�ς Aκαδημίας, τηλ. 3632789) 3 �ρώματα η λευκή ταινία Ωρες 6.20-8.20-10.20 μ.μ.EMΠAΣΣY - HEINEKEN* (Π. Iωακείμ 5 K�-λωνάκι, 7220903) Belle Epoque Ωρες 6.10-8.20-10.40 μ.μ.ETOYAΛ* (Πλατεία Δα�άκη Kαλλιθέα τηλ.9510042) Iνδ�κίνα (περιπ. K) Ωρες 7.30-10.30 μ.μ.ZINA* (Λ. Aλε%άνδρας στ. Σ�νια 6422714) Made in America (περιπ.) 6.30-8.45-11 μ.μ.ΘHΣEION (Aπ�στ�λ�υ Παύλ�υ 7 τηλ.3470980 - 3420864)P�μπέν των δασών (περιπ. K) Ωρες 8.45-11 IΛION (Tρ�ίας Πατησίων στ. Aγγελ�π�ύλ�υ,τηλ. 8810602) Φιλαδέλ"εια (κ�ινων. K) 6-8.30-11 μ.μ.INTEAΛ* (Oδ. Πανεπιστημί�υ, τηλ. 3626720)Aυτ�πτης μάρτυς (ελληνικ�) Ωρες 6-8.15-11μ.μ. KAΛYΨΩ* (Δημ. Σταδί�υ, Kαλλιθέα9510950, 9510909)Golden Balls (περιπ. A) Ωρες 7-9-11 μ.μ.KIN/ΦIKH ΛEΣXH THΣ ETAIPEIAΣEΛΛHNΩN ΣKHNOΘETΩN (T�σίτσα 11 -E%άρ"εια, τηλ. 8223205) Πρ���λές μ�ν� Δευτέρα Ωρες 8-10 μ.μ.Mια τ�σ� μακρινή απ�υσία - O Aνθρωπ�ςτ�υ Bερ�λίν�υKINHMATOΘEATPO PE� (Πανεπιστημί�υ48, 3625842) Kαθημερινώς 6.30-8.30 μ.μ. Σιδερένια θέ-ληση (K) KOPONET* (Oδ�ς Φρύνης Παγκράτι τηλ.7521521)Tα δελ"ινάκια τ�υ Aμ#ρακικ�ύ (ελλην. K)Ωρες 8-10.10 μ.μ.MAPΓAPITA* (Πλατεία Δα�άκη Kαλλιθέα,τηλ. 9568370)Mαθήματα πιάν�υ (K) Ωρες 6.40-8.50-11 MAPOYΣI AΣΣOΣ-ONTEON 1* (Λ. Kη�ισίας215 Mαρ�ύσι. 6208939)Σ�έση �ωής (περιπ.) 8-10.25 μ.μ.MAPOYΣI AΣΣOΣ - ONTEON 2* (Λ. Kη�ισίας215 τηλ. 6208939)T� π�τάμι κυλά ανάμεσά μας (περιπ. K)Ωρες 7.45-10.10 μ.μ.METAΛION* (Παγκράτι, 7511515) Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περιπ. K-13) Ωρες5.10-7.45-10.20 μ.μ.METPOΠOΛITAN* (B�υλ/νης Πλ. Kαλ�γή-ρων . 9706010)

Golden balls (περιπ. A) Ωρες 6.20-8.20-10.20μ.μ. MΠPONTΓOYAIH* (Πατησίων - Aγ. Mελετί-�υ, τηλ. 8620232)Sister Act 2 (κωμωδ. K) Ωρες 6.40-8.50-11 NANA* (B�υλ/νης, τηλ. 9711285) Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περιπ. K-13) Ωρες5-7.35-10 μ.μ.NIPBANA* (Λεω�. Aλε%άνδρας, τηλ.6469398) Aγε"ύρωτες σ�έσεις (περιπ.) Ωρες 6.30-8.45-11 μ.μ.OΠEPA AΣΣOΣ - ONTEON* (Oδ. Aκαδημίας57 3622683)T� π�τάμι κυλά αναμεσά μας (περιπ. K)Ωρες 8-10.25 μ.μ.OPΦEYΣ* (Aρτ/ν�ς 57 - Aγ. IωάννηςB�υλ/νης, 9019724)Π�λύ κακ� για τ� τίπ�τα (κωμωδ. K) Ωρες 6-8.15-10.30 μ.μ.OΣKAP* (A"αρνών 330 - K. Πατήσια.2281563)O μικρ�ς B�ύδας (κωμωδ. K) Ωρες 7.40-10.20 μ.μ.ΠAΛAΣ* (Παγκράτι, 7515434)T’ απ�μεινάρια μιας μέρας Ωρες 7.50-10.30μ.μ.ΠΛAZA* (Λ. Kη�ισίας Φλ�κα, τηλ. 6921667 -6917722)3 �ρώματα η λευκή ταινία 7-9-11 μ.μ.ΠTI ΠAΛAI* (Bασ. Γεωργί�υ B' Pι*άρη, τηλ.7291800)3 �ρώματα η λευκή ταινία Ωρες 8.20-10.20μ.μ. Aπ�γευμα ώρα 6.30 μ.μ. Oι Aριστ�γάτεςμεταγλωττισμέν� (κιν. σ"έδ. K)PAΔIO ΣITY AΣΣOΣ - ONTEON* (ΠατησίωνΣτάση Λυσσιατρεί�, τηλ. 8674832)Σ�έση �ωής (περιπ.) Ωρες 8.30-11 μ.μ.ΣINE ΠAPI (Πλάκα τηλ. 3222071 - 3248057)O σωματ�"ύλακας (περιπ.) Ωρες 8.45-11 ΣOΦIA (Aργυρ�ύπ�λη τηλ. 9927447) O μικρ�ς B�ύδας (K) Ωρες 7.30-10.10 μ.μ.ΣTOYNTIO* (Πλ. Aμερικής, τηλ. 8619017) 3 �ρώματα η λευκή ταινία 7-9-11 μ.μ.TITANIA* (Πανεπ. - Θεμιστ. 3611147)Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περ. K-13) Ωρες5.10-7.45-10.20 μ.μ.TPIANON (Πατησίων-K�δριγκτών�ς, τηλ.8215469)H λίστα τ�υ Σίντλερ (A) Ωρες 6.30-10.10 μ.μ.TPOΠIKAΛ AΣΣOΣ-ONTEON* (Kαλλιθέα,9594422) T� π�τάμι κυλά ανάμεσά μας (περιπ. K)Ωρες 8.35-11 μ.μ.ΦIΛIΠ* (Πλ. Aμερικής - Θάσ�υ 11, 8612476)Πέπι Λ�ύσι Mπ�μ και τ’ άλλα κ�ρίτσια Ωρες7-9-11 μ.μ.

HMIKENTPIKOI

AΛEKA (Zωγρά��υ, τηλ. 7773608)Nτένις � τρ�μερ�ς (K) ANTAMΣ* ( Περι�"ή Aιγάλεω, τηλέ�ων�5989226)

Getaway (K-13)NTAΛIA (Aιγάλεω, τηλ. 5981432)Σιδερένια θέληση (K) Ωρες 6-8-10 μ.μ.ΣΠOPTIΓK (N. Σμύρνη, τηλ. 9333820)Sister Act 2 (κωμωδ. K) Ωρες 6.10-8.20-10.30 μ.μ.TPIA AΣTEPIA (N. Hράκλει�, τηλ. 2826873)Sister Act 2 (κωμωδ. K) Ωρες 6.10-8.10-10.20 μ.μ.ΦOIBOΣ (Περιστέρι, τηλ. 5711105)Sister Act 2 (κωμωδ. K) Ωρες 6.10-8.20-10.30 μ.μ

ΣYNOIKIAKOI

ANNA NTOP (πλ. Γλυ�άδας, τηλ. 89.46.617)Made in America (περιπ.) Ωρες 6.20-8.40-11μ.μ.

ΠPOAΣTIΩN

ΔIANA* (Mαρ�ύσι, τηλ. 8028587) P�μπέν των δασών �ι ήρωες με τα κ�λάν(κωμωδ. K) Ωρες 6.20-8.20-10.20 μ.μ.KATEPINA (Xαϊδάρι ) M�ν�ς στ� σπίτι 2 (κωμωδ. K) Ωρες 8.45-11 ΠAΛΛAΣ (Eλευσίνα, τηλ. 5546990) T� σπίτι των πνευμάτων (περιπ. K-13)ΠOΛITIΣTIKO KENTPO NEΩN ΛIOΣIΩN (Aγ.Φαν�υρί�υ 99, τηλ. 2637395)Kάθε Παρασκευή - Kυριακή. Ωρες 6.30-8.30μ.μ. Nέα γυναίκα μ�νη ψά�νει - Kυριακήπρωί Δύ� Tρινιτά τρελ�ί για σαματάΣOΦIA (Aργυρ�ύπ�λη, τηλ. 9927447) O μικρ�ς B�ύδας (κωμωδ. K) Ωρες 7.30-10.10 μ.μ.

¶¶EEIIPPAAIIAA

A' ΠPOBOΛHΣ

AΠOΛΛΩN* (Πασ/μάνι, τηλ. 4297502)O "υγάς (περιπ. K) Ωρες 7.45-10.30 μ.μ.ATTIKON ΔHMOTIKOΣ KINHMATOΓPA-ΦOΣ* (Πλ. Aγ. Kωνσταντίν�υ - Hρώων Π�-λυτ., 4175897)Sister Act 2 (κωμ. K) Ωρες 6-8.10-10.20 μ.μ.ΔHMOTIKOΣ KINHMATOΓPAΦOΣ KAΛ-IΦOPNIA (Aρτεμησί�υ - Παλαμηδί�υ Aγ. Σ�-�ία, τηλ. 4619521) Kάθε Παρασκευή–Kυριακή. Ωρα 8 μ.μ. Iνδ�κί-ναZEA (Πασαλιμάνι τηλ. 4521388) Eις τ� �ν�μα τ�υ πατρ�ς (περιπ. K-13) Ωρες5-7.50-10.10 μ.μ.ΣINE AKPOΠOΛ (Tα%ιαρ"ών 44-K�ρυδαλ-λ�ς, 4952232)Eλευθερώστε τ�ν Γ�υίλι (K) Ωρες 5.15-7.45-10.05 μ.μ.ΣINEAK ΔHMOTIKOΣ KINHMATOΓPAΦOΣ* -(Πλατεία Δημαρ"εί�υ τηλ. 4115354) Aυτ�πτης μάρτυς (ελλην.) Ωρες 6.20-8.20-10.20 μ.μ.ΦΩΣ (B΄ Mεραρ"ίας τηλ. 4520982)Eναρ%η απ� πρωίας δύ� έργα. O "υγάς - σε*

ΘEAMATA

KINHMATOΓPAΦOIEπειδή �ι ώρες πρ���λών μπ�ρεί να δια��ρ�π�ιηθ�ύν κατά μερικά λεπτά, πρ�τιμήστε

πρώτα να τηλε�ωνείτε.Oι κινηματ�γρά��ι π�υ έ'�υν * διαθέτ�υν Nτ)λμπι Στέρε�.

KYPIAKH 15 MAΪOY 1994 - H KAΘHMEPINH 23

ΘEATPAAKAΔHMOΣ (Iππ�κράτ�υς 17, τηλ. 36.25.119, 36.03.835). Δ. Ψαθά «Eνας �λάκας και

μισ�ς». Δ. Πιατάς, Eλ. Φιλίνη.AΛKYONIΣ (I�υλιαν�ύ 42-46, τηλ. 88.15.402). Παιδική Σκηνή Γιώργ�υ Mεσσάλα. «Eνας

Kλ��υν γελάει και κλαίει». (Kυρ. 11.30 π.μ. - 3.30 μ.μ.).AMOPE (Πριγκηπ�ννήσων 10, τηλ. 64.42.869, 64.68.009). Eταιρεία Θεάτρ�υ Mνήμη.

Φρανκ Bέντεκιντ «Θάνατ�ς και Διά��λ�ς». Γ. Παπαδ�π�υλ�ς, Xρ. Aλε%ανιάν.ANOIXTO ΘEATPO (Kάλ��υ 70, Γκύ*η, τηλ. 64.45.749). «Oνειρ� Kαλ�καιρινής Nύ-

"τας». Mηνάς Xατ*ησά��ας, Zα"αρίας P�"ας (έως και 15/5).BEAKH (Στ�υρνάρη 32, τηλ. 52.23.522). ΔHΠEΘE Λάρισας. Bάσας Σ�λωμ�ύ-=ανθάκη

«O Γάμ�ς». Aννα Bαγενά (έως 15/5).BPETANIA (Πανεπιστημί�υ 7, τηλ. 32.21.579). I. Zαμιάκ «O κύρι�ς Aμιλκάρ». Nικήτας

Tσακίρ�γλ�υ, Xρυσ�ύλα Δια�άτη.BPOYTOΣ (B�υλγαρ�κτ�ν�υ 67, Λ���ς Στρέ�η, τηλ. 93.29.073, 95.82.873). Θεατρική

Oμάδα OMMA. «Kατακλυσμ�ς». Aντ. Διαμαντής, A. Mα"αιρ�π�ύλ�υ (έως 31/5). ΔHMOTIKO ΘEATPO ΠEIPAIA (Aγ. Kωνσταντίν�υ και Hρώων Π�λυτε"νεί�υ, Πειραιάς,

τηλ. 41.78.351, 41.20.333). Θέατρ� Tέ"νης. Γρηγ�ρί�υ =εν�π�υλ�υ «O Πειρασμ�ς»(έως 15/5).

EΘNIKO ΘEATPO (Aγ. Kωνσταντίν�υ 22, τηλ. 52.33.322, 52..23.242). KENTPIKHΣKHNH Kρατικ� Θέατρ� B�ρεί�υ Eλλάδ�ς. Eντ�υαρντ Aλμπη «Π�ι�ς ���άται τηBιρτ*ίνια Γ�υλ�». Zωή Λάσκαρη (έως 15/5).

EMΠPOΣ (Pήγα Παλαμήδη 1, Ψυρρή, τηλ. 32.38.990). Θεατρική Eταιρεία «Oψεις». P. Λ.Γκ�λντμπεργκ «Γράμματα στ� σπίτι μ�υ». Aλ. Διαμαντ�π�ύλ�υ, Γ. Nικ�λ�π�ύλ�υ.

EPΓOΣTAΣIO (Λεω�. B�υλιαγμένης 268, τηλ. 97.31.993). Παραστάσεις Σύγ"ρ�ν�υ X�-ρ�ύ. Oμάδα Πέρσας Σταματ�π�ύλ�υ (12-18/5).

KEPATΣINIOY (Δημ. Π�λιτιστικ� Kέντρ�, Eμμ. Mπενάκη 70, Aμ�ιάλη 43.22.263). Γιώρ-γ�υ Σε�αστίκ�γλ�υ «Aγγέλα». Σκηνή Θεατρικ�ύ Eργαστηρί�υ Δήμ�υ Kερατσινί�υ(έως 15/5).

KTIPIO KAΛΛITEXNΩN (3ης Σεπτεμ�ρί�υ 42, τηλ. 36.32.411, 36.42.209). M�λιέρ�υ «OMισάνθρωπ�ς». N. Για"αλής, Π. Mπ�υ*�ύρη, Γ. Συμεωνίδης.

MEΓAPO MOYΣIKHΣ AΘHNΩN. Eπ�μενη εκδήλωση: 24 Mαΐ�υ (Tρωικ�ς Kύκλ�ς:Aνδρ�μά"η / Στρ�γγυλ� τραπέ*ι με ελεύθερη είσ�δ�).

NIKHΣ TPIANTAΦYΛΛIΔH (Στ�υρνάρα και Kαπν�κ�πτηρί�υ 8, 82.27.185). Παιδική

Σκηνή. Eυγκένι Σ�αρτς. «Πώς νικιέται μια μάγισσα». (Σά�. 4 μ.μ., Kυρ. 11 π.μ. - 4μ.μ. / έως 29/5).

OΔOY ANTIOXEIAΣ (Aντι�"είας και Πιπίν�υ, τηλ. 88.32.050). Eταιρεία Θεάτρ�υ «Kα-θρέπτης». Φραντς Kά�κα «H Mεταμ�ρ�ωση». M. Σ�ρμαΐνης, Γ. Δρί�ας, Π. Oικ�ν�-μ�π�ύλ�υ.

OΔOY KEΦAΛΛHNIAΣ (Kε�αλληνίας 16, τηλ. 88.38.727). Eταιρεία Θεάτρ�υ Πρά%η.«Mαρί Mπασκίρτσε�: Σελίδες ημερ�λ�γί�υ». Mαρία Σά��α.

OPAMA (Eθν. Aμύνης 58, Παπάγ�υ, τηλ. 65.40.260, 65.40.261). Γκ. Kάι*ερ «T� �ργανέ-τ�». K. Πρέκας.

ΠANEΛΛHNIO (Λεω�. Συγγρ�ύ 106, έναντι Φι%, τηλ. 92.34.197). Φρανκ Mακ Γκίνες«Oσ� με σκέ�τεσαι, υπάρ"ω». Θεατρικ� Σ"ήμα Λ. Λ�ϊ*ίδη.

ΠOΛITEIA (Σαρρή 40, Θησεί�, τηλ. 33.10.663). Tάνκρεντ Nτ�ρστ «Eγώ � Φ�ιερμπα"».Σ. Xατ*άκης (έως 29/5).

PIAΛTO (Kυψέλης 54 & Aγ. Mελετί�υ, τηλ. 88.27.000, 82.18.973). Kάρλ� Γκ�λντ�νι«Kα�γάδες στην Kι�τ*α». Θίασ�ς Comedia.

ΣHMEIO (Xαρ. Tρικ�ύπη 10, Πάντει�ς, τηλ. 92.29.579). Θεατρική Oμάδα Σμίλα. «Πίντερκαι Xρ�ν�ς» Δραματ�υργική επιμέλεια B. Παγκ�υρέλη.

ΣTOA (Mπισκίνη 55 Zωγρά��υ, τηλ. 77.02.830, 77.70.145). Eναλλασσ�μεν� ρεπερτ�-ρι�. Tετ. (9.30 μ.μ.) - Πεμ. (7.30 μ.μ.): P. Aτάιντε «Δεσπ�ινίς Mαργαρίτα». ΛήδαΠρωτ�ψάλτη. Παρ. Σα�.( (9.30 μ.μ.) - Kυρ. (7.30 μ.μ.): Mπ�στ «Mήδεια». Λ. Πρωτ�-ψάλτη, Θ. Παπαγεωργί�υ.

POEΣ (Eυμ�λπιδών 39, Γκά*ι - Kεραμεικ�ς, τηλ. 34.79.426). T� Θέατρ� των Kαιρών.Tαντέ�υς P�υ*έ�ιτς «T� Kα�ενεί� - T�υ Γκ�λντ�νι». K. Pηγ�π�υλ�ς, T*. Σκαρλά-τ�υ.

ΣΦENΔONH (Mακρή 4 και Δι�ν. Aρε�παγίτ�υ, Mακρυγιάννη, τηλ. 92.35.296). «M�ρ-�ές απ� τ� έργ� τ�υ Bι*υην�ύ». Aννα K�κκίν�υ (έως και 15/5).

TEXNOXΩPOΣ (Πρώην εργ�στάσι� Φι%, Πατησίων 307, στάση Kλωναρίδη). Oμάδα Θέ-αμα. Γιώργ�υ Σε�αστίκ�γλ�υ «Aγγέλα».

ΦANH XHNA (Aλε%άνδρας 65 και Bύρων�ς, Δά�νη, τηλ. 97.00.300). Γ. Παπά*�γλ�υ«Διαδρ�μή σε λευκ� τ�πί�».

ΦOYPNOΣ (Mαυρ�μι"άλη 168, 64.60.748). «Aπ�κάλυψις Iωάνν�υ». Π. M�υστάκης (έ-ως 8/5).

Page 25: Οι φύλακες της ιστορίας μας (εθνικό ιστορικό μουσείο)

THΛEOPAΣH

24 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 15 MAΪOY 1994

«N�κ ά�υτ» με �αμγελ�H επιτυ�ημένη τηλε�πτική εκπ�μπή τ�υ Θέμ�υ Aναστασιάδη στ�ν «ΣKAΪ»

Tης Π�πης Διαμαντάκ�υ

TO ΠΛEON αυθεντικ� τηλε�πτικ� εί-δ�ς �ι εκπ�μπές διαλ�γ�υ ή τ�κ σ�-�υ, �πως απ�καλ�ύνται, καθώς είναι�ι μ�νες, �πως λένε �ι θεωρητικ�ί,π�υ δεν εμ�ανί��νται στην τηλε�ρα-ση ως «επανέκδ�ση» εν�ς άλλ�υ μέ-σ�υ, αυ�άν�νται και πληθύν�νται καιστ� εγ!ώρι� τηλε�πτικ� πρ�γραμμα.Eδώ θα σταθ�ύμε στ� «N�κ ά�υτ»,ένα εκ των νε�εμ�ανισθέντων τ�κσ��υ, π�υ �αίνεται πρ�ς τ� παρ�ννα �ε!ωρί�ει �!ι γιατί είναι περισσ�-τερ� �υσιαστικ�, συγκρ�τημέν� ήενδια�έρ�ν απ� άλλα, αλλά γιατί εί-ναι τ� πρώτ�, π�υ �!ι απλώς δεν επι-!ειρεί να συγκαλύψει τα ελαττώματατ�υ είδ�υς με την επί�αση μιας σ�-#αρ��άνειας, αλλά αντιθέτως ταπρ�#άλλει #ασι��μενη σε αυτά.Eκείν� π�υ στ�ν θεατή της εκπ�-μπής μ�ιά�ει με ανατρ�πή δεν είναιπαρά πλήρης απ�δ�!ή των καν�νωντης τηλε�πτικής «σ��υ μπί�νες» καιη απρ�κάλυπτη ε�αρμ�γή τ�υς, έτσιώστε τ� κ�ιν� να γίνεται απ’ ευθείαςμάρτυρας της τηλε�πτικής διαδικα-σίας και της κεν�τητάς της, σε ση-μεί� π�υ να θεωρεί «επαναστατικ�»τ� απ�λύτως συμ#ατικ�.

H εκπ�μπή έ!ει υι�θετήσει πλή-ρως τ� τηλε�πτικ� «τελετ�υργικ�».E!ει γρήγ�ρ�υς ρυθμ�ύς, η επιλ�γήτων καλεσμένων είναι πάντα τέτ�ια,ώστε να υπάρ!ει τ� στ�ι!εί� τηςπρ�κλησης για τ� κ�ιν� - πρ�σωπατης «καυτής» επικαιρ�τητας, εκκε-ντρικ�ί, �ρκισμέν�ι «ε!θρ�ί» - ενώ �ίδι�ς � τίτλ�ς πρ�διαθέτει για την«κ�ντρα», τ�ν κυριώτερ� λ�γ� γιατ�ν �π�ί� � «μέσ�ς τηλεθεατής» θαπαρακ�λ�υθήσει ένα τηλε�πτικ�διάλ�γ�. Oσ� για τ�ν ίδι� τ�ν παρ�υ-σιαστή της, τ�ν Θέμ� Aναστασιάδη,ένα δημ�σι�γρά�� π�υ έ!ει γίνειγνωστ�ς για τ� ε�αιρετικά πρ�κλητι-κ� και συ!νά αν�σι� !ι�ύμ�ρ τ�υ,θεωρείται ήδη «εγγύηση» για τ� λε-κτικ� σ��υ. T� ενδια�έρ�ν, �μως μετ�ν παρ�υσιαστή - διαιτητή τ�υ«N�κ ά�υτ» είναι, �τι δεί!νει να έ!εικάνει «καν�νες» της εκπ�μπής τ�υτην αρνητική κριτική των θεωρητι-κών για τα τ�κ σ��υ. O KίνγκσλεϋΓ�υίντμερ, θεωρητικ�ς των M.M.E.,για παράδειγμα γρά�ει: «O π�λιτικ�ς,� καλλιτέ�νης, η πρ�σωπικ�τητα κλπ.ανάρμ�στα και αμή�ανα απ�συνδεδε-μέν�ι απ� την πραγματικ�τητά τ�υς,πρέπει να λειτ�υργ�ύν ως ευγενικ�ί ευ-�υ�λ�γ�ι απέναντι στ�υς κυριαρ��ύ-ντες ψυ�αγωγ�ύς της σ��υ μπί�νες,τ�υς τ�κ σ��υμαν».

Δ�μή και ύ��ςAκρι#ώς αυτ� απαιτεί απ� τ�υς

καλεσμέν�υς τ�υ � Θέμ�ς Aναστα-σιάδης, !ωρίς να τ� δηλώνει αλλά υ-π�#άλλ�ντάς τ� με την δ�μή, τ�νπερι�ρισμέν� !ρ�ν� της εκπ�μπής,αλλά και τ� ύ��ς της, π�υ !αρακτη-ρί�εται απ� τ�ν τίτλ� της. Eίναι μιαεκπ�μπή ανταλλαγής «!τυπημά-των», απαιτεί υπ�τίθεται τα!ύτητασκέψης, ε�υπνάδα και !ι�ύμ�ρ απ�τ�ν καλεσμέν�. Mε λίγα λ�για θαμπ�ρ�ύσε να γίνει μια «επικίνδυνη»εκπ�μπή για �σ�υς δεν διαθέτ�υναυτά τα πρ�σ�ντα.

Ωστ�σ�, �αίνεται μέ!ρι τώρα �ιπερισσ�τερ�ι «αντίπαλ�ι» στ� ρίνγκτ�υ Θέμ�υ Aναστασιάδη να έ!�υνδιασωθεί. Iσως γιατί � ίδι�ς �αίνεταιεπιρρεπής στην καθιερωμένη τηλε�-πτική τακτική της θωπευτικής αντι-μετώπισης «μηντι�κατασκευασμέ-νων» αστέρων ή γιατί #ασί�εται πε-ρισσ�τερ� στ� �υσικ� ταλέντ� τ�υ!ι�ύμ�ρ π�υ διαθέτει παρά στησκληρή δ�υλειά. A�ήνει π�λλ�ύς να«�εγλιστρήσ�υν» �ε!νώντας �τι �ιθεατές εν�ς πυγμα!ικ�ύ αγώνα δι-ψ�ύν για σκληρ� θέαμα, πάντα #έ-#αια μέσα στ� πλαίσι� της ευγεν�ύςαθλητικής άμιλλας. Eτσι τ�ν έ!�υμεδει να «!αρί�ει» τ�ν αγώνα, �πως σ’εκείνη την εκπ�μπή ανταλλαγής �ι-λ��ρ�νήσεων με τ�ν Nίκ� Mαστ�ρά-κη ή ακ�μη την πρ�σ�ατη με τ�ν κ.Kαρατ�α�έρη, π�υ τ�ν ά�ησε να νι-

κήσει στα σημεία. Mε λίγη περισσ�-τερη �ργάνωση και σκέψη δεν θατ�ν ά�ηνε να �ε�ύγει, �ταν εκείν�ςυπ�στήρι�ε για παράδειγμα, �τι είναιπάντα με τ�ν λα� γι αυτ� και #ρέθη-κε μα�ί με �σ�υς αγωνί��νταν νακρατήσ�υν τα λεω��ρεία, ενώ � τη-λεθεατής την ίδια ώρα σκε�τ�ταν,γιατί δεν στήρι�ε � κ. Kαρατ�α�έρηςκαι τ�υς απ�λυμέν�υς της EAΣ, π�υκι εκείν�ι #ρέθηκαν στ� δρ�μ�.

T� κ�ιν� περιμένει πάντα απ� τ�νδημ�σι�γρά�� να κάνει τις ερωτή-σεις, π�υ έ!ει τ� ίδι� στ� μυαλ� τ�υ.

Θέαμα

Ωστ�σ� τ� «N�κ ά�υτ» είναι �ανε-ρ� πως δεν έ!ει στ�!� την �υσία τωνλ�γων, αλλά μ�ν� τ� θέαμα, γι αυτ�και εκπ�μπές μάλλ�ν κενές περιε!�-μέν�υ ήταν και �ι πι� απ�λαυστικές,�πως εκείνη με τ�υς Nίκ� Kακα�υ-νάκη και Γιάννη B�ύλτεψη, �π�υ α-κ�ύγαμε τ�υς δυ� καλεσμέν�υς να�υρλιά��υν στην κυρι�λε�ία � έναςστ�ν άλλ�ν, !ωρίς να μπ�ρ�ύμε ε-μείς να καταν�ήσ�υμε ακρι#ώς τι έ-λεγαν, αλλά η σκηνή ήταν τ�σ� πρω-τ�τυπη και πρωτ��ανής για τα τηλε-�πτικά !ρ�νικά, ώστε καθηλωθήκα-με μπρ�στά στην �θ�νη.

Ως πρ�ς τ�ν #ασικ� εμπ�ρικ� τη-λε�πτικ� καν�να, λ�ιπ�ν, τ�υ να κα-

θηλώνει σ�κάρ�ντας τ� κ�ιν�, η εκ-π�μπή είναι επιτυ!ημένη. Aλλά η ε-πιτυ!ία της #ρίσκεται στην έμ�ασητ�υ πι� σκληρ�ύ, αλλά και �υσιαστι-κ�ύ σημεί�υ κριτικής, π�υ έ!ει ασκη-θεί στα τ�κ σ��υ, έτσι �πως � Γ�υϊ-ντμερ τ� γρά�ει: «Oμ�γεν�π�ιημέν�ισ’ ένα πλασματικά θεατρικ� �ρ�ν� και�ώρ� � π�λιτικ�ς, � καλλιτέ�νης, � δια-ν��ύμεν�ς � ειδικ�ς ή �π�ι�ς κι αν είναι� καλεσμέν�ς της εκπ�μπής - σημασία έ-�ει να είναι δια�ωνών - γίνεται μέρ�ςτ�υ σκηνικ�ύ σε μια άκαμπτη και περι�-ριστική εμπ�ρική - τελετ�υργική συ-σκευασία. Eτσι �λα τα αυθεντικά πρ�-σωπα αλλ�ιών�νται και δεν μπ�ρ�ύνπαρά να παρωδήσ�υν τελετ�υργικά τ�νεαυτ� τ�υς και τα ν�ήματά τ�υς».

Kαι � Θέμ�ς Aναστασιάδης επιδί-δεται στην παρωδία, τ�υ εαυτ�ύ τ�υκαι της ίδιας τ�υ της εκπ�μπής, ήστη σάτιρα, αναδεικνύ�ντας τη !ι�υ-μ�ριστική πλευρά ακ�μη και των πι�σ�#αρών της �ωής, τ�ρπιλί��ντας τησ�#αρ��άνεια των τηλε�πτικών δια-λ�γων, σε μια �λ�κληρωτική άρνησηκάθε ν�ήματ�ς. Oι ενδυματ�λ�γικέςτ�υ επιλ�γές - �αντα!τερά !ρώματαστα π�υκάμισα και τις γρα#άτες - ηάνεση στη !ρήση λέ�εων, π�υ δενσυνηθί��νται δι�λ�υ στ�ν τηλε�πτι-κ� λ�γ�, αλλά !ρησιμ�π�ι�ύνταιστην καθημερινή �μιλία απ� π�λ-λ�ύς, �ι γκριμάτσες μπρ�στά στ��ακ� και ενώ �ι καλεσμέν�ι τ�υ μι-λ�ύν, μ�ιά��υν με στ�ι!εία αντισυμ-#ατικής τηλε�πτικής συμπερι��ράς,ωστ�σ� δεν είναι παρά η πλήρης α-π�δ�!ή της τηλε�πτικής «σύμ#α-σης», π�υ θέλει τ� κάθε τι να μετα-τρέπεται με �π�ι�δήπ�τε τρ�π� καιέναντι �π�ι�υδήπ�τε τιμήματ�ς - α-κ�μη και με ένα καλ�σκην�θετημέν�δημ�σι� μπ�υγέλωμα - σε θέαμα.

EλαττώματαEτσι τ� «N�κ ά�υτ» απ�δέ!εται και

ε�αρμ��ει τ�υς τηλε�πτικ�ύς καν�-νες, κατ�ρθών�ντας παράλληλα ναμην τηρεί τα πρ�σ!ήματα εν�ς συμ-#ατικ�ύ τηλε�πτικ�ύ διαλ�γ�υ.Ωστ�σ�, παρ�υσιά�ει δύ� σ�#αρά ε-λαττώματα, τα �π�ία εαν δεν δι�ρ-θωθ�ύν, σύντ�μα, και μ�λις τ� πρώ-τ� �ά�νιασμα τ�υ κ�ιν�ύ παρέλθει, ηεκπ�μπή θα !άσει τη λάμψη της. T�ένα είναι η άρθρωση τ�υ παρ�υσια-στή, καθώς τηλε�πτικ�ς - και ραδι�-�ωνικ�ς - καν�νας απαρά#ατ�ς εί-ναι να ακ�ύει τ� κ�ιν� τι ρωτά τ�νκαλεσμέν� τ�υ.

T� δεύτερ� είναι να κάνει τ�ν τίτ-λ�, π�υ τώρα είναι περισσ�τερ�πλασματικ�ς και απλώς πρ�διαθέτειτ�ν τηλεθεατή για μια «κ�ντρα», η�π�ία δεν υπάρ!ει πάντα, �υσία τηςεκπ�μπής.

O δημι�υρ-γ�ς της εκ-π�μπής«N�κ ά-�υτ», Θέ-μ�ς Aνα-στασιάδης,πρ��άλλεικαι αναδει-κνύει με ιδι-αίτερ� τρ�-π� τη �ι�υ-μ�ριστικήπλευρά α-κ�μη καιτων πι� σ�-�αρών της�ωής.