Βιολογία Γ΄Λυκείου (Γ.Π.) Ειδική άμυνα

Ειδική άμυνα Βασικές αρχές ανοσίας

Μηχανισμοί άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού

Demosthenes Karyophyllis

www.ibrain.gr

Μηχανισµοί ειδικής άµυνας

Αντιγόνο Ανοσία

Κάθε τι ξένο, π.χ. Μικροοργανισµός

Τµήµα του Τοξίνες Τροφές Φάρµακα κ.λ.π.

Αναγνώριση των αντιγόνων και

αντιµετώπισή τους.

Ανοσοβιολογική απόκριση


www.ibrain.gr

Φάρμακα'

Γύρη'

Συστατικά τροφών'Κύτταρα άλλων οργανισμών'

Ορός άλλων οργανισμών'

Κύτταρα και ιστοί του ίδιου του οργανισμού'

Τοξίνες'

Τμήματα μικροοργανισμών'

Μικροοργανισμοί'

Αντιγόνα'


www.ibrain.gr

Μηχανισμοί ειδικής άμυνας

(Ανοσοβιολογικό σύστημα)   Χαρακτηριστικά:

 Εξειδίκευση: τα προϊόντα μιας αντίδρασης δρουν μόνο εναντίον ενός αντιγόνου.

 Μνήμη: η ικανότητα του οργανισμού να «θυμάται» και σε δεύτερη επαφή να δρα πιο γρήγορα.


www.ibrain.gr

Ανοσοβιολογικό σύστημα   Πρωτογενή λεμφικά όργανα

 Μυελός των οστών  Θύμος αδένας

  Δευτερογενή λεμφικά όργανα  Λεμφαδένες  Σπλήνας  Αμυγδαλές  Λεμφικός ιστός (στο γαστρεντερικό σωλήνα)


www.ibrain.gr


www.ibrain.gr

Τ Λεμφοκύτταρα (διαφοροποιούνται και ωριμάζουν στο θύμο αδένα) διακρίνονται σε:

 Βοηθητικά-Τ: (ενεργοποιούν άλλα κύτταρα)

 Κυτταροτοξικά-Τ: (καταστρέφουν καρκινικά ή κύτταρα μολυσμένα από ιό)

 Κατασταλτικά-Τ: (διακόπτουν τη δράση του ανοσοβιολογικού συστήματος)

 Τ μνήμης (μελλοντική χρήση) Demosthenes Karyophyllis

www.ibrain.gr

(διαφοροποιούνται και ωριμάζουν στο μυελό των οστών  Συνθέτουν και παρουσιάζουν στην επιφάνειά τους ειδικές πρωτεΐνες τα αντισώματα

 Διακρίνονται σε:  Πλασματοκύτταρα (παράγουν και εκκρίνουν αντισώματα)

 Μνήμης (μελλοντική χρήση)

Β Λεμφοκύτταρα


www.ibrain.gr

Αίµα

Πλάσµα Κύτταρα

Ερυθρά Λευκά Αιµοπετάλια

Φαγοκύτταρα

Λεµφοκύτταρα

Ουδετερόφιλα

Μονοκύτταρα

Μακροφάγα

Β

Τ

Πλασματοκύτταρα

Μνήμης

Τ βοηθητικά

Τ κυττταροτοξικά

Τκατασταλτικά

Τ μνήμης

Αντισώματα (δομή)  Κύριο «ειδικό» παράγωγο του ανοσοβιολογικού συστήματος

 Πρωτεϊνικά μόρια  Δομή:

 4 πολυπεπτιδικές αλυσίδες   2 μεγάλες (βαριές)   2 μικρές (ελαφριές)   Οι 4 αλυσίδες συνδέονται με ομοιοπολικούς δεσμούς   Κάθε αλυσίδα έχει μια σταθερή και μια μεταβλητή περιοχή

  Η μεταβλητή περιοχή είναι η περιοχή σύνδεσης με το αντιγόνο Demosthenes

Karyophyllis www.ibrain.gr


www.ibrain.gr

Δράση αντισωμάτων  Με τη σύνδεση αντιγόνου αντισώματος επιτυγχάνεται:  Εξουδετέρωση του μικροοργανισμού.  Αδρανοποίηση τοξινών.  Αναγνώριση μικροοργανισμού από τα μακροφάγα.


www.ibrain.gr

Σύνδεση αντιγόνου αντισώματος


www.ibrain.gr


www.ibrain.gr

Εξωτερικό περιβάλλον

Δέρμα 1η γραμμή μη ειδικής άμυνας Βλεννογόνοι Κεράτινη στοιβάδα Βλέννα Ιδρώτας (γαλακτικό οξύ, λυσοζύμη) Σάλιο (λυσοζύμη) Σμήγμα (λιπαρά οξέα) Δάκρυα (λυσοζύμη)

Υδροχλωρικό οξύ

Μικροοργανισμοί

Εσωτερικό περιβάλλον 2η γραμμή μη ειδικής άμυνας Φαγοκυττάρωση Πυρετός Φλεγμονή Αντιμικροβιακές ουσίες

συμπλήρωμα ιντερφερόνες προπερδίνη

3η γραμμή ειδικής άμυνας Ανοσοβιολογικό σύστημα Τ-λεμφοκύτταρα Β-λεμφοκύτταρα Αντισώματα


www.ibrain.gr

Ανοσοβιολογική απόκριση

  Πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση   1η επαφή με ένα αντιγόνο.

  Δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση  Κάθε επόμενη (2η κ.λ.π.) επαφή με το ίδιο αντιγόνο.


www.ibrain.gr

Πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση

 Στάδιο 1ο: Ενεργοποίηση των Τ-βοηθητικών λεμφοκυττάρων   (Είσοδος μικροοργανισμού)  Ενεργοποίηση των μακροφάγων  Φαγοκυττάρωση του μικροοργανισμού (από τα μακροφάγα)

 Έκθεση τμημάτων του μικροοργανισμού στην επιφάνεια του μακροφάγου (αντιγονοπαρουσιαστικό κύτταρο)   Η έκθεση γίνεται με τη βοήθεια των αντιγόνων ιστοσυμβατότητας

 Ενεργοποίηση των Τ-βοηθητικών Demosthenes Karyophyllis

www.ibrain.gr


www.ibrain.gr


 Στάδιο 2οΑ: ενεργοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων (χυμική ανοσία)  Τα ενεργοποιημένα Τ-βοηθητικά ενεργοποιούν με τη σειρά τους τα Β λεμφοκύτταρα.

 Τα Β πολ/ζονται και διαφοροποιούνται σε:   Πλασματοκύτταρα (που παράγουν και εκκρίνουν αντισώματα στο αίμα και στη λέμφο)

  Β-μνήμης (για μελλοντική χρήση) Τα αντισώματα αντιδρούν και εξουδετερώνουν το αντιγόνο.

 Η διαδικασία ονομάζεται «χυμική ανοσία».


www.ibrain.gr


  Στάδιο 2οΒ: Ενεργοποίηση των Τ-κυτταροτοξικών (κυτταρική ανοσία)   (αν το αντιγόνο είναι κύτταρο από μεταμοσχευμένο ιστό ή καρκινικό ή μολυσμένο από ιό)

 Τα ενεργοποιημένα Τ-βοηθητικά ενεργοποιούν τα Τ-κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα.

 Τα Τ-κυτταροτοξικά καταστρέφουν τα κύτταρα στόχους.

 Η διαδικασία ονομάζεται «κυτταρική ανοσία».


www.ibrain.gr


www.ibrain.gr


  Στάδιο 3ο: Τερματισμός της ανοσοβιολογικής απόκρισης  Τα Τ-κατασταλτικά και τα προϊόντα της ίδιας της ανοσοβιολογικής απόκρισης διακόπτουν τη δράση του ανοσοβιολογικού


www.ibrain.gr

Δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση   2η (ή κάθε επόμενη επαφή) με το ίδιο αντιγόνο

  Ενεργοποίηση των κυττάρων μνήμης (Β και Τ)

  Παραγωγή αντισωμάτων σε μεγάλες ποσότητες και σε μικρό χρονικό διάστημα

  Αντιμετώπιση του αντιγόνου   Το άτομο συνήθως δεν αντιλαμβάνεται τη μόλυνση


www.ibrain.gr


www.ibrain.gr

Τύποι ανοσίας   Ανοσία = παραγωγή κυττάρων και κυτταρικών προϊόντων (π.χ. αντισωμάτων) για την εξουδετέρωση αντιγόνων  Ενεργητική: τα δημιουργεί ο ίδιος ο οργανισμός, μετά από επαφή με ένα αντιγόνο   Μόλυνση (φυσικός τρόπος)   Εμβολιασμός (τεχνητός τρόπος)

  Εμβόλιο: μικρή ποσότητα νεκρών ή εξασθενημένων μικροοργανισμών ή τμημάτων τους.

 Παθητική: λήψη έτοιμων αντισωμάτων   Από τη μητέρα στο έμβρυο, μέσω του πλακούντα   Από τη μητέρα στο μωρό, κατά το θηλασμό   Με τη λήψη ορού αντισωμάτων (τεχνητή) Demosthenes

Karyophyllis www.ibrain.gr

Δράση εμβολίου   Είσοδος αντιγόνου (εμβολίου)   Ενεργοποίηση του ανοσοβιολογικού συστήματος

  Δημιουργία κυττάρων μνήμης   Ενεργοποίηση αυτών των κυττάρων σε περίπτωση επαφής με το μικροοργανισμό  Κατά τον εμβολιασμό, συνήθως, δεν εμφανίζονται τα συμπτώματα της ασθένειας


www.ibrain.gr

Δράση ορού   Λήψη έτοιμων αντισωμάτων   Καταπολέμηση του αντιγόνου   Αποικοδόμηση (καταστροφή) των αντισωμάτων μετά από ένα χρονικό διάστημα


www.ibrain.gr

Δημιουργία μνήμης Προστασία στο μέλλον

Παραγωγή αντισωμάτων

Προϋποθέτει την επαφή με το αντιγόνο

Φυσικός τρόπος (μόλυνση)

Τεχνητός τρόπος (εμβόλιο

εξασθενημένοι μικροοργανισμοί ή τμήματά τους)

1γενής ανοσοβιολογική απόκριση Δεν δημιουργείται μνήμη Άμεση προστασία

Λήψη αντισωμάτων

Φυσικός τρόπος α. από τη μητέρα στο έμβρυο

β. κατά το θηλασμό

Τεχνητός τρόπος (χορήγηση ορού αντισωμάτων)


www.ibrain.gr

Σύγκριση παθητικής ενεργητικής ανοσίας

  Ενεργητική (εμβόλιο):  Δεν καταπολεμείται άμεσα ο μικροοργανισμός

 Δημιουργία μνήμης   Για να μην αρρωστήσω στο μέλλον

  Παθητική (ορός):  Άμεση καταπολέμηση του μικροοργανισμού  Δεν δημιουργείται μνήμη


www.ibrain.gr

Βιολογία Γ΄Λυκείου (Γ.Π.) Ειδική άμυνα

Documents

Transcript of Βιολογία Γ΄Λυκείου (Γ.Π.) Ειδική άμυνα