CMYK

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 175•ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2011•ΕΔΡΑ: ΜΥΚΗΝΩΝ 19 Τ.Κ. 546 43 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

2329

1_tyrnabos 23/03/2011 6:19 μ.μ. Page I

2•

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΠανελλήνια Ομοσπονδία

Συλλόγων Σαρακατσαναίων

Μυκηνών 19, Θεσσαλονίκη,

Τ.Κ. 546 43,

Τηλ. & Fax: 2310 840 830e-mail: pos_sarakatsanoi@yahoo.gr

Ιστολόγιο:

http://www.p-o-s-s.blogspot.com

ΕΚΔΟΤΗΣΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΕΚΔΟΣΗΣ-ΥΛΗΣΠ.Ο.Σ.Σ.

ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ-

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Δημοσιογράφος

Μέλος Ε.Σ.Η.Ε.Μ-Θ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

ΦΟΤΩΓΡΑΦΙΕΣ•ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ,

•ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (Π.Ο.Σ.Σ.)

•ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ • ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ

Αριθμ. Λογ/σμού

Τραπέζης εφημερίδας

Εμπορική Τράπεζα 44663341

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ

ΕΚΤΥΠΩΣΗΜ. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Β.Ε.Ε.

ΔIEYΘYNΣH:

OΔOΣ ΘEMIΣTOKΛEOYΣ 34 - TPIKAΛA

THΛ. ΔIEYΘYNΣHΣ: 24310 23.727

ΣYNTAΞHΣ: 24310 24.230/76.120

FAX: 24310 24.953

e-mail: plogos@otenet.gr

Το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ.Πρόεδρος: Μαρμαγκιόλης Ευάγγελος(Σ.Σ. Ευξεινούπολης) Τηλ.: 6937334117Αντιπρόεδρος: -Γεν. Γραμματέας: Ζαραλή Μαρία(Σ.Σ. Πέλλας) Τηλ.: 6977203546Ταμίας: Λέντας Κωνσταντίνος(Σ.Σ. Βοιωτίας) Τηλ.: 6974363323Ειδ. Γραμματέας: Κούτρας Σπύρος(Σ.Σ. Θράκης, Ροδόπης) Τηλ.: 6972325463Μέλος: Καλόγηρος Γεώργιος(Σ.Σ. Λάρισας) Τηλ.: 6979288071Μέλος: Καρυώτης Αθανάσιος(Σ.Σ. Θεσ/νίκης) Τηλ.: 6972697973Μέλος: Καψάλης Ιωάννης(Σ.Σ. Μαγνησίας) Τηλ.: 6946150764Μέλος: Λιάκος Αριστείδης(Σ.Σ. Λαγκαδά) Τηλ.: 6972260012Μέλος: Ανατολίτης Βασίλης(Σ.Σ. Πανελ. Αττικής) Τηλ.: 6942019481

Σαρακατσάνοι και Σαρακατσάνες,

Το 22ο Πανελλήνιο Οργανωτικό Συ-νέδριο που βρίσκεται προ των πυλών,η διασυλλογική αυτή διοργάνωση θαπαρουσιάσει απόψεις και προτάσειςπου θα βοηθήσουν στην καλύτερη λει-τουργία της Πανελλήνιας ΟμοσπονδίαςΣυλλόγων Σαρακατσαναίων και τωνΣυλλόγων μας. Τα στελέχη των Συλ-λόγων θα έχουν την ευκαιρία να σχε-διάσουν την τακτική και την προοπτι-κή του “Σαρακατσάνικου στοιχείου”για τα επόμενα χρόνια.Η παρουσία δε των εκπροσώπων

από όλη την Βαλκανική χερσόνησοθα αποδώσει ιδιαίτερη βαρύτητα καιθα αποτελέσει τη βάση για μία άρι-στη προβολή εκτός των συνόρων τηςπατρίδας μας.Ευελπιστούμε ο αριθμός των Συνέ-

δρων και των συνοδών τους, στο Συ-νέδριο να ξεπεράσει τις προσδοκίεςμας, εκτός από τους εκπροσώπουςαπό τους Συλλόγους των Σαρακα-τσαναίων στην Ελλάδα αλλά και απότους εκπροσώπους των ΟμοσπονδιώνΣυλλόγων Σαρακατσαναίων Βαλκανι-κών χωρων.

Με Σαρακατσάνικους χαιρετισμούς Ο πρόεδρος

ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ

Το Λαογραφικό Μουσείο τωνΣαρακατσάνων στη σημερινήτου μορφή είναι αποτέλεσμα

συνεχών 25χρονων αγώνων, στηδιάρκεια των οποίων πέρασε απόδιάφορες φάσεις αλλά και πέτυχετιμητικές διακρίσεις.

Τα πρώτα του εγκαίνια έγιναν το 1979, στονπρώτο όροφο ενός παλιού κτιρίου των Σερρών.Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1983, η έκθε-ση επεκτάθηκε και στον β΄ όροφο και τα εγ-καίνια αυτή τη φορά συνδυάστηκαν με την ορ-γάνωση του α΄ επιστημονικού συμποσίου με θέμα“Σαρακατσάνοι, ένας ελληνικός νομαδικός κτη-νοτροφικός πληθυσμός”. Τα πρακτικά του συμ-ποσίου, στο οποίο έγιναν δεκαπέντε ανακοι-νώσεις, εκδόθηκαν το 1984 σ΄ έναν τόμο 191σελίδων.

Το 1984 το Λαογραφικό Μουσείο των Σα-ρακατσάνων ετιμήθη με το χρυσό μετάλλιο τουΡοταριανού Ομίλου Θεσσαλονίκης για την κοι-νωνική και πολιτιστική προσφορά του, αντίστοιχομετάλλιο πήρε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώ-να και το Δημοκρίτειο Ίδρυμα και το 1987 το“Ευρωπαϊκό βραβείο Μουσείο της χρονιάς” τοσυμπεριέλαβε και του απένειμε ειδική διάκρι-ση μεταξύ δεκαοκτώ ευρωπαϊκών Μουσείων, πουεκρίθησαν ως τα καλύτερα της Ευρώπης, ανά-μεσα σε 146 που είχαν διαγωνισθεί.

Καθώς αύξανε όχι μόνο το ελληνικό αλλά καιτο διεθνές ενδιαφέρον γι΄ αυτό το εξειδικευ-μένο (μονογραφικό θα το χαρακτήριζε η σύγ-χρονη μουσειολογία) ελληνικό λαογραφικόΜουσείο, ενώ παράλληλα πλήθαινε και ο αριθ-μός του υλικού του, άρχισε ένας νέος κύκλοςαγώνων και προσπαθειών, ώστε να αποκτηθείκαινούργιο, ιδιόκτητο κτίριο για την μεταστέγασήτου.

Ο αγώνας χάρη στην κατανόηση, το ενδια-φέρον και την ενίσχυση εκ μέρους πολλών πα-ραγόντων και ιδιαίτερα του Υπουργείου Πολι-τισμού ευοδώθηκε. Το 1991 άρχισε η ανέγερ-ση του σημερινού κτιρίου σε οικόπεδο που πα-ραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και το1998 εγκαινιάσθηκε το Λαογραφικό Μουσείοτων Σαρακατσάνων με νέα εντελώς μορφή.

Το νέο κτίριο αποτελείτε από τρία επίπεδα:υπόγειο, ισόγειο, και όροφο σε μορφή υπερώου.Στο υπόγειο έχουν διαμορφωθεί χώροι απο-θήκευσης του μουσειακού υλικού, βιβλιοθήκη καιμικρή αίθουσα εκδηλώσεων και διδασκαλίας σα-ρακατσάνικων χορών και μουσικής. Στο ισόγειοκαι τον όροφο κατεβλήθη προσπάθεια να δο-θεί, έστω σημειολογικά, η ζωή και η τέχνη τωνΣαρακατσάνων κατά την τελευταία φάση της νο-μαδικής ζωής τους, δηλαδή κατά την εποχή τουμεσοπολέμου και ως το τέλος της 10ετίας του1940, οπότε ο πόλεμος, η κατοχή, και ο εμ-φύλιος σπαραγμός εξαφάνισαν τα τσελιγκάτα.

Ο χώρος μικρός σε σχέση με το συγκεν-τρωμένο υλικό, δεν επέτρεπε να δοθεί σε όλεςτης τις πτυχές η σαρακατσάνικη τέχνη και ζωή.Έτσι η έκθεση περιορίστηκε στις κυριότερες κι

επισημότερες μορφές τους.Στο ισόγειο τα χορτόπλεκτα καλύβια, με τις

διάφορες μορφές και τις ποικίλες χρήσεις, δί-νουν μια συμπυκνωμένη εικόνα της ζωής στοτσελιγκάτο. Η λαμπροφορεμένη Σαρακατσάνα μετο καταστόλιστο άλογό της, που στέκει πλάι στην“ τσιατούρα”, παραπέμπει στην ετήσια ανοιξιά-τικη πορεία των Σαρακατσάνων, από τα χειμα-διά στα ορεινά. Πλάι στο σχολείο με τον δα-νεισμένο από κάποιο γειτονικό χωριό εξοπλι-σμό (που το φθινόπωρο επιστρεφόταν στουςιδιοκτήτες του) επισημαίνει την ανάγκη των Σα-ρακατσάνων για μια έστω στοιχειώδη μάθηση,αφού για να γίνει κάποιος τσέλιγκας, δηλαδήαρχηγός του τσελιγκάτου, έπρεπε να ξέρει γράμ-ματα και αριθμητική. Σε τέτοια σχολεία πήραντις πρώτες γνώσεις Σαρακατσάνοι που, αργό-τερα, μετά της διάλυση των τσελιγκάτων, έγι-ναν έμποροι, επιχειρηματίες, επιστήμονες και πο-λιτικοί.

Στο κέντρο της αίθουσας υψώνεται η “μεγάληκαλύβα”, ο χώρος της διαμονής, όλη ντυμένημε πολύχρωμα ολοπλουμιστά υφαντά, όπως γι-νόταν στους γάμους, τα “κουρμπάνια” και γε-νικά στις γιορτές. Σε μια γωνιά η καλύβα τουβοσκού που στηνόταν στο χώρο της βοσκής καιο “μπαντζός”, δηλαδή το τυροκομείο, μαζί μεφωτογραφίες, σχέδια και κείμενα συμπληρώνουντην συνοπτική εικόνα μιας ζωής που χάθηκε ανε-πιστρεπτί.

Στον όροφο η έκθεση περιλαμβάνει την τέ-χνη - κατεξοχήν γυναικεία - των Σαρακατσάνων,δηλαδή την υφαντική, τη φορεσιά και την κεν-τητική. Η μεγάλη προθήκη της “διαδικασίας τηςκλωστής”, με φωτογραφίες, όργανα, κείμενακ.λ.π., εικονίζει τις φάσεις της δουλειάς από τον“κούρο” ως τον αργαλειό και το αποτέλεσμα,που είναι κάθε λογής υφαντά, βαμβακερά υφά-σματα για διάφορες χρήσεις και λαμπρές πο-λύχρωμες μάλλινες βελέντζες. Ακολουθούν προ-θήκες με εξαρτήματα και κοσμήματα της γυ-ναικείας φορεσιάς, καθώς και σύνολα, ανδρι-κά και γυναικεία, από διάφορες, τοπικές σα-ρακατσάνικες ενδυματολογικές παραλλαγές ήποικιλίες. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση τηςφορεσιάς του Σαρακατσάνικου κλέφτη ή αρ-ματολού του 1821.

Τέλος, στις προθήκες τις ενσωματωμένες στοκιγκλίδωμα του ορόφου έχουν εκτεθεί δείγματατης κεντητικής και της πλεκτικής, όπως “πανα-ούλες”, κάλτσες και “καπλιές”, όλα εξαίρεταδείγματα της αξιοσύνης των Σαρακατσάνων γυ-ναικών.

Στο χώρο του μουσείο λαμβάνει μέρος εκ-παιδευτικό πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σεπαιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού.

Το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνωνλειτουργεί καθημερινά από τις 9.00 μέχρι τις2.00 εκτός Δευτέρας.

Τηλ. 0321 62 528, FΑΧ 56 180.Τσιαούσης Βασίλειος

Πρόεδρος Του Λαογραφικού Μουσείου

Σαρακατσάνων

Λαογραφικό Μουσείο

Σαρακατσάνων

Ο ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ

΄΄ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ΄΄

Το Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011 πραγ-ματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συλ-λόγου Σαρακατσαναίων Νομού Ημαθίας ́ ΄ΟιΣταυραετοί΄΄ στην Αλεξάνδρεια στο οικο-γενειακό κέντρο ΄΄Κτήμα Αφροδίτη΄΄. Ταμέλη του Συλλόγου κατοικούν σε όλες τιςπεριοχές του Νομού Ημαθίας και έτσι οετήσιος χορός αποτελεί ευκαιρία για ναανταμώσουν, να συζητήσουν και να δια-σκεδάσουν. Το μικρό και το μεγάλο χο-ρευτικό παρουσίασαν τους παραδοσιακούςΣαρακατσάνικους χορούς και στη συνέχειαόλοι οι παρευρισκόμενοι γλέντησαν με τατραγούδια της Κατερίνας Μπόνια, του ΤέληΛιάκου και του Κώστα Γαρέφη με την ορ-χήστρα του Κώστα Ζαραλή. Παρευρέθησανεκ μέρους της Π.Ο.Σ.Σ. ο αντιπρόεδρος κ.Βασίλης Ανατολίτης, ο πρώην πρόεδρος τηςΠ.Ο.Σ.Σ. κ. Δημήτριος Κυργιάννης και εκ-πρόσωποι των Συλλόγων Σαρακατσαναί-ων Ελευθερίου Κορδελιού και Ευόσμου,Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Λαγκαδά και Πιερίας.Παρών και ο Δήμαρχος του διευρυμένουΔήμου Αλεξάνδρειας καθώς και τοπικοί πα-ράγοντες.

Στις 16 Φεβρουαρίου 2011 ακολούθη-σε γλέντι στην άλλη πλευρά του Νομού,κοντά στη Νάουσα, στο ΄΄Κτήμα Σακαλή΄΄για να ευχαριστήσουμε τους χορηγούς τουετήσιου χορού. Το γλέντι αυτό, είναι μιαπαράδοση που άρχισε πριν πολλά χρόνιακαι συνεχίζεται και σήμερα με επιτυχία.

2_proinos logos 23/03/2011 6:19 μ.μ. Page I

•3

ΟΣύλλογος Σαρακατσάνων Ν.Ξάνθης με την επωνυμία «Ο ΛΕ-ΠΕΝΙΩΤΗΣ» ιδρύθηκε το 1978.

Σκοπός της ίδρυσης του ήταν ηένωση και η στήριξη των Σαρακατσά-νων καθώς και η διατήρηση των πα-ραδόσεων.

Έχει εγγεγραμμένα 500 μέλη.

Στις μέρες μας ο Σύλλογος διατηρεί περίπου 50

παραδοσιακές φορεσιές ,επίσης διατηρείται ο ρα-

διοφωνικός σταθμός ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΌΣ 103 FM που

λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.

Είναι μέλος της ΠΟΣΣ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ)

Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμμετέχει στις εκ-

δηλώσεις του Δ. Ξάνθης. Στις λαογραφικές εορ-

τές με τη βραδιά γευσηγνωσίας, με την παρέλα-ση λαογραφίας με τα χορευτικά του στο Αμφιθέ-ατρο και σε τακτά χρονικά διαστήματα φέρνει στοπροσκήνιο τη Σαρακατσάνικη βραδιά με Δρώμενααπό τη Ζωή των Σαρακατσάνων.

Στις γιορτές παλιάς πόλης με το στέκι του όπουκατακλύζεται από χιλιάδες Σαρακατσάνους και φί-λους στα τέλη Αυγούστου.

Άλλες δραστηριότητες του Συλλόγου είναι η ετή-σια κοπή βασιλόπιτας στις αρχές Γενάρη – ο ετή-σιος χορός – το ετήσιο Αντάμωμα στα τέλη Ιου-λίου στον υπέροχο χώρο με τις πανύψηλες οξεί-ες στο Λειβαδίτη Ξάνθης δίπλα στο δασικό χωριό.

Διοργανώνει εκδρομές όπως στο μουσείο Σερ-ρών, στα Σαρακατσάνικα Ανταμώματα ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ- ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ – ΜΠΟΥΖΑΛΑΣ ΔΡΑΜΑΣ –ΚΑΛΛΙΘΕΑΈΒΡΟΥ.

Κάθε χρόνο βγαίνει και το ημερολόγιο του Συλ-

λόγου.

Συμμετέχει, επίσης, με παρελάσεις στις εθνικές

επετείους.

Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να έρθει σε επα-

φή με ευπαθής ομάδες με επισκέψεις στο Γηρο-

κομείο την περίοδο τον εορτών και άλλες επι-

σκέψεις δείχνοντας έτσι τον φιλανθρωπικό του χα-

ρακτήρα.

Διαθέτει σχολή χορού με τρία τμήματα για την

εκμάθηση παραδοσιακών χορών.

Είναι ένας από τους πιο δραστήριους Συλλόγους

όπως αρμόζει σε ανθρώπους συνειδητοποιημένους

πάντα με σειρά, ευθύτητα, μεράκι, λεβεντιά που ποτέ

δεν το βάζουν κάτω, όπως αρμόζει σε έναν αδού-

λωτο λαό πάντα περήφανο, έναν λαό, μια Φυλή,

πάντα κοντά σε αυτό που λέγεται κράτος, θρησκεία,

σεβασμός σε ήθη και έθιμα του τόπου μας.

2003-2005 2005-2007 2007-2009 2009-2011ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣΤΣΑΚΑΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ ΚΟΥΤΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΣΟΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ ΤΣΑΟΥΣΗΣ ΝΙΚΟΣ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΣΠΥΡΟΣΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΣΤΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣΚΑΤΣΑΡΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΡΟΙΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΤΙΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΦΤΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΤΣΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣΡΟΥΦΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΑΓΙΕ ΜΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΑΦΕΝΤΗ ΜΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝΛΑΡΙΣΑΣ “Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ”

Άγιε μου Γιώργη αφέντη μου καιπρώτε καβαλάρη, αρματωμένε με

σπαθί και με χρυσό κοντάρι…Πρόκειται για το τραγούδι τουομώνυμου CD το οποίο εξέδωσε οΣύνδεσμος μας προς τιμή του ΑγίουΓεωργίου, του προστάτου τωνΣαρακατσαναίων. Πρωτοβουλίαδύσκολη για την σημερινή εποχήόμως αναγκαία.

Αναγκαία διότι ο σκοπός είναι διττός.Αφ΄ενός μεν η απόδοση τιμής προς τον ΑϊΓιώργη, αφετέρου η ανύψωση του ηθικού όχιμόνο των Σαρακατσαναίων αλλά και όλων τωνΕλλήνων. Κι αυτό επιτυγχάνεται με ανέκδοταΣαρακατσάνικα τραγούδια αλλά και τρία Πα-νελλήνια τα οποία τολμούν και κάνουν λόγο γιαήθη, ιδανικά, αξίες και αλύτρωτες πατρίδες.

Τραγούδια που μιλάνε για τον χαμό της Βα-σιλεύουσας και την Αγιά Σοφιά, το Μέγα Μο-ναστήρι, την κλεφτουριά, τον τρόπο με τονοποίο πρέπει να πρέπει να αντιμετωπίζει ο άν-θρωπος τον παρόν κόσμο, τον Γάμο και γενι-κά πρόκειται για τραγούδια της Πίστεως και τηςΠατρίδος. Γνωστός εξάλλου ο καημός των Σα-ρακατσαναίων για την Κωνσταντινούπολη και οτρόπος με τον οποίο πένθησαν γι΄αυτήν αλλάκαι το έντονο Θρησκευτικό συναίσθημα το οποίοτους διακατείχε.

Όσο και να πιέζεται ο Έλληνας – και εν΄προ-κειμένω πανταχόθεν- κανείς δεν μπορεί να τουστερήσει το δικαίωμα να ονειρεύεται μια πα-τρίδα ελεύθερη και δυνατή και μάλιστα ειδι-κά στον Σαρακατσάνο που το συναίσθημα αυτόείναι ιδιαιτέρως αυξημένο.

Έννοιες όμως οι οποίες σήμερα έχουν ́ ΄απα-γορευθεί΄΄ από την κρατούσα νοοτροπία να υφί-στανται. Δεν δικαιούται ο Έλληνας να μιλά γιαπατρίδα και Θρησκεία, για Κωνσταντινούπολη,Αγιά Σοφιά και Μαρμαρωμένο βασιλιά μην τυ-χόν θεωρηθεί εθνικιστής.

Εντούτοις εμείς οι Σαρακατσαναίοι είμαστεεδώ παρόντες, ανυποχώρητοι στα πιστεύω καιτις αξίες μας και μάλιστα τραγουδούμε και δια-κηρύττουμε αυτό το οποίο είναι προς όφελοςτης πατρίδος. Και αυτό –εν΄ προκειμένω- το πε-τυχαίνουμε με την έκδοση του παρόντος έρ-γου το οποίο δεν πρόκειται για ένα CD όπωςμέχρι τώρα έχουμε συνηθίσει.

Αντιθέτως πρόκειται για μία παρακαταθήκηγια τις επόμενες γενιές και το εναρκτήριο λά-κτισμα για ριζική αλλαγή της νοοτροπίας. Εμείςάλλωστε ήμασταν αυτοί οι οποίοι επί Τουρκο-κρατίας βαστήξαμε άσβεστη την φλόγα τουΈθνους και ξαναδώσαμε την ελπίδα και ακο-λούθως την Ελευθερία. Εμείς θα ήμαστε αυ-τοί οι οποίοι θα ξαναξυπνήσουμε την συνείδησητου Έλληνα!

Και πιστεύουμε ότι με το παρόν έργο τοοποίο κυκλοφορεί σε πολυτελή έκδοση με έν-θετο βιβλιαράκι στο οποίο γίνεται αναφορά στηνιστορία του κάθε τραγουδιού κάνουμε την αρχή.Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδι-αιτέρως τον Σαρακατσάνο Μουσικό παραγωγόΧρήστο Τσακούμη για την καλλιτεχνική επιμέ-λεια του έργου, τους Σαρακατσάνους τραγου-διστές Κώστα Νάκα και Παναγιώτα Γρίβα κα-θώς και τον πρωτοψάλτη Αθηνών ΠαναγιώτηΠαππά ενώ ιδιαιτέρως θα ήθελα να ευχαρι-στήσω τους χορηγούς μας δίχως την συνδρομήτων οποίων θα ήταν αδύνατη η έκδοση του πα-ρόντος εγχειρήματος.

Συγκεκριμένα τον Σαρακατσάνο ΒασίλειοΜπομπότα από την Καλλικράτεια, τον όμιλο εται-ρειών Παύλου Κραγιόπουλου από την Κατερί-νη, την τεχνική εταιρεία Αφοι Σούρλα από Λά-ρισα, τον Σαρακατσάνο Φυσιοθεραπευτή Χρι-στόφορο Κατσαρό από Τύρναβο, το Κέντρο Κή-που του Σαρακατσάνου Σωκράτη Σούκια στηνΛάρισα καθώς και την εταιρεία φωτοβολταϊκωνΧουλιάρα-Χριστόδουλου στην Λάρισα.

Στυλιανός ΣούρλαςΔικηγόρος

Πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής Πρόεδρος του Συνδέσμου Σαρακατσαναίων Λάρισας

Βιογραφικό-Ιστορικό του Συλλόγου

Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης “Ο Λεπενιώτης”

Την Τσικνοπέμπτη 24 Φεβρουαρίουπραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορόςτου Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ευ-

ξεινούπολης και Περιχώρων «Η ΣΤΑΝΗ»στο κτήμα «Παπαθανασίου-Τιμπλαλέξη» μεαθρόα συμμετοχή του κόσμου, όπως ήταναναμενόμενο!

Το πρόγραμμα άρχισε με χαιρετισμό του προέδρου

του Συλλόγου του κ. Ι. Πρεβεζιάνου, ο οποίος καλω-

σόρισε τους παρευρισκόμενους και τους ευχαρίστη-

σε για την αμέριστη συμπαράσταση στις πρωτοβουλίες

του Συλλόγου και τη δυναμική συμμετοχή τους σε κάθε

εκδήλωση αυτού.

Στη συνέχεια τα τρία πολυπληθή τμήματα του Συλ-

λόγου αποτελούμενα από παιδιά όλων των ηλικιών πα-

ρουσίασαν ντυμένα με παραδοσιακές σαρακατσάνικες

στολές διάφορους χορούς με τη καθοδήγηση της κα-

θηγήτριας φυσικής αγωγής κ. Δήμητρας Ράπτη, απο-

σπώντας το θερμό χειροκρότημα όλων των παρευρι-

σκομένων.

Επίσης παρουσιάστηκε και το τμήμα γυναικών το

οποίο έδωσε καλές εντυπώσεις και έλαβε θετικά σχό-

λια από όλους! Το χορευτικό κομμάτι της βραδιάς έκλει-

σε με φοιτητές Σαρακατσαναίους. Οι τραγουδιστές της

βραδιάς ήταν ο Κώστας Ιγγλέζος με τον Ιωάννη Γκό-

βαρη και ο Βούζος Θωμάς στο κλαρίνο. Η διασκέ-

δαση, το κέφι και ο χορός κράτησε μέχρι αργά, σε

μια βραδιά άρτια οργανωμένη με πολλά παραδοσιακά

εδέσματα και κλήρωση λαχειοφόρου με πλούσια δώρα.

Στο χορό παρέστησαν και εκπροσώπησαν την Ομο-

σπονδία Σαρακατσαναίων ο πρόεδρος κ. Ε. Μαρμαγ-

κιώλης και ο κ. Ι. Καψάλης, καθώς και εκπρόσωποι

άλλων συλλόγων, όπως από το Σύλλογο Σούρπης ο

κ. Χ. Δήμος, το σύλλογο Μαγνησίας ο κ. Χ. Γκαρέλης,

το σύλλογο Φαρσάλων οι κ. Χ. Σούρλας και Σ. Χα-

μουρούσος, το σύλλογο Πελασγίας ο κ. Α. Καπούλας

και ο επίτιμος πρόεδρος του συλλόγου Μαγνησίας κ.

Χ. Χρόνης. Επίσης, παρέστησαν από τον Συνεταιρισμό

Νέας Αγχιάλου ο κ. Ι. Κίτσιος, από το Πυροσβεστικό

Σώμα ο Αντιστράτηγος κι επίτιμος πρόεδρος Στρατιάς

κ. Σ. Νάσης, και ο Αντιστράτηγος επίτιμος Περιφερει-

άρχης Θεσσαλίας κ. Π. Γάτος. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι

πρώην βουλευτές Μαγνησίας κ. Καλλές Νίκος και ηκ. Ζέτα Μακρή, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Αργύ-ριος Μποντός, ο Δήμαρχος Αλμυρού κ. Ε. Χατζηκυριάκος,οι δημοτικοί σύμβουλοι κ. Χ. Βούλγαρης, Η. Δαλακού-ρας, Β. Μαμούρας, Χ. Καρακώστας, Β. Αργυρόπουλοςκαι ο πρόεδρος του τοπικού Διαμερίσματος Φυλάκηςκ. Κων/νος Επίσκοπος.

Τηλεγραφήματα χαιρετισμού απέστειλαν ο περιφε-ρειάρχης Θεσσαλίας κ. Κ. Αγοραστός, οι βουλευτές Μα-γνησίας κ. Κ. Καρτάλης και Α. Νάκος και ο πρώην Αν-τιπρόεδρος της Βουλής κ. Γ. Σούρλας.

Δια της παρούσης, το διοικητικό συμβούλιο αισθά-νεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει τον περιφερειακόσύμβουλο Μαγνησίας κ. Π. Σούρλα και Κ. Παυλίδη γιατην οικονομική ενίσχυση προς το σύλλογο, τον κ. Χ.Παυλίδη και Γ. Χατζέλα για την εκτύπωση των λαχει-οφόρων και τους χορηγούς των δώρων για την λα-χειοφόρο κ.κ. Β. Κατσαρό, Ν. Καλλέ, Η. Νάκο, Η. Δα-λακούρα, Δ. Καλλέ, Τ. Παπαδόπουλο, Θ. Τιμπλαλέξη, Ν.Σαρρή, Θ. Σπαθή, Μ. Γρηγορόπουλο, Κ. Βαλαμούτη, Α.Δαλακούρα, Ε. Ρούσσα, Χ. Παυλίδη ΑΕ, Β. Δαλακούρα,Α. Τιμπλαλέξη, Ρούσσα ΑΕ, Α. Καπούλα, Γαρέφης, Τ.

Γάτου, Νέστορας, και τον συνεταιρισμό Ν. Αγχιάλου.

Ο σύλλογος, επίσης, ευχαριστεί τις κυρίες του χο-

ρευτικού που έφτιαξαν τις πίτες και τον κ. Χ.Γκαρέλη

για την προσφορά των μήλων!

Από πλευράς Δ.Σ., ο Πρόεδρος κ. Γιάννης Πρεβε-

ζιάνος, ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες και υποστή-

ριξε ότι μέσα από τις συλλογικές διεργασίες και δρα-

στηριότητες, αναδεικνύεται και διατηρείται ο πολιτισμικός

και πολιτιστικός πλούτος του τόπου, καθώς επίσης επι-

τυγχάνεται η σύσφιξη σχέσεων των μελών του συλ-

λόγου και ενδυναμώνεται η γνώση και το αίσθημα των

τοπικών και φυλετικών ελληνικών ριζών. Επίσης, το δι-

οικητικό συμβούλιο εύχεται σε όλους Καλές Απόκριες

και Καλή Σαρακοστή!

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΝΑΣ ΧΟΡΟΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΓΙΑ ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ

3_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page I

CMY K

4•

4_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page 1

CMY K

•5

Αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι στη σημερινήτεχνοκρατούμενη κοινωνία που ζούμε, μετους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς

ζωής, με την παγκοσμιοποίηση της αγοράς καιμε την άμβλυνση των ηθικών φραγμών, η έννοιατης συμμετοχής και του ανθρωπισμού έχουν δυ-στυχώς παραμεριστεί πρώτα από την καρδιά καιμετά από το νου των σύγχρονων ανθρώπων, ιδι-αίτερα όσων ζούνε σε μεγαλουπόλεις.

Ο εθελοντισμός ως μια έκφανση της προσφοράς έχειμε τη σειρά του υποστεί σταδιακή αλλοίωση τόσο ωςπρος την ένταση, όσο και ως προς το περιεχόμενό του.Για να ενισχυθεί η βαρύτητα του ρόλου του εθελοντισμούαπαιτείται η συνδρομή της κοινωνίας με παράλληλη κρα-τική ενίσχυση και αρωγό την τοπική αυτοδιοίκηση. Η διορ-γάνωση φεστιβάλ ή άλλων εκδηλώσεων αποτελεί το ιδα-νικότερο παράδειγμα συγκερασμού όλων αυτών.

Οι ρίζες του εθελοντισμού είναι βαθιές μέσα στην ιστο-ρία και στη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνίας. Έχει πα-ρελθόν, δεν είναι δημιούργημα της δικής μας εποχής.

Όπως, και οι ρίζες της Σαρακατσάνικης φυλής. Η ιστο-ρία και η παράδοση τους προτάσσουν την διατήρηση κάθεπολιτιστικού στοιχείου. Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμ-βάλλει σε αυτή την προσπάθεια. Απαιτείται, όμως, η συν-δρομή όλων μας.

Άλλωστε, ο εθελοντισμός, στο σύνολο του, είναι μιαπράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέεςδεξιότητες και αποτελούν το πιο ενεργητικό κομμάτι τηςκοινωνίας. Ο εθελοντισμός δεν έχει καλούπια και όρια,είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διά-φορες μορφές και διαστάσεις βασιζόμενο σε αξίες, αρ-χές και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική πραγ-

ματικότητα της κοινωνίας μας.Ο εθελοντισμός μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοι-

νωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Οι εθελον-τές έχουν την δυνατότητα να προέρχονται από οποιοδή-ποτε χώρο και στρώμα της κοινωνίας. Συνιστά μια εξαι-ρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοι-νωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή καιτη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωήμας. Οι εθελοντές θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες.

Η οργανωμένη εθελοντική δράση στην Ελλάδα απο-τελεί παρακλάδι της «κοινωνίας των πολιτών» και τείνειστο να διαμορφώσει τις κατάλληλες υποδομές και προ-ϋποθέσεις για την αντιμετώπιση πολλών αδιεξόδων στηχώρα μας.

Αποτελεί την πιο υγιή αντίδραση και απάντηση της ορ-γανωμένης κοινωνίας σε φαινόμενα αδράνειας και απο-χής, που μας χαρακτηρίζουν. Η αξία του εθελοντισμού χρει-άζεται, όμως, την ενίσχυση όλων μας, των εμπλεκό-μενων φορέων, των οργανώσεων και όλων των πολι-τών.

Χαίρομαι όταν βλέπω μικρές κοινωνίες, όπως ορισμέναχωριά της περιοχής μου, να διοργανώνουν ακόμα και σή-μερα γιορτές, φεστιβάλ και εκδηλώσεις σημαντικές γιατην προβολή του τόπου και της παράδοσης, πάντα με τηναπεριόριστη αγάπη και το μεράκι των κατοίκων τους.

Ο εθελοντισμός «ανοίγει» πόρτες και αποφέρει οφέ-λη για όλους, αποτελεί συστατικό στοιχείο της σύγχρο-νης ιδιότητας του πολίτη. Με την σύμπραξη της τοπικήςαυτοδιοίκησης ενώνονται οι ατομικές πράξεις σε μια συν-τονισμένη δράση για το κοινό καλό.

Η εθελοντική προσφορά διαχρονικά αποτελεί σημείο«ορόσημο» στην ευρύτερη ανάπτυξη και ευημερία. Η προ-σφορά είναι ανεκτίμητη, όπως και η ζωή μας.

Της Θέκλας Παρασκευούδη, Πρόεδρος Ελληνικού Οργανισμού Περιβάλλοντος

Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεωνwww.thekla.gr

«Η σημασία

του εθελοντισμού

στις μέρες μας»

4_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page 2

6•

«Ορκίζομαι να χύσωκαι αυτή τηνύστεραν ρανίδα του

αίματος μου υπέρ τηςθρησκείας και της πατρίδοςμου. Να φονεύσω και αυτόντον αδελφόν, αν τον εύρωπροδότην της πατρίδος. Ναλάβω τα όπλα εις κάθεπερίσταση, ευθύς μόλιςακούσω ότι ο Αρχηγός μουεκστρατεύει κατά τωντυράννων και νασυγκαταφέρω άπαντας τουςφίλους μου και γνώριμουςμου εις το να μεακολουθήσωσι. Να μηνπαρατήσω τα όπλα προτούιδώ ελευθέρα την πατρίδαμου και εξολοθευμένους τουςεχθρούς της. Ορκίζομαι τέλοςπάντων εις το της θείαςΜεταλήψεως ΦοβερόνΜυστήριον ότι θα υστερηθώτης Αγίας Κοινωνίας εις τηντελευταίαν μου εκείνη ώρα,εάν δεν εκτελέσω άπασας ταςυποχρεώσεις,τας οποίαςέδωσα ενώπιον της εικόνοςτου Κυρίου μας ΙησούΧριστού.»

Τα λόγια αυτά ακούστηκαν από τα πα-λικάρια του Ιερού Λόχου. Αυτά άφησαντα θρανία και πιασαν τα χαρακώματα. Ηκαρδία τους αγνή και καθαρή το αίμα τουκαθαρό και ελληνικό άρχισε να κοχλά-ζει σαν άκουσαν για το μήνυμα για τηνεπανάσταση του 1821. Ύστερα από λί-γες μέρες αυτά τα 500 άτομα θυσιά-στηκαν απάνω στη μάχη. Ήταν το πρώ-το αγνό ελληνικό αίμα που χάθηκε στοβωμό της λευτεριάς. Όμως σήμερα οινέοι ακούνε άλλα πράγματα και το αίματους όχι μόνο δεν κοχλάζει από εθνικόκαι θρησκευτικό ενθουσιασμό αλλά δη-λητηριάζεται από το δηλητήριο της αθεϊ-στικής, αντιχριστιανικής και ανθελληνικήςπροπαγάνδας. Κάποτε στα χρόνια τηςσκλαβιάς οι Ελληνίδες έκλαιγαν και πο-νούσαν όταν ερχόντουσαν οι Τούρκοι νατους πάρουνε βιαία τα παιδία από την αγ-καλιά του και να τα στρατολογήσουν καινα τα κάνουν γενίτσαρους που θα πο-λεμούσαν μετέπειτα τη πατρίδα. Αλλά κάτιχειρότερο γίνεται σήμερα, ένα άγριοπνευματικό παιδομάζωμα.

Έρχονται και αρπάζουν από τη αγκαλιάτης εκκλησίας και της πατρίδας για ναδηλητηριάσουν και να τα κάνουν γενί-τσαρους του πνεύματος και να τα ποτί-σουν με την αθεΐα, την διαφθορά, τηναλλοίωση και την διαστρέβλωση της ιστο-ρίας.

Είναι γεγονός ότι η ιστορία του 1821αποτελεί στόχο σε όσους θέλουν τη κα-ταστροφή αυτού του τόπου. Η ιστορίααυτή που είναι απόλυτα ξεκάθαρη καιτόσο ζωντανή πρέπει να εκλείψει γιατίαποτελεί εμπόδιο στο πέρασμα των αν-θελληνικών και αντιχριστιανικών ιδεών καιαπόψεων. Για αυτό έχει γίνει ολόκληρηπροπαγάνδα και έχει σερβιριστεί από ταΜ.Μ.Ε. η διαστρέβλωση της ιστορίας του

1821. Πρόκειται για παραποίηση και δια-στροφή. Πρόκειται για πλαστογραφία καιαπάτη. Πρόκειται για βεβηλώσει και ιε-ροσυλία. Θέλουν να μας πούνε πως οαγώνας δεν ήταν ιερός αλλά κοινωνικός.Δεν ήταν απελευθερωτικός αλλά ταξικός.Δεν ήταν εθνικός αλλά πολιτικοκοινωνι-κός. Όσο αφορά τους παράγοντες πουσυνέβαλαν στη νίκη θέλουν διαγράψουντον παράγοντα Θεός, τον παράγοντα εκ-κλησία, τον παράγοντα θαύμα. Θέλουν νααποπροσανατολίσουν τη νεολαία να πά-ψει να πιστεύει στην αληθινή ιστορία, στοθαύμα που λέγεται επανάσταση του 1821.Η διαστρέβλωση κοντεύει να γίνει κα-θεστώς. Είναι ανάγκη να αποκατασταθείη ιστορία που τόσο βάλετε στις μέρεςμας και όταν οι λαοί ξεχνάνε την ιστο-ρία τους είναι καταδικασμένοι να σβή-σουν και να πεθάνουν. Δεν θέλουμε ναμάθουμε την ιστορία από εκείνους τουςδιαστρεβλωτές και τους ισορικοπλάστεςαλλά από εκείνους που έγραψαν καιέφτιαξαν την ιστορία με το αίμα τους. Δενθέλουμε να ακούσουμε εσάς που δεν εί-στε διατεθειμένοι να χύσετε ούτε μιασταγόνα αίματος και το μόνο που κάνετεείναι να υβρίζετε το έθνος και την εκ-κλησία. Άλλα θέλουμε να ακούσουμε τηνιστορία που έγραψαν οι πρωτομάρτυρεςκαι οι πρωτομάστορες της ιστορίας, οιμπαρουτοκαπνισμένοι ήρωες του 1821.Ευτυχώς για την ιστορία δυστυχώς γιατους διαστρεβλωτές υπάρχουν τα απο-μνημονεύματα του 1821 γραμμένα απότους ίδιους τους ήρωες. Όταν υπάρχουναυτά δεν μπορεί ο καθένας να δια-στρεβλώνει την ιστορία, καθώς έτσι απαι-τεί η νέα τάξη πραγμάτων και οι ξενο-κίνητοι προπαγανδιστές για να σβήσειαπό αυτόν τον τόπο η ιστορία.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ηεπανάστασή ξεκίνησε την ημέρα τουευαγγελισμού. Μήνυμά λευτεριάς οευαγγελισμός, μήνυμα λευτεριάς και η 25Μαρτίου 1821. Σκλαβωμένη από τα δε-σμά της αμαρτίας και του θανάτου η αν-θρωπότητα άκουσε το μήνυμα του λυ-τρωμού από το στόμα του αγγέλου. Σκλα-βωμένη από τα δεσμά της τούρκικής τυ-ραννίας τετρακοσίων χρόνων άκουσε τομήνυμα του λυτρωμού η Ελλάδα. Και ταδύο γεγονότα ξεπερνούν τη λογική. Εί-ναι θαύμα των θαυμάτων, γιατί αδύνατοτων αδυνάτων ήταν το γένος των αν-θρώπων να ελευθερωθεί μόνο του απότη σκλαβιά της αμαρτίας και του θανά-του, αδύνατο των αδυνάτων ήταν να ελευ-θερωθεί και η Ελλάδα από τη σκλαβιάτης Τουρκίας. Όμως και στα δύο θαύματα

και στη πνευματική λευτεριά αλλά καιστην εθνική λευτεριά υπάρχει η απορίατης λογικής. Υπάρχει όμως, μια δύναμηπου δεν είναι δύναμη απλή, δεν είναιυπερδύναμη αλλά είναι παντοδυναμία, εί-ναι η δύναμη του Θεού του ελευθερω-τού, είναι η δύναμη του Πανάγαθου Θεού.Είναι η δύναμις της αγάπης του Θεού πουθέλησε να επέμβει στα ανθρώπιναπράγματα να σώσει την ανθρωπότητα απότην αμαρτία και να σώσει την Ελλάδα απότην σκλαβιά και την τυραννία.

Οι ήρωες της επαναστάσεως πολλοί.Άλλοι στη στεριά, άλλοι στη θάλασσα, άλ-λοι μέσα από τους κόλπους της εκκλη-σίας. Όλοι μαζί συνέβαλαν στην εκτίνα-ξη του τούρκικου ζυγού. Άλλα χωρίς τηνβοήθεια του Θεού δεν θα είχε γίνει τί-ποτα. Η ήρωες δεν ήτανε αντάρτες πουβγήκανε στα βουνά για να πολεμήσου-νε την πίστη και την εκκλησία, όπως πα-ρουσιάζονται από τους διαστρεβλωτές. Ηβαθιά πίστη τους καθώς και η εθνικήτους συνείδηση αποτελούν βασικά χα-ρακτηριστικά αυτών. Είναι πολλά τα ντο-κουμέντα που το αποδεικνύουν αυτό.

Λίγο πριν τη μάχη στα Δερβενάκια οΚολοκοτρώνης καλεί τα παλικάρια του καιτους λέει πως θα νικήσουμε είναι θέ-λημα Θεού, είναι κοντά μας και μας βοη-θά γιατί πολεμάμε για την πίστη μας, γιατην πατρίδα μας, για τη λευτεριά μας καιόταν ο δίκαιος βοηθός μας βοηθάει ποί-ος εχθρός μπορεί να μας κάνει καλά; Καιόταν μετά τη ελευθέρωση του τόπου τονεπισκέφτηκαν οι πρώτοι μαθητές του γυ-μνασίου και του είπαν να τους μιλήσειγια το θαύμα του 1821 ο Κολοκοτρώνηςσυγκινήθηκε και του λέει «Παιδιά μουπρέπει να φυλάξετε την πίστη σας καιτην στερεώσετε, γιατί όταν πιάσαμε ταάρματα πρώτα είπαμε ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ καιμετά ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». Επίσης πενήνταχρόνια μετά το 1821 όταν επισκέφτηκανοι πρώτοι φοιτητές της Αθήνας τον Κα-νάρη και τον ρώτησαν πως έγινε εκεί-νο το μεγαλούργημα και ανατινάξατε σταανοιχτά της Χίου την τούρκικη φρεγάτατα μάτια του καπετάν Κωνσταντή υγρά-θηκαν και τους λέει «Παιδία μου δυοπράγματα ήταν εκείνα που συντέλεσαννα γίνει αυτό το θαύμα. Το ένα είναι ότιπήρα την απόφαση του θανάτου. Όταν κά-ποιος πάρει την απόφαση του θανάτουείναι παντοδύναμος δεν το κρατάει τίποτα.Και το άλλο τον ρωτάν τα παιδία. Ση-κώθηκε όρθιος έκανε το σταυρό του καιείπε : Πήρα τα παλικάρια μου και ανε-βήκαμε στο εκκλησάκι του Αι Νικόλα καιεξομολογηθήκαμε και λειτουργηθήκαμε

γονατιστοί κοινωνήσα-με και ύστερα φούν-τωσε μέσα μας μιαφλόγα και πηδήξαμεστις βαρκούλες μας, ταπυρπολικά μας. Η συ-νέχεια είναι γνωστή».

Όλοι οι Έλληνες,φτωχοί και πλούσιοι ταέδωσαν όλα για τηνλευτεριά της πατρίδος.Διαφορά λαού και κο-τζαμπάσηδων δενυπήρχε. Χαρακτηριστικόπαράδειγμα αποτελείη Μπουμπουλίνα, ηοποία τα έδωσε όλα ταλεφτά της στον αγώναγια να αναπτυχθεί τοναυτικό το νησιών. Ση-μαντική συμβολή στοναγώνα έπαιξαν και οιδάσκαλοι του γένουςπου κράτησαν στα χρό-νια της σκλαβιάς άσβεστο το καντήλι, τοκαντήλι της εθνικής γλώσσας, το καντήλιτης εθνικής συνείδησης, το καντήλι τωνελληνικών γραμμάτων και το καντήλι τηςχριστιανικής πίστης. Ο Κοσμάς ο Αιτω-λός, ο Γεώργιος Γεννάδιος, ο Ευγένει-ος Βούλγαρης, ο Αδαμάντιος Κοραής, οΆνθιμος Γαζής ήταν μερικοί από αυτούς.Μετά την έξοδο του Μεσολογγίου κα-ταφτάνουν στο Ναύπλιο τα παιδιά σκε-λετωμένα και καταταλαιπωρημένα. ΟΓεώργιος ο Γεννάδιος αφού τα περι-ποιήθηκε, προσευχήθηκε στο Θεό καιείπε μεταξύ των άλλων: «…Ω Θεέ μουλέγει αν πρόκειται τούτα τα παιδία να ζή-σουν και μια μέρα να δηλητηριάσουν τημάνα τους Ελλάδα, τότε ας πεθάνουντώρα σαν ήρωες παρά να κάνουν κακόστην Ελλάδα. Προφητικά τα λόγια το με-γάλου αυτού διδασκάλου. Που να ήξερεότι θα γεννούσε η Ελλάδα παιδιά που θαήτανε φίδια να τις φάνε τα σπλάχνα, παι-διά που θα αμφισβητούν την ελληνικό-τητα της Ελλάδος και τη χριστιανικότη-τα αυτού του τόπου. Πού να ήξερε ο Γεν-νάδιος πως μέσα από τα σχολεία μας θαβγαίνουνε άθεοι και άπιστοι. Ύστερα απότους διδασκάλους έρχονται οι ευγενείςπου ζούσαν στο εξωτερικό και κατείχανσημαντικές θέσεις και εξουσία. Τα θυ-σίασαν όλα και τα πλούτοι και την εξου-σία για την μητέρα Ελλάδα. Υψηλάντιδες,Καποδίστριας, Ρήγας Φεραίος ΑδαμάντιοςΚοραής ήταν μερικοί από αυτούς.

Σήμερα αυτοί οι διαστρεβλωτές αμ-φισβητούν ακόμη και των Παλαιών Πα-

τρών Γερμανό και την βοήθεια της εκ-κλησίας και λένε παραμύθια το λάβαροτης Άγιας Λαύρας. Δεν υψώθηκε λένε τολάβαρο, δεν υπήρχε. Η εκκλησία αφό-ρισε την επανάσταση και τα είχε καλάμε τους Τούρκους. Μα πώς είναι δυνα-τόν να ισχύει αυτό, την στιγμή που υπάρ-χουν τόσα ντοκουμέντα και απομνημο-νεύματα που μας λένε το αντίθετο; Διε-ρωτάται κάνεις και λέει, τι τρέλα κατέ-λαβε μερικούς ανθρώπους και θέλουν ναξεθεμελιώσουν τούτον εδώ τον τόπο; Γιαποιόν λόγο θέλουν να εξαφανίσουν τοΕλληνικό έθνος;

Η επανάσταση του 1821 ήταν το φλό-γισμα από τη σπίθα που σιγόκαιγε τε-τρακόσια χρόνια κάτω από τη στάχτη τηςελπίδας στο γένος μας. Η επανάστασητου 1821 ήταν η ανατολή του ηλίου πουη νύχτα κράτησε τετρακόσια χρόνια. Ηεπανάσταση του 1821 ήταν ο καρπός τηςαιματοβαμμένης γης των νεομαρτύρων,ήταν ένα θαύμα της φυλής, ήταν το θαύ-μα το θαυμάτων. Σήμερα η επανάστασητου 1821 αποτελεί πρότυπο για κάθεηρωική αντίσταση, είναι η ελπίδα μα γιατην απελευθέρωση και των άλλων ελ-ληνικών περιοχών που αυτή τη στιγμήστενάζουν όπως η Βόρεια Ήπειρος, η Κύ-προς και η πρωτεύουσα της Ελλάδος, ηπρωτεύουσα της ορθοδοξίας η Κων-σταντινούπολη.

Ζήτω το έθνος!!!Τιμή και Δόξα στους ήρωες

του ελληνικού Έθνους!!!Ελευθερία Ή Θάνατος!!!

Σιούτης ΣταύροςΜέλος του Σύλλογου Φοιτητών

Θεσσαλονίκης

6_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I

•7

ΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

Του πρώην αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων Νικολάου Κατσαρού

Εδώ και μερικούς μήνες κυκλοφόρησεσε επανέκδοση ο δεύτερος τόμος τωνΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ της λαογράφου και

ιστορικού, Αγγελικής Χατζημιχάλη. Στις 365σελίδες του αναφέρεται στη “ΣΤΑΝΗ“ καιστα “ΚΑΛΥΒΙΑ ή ΚΟΝΑΚΙΑ τους. Το πιο εν-διαφέρον από τα περιεχόμενά του είναι οι183 φωτογραφίες του, που ανάγονται στοπρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα και κυρίωςστις δεκαετίες 1910 και 1920.

Δεν θα αναφερθώ στο υπόλοιπο περιεχόμενό του. Ηαναφορά σ’ αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο τηςπαρουσίασης των επανεκδόσεων Ι και ΙΙ τόμων στο ευ-ρύτερο κοινό, που πιστεύω δεν θα παραλείψει να ορ-γανώσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακα-τσαναίων, σε συνεργασία και με τους τοπικούς μας Συλ-λόγους.

Προσθέτω επίσης ότι ετοιμάζεται η επανέκδοση και τουΙΙΙ τόμου για την Υφαντική και την Κεντητική των Σαρα-κατσαναίων με επιμέλεια δύο Σαρακατσάνων καθηγητριών,της κ. Μαχά από τον Αλμυρό και της κ. Δαλακούρα απότην Κομοτηνή, υπό την επιμέλεια της καθηγήτριας του Πα-νεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βρελλή.

Στο σημέιωμά μου αυτό, παίρνοντας αφορμή από της15 φωτογραφίες που περιέχονται στον ανωτέρω ΙΙ τόμοκαι απεικονίζουν Σαρακατσάνικες στάνες στο ευρύτερολεκανοπέδιο της Αττικής, θα προσπαθήσω να κάνω μίαγενική αναφορά στους Σαρακατσαναίους της Αττικής καιμέσα απ’ το έργο της Αγγελικής, αλλά και από πληρο-φορίες που είχα από Σαρακατσαναίους της Αττικής απο-γόνους τσελιγκάδων που ξεχείμαζαν στο λεκανοπέδιο,μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους(1928) και πιθανότατα και μερικοί από αυτούς και στα χρό-νια της Τουρκοκρατίας.

Ο τσέλιγκας παππούς γνωστού οφθαλμιάτρου των Αθη-νών βρήκε από τον πατέρα του και εκείνος από τον δικότου τα μαντριά των προβάτων τους κοντά στην πλατείατης Ομόνοιας (!!). Στο γραφείο της κλινικής του στη Γλυ-φάδα, σε περίοπτη θέση, μέσα σε ένα μεγάλο κάδρουπάρχει η φωτογραφία του παππού με τη φουστανέλα καιτα τσαρούχια.

Γνωστός ιδιοκτήτης παραλιακής ταβέρνας στον Ωρω-πό, σε μία επίσκεψή μου, μου μίλησε για τον προπάπ-πο του που είχα τη στάνη και τα μαντριά του στο τέρ-μα της οδού Πατησίων.

Στον Αυλώνα της Αττικής, που βρεθήκαμε καλεσμέ-νοι ένα βράδυ 15 Σαρακατσάνοι, που ζούμε στην Αθή-να μας υποδέχθηκαν 30 περίπου ηλικιωμένοι Σαρακα-τσάνοι. Μας φιλοξένησαν. Τραγουδήσαμε παλαιά Σα-ρακατσάνικα τραγούδια. Χορέψαμε. Τα ίδια τραγούδια καιοι ίδιοι χοροί με μας τους Θεσσαλούς Σαρακατσάνους.Μας είπαν ότι είναι γραμμένοι στα δημοτολόγια του Αυ-λώνα 500 Σαρακατσάνοι και ότι μερικοί από αυτούς έχουνακόμη κοπάδια γίδια.

Σαρακατσάνοι ζούν και τώρα σε όλη την Αττική, μεπερισσότερο γνωστούς τους Σαρ. της Βάρης με της πε-ρίφημες ψησταριές τους, χάρις τους Συλλόγους τους.Πολλοί είναι και οι Σαρακατσάνοι κάτοικοι της Ανατολι-κής Αττικής των γνωστών Μεσογείων. Σαρακατσάνικα επώ-νυμα κοσμούν τις προμετωπίδες πολλών καταστημάτων.Σαρακατσαναίους συνάντησα και στη Δυτική Αττική, αλλάκαι στους πρόποδες της Πάρνηθας και της Πεντέλης.

Είναι γνωστό και το ετήσιο αντάμωμα τους πάνω στηΠάρνηθα, κοντά στο μνημείο των Σαρακατσάνων. Οι κλί-τσες που χάρισαν σε μένα και στον τότε ΥφυπουργόΔημοσίων Έργων που βρεθήκαμε εκεί καλεσμένοι εί-ναι χαρακτηριστική πράξη τιμής της καταγωγής και σε-βασμού της παράδοσής τους.

Δεν θα αναφερθώ στους Σαρακατσάνους βουλευτές,δημάρχους, αντινομάρχες κ.τ.λ., Σαρακατσάνους που ζούνκαι εκλέγονται στην Αττική. Προσθέτω ακόμα ότι είναιπολλοί.

Τολμώ μόνο να αναφέρω ένα αριθμό. Οι Σαρακατσά-νοι της Αττικής πρέπει να υπερβαίνουν 30.000, ίσως και40.000 ανθρώπους. Είναι βέβαια πολύ δύσκολη η επα-λήθευση του αριθμού αυτού. Αυτή όμως είναι η κοινή πε-ποίθηση των παλαιοτέρων από αυτούς, οι οποίοι συνε-χίζουν να έχουν ζωντανή τα συνείδηση του Σαρακατσά-νου.

Τις αλήθειες αυτές της αγγίζει, γιατί όχι της επιβε-βαιώνει περίτρανα και η Αγγελική Χατζημιχάλη με τις φω-τογραφίες της στον ανωτέρω ΙΙ τόμο των ΣΑΡΑΚΑΤΣΑ-ΝΩΝ της.

Ηαυθαιρεσία τηςΟθωμανικήςαυτοκρατορίας

καθ΄όλη τη διάρκεια τηςΤουρκοκρατίας, είχε ωςσυνέπεια τη γέννηση τουΚλεφταρματολισμού. Ενόςτρόπου ζωής ο οποίοςήταν ο μόνος πουδιατηρούσε άκαμπτο τοφρόνημα και τηνυπερηφάνια τωνΕλλήνων.

Αυτόν τον τρόπο ζωής επέλεξανκαι οι Σαρακατσαναίοι, μία πανάρ-χαια Ελληνική νομαδική φυλή (όπωςθα πει και ο Καθηγητής Ανθρωπο-λογίας Άρης Πουλιανός στο σύγ-γραμμα του “Σαρακατσαναίοι, ο Αρ-χαιότερος Λαός της Ευρώπης, ηαπωθημένη ράτσα ή η σπίθα του Ελ-ληνισμού;) η οποία επέλεξε τηνσκληροτράχηλη ζωή στα βουνά μετην καπνισμένη από το μπαρούτιφουστανέλα από την συμβιβασμένηκαι καλή, ήρεμη ζωή στους κάμπους.Η ονομασία τους προέχεται από τηνπαραφθορά της λέξεως “καρά κα-τσάν” που σημαίνει “μαύρος κλέ-φτης”, ένα παρατσούκλι το οποίοτους κόλλησαν οι Τούρκοι βλέ-ποντας τους να τους πολεμούνε σταμαύρα ντυμένοι και να φεύγουνδιαρκώς από την επιρροή τους.Υπήρξαν οι ανώνυμοι πρωταγωνιστέςτης Ελληνικής Επαναστάσεως, οιπροπομποί μάλιστα αυτής καθότιποτέ δεν σταμάτησαν να επανα-στατούν κατά του Τούρκικου ζυγού.Ποτέ δεν έκλιναν το γόνυ τους γιανα προσκυνήσουν τον Τούρκο νατους χαρίσει τη ζωή αλλά ούτε καιγια να έχουν τα οφέλη της ευμέ-νιας τους. Αντιθέτως προτίμησαν συ-νειδητά όλη τους τη ζωή να είναι

ανυπότακτοι, απροσκύνητοι, στε-ρούμενοι τις χαρές και απολαύσειςτης συμβιβασμένης ζωής. Στελέ-χωσαν την Κλεφτουριά αναδει-κνύοντας ηγετικές φυσιογνωμίεςόπως ο Κατσαντώνης, ο Καραϊσκά-κης, ο Βασίλης Δίπλας, ο ΓρηγόρηςΛιακατάς, ο Γεώργιος Χασιώτης, οΓεώργιος Τσόγκας, ο ΑνδρέαςΊσκος, ο Καραγιαννάκης, ο ΓώγοςΜπακόλας, ο Κώστας Γαρέφης καιαναρίθμητοι άλλοι. Εν μέσω όλω αυ-τών πρώτος αναδείχθηκε ο Κα-τσαντώνης ο οποίος ανακηρύχθηκεαρχηγός όλων των Κλεφτών καιτων Αρματολών στη κλεφταρματο-λική σύναξη η οποία πραγματοποι-ήθηκε τον Ιούνιο του 1807 στηνΑγία Μαύρα της Λευκάδας με πρω-τοβουλία των Καποδίστρια, Κολο-κοτρώνη, του Στρατηγού Εμμανουήλκαι του Μητροπολίτου ΝαυπακτίαςΙγνατίου. Εκεί εν΄ μέσω όλων τωνμεγάλων ονομάτων της Κλεφτουριάςο Κατσαντώνης αναγνωρίστηκε ως“Αρχηγός όλων των Κλεφτών”(ήτοι κατόπιν όλης της Προεπανα-στατικής Κλεφτουριάς)!!

Οι νομάδες Σαρακατσαναίοι στά-θηκαν μπροστάρηδες στον αγώναγια την απελευθέρωση της πατρίδοςαπό τον Τούρκο κατακτητή. Από τηστιγμή κιόλας της Αλώσεως της“Πόλης” δε θέλησαν να συμβιβα-στούν με αυτήν την ιδέα. Θρήνησαν

για τον χαμό της Βασιλεύουσας, ντύ-θηκαν στα μαύρα, βούλωσαν τα κου-δούνια των προβάτων τους και δια-τηρούσαν έκτοτε μόνο μαύρα ή αλ-λιώς “λάϊα” πρόβατα στα κοπάδιατους ως ελάχιστη ένδειξη διαμαρ-τυρίας. Στις μεγάλες ώρες τουΈθνους, στις ώρες της τόλμης καιτης αποφασιστικότητας έδειξαν λε-βεντιά και ανιδιοτέλεια αποδει-κνύοντας έτσι ότι είναι άξιοι συ-νεχιστές των Αρχαίων Ελλήνων καιδη των Δωριέων. Με την καθολικήανώνυμη συμμετοχή τους έδειξανπως πρώτιστο μέλημα τους υπήρξεη απελευθέρωση της Πατρίδος καιόχι η εξυπηρέτηση των δικών τουςσυμφερόντων κάνοντας συμφω-νίες με τους Τούρκους. Αυτοί οιορεσίβιοι, ανεξάρτητοι στο πνεύμακαι αδούλωτοι στην ψυχή, με τοαδάμαστο πνεύμα και την αγωνι-στικότητα τους ενσάρκωναν- δίχωςόμως να αντιλαμβάνονται το μέγε-θος της προσφοράς τους- τα όνει-ρα και τις προσδοκίες ενός πολυ-βασανισμένου και δη σκλαβωμένουλαού ο οποίος διψούσε για ελευ-θερία. Με ορμητήριο τα Άγραφα δώ-σανε στον κατακτητή να αντιληφθείτην διαφορετικότητα-στην ψυχή-του Ελληνικού λαού έναντι των λοι-πών υποταγμένων Βαλκανικών λαών.Δε σταμάτησαν στιγμή να αποτελούντην ελπίδα ότι κάποτε αυτός ο τό-

πος θα απελευθερωθεί. Ελπίδα όχι

μόνο προς τους υπόλοιπους Έλλη-

νες αλλά και προς όλους τους υπο-

ταγμένους λαούς της τότε κυρίαρ-

χης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η προσφορά όμως των Σαρακα-

τσαναίων δεν περιορίζεται μόνο

στην επάνδρωση της Κλεφτουριάς.

Είναι αυτοί για τους οποίους θα πεί

η Αγγελική Χατζημιχάλη ότι υπήρξαν

όχι μόνο το αποκούμπι και οι οδη-

γοί των Κλεφτών στα λημέρια τους

αλλά και η οπισθοφυλακή που προ-

άσπιζε τις επιχειρήσεις τους. Στα κο-

νάκια των Σαρακατσαναίων όλη η

Κλεφτουριά ένιωθε μεγαλύτερη

ασφάλεια παρά στα χωριά. Στα κα-

λύβια και τα μαντριά των Σαρακα-

τσαναίων φύλαγαν τα ντουφέκια και

γενικά όλα τα άρματα τους. Οι στά-

νες τους ήταν εκείνες που τους

προμήθευαν ευκολότερα τροφές

ενώ στα κονάκια τους έκαναν πολ-

λές φορές τις μαζώξεις τους οι

Κλεφταρματολοί για να συντονίσουν

τη δράση τους.

Κατά τον Patrick Leigh Fermol

(Ρούμελη, οδοιπορικό στη Βόρεια Ελ-

λάδα) “οι Σαρακατσαναίοι είχαν ένα

αδάμαστο ήθος για την ελευθερία”

ενώ σε άλλο σημείο ο Γιάννης Βλα-

χογιάννης (Ν. Κασομούλη, Στρατιω-

τικά Ενθυμήματα θα πει: “Οι Σαρα-

κατσιαναίοι είναι αυτοί που συστη-

ματικά βγάλαν από μέσα τους και

θρέψαν και θέριεψαν την Ελληνική

Κλεφτουριά”. Ο ίδιος σε άλλο ση-

μείο αναφέρει πως: “Από την αδά-

μαστη και άγρια ζωή των Σαρακα-

τσαναίων αλλά και των άλλων λαών

της Ρούμελης, μάλιστα των λαών του

Βάλτου ξεπήδησαν οι φοβερότεροι

κλέφτες οι παλιοί και ληστές έπει-

τα, οι διάδοχοι των πρώτων”!!

ΟΣύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας «ΟΚατσαντώνης» ιδρύθηκε το 1962 και

αποτελεί τον πρώτο σύλλογο Σαρακατσαναίωνστην Ελλάδα. Αρχικά, ιδρύθηκε ως ΣύλλογοςΣαρακατσαναίων Νομών Λάρισας και Μαγνη-σίας και με την πάροδο των χρόνων έλαβε τησημερινή του μορφή. Πρώτος πρόεδρος τουΣυνδέσμου διετέλεσε ο κος. Νικόλαος Κα-τσαρός, τέως αντιπρόεδρος της Βουλής τωνΕλλήνων και τέως πρόεδρος του ΕΛΓΑ. Σήμε-ρα, ο Σύνδεσμος απαριθμεί 551 εγγεγραμμέ-να μέλη, ενώ σε ολόκληρο το νομό υπολογί-ζεται ότι διαμένουν 25000 Σαρακατσαναίοι.

Τα γραφεία και η λέσχη του Συνδέσμου βρίσκον-

ται στη Λάρισα, επί της οδού Παλαιολόγου 7 – 9. η

λέσχη αποτελεί τόπο συνάντησης τόσο των Σαρακα-

τσαναίων γερόντων της πόλης, όσο και των νεότε-

ρων παιδιών του Συνδέσμου. Στην κατάλληλα δια-

μορφωμένη αίθουσα, κάθε Κυριακή απόγευμα, παρέ-

χεται η δυνατότητα στα παιδιά των Σαρακατσαναίων,

να διδαχθούν τους παραδοσιακούς χορούς του συ-

ναφιού μας. Επιπλέον, πραγματοποιείται μια σημαντι-

κή προσπάθεια για τη δημιουργία του «Σαρακατσάνι-

κου τσελιγκάτου», στο οικόπεδο του Συνδέσμου, στη

Λάρισα.

Από τις 08/05/2009, τα μέλη του Δ.Σ. πραγματο-

ποιούν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Συνδέσμου «Η Λα-

λιά των Σαρακατσαναίων». Η ραδιοφωνική αυτή εκπομπή,

μεταδίδεται εφέτος από τον ραδιοφωνικό σταθμό της

Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου, στους 96,3

FM, κάθε Παρασκευή στις 18:00 – 19:00 μ.μ. η εκ-

πομπή έχει ως στόχο τη διατήρηση και μεταλαμπάδευση

της σαρακατσάνικης παράδοσης, αφού ενημερώνεται

το ραδιοφωνικό κοινό για τα ήθη και έθιμα του συ-

ναφιού και μεταδίδονται μέσα από αυτή, αμιγώς Σα-

ρακατσάνικα τραγούδια.

Ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας από το 2009

διατηρεί τη δική του ιστοσελίδα, της οποίας η ηλε-

κτρονική διεύθυνση είναι www.sarakatsanaioilar-

isas.gr. Σε αυτή αναρτώνται όλα τα νέα και οι ανα-

κοινώσεις του συνδέσμου, καθώς και γενικές πλη-

ροφορίες περί του συναφιού.

«Άγιε μου Γιώργη, Αφέντη μου» είναι ο τίτλος του

CD, που δημιούργησε ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων

Λάρισας. Πρόκειται για ένα CD με θρησκευτικό και

πατριωτικό χαρακτήρα, του οποίου τα τραγούδια ανα-

φέρονται στη Θρησκεία, την Κωνσταντινούπολη και στην

Κλεφτουριά. Περιλαμβάνονται σε αυτό 16 τραγούδια

(13 αμιγώς Σαρακατσάνικα και 3 Πανελλήνια) και το

απολυτίκιο του Αγίου Γεωργίου.

Το παρόν Δ.Σ., το οποίο δραστηριοποιείται από

26/04/2009, και με τη στήριξη και απεριόριστη συμ-

παράσταση των μελών Συνδέσμου έχει πραγματοποι-

ήσει έως και σήμερα 19 εκδηλώσεις. Οι δύο εκ των

οποίων αποτελούν βιβλιοπαρουσιάσεις. Στις 16/05/2009

στο Χαντζηγιάννειο Πνευματικό κέντρο της Λάρισας

πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Η Σα-

ρακατσάνα, Εικόνα και λόγος» και στις 21/11/2009

το βιβλίο «Τα Σαρακατσάνικα Τσελιγκάτα του Βερμί-

ου και η Ζωή στις Στάνες τους», στον ίδιο χώρο. Στις

21/11/2009 πραγματοποιήθηκε η επιστημονική εκδή-

λωση «Η Ανθρωπολογική Επιστήμη μιλά για τους Σα-

ρακατσάνους». Καθιερώθηκε ετήσια Συναυλία Σαρα-

κατσάνικου Τραγουδιού να πραγματοποιείται στο τέ-

λος του καλοκαιριού. Έως σήμερα, πραγματοποιήθη-

κε δύο φορές, στις 26/08/2009 και στις 03/09/2009

(παρουσίαση CD συνδέσμου). Στις 25/04/2010 πραγ-

ματοποιήθηκε η εκδήλωση «Το Σαρακατσάνικο Τρα-

γούδι Άλλοτε και Σήμερα».

Πραγματοποιήθηκαν οι δύο πρώτες οργανωμένες εκ-

δρομές του Συνδέσμου στο Περτούλι, για να συμμε-

τάσχει στις εκδηλώσεις του Ετήσιου Πανελλήνιου Αν-

ταμώματος Σαρακατσαναίων. Στα πλαίσια μάλιστα, του

30ου Πανελλήνιου Ανταμώματος, ο Σύνδεσμος πα-

ρουσίασε το δρώμενο «Προξενιό – Κλέψιμο». Πραγ-

ματοποιήθηκε και η 1η εκδρομή του Συνδέσμου στην

Κωνσταντινούπολη, όπου οι εκδρομείς συναντήθηκαν

με τον Οικουμενικό Πατριάρχη.

Τα χορευτικά του Συνδέσμου έλαβαν μέρος δύο φο-

ρές στην Παρέλαση των εθνικών μας επετείων της

25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου. Επίσης, τα χο-

ρευτικά του Συνδέσμου έχουν λάβει μέρος σε δύο εκ-

δηλώσεις, στις 12/06/2009 στη Δημοτική Πινακοθή-

κη και στις 19/02/2010 στην τηλεοπτική εκπομπή για

τα 20 χρόνια λειτουργίας του τοπικού τηλεοπτικού σταθ-

μού TRT. Η εκπομπή «Άχ’ πατρίδα μου γλυκιά» αφιέ-

ρωσε 4 εκπομπές αποκλειστικά στο Σύνδεσμο (η μία

ήταν η μετάδοση του ετήσιου χορού 2010). Τέλος, για

τη μεταφορά των γραφείων και της λέσχης του Συν-

δέσμου πραγματοποιήθηκαν εγκαίνια (25/10/09).

Το Σάββατο 05/02/2011 πραγματοποιήθηκε ο ετή-

σιος χορός του Συνδέσμου, κατά τη διάρκεια του οποί-

ου πραγματοποιήθηκε η κοπή της πίτας και βράβευ-

ση των πρωτοετών Σαρακατσάνων φοιτητών. Παρου-

σιάσθηκαν τα χορευτικά τμήματα του Συνδέσμου, ενώ

το κέφι διατηρήθηκε αμείωτο έως το πρωί!

Εκ μέρους όλου του Δ.Σ., ευχαριστώ θερμά όλα τα

μέλη του συνδέσμου που στηρίζουν αυτή την προ-

σπάθεια, όπως επίσης οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ

σε όλους τους χορευτές όλων των τμημάτων του Συν-

δέσμου, που αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του

ελεύθερου χρόνου τους για τον Σύνδεσμο.

Σαρακατσαναίοι και

Ελληνική ΕπανάστασηΣτυλιανός Σούρλας

ΔικηγόροςΠτυχιούχος Θεολογικής

Σχολής Πρόεδρος του ΣυνδέσμουΣαρακατσαναίων Λάρισας

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ «Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ»

7_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I

CMY K

8•

Αγροτικός Παραγωγικός

Συνεταιρισμός

Νέα Αγχίαλος Μαγνησία

Τ.Κ. 374 00

Τηλ.: 24280 76210,

24280 77276

Νέας Αγχιάλου“Η ΔΗΜΗΤΡΑ”

e-mail: apsa-dimitra@vol.forthnet.gr

Οινοποιείο – Ποτοποιείο

1) Πόσο συχνά εμφανίζε-ται στον πληθυσμό, ποιοί πα-ράγοντες ευθύνονται γι’αυτό;Το παχύ έντερο μαζί με τον πρωκτό

αποτελούν το τελευταίο τμήμα του πε-πτικού συστήματος. Είναι υπεύθυνο κυ-ρίως για τον σχηματισμό και αποβολή τωνπροιόντων της πέψης των τροφών.

Ο καρκίνος που εντοπίζεται στο παχύέντερο αποτελεί το τέταρτο σε συχνό-τητα είδος καρκίνου και για τα δύο φύλα,μετά από εκείνο του πνεύμονα, μαστούκαι προστάτη και τη δεύτερη συχνότερηαιτία θανάτου από καρκίνο μετά από τονκαρκίνο του πνεύμονα. Ο αριθμός των πε-ριστατικών με καρκίνο παχέος εντέρουαυξάνει σταθερά με την ηλικία και η με-γαλύτερη συχνότητα εμφάνισής του εί-ναι στην έκτη και έβδομη δεκαετία.

Πιστεύεται ότι σε περισσότερο από80% των περιπτώσεων ο ορθοκολικόςκαρκίνος οφείλεται σε περιβαλλοντικούςπαράγοντες, στη δράση διαφόρων βα-κτηρίων, σε διατροφικούς παράγοντες, σεπροδιαθεσικές-προκαρκινικές παθήσειςκαθώς επίσης στην κληρονομικότητα.

H επιβίωση των ατόμων με εγκατε-στημένο καρκίνο παχέος εντέρου είναιανάλογη με το στάδιο της νόσου κατάτην διάγνωση. Έτσι η 5ετής επιβίωση τωνατόμων που πάσχουν από καρκίνο του πα-χέος εντέρου είναι πάνω από 80%, εφό-σον η διάγνωση και αντιμετώπιση τουκαρκίνου γίνει στα αρχικά στάδια της νό-σου, 40-50% εφόσον γίνει σε πιο προ-χωρημένες καταστάσεις και μόλις 5%

στις πολύ προχωρημένες-παραμελημένεςκαταστάσεις.

2) Αίτια και διατροφήO καρκίνος του παχέος εντέρου δεν

είναι μεταδοτική νόσος. Πολλοί παρά-γοντες ενοχοποιούνται για την ανάπτυξήτου. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εί-ναι: η δίαιτα με τροφές πλούσιες σε λί-πος και φτωχές σε φυτικές ίνες,η πα-χυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό καρ-κίνου παχέους εντέρου ή οικογενής πο-λυποδίασης, η παρουσία περισσότερωντου ενός πολυπόδων στο ίδιο άτομο, ηελκώδης κολίτιδα κλπ.

Oι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λι-παρά πιστεύεται ότι προδιαθέτουν στηνανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εν-τέρου. Στις αναπτυγμένες χώρες με υψη-λή κατανάλωση τροφών πλούσιων σελίπη, η συχνότητα ανάπτυξης του καρκί-νου παχέος εντέρου είναι συνήθως με-γαλύτερη απ’ ότι σε χώρες με περιορι-σμένη κατανάλωση λίπους. Λιπαρές τρο-φές, τηγανιτά, τροφές με συντηρητικά καιτο κόκκινο κρέας ευνοούν την ανάπτυ-ξη καρκίνου στο παχύ έντερο. Πιστεύε-ται ότι τα προϊόντα αποδόμησης του λί-πους παράγουν μέσα στο έντερο χημι-κά καρκινογόνα. Οι δίαιτες που είναιπλούσιες σε λαχανικά και σε φυτικέςίνες καθώς και το μαύρο ψωμί με τα δη-μητριακά μπορούν να απαλλάξουν το έν-τερο από αυτά τα καρκινογόνα και βοη-θούν να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξηςκαρκίνου.

3) Τι συμπτώματα μπορείνα εμφανίσουν όσοι πά-σχουν από καρκίνο παχέοςεντέρου;Τα συμπτώματα του καρκίνου του πα-

χέος εντέρου είναι πολυάριθμα και μη ει-δικά. Τα πιο συχνά είναι η αλλαγή στιςσυνήθειες του εντέρου, δηλαδή διάρροιαή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή τους, αίμαστα κόπρανα ή απώλεια αίματος από τονπρωκτό, η απώλεια βάρους, τα άτυπα κοι-λιακά άλγη, κωλικοί του εντέρου, καθώςκαι το κοινό «φούσκωμα» της κοιλιάς. Βέ-βαια πολλά από τα παραπάνω συμπτώματαμπορούν να υπάρξουν σε πολλές άλλεςκαλοήθεις παθολογικές καταστάσεις,όπως στα σύνδρομα ευερέθιστου εντέ-ρου (σπαστική κολίτιδα), στην ελκώδη κο-λίτιδα, στην παρουσία εκκολπωμάτων στοπαχύ έντερο και στο έλκος του στομά-χου.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπο-ρεί να εξελίσεται μέσα σε αρκετά χρό-νια πριν δώσει κάποια από τα παραπά-νω συμπτώματα. Τα συμπτώματα πολλέςφορές διαφέρουν ανάλογα με το που εν-

τοπίζεται ο όγκος μέσα στο έντερο. Οικαρκίνοι του δεξιού κόλου είναι συνή-θως ασυμπτωματικοί και μπορεί να ανα-πτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος πριν προ-καλέσουν οποιοδήποτε κοιλιακό σύμ-πτωμα. Τυπικά, οι καρκίνοι του δεξιού κό-λου προκαλούν σιδηροπενική αναιμίαλόγω μικρής απώλειας αίματος στα κό-πρανα αλλά για διάρκεια αρκετών μηνώνή και ετών. Η σιδηροπενική αναιμία προ-καλεί εύκολη κόπωση, αδυναμία, καιωχρότητα. Το αριστερό κόλον είναι πιοστενό από το δεξιό. Γι' αυτό, οι καρκί-νοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμή-μα είναι πιο επιρρεπείς στο να προκα-λέσουν ατελή ή και πλήρη απόφραξη τουεντέρου. Οι καρκίνοι που προκαλούν ατε-λή εντερική απόφραξη δίνουν συμπτώ-ματα δυσκοιλότητας, διάρροιας, κοιλιακούάλγους, κωλικών, και φουσκώματος. Τοζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα μπο-ρεί επίσης να είναι ένδειξη ανάπτυξηςκαρκίνου κοντά στο τελικό τμήμα του εν-τερικού σωλήνα.

4) Ποιές εξετάσεις μπο-ρούν να διαγνώσουν τονκαρκίνο του παχέος εντέρου; Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού

από τον ιατρό και η κλινική εξέταση τουασθενούς, η οποία θα πρέπει να συμ-πληρώνεται με δακτυλική εξέταση του ορ-θού, είναι επιβεβλημένη.

Η πραγματοποίηση μιας ειδικής εξέ-τασης κοπράνων, γνωστή ως Mayer κο-πράνων, η οποία ανιχνεύει μικρές πο-σότητες αίματος οι οποίες δεν είναι ορα-τές.

Ομως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου,συνήθως διαγιγνώσκεται μετά από κο-λονοσκόπηση η οποία και εντοπίζει καιτην ακριβή του θέση. Η κολονοσκόπησηείναι μία διαδικασία κατά την οποία ο για-τρός, μετά από καθαρισμό του εντέρουεισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο διά μέ-σου του ορθού στο παχύ έντερο καιελέγχει μέσω μιας κάμερας το εσωτε-ρικό ολοκλήρου του παχέος εντέρου. Ηκολονοσκόπηση γενικά θεωρείται η πιοακριβής εξέταση διάγνωσης τόσο τουκαρκίνου όσο και πολυπόδων του παχέ-ος εντέρου . Εάν ανακαλυφθούν πολύ-ποδες, τότε υπάρχει η δυνατότητα νααφαιρούνται ενδοσκοπικά και αποστέλ-λονται για ιστολογική εξέταση. Ενώ ηπλειονότητα των πολυπόδων που αφαι-ρούνται με την κολονοσκόπηση είναι κα-λοήθεις, πολλοί είναι προκαρκινικοί. Ηαφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδωναπαλλάσσει το άτομο από τον κίνδυνο με-ταγενέστερης ανάπτυξης καρκίνου του πα-χέος εντέρου. Άλλη εξέταση που θα μπο-

ρούσε να διαγνώσει καρκίνο του παχέ-ος εντέρου είναι ο βαριούχος υποκλυ-σμός, ο οποίος συνίσταται στην λήψημιας σειράς ακτινογραφιών της κοιλιάςτου ασθενούς μετά την πλήρωση του πα-χέος εντέρου με ένα λευκό υγρό τοοποίο περιέχει σκιαγραφικό βάριο. Ο καρ-κίνος παρουσιάζεται σαν έλλειμμα σκια-γράφησης στον αυλό του εντέρου. Τέ-λος, συμπληρωματικά πρέπει να πραγ-ματοποιείται Αξονική Τομογραφία άνω καικάτω κοιλίας.

5) Ποια η ενδεικνυόμενηθεραπεία του καρκίνου πα-χέος εντέρου;Η χειρουργική επέμβαση είναι η εν-

δεικνυόμενη αντιμετώπιση για τον καρ-κίνο του παχέος εντέρου. Στην επέμβα-ση συναφαιρείται ο όγκος μαζί με τογειτνιάζων τμήμα παχέος εντέρου καιαναστομώνονται (ενώνονται) τα εναπο-μείναντα υγιή τμήματα του παχέος εντέ-ρου και αποκαθίσταται έτσι η συνέχειατου πεπτικού σωλήνα. Όταν ο όγκος προ-καλέι αποφρακτικά φαινόμενα ή δεν εί-ναι δυνατή η πραγματοποίηση αναστό-μωσης, μπορεί να γίνει μια προσωρινήκολοστομία (παρά φύση έδρα), η οποίασε σύντομο χρονικό διάστημα (1-2 μήνεςπερίπου) καταργείται και αποκαθίσταται ησυνέχεια του εντέρου. Σε ασθενείς μεκαρκίνο ορθού πολύ χαμηλά προς τονπρωκτό πρέπει να αφαιρεθεί και το ορθόεξ ολοκλήρου και να γίνει κολοστομία( παρά φύση έδρα). Σε οριακές κατα-στάσεις που μπορεί να διατηρηθούν οισφιγκτήρες του εντέρου μπορεί να γί-νει η λεγόμενη πολύ χαμήλη πρόσθιαεκτομή του ορθού.

Η πρόγνωση επιβίωσης μετά από μίακολεκτομή εξαρτάται από το εάν ο καρ-κίνος την στιγμή της επέμβασης έχει δώ-σει μεταστάσεις δηλαδή αν έχει επε-κταθεί σε άλλα όργανα. Ο κίνδυνος γιαμετάσταση είναι αναλογικά μεγαλύτεροςόσο πιο εκτεταμένα και βαθειά διηθεί οκαρκίνος το τοίχωμα του εντέρου. Σε με-ρικούς ασθενείς που την στιγμή του χει-ρουργείου δεν εμφανίζουν απομακρυ-σμένες μεταστάσεις, όμως έχουν καρκίνοπου διεισδύει βαθειά στο τοίχωμα του εν-τέρου ή έχει καταλάβει τους γειτονικούςλεμφαδένες, υπάρχει μεγαλύτερη πιθα-νότητα να εμφανιστεί πάλι ο καρκίνος το-πικά ή να κάνει μελλοντικά μεταστάσεις.Γι’ αυτό στους ασθενείς αυτούς κάνου-με χημειοθεραπεία, η οποία μειώνει τιςυποτροπές των καρκίνων και βελτιώνειτην επιβίωση των ασθενών. Η θεραπείαπου θα χορηγηθεί εξαρτάται από το στά-διο της νόσου.

Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρ-μακα που σκοτώνουν τα καρκίνικά κύτ-ταρα. Είναι συστηματική θεραπεία, που ση-μαίνει ότι τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούνσε όλο το σώμα του ασθενούς και κα-ταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα οπου-δήποτε στο σώμα και περιορίζουν τις πι-θανότητες επανεμφάνισης της νόσου(υποτοπή του καρκίνου).

Η ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπισητου καρκίνου του παχέος εντέρου, έχειθέση μόνο στην περίπτωση του καρκί-νου στο ορθό. Έχει βρεθεί ότι η προ-εγχειρητική ή μετεγχειρητική ακτινοθε-ραπεία στο ορθό, μειώνει σημαντικά τηνπιθανότητα τοπικών υποτροπών της νό-σου. Η πιθανότητα τοπικής υποτροπήςστον καρκίνο του ορθού χωρίς ακτινο-θεραπεία, φτάνει μέχρι και 30% μετά τοχειρουργείο. Με την ακτινοθεραπείααυτό το ποσοστό μειώνεται στο 7%. Έτσιμόνη ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπείαπαίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση τουποσοστού τοπικών υποτροπών ή πριν τηνεπέμβαση βοηθά στο να καταστεί ο όγ-κος εξαιρέσιμος.

6) Πως θα προλάβουμετον καρκίνο του παχέος εν-τέρου; Ως γνωστόν ακόμα δεν μπορούμε να

παρέμβουμε στους κληρονομικούς πα-ράγοντες, επομένως, αυτό που μπορού-με να ελέγξουμε είναι μόνο ο τρόποςζωής μας. Έτσι στις διατροφικές συνή-θειες θα πρέπει να αυξήσουμε την κα-τανάλωση φυτικών ινών καθώς και τηνκατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω3 λι-παρά οξέα όπως είναι το ελαιόλαδο καιτα ψάρια. Τροφές πλούσιες σε φυτικέςίνες είναι τα φρούτα και τα λαχανικά. Επί-σης καλό είναι να υιοθετήσουμε στηνδιατροφή μας δημητριακά ολικής άλεσης.Θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλω-ση κρέατος και ζωικού λίπους καθώς καιτου αλκοόλ. Σημαντικά είναι, η διατήρη-ση φυσιολογικού σωματικού βάρους, κα-θώς η παχυσαρκία σχετίζεται με τον καρ-κίνο του παχέος εντέρου, η τακτική άσκη-ση και η διακοπή του καπνίσματος. Τέ-λος θα πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγ-χος (κολοσκόπηση) των ατόμων υψηλούκινδύνου με οικογενειακό ιστορικό αλλάκαι εξέταση στην ηλικία άνω των 50ετών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η έγ-καιρη διάγνωση μπορεί να σώσει ζωέςκαι να προσφέρει δυνατότητα θεραπεί-ας ή και πλήρους ίασης.

* Σε συνεργασία με τον Αλέξαν-δρο Μέκρα, Ειδικευόμενο ΓενικήςΧειρουργικής

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π.Θ.*

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

8_tyrnabos 23/03/2011 6:14 μ.μ. Page 1

CMY K

•9

Αθηνάς 74Αλμυρός Μαγνησίας

Τηλ.: 24220 23320

σχέσηεμπιστ

οσύνης

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ • ΕΠΙΠΛΑ

Νίκος ΝάκοςΥπεύθυνος Πωλήσεων

Βόλου 7, τ.κ. 371 00

Αλμυρός-Βόλου

Τ. 24220 22633

F. 24220 24818

Ε. hlnak@otenet.gr

www.nakos-sa.gr

Κεντρικό: Βασ. Κων/νου 100Α, τηλ.: 24220 21517

Υποκ/μα: 1ο χλμ. Αλμυρού-Πλατάνου, τηλ.: 24220 24975

Κιν.: 6936 914 447

e-mail: potoemporiki-almyroy@hotmail.com

Κτήμα Τιμπλαλέξη

Τιμπλαλέξης ΔημήτρηςΟινοποιός

κιν.: 6974 726 208

Μικροθήβες Ν. Μαγνησίας, τηλ/fax: 24220 23716

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ•Γεωργικά Φάρμακα•Σπόροι•Λιπάσματα

Μιχοπούλου 12371 00 Αλμυρός

τηλ.: 24220 24111κιν.: 6977 479 386

Πότε γεννηθήκατε και πού;Γεννήθηκα στη Νέα Σάντα της Ροδόπης, το 1952. Με τί έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά εκτός από το τρα-

γούδι;Είμαι Αναπληρωτής Καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ του Δημο-

κριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Το γνωστικό αντικείμε-νο της θέσης που κατέχω είναι «Η μεθοδική διδακτικήτου Ελληνικού χορού», αντίστοιχο με το θέμα της Διδα-κτορικής μου Διατριβής ενώ τα ερευνητικά και διδακτικάμου ενδιαφέροντα και καθήκοντα είναι απόλυτα συναφήμ’ αυτό. Διδάσκω στους Μεταπτυχιακούς και Προπτυχια-κούς Φοιτητές του δευτέρου κύκλου σπουδών, δηλαδήστους ειδικευομένους, μαθήματα που αφορούν τη μελέ-τη των επί μέρους στοιχείων, των κατά τον Αριστόξε-νο«ρυθμιζομένων» του χορευτικού φαινομένου, δηλαδή τουστίχου, της μουσικής και της κίνησης. Από τις έρευνεςπου γίνονται με βάση τα δικά μας επιστημονικά εργα-λεία προκύπτει ότι ο Ελληνικός παραδοσιακός χορός, μετις επί μέρους του τοπικότητες και ιδιαιτερότητες, πα-ρουσιάζει μια ομοιογένεια και ομογένεια ως προς τις χο-ρευτικές του δομές που, πολύ απλά, τεκμηριώνει ταυτό-τητα, διάρκεια και αντοχή στο χρόνο.

Πότε και πώς ξεκινήσατε το τρα-γούδι;Είμαι σαρακατσάνικης καταγωγής κι από τις δύο πλευ-

ρές του αίματός μου. Μεγάλωσα, λοιπόν, σ’ ένα περιβάλλονδιευρυμένης οικογένειας αρκετά γνωστής για την «πολί-τικη» τεχνική της στο τραγούδι. Κατά συνέπεια, από ένατέτοιο κύτταρο, είναι πολύ φυσικό να μη μπορεί να ξε-φύγει κανείς. Περίπου, δηλαδή, γεννήθηκα «ταξινομημέ-νος», με καλλιτεχνική προοπτική προδιαγραμμένη! Όλα μουτ’ αδέρφια τραγουδούσαν καλά. Εκείνη την περίοδο, μετις κοσμογονικές αλλαγές στο σαρακατσάνικο και όχι μόνοτρόπο ζωής, είχαμε την τύχη να παίρνουμε και να επε-ξεργαζόμαστε μουσικές πληροφορίες, τεχνοτροπίες καιευαισθησίες από δύο πηγές: Το γραμμόφωνο ή το ρα-διόφωνο και την παράδοση. Τα τραγούδια που μαθαίνουμεήταν είτε αυθεντικά παραδοσιακά, τα λεγόμενα «αλλοτι(σ)νά»είτε «γραμμοφωνίσια». Αποτέλεσμα αυτής της εκπαιδευ-τικής διαδικασίας υπήρξα κι εγώ που ευτύχησα να προ-χωρήσω και σε θεωρητική κατάρτιση αργότερα μέχρι πουη επαγγελματική μου δραστηριότητα συνδυάστηκε με τομεράκι μου για το τραγούδι.

Από τα γυμνασιακά μου χρόνια συμμετείχα στη δημο-τική φιλαρμονική και σε ορχήστρα με κιθάρες αποδίδονταςκυρίως ελαφρό ελληνικό τραγούδι και νέο κύμα. Κάτι τέ-τοιο πρωτοτραγούδησα και στη Θεσσαλονίκη, στο «Κον-τσέρτο» το καλοκαίρι του 1970, όταν κατέβηκα για τηνεισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο. Αλλά το χειμώνα της ίδιαςχρονιάς που κάποιοι φίλοι με πήγαν και τραγούδησα μετο Γρηγόρη τον Καψάλη τις «Καπετάνισσες» στην περί-φημη «Ψάθα», η πορεία μου σημαδεύτηκε οριστικά και αμε-τάκλητα. Πρέπει εδώ να σημειώσω ότι για να τραγουδάωκάθε βράδυ στο μαγαζί, θυσίασα μια, ίσως, σημαντική αθλη-τική καριέρα αφού ήδη είχα επιλεγεί στο κλιμάκιο της Εθνι-κής Ελλάδος στην ενόργανη γυμναστική που προετοιμα-ζόταν πυρετωδώς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μο-νάχου το 1972.

Ποιό το κίνητρο να ασχοληθείτε με τοτραγούδι;Θαρρώ πως απάντησα λίγο νωρίτερα αλλά κωδικοποι-

ημένα να πω ότι κίνητρα απετέλεσαν κυρίως η πολιτι-σμική μήτρα μέσα στην οποία γεννήθηκα και ανατράφη-κα και ίσως μια αυτοεκτίμηση, σε πρώτη φάση, κάποιωνικανοτήτων που με οδήγησαν σε μια προσπάθεια να εκ-

φραστώ μέσα από το τραγούδι. Στην πορεία, ζώντας καιγνωρίζοντας τον κόσμο διαπίστωσα ότι κάποιοι μπορούνκαι θέλουν να εκφραστούν μέσα από τις επιλογές ή τιςερμηνείες μου. Είμαι ευτυχής που αντιλαμβάνομαι, όσο αν-τιλαμβάνομαι, αυτό να συνεχίζεται και ευτυχέστερος πουγίνεται μέσα από το παραδοσιακό μας τραγούδι.

Πόσα χρόνια τραγουδάτε;Αν πρέπει να βάλω ορόσημο, τυπικά από το καλοκαίρι

του ’70. Κάπου για μια δεκαετία, ως τα τέλη του ’90,ήμουν ελάχιστα ενεργός καθώς οι ακαδημαϊκές μου υπο-χρεώσεις είχαν προτεραιότητα αλλά στάθηκα τυχερός πουη επάνοδός μου συνέπεσε με την τεχνολογική εξέλιξη ηοποία έδωσε άλλη διάσταση στην επικοινωνία και στη δια-σκέδαση. Αλλά πιο σημαντική συγκυρία θεωρώ, για τηνπερίοδο αυτή, την εμφάνιση τεραστίων προσωπικοτήτωνπου πήραν το δημοτικό τραγούδι από την προκατάληψη,το σήκωσαν στα ουράνια και το καταξίωσαν ώστε να απο-τελεί σημείο αναφοράς για τον κόσμο.

Έχετε τραγουδήσει άλλου είδουςτραγούδια εκτός από Σαρακατσάνικα;Και βέβαια. Αν εξαιρέσω το ελαφρολαϊκό και το έν-

τεχνο με το οποίο δεν ασχολούμαι πλέον, από τα χρό-νια του παταριού της Ψάθας τραγούδησα Ηπειρώτικα, Θεσ-σαλικά, πολύ λίγο Μωραΐτικα και κυρίως Ρουμελιώτικα. Αυτόοφείλεται μάλλον στη δομή και το ύφος των τραγου-διών καθώς και στις ερμηνευτικές δυνατότητες του μου-σικού και του ερμηνευτή. Ξέρετε ότι με το Σταύρο Μπό-νια, με τον οποίο με συνδέουν δεσμοί αίματος κυρίωςόμως δεσμοί καλλιτεχνικοί και πνευματικοί, θεωρούμαστεαπό τους ανθρώπους της Ανατολικής Ρούμελης, εκτός απ’το σαρακατσάνικο, οι κατ’ εξοχήν ερμηνευτές για το τρα-γούδι της περιοχής τους.

Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω σε μια σειρά από συ-ναυλίες με σημαντικούς καλλιτέχνες όπως ο Αηδονίδης,η Δόμνα Σαμίου, ο Λάκης Χαλκιάς, η Ξανθίππη Καραθα-νάση, η Νάντια Καραγιάννη, ο Μπόνιας, ο Λάλεζας, ο Νί-κος Φιλιππίδης, ο Γιώργος Κωτσίνης και άλλοι. Το ση-μαντικό, κατά την άποψή μου, είναι ότι γίνονται όλο καιπιο πολλές συναυλίες που είναι ό,τι πιο επίσημο και σο-βαρό για το δημοτικό τραγούδι και, κυρίως, ότι το σα-ρακατσάνικο τραγούδι είναι κι αυτό εκεί, έχει τη θέσηκαι την παρουσία του σε τέτοια προγράμματα!

Πόσες δισκογραφικές δουλειέςέχετε κυκλοφορήσει;Δύο δίσκους L.P. την «Πικροφαντασιά» το 1978 και το

«Βουλιώμαι μια βουλιώμαι δυό» το 1979, ένα διπλό cd μετον γενικό τίτλο «…ξεχάραξε» το 2000, τη συλλογή «ΟιΣαρακατσάνικοι Χοροί» το 2003, το έργο «Ανάμεσα τρειςθάλασσες» το 2004 καθώς και την «Διαχρονία απ’ τονΜπατζή ως τον Κωτσίνη» που κυκλοφόρησε το 2006. Επί-σης έχω συμμετοχή σε άλλες εννέα ψηφιακές μουσικέςσυλλογές. Συνολικά έχω «γραμμοφωνήσει» 110 τραγού-δια.

Θέλουμε να μας διηγηθείτε μια ιστο-ρία που έχετε ζήσει από κάποιο γάμο ή

κάποιο γλέντι είτε ευχάριστη είτε δυσά-ρεστη.Είναι πολλά τα περιστατικά που μ’ εντυπωσίασαν και

τα θυμάμαι. Έτσι για τη σημειολογία επιτρέψτε μου ν’αναφέρω ότι αξέχαστο είναι το δέος που αισθάνθηκα όταντραγούδησα το «Είμαστε δυο είμαστε τρεις» στο Μέγα-ρο πρόπερσι και οι στιγμές που ένοιωσα στη Λευκάδατο 2008, σε μια συναυλία με το Λάκη Χαλκιά προς τιμήντου Προέδρου της Δημοκρατίας. Εκεί ο Λάκης μου ζήτη-σε να τραγουδήσω το «Γιάννο» που ήταν το αγαπημένοτου Προέδρου. Συγκινηθήκαμε όλοι!

Υπάρχει το ίδιο μεράκι στον κόσμο όπως παλιά;Όταν ο κινέζος σοφός Κομφούκιος ρωτήθηκε τί θα

έφτιαχνε αν γινόταν μια μέρα βασιλιάς, απάντησε: Ένα λε-ξικό! Για ν’ αποκτήσουν οι λέξεις τη σημασία τους! Τοζήτημα είναι ποιο νόημα δίνουμε στη λέξη «μεράκι». Τώραείναι όλα διαφορετικά. Άλλαξαν οι αξιακοί κώδικες, οιλέξεις δεν έχουν την ίδια σημασία, η ξενητιά, η αγάπη,το βλέμμα, η πίστη μπορεί να σημαίνουν άλλα απ’ ό,τι πα-λιότερα. Και οπωσδήποτε τα τελευταία πολιτικά γεγονόταστην πατρίδα μας, μας έκαναν διαφορετικούς. Σπάνια χα-μογελάμε. Ίσως είναι η ώρα του τραγουδιού! Με το τρα-γούδι εκφράζεσαι, λες αυτό που δε μπορείς με απλά λό-για. Κι εδώ είναι η πρόκληση για την παράδοση, τον τρα-γουδιστή, τον πρόεδρο, την Ομοσπονδία, την Ηχώ! Οεπώνυμος υποχρεούται νε λέει αυτό που δε μπο-ρεί να πει ο ανώνυμος! Αν το τραγούδι έχει ναπει κάτι πρέπει να το πει τώρα και τότε θα φα-νεί αν έχουμε τη δύναμη να μερακλώσουμετον κόσμο.

Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι το μεράκι, απ’όσο μπορώ να διακρίνω, εκφράζεται πάντα σεσχέση με το κοινωνικό περιβάλλον, το θέμακαι την ερμηνεία του τραγουδιού και σε από-λυτα συναρτημένη σχέση με την ηλικία. Είναιιδιαιτέρως πολύπλοκο να εξηγηθεί σήμερα, ιδίωςσε νέους που βομβαρδίζονται με πλήθος ακου-σμάτων – ήχων, ψόγων και κρότων – αλλά καισε περισσότερο εξοικειωμένους με την παραδοσιακήμουσική ακροατές, το γιατί και το πώς ένα ηχόχρωμαή στολίδι, που πλουτίζει τη μελωδία, δεν ήταν απλήή αυθαίρετη επιλογή του ερμηνευτή αλλά ότι έχεινόημα, ιστορία και, κυρίως, σχέση με τοπεριβάλλον. Με την ύπαιθρο, τηφύση, την άνοιξη ή τον βαρύ χει-μώνα.

Πολλές φορές μας έτυχε,με το Σταύρο, στις 2-3 ηώρα το πρωΐ που μένουν οιμερακλήδες, να μας ζητά-νε και να τραγουδάμε ωςτο πρωΐ τραγούδια τουτραπεζιού. Ε, μετά δενπάει χορός, πώς νατο κάνουμε!

Πώς αντιμετωπίζουν οι νέοι τα γλέν-τια, γνωρίζουν τους στίχους τραγου-διών;Και βέβαια. Οι νέοι σήμερα είναι πολύ περισσότερο ενη-

μερωμένοι και πληροφορημένοι από τις δικές μας γενιέςκαι ως εκ τούτου, θεωρώ και καλύτεροι. Ξέρουν και μπο-ρούν να εκτιμήσουν τη δύναμη, τη σημασία, την αξία τηςπαράδοσης. Και ξέρουν ότι η δύναμη του σαρακατσάνι-κου τραγουδιού, πέρα από τις περίτεχνες μελωδικές γραμ-μές, βρίσκεται κυρίως στο στίχο. Όταν ο μέγας μουσι-κολόγος Γιώργος Παπαδάκης μου έκανε την τιμή να επι-μεληθεί μουσικά το δίσκο μου «…ξεχάραξε» και άκου-σε το «Τρεις λυγερές, τρεις έμορφες και τρεις καλέςκυράδες, πήραν την άκρη του γυαλού, την άκρη πελάου…πετροβολούν την ξενητιά, τ’ άδικο και τα κρίμα», έμεινεστήλη άλατος και μετά βίας ψιθύρισε: Τί Καβάφης, τί Σε-φέρης…λαός και πάλι λαός!

Ναι, οι νέοι μας ξέρουν τα τραγούδια και τα τραγου-δούν μαζί μας. Αυτό το βλέπουμε παντού, όπου κι αν βρε-θούμε. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε πριν λίγο καιρό ηνεολαία στη Βουλγαρία! Πολύς κόσμος, πολλά νέα παιδιά!Και όλα χόρευαν και τραγουδούσαν! Μας γέμισαν ελπίδα!

Μια ευχή για το συνάφι μας;Επειδή η σχέση με τη μελέτη της όποιας μουσι-

κής δεν είναι μια απλή ενασχόληση μεένα, εν πολλοίς, μουσειακό θέμα, μα

η καλλιέργεια ενός ζωντανούφαινομένου που δεν είναι ήχοι,εικόνες, λόγια, αισθήματα, είναιόλα μαζί: Ζώσα λειτουργία, γνω-στική, εκπαιδευτική, αισθητική,θεραπευτική, ανανεωτική, κοι-νωνική, μια κληρονομιά πουδεν της αξίζει το περιθώριο,

Εύχομαι στο συνάφι μαςσυνέχεια και διάρκεια!

Ο Βασίλης Σερμπέζης

στην Ηχώ των Σαρακατσαναίων

9_tyrnabos 23/03/2011 6:18 μ.μ. Page I

10•

Οκαρκίνος τουπροστάτη στις μέρεςμας αποτελεί μια

συχνή πάθηση που πρέπει ναπροβληματίζει τον ανδρικόπληθυσμό σε ότι αφορά τηνπρόληψη της νόσου. Ηαύξηση της συχνότητας τουπροστατικού καρκίνου δενοφείλεται μόνο στην έγκαιρηδιάγνωση της νόσου εξαιτίαςτης χρήσης σύγχρονωνμεθόδων ανίχνευσης καιπροληπτικού ελέγχου αλλάκαι στην πραγματική αύξησητης συχνότητας της νόσου,εξαιτίας του σύγχρονουτρόπου διαβίωσης.

Είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος του προ-στάτη ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ. Ίαση του προστα-τικού καρκίνου έχουμε με την καλή ενη-μέρωση του κοινού σχετικά με την πά-θηση και με την ευρεία διάδοση της μέ-τρησης του προστατικού αντιγόνου ή αλ-λιώς PSA. Η μέτρηση αυτή γίνεται αμέ-σως μετά από μια

απλή αιματολογική εξέταση σε μι-κροβιολογικό εργαστήριο.

Όταν λοιπόν εντοπίζουμε τον καρκί-νο του προστάτη(βιοψία του αδένα) σεπολύ πρώιμα στάδια, τότε με τη ριζικήπροστατεκτομή επιτυγχάνουμε θεραπεία

και ίαση.Με τη συχνή παρακολούθηση του PSA

μπορούμε να πετύχουμε ίαση από τηνόσο, εφόσον ο καρκίνος του προστάτηείναι εντοπισμένος στο όργανο και ηεξαίρεση του όγκου είναι πλήρης.

Αξίζει να παραθέσουμε κάποια στα-τιστικά στοιχεία, για να αντιληφθού-με τη συχνότητα της νόσου.

Στην Αγγλία ο καρκίνος τουπροστάτη είναι ο τέταρτοςσε σειρά συχνότηταςστους άνδρες. Τα υψη-λότερα ποσοστά θνη-τότητας από προστατι-κό καρκίνο συναν-τώνται στην Ελβετίακαι τις σκανδιναβι-κές χώρες,ενώ τα χα-μηλότεραστην Ια-πωνία.

Η συχνό-τητα εμφάνι-

σης της νόσου αυξάνεται προοδευτικάμε την ηλικία, ξεκινώντας στην ηλικία50-60 ετών με 10% συχνότητα καιφθάνοντας το 80% εμφάνισηςστους άνδρες

80-90 ετών.Οι πιο σημαντικοί παράγοντες πουσυμβάλλουν στην αύξηση του προ-

στατικού καρκίνου είναι:

1. Η γήρανση του πλη-θυσμού αυξάνει αντί-

στοιχα και τη συχνότητακίνδυνου παρουσίασης της

νόσου.

2. Τα κληρονομικά γνωρίσματα, ηφυλή, η γεωγραφική κατανομή

και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες.Έχει αποδειχθεί από μελέτες σε με-γάλες χώρες ότι ο κίνδυνος ανάπτυξηςπροστατικού καρκίνου αυξάνει, ότανυπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό.

3. Η διατροφή, τα περιβαλλοντικάκαρκινογόνα, οι σεξουαλικές

συνήθειες και τα αφροδίσια μεταδιδό-μενα νοσήματα, αποτελούν σημαντικούςπαράγοντες προδιάθεσης και εμφάνισηςτης νόσου. Ουσίες όπως το κάδμιο καιτα βαρέα μέταλλα είναι επικίνδυνα. Δια-τροφικές συνήθειες πλούσιες σε κο-ρεσμένα λιπαρά οξέα έχουν ενοχοποι-ηθεί σημαντικά για τη νόσο. Το ζωικόλίπος και το α –λινολεικό οξύ είναιίσως οι πιο σημαντικές ουσίες που ενο-χοποιούνται. Σημαντικός παράγονταςκινδύνου είναι και η έλλειψη βιταμίνηςD.

Μάριος Θ. Ξηρομερίτης Χειρουργός Ουρολόγος –Διευθυντής

Ουρολογικής Ιασώ Θεσσαλίας

Οτύπος της γυναικείας σαρακα-τσάνικης φορεσιάς σε όλες τιςπαραλλαγές του –-μωραΐτικη,

στερεοελλαδίτικη, θεσσαλική, ηπειρώ-τικη, μακεδονική και θρακιώτικηi - χα-ρακτηρίζεται από το σκούρο χρώμα,το γεωμετρικό διάκοσμο και το λιτόπατρόν του, το οποίο καλύπτει τη γυ-ναικεία σιλουέτα με μια ιδιαίτερη αυ-στηρότητα.

Οι παραλλαγές αυτές παρουσιάζουν μορφολογικάενιαία εικόνα στα βασικά κομμάτια που τις συν-θέτουν, με διαφοροποιήσεις κατά τόπους, κυρίωςως προς τη διακόσμηση. Αγοραστά υλικά, όπως σι-ρίτια, κορδέλες, βελούδινα και μεταξωτά υφάσματα,ενσωματώνονται στο πέρασμα των χρόνων στο αρ-χικό ενδυματολογικό πρότυπο και λειτουργούν ωςκώδικες ανταλλαγής ποικίλων μηνυμάτων και νοη-μάτων για την τοπική και κοινωνική ταυτότητα τουχρήστη τους, αλλά και ως δείκτες των αισθητικώναντιλήψεων της κάθε εποχής και ως φορείς πο-λιτισμικών σημασιών.

Κορυφαίο παράδειγμα χρήσης αγοραστών υλι-κών για τη διακόσμηση της γυναικείας σαρακα-τσάνικης ενδυμασίας αποτελεί η θρακιώτικη πα-ραλλαγή. Σύμφωνα με την Αγγελική Χατζημιχάληστα τέλη του 19ου αιώνα, οι Σαρακατσάνες της ευ-ρύτερης περιοχής της Θράκηςii αρχίζουν να χρη-σιμοποιούν σιρίτια και κορδέλες αγοραστές για ναστολίσουν τη φορεσιά τουςiii, τα οποία πιθανόν προ-μηθεύονται από γυρολόγους πραματευτάδες αλλάκαι από τους πάγκους των πανηγυριών της πε-ριοχής. Τα νέα υλικά δεν αντικαθιστούν τον πα-λαιότερο τρόπο διακόσμησης, καθώς συνυπάρχουνμε τα χειροποίητα κάτια, τα τραγομαλλίσια στρίμ-ματα, με τα οποία διακοσμούσαν μέχρι τότε την επι-φάνεια των ρούχων τους οι Σαρακατσάνες.

Ασημένια και χρυσά σιρίτια με γεωμετρικά μο-τίβα πλαισιώνουν τα διακοσμητικά θέματα – σύμ-βολα της νυφικής παναούλας, όπως είναι το σύμ-βολο του σταυρού, το φεγγάρι, ο ήλιος, το κου-

λουριασμένο φίδιiv. Αρχικά, το συνταίριασμα νεό-τερης και παλαιότερης διακόσμησης δίνει ένα ιδι-αίτερα υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα.

Στα νεότερα χρόνια, σταδιακά, παρατηρείται έν-τονη χρήση του συγκεκριμένου τρόπου διακόσμη-σης, ο οποίος μάλιστα φαίνεται να λειτουργεί ειςβάρος του αρχικού συμβολικού χαρακτήρα της δια-κόσμησης, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της επι-φάνειας της παναούλας καλύπτεται από σειρές επίρ-ραπτων ασημένιων και χρυσών σιριτιών, που στηνκυριολεξία «πνίγουν» τα προαναφερθέντα σύμβο-λα.

Με τα ίδια σιρίτια στολίζουν την πετσέτα, είδοςτραχηλιάς που έχει τη μορφή στρογγυλού γιακάαπό ύφασμα στολισμένο με λευκή πλισαρισμένηβαμβακερή δαντέλα και την πολύπτυχη φούστα μετις τσάκισες ή πίστρες από καλτσοσκούτι. Στη φού-στα, η διακόσμηση γίνεται με παράλληλες οριζόντιεςζώνες σιριτιών που διακόπτονται από σειρές μεχρωματιστές κορδέλες. Το τελείωμά της όμως γί-νεται πάντα με τα χειροποίητα γαϊτάνια, τα κατσέλια,τα οποία καθώς συρράπτονται, σχηματίζουν μια ενι-αία επιφάνεια υφάσματος, τα λεγόμενα μπιτμέδια.

Πρόσφατα, το μουσείο υφάσματος της Λυών(Mus–e des tissus de Lyon) δημοσίευσε μια σει-ρά από δειγματολόγια με τρέσες και σιρίτια τουδεύτερου μισού του 19ου αιώνα και των αρχώντου 20ού από τα εργοστάσια των κέντρων της γαλ-λικής υφαντουργίας, τη Λυών (Lyon) και το Σεντ-Ετιέν (Saint-Etienne)v. Τρέσες και σιρίτια ταξίδε-ψαν μέσω του εμπορίου στον ευρύτερο ελλαδικόχώρο και ενσωματώθηκαν στα τοπικά ενδυματο-λογικά συστήματα, στολίζοντας παρυφές ή και με-γάλες επιφάνειες ενδυμάτων.

Με βάση τα δειγματολόγια αυτά, τα σιρίτια πουκοσμούν τη θρακιώτικη παραλλαγή της γυναικείαςσαρακατσάνικης φορεσιάς (τέλη 19ου αιώνα – αρ-χές 20ού) φαίνεται ότι προέρχονται από εργοστάσιοτης ευρύτερης περιοχής της Λυών. Πρόκειται γιαπροϊόντα μιας ευρύτερης αγοράς, τα οποία στο πλαί-σιο ιστορικών, οικονομικών και κοινωνικών συγ-κυριών, κινήθηκαν στο χώρο και στο χρόνο. Πέρα

από τον αισθητικό και λειτουργικό χαρακτήρα που

είχαν στη γυναικεία σαρακατσάνικη φορεσιά, με

το σιωπηλό βιογραφικό τους λόγο λειτουργούν ως

αδιάψευστοι μάρτυρες του συμβολικού συστήματος,

της καθημερινότητας -με την ευρεία της έννοια-

ενός κτηνοτροφικού πληθυσμού, το οποίου η νο-

μαδική ζωή δεν οδήγησε στην ιστορική και πολι-

τισμική του απομόνωση.

Νάντια Μαχά ΜπιζούμηΙστορικός, Δρ. Λαογραφίας Δημοκριτείου

Πανεπιστημίου Θράκης

i. Βλ. ενδεικτική βιβλιογραφία για τη γυναικεία

σαρακατσάνικη φορεσιά, Αγγ. Χατζημιχάλη, Σαρα-

κατσάνοι, τόμ. ΙΑ, Αθήνα 1957, σσ.ρκς΄- ρλε’. Ιω.

Παπαντωνίου, Ελληνικές φορεσιές, Ναύπλιο 1987,

σ.19 και Ευρ. Μακρής, Ζωή και παράδοση των Σα-

ρακατσαναίων, Ιωάννινα 1990, σσ.34-36, 195-204.

ii. Για την εγκατάσταση των Σαρακατσάνων στη

Θράκη βλ. Δ. Μαυρόγιαννη, Οι Σαρακατσάνοι της

Θράκης, της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας.

Επιτόπια κοινωνιολογική έρευνα από Έβρο ως Θεσ-

σαλονίκη, Αθήνα-Γιάννενα 1998.

iii. Αγγ. Χατζημιχάλη, Η ελληνική λαϊκή φορε-

σιά, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα, Αθήνα 1978,

σ.300.

iv. Βλ. Ε. Φιλιππίδη, Η σαρακατσάνικη ποδιά της

Θράκης, Αθήνα 1994. Επίσης, Μ. Γ. Βαρβούνης,

«Σύμβολα και συμβολισμοί στις ελληνικές παρα-

δοσιακές ενδυμασίες», Αρχαιολογία (2002), σσ.37-

42. Ο ίδιος, Ποδιές της συλλογής του Δημοκριτείου

Πανεπιστημίου Θράκης, Κομοτηνή 1999, σσ.9-27.

v. M. – H. Guelton, «Eléments techniques sur

les textiles analyses dans les costumes exposés»,

Costumes traditionnels de la Grèce. Collection du

théâtre Dora Stratou d’ Athènes, Mussée des Tis-

sus de Lyon, L’ Objet d’ Art, hors-série no 16,

Λυών 2004, σσ.30-33.

Λυωνέζικα σιρίτια σε

σαρακατσάνικα καλτσοσκούτια(τέλη 19ου αιώνα αρχές 20ού)

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΒΟΙΩΤΙΑΣΔωδεκανήσου & Επτανήσου Τ.Κ. 32100-Λιβαδειάς Τηλ.& ΦΑΞ 2261027714Λιβαδειά 23/02/2011

ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΟΥΝΟΜΟΥ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

Με σκοπό τη σύσφιξη των δεσμών μεταξύτων μελών και φίλων του Συλλόγου αλλά καιγια να γιορτάσουμε την καινούρια χρονιά μεακούσματα και χορούς της γενιάς μας, ο Σύλ-λογος

Σαρακατσαναίων Ν. Βοιωτίας διοργάνωσε στις22-1-2011, στο κέντρο RODON PALACE, στη Λι-βαδειά τον ετήσιο χορό του.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τουςο πρόεδρος της Π.Ο.Σ. κος Μαρμαγκιόλης Ευάγ-γελος, οι βουλευτές του Νομού, ο αντιπερι-φερειάρχης Βοιωτίας κ. Μουλκιώτης, οι Δή-μαρχοι Λιβαδειάς και Ορχομενού, πολλοί πε-ριφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι. Επίσης γιαμία ακόμη φορά τα αδελφά σωματεία της Πε-ριφέρειας Στερεάς Ελλάδος έδωσαν το παρόνμε αντιπροσωπείες τους.

Η εκδήλωσε άνοιξε με «από καρδιάς» συ-ναισθηματικό και γιορτινό καλωσόρισμα από τονδάσκαλο του τρανού χορευτικού μας, ΓιάννηΚουτσούμπα.

Η ομιλία του προέδρου μας Ανδρέα Δόγα-νου ήταν μεστή και μέσα στο κλίμα των δύ-σκολων καιρών, που ζούμε. Επίσης έγινε βρά-βευση των παιδιών του χορευτικού μας που ει-σήχθηκαν στην ανώτερη και ανώτατη εκπαί-δευση το 2010.

Το χορό άνοιξε το παιδικό χορευτικό και συ-νεχίστηκε με τους νέους. Η παρουσία τους ήτανάψογη και έδωσε για άλλη μία φορά τη βε-βαιότητα, ότι οι παραδόσεις μας διατηρούνταιστο πέρασμα του χρόνου. Το γλέντι μας συ-νεχίστηκε με αμείωτο κέφι μέχρι τις πρωινέςώρες με την ορχήστρα των κ. Αλαφροπάτη καιΨαρά.

Το Δ.Σ. του συλλόγου ευχαριστεί όλους τουςΣαρακατσαναίους και φίλους τους, που συνέ-βαλαν με την παρουσία τους στην επιτυχία τουχορού μας και τους εύχεται καλό αντάμωμα τοκαλοκαίρι στον Παρνασσό.

ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Ανδρέας Δόγανος Κατερίνα Βελέτζα

Πρόληψη και διατροφή

για τον καρκίνο του Προστάτη

10_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page I

•11

ΟΣύλλογός μαςπραγματοποίησε τον ετήσιοχορό του στις 26 Φλεβάρη

στο κέντρο Αμφιθέατρο στην ΑγίαΜαρίνα Ηγουμενίτσας.

Η ορχήστρα μας με τους Τσουμάνη Γεώργιοκαι Τσουμάνη Αλέξανδρο, Σαρακατσάνους κλα-ρινίστες, και με τους Σταύρο Μπόνια, ΝίκοΓιαννακό και Μιχάλη Καπρινιώτη στο τραγούδι,μας διασκέδασε μέχρι το πρωί.

Στην αρχή έγινε είσοδος των χορευτικώντμημάτων. Άρχικά με το μικρό με παιδιά ηλι-κίας από 7-12 ετών και μετά με το μεσαίοχορευτικό, τα οποία παρουσίασαν παραδο-σιακούς σαρακατσάνικους χορούς.

Παρευρέθησαν και μας τίμησαν στο χορόοι: Βουλευτής Νομού Θεσπρωτιας κ. ΧρήστοςΚατσιούρας, ο Σαρακατσάνος νεοεκλεγείς δή-μαρχος Ηγουμενίτσας κ. Κάτσινος Γεώργιος,η Δήμαρχος Παραμυθιάς κ. Σταυρούλα Ιμπραίμη,ο τέως υφυπουργός κ. Μπέζας Αντώνιος,οοποίος πολλές φορές στο παρελθόν βοήθη-σε τον σύλλογό μας, η περιφερειακή σύμ-βουλος κ. Αντιγόνη Φίλη, ο πρόεδρος τηςΑδερφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου κ. Δο-νάτος Καπρινιώτης και ο αντιπρόεδρος κ. Αρ-βανίτης Ιωάννης, ο πρόεδρος του συλλόγουΣαρακατσαναίων Πρεβέζης κ. Χρήστος Πάσχοςκαι ο ταμίας κ. Παναγιώτης Ζήγος, και ο εκ-

πρόσωπος του συλλόγου βλάχων Θεσπρωτίαςκ. Απόστολος Κάτσιος.

Στην ομιλία του ο πρόεδρός μας κ. Γόγο-λος Ιωάννης αναφέρθηκε εκτεταμένα στηνεπετειακή σημασία της εκδήλωσης του χορούμας καθώς συμπληρώθηκαν φέτος 10 χρόνιααπό την ίδρυση του συλλόγου μας από το2001 μέχρι σήμερα το ότι ο σύλλογος μαςπέτυχε τους σκοπούς τούς οποίους έθεσε.

Στον φετινό χορό μας σημειώθηκε ρεκόρ

διάθεσης δώρων με αποτέλεσμα κάθε πα-ρευρισκόμενος να φύγει κερδίζοντας του-λάχιστον ένα δώρο.

Τέλος ο σύλλογός μας κάλεσε και βρά-βευσε την προσπάθεια των παιδιών που πέ-τυχαν την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκ-παίδευση για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011.

Την παρουσίαση της όλης εκδήλωσης έκα-νε το μέλος του συλλόγου κ. Σοφία Καπρι-νιώτη.

ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ

ΟΣύλλογος μας πραγματοποίησε στις8 Ιανουαρίου 2011 τον ετήσιο χορότου στο Ποσειδώνιο Παλλάς στο 7ο

χλμ Κομοτηνής- Π. Λάγους.

Στο γλέντι που κράτησε μέχρι τις 06:00 το πρωί τρα-

γούδησαν οι Νάκας Κώστας, Γιαννακός Νίκος, Μπανιώτης

Σάκης, Μπανιώτης Κώστας με συνοδεία κλαρίνου των

Τσίκου Σταύρου και Κούτρα Γιάννου και την ορχήστρα

του Σάκη Μπανιώτη. Η εκδήλωση ξεκίνησε με τα χο-

ρευτικά του συλλόγου μας, το παιδικό τμήμα, το μεσαίο

τμήμα και το τμήμα επιδείξεων.

Στη συνέχεια ο Σύλλογος μας βράβευσε για την προ-

σφορά τους, μέλη του που συνεισφέρουν τα μέγιστα

στις δράσεις του Συλλόγου (αναπαραστάσεις εθίμων,

ηχογραφήσεις τραγουδιών κλπ). Ειδικότερα βράβευσε

για την προσφορά τους τις: α) Σουφλέρη Αικατερίνη,

β) Γούλα Σοφία, γ) Τζελέπη Χρυσούλα, δ) Τσάκαλου

Μαρία, ε) Τσάκαλου Παναγιώτα από την Διαλαμπή και

το Παλλάδιο Ροδόπης.

Ευχαριστούμε τον κόσμο, που τίμησε με την παρουσία

του την εκδήλωσή μας, τους χορηγούς μας α) Αφοί Ζάρα,

Οικοδομικές επιχειρήσεις Κομοτηνή β) κ. Κλωναρίδη Χρή-

στο, εκκοκκιστήρια Βάμβακος Δράμα, γ) Αφοι Κούτρα,

Κτηνοτροφική επιχείρηση Παλλάδιο Ροδόπης. Επίσης ευ-

χαριστούμε τον Σύλλογο Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης "Ο

Λεπενιώτης" για την δωρεάν αναμετάδοση του διαφη-

μιστικού σπότ από τον ραδιοφωνικό του σταθμό "Πα-

ραδοσιακός FM 103, Ξάνθη".

Κούτρας ΣπύροςΓεν. Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου

Σαρακατσάνων Θράκης

Χoρός Μορφωτικού Συλλόγου

Σαρακατσάνων Θράκης

Οι κυρίες που βραβεύτηκαν μαζί με το ΔΣ του Συλλόγου

Κοπή πίτας ΜορφωτικούΣυλλόγου Θράκης

Στις 28-1-2011στα γραφεία τουΣυλλόγου μαςέγινε η καθιερω-μένη κοπή πίταςτων χορευτικώντμημάτων μας. Τυ-χερός της βραδιάςο χορευτής μαςΜαχαίρας Ευάγγε-λος που κέρδισετο φλουρί (φωτό)!Το δώρο του ήταντο βιβλίο του Θό-δωρου Γιαννακού

"Σαρακατσάνικη Λαλιά", έκδοση του Συλλόγου Σαρα-κατσαναίων Ν. Κιλκίς. Μετά την κοπή της πίτας ακο-λούθησε γλεντάκι με μπόλικο χορό!

Κούτρας ΣπύροςΓεν. Γραμματέας

Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης

Μεγάλη επιτυχία σημείωσεκαι φέτος ο ετήσιος χορό

Tου Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρχίας Φαρσάλων

“Το Τσελιγκάτο”, το Σάββατο 05 Μαρτίου

Στην κατάμεστη αίθουσα δεξιώσεων του “ΚτήμαΧαμορούσου” 600 και πλέον παρευρισκόμενοι δια-σκέδασαν κυριολεκτικά μέχρι το ξημέρωμα, με αυ-θεντική, παραδοσιακή σαρακατσάνικη μουσική & τρα-γούδια.

Η συγκεκριμένη χοροεσπερίδα διεξάγεται επί 42 συναπτά

έτη το βράδυ της παραμονής της Αποκριάς σε μια περιοχή

όπου η παρουσία του Σαρακατσάνικου πληθυσμού είναι ιδιαί-

τερα αισθητή. Θεωρείται πλέον, συγκρινόμενη με παρόμοιες

εκδηλώσεις άλλων Συλλόγων Σαρακατσαναίων, μία από τις

καλύτερες και σημαντικότερες χοροεσπερίδες σε πανελλήνιο

επίπεδο, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των

Σαρακατσάνων όχι μόνο της περιοχής των Φαρσάλων και της

Λάρισας αλλά και άλλων περιοχών, όπως η Μαγνησία, η Φθιώ-

τιδα, η Ημαθία, τα Ιωάννινα, η Θεσσαλονίκη & το Νέο Κορ-

δελιό κ.α.

Η φετινή εκδήλωση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρ-

χίας Φαρσάλων κρίνεται από κάθε άποψη επιτυχημένη, παρά

την δύσκολη οικονομική συγκυρία. Απέσπασε θετικότατα σχό-

λια από όλους για την άριστη οργάνωση της, τους δεξιοτέ-

χνες μουσικούς και τους άψογους ερμηνευτές, την ζωντάνια

των χορευτικών τμημάτων και τις επιβλητικές παραδοσιακές

φορεσιές τους.

Ειδικά τα χορευτικά τμήματα, τα οποία στελεχώνονται με

περισσότερoυς από 110 χορευτές όλων των ηλικιών, εντυ-

πωσίασαν με την άψογη σκηνική τους παρουσία, το πάθος

τους, το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους, αποτέλεσμα κυρίως

της άριστης προετοιμασίας τους από τον χοροδιδάσκαλο του

Συλλόγου, κ. Καραμήτρο Παναγιώτη αλλά και της επιθυμίας

τους να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό. Τραγουδώντας οι

ίδιοι οι χορευτές & χορεύοντας ταυτόχρονα, όπως άλλωστε

γλεντούσαν οι Σαρακατσάνοι, παρουσίασαν & απέδωσαν πιστά

τους παραδοσιακούς τους χορούς.

Ορισμός Αντιπροσώπων για το 22ο Πανελλήνιο Οργανωτικό Συνέδριο Συλλόγων ΣαρακατσαναίωνΣας γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια του 22ο Πανελλήνιου Ορ-

γανωτικού Συνεδρίου Συλλόγων

Σαρακατσαναίων, τον Σύνδεσμο μας θα εκπροσωπήσουν οι:

• Σούρλας Χρήστος του Κων/νου, Πρόεδρος Δ.Σ• Κουτούλας Περικλής του Δημητρίου, Γραμματέας

• Ζαχαρής Θεόδωρος του Ευαγγέλου, Έφορος Υλικού

Με τιμή,Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας

Το μικρό χορευτικό

Οι Σαρακατσαναίοι τον Μάιο πάαιναν στα βνά

κι όσα παιδάκια πάαιναν σχολείο στα χειμάδια συ-

νέχιζαν στα βνά για να βγάλουν τη ντάξ. Μερικά

παιδάκια απ' το χωρίο μας συνέχιζαν στα χουριά

Μαυρολιθάρ,Τυμφριστό, Λάσπ κ.λ.π.

Σι ένα απ 'τά χουριά αυτά πάενε κι ου Κώστας.

Στ' πρώτ τάξ. Όταν πήγει στο σχολείο η δασκάλα

ήθελε να ειδεί τι έχει μάθ απ' τουν άλλο τον δά-

σκαλο στο κάμπο, τς έγραψ την Α-Β στο πίνακα

ανακατιμέν κι ρώτσει το σαρακατσανόπλο να τσ'

πεί ποιο γραμματάκι είναι το Λου. “Αυτό πούχει τα

πουδάρια χάβδα», είπε ο Κώστας, κι έδειξε το Λ.

Η δασκάλα ρώτσει κι' άλλα παιδάκια για να τον

μπερδέψ. Τον ματα ρουτάει μετά ποιο είναι το

Ητα.

«Αυτό που νει σα σκάλα μένα σκαλοπάτ» τσ'

λέει και έδειξε το Η. Ορέ, λέει, σι κάθε γράμμα

έχει βαλ κι ένα χαρακτιρισμό. Μετά από λίγο μα-

ταρωτάει «Δε μλές Κώστα ποιο γράμμα είναι το

Ψ;». «Αυτό που μιάζ σα το φκιούλ τς θείας μ τς

Κώτσινας» λέει το μικρό.

Η δασκάλα δε τον ματα ρώτσει πάλι. Ου Κώ-

στας είχει το θκότ τρόπο να ξεχωρίζ τα γράμ-

ματα.

Στραβά κτσά έφτασει μέχρι την πέμπτ τάξ.

Τότε άρχιζαν τα δύσκουλα ρήματα, αντωνυμίες κι

άλλα πούλα. Ου Κώστας του μυαλότ του χεί στα

πρόβατα, δεν του παραζόρζει με τα γράμματα.

Μια μέρα η δασκάλα τσ' λέει: Θέλω μια πρό-

ταση που να έχει σύνθετο ρήμα μέσα «Δεν το

θέλω».

Σηκώνει ένα κουρτσάκι το χέρι τ. Πες το της

λέει η δασκάλα του.

«Αρνιόμουνα», λέει το κοριτσάκι.

Μπράβο, λέει η δασκάλα, ξέρει άλλο παιδάκι

να μας πεί;

Ου Κώστας τάρπαξει αμέσως και σηκών το

χερ.

Πέες μας, λέει η δασκάλα.

«Κατσικοπούτσα» λέει.

Αφού το «Αρνιόμουνα» είναι ρήμα γιατί να μην

είναι και η «Κατσικοπούτσα».

ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΔΕΣ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ

Ένας μουραπάςτης Λιβαδειάς

11_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page I

CMYK

12 •

Γεωπόνος MSc Γ.Π.Α.

κιν.: 6948 759 442

Ρούσσας Κ. Ευάγγελος

Τηλ. & Fax: 24220 26011, Αχιλλέως 78 & ΙάσονοςE-mail:roussas1983@yahoo.gr, T.K. 37100, Αλμυρός Μαγνησίας

ΜΑΝΤΖΑΒΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

OIKONOMOΛΟΓΟΣ

ΛΟΓΙΣΤΗΣ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ

ΤΗΛ.: 24220 21283•ΚΙΝ.: 6977 283 063

email: pmantzav@otenet.gr

ΙΑΣΩΝΟΣ 1Β•Τ.Κ. 37 100

ΑΛΜΥΡΟΣ

ΤΗΛ. & FAX: 24220 23219•ΚΙΝ.: 6977849408

e-mail: vaz-dim@otenet.gr

ΒΟΛΟΥ 74 - ΑΛΜΥΡΟΣ

ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣΓΕΩΡΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λ. ΒΑΖΟΥΡΑΣ

ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ ΕΒΡΟΥ

Το Σάββατο 29 Ιανουαρί-ου 2011 πραγματοποι-ήθηκε στο κέντρο «Νε-

ράιδα» στην Αλεξανδρούποληο ετήσιος χορός και η κοπήτης βασιλόπιτας του ΣυλλόγουΣαρακατσάνων Έβρου.

Παρά την οικονομική κρίση οι Σαρα-κατσάνοι του Έβρου διασκέδασαν μέχριτις πρώτες πρωινές ώρες στην κατάμε-στη αίθουσα με τις γνήσιες Σαρακα-τσάνικες φωνές του Βασίλη Σερμπέζη καιτου Σταύρου Μπόνια, με τον Κώστα Τζε-λέπη στο κλαρίνο τον Παναγιώτη Μπού-σιο στο βιολί, τον Τάκη Παλιογιάννη στολαούτο και τον Γιάννη Λίτσιο στο ντέφι.

Το νέο διοικητικό συμβούλιο του Συλ-λόγου Σαρακατσάνων Έβρου παρέδωσετιμητική πλακέτα στην οικογένεια του αεί-μνηστου επίτιμου προέδρου του ΧρήστουΡούφου, «Τρανό» όπως τον θυμούνται οιΣαρακατσάνοι για την προσφορά τουστους Σαρακατσάνους και τον Σύλλογοτου Έβρου. Επίσης τίμησε και τον απερ-χόμενο επί δεκαετία πρόεδρο του Συλ-λόγου Γιάννη Πιστόλα για την μεγάλη

προσφορά του στον Σύλλογο. Παράλλη-

λα ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Έβρου

βράβευσε τα Σαρακατσανόπουλα του

Έβρου που πέρασαν σε σχολές της τρι-

τοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στην εκδήλωση χόρεψαν πενήντα χο-

ρευτές από τις σχολές χορού που λει-

τουργεί ο Σύλλογός του Έβρου σε Αλε-

ξανδρούπολη και Φέρρες υπό την κα-

θοδήγηση του χοροδιδάσκαλου Σπύρου

Τσιλιγγίρη δείχνοντας δείγμα της δου-

λειάς που γίνεται.

Την εκδήλωση τίμησαν με την πα-

ρουσία τους ο Υφυπουργός Εσωτερικών

και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κύριος

Γιώργος Ντόλιος, ο εκπρόσωπος της Πε-

ριφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θρά-

κης κύριος Γιάννης Κανελλάκης, ο αντι-

δήμαρχος Αλεξανδρούπολης κύριος Χρή-

στος Γερακόπουλος, ο ειδικός γραμμα-

τέας της Π.Ο.Σ.Σ. κύριος Σπύρος Κούτρας,

ο πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών

Φορέων Έβρου κύριος Αθανάσιος Για-

λαμάς, αντιπροσωπεία του Μορφωτικού

Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης με επι-

κεφαλή τον πρόεδρο του Συλλόγου κύ-

ριο Γεώργιο Νάκο καθώς και αντιπρο-

σωπεία του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάν-

θης «Ο Λεπενιώτης» με τα μέλη του δι-

οικητικού συμβούλιου κυρίους Γεώργιο

Λαφτσή και Αθανάσιο Ρόιδο.

Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη συμ-

μετοχή των νέων Σαρακατσάνων του

Έβρου στον ετήσιο χορό αποδεικνύον-

τας πως οι νέοι Σαρακατσάνοι του Έβρου

είναι κοντά στην σαρακατσάνικη παρά-

δοση και τον Σύλλογο στηρίζοντας τις

δράσεις του ενώ είναι έτοιμοι να συ-

νεχίσουν με επιτυχία το έργο των προ-

κατόχων τους και να κρατήσουν το όνο-

μα του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου

ψηλά.

Ο Πρόεδρος

Σπύρος Νάστος

12_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page 1

CMYK

•13

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π .Θ .

Δέχεται Δευτέρα και Πέμπτη 6-8μ.μ.

Ιατρείο Βασιλίσσης Όλγας 57 • ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 6944 395 911 • Ιατρείο: 2310 815179

Γιαννάκος

Fotostudio

ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ & VIDEOΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣΕΓΓΡΑΦΗ DVD

Υπεύθυνος: Ίτσιος Ιωάννης

Ζαλόγγου 5 - ΚατερίνηΤηλ. & Fax: 23510 31 488 • Κιν.: 6947 048 240

Τη Δευτέρα 27/12, στο ΊδρυμαΠαπανικολάου, πραγματοποιήθηκε ηκαθιερωμένη εκδήλωση του

Μορφωτικού Συλλόγου ΣαρακατσάνωνΘράκης, όπου βραβεύτηκαν οιΣαρακατσάνοι μαθητές της Ροδόπης οιοποίοι αρίστευσαν το μαθητικό έτος2009-2010 και όσοι πέτυχαν τηνεισαγωγή τους σε ΑΕΙ και ΤΕΙ τηςχώρας.

Ο αριθμός των μαθητών φέτος έφτασε τα 130 άτο-

μα. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε και

μία ομιλία από τον πρόεδρο του Λαογραφικού Μου-

σείου Σαρακατσάνων Βασίλη Τσιαούση με θέμα «Σα-

ρακατσάνοι – Καρακατσάνοι».

Μετά την ομιλία ο Σύλλογος βράβευσε τον κ. Βα-

σίλη Τσιαούση για την προσφορά του στην διάδοση

και διατήρηση της Σαρακατσάνικης παράδοσης, επιδί-

δοντάς του τιμητική πλακέτα.

Βασίλης Τσιαούσης:Ο πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Σαρακα-

τσάνων, Βασίλης Τσιαούσης, σημείωσε πως «η ομι-

λία μου αφορά την ιστορία των Σαρακατσάνων, ξεκι-

νώντας από τους προγόνους των Σαρακατσάνων για-

τί οι Σαρακατσάνοι δεν ήταν, όπως έχει γραφτεί από

το σύνολο των ερευνητών, νομάδες από χιλιετηρίδες.

Η ιστορία των Σαρακατσάνων ξεκινάει από το 1815

και γίνονται νομάδες γύρω στο 1820. Σε ότι αφορά

το θέμα της ομιλίας για το «Σαρακατσάνοι – Καρα-

κατσάνοι», οι πρόγονοι των Σαρακατσάνων από το 1815

έδιωξαν από την περιοχή τους στην Πίνδο ένα μεγάλο

αριθμό γυναικόπαιδων.

Σύμφωνα με την παράδοση αυτά τα γυναικόπαιδα

τα έστειλαν στην Ανατολική Θράκη αγοράζοντας προ-

ηγουμένως τον πασά της Ανδριανουπόλεως να τα δε-

χτεί στο βιλαέτι του. Τα γυναικόπαιδα πορευόμενα προς

τη Θράκη παρουσίαζαν έναν όγκο ανθρώπων και όσοι

τους έβλεπαν τους δημιουργούνταν το ερώτημα ποιο

είναι και προς τα που κατευθύνονται αυτοί οι άνθρωποι.

Ασφαλώς για να δώσουν έναν ορισμό τα γυναικόπαιδα

σε αυτούς τους ανθρώπους τους έλεγαν ότι είναι Βλά-

χοι – Καρακατσάνοι.

Το «βλάχοι» ξεκινάει από την περίοδο όπου επει-

δή πολλοί πρόγονοι των Σαρακατσάνων ήταν στρα-

τιωτικοί και οι στρατιωτικοί που βγήκαν στην Πίνδο λέ-

γονταν «Βαλαχοι» και από αυτή τη λέξη υπήρχε η πα-

ραφθορά και έμειναν «Βλάχοι». Άλλα όταν έπεσε η

Πόλη το 1453 οι πατέρες φόρεσαν ένα μαύρο μαν-

τήλι στο κεφάλι το οποίο λέγονταν «βαχούλι» σε έν-

δειξη βαρύ πένθους.

Όταν πολεμούσαν με τους Τούρκους, οι Τούρκοι τους

αποκαλούσαν Καρακατσάνους που σημαίνει μαύροι ανυ-

πόταχτοι και στην πορεία υπήρχε παραφθορά γιατί έναμέρος είχε καταγωγή από την Πίνδο που βρίσκεταιμία κωμόπολη το Συράκο και άλλα χωριά και ονομά-στηκαν Καρακατσάνοι και Σαρακατσάνοι. Αυτή είναι ηπραγματική ιστορία, δεν υπάρχει ούτε ετοιμολογία.

Είναι μία λαϊκή έκφραση. Όλα αυτά τα έχω γράψειύστερα από έρευνα 50 χρόνων και δεν χωράει ση-μείο στις ετοιμολογίες που έχουν γράψει κατά και-ρούς αρκετοί κονδυλοφόροι. Σαρακατσάνοι και Κα-ρακατσάνοι είναι το ίδιο πράγμα και οι ονομασίες βγή-καν από το Συράκο της Πίνδου και από το μαύρο μαν-τήλι που φορούσαν στο κεφάλι».

Κούκλαρης ΣτέφανοςΧοροδιδάσκαλος

Μορφωτικού ΣυλλόγουΣαρακατσάνων ΘράκηςΚούτρας ΣπύροςΓεν. Γραμματέας

Μορφωτικού ΣυλλόγουΣαρακατσάνων Θράκης

Βραβεύσεις του Συλλόγου

Σαρακατσαναίων ΘράκηςΆποψη της εκδήλωσης

Ο πρόεδρος του Συλλόγου μαςκ. Νάκος Γεώργιος επιδίδει τιμητική πλακέτα στον κ. Τσιαούση Βασίλειο

Ο κ. Τσιαούσης Βασίλειος επιδίδει τους επαίνους σε αριστούχα μαθήτρια

13_tyrnabos 23/03/2011 6:11 μ.μ. Page I

14•

Στις 05-02-2011 ο Σύλλογοςμας διοργάνωσε τον ετήσιοχορό του στο «Αχίλλειο» στο

Καλαμπάκι Δράμας.

Μας διασκέδασαν με τα τραγούδια τους οΒασίλης Σερμπέζης και ο Σταύρος Μπόνιαςμαζί με τον Κώστα Ζαραλή στο κλαρίνο καιτην ορχήστρα του.

Την εκδήλωση μας τίμησαν οι τοπικέςαρχές και Σύλλογοι Σαρακατσάνων της πε-

ριφέρειάς μας.Η εκδήλωση μας ξεκίνησε όπως πάντα με

τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου μας: τοτμήμα των μικρών χορευτών μας και ακο-λούθησε το τμήμα επιδείξεων. Στη συνέχεια

ακολούθησε γλέντι που κράτησε μέχρι τιςπρωινές ώρες.

Στο Βελιγράδι ΣερβίαςTo χρονικό διάστημα 27-30 Αυγούστου

2010 ο Σύλλογος μας συμμετείχε σε διε-

θνές φεστιβάλ στο Βελιγράδι Σερβίας με τοτμήμα επιδείξεων.

Ο Σύλλογος μας απέσπασε το πρώτο βρα-βείο! Ένα μεγάλο μπράβο στους χορευτέςμας για την εμφάνισή τους και στο χοροδι-δάσκαλό μας.

Εκδηλώσεις του Συλλόγου Σαρακατσάνων

Ν. Δράμας «Το τσελιγγάτο»

Εκλογές του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Σερρών

“Ο Κατσαντώνης”

Έπειτα από την γενική Συνέλευση και τις εκλογές τουΣυλλόγου μας, που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένοΟκτώβρη 2010 για την ανάδειξη νέου Δ.Σ., σας ενημερώ-νουμε για τις αρχαιρεσίες.Αρχαιρεσίες του νέου Δ.Σ.ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑΤΑΜΙΑΣ: ΓΡΟΥΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣΜΕΛΟΣ: ΚΑΡΔΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΑΝΑΠΛΗΡ. ΜΕΛΗ ΤΟΥ Δ.Σ.: ΜΠΑΖΔΑΝΗ ΑΝΝΑ ΜΠΕΛΑΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΣΣ:ΤΣΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣΓΚΟΓΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑ

Συνεχίζοντας την ανοδική του πορεία οσύλλογος έκανε εντυπωσιακή εμφάνιση στοΠανελλήνιο Πρωτάθλημα τοξοβολίας που

διεξήχθη το Σαββατοκύριακο 19 και 20Φεβρουαρίου στην Αθήνα. Κατέκτησε 2 χρυσά, 1αργυρό και 2 χάλκινα μετάλλια ανεβαίνοντας στηντρίτη (3η) θέση στον πίνακα των μεταλλίων πίσωαπό τον Απόλλωνα Περάματος (7 μετάλλια) καιΣΚ.Ο.Α.Π.Θ (6 μετάλλια).

Τα χρυσά μετάλλια κατέκτησε στο ομαδικό των ανδρών τουσυνθέτου τόξου με τους Κωστόπουλο Αθανάσιο, Δημητρίου Δημή-τρη, Καβάλο Αντώνη και στο ομαδικό των εφήβων του ολυμπια-κού τόξου με τους Καλλή Σωτήρη, Ακριβάκη Δημήτρη, Κωστόπουλο

Κωνσταντίνο. Το αργυρό μετάλλιο και μαζίκαι τα bonus (8%) για τις Πανεπιστημια-

κές Σχολές κατέ-κτησε ο Καλλής Σω-

τήρης στο ατομικό τωνεφήβων του ολυμπιακού τόξου.

Τα χάλκινα μετάλλια πήραν οΑκριβάκης Δημήτρης στο ατομικότων εφήβων του ολυμπιακούτόξου και η καταπληκτική ομάδα(έκανε τη μεγαλύτερη έκπληξη των

αγώνων) των Νέων Αντρών με τουςΚαλομοίρη Μιχάλη, Ακριβάκη Νίκο καιΜήτση Κωνσταντίνο. Για λίγο δεν

κατάφερε και η ομάδα των Νεανίδων του ολυμπιακού τόξου ναπάρει το χάλκινο μετάλλιο (4η) με τις Κολοβού Κωνσταντίνα, Πα-παγεωργίου Αναστασία και Σταματέλου Έφη.

Επίσης είχαμε άλλους 6 αθλητές στην οκτάδα του αγωνίσμα-τος τους. Ο Κωστόπουλος Αθανάσιος 4ος στο σύνθετο ανδρώνμε 7ο τον Δημητρίου Δημήτρη, ο Καλομοίρης Μιχάλης 5ος στοολυμπιακό τόξο Νέων ανδρών, ο Καλομοίρης Γιώργος 6ος στοολυμπιακό ανδρών, ο Κωστόπουλος Κωνσταντίνος 6ος στο ολυμ-πιακό τόξο των εφήβων και ο Ντρέλλας Παναγιώτης 7ος στοσύνθετο τόξο των εφήβων.

Η πρώτη εμφάνιση της Κουτελίδας Ειρήνης, Καλλή Μάριου καιΚρουστάλη Νίκου σε Πανελλήνιους αγώνες ήταν ελπιδοφόρα απο-κομίζοντας πολλές εμπειρίες.

Μέσα σε 6 χρόνια δραστηριότητας ο σύλλογος «βγάζει» πλέονπρωταθλητές χαροποιώντας και συγχρόνως δίνοντας δύναμη στηδιοίκηση με πρόεδρο τον κ. Βλαχογιάννη Θεόδωρο και τον έφοροτου τμήματος κ. Πασχάλη Βασίλη καθώς και τον προπονητή κ.Μπαλιάμη Νίκο να συνεχίσουν το έργο τους.

Την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου σε γνωστό ξενοδοχείο τηςΑθήνας έγινε η κοπή της πίτας της Ελληνικής ομοσπονδίας τηςτοξοβολίας (Ε.Φ.Ο.Τ.). Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία τουο Γενικός Γραμματέας κ. Μπιτσαξής ο οποίος υποσχέθηκε ότι θαβοηθήσει την ανάπτυξη του αθλήματος.

Επίσης βραβεύτηκε ο σύλλογος ως 3ος πολυνίκης σύλλογοςστο ολυμπιακό τόξο, ο Καλομοίρης Μιχάλης ως καλύτερος έφη-βος ολυμπιακού τόξου και ο Κωστόπουλος Σάκης ως δεύτερος κα-λύτερος άνδρας του συνθέτου τόξου. Στην εκδήλωση ήταν παρόνκαι ο πρόεδρος κ. Βλαχογιάννης Θεόδωρος.

Δραστηριότητες του Συλλόγου Θήβας

EYXAΡΙΣΤΗΡΙΑ

ΤΗΣ Π.Ο.Σ.Σ.Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τον

επιχειρηματία του Αλμυρού Γιώργο Τσάμη για την προ-σφορά ενός μεγάλου και ακριβού τραπεζιού συνεδριά-σεων.

Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τονεπιχειρηματία του Αλμυρού Δαλακούρα Ηλία για τηνμεγάλη του προσφορά του εξοπλισμού του γραφείου μας(τραπέζι συνεδριάσεων, γραφείο, βιβλιοθήκη και καρέ-κλες).

Μέλη Δ.Σ. από ιδρύσεως της Αδερφότητος των εν Αθήναις

Σαρακατσαναίων ΗπείρουΑθήνα, 21 Δεκεμβρίου 1977 18 Νοεμβρίου 1979

Πρόεδρος Ηλίας Θ. Κάλλης Ηλίας Θ. Κάλλης

Αντιπρόεδρος Γεώργιος Κ. Καραγιάννης Παύλος Δ. Κατρής

Γραμματέας Θεοχάρης Ι. Γιαννακός Δημήτριος Γ. Τάγκας

Ταμίας Αλκιβιάδης Λ. Καρβούνης Ναπολέων Λ. Βαγγελής

Μέλος α' Χρυσάνθη Κ. Τσουμάνη Θεοχάρης Λ.. Γιαννακός

Μέλος β' Κωνσταντίνα Π. Γόγολου Χρήστος Α. Κώτσης

Μέλος γ' Θεόδωρος Λ. Κουμπής Λεωνίδας Π. Θανασούλας

8 Νοεμβρίου 2009Πρόεδρος Δημήτριος Π. Κάτσενος

Αντιπρόεδρος Γεώργιος Δ. Καρβούνης

Γραμματέας Δημήτριος Λ. Τάγκας

Ταμίας Παύλος Δ. Κατρής

Μέλος α' Βασίλειος Η. Σαλμάς

Μέλος β' Παύλος Αλ. Τσουμάνης

Μέλος γ' Κωνσταντίνος Β. Κεραμάρης

14_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I

•15

KOINΩΝΙΚΑ

Στις 3 Μαρτίου 2011 έφυγεαπό κοντά μας ένα από τα ιδρυ-τικά μέλη του Συλλόγου Σαρακα-τσαναίων Αυλώνα και μέλος τουΔ.Σ. ο Κώστας Αποστόλου.Σε ένδειξη σεβασμού και πέν-

θους για τον άδικο χαμό του,Ακυρώνουμε το ετήσιο αντάμωμάμας ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.Κώστα... μας έφυγες νωρίς και

άδοξα!Θα σε θυμόμαστε πάντα!Ήσουν ΛΕΒΕΝΤΗΣ!Θα μας λείψεις! Καλό σου Τα-

ξίδι!Πρόεδρος: Πατσαούρας Νίκος

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΡΗΓ. ΤΣΑΚΝΑΚΗΣΙδρυτής και πρώτος Πρόεδρος

του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ν. Πιερίας

Έφυγε...πρόωραΤην Τρίτη 14 Δεκεμβρίου του 2010 έφυγε από κοντά μας, πολύ

πρόωρα, ο Θανάσης Τσακνάκης από την Κατερίνη, υποκύπτονταςστην επάρατη νόσο που τον κατέβαλε και τον λύγισε μέσα σε 3-4 μήνες.

Ότι και να πει κανείς για το Θανάση θα είναι λίγα. Ήταν ευ-γενικός, ευαίσθητος, συνεργάσιμος, κοινωνικός και πολύ καλός οι-κογενειάρχης. Ήταν ένας προικισμένος, ένας υπέροχος άνθρω-πος, ένας πραγματικός «άρχοντας». Τύχαινε ιδιαίτερης υπόληψηςκαι σεβασμού από τους συναδέλφους του, από τους φίλους του,αλλά και από όλους τους Πιεριείς και όχι μόνο.

Επαγγελματικά ήταν Υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας. Τη πε-τυχημένη θητεία του την ολοκλήρωσε ως Διευθυντής του Παραρ-τήματος της Α.Τ.Ε. της Κατερίνης απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκεπριν από πολύ λίγα χρόνια.

Όμως ο Θανάσης πάνω απ' όλα ήταν ένας συνειδητοποιημένοςΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΣ και καυχιόταν γι' αυτό. Ήταν ο άνθρωπος πουπρωτοστάτησε και πρωτοεργάστηκε για την ίδρυση και τη συγ-κρότηση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων του Νομού Πιερίας. Τονυπηρέτησε με ζήλο και φαντασία ως πρώτος του Πρόεδρος γιααρκετά χρόνια. Εργάστηκε, συνεργάστηκε και οργάνωσε πολλέςκαι ουσιώδεις εκδηλώσεις, αναβιώνοντας ήθη, έθιμα, τραγούδιακαι παραδόσεις που ανέδειξαν το Σαρακατσάνικο Στοιχείο της πε-ριοχής και τόνωσαν την αυτοπεποίθηση των Σαρακατσάνων τηςΠιερίας. Επίσης και την Πανελλήνια Ομοσπονδία μας την Π.Ο.Σ.Σ.την υπηρέτησε και τις δραστηριότητες της τις παρακολουθούσεαπό κοντά, κυρίως τα πρώτα της χρόνια. Μέλημα του ήταν πάν-τοτε να ενδιαφέρεται για τα απανταχού Σαρακατσάνικα δρώμενακαι τύχαινε της αναγνώρισης από πολλούς Συλλόγους Σαρακα-τσαναίων.

Τι κρίμα όμως που η υγεία του κλονίστηκε και δοκιμάστηκεανεπανόρθωτα τους τελευταίους μήνες! Όσοι αντιληφθήκαμε αυτήτου τη δοκιμασία και ήμασταν διακριτικά κοντά του, γιατί έτσι επι-θυμούσε, διαπιστώσαμε πως την υπέμεινε με σύνεση, με διακρι-τικότητα και με πολλή υπερηφάνεια, όπως εξάλλου ταίριαζε στοδικό του ξεχωριστό χαρακτήρα.

Το μοιραίο όμως επήλθε και ο Θανάσης μας εγκατέλειψε πολύνωρίς. Έφυγε μόλις στα 60 του χρόνια από αυτόν τον μάταιογήινο κόσμο. Εμείς όλοι γνωρίζαμε πως είχε πολλά ακόμη ναπρόσφερα και στην αξιολάτρευτη σύζυγο του και στα πολυαγα-πημένα του παιδιά και στους συγγενείς του και στους φίλους του,αλλά και στην Κοινωνία γενικότερα.

Η μνήμη του θα μας μείνει ανεξίτηλη. Όλοι και για πάντα θα τονθυμόμαστε. Θα ζει στις καρδιές μας και θα φαντάζει στο μυαλόμας ως ένας ξεχωριστός άνθρωπος και φίλος, ως ένας ξεχωρι-στός Σαρακατσάνος.

Οι δικοί του ας είναι υπερήφανοι για το ΘΑΝΑΣΗ.Δημήτριος Γ. Καραΐσκος Φίλος και συνεργάτης του

Μια απλή διαπίστωση…

Ένα Κυριακάτικο απόγευμα, καθώςπαρατηρούσα την πρόβα τωνχορευτικών μας τμημάτων, στο

Σύνδεσμο Σαρακατσαναίων της Λάρισας,έκανα κάποιες σκέψεις και αυτές παραθέτωστις επόμενες σειρές αυτού του κειμένου.Παρατηρούσα τα μικρά – μικρά παιδάκια ναπροσπαθούν να μάθουν βήμα – βήμακάποιους από τους χορούς μας. Κάποια απόαυτά τα κατάφερναν και κάποια άλλαπροσπαθούσαν χωρίς αποτέλεσμα, αλλά μειδιαίτερο ζήλο! Τα παρατηρούσα καιφαίνονταν τόσο χαρούμενα και ανέμελα.Τότε ήταν που διαπίστωσα πόσο πολύδιαφέρει ο σημερινός τρόπος ζωής ενόςπαιδιού Σαρακατσαναίων, από αυτόν πουείχαν τα Σαρακατσανόπουλα κάμποσεςδεκαετίες πριν. Αυτή η διαπίστωσηαποτέλεσε και την αφορμή να ρωτήσω, ναδιαβάσω, να μάθω και εν τέλει ναπληροφορήσω τους νεότερουςΣαρακατσάνους για τον τρόπο ζωής τωνΣαρακατσανόπουλων σε παλαιότερες εποχές.

Στη σύγχρονη εποχή, ο τρόπος ζωής μας εν συγκρίσει μεπαλαιότερες εποχές και παρά τα καθημερινά προβλήματα πουπροκύπτουν, είναι σαφώς ευκολότερος και πιο ευχάριστος, μεπερισσότερες ανέσεις και απολαύσεις. Επομένως, και τα ση-μερινά παιδιά, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των Σαρακα-τσανόπουλων απολαμβάνουν όλες αυτές τις ανέσεις που τουςπροσφέρουν οι οικογένειες τους και κατ’ επέκταση, ζούνε στοέπακρον την παιδική τους ηλικία. Η ζωή των παιδιών των Σα-ρακατσαναίων όμως, πριν τη δεκαετία του ’50 (ο χρονικός προσ-διορισμός αποτελεί απόρροια των συζητήσεων με Σαρακατσά-νους γέροντες), δεν είχε καμία απολύτως από τις ανέσεις καιτις χαρές της ζωής των σύγχρονων παιδιών, καθόσον καμία σα-ρακατσάνικη οικογένεια δεν ζούσε με τις σημερινές ανέσεις.

Τα παιδιά των Σαρακατσαναίων, όπως και οι μεγαλύτεροι, εί-χαν και αυτά τις καθημερινές τους ασχολίες (σχολείο, εργασία& παιχνίδι). Οι Σαρακατσάνοι γονείς έδειχναν εμπιστοσύνη σταπαιδιά τους και τους προσέφεραν συχνά την ευκαιρία να λαμ-βάνουν και μόνα τους κάποιες πρωτοβουλίες, που σχετίζοντανμε τις καθημερινές εργασίες. Το γεγονός αυτό, ίσως, να απο-τελούσε συνέπεια των πραγματικά δύσκολων συνθηκών ζωήςτους και γι’ αυτό το λόγο, ίσως τα Σαρακατσανόπουλα να ενη-λικιώνονταν «πριν την ώρα τους», όπως συνηθίζουμε να λέμε.

Κάθε Σαρακατσανόπουλο λοιπόν, βοηθούσε την οικογένεια του,στις καθημερινές της εργασίες επιβίωσης. Οι εργασίες που διεκ-περαίωναν ήταν ανάλογες του φύλλου τους (αγόρι, κορίτσι) καιανάλογες των σωματικών τους δυνατοτήτων. Κάποιες τις διεκ-περαίωναν εξ ολοκλήρου μόνα τους και σε κάποιες ήταν βοη-θοί. Γενικά, πήγαιναν φαγητό στους βοσκούς, μάζευαν τσάι, κ.α.

Πιο συγκεκριμένα, τα αγόρια γνώριζαν όλες τις κτηνοτροφι-κές εργασίες, αλλά κυρίως ασχολούνταν με το πρωινό άρμεγμακατά το οποίο «βαρούσαν στρούγγα» όπως μου είπε η γερόν-τισσα πλέον Βασιλική Καρατάσιου. Ακολουθούσαν τον πατέρατους κατά τη διάρκεια της φύλαξης του κοπαδιού και σκούπι-ζαν τους στάλους. Επιπλέον, έπρεπε να γνωρίζουν και όλες τιςτυροκομικές εργασίες. Αντιθέτως, τα κορίτσια έπρεπε από νω-ρίς να γνωρίζουν και να ασχολούνται με όλες εκείνες τις ερ-γασίες που έκανε και κάθε ενήλικη Σαρακατσάνα, τις οικιακές.Έπρεπε δηλαδή, να γνωρίζουν γνέσιμο, πλέξιμο, να πλένουν,να συμμαζεύουν, να μαγειρεύουν, κ.λ.π.

Τα Σαρακατσανόπουλα όμως, παρά τις υποχρεώσεις που εί-χαν να διεκπεραιώσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και τα μα-θήματα, ιδίως τους θερινούς μήνες που είχαν αρκετό ελεύθε-ρο χρόνο, τον αφιέρωναν στο παιχνίδι. Φυσικά, και κατά τη διάρ-κεια των εργασιών, τα σαρακατσανόπουλα έβρισκαν τον τρό-πο να διασκεδάσουν, με παιχνίδια και πειράγματα. Τα σαρακα-τσάνικα παιχνίδια ήταν διαφόρων ειδών, κάποια από αυτά καλ-λιεργούσαν το πνεύμα της ομαδικότητας και κάποια αναδείκνυαντις ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες κάποιου παιδιού. Κάποια άλλαπάλι συντελούσαν στην όξυνση του νου. Κάποια από αυτά ταΣαρακατσάνικα παιχνίδια ήταν τα «σπλόνια» ή «τόπα» (ομαδικό),η «τριώτα» (παιχνίδι όξυνσης του νου), τα «σκλαβάκια» (ομαδι-κό), κ.λ.π.

Οι Σαρακατσάνοι παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ιδιαίτερα μορ-φωμένοι, εξαιτίας των συνθηκών της ζωής τους, αλλά και τουεπαγγέλματος τους, φρόντιζαν με ιδιαίτερο ζήλο, θα έλεγε κα-νείς, τη μόρφωση των παιδιών τους. Λόγω των συνεχών με-τακινήσεων τους, από τα χειμαδιά στο τσελιγκάτο και το αντί-στροφο, θεωρούσαν πως τα παιδιά τους είχαν κενά στη μόρ-φωση τους, καθόσον την άνοιξη έφευγαν από τα χειμαδιά πρινολοκληρωθούν τα μαθήματα του σχολείου και το φθινόπωρο επέ-

στρεφαν, όταν τα σχολεία είχαν αρχίσει ήδη. Επιπλέον, το χει-μώνα λόγω των εργασιών, στις οποίες έπρεπε ολόκληρη η σα-ρακατσάνικη οικογένεια να βοηθήσει, ήταν και πάλι δύσκολο ταπαιδιά να παρακολουθήσουν το σχολείο όπως θα έπρεπε. Όλοιαυτοί οι λόγοι λοιπόν, συντέλεσαν στην καθιέρωση στις μικρέςκοινωνίες των Σαρακατσαναίων το θεσμός του «καλοκαιρινού»σχολείου και του «ιδιωτικού» δασκάλου.

Κάθε καλοκαίρι στο τσελιγκάτο, λειτουργούσε «ιδιωτικό» σχο-λείο από αρχές Μαΐου έως και τέλος Σεπτεμβρίου. Σύμφωναμε τις διηγήσεις των γερόντων, το σχολείο του τσελιγκάτου τοπαρακολουθούσαν μόνο αγόρια, μάλλον έως και τις πρώτες δε-καετίες του περασμένου αιώνα, όπου άρχισαν να το παρακο-λουθούν και κορίτσια.

Οι Σαρακατσαναίοι φρόντιζαν να βρουν τον κατάλληλο δάσκαλογια το σχολείο των παιδιών τους που θα λειτουργούσε στο τσε-λιγκάτο κατά τους θερινούς μήνες, στα πλησιέστερα προς τοτσελιγκάτο χωριά. Τον κρατούσαν κοντά τους ολόκληρο το κα-λοκαίρι και όλοι τους τον εκτιμούσαν βαθύτατα. Ο δάσκαλος πουεπέλεγαν, δεν ήταν απαραιτήτως κάτοχος πτυχίου παιδαγωγού– δασκάλου, καθώς θα δίδασκε μόνο σε παιδιά του Δημοτικούκαι γι’ αυτό τους ήταν αρκετό να είναι κάποιος που θα γνώ-ριζε κυρίως γραφή, ανάγνωση και αριθμητική. Συνήθως, ο δά-σκαλος που επέλεγαν ήταν κάποιος απόφοιτος Γυμνασίου ή καιγυμνασιόπαιδο, νεαρός και άγαμος στις περισσότερες περι-πτώσεις. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, ο δάσκαλος ήταν συν-ταξιούχος.

Ο τσέλιγκας ήταν εκείνος που έκανε τη συμφωνία με το δά-σκαλο. Η συμφωνία για την οικονομική τακτοποίηση του δασκάλουήταν είτε μηνιαία, είτε για όλη την περίοδο. Οι γονείς των παι-διών ήταν εκείνοι που πλήρωναν το δάσκαλο, αλλά ήταν καιεπιφορτισμένοι με την περιποίηση και διατροφή του.

Το μάθημα πραγματοποιούνταν μέσα στη δασκαλοκαλύβα, ηοποία χρησιμοποιούνταν τόσο ως αίθουσα διδασκαλίας, όσο καιως κατοικία για το δάσκαλο. Τα τρία υποχρεωτικά μαθήματα πουδιδάσκονταν ήταν η γραφή, η ανάγνωση και η αριθμητική. Κά-ποιοι όμως από τους δασκάλους, συνεπαρμένοι από τη φιλο-μάθεια των παιδιών, τους δίδασκαν και κάποια επιπλέον μαθή-ματα, όπως η Ιστορία. Οι γονείς όμως επέμεναν για την άρι-στη γνώση της αριθμητικής, ώστε μελλοντικά να μην υποπέσουνσε σφάλματα κατά τις οικονομικές τους συναλλαγές. Χαρακτη-ριστικά νομίζω είναι τα λόγια του αείμνηστου παππού μου Νι-κόλαου (Κολιού) Καρατάσιου όταν μου διηγούνταν τα κατορθώ-ματα της νιότης του: «ήθελα να μαθαίνω όσα γένονταν περ’σσό-τερα για να κάνω σωστό κουμάντο και να μην με γελούν». Ταπαιδιά ήταν υπάκουα στο δάσκαλο και δεμένα συναισθηματικάμαζί του. Ακόμα και σε περιπτώσεις σκανδαλιάς, όπου η τάξηεπιβάλλονταν με φωνές και τιμωρίες, τα παιδιά δεν έπαυαν νατον εκτιμούν και να τον σέβονται! Ο δάσκαλος, θα μπορούσενα πει κανείς ότι, για τα σαρακατσανόπουλα αποτελούσε πρό-σωπο ιερό, αφού και όταν δημιουργούσαν οικογένεια τον θυ-μόταν και εξιστορούσαν διάφορα γεγονότα σχετικά με εκείνον.

Με την πάροδο των χρόνων, οι Σαρακατσαναίοι σταμάτησαντα καλοκαίρια, να παίρνουν δάσκαλο στα τσελιγκάτα τους. Αυτόσυνέβη διότι, οι Σαρακατσάνικες οικογένειες έπαψαν να ανε-βαίνουν στα βουνά την άνοιξη πριν τελειώσει το σχολείο. Απότην άλλη πλευρά, το φθινόπωρο κατέβαιναν στα χειμαδιά με τοάνοιγμα των σχολείων.

Οι Σαρακατσαναίοι παλαιότερα, δεν ήθελαν τα παιδιά τους νασπουδάσουν, τους ενδιέφερε μόνο να τα μορφώσουν σε τέ-τοιο βαθμό, ώστε να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής.Τους ενδιέφερε εν ολίγοις, να τελειώσουν το δημοτικό και ακό-μα και όταν επρόκειτο περί καλού μαθητή, δεν του επέτρεπαννα συνεχίσει. Μετά το τέλος του δημοτικού προσπαθούσαν νατους κάνουν καλούς κτηνοτρόφους. Αυτός είναι και ο λόγος πουοι Σαρακατσαναίοι, δεν έχουμε πολλούς μεγάλους ηλικιακά επι-στήμονες. Οι αντιλήψεις άρχισαν να αλλάζουν περίπου τη δε-καετία 1950 – 1960, κατά την οποία οι Σαρακατσάνοι άρχισαννα αποφοιτούν από το Γυμνάσιο και το Πανεπιστήμιο.

Σήμερα, τα παιδιά των Σαρακατσάνων δεν είναι αναγκασμέ-να να βοηθούν στις εργασίες της οικογένειας, καθώς πλέονοι περισσότεροι Σαρακατσάνοι εξασκούν άλλα επαγγέλματα καιόχι αυτό του κτηνοτρόφου. Τα παιδιά τους λοιπόν, πρέπει ναασχολούνται μόνο με το σχολείο. Γι’ αυτό έχουν αρκετό ελεύ-θερο χρόνο να αφιερώσουν σε άλλες ασχολίες, όπως είναι οιεξωσχολικές δραστηριότητες (παραδοσιακοί χοροί, άθληση κ.α.)και κυρίως στο παιχνίδι. Δράσεις που σε ένα παιδί προσφέ-ρουν τουλάχιστον χαρά! Στις μέρες μας, εξαιτίας των προανα-φερθέντων αλλά και της επιμονής των Σαρακατσάνων γονιώνμε τη μόρφωση των παιδιών τους, υπάρχει πλειάδα Σαρακατσάνωνεπιστημόνων και αρκετοί ακόμα που ασχολήθηκαν και μάλισταμε σημαντικά αποτελέσματα, με την πολιτική. Το σημαντικό όμως,είναι πως πολλές πλέον είναι και οι Σαρακατσάνες που ακο-λούθησαν την επιστήμη! Όπως λοιπόν, είναι αναμενόμενο και εύ-κολο να διαπιστώσει κανείς, με την πάροδο των χρόνων ο τρό-πος ζωής των ανθρώπων αλλάζει… Κάτι που συνέβη και στηζωή των Σαρακατσαναίων αλλά και των παιδιών τους…

Γρηγόρης Καρατάσιος

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΕΣ ΕΥΧΕΣΑπό τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογέ-

νεια του Χρήστου Μόρφου που κατοικεί στα Τρίκαλα, θερμάσυλλυπητήρια για το χαμό του πατέρα του.

Από τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογέ-νεια του Γιάννη Ίτσιου που κατοικεί στην Κατερίνη, θερμάσυλλυπητήρια για το χαμό της πολυαγαπημένης του μητέρας.

15_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I

CMYK

16­•

ΜΑΣΤΟΡΑ Δ. ΕΥΤΥΧΙΑ

ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΑΠ’ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ

Με παραδοσιακό τρόπο ύφανσης

Αριστοτέλους 41Α•Τ.Κ. 47100•ΆρταTηλ.: 26810 71031•Κιν.: 6972 527505, 6977 749777

16_tyrnabos 23/03/2011 6:13 μ.μ. Page 1